İSTANBUL TİCARET ODASI

Transkript

1 1 İSTANBUL TİCARET ODASI KAHVERENGİ EŞYA SEKTÖR PROFİL ARAŞTIRMASI HAZIRLAYAN HİLAL USTA Güncelleme Tarihi:

2 2 İÇİNDEKİLER Sayfa No I- ELEKTRONİK SEKTÖRÜ 1) Tanımı ve Kapsamı 3 2) Tarihçesi ve Gelişimi 4 3) Sektörün Potansiyeli 5 4) Dünyada Elektronik Sanayi ve Kahverengi Eşya Sektörü 8 II- KAHVERENGİ EŞYA SEKTÖRÜ 1- Tanımı ve Tarihçesi 9 2- Gümrük Tarifi Pozisyon No Üretim ve Satış Dış Ticaret A) İhracat 18 A1) Televizyon İhracatı 20 A2) Video Cihazları İhracatı 22 A3) Audio Cihazları İhracatı 24 B) İthalat 25 B1) Televizyon İthalatı 26 B2) Video Cihazları İthalatı 28 B3) Audio Cihazları İthalatı Sektördeki Yasal Düzenlemeler İthalat Rejimi Uygulaması 33 7-Gümrük Birliğinin Sektöre Etkisi 35 8-Sektörün Sorunları ve Beklentileri 35 9-Sonuç ve Değerlendirme 36 Ek.1 Sektördeki İhracatçı Firmalar 38 Ek.2 Sektörde Faaliyet Gösteren Birlikler 39 Ek.3 Sektörde Faaliyet Gösteren Firmalar 39 Kaynakça 40

3 3 ELEKTRONİK SEKTÖRÜ 1- Tanımı ve Kapsamı Sanayi ve hizmet sektörleri ile eğitim ve sağlık alanlarına ürün temin etmesi ve günlük hayatın her aşamasında kullanılıyor olması nedeniyle ülke ekonomileri açısından vazgeçilmez ve stratejik öneme sahip bir sektör olan Elektronik Sanayi, küresel ekonominin en fazla büyüyen, katma değeri en yüksek ve tükenen kaynaklar yerine tükenmeyen kaynakları kullanma oranı en fazla olan sektör olarak tanımlanmaktadır. Globalleşme ile birlikte dünyanın bilgi toplumu olma yolunda hızla ilerlediği günümüzde, elektronik sektörü ürünlerinin taşıdığı önem giderek artmış ve bilgi teknolojileri gelişmiş ülkelerin rekabet üstünlüğü sağlamada kullandıkları en önemli araç haline gelmiştir. Elektronik Sanayinin gelişmesinde Ar-Ge faaliyetlerinin önemli rol oynaması ile kullanılan teknoloji sürekli olarak yenilenmekte ve bu husus elektronik sektörünü diğer sektörlerden ayıran en önemli özellik olarak ortaya çıkmaktadır. Ayrıca elektronik sektörü, ağır sanayi faaliyetlerinden küçük sanayi işletmelerine kadar her yerde kilit teknoloji tatbikatı haline dönüşmüş, üretimde sağladığı otomasyon ve verimliliği artırıcı etkenliği ile vazgeçilmez özellik arz eder hale gelmiştir. Çok hızlı gelişen, aynı zamanda bilim ve teknolojinin bütün alanları için itici güce sahip olan Elektronik Sektörünün Avrupa Birliği ülkelerinde kabul edilen tanım çerçevesinde ülkemizdeki tasnifi şu şekilde yapılmaktadır ; Elektronik Bileşenler (Komponentler) Bilgisayar Cihazları Telekomünikasyon Cihazları Kahverengi Eşya Cihazları (Tüketim Cihazları) Profesyonel ve Endüstriyel Cihazlar Elektronik Bileşenler Sektörü aşağıdaki ürün gruplarını kapsamaktadır. 1) Devre Elemanları 2) Resim Tüpleri 3) Bobin ve Trafolar 4) Bağlantı Elemanları ve Elektrikli Röleler 5) Akustik Elemanlar ile Baskılı Devre Üretimi Bilgisayar Cihazları Sektörünün kapsadığı ürün grupları ile şöyledir; 1) Bilgisayar ve Çevre Birimleri Donanımı 2) Yazılım 3) Yedek Parça 4) Manyetik Ortam 5) Modem 6) ATM (Otomatik Ödeme Makinası)

4 4 Telekomünikasyon Cihazları sektörünün dağılımı şöyledir; 1) Telekomünikasyon Kabloları 2) Telefon Santralleri 3) Telsiz Telefon / Telsiz Telgraf Arıcı / Verici Cihazları 4) Alıcı / Verici Uydu Cihazları 5) Uç Cihazlar Profesyonel ve Endüstriyel Cihazlar ise bu grupta mütalaa edilebilir; 1) Endüstriyel Elektronik Cihazlar 2) Tıbbi Elektronik Cihazlar 3) Ses ve Görüntü Sistemleri 4) Test Cihazları 5) Eğitim Cihazları 6) Otomotiv Elektroniği Kahverengi Eşya (Tüketim Cihazları) Sektörünün gruplandırılması aşağıdaki gibidir; 1) Renkli Televizyon 2) Siyah-Beyaz Televizyon (Monitör) 3) Video Cihazları 4) Audio Cihazları 5) Audio ve Video Kasetler 6) Radyo ve TV Alıcıları için Anten ve Anten Santralleri Ayrıca, Elektronik Tartı ve Cihazlar ile Yazar Kasa ve Hesap Makinaları da bu tasniflemeye dahil edilmektedir. 2- Tarihçesi ve Gelişimi Elektronik Sektörünün başlangıcı olarak elektron tüpleri olan diyot (fleming 1904) ve triyod un (Lee De Forest 1906) icadı kabul edilmektedir. Bu elemanların icadı ile telsiz, telefon ve özellikle radyonun yaygınlaşması sektörün başlangıç aşamasını oluşturmuştur. Işıl elektrik hücrelerin ve 1897 de Braun un bulduğu salınım çekerin kullanımı ile sesli sinemanın, televizyonun elektron mikroskobu ve radarın yapılması sağlanmıştır. Televizyon ve elektronik haberleşme sistemleri II. Dünya Savaşı ile yaygınlaşmış, özellikle 1945 de transistörün ve daha sonra entegre devre teknolojilerinin geliştirilmesi ile sektör en büyük gelişimini tamamlamıştır. Bu arada tüm entegre devre teknolojilerinin sağladığı avantajlar sayesinde dijital bilgisayarlar çok hızlı bir gelişme ile yaygınlaşma göstermiş ve dijital teknikler elektroniğin tüm alanlarına girerek gelişme hızının daha da artmasını sağlamıştır. Ülkemizde tekstil ve inşaat sanayinden sonra üçüncü büyük sektör olarak kabul edilen elektronik sektörünün gelişimi, 1953 yılında radyo montajı ile başlamış bunu 1960 lı yıllarda kunpörtör, telefon ve santralleri üretimi takip etmiştir yılında televizyon üretimi ve aynı zamanda kompanent imalı ile sektörde yan sanayi oluşturulurken, sektör bu yıllarda büyük dış ödemelerin arkasındaki kotalı ithalatın gölgesinde gelişmek zorunda bırakılmıştır.

