AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ İKİNCİ BÖLÜM KABUL EDİLEBİLİRLİK HAKKINDA KARAR. Başvuru No /08 Naci Can AKAN ve diğerleri/türkiye

Transkript

1 AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ İKİNCİ BÖLÜM KABUL EDİLEBİLİRLİK HAKKINDA KARAR Başvuru No /08 Naci Can AKAN ve diğerleri/türkiye 9 Aralık 2014 tarihinde, Başkan Guido Raimondi, Yargıçlar Işıl Karakaş, András Sajó, Nebojša Vučinić, Egidijus Kūris, Robert Spano, Jon Fridrik Kjølbro, ve Yazı İşleri Müdürü Stanley Naismith in katılımıyla oluşturulan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (İkinci Bölüm), Daire olarak toplanarak, 3 Mayıs 2008 tarihinde yapılan başvuruya ve davalı Hükümet ile başvuranlar tarafından cevaben sunulan görüşlere ilişkin gerçekleştirilen müzakerelerin ardından, aşağıdaki kararı vermiştir: T.C. Adalet Bakanlığı, Bu gayriresmi çeviri, Adalet Bakanlığı, Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, İnsan Hakları Daire Başkanlığı tarafından yapılmış olup, Mahkeme'yi bağlamamaktadır. Bu çeviri, davanın adının tam olarak belirtilmiş olması ve yukarıdaki telif hakkı bilgisiyle beraber olması koşulu ile Adalet Bakanlığı, Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, İnsan Hakları Daire Başkanlığına atıfta bulunmak suretiyle ticari olmayan amaçlarla alıntılanabilir.

2 OLAY 1. Başvuranlar Naci Can Akan, Mecit Akan ve Neziha Akan T.C. vatandaşlarıdırlar. İlk başvuran 1988 doğumlu olup diğerleri ise 1962 doğumludurlar. İlk başvuran diğer iki başvuranın oğullarıdır. Başvuranların hepsi Samsun da ikâmet etmekte olup Mahkeme önünde aynı ilde Avukatlık yapan M. Baş tarafından temsil edilmektedirler. 2. Türk Hükümeti ( Hükümet ) kendi görevlisi tarafından temsil edilmektedir. 3. Başvurunun kendine özgü koşulları, taraflarca ifade edildiği şekilde aşağıdaki gibi özetlenebilir. A. Küçük Naci Can Akan ın Ameliyatı 4. Alaçam beldesinde bulunan ve kamuya açık bir alanda düzenlenen sünnet düğünü sırasında, 25 Temmuz 1998 tarihinde, birçok kişi arasında tartışma meydana gelmiş ve karşılıklı olarak ateş açılmıştır. 5. Olay tarihinde henüz on yaşlarında olan başvuran Naci Can Akan, bu olay sırasında nereden geldiği belli olmayan bir kurşunla ağır yaralanmıştır. Başvuran, acil olarak Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Hastanesine kaldırılmıştır. 6. Doktorlar, ilk muayene sırasında, karnın sağ tarafında mermi giriş deliği tespit etmişlerdir. Öte yandan mermi çıkış deliğine rastlanmamıştır. 7. Başvuran, acil olarak ameliyathaneye sevk edilmeden önce radyografi ve ultrasonografi çektirilmiştir. Tıbbi rapora göre, kanama olarak belirtilen pelvik ve subdiyafragmatik bölgede sıvı bir maddenin mevcut bulunduğu teşhis edilmiştir. Vücutta gaz bulunması nedeniyle sağ böbrek görüntülenememiştir. 8. Doktorlar, karın içine ve pelvik organlarına erişmek amacıyla laparotomi uygulamışlar, karaciğer sağ lobun parçalandığını tespit etmişler, midede ve diyaframda lezyonlar teşhis etmişler ve gerekli rekonstrüktif cerrahi işlemlere başlamışlardır Ağustos 1998 tarihinde ameliyat sonrasında çekilen ultrasonografi sırasında sağ böbrek yine görüntülenememiştir. Doktorlar ertesi gün intravenöz pyelografi (İVP) uygulamışlardır. Bu muayene sol böbreğin düzenli bir şekilde çalıştığının tespit edilmesine imkân sağlamıştır. Buna karşın sağ böbreği gözlemlemek mümkün olmamıştır. 10. Doktorlar, bir dizi muayenenin ardından, üreterlerin (böbrek ile mesaneyi birbirine bağlayan idrar kanalları) varlığına rağmen sağ böbreğin bulunmadığı sonucuna varmışlardır.

