Yaşlılığa bağlı maküla dejenerasyonu. Görme gücünü yaşlılığa kadar korumak
|
|
- Canan Hayrettin
- 9 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Yaşlılığa bağlı maküla dejenerasyonu Görme gücünü yaşlılığa kadar korumak
2 Baskı bilgileri Tüm hakları saklıdır. Bu broşür ve buna ait tüm parçalar telif haklarıyla korunmaktadır. Novartis Pharma GmbH firmasının yazılı onayı olmadan ne bu broşür ne de buna ait parçalar herhangi bir şekilde fotokopiyle, mikrofilmle, elektronik veri taşıyıcılarına aktarılarak, tercüme edilerek veya başka bir şekilde çoğaltılamaz, yayılamaz veya başka bir şekilde değerlendirilemez. Novartis Pharma GmbH Roonstraße 25, Nürnberg Konsept ve metin: Jutta Heinze, Allermöher Deich 95, Hamburg Layout: bbpm, Stefan Behrendt, Im Alten Dorfe 27, Hamburg Son redaksiyon: TEXT+PLAN Dr. Ira Lorf, Fischers Allee 59 e, Hamburg Resim kaynakları: istockphoto.com/erikreis (S. 1, 28), istockphoto.com/jamstock (S. 4), istockphoto.com/lisafx (S. 8), istockphoto.com/sjlocke (S. 19), Novartis Pharma GmbH (S. 6, 11, 13, 14, 16, 21, 23) 2
3 İçerik Gözle ilgili her şey 4 5 Göz nasıl çalışır yaş itibariyle görüş bozukluğu: yaşa bağlı maküla dejenerasyonu 8 9 Maküla dejenerasyonunun ardındaki gizem ne? 10 Bir hastalık iki tür Kısıtlı görüş: AMD nin tipik semptomları Göze zarar veren etkenler: AMD için risk faktörleri Serbest radikallere şans tanımayın Göz doktorunda muayene Yaşa bağlı maküla dejenerasyonunda tedavi imkanları Yaşam kalitesine dikkat edin 26 Faydalı adresler, İnternet siteleri ve kitap önerileri 27 3
4 Gözle ilgili her şey İncil de şöyle denmiştir göz bebeği gibi baktı ona (5 Musa 32, 10). Eski Ahit ten yapılan bu karşılaştırma, çok değerli bir şeyin korunmasını sembolize eder, üstelik de hiçbir alıntı veya atasözünün yapamadığı gibi. Daha o zaman insanlar görme duyusunun ne kadar değerli olduğunu ve bu en önemli ve oldukça hassas olan organımıza ne kadar dikkat etmemiz gerektiğini biliyorlardı. 4
5 Yüksek performans organı göz Çünkü gözümüz bir istisnadır: Sağlıklı bir göz den fazla renk tonu ayırt eder ve saniyede 10 milyondan fazla bilgi alır ve bunları beyine iletir. Bu çok önemli performans için yaklaşık 7,5 gramlık bir organ yetmektedir - bir insanın gözü bu ağırlıktadır. Duyular için vazgeçilmez Beynimize giren tüm önemli bilgilerin yaklaşık yüzde 70 i görme sistemi tarafından iletilir! Gözle ilgili bilinmesi gereken her şey Göz rengi Dünya nüfusunun sadece onda biri mavi gözlüdür. Mavi gözlü insanların çoğunluğu İskandinav ülkelerinde ve Baltık devletlerinde yaşamaktadır. Gözün irisi (renkli tabaka) göz rengini belirler. Göz kasları En zor iş: Altı farklı göz kası gözlerimizin her birini baktığımız yöne hareket ettirir, üstelik günde kereden fazla! Bu kaslardan bir çalışmazsa çift görüntü oluşur. 5
6 İris Lens Göz bebeği Kornea Gözün bağ tabakası Maküla Retina Gözün damar tabakası Gözün sert tabakası Gözün yapısı Göz siniri Camsı cisim Arka göz bölmesi Ön göz bölmesi Göz nasıl çalışır Gözlerimiz modern bir fotoğraf makinesi gibi çalışır. Ancak güncel bir mini kamera yaklaşık 100 gram ağırken gözümüze teknik açıdan çok iyi bir performans sergilemek için 10 gramdan az bir ağırlık bile yeter. İlk bakıştan tamamlanmış resme Bir şeye baktığımızda, örneğin bir eve, bu evden geri yansıyan ışık hüzmeleri ilk önce retinaya ulaşır. Işık retinadan geçerek bir demet halinde irise (renk tabakası) ulaşır. 6
7 Diyaframı aç diyaframı kapat Göz rengini belirleyen iris bir kamera diyaframı prensibine göre çalışır: Karanlıkta şeffaf merkezini (göz bebeğini) büyütür, aydınlıkta ise küçültür. Arkasında bulunan lens yakın ve uzak görüşü düzenler ve yaş ilerledikçe esnekliğini kaybeder (sonuç: yaşlılıkta göz bozukluğu). Saydam tabaka, göz bebeği ve lensten sonra ışık demeti camsı cisimden geçerek ağ tabakaya (retina) ulaşır (burada görme hücreleri ve ağ tabaka merkezindeki en keskin görme noktası (= sarı leke / maküla) bulunmaktadır. Milyonlarca hücre - tek bir resim 100 milyondan fazla görme hücresi ışığı sinir impulsuna dönüştürür ve görme siniri bunları beyine iletir ve bu şekilde baktığımız evi görürüz. Koni hücresi adı verilen bu görme hücreleri renkli görmeyi, çubuk hücreler adı verilen hücreler ise aydınlığı ve karanlığı algılamayı sağlar. Görme sinirlerinin yaklaşık yüzde 95 i sarı lekededir. Kör leke ise tıp uzmanları tarafından göz sinirinin gözden çıkığı nokta olarak adlandırılır. 7
8 50. yaş itibariyle görüş bozukluğu: yaşa bağlı maküla dejenerasyonu Retinadaki hastalıklar görme gücünü çok etkileyebilir ve görme duyusunu tehlikeye atar. Bu hastalıklardan biri de yaşlılığa bağlı maküla dejenerasyonudur (AMD). Genelde 50 yaşından sonra görülen bu göz hastalığında, en keskin görme noktasında, yani maküladaki retina zarar görmüştür. Tehlike: yaşlılığa bağlı körlük. 8
9 Görme duyusu tehlikede Birçok faktöre bağlı olan (bkz. sayfa 16-20) yaşlılığa bağlı bir maküla dejenerasyonu tedavi edilmediği takdirde genellikle merkezi görme keskinliğini kötüleştirir hatta bazen tamamen yitirilmesine neden olur. Bu nedenle de ilgili kişiler araba kullanmak, televizyon izlemek veya okumak gibi aktiviteleri artık yapamaz, yaşama kaliteleri çok düşer. Başlıca sanayi ülkelerinde AMD yaşlılığa bağlı ağır görme bozukluklarının en sık nedeni sayılmaktadır. AMD: Rakamlar ve gerçekler Göz hekimleri iki farklı hastalık türünü ayırt eder: ıslak ve kuru AMD. Yapılan tahminlere göre tüm dünyada 25 ve 30 milyon arasında insan AMD ye sahiptir. Almanya da yaklaşık 4 milyon AMD hastası bulunmaktadır ve bunlar bu iki hastalık türünden birine sahiptir. AMD hastası tüm insanların yaklaşık yüzde 85 i hastalığın kuru türüne sahiptir. Almanya da yılda yaklaşık insanda yeni gelişen ıslak AMD bulunmaktadır. 9