5 5 Kota rejiminin uygulanmasıyla radyo, pikap gibi dayanıklı tüketim mallarının ithalatı yasaklanmış, böylelikle 1958 yılından sonra yerli işçilikle montaj çalışmalarına başlanmıştır. Daha sonraları belirli parçaların ithalatına izin verilmesine rağmen yerli işçiliğin artırılması sağlanmış ve 14 Nisan 1964 tarihinde yürürlüğe giren Montaj Sanayi Talimatı bu alanda tanzim edici bir unsur olmuştur. 19 Mayıs 1964 tarihinde Türkiye de Elektronik Sanayinin kurulması için çalışmalar yapılması yönünde karar alınmış ve Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planında Elektronik Sanayinin kurulmasına yönelik fizibilite raporuna yer verilmiştir. Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planında Elektrik Sanayi içinde bulunan Elektronik sanayi, İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planında ilk defa ayrı bir sektör olarak değerlendirilmiştir lı yıllarda İTÜ nün radyo ve deneysel televizyon yayınları bu alandaki gelişime yardımcı olmuş ve 1968 yılında siyah beyaz televizyonun imalatına başlanmıştır lı yılların ikinci yarısında ise haberleşme cihazları sanayinin temelleri atılmıştır. Bu nedenle Türk Elektronik Sanayi açısından dönemi çok büyük önem taşımaktadır li yıllardan sonra PTT yatırımlarının artması ve renkli TV yayınına geçilmesiyle sektör ivme kazanırken, 1982 yılından sonra gerek lisans gerekse yabancı sermaye katkısı ile elektronik sektörünün bir çok dalında üretim yapılabilir hale gelinmiştir lı yıllarda ticari yayın kuruluşlarının oluşması paralelinde bilgisayarların artması, bunlara yönelik profesyonel cihazlara olan iç talebi de büyütmüştür. Bu oluşuma paralel, liberasyon sonrası ihracat artışları ile boyut ve dolayısıyla verimlilik artmış, haberleşme cihazları, güç elektroniği üretimleri gelişmiş, bazı alt sektörler özellikle tüketici elektroniği büyüyerek ihracatını artırmıştır. Günümüzde ise bilgisayar entegrasyonu ve monitör üretimleri ile ürün gamı genişletilmiştir. 3- Sektörün Potansiyeli Elektronik sanayi, dünya genelinde ulaştığı 1,3 trilyon dolarlık pazar hacmiyle 21. yüzyılın en fazla iş gücü barındıran sektörü olarak büyük bir gelecek vaad ederken, tek başına bir sanayi dalı olmaktan çıkmış, diğer tüm sektörleri geliştiren lokomotif sektör haline dönüşmüştür. Önceleri montaj sanayi olarak başlamış olan Türk Elektronik Sektörü, bugün çeşitli bakımlardan olgunlaşmış ve belirli birikimlere sahip sanayi kolu haline gelmiştir. Elektronik sektörümüzü alt sektörleri itibariyle incelediğimizde ise ; Bileşenler sektöründe gerçekleştirilen üretim miktarları iç talebi karşılayamamakta ve genelde ithal edilen ürünlerin ihracatı yapılmaktadır. Aslında elektroniğin bütün alt sektörlerine girdi temin eden bileşenler sektöründe ithalata bağımlı olmak söz konusu alt sektörün dünya piyasalarındaki ve kurlardaki dalgalanmalardan etkilenmesine ve bunu girdi temin ettiği diğer sektörlere de yansıtmasına yol açmaktadır. Bilgisayar cihazları sektöründe net ithalatçı konumunda olan Türkiye nin donanım alanında ancak pahalı ve ileri teknoloji gerektiren yatırımlarla uluslar arası alanda rekabet etme şansı bulunmaktadır. Tüketici elektroniği (Kahverengi Eşya sektörü) ise Türkiye nin en iyi durumda olduğu alt sektördür. Bu sektördeki firmaların en önemli sorunu ise girdi olarak kullandıkları bileşenler sektörü ürünlerini yurtdışındaki rakiplerinden ithal etmek zorunda olmalarıdır. Ancak son yıllarda kahverengi eşya sektöründe (tüketici elektroniğinde) kazanılan ivmenin etkisinin yakın bir gelecekte telekomünikasyon ve bilgi teknolojilerinde de görülmesi beklenmektedir.

6 6 Profesyonel ve Endüstriyel cihazlar sektörü ise Türkiye de bir hayli küçük paya sahiptir.sektörde üretim yapan az sayıdaki firmanın yabancı firmalar karşısında rekabet edememesi sonucu ticarete yönelmiş, bunun sonucu Türkiye net ithalatçı konumuna gelmiştir yılından sonra hızlı bir gelişim gösteren Elektronik sanayimiz yılları arasında mevcut yapısını korurken, 1994 yılında reel ekonomideki daralma ve Türk Lirasının develue edilmesinden diğer sektörlerde olduğu gibi olumsuz yönde etkilenmiştir. Bu gelişmeler sonucu, Elektronik Sanayi üretiminin GSYİH ve İmalat Sanayi Katma Değerine oranı yıllara göre önemli farklılıklar göstermiştir yılları arasında elektronik sanayi üretimi GSYİH ve İmalat Sanayi Katma Değer artışına ayak uyduramamış ve sektörün payı giderek gerilemiştir.1996 yılı ise sektör için hızlı gelişmenin başladığı yıl olmuştur. Sektör üretiminin GSYİH ya oranı 1999 yılında % 1,3 düzeyine erişirken İmalat Sanayi Katma Değerine oranı % 6,8 e ulaşmıştır.daha sonraki yıllarda ise üretim ve ihracatta artış gösteren sektör en hızlı yükselişini 1997 yılında yaşamıştır. Elektronik Sanayimizin 1999 yılında 2.561,6 milyon dolar olan toplam üretimi 2000 yılında % 13.6 artarak 2.910,6 milyon dolara yükselirken, 2001 yılında % 21.0 azalarak 2.298,7 milyon dolara gerilemiştir. Toplam üretimdeki artışa paralel olarak ihracat 1999 yılında % 24.6 artarak 1.180,1 milyon dolardan 2000 yılında 1.380,9 milyon dolara, 2001 yılında ise % 9,8 artışla 1.515,7 milyon dolara yükselmiştir.1990 yılından itibaren her yıl artan bir trend izleyen ihracat miktarı Türk Elektronik Sanayinin genellikle ihracata yönelik üretim yaptığını göstermektedir yılı itibariyle toplam üretimden; Bileşenler sektörü % 3.8, Tüketim Cihazları sektörü % 47.1, Telekomünikasyon cihazları sektörü % 21.9, Endüstriyel Cihazlar- Askeri Elektronik Cihazlar ve Bilgisayarların aldıkları pay ise % 27.1 olmuştur. 2001yılında ülkemizde yaşanan ekonomik krizden etkilenen bileşenler ve tüketim cihazlarının üretimden aldıkları pay azalırken, Endüstriyel Cihazlar-Askeri Elektronik Cihazlar ve Bilgisayarların aldıkları pay artmıştır. Elektronik Sanayimizin toplam ihracat içindeki payı, 1998 yılında % 4.7, 1999 yılında % 4.4, 2000 yılında % 4.9, 2001yılında ise % 4,5 olmuştur. Elektronik Sanayi ithalatımız ise ihracatta olduğu gibi 1994 yılından itibaren artış göstermiş, ancak 2001 yılında yaşanan ekonomik krizden etkilenerek toplam ithalattan aldığı pay azalmıştır. Elektronik Sanayinin ithalattan aldığı pay 1998 yılında % 9.6, 1999 yılında %14,1, 2000 yılında % 12.7, 2001 yılında ise % 4,5 olmuştur yılı ihracatımız içinde % 65.5 pay ile kahverengi eşya sektörü (tüketim cihazları) ilk sırada yer alırken bunu % 21.0 ile telekomünikasyon cihazları takip etmiştir. İthalatımız içinde ise % 25.2 pay ile bileşenler sektörü ilk sırada yer alırken bunu % 23,9 pay ile telekomünikasyon cihazları izlemiştir. ÜRETİM ( Bin Dolar) Bileşenler Kahverengi Eşya Haberleşme Cihazları Endüstriyel Cihazlar Askeri Elektronik Cihazlar