3 B. Başvuranların Suç Duyuruları 11. Başvuranlar, belirtilmeyen bir tarihte Samsun savcılığında organ hırsızlığı nedeniyle suç duyurusunda bulunmuşlardır. Başvuranlar, sağlık ekibinin oğullarının böbreğini başka bir kişiye nakledilmesi amacıyla yerinden aldıklarını iddia etmişlerdir. 1. İdari Soruşturma 12. Üniversite, ceza soruşturmasına izin verilmesinin uygunluğunun incelenmesi için idari soruşturma açılmasına karar vermiştir. Bu görev Üniversite öğretim üyesi Prof. Dr. O.A.U. ya verilmiştir. 13. Profesör O.A.U., başvuran Naci Can Akan ın tedavisini üstlenen sağlık ekibini dinledikten sonra diğer doktorların görüşlerini almıştır. 14. İlk rapor, 2 Ağustos 1999 tarihinde öğretim üyesi Doç. Dr. Ş.S. tarafından kendisine sunulmuştur. Raporda aşağıda yer alan bilgiler verilmiştir. 15. Raporda öncelikle çoğu vakalarda renal agenezinin (doğuştan bir böbrek yokluğu) asemptomatik olduğu ve başkaca rahatsızlıklar sebebiyle yapılan muayeneler sırasında vakaların büyük çoğunlukla teşhis edildiği belirtilmiştir. Bazı durumlarda ancak otopsi sırasında hastanın rahatsızlığın farkına varıldığı da olmaktadır. Raporda agenezi vakalarında üreterlerin % 27 oranında mevcut bulunduğu kaydedilmiştir. 16. Öte yandan, donör hayatta olsun veya olmasın, nakil için böbreğin alınması durumunda üreterlerin de alınması gereklidir. 17. Sağ böbreğin alınması ve nakledilmesinin teknik açıdan daha karmaşık olması sebebiyle, % 90 oranındaki vakalarda sol böbreğin alınması daha uygun görülmektedir. Hasarlı böbreğin nakledilmesi ile ilgili olarak doktorun bilgisine göre böbreğin nakledilmesi mümkün değildir. Medline veritabanı (Medical Literature Analysis and Retrieval System Online) bu türden herhangi bir vaka kaydetmemektedir. 18. Çift olan organlarda, benzerinin bulunmaması nedeniyle kalan organın gelişimi artmış (kompansatuar hipertrofi) olup, sağ böbreğin yokluğunun yakın bir tarihte olup olmadığını belirlemek için sol böbreğin boyutu önemli bir unsur teşkil edebilir. Somut olayda, sol böbreğin boyutunun ölçüleri ameliyat öncesi ultrasonografi sırasında alınmamıştır. Öte yandan ölçülerin alınmaması kendi başına anormal bur durum teşkil etmemektedir. Zira acil olarak yapılan incelemede viseral organlarının bütünlüğünün ve hematom veya hemoraji yokluğunun tespit edilmesi hedeflenmektedir. Her halükârda ameliyattan 7 ve 8 gün sonra yapılan muayenelerde önemli oranda hipertrofi tespit edilmiş

4 olması, böbreğin yokluğunun, Üniversite Hastanesinde yapılan bir cerrahi operasyondan daha önce meydana geldiği açısından önem teşkil etmektedir. 19.Üstelik uygun koşullarda böbreğin cerrahi olarak çıkarılmasının en azından iki saat sürdüğü ve özel bir beceri gerektirdiğinin belirtilmesi gerekir. Hâlbuki Naci Can Akan ın tedavisini üstelenen sağlık ekibi bu konuda ne bir deneyime, ne de gerekli eğitime sahiptir. 20. İkinci bir görüş, 5 Ağustos 1999 tarihinde öğretim üyesi Doç. Dr. E.A. tarafından sunulmuştur. Doktor, böbrek ve üreterlerin farklı embriyolojik kökene sahip olduklarını ve üreterlerin böbrek olmaksızın da gelişebileceklerini belirtmiştir. Öte yandan böbrek nakli durumlarında donörün üreterlerinin böbrek ile birlikte alınması gerekir. Mermi ile zarar gören böbreğin nakli ile ilgili olarak doktor böyle böbreğin nakledilmesinin mümkün olmadığı görüşündedir. Ancak bu konuda tam olarak yetkili olmadığı kanaatindedir. 21. Üçüncü olarak görüşüne başvurulan öğretim üyesi Prof. Dr. İ. İ. Ağustos 1999 tarihli raporunda şunları ifade etmiştir. Doktor İ.