10 Maküla dejenerasyonunun ardındaki gizem nedir? Oldukça aktif bir metabolizma, sadece birkaç milimetre kare büyüklüğündeki makülayı besler. Metabolizma maddelerinin dışarı atılması için makülanın altında bulunan ve pigment epiteli adı verilen doku tabakası görevlidir. Yaş ilerledikçe bu çöp atımı artık düzgün çalışmaz, dolayısıyla da retinada bir takım kalıntılar kalır. Sonuç: Göz artık görevini sadece kısıtlı olarak yapar. Komple körlük olmaz Ancak maküla renkli ve keskin görme, detayları algılama vs. gibi görevlerini bu nedenle yapamasa da bu merkezi görme keskinliği kaybı tamamen kör etmez. Çünkü hastalık sadece retinanın orta kısmını kapsadığından dış alan ve dolayısıyla da yönlendirme kabiliyeti baki kalır. Bu nedenle de ilgili kişiler örneğin bir saatte sadece kadranı görürler ve akreple yelkovanı göremezler ya da bir insanda saçları görürler ancak yüzünü göremezler. 10
11 Sağlıklı retina Islak AMD deki retina Bir hastalık - iki tür Yaşlılığa bağlı maküla dejenerasyonu ağrıya neden olmaz. Eğer tek bir göz hastaysa o zaman sağlıklı olan göz genelde bu gözün görme kaybını dengeler, dolayısıyla da ilgili kişi hastalığı çok geç fark eder. Kuru AMD Yaşlılığa bağlı maküla dejenerasyonunun kuru şekli çok yavaş gelişir. Uzmanlar bu gelişimi erken ve geç safha şek- 11
12 linde ayırır. Erken safhada retinanın altında küçük sarımsı kalıntılar (bezeler) oluşur, hastalar bu sırada görme hafif bir bozukluk hisseder. Geç safhada retina hücreleri ölmeye başlar. Bu arealar en keskin görme noktasına ulaştıklarında merkezi görme yetisi genellikle çok bozulur. Islak AMD Kuru AMD olan bazı hastalarda bu hastalığın çok daha agresif ve daha hızlı ilerleyen türü gelişir: ıslak AMD. İstenmeyen büyüme Bezelere tepki olarak retinanın altında yeni hastalıklı ve sağlam olmayan kan damarları oluşur ve retinanın içine kadar uzanır. Pek sağlam olmayan bu damarların duvarlarında sıvı ve kan sızar, retinanın orta kısmı kabarır ve/veya kapanır. Sonuçta da bu işlem makülanın hassas görme hücrelerini parçalar, hastalar bu esnada farklı görme bozukluklarına sahiptir (bkz. sayfa 13-15). 12
13 AMD de renkli görme Normal renkli görme Kısıtlı görüş: AMD nin tipik semptomları Yaşlılığa bağlı maküla dejenerasyonundan kaynaklanan şikayetler, hastalığın şekline ve bulunduğu safhaya bağlıdır. AMD başladığında hastalar ufak bir bozukluk hisseder. Örneğin bazı renkler biraz daha solgun görünür ya da aydınlıktan karanlığa geçildiğinde gözlerin karanlığa alışması normalden daha uzun sürer. 13
14 Amsler kartı normal görme kara leke/bozuk görme Belirgin şikayetler geç safhada başlar Sonraki hastalık seyrinde belirgin semptomlar görüldüğünde, görme yetisinin bir kısmı çoktan yok olmuştur. Bu kaybı tamamen iyileştirmek de mümkün değildir. Tipik AMD semptomları: Gündüz görebilmek için fazla ışık ihtiyacı hissetmek Şiddetli ışık yansıma hassasiyeti (örn. araba kullanılırken) Kontrastları algılamada azalma (solgunluk, silik renkler) 14
15 Çarpık görüş (düz çizgiler yamuk görünür, örn. fayans olukları veya resim çerçeveleri) Merkezi görme keskinliğinde azalma (bulanık görme, okumada veya yüzleri tanımada zorluk) Yüzün ortasında gri/koyu leke veya boş bir alan, bu alanın dışında keskin olmayan görüş Bu semptomlardan biri veya birkaçı sizde varsa hemen göz doktorundan randevu almalısınız! Çünkü erken teşhis, tedavi şansını arttırır. Amsler kartı testi Yaşlılığa bağlı bir maküla dejenerasyonunun erken teşhisi için herkesen geç 60 yaşından sonra (en iyisi: 50 yaşından sonra) yılda bir kere bir göz doktoruna gitmelidir. Amsler kartı testiyle makülanın fonksiyonunu kendi başınıza da kolayca kontrol edebilirsiniz. Ancak kendi kendinize yapacağınız bu test kesinlikle göz doktorunun muayenesinin yerini tutmaz. Bu test için gerekli olan kareli kartı (Amsler kartı) ve test açıklamalarını bu broşüre ekledik ( numaralı telefonu arayarak isteyebilirsiniz (Alman sabit hatlarından 0,06 /arama, Alman mobil hatlarından maksimum 0,42 /dak.). 15
16 Gözlere zarar veren etkenler - AMD için risk faktörleri Araştırmalara göre yaşlılığa bağlı bir maküla dejenerasyonunu tetikleyen veya teşvik eden çok çeşitli etkenler vardır. Uzmanlar bunları şu şekilde ayırır: müdahale edilebilir ve müdahale edilemez riskler. Temel olarak şu geçerlidir: Bir gözünde AMD olan hastalar 5 yıl içerisinde yüzde 45 diğer gözünde de aynı hastalığa yakalanır. 16
17 Risk faktörlerinin teşhis kriteri olarak kullanılması Göz doktorları yaşlılığa bağlı bir maküla dejenerasyonunun teşhisine, muayene sonuçlarının yanı sıra hastanın hastalık geçmişini de dahil eder. Çünkü yaşlılığa bağlı maküla dejenerasyonunun bazı risk faktörleri sonuç vermemektedir, bu durumda hastalığın sebebi genlerde gizlidir. Bu nedenle de doktorlar konuşmak, modern muayene teknikleri kadar önemlidir. Müdahale edilemeyen bu risk faktörleri doktora olası bir AMD yi haberdar eder. Müdahale edilemeyen AMD risk faktörleri Yaş 65 yaşın üzerindeki insanların yaklaşık %25 inde AMD belirtileri bulunmaktadır. AMD riski yaş ilerledikçe artar. Cinsiyet AMD kadınlarda erkeklere göre daha fazla görülür. İrsi Anne ve baba ya da büyükanne ve babada AMD hastalığı görülmesi bu hastalığın riskini arttırır. Ten ve göz rengi Açık bir ten ve mavi gözler AMD ye daha yatkındır. 17
18 Müdahale edilebilir AMD risk faktörleri Yaşlılığa bağlı maküla dejenerasyonuna yol açan bazı negatif etkenlere ilgili kişi kendisi müdahale edebilir: Sigara içme (aktif/ pasif ) Sigara içmek AMD riskini üçe katlar ve sigara içen insanlarda yaşlılığa bağlı maküla dejenerasyonu sigara içmeyenlere göre 10 yıl daha erken görülmeye başlar. Öneri: Sigara içiyorsanız doktorunuzla bırakma yardımları hakkında konuşun Aşırı kilo ve yanlış beslenme Aşırı kilo ve dengesiz beslenme ile kandaki yağ oranlarının yüksek olması, araştırmalara göre AMD riskini genelde arttırır. Kötü beslenme alışkanlıkları organizmanın gözleri koruyan besin maddelerini yeterince almasını sağlamaz ve bu nedenle de zararlı oksijen bileşimlerine ( serbest radikaller ) kapıları açarlar. Öneri: Beslenme uzmanından yardım alın, bol yeşil sebze ve yağlı balık (örn. ringa balığı) yiyin Güneş / UV ışınları Güneş ve UV ışınları gözlere zarar verir. Öneri: Aydınlıkta (örn. denizde veya dağlarda) kalite testlerinden geçmiş, CE işaretine sahip bir gözlük takın Diyabet ve yüksek tansiyon Yüksek tansiyon ve kan şeker oranları retina ve dolayısıyla da görme yetisi için tehlikelidir. İyi ayarlanmış değerler AMD hastalığının görülme risklerini azaltır. Öneri: Ev için bir tansiyon aleti alın 18
