İnfeksiyon Hastalıklarında Laboratuvar Tanı. Dr. Recep ÖZTÜRK

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İnfeksiyon Hastalıklarında Laboratuvar Tanı. Dr. Recep ÖZTÜRK"

Chagatai Niazi
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 İnfeksiyon Hastalıklarında Laboratuvar Tanı Dr. Recep ÖZTÜRK

2 İnfeksiyon Hastalıklarında Anamnez Klinik muayene Araştırmalar Laboratuar Tanı (mikrobiyoloji dışı, mikrobiyolojik) Görüntüleme teknikleri(x-ray, BT, MR, nükleer tıp incelemeleri)

3 Laboratuvar testlerinde duyarlılık, özgüllük Hastalık Test Pozitif Var Yok Gerçek pozitif Yalancı pozitif Negatif Yalancı negatif Gerçek negatif

4 Duyarlılık=GP/GP+YN Özgüllük(seçicilik)=GN/GN+YP Testin pozitif tahmin değeri=gp/gp+yp Testin negatif tahmin değeri=gn/yp+yn Testin analitik duyarlılığı :aranan maddenin ne kadarının miktarının saptanabildiğinin ölçüsüdür(ng/ml,viral yük/ml)

değeri=gn/yp+yn Testin analitik duyarlılığı :aranan maddenin

5 Hastalık/durum prevalensine bağlı testin tahmin değeri PD(+)=PxS1/[(PXS1)+((1-P)x(1-S2)] PD(-)= (1-P)xS2/[(1-P)XS2+(PX(1-S1)] P:prevalens, S1:duyarlılık, S2:özgüllük Du ve özg %95, prevalens %20 PD(+)=0.2x0.95/[(0.2x0.95)+(0.8x0.05) ] 0.83=%83 Du ve özg %95, prevalens %1 PD(+)=0.16=%16 Bütün pozitiflerin sadece %16si gerçek pozitifidir

S1:duyarlılık, S2:özgüllük Du ve özg %95, prevalens %20 PD(+)=0.2x0.95/[(0.2x0.95)+(0.

6 %90 duyarlı ve özgül bir testin prevalense göre test sonrası hastalığı tahmin değeri Test öncesi olasılık Test sonrası olasılık

7 Mikrobiyoloji dışı incelemeler Tam kan sayımı, lökosit formülü -Nötrofili±toksik granulasyon ± vakualizasyon bakteri infeksiyonları -Lenfositoz virus infeksiyonları -Eozinofili parazit infeksiyonları -Parazitler Plasmodium, Babesia, Filaria, Trypanosoma

infeksiyonları -Lenfositoz virus infeksiyonları -Eozinofili

8 Lökositoz Bakteri infeksiyonlarının çoğu Bazı bakteri infeksiyonlarında lökositoz olmaksızın nötrofili :Leptospira ve Rickettsia infeksiyonları- Bazı virüs infeksiyonları İnfeksiyon dışı değişik nedenler: Maliniteler ve değişik hematolojik hastalıklar(hemolitk anemiler, MDS) Laktik asidoz, üremi, eklampsi, gut, diabetik ketoasidoz, tirotoksikoz Myokart infarktüsü, postoperatif, gangren İlaçlar(KS,BF:G-CSF, Lityum Kurşun zehirlenmesi, civa zehirlenmesi Ekzersiz, ağrı,stres, hipoksi, travma, konvülziyon, sigara içme, epinefrin, beta-agonistler

anemiler, MDS) Laktik asidoz, üremi, eklampsi, gut, diabetik ketoasidoz, tirotoksikoz Myokart infarktüsü, postoperatif, gangren