İ., böbreğin ve üreterlerin gelişiminin birbirlerinden bağımsız bir şekilde olduğunu teyit etmiştir. Nitekim renal agenezi hastalarında üreterlerin varlığı sıklıkla görülmektedir. Başvuran Naci Can Akan ın sağ tarafında üreterlerin bulunması nefrektomiye (böbreğin alınması) maruz kaldığı anlamına gelmemektedir. Sağ böbreğin yokluğunun sebebinin anlaşılabilmesi için sağ lobun, renal arterlerin ve damarların kesiştiği noktaların incelenmesi amacıyla ekzisyon (biyolojik dokunun bir parçasının alınması) veya dikiş izlerinin araştırılması için laparotomi veya laparoskopi uygulamak uygun olacaktır. Öte yandan Doktor İ.İ., hasarlı bir böbreğin nakledilmesinin mümkün olmadığı ve her durumda tıbbi literatürde bu tür bir naklin başarı ile sonuçlandığının kaydedilmediği kanaatindedir. 22. Soruşturmayı yürüten görevli bu üç raporun haricinde Ankara Hacettepe Üniversitesi doktorlarından oluşan bir heyet raporu alınmasına karar vermiştir. 23. İki üniversite profesörü ve bir doçent doktordan oluşan öğretim üyeleri heyeti 4 Nisan 2000 tarihli raporunda özet olarak aşağıdaki şekilde açıklamalarda bulunmuşlardır.. Bilirkişi heyeti öncelikle başvuran Naci Can Akan ın sol böbreğinde kompansatuar hipertrofinin meydana gelmesinin ameliyattan on gün sonra gözlemlendiğini ve bu hipertrofinin söz konusu ameliyat sırasında uygulanan nefrektomiden kaynaklanabileceğini tespit etmiştir. Bu hipertrofi zorunlu olarak sağ böbreğin çok daha önceki bir tarihte bulunmamasının sonucudur.

5 24. İkinci olarak doktorlar, üreterlerin varlığı ile ilgili olarak, bu varlığın hiçbir şekilde nefrektomi yapıldığını ispatlamadığını, zira üreterlerin ve böbreklerin embriyo döneminde farklı dokulardan oluşmakta ve gelişmekte olduğunu teyit etmişlerdir. 25. Doktorlar, sonuç olarak kendilerine sunulan tıbbi unsurları dikkate alarak, başvuran Naci Can Akan ın geçirdiği ameliyat sırasında sağ böbreğinin alınması konusunda şüphe duyulmasını gerektirecek hiçbir unsurun bulunmadığını dile getirmişlerdir. 26. Soruşturmayı yürüten O.A.U. son raporunda, başvuranların iddialarının dayanaktan yoksun olduğunu ve kovuşturma başlatılmasına gerek olmadığı sonucuna varmıştır. Soruşturmacının değerlendirmelerinin önemli noktaları aşağıdaki şekilde özetlenebilir: Başvuran Naci Can Akanın sağ renal agenezi rahatsızlığı bulunmakta olup, tek bir böbrekle dünyaya gelmiştir ve hastaneye geldiği sırada çekilen ekografide böbreğin görüntülenememesi ve diğer bazı klinik bulgular bu teşhisin doğruluğuna işaret etmektedir. Üniversite Hastanesi başvuranlar tarafından iddia edilen nakli gerçekleştirmek için gerekli donanıma sahip değillerdir. Sağ böbrek üreterleri halen yerindedir. Hâlbuki nakil durumlarında bu kanalların böbrek ile birlikte alınması gerekir. 27. Üniversite, kendi bünyesinde yapılan soruşturmanın sonuçlarına dayanarak sağlık ekibine yönelik bir ceza soruşturmasının açılmasına izin vermeyi reddetmiştir Yargı Aşaması 28. Başvuranların itirazları üzerine bu red ile konulan engel, somut olayda olgusal koşullar üzerine ışık tutması için ceza davası açılması gerektiği kanaatine varan idari mahkemeler tarafından kaldırılmıştır. 29. İdare mahkemeleri tarafından verilen bu kararın ardından sağlık çalışanları hakkında Samsun savcılığı tarafından aynı yer Asliye Ceza Mahkemesine ceza davası açılmıştır. 30. Asliye Ceza Mahkemesi, 7 Mayıs 2002 tarihinde henüz delilleri toplamadan önce genel af olarak belirtilen 4616 sayılı Kanuna dayanarak davanın kesin hükme bağlanmasının ertelenmesine karar vermiştir. 31. Başvuranların yaptığı itiraz, 27 Haziran 2003 tarihinde olayların açık bir şekilde 4616 sayılı kanun kapsamında kaldığı gerekçesiyle Samsun Ağır Ceza Mahkemesi tarafından reddedilmiştir.