19 Serbest radikallerin şansı yok Güneşi ne kadar sevsek de bize çok zarar verebilir, üstelik sadece cildimize değil, gözlerimize de. Bunun sorumlusu UV ışınları ve güneş içinde bulunan kısa dalga ışıktır. Oksijen ve enerji açısından zengin bu ışının bileşiminden göz içinde çok agresif maddeler oluşur: serbest radikaller. Reaksiyonu seven bu oksijen bileşimleri gözde büyük hasara neden olabilir ve AMD nin temel nedenlerinden sayılırlar. 19
20 Sigara içmek serbest radikalleri teşvik eder Sadece güneş ışığı değil sigara içmek, yüksek miktarda alkol almak, kötü beslenmek, çevredeki zehirler ve ruhsal problemler de vücutta bu saldırıya meraklı oksijen bileşimlerinin oluşmasına neden olur. Bilim adamları bunun fazlasına oksidatif stres demektedir. Antioksidatif etkisi olan bazı besin maddeleri (örn. A, C ve E vitaminleri ile selen, çinko ve bakır eser elemanları) zararlı serbest radikallere karşı mücadele etmeye yardım eder. Mutfaktaki göz koruyucuları Çeşitli besin maddeleri koruyucu etkilerini doğrudan gözde gerçekleştirir ve bu şekilde AMD riskini azaltır ve hastalığın seyrini yavaşlatırlar. Bunlardan bazıları: Lutein ve Zeaksantin karotinoidleri Bu bitkisel boyar maddeler doğal ışık koruyucu faktör ve radikal yakalayıcı şeklinde makülaya yerleşir. İyi kaynaklar: örn. mısır, yumurta sarısı, üzüm, yeşil sebze Omega 3 yağ asitleri Yağ asitleri (kısaca DHA ve EPA) gözün retinasında önemli fonksiyonlar üstlenir. İyi kaynaklar: örn. yağlı deniz balığı (som), ceviz, kolza yağı 20
21 Göz doktorunda muayene Tedbir almak buna değer: Göz doktoru (oftalmolog) çeşitli muayene yöntemleri yardımıyla retinanın ortasındaki (maküla) hastalıklı değişimleri, henüz hasta gözünde bozukluk fark etmeden tespit edebilir. Bu nedenle de düzenli kontrol amaçlı muayeneler en geç 60 yaşından (ideal olarak 50 yaşından) sonra gözlerinizin iyiliği için zorunlu bir program haline getirilmelidir! 21
22 AMD: Güvenli bir teşhise giden yollar Yaşlılığa bağlı bir maküla dejenerasyonunun teşhisi için göz doktoru çeşitli ve tamamen ağrısız muayene yöntemlerine sahiptir. İlk bakış: Görme tabloları ve Amsler grid testi Üzerinde işaretler (rakamlar, harfler ve figürler) bulunan görme tabloları yardımıyla doktor muhtemel semptomlar hakkında bir fikir edinir. Amsler grid testi (ek belgeye bakınız) olası bir AMD ye erkenden işaret eder. Odak noktası: gözün arka planı Özel bir lamba (yarıklı lamba) ve bir büyüteç ya da bir elektronik göz aynası (oftalmoskop) yardımıyla göz doktoru retinayı inceler. Oftalmoskopi için göz bebeği özel bir damlayla genişletilir, böylece mümkün olduğunca geniş bir bakış açısı elde edilebilir (göz kamaşma tehlikesi: Lütfen bu işlemden hemen sonra arabaya veya bisiklete binmeyin!). Sıvı birikmelerini ve retinadaki kabartıları optik bir koherans tomografisiyle (OCT) görmek mümkündür. Ve flüoresan anjiyografisinde kol venine enjekte edilen bir boyar madde retina damarlarını belirgin hale getirir. 22
23 Yaşlılığa bağlı maküla dejenerasyonunda tedavi şansları AMD birkaç sene önce birçok hasta için ciddi bir görüş kaybı hatta körlük anlamına gelirken hastalık, özellikle de ıslak AMD bugün çeşitli tedavi imkanlarıyla durdurulabilmekte veya geciktirilebilmektedir. Tedavi standartları büyüme faktörleri inhibitörleriyle yapılan enjeksiyonlardır. Lazer tedavileri, fotodinamik terapi ve cerrahi müdahaleler buna kıyasla çok daha ufak bir rol oynar. 23
24 Araştırmalara güvenin Tüm bu yöntemler, az araştırılmış bazı alternatif terapilere kıyasla etkilerini özellikle de hastalığın ıslak türünde kanıtlamıştır. Enjeksiyon tedavisi Lokal anestezi altında gözün camsı cismine yapılan enjeksiyonlar (örn. VEGF inhibitörleriyle) AMD nin geç safhası için de uygundur. VEGF önleyicilerinin etkisi VEGF kısaltmasının açılımı bir büyüme faktörünü temsil eder (Vascular Endothelial Growth Factor) ve gözdeki yeni, istenmeyen oluşumu ile damar geçirgenliğini ve dolayısıyla da ödemleri teşvik eder. Yaşlılığa bağlı maküla dejenerasyonu olan hastalarda VEGF değerleri yüksektir. VEGF önleyiciler bu büyüme faktörünü bloke eder ve bu şekilde göz içinde istenmeyen damar ve ödem oluşma tehlikesini azaltır. Oluşan hasarların bazıları bu maddelerle onarılabilir: Hastalıklı damar oluşumu ve sıvı birikimleri bu şekilde geriler. 24
25 Lazer tedavisi Klasik lazer tedavisinde sıcak ışık hüzmesi ıslak AMD nedeniyle oluşan yeni ve zayıf kan damarlarını gözde baypas eder, ancak bu hüzme makülaya da zarar verebilir. Bu nedenle de bu tedavi doğrudan en keskin görme merkezinde yapılmaz. Fotodinamik terapi (PDT) PDT de doktor soğuk lazer ışınıyla çalışır, ancak bundan önce koldaki damara etken maddesini enjekte eder ve bu madde göz içindeki hastalıklı damarları bu ışık hüzmesine hassas hale getirir. Gözler için besin karışımı ABD de yapılan bir araştırmada şu ana kadar etkili bir tedavi yöntemi bulunamamış olan AMD nin kuru şeklini konu almıştır ve antioksidatif vitaminler, çinko ve bakır oksitten oluşan yüksek dozlu besin maddesi kombinasyonlarının başarılı sonuçlar verdiği görülmüştür. Ayrıca Lutein veya Omega 3 yağ asitlerinin alınmasının kuru AMD ye olumlu etki ettiğine dair bilgiler de çoğalmaktadır. Sizin için bu tür bir tedavinin uygun olup olmadığını öğrenmek için göz doktorunuzla görüşün. 25