9 Lökopeni Tifo, bruselloz gibi bazı bakteri infeksiyonları, virüs infeksiyonlarının çoğu Lenfositoz İnfeksiyoz mononukleoz, cytomegalovirus infeksiyonu, virüs hepatitleri, kızamık, su çiçeği, kabakulak, adenovirus infeksiyonları ve diğer virüs infeksiyonları, boğmaca, bruselloz, tüberküloz, sifiliz, toksoplazmoz

infeksiyonu, virüs hepatitleri, kızamık, su çiçeği, kabakulak, adenovirus

10 Lenfopeni Ciddi pnömokok veya Klebsiella pnömonisi gibi ağır seyirli bakteri infeksiyonları; ciddi endotoksemi; miliyer tüberküloz; lenfositk koriomenenjit, Colorado kene ateşi, deng gibi bazı virus infeksiyonları; yaygın histoplazmoz,; yaygın kalaazar Monositoz Tüberküloz, diğer granulamatöz infeksiyonlar, subakut bakteri endokarditi ve sifiliz, cytomegalovirus ve varicella zoster virus infeksiyonları

infeksiyonları; yaygın histoplazmoz,; yaygın kalaazar Monositoz Tüberküloz, diğer granulamatöz

11 Eozinofili Trişinoz, kist hidatik, viseral larva migrans, askariyaz, toksokariyaz, strongyloidaz; bazı kronik infeksiyonlarda ve akut bakteri infeksiyonlarının iyileşme devrinde; Chlamydia pnömonileri, kızılın geç devresi, toksik şok sendromu(%50), bronkopulmoner aspergilloz sola kayma+lökopeni kötü prognoz :pnömokok pnömonisi Plazma hücresi artışı: Kızamıkçık Bazofili:Çiçek, suçiçeği, grip

pnömonileri, kızılın geç devresi, toksik şok sendromu(%50), bronkopulmoner aspergilloz sola

12 Diğer hematolojik belirtiler Anemi Kanama veya yıkım sonucu akut anemi : Clostridium perfringens sepsisi, malaria, babesioz, bartonelloz, Mycoplasma pneumoniae pnömonisi, infeksiyöz mononukleoz ve sifiliz Parvovirus B19 infeksiyonunda eritrosit öncü hücrelerinin tutulması sonucunda Kronik infeksiyonlarda kronik hastalık anemisi retiküloendotelyal sistemde demir depoları normal veya artmış, plazma demiri ve total demir bağlama kapasitesi azalmıştır.

B19 infeksiyonunda eritrosit öncü hücrelerinin tutulması sonucunda Kronik infeksiyonlarda kronik hastalık

13 Diğer hematolojik belirtiler Trombostopeni:Azalmış yapım/artmış yıkım Sepsis/DİK, sıtma, tifüs, toksik şok sendromu, CMV, HIV, EBV, Hemorajik hummalar(kırım Kongo hastalığı,rubella İnfeksiyon sışı hast:vit B12 veya folat eksikliği, maliniteler İlaçlar:sitotoksikler, östrojen, tiazid diüretikleri Trombostioz Akut infeksiyonların iyileşme dönemi, tüberküloz, bazı kronik infeksiyonlar, özellikle yavaş iyileşen pnömoniler

B12 veya folat eksikliği, maliniteler İlaçlar:sitotoksikler, östrojen, tiazid diüretikleri Trombostioz

14 DİK Diğer hematolojik belirtiler Trombostopeni, artmış fibrin yıkım ürünleri, azalmış fibrinojen ve protrombin zamanı saptanır; kanama ve trombozlar gelişebilir Ciddi infeksiyonların seyrinde (özellikle gram negatif bakterilerin etken olduğu sepsisler, meningokoksemi, kayalık dağlar lekeli ateşi). Asplenik hastalarda DİK daha sık gelişir.