6 C. Sağlık Çalışanları Aleyhine Açılan Hukuk Davası 32. Başvuranlar, 23 Haziran 2000 tarihinde sağlık çalışanları aleyhine hukuk davası açmışlardır. 33. Mahkeme, belirtilmeyen bir tarihte Adli Tıp Kurumundan bilirkişi incelmesi talep etmiş ve dava dosyasının bir nüshasını kuruma iletmiştir. 34. Adli Tıp Kurumu, ihtisas dairelerinden biri tarafından yapılan ilk incelemenin ardından İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Üroloji Bölümünden bir rapor düzenlemesini talep etmiştir Haziran 2003 tarihli raporda, öz olarak aşağıdaki unsurlar kaydedilmektedir: İlk olarak başvuran Naci Can Akan ın sol böbreği bir çocuktan ziyade bir yetişkinin böbreğinin boyutlarındadır. Bu böbrek açık bir şekilde kompansatuar hipertrofiye (teki var olmayan çift bir organın aşırı bir şekilde gelişmesi) maruz kalmıştır. Böyle bir durum ya doğumda (agenezi) bir böbreğin var olmamasından veya böbreğin alınması (nefrektomi) ile meydana gelmektedir. 36. İkinci olarak, ameliyattan hemen bir hafta sonra çekilen İntravenöz Pyelografi (IVP) sırasında böbrek boyutunun ölçüsü dikkate alındığında, kompansatuar hipertrofinin bir hafta önce yapılan ameliyat sırasında sağ böbreğin alınmasına bağlı olması mümkün değildir. 37. Üçüncü olarak, şüphesiz muayeneler sırasında sağ böbreğe ait üreterlerin mevcut olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte üreterler ve böbrekler farklı dokulardan itibaren embriyon aşamasında gelişmektedirler. Öyle ki birinin yokluğu diğerinin kesinlikle olmayacağı anlamına gelmez. Başka bir deyişle üreterlerin mevcut bulunması, böbreğin var olmasından ayrı olarak alınmasından veya ageneziden kaynaklanıp kaynaklanmadığı konusu ile ilgisi bulunmamaktadır. 38. Adli Tıp Kurumu ayrıca, belirtilmeyen bir tarihte, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Bölümünden belirli bazı incelemeler yapılmasını talep etmiştir. 39. İlk raporun ardından düzenlenen 27 Ocak 2007 tarihli raporda ise, sağ seminal vezikülün bir kısmının MR ile yapılan muayene sırasında gözlemlenemediği kaydedilmiştir. Bu durumda, genel olarak renal agenezi olabileceği akla getirilmektedir. Öte yandan raporda karakteristik bir kompansatuar hipertrofinin varlığı kabul edilmiştir. 40. Öte yandan Adli Tıp Kurumu, başvuran Naci Can Akan ın Ankara Üniversitesi Hastanesi Çocuk Cerrahisi Bölümünde muayene edilmesini talep etmiştir.