26 Yaşam kalitesine dikkat edin Yaşlılığa bağlı bir maküla dejenerasyonu AMD hastalarının günlük yaşamını da zorlaştırmaktadır. Özellikle de artık düzgün okuyamamak ve bağımsızlığını, hareket ve yönelme kabiliyetini kaybetmek hastaya çok zor gelir. VEGF inhibitörleriyle yapılan enjeksiyonlar gibi modern tedavi stratejileri bu tür etkileri tüm ilgililerde bastırabilir veya durumun kötüye gitmesini önleyebilir. Ayrıca şu da önerilir: sosyal danışmanlık ve sosyal yardım gruplarında (örn PRO RETİNA ve Blickpunkt Auge, adresler sağda verilmiştir) başka AMD hastalarıyla fikir alışverişi. Rehabilitasyon önerilerinden faydalanın Eğer görüş kaybını iyileştirmek mümkün değilse, özel rehabilitasyon önlemleri AMD hastalarını günlük hayatlarıyla başa çıkmak için yardımcı olur. Rehabilitasyonda, okuma kabiliyetlerinizi birçok durumda geliştirebileceğiniz okuma yardımlarını kullanmayı öğreneceksiniz. Ayrıca şunlar da tavsiye edilir: sosyal danışmanlık (örn. PRO RETINA, adres sağda) ve sosyal yardım gruplarında başka AMD hastalarıyla fikir alışverişi. 26
27 Faydalı adresler, web siteleri ve kitap önerileri Adresler Deutscher Blinden- und Sehbehindertenverband e. V. (DBSV) Blickpunkt Auge Rat und Hilfe bei Sehverlust Danışmanlık noktaları: Telefon DBSV nin en yakın yerel grubuna şu numaradan ulaşabilirsiniz telefon (0,14 / dakika sabit hatlardan, mobil hatlardan maks. 0,42 / dak.) Pro Retina Deutschland e. V. Vaalser Straße 108, Aachen Telefon: E-posta: pro-retina@t-online.de İnternet: İnternet Kitap önerileri Birgit Küllenberg, Wolfram Goertz: Augen-Sprechstunde Springer 2011 (16,95 Euro) Philipp Rudigier: Sağlıklı gözler için beslenme - bilimsel Novum Publishing 2009 (13,50 Euro) 27
28 / 2013 Görme gücünü yaşlılığa kadar korumak Yaşlılığa bağlı maküla dejenerasyonu Novartis Pharma GmbH Roonstraße Nürnberg
Diyabet ve göz sorunları
TÜRKİYE ENDOKRİNOLOJİ VE METABOLİZMA DERNEĞİ DİABETES MELLİTUS ÇALIŞMA VE EĞİTİM GRUBU TEMD DİABETES MELLİTUS ÇALIŞMA VE EĞİTİM GRUBU HASTA EĞİTİM KİTAPÇIKLARI SERİSİ 08 Diyabet ve göz sorunları Diyabet
DetaylıADIM ADIM YGS LYS Adım DUYU ORGANLARI 3 GÖRME DUYUSU VE GÖZ
ADIM ADIM YGS LYS 159. Adım DUYU ORGANLARI 3 GÖRME DUYUSU VE GÖZ GÖRME DUYUSU VE GÖZ Vücudumuzdaki görme duyusu göz organında bulunur. Vücudumuzda göz içerisinde; Reseptör Mercek Sinirler görmeyi sağlayan
DetaylıSAĞLIKLI GÖZLER. Diabetes mellitus Tip 2. Hasta bilgisi
SAĞLIKLI GÖZLER Hasta bilgisi Therapie Aktiv - Diyabet kontrol altında Diabetes mellitus Tip 2 hastalar için bir tedavi programıdır. Doktorunuza başvurun! İletişim: office@therapie-aktiv.at www.therapie-aktiv.at
DetaylıDiabetes mellitus tan kaynaklanan hastalıklar. Diyabet hastaları gözlerine daha fazla özen göstermeleri gerekir
Diabetes mellitus tan kaynaklanan hastalıklar Diyabet hastaları gözlerine daha fazla özen göstermeleri gerekir Künye Tüm hakları saklıdır. Bu broşürün, ayrı ayrı bütün bölümleri de dahil olmak üzere, telif
DetaylıGÖZ HIRSIZI GLOK M (=GÖZ TANSİYONU)
Op.Dr. Tuncer GÜNEY Göz Hastalıkları Uzmanı GÖZ HIRSIZI GLOK M (=GÖZ TANSİYONU) HASTALIĞINI BİLİYOR MUSUNUZ? Glokom=Göz Tansiyonu Hastalığı : Yüksek göz içi basıncı ile giden,görme hücrelerinin ölümüne
DetaylıProf. Dr. Pınar AYDIN O DWEYER
Yazar Ad 139 Prof. Dr. Pınar AYDIN O DWEYER Yaşın ilerlemesine bağlı olarak göz sağlığında değişiklikler veya bozulmalar olabilir. Bu değişikliklerin tümü hastalık anlamına gelmemektedir. Ancak diğer
DetaylıProstat kanserine karşı erken teşhis için
Prostat kanserine karşı erken teşhis için Prostat Erkeğin hassas noktasi Sayın Erkekler, Almanya da her yıl 40.000 den fazla erkek yeniden prostat kanserinden hastalanıyor. Ancak tüm erkeklerin % 15 ile
DetaylıB unl a r ı B i l i yor mus unuz? MİTOZ. Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı,
MİTOZ Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı, sitoplazma ve çekirdekten meydana gelmiştir. Hücreler büyüme ve gelişme sonucunda belli bir olgunluğa
DetaylıDIABETES MELLITUS NEDİR? NEDENLERİ VE SONUÇLARI. Mümkün olduğunca normal bir yaşam. Lilly Deutschland GmbH Werner-Reimers-Straße 2 4 61352 Bad Homburg
DIABETES MELLITUS NEDİR? NEDENLERİ VE SONUÇLARI DEDBT01944 Lilly Deutschland GmbH Werner-Reimers-Straße 2 4 61352 Bad Homburg Mümkün olduğunca normal bir yaşam www.lilly-pharma.de www.lilly-diabetes.de
DetaylıLions Göz Sağlığı Programı Lions Eye Health Program Görme Gücünü Sağlık Önceliği Haline Getirmek
Lions Eye Health Program Görme Gücünü Sağlık Önceliği Haline Getirmek Görme Gücünüzü Yaşam Boyu Yüksek Kılın Herkesin Görüşü Yaşa Bağlı Değişebilir Bazı görme değişiklikleri, günlük aktiviteleri gerçekleştirmeyi
DetaylıOmega 3 nedir? Balık ve balık yağları, özellikle Omega-3 yağ asitleri EPA ve DHA açısından zengin besin kaynaklarıdır.
Alfalino Omega 3 nedir? Omega 3 yağ asitleri vücut için gerekli olan ama vücudun üretemediği yağ asitleridir. Besinlerle alınamadığı durumlarda gıda takviyeleri ile alınmaları gerekmektedir. Temel Omega-3
Detaylı1. İnsan vücudunun ölçülerini konu edinen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?
VÜCUT BAKIMI 1. İnsan vücudunun ölçülerini konu edinen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir? A) Anatomi B) Fizyoloji C) Antropometri D) Antropoloji 2. Kemik, diş, kas, organlar, sıvılar ve adipoz dokunun
DetaylıSigara sağlığa zararlı olmasına rağmen birçok kişi bunu bile bile sigara kullanmaktadır. En yaygın görülen zararlı alışkanlıkların içinde en başı
Sigara sağlığa zararlı olmasına rağmen birçok kişi bunu bile bile sigara kullanmaktadır. En yaygın görülen zararlı alışkanlıkların içinde en başı çeken sigara vücuda birçok zarar vermekte ve uzun süre
DetaylıYAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLAR. Prof. Dr. Mehmet Ersoy
YAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLAR Prof. Dr. Mehmet Ersoy DEMANSA NEDEN OLAN HASTALIKLAR AMAÇ Demansın nedenleri ve gelişim sürecinin öğretmek Yaşlı bireyde demansa bağlı oluşabilecek problemleri öğretmek
DetaylıSağlıklı Kan Basıncı Sağlıklı Kalp Atımı
Sağlıklı Kan Basıncı Sağlıklı Kalp Atımı 17 MAYIS 2013 Dünya Hipertansiyon Ligi Girişimidir. 17 MAYIS 2013 Dünya Hipertansiyon Ligi Girişimidir. Hipertansiyon Nedir? Çoğunlukla yüksek kan basıncı olarak
DetaylıGünde bir elma doktoru evden uzak tutar.
ELMANIN FAYDALARI Günde bir elma doktoru evden uzak tutar. Elmanın Sağlığa Faydaları Elma A, E, B6, C, K vitamin kaynağıdır, bunun yanında yüksek miktarda potasyum ve çeşitli mineralleri içeren su içerir.
DetaylıDamar Tıkanıklığı Nedir ve Belirtileri Nelerdir?