7 7 Bilgisayar TOPLAM Kaynak :TESID İHRACAT (Milyon $) Bileşenler 62,4 74,3 87,1 79,1 84,1 Kahverengi Eşya 551,1 884,9 728,9 866,9 916,2 Haberleşme Cihazları 137,8 151,8 228,9 298,2 294,2 Profesyonel ve Endüstriyel 31,3 34,8 48,3 46,3 58,5 Cihazlar Bilgisayar Cihazları 30,6 48,7 64,7 59,7 46,8 TOPLAM 849,2 1256,9 1158,1 1350,2 1399,8 Kaynak : DTM,TESID İTHALAT (Milyon $) Bileşenler 943,4 944,4 1076,1 1186,1 1057,5 Kahverengi Eşya 386,4 389,0 561,3 733,2 547,5 Haberleşme Cihazları 835,2 1200,1 2096,2 2606,6 1003,5 Profesyonel ve Endüstriyel Cihazlar 910,2 954,5 968,4 979,2 808,3 Bilgisayar Cihazları 810,7 909,7 1039,7 1436,2 757,6 TOPLAM 3886,5 4398,7 5741,9 6941,3 4201,3 Kaynak :DTM,TESID Elektronik Sanayimiz gelişmesini hızla sürdürüp, bazı alanlarda yüksek rekabet gücü elde etmesine rağmen, dünyada elektronik sektörün gelişimi daha hızlı olmaktadır. Dolayısıyla, ülkemizin diğer sanayilerine teknolojik yönden öncülük yapabilecek, dışa dönük ve rekabet gücü yüksek ulusal elektronik sanayimizin hızla geliştirilmesi için; Teknolojik yaratıcılığı özendirip teşvik ederek rekabet gücü yüksek, özgün ürünlerle esnek, kaliteli, verimli üretimler için üniversite, devlet ve sektörün aynı hedefe yönelmelerini sağlamak için ulusal bir politika oluşturulmalıdır. AB ve GATT nedeni ile giderek kısıtlı hale dönüşen teşviklerin Ar-Ge teşviklerine dönüştürülmesi, büyütülmesi ve hızla uygulanması gerekmektedir. Gelişen dünya şartlarında yurtiçinde ve dünya pazarlarında tüm ülkelerin elektronik sanayileri ile yarışmak durumunda olan Türk Elektronik sanayinin Ar- Ge alanına önem vermesi yeni üretim teknolojileri ile yeni malzemeler ve yeni üretim planlama tekniklerinin de ürüne yönelik Ar-Ge etkinlikleri kapsamında ele alınması gerekmektedir 20 Aralık 1999 tarihinde Bilim Teknoloji Yüksek Kurulunda alınan karar gereği, Bilgi Teknolojileri Konseyi ivedilikle oluşturulmalı böylelikle alt yapımız güçlendirilmelidir. Teknolojik trendlerin yakından takip edilmesi pazarla ilgili gelişmelerin zamanında öğrenilmesine yönelik çabalar artarak devam etmelidir. Türk firmalarının özellikle son yıllarda sektörün önemli fuarlarında yer alıyor olması bu çabalara önemli örnek teşkil etmektedir.

8 8 Elektronik Sanayimizin 2002 yılında % 15 büyümesi hedeflenmiş olup üç ana kalem altında hedef planları yapılmıştır. 1) Maliyetlerin yılda % 5 düşürülmesi; Strateji olarak Türkiye de kullanıcı talebinin büyümesi, yurtiçi kompanent kaynaklarında çeşitleme, mevcut kompanent sektörünün büyümesi olarak belirlenmiştir. 2) İhracatın yılda % 20 artırılması; Strateji olarak, yeni alanlara özgün ürünlere girmek, ürünlerin yurt dışı prestijinin artırılması ve ihracatın desteklenerek önündeki engellerin kaldırılması, 3) Alt yapının geliştirilmesi; Strateji olarak, kurumsal altyapının oluşturulması ( Risk Sermayesi gelişimi, BT Konseyinin kurulması) ve eğitim alanında üniversitelerde bilgileşim bölümünün kurulması, yazılıma ağırlık verilmesi ve üniversite-sanayici iş birliğinin güçlendirilmesi gerekmektedir. 4) Dünyada Elektronik Sanayi ve Kahverengi Eşya Sektörü Tüketici elektroniği pazarı dünyanın çeşitli bölgelerindeki arz ve talep dengeleri açısından önemli farklılıklar göstermektedir. Kuzey ve Latin Amerika, Afrika ve Avustralya kıtası ülkelerinde talep arzdan yüksekken Avrupa,Asya ve Pasifik ülkelerinde arz talepten yüksek olmaktadır. Dünya ülkelerinde arz ve talep farklılaşmasının yanında döneminde tüketici elektroniği pazarının bölgelere göre gelişim eğilimleri arasında farklılık bulunmaktadır.toplam üretim içinde Asya nın payı sürekli artarken Batı Avrupa ve Kuzey Amerika nın payları ise nispi olarak azalış göstermektedir. Kahverengi eşya sektörünün önemli ürünlerinden biri olan renkli televizyon üretiminde Japonya % 44 payı ile dünya üretiminde ilk sırayı alırken, bunu % 17 ile Çin % 16 ile Güney Kore takip etmektedir. Dünya televizyon üretimindeki artış eğiliminin 2002 yılı sonuna kadar devam etmesi beklenmektedir. Buna bağlı olarak yılları arasında % 5,1 olan büyüme hızının 2002 yılı sonunda % 6,8 ulaşması beklenmektedir. Avrupa ülkeleri net ihracatçı olmasına karşın Amerika dan sonra ikinci büyük renkli TV pazarını oluşturmaktadır. Kuzey Amerika ise net ithalatçı ve dünyanın en büyük pazarı olması açısından kahverengi eşya sektörü (tüketici elektroniği) için cazip pazarlardan birisidir. Kahverengi Eşya sektöründe pazarın büyüklük göstergelerinden birisi ülkedeki hane sayısıdır. AB ülkeleri arasında hane sayısı ve renkli TV penetrasyonu oranı en fazla olan ülke Almanya dır (Bin Adet) Üretim Payları % 1998 (Bin Adet) Üretim Payları % 2000 (Bin Adet) Üretim Payları % İngiltere , , ,2 Fransa , , ,8 İspanya , , ,7 İtalya , , ,1 Almanya , , ,7 Avusturya , , ,5 Belçika 393 1, , ,1