7 41. Bu bölümde bulunan doktorlar, başvuranı çeşitli tıbbi görüntüleme teknikleri kullanarak muayene etmişlerdir (ultrasonografi, manyetik rezonans ile görüntüleme, nükleer sintigrafi ve tomografi) 42. Doktorlar raporda sağ böbreğin bulunmadığını kabul ederek aşağıdaki hususları belirtmişlerdir: muayeneler sağ renal artere doğrudan bağlantı başlangıcının abdominal aortun üzerinde bulunmadığının veseminal veziküllerin bir kısmının var olmamasının gözlemlenmesine imkân sağlamıştır; bu unsurlar sağ böbreğin hiçbir şekilde gelişmediğini ve başvuran Naci Can Akan ın bu böbrek olmadan dünyaya geldiğini düşünmeye yol açmaktadır; üretral deliğinin varlığı incelenerek sağ böbreğin bulunmamasının kökeni hakkında daha ayrıntılı bilgi edinilmesine imkân sağlayan sistoskopi çekilmesinin (mesane iç duvarının incelenmesi) aileye önerildiği; bununla birlikte hastanın annesinin oğlunun ilk defa on yıl önce, ikinci defa iki yıl önce bu incelemeye maruz kaldığını ve bu yüzden idrar yolları iltihabı geçirdiğini belirterek itiraz ettiğini belirtmişlerdir. 43. Adli Tıp Kurumu, elinde bulunan bütün raporları gözden geçirdikten sonra 19 Temmuz 2006 tarihli raporununun sonuç kısmında, başvuranın böbreğinin alındığı konusundaki iddiayı doğrulayacak hiçbir tıbbi veriye rastlanmadığını ifade etmiştir. 44. Mahkeme, 10 Mayıs 2007 tarihinde, bilirkişi raporlarını esas alarak, dosyada yer alan hiçbir unsurun başvuranların iddialarının gerçekliğini göstermediği kanaatine vararak davayı reddetmiştir. 45. Başvuranların temyiz talebi 1 Mayıs 2008 tarihinde Yargıtay tarafından reddedilmiştir 46. Öte yandan Yüksek mahkeme 18 Eylül 2008 tarihinde başvuranların karar düzeltme taleplerini de reddetmiştir. D. Doktor N.T. Aleyhine Açılan Ceza Davası 47. Başvuranlar, 13 Haziran 2006 tarihinde başvuran Naci Can Akan ın tedavisini üstlenen sağlık ekibinde yer alan Doktor N.T. hakkında görevini kötüye kullanmaktan ve sahte belge düzenlemekten şikâyette bulunmuşlardır. 48. Başvuranlar, hukuk davasına ilişkin dosyada bulunan yazışmalar sayesinde Doktor N.T. nin ilgilinin sağlık dosyasını teslim aldığını ancak geri vermediğini tespit etmişlerdir. 49. Başvuranlar, bazı raporların ve filmlerin asıllarının ortadan kaybolduğunu ve dosyada sadece bu delillerin basit nüshalarının bulunduğu kanaatindedirler.