Damar Tıkanıklığı Nedir? Damar Tıkanıklığı Nedir ve Belirtileri Nelerdir? Damar tıkanıklığı özellikle ilerleyen yaşlarda karşımıza çıkan ve kalp krizine kadar götüren bir hastalıktır. İleri yaşlarda ortaya
DetaylıDENGELİ BESLENME NEDİR?
DENGELİ BESLENME NEDİR? Vücudun büyümesi, yenilenmesi ve çalışması için gereken dört temel besin grubu olan; süt ve ürünleri, et ve benzeri, sebze ve meyveler, ekmek ve tahıllar dan hergün sizin için gerekli
DetaylıDiyabetik Retinopati Tanı, Takip ve Tedavisi
Diyabetik Retinopati Tanı, Takip ve Tedavisi Diyabeti olan her hasta diyabetik retinopati riski taşır. Gözün anatomisi nedeni (resim 1a) ile iyi görüyor olmak göz sağlığının kusursuz olduğu göstermez,
DetaylıYaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri. Sena Aydın 0341110011
Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri Sena Aydın 0341110011 PATOFİZYOLOJİ Fizyoloji, hücre ve organların normal işleyişini incelerken patoloji ise bunların normalden sapmasını
DetaylıSağlık ve Sağlıklı Yaşam
Sağlık ve Sağlıklı Yaşam Amaç Bu sunumu dinleyen katılımcılar sağlıklı olabilmek ve/veya sağlıklı olma halini sürdürebilmek için yapılması gereken temel adımları bilecekler ve bu adımları yaşamlarında
DetaylıKOAH Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir?
KOAH NE DEMEKTİR? KOAH Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir? Hastalar için özet bilgiler KOAH nedir? KOAH, hastalığın belli başlı özelliklerinin tanımını içinde barındıran Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı teriminin
DetaylıAKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR
AKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR Akciğer kanseri olmak her şeyin sonu değildir. Bu hastalığı yenmek için mutlaka azimli, inançlı ve sabırlı olmanız
DetaylıBÖBREK HASTALIKLARI. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT. Böbrekler ne işe yarar?
BÖBREK HASTALIKLARI Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Böbrekler ne işe yarar? Böbreğin en önemli işlevi kanı süzmek, idrar oluşturmak ve vücudun çöplerini (artık ürünleri) temizlemektir. Böbrekte oluşan idrar, idrar
DetaylıKALP KRİZİ UZ.DR.MUHAMMET HULUSİ SATILMIŞOĞLU
KALP KRİZİ UZ.DR.MUHAMMET HULUSİ SATILMIŞOĞLU Türkiye ulusal düzeyde ölüm nedenleri arasında ilk sırayı 205.457 ölümle kardiyovaskülerhastalıklar (tüm ölüm nedenlerinin %47,73 ü) almaktadır. Kardiyovasküler
DetaylıSÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ
SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein, kalsiyum ve fosfor alımı nedeniyle; kemiklerin ve dişlerin gelişiminde Önemlidir.
DetaylıBESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ
BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein,
DetaylıAlevlenmelerin en yaygın nedeni, trakeobronşiyal enfeksiyonlar ve hava kirliliğidir. Şiddetli alevlenmelerin üçte birinde neden saptanamamaktadır
Toraks Derneği, Göğüs Hastalıkları Uzmanları ve solunum hastalıkları alanında çalışan diğer uzmanlık dallarındaki hekimler tarafından 1992 de kurulan bir ulusal uzmanlık derneğidir. Toraks Derneği nin
DetaylıKan basıncının normalden fazla olmasıdır. Büyük tansiyon 140 mm Hg veya küçük tansiyon 90 mm Hg dan fazla ise yüksek tansiyon olarak kabul edilir.
HİPERTANSİYON Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Yüksek tansiyon (hipertansiyon) nedir? Kan basıncının normalden fazla olmasıdır. Büyük tansiyon 140 mm Hg veya küçük tansiyon 90 mm Hg dan fazla ise yüksek tansiyon
DetaylıGenellikle çocukluk ve gençlik döneminde başlayan astım kronik bir solunum sistemi hastalığıdır.
Bölüm 9 Astım ve Gebelik Astım ve Gebelik Dr. Metin KEREN ve Dr. Ferda Öner ERKEKOL Genellikle çocukluk ve gençlik döneminde başlayan astım kronik bir solunum sistemi hastalığıdır. Erişkinlerde astım görülme
DetaylıDUYUSAL ve MOTOR MEKANİZMALAR
DUYUSAL ve MOTOR MEKANİZMALAR Duyu Algılama, Tepki Verme ve Beyin Algılama beyinsel analiz tepki Sıcaklık, ışık, ses, koku duyu reseptörleri: elektriksel uyarılara dönüşür Uyarı beyin korteksindeki talamus
DetaylıKATARAKT İKİ GÖZDE BİRLİKTE Mİ ORTAYA ÇIKAR?
Katarakt, saydam olan göz merceğinin saydamlığını kaybederek görmenin azalmasıdır. Gözün renkli tabakası irisin arkasında yer alan ve saydam bir yapı olan göz merceğinin, görme işlevinde önemli bir rolü
DetaylıSigaranın Vücudumuza Zararları
Sigaranın Vücudumuza Zararları Sigaranın vücudumuza olan zararları ve sigarayı bıraktıktan sonra vücudumuzdaki değişimler burada anlatılmaktadır. Sırt ve Bel Ağrısı: Sigara içmek bel ile ilgili hastalıkların
DetaylıYaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu (İlk ve Takip Değerlendirmesi)
Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu (İlk ve Takip Değerlendirmesi) İlk Muayenede Hikaye (Anahtar ögeler) Semptomlar (metamorfopsi, görmede azalma, skotom, fotopsi, karanlık adaptasyonu) (II-, GQ, SR) Tedavi
DetaylıHipertansiyon. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015
Hipertansiyon HT Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Bu sunum Arş. Gör. Dr. Neslihan Yukarıkır ve Arş. Gör. Dr. Dilber Deryol Nacar
DetaylıDiyabet nedir? Ensülin nedir?
Was ist Diabetes? Was ist Insulin? (Türkisch) Diyabet nedir? Ensülin nedir? Diyabet melitusun temelleri Diyabet melitus Diyabet, kronik bir özümleme bozukluğudur. Diyabetli olmak demek, ya vücudunuzun
DetaylıAyrıca sinirler arasındaki iletişimi sağlayan beyindeki bazı kimyasal maddelerin üretimi de azalır.
Alzheimer hastalığı nedir, neden olur? Alzheimer hastalığı, yaşlılıkla beraber ortaya çıkan ve başta unutkanlık olmak üzere çeşitli zihinsel ve davranışsal bozukluklara yol açan ilerleyici bir beyin hastalığıdır.
DetaylıHisar Intercontinental Hospital
Varisler BR.HLİ.92 Venöz Hastalıklar (Toplardamarlar) Varis Hastalığı: Bacaklarımızda kirli kanı yukarı taşımak üzere görev alan iki ana ven sistemi bulunur. Yüzeyel ve derin ven sistemi olarak adlandırılan
DetaylıDEMANS ya da BUNAMA olarak bilinen hastalık
DEMANS ya da BUNAMA olarak bilinen hastalık yaşlılığın doğal bir sonucu değildir.. Demansın en sık nedeni ALZHEİMER HASTALIĞI DIR. Yaşla gelen unutkanlık ALZHEİMER HASTALIĞI nın habercisi olabilir!!! ALZHEİMER
DetaylıRuhsal Bozukluklar ile İlgili Sık Görülen Yanlış İnançlar ve Gerçekler. Osman SEZGİN
Ruhsal Bozukluklar ile İlgili Sık Görülen Yanlış İnançlar ve Gerçekler Osman SEZGİN 1 0 Psikiyatrik hastalıklar kalp, şeker gibi gerçek tıbbi hastalık değildir! Ruh hastalığı olanlar olsa olsa deli dirler.