Ciddi infeksiyonların seyrinde (özellikle gram negatif bakterilerin etken olduğu

15 Mikrobiyoloji dışı incelemeler İdrar analizi Lökositler, bilirubin/urobilinojen, eritrosit; parazit:trcihomonas vaginalis, Schistosoma Dışkı incelemesi Lökosit, eitrosit, parazitler: larva, yumurta, trofozoit, kist Böbrek ve karaciğer fonksiyon testleri, diğer biokimya testleri Vücut sıvılarının incelenmesi BOS, plevra/perikard sıvıları, assit

eitrosit, parazitler: larva, yumurta, trofozoit, kist Böbrek ve karaciğer fonksiyon

16 Akut faz reaktanları Artan reaktanlar ESH(>100 mm/s:tuberküloz, laişmanyaz CRP(x10 -bakteri infeksiyonları, x1-4 : virus infeksiyonları) Serum amyloid A, fibrinojen, haptoglobin, alfa1 antitripsin,ferritin, C3,C4... Prokalsitonin Azalan reaktanlar Transferrin, prealbumin, albumin, retinol bağlayan protein

A, fibrinojen, haptoglobin, alfa1 antitripsin,ferritin, C3,C4.

17 Prokalsitonin Sistemik bakteri infeksiyonları ve sepsisde üç saat içinde artar CRP ye göre artışı 20 saat daha önce Normal:0.01 ng/ml Viral infeksiyonlarda veya inflamatuar hastalıklarda ng/ml Sistemik bakteri infeksiyonlarında ng/ml İnfeksiyon dışı durumlarda (ciddi travma, büyük cerrahi işlemler, uzamış dolaşım yetmezliği ) artabilir Sepsisdeki kadar yüksek değerlere ulaşmaz

5-1 ng/ml Sistemik bakteri infeksiyonlarında 20-200 ng/ml İnfeksiyon dışı durumlarda (ciddi

18 Prokalsitonin 50 mg/l prokalsitonin olası veya kesin sepsis tanısında %98.5 duyarlılık ve %75 özgüllük Yanıklarda infeksiyon gelişince miktarı artar Ayırıcı tanıda diğer yararları: Erken ARDS de infeksiyoz olan ve olmayan durumlar Organ transplant hastalarında rejeksiyon ve infeksiyon ayrımı Bakteriyel ve viral hastalıkların (meninjit vb) ayrılabilmesi İnfeksiyöz veya noninfeksiyöz pankreatitin ayrımı

yararları: Erken ARDS de infeksiyoz olan ve olmayan durumlar Organ transplant hastalarında

19 Mikrobiyolojik İncelemeler Uygun zamanda Uygun yerden Yeterli miktarda Klinik örnek alınması mikrobiyolojik tanının esasını oluşturur

20 Klinik Örnekler Boğaz sürüntüsü Orta akım idrarı, sonda idrarı Uretralakıntı, vaginal akıntı Kan Damar içi kateter Abse BOS, plevra sıvısı, perikart sıvısı, eklem sıvısı, assit Balgam, indüklenmiş balgam Bronkoskopik örnekler Mide biyopsisi:hp Dışkı, rektal sürüntü Biyopsiler

sıvısı, perikart sıvısı, eklem sıvısı, assit Balgam, indüklenmiş

21 Balgam kalitesini değerlendirme (Bartlett) Nötrofilsayısı(x10) Derece Epitel hücresi Derece < >25-2 >25 +2 mukus varlığı +1 Son değer 0 veya daha az ise yeni örnek iste Murray ve Washington değerlendirmesi(x10) Epitel Lökosit Grup Grup Grup Grup Grup 5 <10 25 Grup 5 çalışma için uygun

22 Mikrobiyolojik İncelemeler Mikroskopi Direkt inceleme(lökosit, parazit, mantar:koh, çini mürekkebi,) Gram Giemsa:Tzanck EZN, Kinyoun, modifiye EZN Gomori metenamin gümüş boyama:mantar(pcp dahil) Trikrom boyama Fluoresans mikroskopisi Calcofluor white: mantarlar Auramine-rhodamine FITC:DFA, IFAT Elektron Mikroskopisi (Virus saptama ve tanım: Rotavirus, Calicivirusler)