8 50. Diğer yandan başvuranlar, Doktor N.T. nin bazı belgeler üzerinde özellikle ameliyat öncesi çekilen ultrasonografide ve bu belgeye bağlı olan raporda sahtecilik yaptığını iddia etmişlerdir. Başvuranlar bu raporun hayali bir doktorun ismi ve imzası eklenerek bizzat Doktor N.T. tarafından yapılan ameliyattan sonra düzenlendiği kanaatindedirler. Nitekim raporun alt kısmında el yazısı ile Özdil notu yer almaktadır. Hâlbuki üniversite hastanesinde bu isimde hiçbir doktor bulunmamaktadır. 51. Üniversite Hastanesi, şikâyetin incelenmesi için bir iç denetçi görevlendirmiştir. 52. Denetçinin vardığı sonuçlar aşağıdaki şekildedir: 53. Doktor N.T., Arşiv Bölümünden başvuran Naci Can Akan ın sağlık dosyasını imza karşılığında almış, ancak dosyası hiçbir şekilde söz konusu bölüme geri vermemiştir yılında başvuranlar tarafından yapılan suç duyurusundan sonra ve başvuranların iddialarının basında geniş bir şekilde yer almasının ardından, Dekan M.K. bir basın açıklaması yapmaya karar vermiştir. Dekan Doktor N.T. den hastanın sağlık dosyasını kendisine vermesini istemiştir. Doktor N.T. ise Hastanenin Adli Arşiv Bölümünden sağlık dosyasını almış ve dosyayı Doktor R.R. refakatinde dekana sunmuştur. Daha sonra özellikle içinde 21 adet röntgen filmi de bulunan sağlık dosyasının aslı ceza davası çerçevesinde Samsun savcılığına gönderilmiştir. Bu arada uzmanlık eğitimini tamamlayan Doktor N.T., Ağustos 1999 tarihinde, görev nedeniyle diğer bir ile atanmıştır. 55. Başka bir deyişle, söz konusu doktor şüphesiz sağlık dosyasının kendisine verilmesini sağlamış, ardından dosyayı dekana sunmuş ve dekan dosyayı savcılığa iletmiştir. Dolayısıyla bu durum hiçbir şekilde suç teşkil edemez. 56. Ameliyat öncesi çekilen ultrasonografiye ilişkin rapor ile ilgili olarak, bu rapor Radyoloji Bölümünün üyesi Doktor Öztürk tarafından imzalanmıştır. Nitekim bu doktor ultrasonografinin çekildiği gün de nöbetçiydi. Raporun aslı savcılığa iletilmiş olup, raporun aslına uygun bir örneği tasdik edilerek teslim edilmiştir. Bu raporun bir kopyası halen sağlık dosyasında yer almaktadır. Diğer yandan, raporun kopyası, savcılığın soruşturma dosyasını ilettiği Mahkeme Yazı İşleri Müdürlüğü tarafından da ikinci defa aslına uygun olarak tasdik edilmiştir. Dolayısıyla müştekilerin belgede sahtecilik iddiaları dayanaksızdır. 57. Üniversite bu raporu esas alarak soruşturma açılmasına itiraz etmiştir. 58. Bununla birlikte bu itiraz, iddiaların ceza davası çerçevesinde incelenmesinin uygun olacağı kanaatine varılması sebebiyle İdare Mahkemesi tarafından kaldırılmıştır. 59. Doktor N.T., hakkında, belirtilmeyen bir tarihte, görevini kötüye kullanmaktan Samsun Asliye Ceza Mahkemesinde ceza davası açılmıştır.

9 60. Mahkeme, 13 Mart 2009 tarihinde savcılık görüşü uyarınca kamu davasının zamanaşımına uğradığını tespit etmiştir. ŞİKÂYETLER 61. Başvuranlar, Sözleşme nin 2, 3, 5, 6 ve 8. maddelerini ileri sürerek, başvuran Naci Can Akan ın 27 Temmuz 1998 tarihinde geçirdiği ameliyat sırasında bir böbreğinin alındığını savunmaktadırlar. Başvuranlar, doktorlara ceza verilmediğinden şikâyet etmektedirler ve diğer davalarda verilen adli kararların hakkaniyete uygun olmadığı kanaatindedirler. HUKUKÎ DEĞERLENDİRME 62. Olay ve olguların hukuki değerlendirilmesi konusunda takdir yetkisine sahip olan Mahkeme, başvuranların şikâyetlerinin sadece, insanlık dışı veya aşağılayıcı muameleyi yasaklamak suretiyle kişinin fiziki bütünlüğünü koruyan, Sözleşme nin 3. maddesi kapsamında incelenmesi gerektiği kanaatindedir. 