Detaylı4.Sınıf Fen Bilimleri
Fen Bilimleri Adı: Soyadı: Numara: Besinler ve İçerikleri Canlıların yaşamlarını sürdürebilmek için yedikleri ve içtikleri maddelere besin denir.canlılar büyüyüp gelişmek, üremek ( çoğalmak ) ve solunum
Detaylıhasta EĞİTİMİ Bel fıtığını anlamak ve Anüler Kapama için Barricaid Protezi
hasta EĞİTİMİ Bel fıtığını anlamak ve Anüler Kapama için Barricaid Protezi İçindekiler Bel fıtığı nedir? 4 Bel fıtığı teşhisi nasıl yapılır? 6 Bel fıtığı tedavisi nasıl yapılır? 7 Barricaid için bir aday
DetaylıPeriodontoloji nedir?
Periodontoloji 1 2 Periodontoloji Periodontoloji nedir? Periodontoloji, dişleri ve implantları çevreleyen yumuşak ve sert dokuların iltihabi hastalıkları ve bunların tedavisi ile ilgilenen bir dişhekimliği
DetaylıSAĞLIKLI GÖZLER. Diabetes mellitus Tip 2. Hasta bilgisi. Disease Management Programm
SAĞLIKLI GÖZLER Hasta bilgisi Diabetes mellitus Tip 2 Disease Management Programm DIABETES MELLITUS TİP 2 DE SAĞLIKLI GÖZLER - NE YAPABİLİRİM? Gittikçe daha fazla insan Diabetes mellitus Tip 2 hastalığına
DetaylıBireyin bedensel, ruhsal, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik ve uyum halidir. Sağlık nedir?
Bireyin bedensel, ruhsal, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik ve uyum halidir. Sağlık nedir? Tam ve eksiksiz bir sağlıklı yaşam Doğru beslenme Düzenli egzersiz Düzenli, yeterli ve kaliteli uyku Dengeli,
DetaylıPetrifilm Maya ve Küf Sayım Plakalarında maya ve küf kolonilerini birbirinden ayırmak için aşağıda belirtilen genel özelliklere dikkat edin: MAYA
Petrifilm Maya ve Küf Sayım Plakasında maya ve küf kolonileri kolayca sayılabilir. Gösterge boya, maya ve küf kolonilerini boyar, böylece kontrast sağlar ve sayım işlemini kolaylaştırır. Petrifilm Maya
DetaylıArka Vitreus Dekolmanı, Retina Yırtıkları ve Latis Dejenerasyonu (İlk ve Takip Değerlendirmesi)
Arka Vitreus Dekolmanı, Retina Yırtıkları ve Latis Dejenerasyonu (İlk ve Takip Değerlendirmesi) İlk Muayenede Hiakye (Anahtar ögeler) AVD semptomları (II+, Retina dekolmanı, ilişkili genetik bozukluklar
DetaylıÖĞRENME ALANI : FĐZĐKSEL OLAYLAR ÜNĐTE 5 : IŞIK (MEB)
ÖĞRENME ALANI : ĐZĐKSEL OLAYLAR ÜNĐTE 5 : IŞIK (MEB) D- MERCEKLER VE KULLANIM ALANLARI (4 SAAT) 1- ler ve Özellikleri 2- Çeşitleri 3- lerin Kullanım Alanları 4- Görme Olayı ve Göz Kusurlarının 5- Yansıma
DetaylıKalp Krizini Tetikleyen Durumlar ve Tedavisi. Doç. Dr. Bülent Özdemir Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı
Kalp Krizini Tetikleyen Durumlar ve Tedavisi Doç. Dr. Bülent Özdemir Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Kalp Krizini Tetikleyen Durumlar ve Tedavisi KALP KRİZİ Kalp krizi (miyokard
DetaylıTansiyon Günlüğü Sadece kaydedin
Blutdruck-Pass Türkisch... Tansiyon Günlüğü Sadece kaydedin Hastalar için Günlük İçindekiler 04 Önsöz 05 Önemli iletişim bilgileri 1 06 Normal tansiyon neden önemlidir? 2 08 Hangi ilaçları alıyorum? 3
DetaylıT.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı. VEREM HASTALIĞI ve VEREM HAFTASI
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı VEREM HASTALIĞI ve VEREM HAFTASI VEREM EĞİTİM VE PROPAGANDA HAFTASI Geleneksel olarak her yıl Ocak ayının ilk Pazar gününden
DetaylıDERS : ÇOCUK RUH SAĞLIĞI KONU : KİŞİLİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
DERS : ÇOCUK RUH SAĞLIĞI KONU : KİŞİLİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER A) BİYOLOJİK ETMENLER KALITIM İÇ SALGI BEZLERİ B) ÇEVRE A) BİYOLOJİK ETMENLER 1. KALITIM Anne ve babadan genler yoluyla bebeğe geçen özelliklerdir.
DetaylıKanserin sebebi, belirtileri, tedavi ve korunma yöntemleri...
Kanser Nedir? Kanserin sebebi, belirtileri, tedavi ve korunma yöntemleri... Kanser, günümüzün en önemli sağlık sorunlarından birisi. Sık görülmesi ve öldürücülüğünün yüksek olması nedeniyle de bir halk
DetaylıDoç. Dr. Orhan YILMAZ
Yazar Ad 145 Doç. Dr. Orhan YILMAZ İnsanda yaş ilerledikçe tüm organlarda görülebilen yaşlanma işitme organında da görülür ve bu arada işitme duyusu da gün geçtikçe zayıflar. Yaşlılığa bağlı olarak gelişen
DetaylıÇene Eklemi (TME) ve Yüz Ağrıları Merkezi
Çene Eklemi (TME) ve Yüz Ağrıları Merkezi Beyin Tümörleri Çene Eklemi (TME) ve Yüz Ağrıları Merkezi Sizde mi Diş Sıkıyorsunuz? Diş sıkma ve gıcırdatma, gece ve/veya gündüz oluşabilen istemsiz bir aktivitedir.
DetaylıEpilepsi Takvimi Sadece kaydedin
Kalender Epilepsie Türkisch Epilepsi Takvimi Sadece kaydedin Hastalar İçin Tedavi Takvimi İçindekiler 0 Önsöz 0 Önemli iletişim bilgileri 0 Epilepsi etkili bir şekilde nasıl tedavi edilir? 0 Hangi ilaçları
DetaylıMEME KANSERİ. Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler
MEME KANSERİ Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler KANSER NEDİR? Hücrelerin kontrolsüz olarak sürekli çoğalmaları sonucu yakındaki ve uzaktaki başka organlara yayılarak kötü klinik
DetaylıSÜTÜN BİLEŞİMİ ve BESİN DEĞERİ
SÜTÜN BİLEŞİMİ ve BESİN DEĞERİ Prof. Dr. Metin ATAMER Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Süt Teknolojisi Bölümü Aralık 2006 ANKARA Sütün Tanımı ve Genel Nitelikleri Süt; dişi memeli hayvanların, doğumundan
DetaylıIsı yalıtımı iki farklı ortam arasında ısı alış-verişinin engellenmesine denir. Bu genelde özel malzemelerle yapılır örneğin iki duvar arasına
Isı yalıtımı iki farklı ortam arasında ısı alış-verişinin engellenmesine denir. Bu genelde özel malzemelerle yapılır örneğin iki duvar arasına yerleştirilen yalıtım malzemeleri ses, ısı vb. yalıtımı yapabilir.
DetaylıEKLEM HASTALIKLARI. Romatizmal Eklem Hastalığı
EKLEM HASTALIKLARI Ellerimiz, kollarımız, boynumuz, ayaklarımız gibi yürümemizi, hareket etmemizi ya da bir cismi tutmamızı sağlayan tüm fonksiyonlarımız eklemlerimiz sayesinde görevlerini yerine getirmektedir.