9 9 Çek.Cum , , ,9 Diğer , , ,1 TOPLAM , , ,0 II) KAHVERENGİ EŞYA SEKTÖRÜ 1- Tanımı ve Tarihçesi Elektronik sanayinin ülkemizde en yaygın dalı Kahverengi Eşya (Tüketim Cihazları) sektörü olup, ülkemizde gelişimi radyodan siyah beyaz ve renkli televizyona, televizyondan ise video ve müzik setine doğru bir seyir izlemiştir. Sektörde yeralan ürünlerin tanımları ve tarihçelerini şu şekilde özetleyebiliriz. TELEVİZYON; Hareketli görüntülerin ve sesin elektrik sinyallerine dönüştürülerek alıcıya iletilmesi ve alıcıda yeniden görüntü ve sese dönüştürülmesini sağlayan aygıttır. Televizyonun başlangıcından günümüze ulaşan gelişme çizgisinde yer alan aşamalar şöyle sıralanabilir. Görüntüyü mekanik olarak tarama yöntemi 1994 te Paul Nipkow tarafından keşfedilmiştir. Günümüzde resim tüpü olarak kullanılan katot ışınlı tüp 1897 de Karl Braun tarafından geliştirildikten sonra, V.K.Zworykin in geliştirdiği ve 1923 te patentini aldığı ikonoskop kamera tüpü bu alanda en önemli buluş olmuştur. Böylece tümüyle elektronik bir televizyon sisteminin oluşturulması sağlanmıştır. İlk düzenli televizyon yayınları 1935 te Almanya da, ilk renkli televizyon yayınları ise 1954 te A.B.D de başlamıştır. Türkiye de ilk televizyon yayını 1952 de İstanbul Teknik üniversitesinde gerçekleştirilmiştir yılında TRT nin kurulması ile televizyon yayınlarına yönelik çalışmalar bu kurumca yürütülmeye başlanmış, 1971 yılında sonra ise kurulan yeni verici ve aktarıcılarla yayın ağı genişletilmiştir te ise yurt çapında tamamıyla renkli yayına geçilmiştir. RADYO; iletişim sinyallerinin elektromanyetik dalgalar aracılığıyla gönderilmesi ve alınmasını sağlayan aygıttır. Radyonun oluşumunu sağlayan elektromanyetik dalgaların laboratuar ortamında 1887 yılında H.Hertz tarafından bulunmasından sonra, G.Marconi dalgaları 3 km lik uzaklıklara iletmeyi başarmıştır. Radyonun gelişimi açısından bundan sonraki en büyük adım ise J.A. Fleming in ilk elektrotlu lambayı (diyot) geliştirmesi olmuştur da triyot lambayı gerçekleştiren Lee de Forest, böylece radyo verici ve alıcılarında osilatör ve yükselteç olarak kullanılan buluşu ortaya koymuş oluyordu. Triyod lambasının titreşim üretici olarak kullanılmasından sonra 1915 de ilk konuşma içeren iletişim sağlanabildi. Müzik ve konuşma içeren ilk radyo yayını ise 1906 da R.A. Fessendon tarafından gerçekleştirildi. Radyo tekniği açısından bundan sonraki önemli adımlar 1948 de transistörün, 1960 larda ise tümleşik devrelerin geliştirilmesi olmuştur. Türkiye de ilk radyo yayınları Türk Telsiz Telefon A.Ş. tarafından Ankara ve İstanbul da 1927 yılında başladı de radyo yayınlarının işletmesi PTT ye aktarıldı lı yıllarda İstanbul, İzmir, Ankara, Adana, Antalya, Gaziantep Kars ve Van il radyosunun kurulması ile radyo yayınları yurt çapında yaygınlaşmaya başlamıştır. VİDEO Kayıt Sistemleri; Görüntü ve ses bilgilerini içeren sinyallerin manyetik banda kaydedilerek sonradan okunmasını olanaklı kılan aygıtlardır. Bu

10 10 aygıtlarda manyetik banda enine kayıt yöntemi ve sarmal kayıt yöntemi olmak üzere iki şekilde kayıt yapılmaktadır. Video cihazlarını, anten aracılığıyla alınan televizyon programlarını kaydeden cihazlar ve yalnızca kameraya gelen sinyalleri kaydeden aygıtlar oluşturmaktadır. Manyetik bandın plastik yada hafif metalden bir kutu içine yerleştirilmiş olduğu video kasetleri kullanan video kayıt aygıtlarının getirilmesine yönelik çalışmalar 1960 lı yıllarda sonuç vermiştir. Kullanışlı ve ucuz ilk video ses kayıt aygıtı Sony firması tarafından 1969 yılında gerçekleştirilmiştir lı yıllarda Sony firmasının geliştirdiği Betamax ve Matsushita firmasının geliştirdiği VHS kayıt biçimleri video kaset kayıt aygıtlarının tüm dünyaya yayılmasını sağlamıştır. 2- Sektörde Yer alan Ürünlerin Gümrük Tarife Pozisyon Numaraları Plak döndürücüler, pikaplar, kaset çalarlar ve kaydedilen sesi tekrar vermeye yarayan diğer cihazlar Madeni Para veya Jetonla Çalışan Pikaplar Hoparlörsüz olanlar Gramofonlar Diğer Pikaplar Diğer Plak Döndürücüler Dikte Makineleri Cep tipi kaset çalar Analog ve dijital okuma sistemli olanlar Diğerler Motorlu Araçlarda kullanılan ve çapı 5.5 cm geçmeyen diskler için olanlar Lazer Okuma sistemli diğer cihazlar Kaydedilen sesi tekrar veren sinematografik cihazlar Diğerleri Manyetik banta ses kaydediciler,diğer ses kayıt cihazları Audio Cihazlar Harici bir güç kaynağı ile çalışan dikte makineleri Telefonlara cevap verme makineleri Harici bir güç kaynağı olmadan çalışabilenler Diğerleri Cep tipi kaydetme cihazları Diğerleri Makarna tipi manyetik bant kullanan 19cm/sn devre Diğerleri Harici bir güç kaynağı olmadan çalışabilenler Diğerleri Cep tipi kaydetme cihazları Diğerleri Makara tipi manyetik bant kullanılan 19cm/sn devre Diğerleri Sivil hava taşıtlarında kullanılmaya mahsus olanlar Sinematoğrafik ses kaydeden ve kaydedilen sesi tekrar ver Diğerleri Video Kayıt ve Gösterme Cihazları