63. Mahkeme, Sözleşme nin 3. maddesine aykırı olan kötü muamele iddialarının uygun delil unsurları ile desteklenmesi gerektiğini hatırlatmaktadır (Enea/İtalya [BD], No /01, 55, AİHM 2009). Mahkeme, iddia edilen muamelelerin sübut bulması bakımından kendisine sunulan delillerin ispat gücünü değerlendirebilmek için, her türlü makul şüpheden uzak olma kıstasından yararlanmaktadır. Böylesi bir delil, yeterince ciddi, kesin ve bir biriyle uyumlu bir takım ipuçlarından veya aksi ispat edilemeyen karinelerden yola çıkılarak elde edilebilmektedir (Irlanda/Birleşik Krallık, 18 Ocak 1978, 161 in fine, Seri A No. 25 ve Labita/İtalya [BD], No /95, 121, AİHM 2000IV). 64. Mevcut davada Mahkeme, başvuranların kendisine organ hırsızlığı iddialarına dayanak olabilecek hiçbir delil unsuru gösteremediklerini kaydetmektedir. 65. Bu bağlamda Mahkeme, yerel makamların başvuran Naci Can Akan ın tedavisini üstlenen sağlık ekibi aleyhine başvuranlar tarafından ileri sürülen suçlamaların doğruluğunun incelenmesi amacıyla birçok araştırma yaptıklarını ve bilirkişi incelemesine başvurduklarını gözlemlemektedir. 66. Dosyada bilirkişi incelemesi yapan uzmanlar başvuranların organ hırsızlığı iddialarının dayanaksız olduğu sonucuna varmıştır. Bilirkişiler özellikle ameliyattan yalnızca birkaç gün sonra tespit edilen sol böbreğin büyümesi (kompansatuar hipertrofi), seminal veziküllerin sağ

10 kısmının veya sağ renal artere doğru bağlantı başlangıcının abdominal aortun üzerinde bulunmaması gibi diğer verilere dayanmaktadırlar. Bilirkişiler başvuranların iddiasını doğrulayacak hiçbir veri tespit etmemişlerdir. 67. Mahkeme, dosyada bulunan tıbbî bilgilerden hareketle, tahminlere dayalı fikir yürütmek suretiyle bilirkişilerin vardıkları sonuçların bilimsel açıdan doğruluğu hakkında karar vermenin kendi yetkisi kapsamında olmadığı kanaatindedir (bk. Tysiąc/Polonya, No. 5410/03, 119, AİHM 2007 I ve Yardımcı/Türkiye, No /05, 59, 5 Ocak 2010). 68. Üstelik Mahkeme, başvuranların ileri sürdükleri iddialarının doğruluğunun veya yanlışlığının ortaya çıkması amacıyla başvuran Naci Can Akan ın ek bir muayeneden geçmesinin önerildiğini, ancak ilgililerin bu öneriyi kabul etmediklerini kaydetmektedir (bk. yukarıda 42. paragraf). 69. Bilirkişilerin esas aldıkları tıbbi belgelerden biri olan ameliyat öncesi çekilen ultrasonografi üzerinde sahtecilik yapıldığı iddiası ile ilgili olarak Mahkeme, her ne kadar sağlık dosyasında bulunan belge asıl olmasa da, soruşturmayı yürüten kişinin raporuna göre (yukarıda 54. paragraf) bu belgenin suretinin aslına uygunluğunun savcılık ve mahkeme Yazı İşleri Müdürlüğü olmak üzere her iki makam tarafından tasdik edildiğini tespit etmektedir. Dolayısıyla başvuranların ileri sürdüğü gibi, söz konusu belgenin sahte olduğu yönünde hiçbir emare bulunmamaktadır. Dahası bu iddianın, doktorun isminin el yazısıyla yazılması nedeniyle yanlış okunmasından kaynaklandığı anlaşılmaktadır (yukarıda 50. paragraf). Her durumda Mahkeme davanın bu yönünün, bilirkişilerin vardığı sonuçların bu belge yerine ameliyat sonrası gerçekleştirilen tıbbi görüntülere ve bilirkişi raporlarının düzenlenmesi sırasında yapılan incelemelere dayanması nedeniyle, bu davada incelenmesi gereken konu ile ilgili olmadığı kanaatindedir. 70. Sonuç olarak Mahkeme, incelemesine sunulan hiçbir delil unsurunun organ hırsızlığı iddiasının varlığının ortaya konulmasına imkân sağlamadığını gözlemlemektedir. 71. Mahkeme, yukarıda belirtilenler ışığında, başvurunun açıkça dayanaktan yoksun olduğunu ve Sözleşme nin 35. maddesinin 3. ve 4. fıkraları uyarınca reddedilmesi gerektiğini değerlendirmektedir. Bu gerekçelerle Mahkeme, Oybirliğiyle,

11 Başvurunun kabul edilemez olduğuna karar vermiştir. Stanley Naismith Yazı İşleri Müdürü Guido Raimondi Başkan