DetaylıTip 2 Diyabet Hastaları için. Beslenme Kılavuzu*
Tip 2 Diyabet Hastaları için Beslenme Kılavuzu* Değerli hastalar, Hazırladığımız bu kısa kılavuz ile size günlük hayatınızda tüketeceğiniz gıda maddelerini seçerken, yönünüzü daha iyi belirleyebilmenize
DetaylıOPTİK Işık Nedir? Işık Kaynakları Işık Nasıl Yayılır? Tam Gölge - Yarı Gölge güneş tutulması
OPTİK Işık Nedir? Işığı yaptığı davranışlarla tanırız. Işık saydam ortamlarda yayılır. Işık foton denilen taneciklerden oluşur. Fotonların belirli bir dalga boyu vardır. Bazı fiziksel olaylarda tanecik,
DetaylıProf. Dr. Lale TOKGÖZOĞLU
Yazar Ad 61 Prof. Dr. Lale TOKGÖZOĞLU Ülkemizde kalp damar hastalıkları erişkinlerde en önemli ölüm ve hastalık nedeni olup kanser veya trafik kazalarına bağlı ölümlerden daha sık görülmektedir. Halkımızda
DetaylıCildinizde yaşın ilerlemesine ve çevresel faktörlere bağlı olarak kurumalar ve kırışıklıklar meydana gelir
Cildinizde yaşın ilerlemesine ve çevresel faktörlere bağlı olarak kurumalar ve kırışıklıklar meydana gelir Cilt kırışıklıkları herhangi bir hastalık belirtisi değil, doğal bir süreçtir. Ciltte oluşan kırışıklıkların
DetaylıTÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARI PASİF ETKİLENİM
TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARI VE PASİF ETKİLENİM TÜTÜN ÜRÜNLERİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ Başlıca tütün ürünleri nelerdir? SİGARA ELEKTRONİK SİGARA PİPO PURO NARGİLE ESRAR
DetaylıBUNAMA (DEMANS) NEDİR?
BUNAMA (DEMANS) NEDİR? Bunama, genellikle 60 yaşın üzerindeki bireylerde çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan, başta hafıza olmak üzere zihinsel işlevlerin zayıfladığı, uzun süreli bir sağlık sorunudur.
DetaylıDEJENERATİF RETİNA HASTALIKLARI. Dr Alparslan ŞAHİN
DEJENERATİF RETİNA HASTALIKLARI Dr Alparslan ŞAHİN Periferik retina dejenerasyonları Dejeneratif miyopi Yaşa bağlı maküla dejenerasyonu Periferik retina dejenerasyonları Retina periferinde ora serrataya
DetaylıMADDE VE IŞIK saydam maddeler yarı saydam maddeler saydam olmayan
IŞIK Görme olayı ışıkla gerçekleşir. Cisme gelen ışık, cisimden yansıyarak göze gelirse cisim görünür. Ama bu cisim bir ışık kaynağı ise, hangi ortamda olursa olsun, çevresine ışık verdiğinden karanlıkta
DetaylıKilo tablosu Sadece kaydedin
Gewichtstabelle Herzinsuffizienz Türkisch tablosu Sadece kaydedin Hastalar için Tablo İçindekiler 0 Önsöz 0 Önemli iletişim bilgileri 0 Kalp yetmezliği nedir? 0 kontrolü neden gereklidir? 0 Hangi ilaçları
DetaylıEMZİREN ANNELERİN BESLENMESİ. Kendiniz ve bebeğiniz için sağlıklı olan gıdaları seçin
EMZİREN ANNELERİN BESLENMESİ Kendiniz ve bebeğiniz için sağlıklı olan gıdaları seçin Bu yayın, FSA nın (Food Standards Agency) izniyle tercüme edilmiştir. Bu kitapçık, bir GAV yayınıdır. GAV Yayın No:
DetaylıRENK İLE İLGİLİ KAVRAMLAR
RENK İLE İLGİLİ KAVRAMLAR Tanımlar Renk Oluşumu Gökyüzünde yağmur sonrasında olağanüstü bir renk kuşağı ( gökkuşağı ) görülür. Bunun nedeni yağmur damlalarının, cam prizma etkisi ile ışığı yansıtarak altı
DetaylıBesin Glikoz Zeytin Yağ. Parçalanma Yağ Ceviz Karbonhidrat. Mide Enerji Gliserol Yapıcı Onarıcı. Yemek Ekmek Deri Et, Süt, Yumurta
SİNDİRİM SİSTEMİ KARBONHİDRAT PROTEİN Besin Glikoz Zeytin Yağ Parçalanma Yağ Ceviz Karbonhidrat Mide Enerji Gliserol Yapıcı Onarıcı Yemek Ekmek Deri Et, Süt, Yumurta Enzim Şeker Enerji Aminoasit YAĞ VİTAMİN
DetaylıZihninizi açık mı tutmak istiyorsunuz? Öyleyse aşağıdaki 9 soruna bir göz atın.
Zihninizi açık mı tutmak istiyorsunuz? Öyleyse aşağıdaki 9 soruna bir göz atın. Zihninizin pas tutmasının birçok şaşırtıcı sebebi olabilir. Neyse ki, birçoğu düzeltilebilir. İlk adım sorunları teşhis etmektir.
DetaylıThis information (23) on X-linked genetic disorders is in Turkish X bağlantılı Genetik Hastalıklar (İngilizce'si X-linked Genetic Disorders)
This information (23) on X-linked genetic disorders is in Turkish X bağlantılı Genetik Hastalıklar (İngilizce'si X-linked Genetic Disorders) Genetik (genetic) hastalıklara bir veya daha fazla hatalı gen
DetaylıBaş ağrısı, başta ve bâzen de boyun veya sırtın üst kısmında gerçekleşen ağrılara verilen ortak isimdir. Yaygın ağrı şikâyetlerinden biridir ve hemen
Baş ağrısı, başta ve bâzen de boyun veya sırtın üst kısmında gerçekleşen ağrılara verilen ortak isimdir. Yaygın ağrı şikâyetlerinden biridir ve hemen hemen tüm insanlar değişik nedenlerle baş ağrısından
DetaylıANLAMA TEKNİKLERİ I: OKUMA EĞİTİMİ YRD.DOÇ.DR. GÖKHAN ARI
ANLAMA TEKNİKLERİ I: OKUMA EĞİTİMİ YRD.DOÇ.DR. GÖKHAN ARI OKUMA BECERİSİ A. OKUMA EĞİTİMİNİN FİZİKİ UNSURLARI 1. GÖZÜN YAPISI 2. NETLİK ALANI, NETLİK AÇISI, OKUMA MESAFESİ, SESLE İLGİLİ UZUVLAR B. OKUMA
DetaylıReflü Hastaları Ne Yapmalı?
On5yirmi5.com Reflü Hastaları Ne Yapmalı? Reflü hastalarının, yaşam kalitelerini yükseltmek ve daha az sorun yaşamaları için yapabilecekleri basit çözümler var. Yayın Tarihi : 11 Ekim 2011 Salı (oluşturma
DetaylıHasta bilgileri. Lantus
Hasta bilgileri Lantus Bu kitapçığı diyabet hastaları ve doktor tarafından Lantus teşhisi koyulan kişiler için hazırladık. Tüm diyabet tedavilerinin ilk amacı kan glikoz seviyesini olabildiğince normal
Detaylı9. Sigarayı bırakma zamanı
9. Sigarayı bırakma zamanı 1 9. Sigarayı bırakma zamanı Dünyada 8 saniyede 1 can alan, yılda 4 milyon kişinin ölümüne neden olan, dünyada her 10 erişkinden birinin ölüm nedeni sayılan sigarayı bırakmak
DetaylıDEMANS. ÿ Bu bir Demans (bunama hastalığı) olabilir mi? ÿ Demans tam olarak nedir? ÿ Alzheimer tipi Demans nasıl cerayan eder?