11 Sivil hava taşıtlarında kullanılmaya mahsus olanlar Eni 1.3cm.yi geçmeyen ve bant hızı 50mm/sn. geçmeyen Video kayıt cihazları Video gösterme cihazları Video kayıt ve gösterme cihazları Video kayıt cihazları (diğer) Video gösterme cihazları (diğer) Video kayıt ve gösterme cihazları (diğer) Sadece ve Pozisyonlarında yer alan cihazların aksam, parça ve aksesuarları Pick-Up okuyucu kafalar Hava Taşıtlarının çeşitli ses kayıt cihazları İğneler Elektronik Montajlı Sinematografik Ses Cihazı Elektronik Montajlı Sinematografik Ses Cihazı Ses kayıt verme cihazı imalinde kullanılan Diğer Şekilde Montajlı Sinematografik ses Aksamı Diğer Şekilde Montajlı Video Kafaları Video Kafalarının Aksam, Parça ve Aksesuar Diğer şekilde montajlı diğer kayıt sistemleri Ses ve benzeri Kayıtlar için Yapılmış Plaklar ve diğer Mesnetler Kasetli ses bantları boş,en 4 mm Kasetli ses bantları boş,en 4 mm en 6.5 mm Kasetli ses bantları boş,en 6.5 mm en 13 mm Kasetli video bantları boş 20 mm en 26 mm D.çapı 231 mm, koersivitesi 600 oersetd imet.tab. ile olan disk Diğer manyetik sert disk Manyetik şeritli kartlar Diğer lazer video diskler Ses kaydına mahsus cihazlar Doldurulmuş Bant,Plak ve Diğer mesnetler (Audio-Video Kasetler) Gramofon plaklar Ses/ görüntü dışında fenomenleri vermeye mahsus lazer okuma sistemleri Sadece ses vermeye mahsus lazer okuma sistemleri Bilgi işlem vasıtası ile işlenebilen görüntü, ses, bilgi ve komutları gösterme ve tekrar verm Diğerleri Otomatik bilgi işlem makinalarında kullanılacak türden veri ve bilgi içerenler Eni 4mmyi geçen fakat 6.5mmyi geçmeyenler Diğerleri Kasetli ses bantları

12 Diğer ses bantları Kasetli video bantları Diğer video bantları Kasetli diğer bantlar Kasetli ses bantları Diğer ses bantları Kasetli video bantları Diğer video bantları Kasetli diğer bantlar Diğer ses bantları Kasetli ses bantları Diğer ses bantları Kasetli video bantları Diğer video bantları Diğerleri Manyetik şeritli kartlar Veri/bilgi içeren manyetik bantlar Radyo, telefon, radyo yayınları alıcı cihazları Analog ve dijital okuma sistemli olanlar Diğerleri Lazer okuma sistemli olanlar Kaset tipi olup analog ve dijital okuma sistemli olanlar Diğer kaset tipi dahili güç kaynağı ile çalışan radyo teyp Dahili güç kaynağı ile çalışan diğer alıcı radyolar Lazer okuma sistemli olanlar Kaset tipi olup analog ve digital okuma sistemli olanalr Diğerleri Lazer okuma sistemli olanlar Kaset tipi olup analog ve digital okuma sistemli olanlar Diğerleri Diğerleri Kaset tipi olup analog ve digital okuma sistemli olanlar Diğerleri Lazer okuma sistemli olanlar radyo ve teypler Kaset tipi olup analog ve digital okuma sistemli olanlar Diğer radyo teypler Çalar saatli radyolar Diğerleri Aynı kabın içinde bir veya daha fazla hoparlörleri olanlar İçinde amplifikatör bulunmayanlar İçinde amplifikatör bulunanlar Televizyon alıcıları (radyo yayınlarını alıcı cihazları veya ses yada görüntü kayıt veya tekrar verme cihazlarıyla birlikte olsun olmasın) video görüntü monitör ve projektörler Teleprojektörler Ses ve görüntü kaydetmeye ve tekrar vermeye mahsus cih Ekran ve köşegen uzunluğu 42 cm geçmeyen Renkli TV Ekran köşegen uzunluğu 42 cm yi geçen fakat 52 cm geçm

13 cm yi geçen fakat 72 cm yi geçmeyen Renkli TV Köşegen uzunluğu 72 cm geçen Renkli TV Ekran köşegen uzunluğu 75 cm yi geçmeyenler Köşegen uzunluğu 75 cm yi geçenler Dikey çözümlemesi 700 satırdan az olanlar Dikey çözümlemesi 700 satır veya daha fazla olanlar Ekranın eni ile boyu arasındaki oran 1.5 dan az olanlar Diğerleri Siyah beyaz - diğer tek renkli olanlar görüntü mönitörleri Görüntü monitörleri (Renkli olanlar) Siyah Beyaz veya diğer tek renkli olanlar Video projektörler Sadece ve pozisyonlarında yer alan cihazlara mahsus aksam ve parçalar Anten,her türlü yansıtıcı antenler ile aksam ve parçaları Teleskopik kemer tipi antenler Uydu alıcılı antenler (küçük 3 mm) Uydu alıcılı antenler (büyük 3 mm) Diğer harici radyo televizyon alıcı antenler Radyo ve televizyon alıcıları için dahili antenler Radyo-televizyon verici antenleri Anten,diğer yansıtıcıların aksam ve paraları Televizyon kameraları,radyo alıcıları TV cihazlarının aksam ve parçaları 3-Üretim ve Satış Ülkemizde TV alıcı cihazlarının üretimi başlamadan önce komşu ülkelerden TV yayınlarının izlenmesi ancak bedelsiz ithalat yoluyla sağlanan cihazlarla gerçekleştirilebiliyordu li yıllarda televizyon yayınının yurt çapında hızla yayılmasıyla birlikte televizyon alıcı cihazlarına olan talep artmış ve montaj imalatı ile TV alıcılarının üretimine hız verilmiştir yılında adet gibi düşük bir rakamla başlanan televizyon üretimi 1971 yılında % artarak adede ulaşmış, 1960 lı yılların en önemli iletişim aracı olan radyo üretimi ise adet olarak gerçekleşmiştir yılına kadar artış gösteren bedelsiz ithalat bu tarihten sonra azalmaya başlamış, böylelikle TV piyasasında yerli şirketlerin etkinliği artmıştır. Siyah beyaz televizyonun en yüksek üretimi 1977 yılında adet olarak gerçekleşirken, radyo üretimi adede gerilemiştir yılından sonra ithal girdilerdeki güçlükler ve iç talepteki daralmaya bağlı olarak siyah beyaz televizyon üretimi azalmaya başlamıştır yılında siyah beyaz televizyon üretimi adet olurken, radyo üretimi adet olarak gerçekleşmiştir. Televizyon yayınlarının ülke çapında yaygınlaşma aşamasının başlangıcı olan bu dönemde radyo cihazlarına olan talebin düşüşü firmaları olumsuz etkilemiş ve 1972 de 27 adet olan radyo üretici firma sayısı 1980 de 4 e düşmüştür. ÜRETİM ( Adet)