23 Mikrobiyolojik İncelemeler Kültür Besiyeri Genel üretici, selektif ± zenginleştirilmiş (Löwenstein Jensen- Mycobacterium, BCYE-Legionella), Katı, sıvı Aerobik, CO 2, mikroaerofilik, anaerobik Identifikasyon: morfoloji, biotipleme, serotipleme, faj tiplemesi, kromatografi Duyarlılık araştırılması:kirby-bauer disk difüzyon, MİK (agar dilüsyon, mikrodilüsyon, E test) Hücre kültürü Virus, Chlamydia, Rickettsia

24 Mikrobiyolojik İncelemeler Immunolojik teknikler: klinik örneklerde antikor veya antijen varlığını araştırmak için kullanılır Presipitasyon Aglutinasyon Komplement fiksasyon Virus nötralizasyon ELISA RIA Immunfloresans

25 Aglütinasyon Antikor aramak: Sifiliz (RPR:Presipitasyon, TPHA) Brucella(Rose-Bengal, Wright) Weil-Felix rx(rickettsia inf) Hidatik kist(la, IHA) Paul-Bunnell, Monospot test(im) Gruber-Widal AT-Salmonella Leptospira: lam agl, mikroagl

26 Aglütinasyon Antijen aramak: GAS; Sp, Hib, Nm, GBS, E.coli K1 : BOS; Legionella(idrar) Cryptococcus neoformans(bos, serum) Rotavirus, Adenovirus(dışkı)

27 ELISA Antijen aramak: HBsAg, Rotavirus, Adenovirus, Chlamydia, Legionella, GAS,Helicobacter pylori(dışkı) Sp, Hib, Nm, GBS, E.coli K1 antigens: BOS Cryptococcus neoformans, Aspergillus

28 ELISA Antikor aramak: Hepatit virus inf(anti-hbs, anti-hbc IgM/IgG, anti-hav IgM, anti-hcv, anti- HEV) AntiHIV1+2, anti-htlv1+2 TORCH Rubeola, Mumps, VZV, Hantavirus, Chlamydia Toxocora canis, Leishmania...

29 Fluoresans Mikroskopisi Antijen aramak: P. carinii, Chlamydia, Legionella, Cryptosporidium, RSV, Influenza A/B, PIV, Adenovirus, CMV Antikor aramak: Toxoplasma Rubella Hidatik kist Legionella C.pneumoniae

30 Moleküler teknikler Hibridizasyon Polimeraz zincir reaksiyonu(pcr) Ligaz zincir reaksiyonu(lcr) Dallanmış(branched) DNA TAA/TMA Qβ-replikaz

31 Moleküler teknikler Saptama: DNA/RNA Mycobacterium, Borrelia, Rickettsia,...Tropheryma whippelli, Toxoplasma, P.carinii HAV, HBV, HCV, HEV, HSV, CMV, HHV-6, HIV, HPV, Rotavirus, Caliciviruses, Parvovirus B19, Hantavirus Epidemiyolojik tiplendirme(rflp, AP-PCR, PFGE, DNA sequencing) Direnç genlerini araştırmak: MRSA(mecA), Mycobacterium, HIV

Benzer belgeler

ÖRNEK KABUL VE SONUÇ VERME GÜNÜ LİSTESİ. ÖRNEK KABUL GÜN ve SAATİ

ÖRNEK KABUL VE SONUÇ VERME GÜNÜ LİSTESİ. ÖRNEK KABUL GÜN ve SAATİ TEST ADI ÖRNEK KABUL GÜN ve SAATİ SONUÇ VERME GÜN ve SAATİ KÜLTÜRLER Boğaz Kültürü 3 gün sonra İdrar Kültürü 3 gün sonra Balgam Kültürü 4 gün sonra Kan Kültürü 7 gün sonra Dışkı Kültürü 4 gün sonra Diğer