Sağlık Dairesi Bilgilendiriyor. ÿ Bu bir Demans (bunama hastalığı) olabilir mi? ÿ Demans tam olarak nedir? ÿ Alzheimer tipi Demans nasıl cerayan eder? ÿ Demans nasıl tedavi edilebilir? ÿ Ne gibi önlem
DetaylıGÖRÜNTÜ İŞLEME HAFTA 2 SAYISAL GÖRÜNTÜ TEMELLERİ
GÖRÜNTÜ İŞLEME HAFTA 2 SAYISAL GÖRÜNTÜ TEMELLERİ GÖRÜNTÜ ALGILAMA Üç temel zar ile kaplıdır. 1- Dış Zar(kornea ve Sklera) 2- Koroid 3- Retina GÖRÜNTÜ ALGILAMA ---Dış Zar İki kısımdan oluşur. Kornea ve
DetaylıKIRMA KUSURLARI. Dr. Ümit BEDEN
KIRMA KUSURLARI Dr. Ümit BEDEN Cisimlerinin görüntülerinin retina üzerinde net olarak oluşabilmesi için sağlıklı bir refraksiyon sistemi gereklidir. Göz görme organıdır, hastalıkları sıklıkla görme bozukluğuna
DetaylıA S T A B I L G I L E R I. Apidra ara insülin verilen kişiler için
A S T A B I L G I L E R I Apidra ara insülin verilen kişiler için Doktorunuz tarafından saptanan diyabetli hastalar için bu broşürü hazırladık. Tüm diyabet tedavilerinin ilk amacı iyi hissetmek, ayrıca
DetaylıİNME. Yayın Yönetmeni. TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü. Prof. Dr. Rana Karabudak
İNME Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları TND ye aittir. Kaynak
DetaylıPARKİNSON HASTALIĞI. Yayın Yönetmeni. TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü. Prof. Dr. Rana Karabudak
PARKİNSON HASTALIĞI Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları TND
DetaylıProf. Dr. Ferit Çiçekçioğlu, Yrd. Doç. Ertan Demirdaş, Yrd. Doç. Dr. Kıvanç Atılgan
Kalp Kapağı Hastalıkları Nelerdir? Prof. Dr. Ferit Çiçekçioğlu, Yrd. Doç. Ertan Demirdaş, Yrd. Doç. Dr. Kıvanç Atılgan Bozok Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi AD. Giriş
DetaylıGÜNLÜK OLARAK NEDEN YETERLİ MİKTARDA KALSİYUM ALMALIYIZ?
GÜNLÜK OLARAK NEDEN YETERLİ MİKTARDA KALSİYUM ALMALIYIZ? Kalsiyum bir çok kişinin bildiği gibi kemik ve dişlerin yapı, oluşum ve sürdürülmesinde temel bir gereksinimdir. Kemik erimesini azaltmada yardımcı
DetaylıBAZAL INSÜLIN TEDAVISI IÇIN. başlangıç yardımı
BAZAL INSÜLIN TEDAVISI IÇIN başlangıç yardımı SAYIN HASTA, Şayet bu küçük broşürü elinizde bulunduruyorsanız doktorunuz, diyabetiniz için bazal insülinli bir tedaviyi uygun görmüş demektir. Bu sizin için
DetaylıHİPERTANSİYON VE İLAÇLAR
HİPERTANSİYON VE İLAÇLAR Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Hedef kan basıncı değerlerine ulaşmak için başarılı bir tedaviye gerek vardır. Başarılı tedavi 2 kısımdan oluşur: 1.Yaşam düzeninin değiştirilmesi 2.İlaç
DetaylıKalbinize İyi Bakmak. Kalp Damar Hastalıklarından Korunmada Etkili Yöntemler Fikret Mert Acar SMMMO Bodrum
Kalbinize İyi Bakmak Kalp Damar Hastalıklarından Korunmada Etkili Yöntemler Fikret Mert Acar SMMMO Bodrum Modern insanı temsilen muhasebeciler Tekerlekli sandalye ile ofiste ne kadar çok dolaştığının bir
DetaylıMENOPOZ. Menopoz nedir?
MENOPOZ Hayatınızı kabusa çeviren, unutkanlık, uykusuzluk, depresyon, sinirlilik, halsizlik şikayetlerinin en büyük sebeplerinden biri menopozdur. İleri dönemde idrar kaçırma, kemik erimesi, hipertansiyona
DetaylıKULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.
KULLANMA TALİMATI TESTOGEL 50 mg transdermal jel içeren saşe Haricen kullanılır Etkin madde Herbir Testogel saşe 50 mg testosteron içerir. Yardımcı maddeler karbamer 980, izopropil miristat, etanol % 96,
DetaylıYETERLİ VE DENGELİ BESLENME NEDİR?
YETERLİ VE DENGELİ BESLENME NEDİR? Vücudun, büyümesi yenilenmesi çalışması için gerekli olan enerji ve besin öğelerinin yeterli miktarda alınmasıdır. Ş. İKİBUDAK BİYOLOJİ ÖĞRETMENİ SAĞLIKLI BİR Y AŞAMIN
DetaylıVÜCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER. Boşaltım Sistemi
VÜCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER Boşaltım Sistemi İNSANLARDA BOŞALTIMIN AMACI NEDİR? VÜCUDUMUZDAN HANGİ ATIK MADDELER UZAKLAŞTIRILIR? İDRAR SU TUZ KARBONDİOKSİT BESİN ATIKLARI ÜRE ATIK MADDELERİ VÜCUDUMUZDAN HANGİ
DetaylıT.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı VEREM HASTALIĞI VE VEREM HAFTASI
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı VEREM HASTALIĞI VE VEREM HAFTASI VEREM EĞİTİM VE PROPAGANDA HAFTASI Geleneksel olarak her yıl Ocak ayının ilk Pazar gününden
DetaylıBebeğinizin Beslenme Sağlığı ve Zeytin Yağı
Bebeğinizin Beslenme Sağlığı ve Zeytin Yağı Bebek beslenmesinde 0-3 yaş arası kritik bir dönemdir. Bu dönemde annelerin her konuda olduğu gibi beslenme konusunda bebekleri için mümkün olan en 1 / 7 iyi
DetaylıÇOCUKLARIN AKADEMİK BAŞARILARINDA YETERLİ VE DENGELİ BESLENME İLE HAREKETLİ YAŞAMIN ÖNEMİ VE ESASLARI
ÇOCUKLARIN AKADEMİK BAŞARILARINDA YETERLİ VE DENGELİ BESLENME İLE HAREKETLİ YAŞAMIN ÖNEMİ VE ESASLARI Beslenme yetersizlikleri ve yetersiz fiziksel aktivite çocuğun sosyal ve akademik başarısını etkileyen
DetaylıKolon Kanseri Nedir? Prof. Dr Tahsin ÇOLAK. MEÜ Tıp Fakültesi. Kolorktal Cerrahi Ünitesi. Genel Cerrahi AD
Kolon Kanseri Nedir? Nasıl Tanıyacağız? Prof. Dr Tahsin ÇOLAK MEÜ Tıp Fakültesi Genel Cerrahi AD Kolorktal Cerrahi Ünitesi Kolorektal Kanser (CRC) 1. Dünyadaki dağılımı ve yaygınlığı (Epidemiology) 2.
DetaylıDoktorum bana neden antibiyotik yazmıyor?
Doktorum bana neden antibiyotik yazmıyor???? Solunum yolu enfeksiyonlarında antibiyotikler genelde etki göstermez Akut solunum yolu enfeksiyonu nedir? Akut solunum yolu enfeksiyonu, solunum yollarına hastalık
DetaylıBurada kısa sürede ve fazla masrafa girmeden uygulayabileceğiniz birkaç Vücut bakım önerisi bulacaksınız.
Tepeden Tırnağa Vücut bakımı Burada kısa sürede ve fazla masrafa girmeden uygulayabileceğiniz birkaç Vücut bakım önerisi bulacaksınız. Bakım için Duş Yapılan araştırmalarda en çok tercih edilen yıkanma
Detaylı