14 14 Televizyon Radyo Kaynak: DİE ÜRETİM (Adet) Televizyon (Siyah-Beyaz) * * * Televizyon (Renkli) Radyo Müzik Seti Video Kaynak: DİE (*) Firma Sayısı üçten az olduğundan gizlilik ilkesinden ötürü veri temin edilememiştir SATIŞ (Adet) Televizyon (Renkli) Müzik Seti Video Kaynak: DİE Ülkemizde video cihazları üretimi 1984, müzik seti üretimi (audio cihazları) ise 1985 yılında başlamıştır. Video üretimi 1984 yılında adet iken, 1985 yılında % artarak adede ulaşmış, 1985 yılında adet olarak gerçekleşen audio cihazları üretimi ise 1986 yılında % 23.1 azalarak adede gerilemiştir ve 1989 yılları arasında yaşanan yüksek oranlı enflasyon ve durgunluk neticesinde satın alma gücü düşen tüketici grubun davranışlarına bağlı olarak özellikle video ve müzik setine yönelik talep azalmıştır. Böylelikle talep daralması nedeniyle üretimde başlayan düşüşler satışlar üzerinde de olumsuz etkisini göstermiştir yılında video üretimi , müzik seti üretimi adet olurken, 1989 yılında video üretimi adede, müzik seti üretimi ise adede gerilemiştir. Bu durumda bazı firmalar pazardan çekilirken, mevcut üretici firmalar önlemler almaya yönelmiş ve talebi canlandırmak için bu dönemde taksitli satışlar artmıştır yılında meydana gelen canlanmanın etkisiyle ithalat hammadde ve girdilerdeki kolaylık ayrıca piyasanın tüketici kredisiyle desteklenmesi sonucu talepteki artışlara bağlı olarak kahverengi eşya sektöründe önemli üretim artışları meydana gelmiştir. Bu dönemde gerek üretimi gerekse satışı en fazla artan televizyon ve müzik seti olmuştur yılında adet olan renkli TV üretimi, 1991 yılında % 28.7 artarak adede, adet olan müzik seti üretimi ise % 35.4 artarak adede ulaşmıştır. Bu dönemde video üretimi ise % 32.3 azalarak adede gerilemiştir lı yıllarda video üretimi ve satışlarında yaşanan azalışlar, 1995 yılında adet üretim ve adet satış ile en düşük seviyesinde gerçekleşmiştir.

15 15 ÜRETİM ( Adet) Televizyon (Renkli) Radyo * * * Müzik Seti Video Kaynak: DİE SATIŞ (Adet) Televizyon (Renkli) Müzik Seti Video Kaynak: DİE ÜRETİM ( Adet) Televizyon (Renkli) Müzik Seti Video Kaynak: DİE SATIŞ (Adet) Televizyon (Renkli) Müzik Seti Video Kaynak: DİE Kahverengi Eşya sektöründe özellikle televizyon ve müzik seti üretim ve satışlarında oluşan artış, 1994 yılında reel ekonomide meydana gelen daralma ve girdi maliyetlerindeki artış sonucu yerini azalışa bırakmıştır yılında adet olan TV üretimi % 34.5 azalış ile 1994 yılında adede, adet olan müzik seti üretimi % 23.1 azalışla adede, adet olan video cihazları üretimi ise % 82.7 azalışla adede gerilemiştir krizinden sonra sürekli büyüyen televizyon üretimi 1995 yılında adet iken, 1998 yılında % artarak yılında adede ulaşmıştır. Teknolojik gelişmenin üretimi daha kolay hale getirmesi üretici firmaların özellikle AB ülkelerine yönelik ihracatlarındaki önemli artışlar televizyonun kahverengi eşya sektöründe her yıl en fazla satılan lider ürün olma özelliğini ortaya koymaktadır. Özellikle televizyon kanallarındaki artışa bağlı olarak yıllar itibariyle azalışlar izlenen video üretimi 1998 yılında adet olurken, adet satış gerçekleşmiştir.1991 yılında en yüksek üretim ve satış değerlerine ulaşan müzik seti üretimi ise 1998 yılında adet olarak gerçekleşmiştir yılında Uzakdoğu ve Rusya da ortaya çıkan ve tüm dünyaya yayılan global krizin olumsuz etkileri, elektronik sanayinde siparişlerin 6 ay ve 1 yıl öncesinden belli olmasından ötürü ancak 1998 yılının son çeyreğinden itibaren hissedilmeye başlanmıştır. Tüm dünyada hissedilen krizin etkileri Uzakdoğu dan alınan malların ucuzlaması, Uzakdoğu kökenli rakip firmaların fiyatlarını düşürmesi

16 16 ve tüketicinin temel ihtiyaçlarını karşılamaya devam ederken tasarrufa ağırlık verip satın alma kararını ertelemesi şeklinde olmuştur yılında adet olan televizyon üretimi 1999 yılında % 28,8 artarak adede, müzik seti % 4,7 artışla adede yükselirken video üretimi % 86,2 azalarak adede gerilemiştir.bu dönemde global krizin etkisiyle iç piyasada yaşanan daralma ihracatla aşılmıştır yılında ülke ekonomisinde sabit kur politikasının uygulanması, kredi ve faizlerdeki azalma, kampanya faaliyetlerinin artması ile üretim ve satışlar artmıştır. Televizyon üretimi % 26,6 artarak adede, müzik seti üretimi % 6,8 artarak adede yükselirken video üretimi son yılların en yüksek seviyesine ulaşmıştır yılında Televizyon üretimi bir önceki yıla göre % 8.7 azalarak adede,video üretimi % 88,8 azalarak adete,müzik seti üretimi ise % 86,2 azalarak adede gerilemiştir yılında yaşanan ekonomik kriz ve 2001 yılının ilk altı aylık döneminde Avrupa Birliği tarafından televizyon üreticisi firmalara karşı yürütülen anti damping soruşturması sonucu kahverengi eşya sektöründe daralma yaşanmıştır yılında üretim artışları yaşanan sektörde 2001 yılında yüksek stok maliyetleri ile karşı karşıya kalınmıştır. Yaşanan develüasyon sonucu Türk lirasının aşırı değer kaybı karşısında ithalatın pahalaşması dolayısıyla ithal girdilerin üretim maliyetlerinde artışa yol açması sektörün maliyet yapısını olumsuz yönde etkilemiştir. Yıl boyunca uygulanan reklam kampanyaları yeterli satışları gerçekleştirememiş, sektör mevcut dar boğazdan ihracatla aşmayı başarmıştır. Televizyon talebini ilk alımlar ve yenileme talebi oluşturmaktadır. İlk alımlar halen % düzeyinde olduğu sanılan televizyon penetrasyon oranını yükseltmektedir. Yaklaşık 13.5 milyon ailenin yaşadığı ülkemizde her yıl bin civarında evlenme gerçekleşmekte ve televizyon ilk alım talebi yaratılmaktadır bin adet televizyon satışı ise tüketicilerin yeni ev alması, diğer odalar için ikinci veya üçüncü televizyonun gerekli görülmesi gibi sebeplerden kaynaklanan alımları oluşturmaktadır. Televizyon kullanım ömrünün 12 yıl olarak kabul edilmesine karşın,ileri teknoloji içeren yeni modellerin pazara sunulmasıyla yenileme talebi bin adet/ yıl düzeyinde gerçekleşmektedir. Tüketici davranış ve taleplerindeki değişmelere bağlı olarak televizyon üreticisi firmalar 2000 li yılların 56 ve 72 ekrandan daha büyük ekranlı televizyonların yılları olacağını ve üretimin büyük ekranlı televizyonlara kayacağını vurgulamaktadırlar. Yıllar itibariyle üretim ve satış değeri olarak en fazla artış 51 ekrandan küçük televizyonda meydana gelirken, 1999 yılından itibaren 51 ekrandan büyük televizyonlara olan talep artmıştır yılında 56 ekrandan büyük televizyonun toplam televizyon üretim içindeki payı % 17.0 iken 2000 yılında % 18.9, 2001 yılında ise % 23.0 olmuş ve en fazla artış gösteren ürün grubunu oluşturmuştur yılında adet olan 51 ekrandan küçük televizyon üretim miktarı, 1999 yılında % 8.2 artarak adede, 2000 yılında ise % 25.7 artarak adede ulaşmıştır yılında ise tüketici eğilimlerindeki değişime bağlı olarak üretim % 23.6 azalarak adede gerilemiştir.

17 17 55 ekranlı televizyon üretimi yıllar itibariyle artış göstermiş, 2000 yılında % 22.6 olan pay 2001 yılında % 27.8 e yükselmiştir. ÜRETİM ( Adet) ÜRETİM DEĞERİ (Milyon Tl.) Televizyon 51 dan Ekran Küçük Televizyon 51Ekran Televizyon 55 Ekran Televizyon 55 dan Ekran Büyük TOPLAM Kaynak: DİE Kahverengi eşya sektöründe gerek üretim gerekse ulaştığı ürün kalitesi ile son yıllarda üretim ve ihracatında artış kaydedilen diğer ürün grubu ise video ve ses bantları cihazları olmuştur. Sektörde, 1997 yılında iç pazarda % 2 lik bir paya sahip olan video ve ses bantları cihazları 1993 yılında 99.8 milyon dolarlık üretim hacmini 1998 yılında milyon dolara çıkarmıştır. Ancak 1999 yılında yaşanan ekonomik durgunluk sonucu daralan iç talep sonucu üretim hacmi milyon dolara gerilerken, audio video kasetler, ve audio cihazları en fazla azalış izlenen ürünler olmuştur yılında daralan iç talep kendini en fazla % 76.3 azalışla audio video kasetlerde göstermiştir. ÜRETİM ( BİN $) Audio Cihazları Video Player Audio Video Kasetler TV Uydu Alıcıları ve Anten Santralları Elektronik Tartı ve Cihazlar Toplam Kaynak: TESİD ( Türk Elektronik Sanayicileri Derneği) (*) 1999 yılı 1 $ = TL. alınmıştır ( 30 Haziran) (**) 2000 yılı 1 $ = TL. alınmıştır ( 30 Haziran) (***) 2001 yılı 1$= TL.alınmıştır (30 Haziran) 3- Dış Ticaret A) İhracat Türk Elektronik Sanayine dünya ölçeklerinde ve Türkiye ekonomisindeki payı açısından bakıldığından istenilen boyutlarda olmadığı görülmektedir yıllarında Dünya Elektronik Sanayi ihracatının % 84.0 ı gelişmiş ülkeler tarafından gerçekleştirilirken, Türkiyenin dünya Elektronik ihracatından aldığı pay % 0.7 seviyesinde kalmıştır. Ancak pazarı dinamik bir biçimde büyüyen rekabete açık elektronik sanayinde firmalarımız pazar paylarını artırmak için son yıllarda ihracata önem vermiş, özellikle televizyon ihracatında sağlanan potansiyel elektronik sanayi ihracatının aynı zamanda

18 18 kahverengi eşya sektörünün itici gücünü oluşturmuş ve ülkemiz 2001 yılı itibariyle pazar payını % 1.96 seviyelerine çıkarmıştır yılından itibaren Avrupa daki Kahverengi Eşya üreticileri gerek işçilik gerekse malzeme maliyetlerinin yüksek olmasından ötürü pazar kaybetmişlerdir. Bu sektörde faaliyet gösteren Türk üretici firmalar işçilik maliyetlerinin düşük olmasından yararlanarak Avrupa pazarına girmeyi başarmışlardır. Ayrıca Uzak Doğu firmalarına 1990 lı yılların ortalarında gelen anti-damping engelleri Türk firmaları için ayrı bir avantaj oluşturmuş, böylelikle firmalarımız Uzak doğu rekabetinden izole edilmiş bir şekilde Avrupa da ihracat imkanlarını artırmışlardır. Ancak son yıllarda Uzak Doğu firmaları anti-damping ve gümrük duvarlarının olumuz etkilerini gidermek amacıyla Avrupa da üretim merkezleri oluşturmaya başlamışlardır. Macaristan, Polonya, Çek Cumhuriyeti gibi eski Doğu Bloku ülkeleri ile İrlanda ve İngiltere gibi ucuz ve kaliteli işgücünün yoğun olduğu yada hükümetlerin çok özel ayrıcalıklar tanıdığı ülkelerde yoğunlaşan bu tür yatırımlar da Avrupa pazarındaki rekabeti daha da acımasız hale getirmiştir Televizyon ihracatında sağlanan başarı bilgisayar monitörleri, uydu alıcıları ve internet cihazları alanında da sürmektedir. Söz konusu ivmenin yakın gelecekte telekomünikasyon ve bilgi teknolojilerinde de etkisini göstereceği ve bu ürün gruplarında da ihracatçı ülke konumuna gelinebileceği belirtilmektedir. KAHVERENGİ EŞYA SEKTÖRÜNÜN GÜMRÜK TARİFE POZİSYON NUMALARINA GÖRE İHRACATI (Adet) Plak döndürücüler pikap,kasetçalar,kayıt çoğ Manyetik banta ses kaydediciler Her türlü video cihazları * 85.19,85.21 de yer alan cihazların aksam ve parçaları * Boş ses kayıt ve video kayıtları 85.24* Doldurulmuş ses ve video bandları Radyo, Telefon, radyo yayınları alıcı cihazları Televizyon alıcıları * Radyo TV alıcıları için dahili antenler (*)Miktar Kg olarak verilmiştir. Kaynak: DİE KAHVERENGİ EŞYA SEKTÖRÜNÜN GÜMRÜK TARİFE POZİSYON NUMALARINA GÖRE İHRACATI (000) Dolar Plak döndürücüler pikap,kasetçalar,kayıt 112,4 61,2 127,4 58,1 234,8 çoğaltıcılar Manyetik banta ses 561,1 53,9 47,0 29,2 52,7 kaydediciler Her türlü video cihazları. 37,5 194,5 157,8 916,5* 1.049,9

19 ,85.21 de yer alan cihazların aksam ve parçaları 208,6 145,9 149,4 54,6 18, Boş ses kayıt ve video kayıtları , , , , , Doldurulmuş ses ve video 8.946, , , , ,9 bandları Radyo, Telefon, radyo yayınları alıcı cihazları 400, ,4 581, , , Televizyon alıcıları , , , , , Radyo TV alıcıları için dahili antenler , , , , ,6 TOPLAM , , , , ,2 Kaynak: DİE (*) 336,9 bin doları Kesinleşmemiş Bölge ve Ülkelerden gerçekleşmiştir. a1) Televizyon ihracatı Kahverengi Eşya Sektöründe ihraç malları içinde önemli ağırlığa sahip olan televizyon ihracatı 1990 yılından itibaren günümüze kadar düzenli artış göstermiş ve ülkemiz yılları arasında net ihracatçı ülke konumunda olmuştur.1993 yılına kadar AB ülkelerinin Uzakdoğu ülkelerine kota uygulaması, AB ülkeleri talebinin ülkemize yönelmesini sağlamıştır. Ancak 1993 yılında AB ülkelerine yapılan ihracatın önemli bir seviyeye ulaşmasıyla, AB ülkeleri Türk üreticilerine anti-damping soruşturması başlatmıştır. Türk üreticilerin maliyetlerinin incelenmesiyle antidamping soruşturması firmalarımızın lehine sona ermiştir yılında iç piyasada yaşanan durgunluk nedeniyle sektörde yer alan firmaların ihracata yönelmesi ve en ileri teknolojiyi kullanarak AB ülkelerinde büyük pazar elde etmeleri sonucu renkli televizyon ihracatında 2001 yılına kadar önemli artışlar elde edilmiştir. Ancak 2001 yılında, ekonomik kriz sonucu, satışlarda yüksek paya sahip olan ihracatın yurtdışı pazarlardaki rekabet nedeniyle düşük kar marjına sahip olması sektörün karlılığını etkilemiş ve miktar bazında artış sağlanmasına rağmen,ihracat değerinde düşüş meydana gelmiştir. Develüasyon sonucu ürünlerin döviz cinsinden fiyatlarında görülen ucuzlama ve sektörün sağlıklı alt yapı ile güçlü teknolojiye sahip olması iç pazardaki aşırı daralmanın ihracatla aşılmasını sağlamıştır. Dış pazarda özellikle Uzakdoğu kökenli firmaların fiyatları bizim ürünler karşısında ucuz olmasına rağmen öncelikle televizyon ihracatında Avrupa pazarında sağladığı başarıyı sürdürmüştür yılında bin adet olarak gerçekleşen televizyon ihracatı 1999 yılında % 44.9 artışla bin adede, 2000 yılında ise % 34,3 artışla bin adede yükselirken 2001 yılında % 3.2 azalışla bin adet televizyon ihraç edilmiştir Renkli televizyon ihracatını ülkelere göre incelediğimizde ilk sırayı AB ülkeleri almaktadır. Almanya yıllar itibariyle en fazla renkli televizyon ihracatı gerçekleştirilen ülke olurken, bunu İngiltere, Fransa, Hollanda ve İspanya izlemiştir yılı ihracatımızın % 88.0 i AB ülkelerine gerçekleştirilirken bu oran, 1999 yılında % 83.8, 2000 yılında % 83.4, 2001 yılında ise % 77.3 olmuştur. Televizyon ihraç pazarlarımızdan en önemli paya sahip olan Almanya ya gerçekleştirilen ihracatımız yıllar itibariyle artış izlemiş, 1998 yılında 271,3 milyon dolar ile en fazla ihracat gerçekleştirilmiştir.1998 yılından sonra bu ülkeye yönelik ihraç pazarımızda daralma yaşanmasına rağmen 2001 yılında % 16,4 artışla 199,9 milyon dolar ihracat gerçekleştirilmiştir.

20 yılında 97,5 milyon dolar, 2000 yılında ise 170,2 milyon dolar, ,1 milyon dolar ihracat gerçekleştirilen İngiltere Almanya dan sonra en büyük ihraç pazarını oluşturmaktadır. Renkli televizyon ihracatında Avrupa Birliği ülkelerinden sonra ikinci büyük pazar olarak Rusya Federasyonu ve Türki Cumhuriyetleri gelmektedir. Rusya ya gerçekleştirilen ihracatımız 1999 yılında 1.177,9 bin dolar olurken, bu oran 2000 yılında % artarak 4.064,8 bin dolara ulaşmıştır.2001 yılında ihracatta görülen azalışa paralel bu ülkeye yapılan ihracat % 18,9 azalarak 3.298,2 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. RENKLİ TELEVİZYON İHRACATININ ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (000 $) Almanya , , , , ,0 İtalya 8.399, , , , ,4 İngiltere , , , , ,3 Fransa , , , , ,3 Hollanda , , , , ,3 İspanya , , , , ,9 Avusturya , , , , ,8 Belçika 2.234, , , , ,9 Portekiz , , , , ,0 İrlanda 3.045, , , , ,7 Danimarka 2.364, , , , ,0 Yunanistan 6.526, , , , ,8 Rusya Fed. 1463, , , , ,2 Fas 2.694, , , , ,1 A.B.D 228, , , ,0 51,8 Diğer , , , , ,6 TOPLAM , , , , ,2 Kaynak : D.İ.E RENKLİ TELEVİZYON İHRACATININ ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (Adet) Almanya İtalya İngiltere Fransa Hollanda İspanya Avusturya Belçika Portekiz İrlanda Danimarka Yunanistan Rusya Fed

21 21 Fas A.B.D Diğer TOPLAM Kaynak: DİE Televizyon ihracatında Kuzey ve Orta Avrupa ülkeleri, BDT ve Orta Doğu ülkeleri potansiyel pazar olarak görülürken, son yıllarda sektörde faaliyet gösteren firmalarımız A.B.D. pazarına yönelmişlerdir. Ancak 1999 ve 2000 yıllarında bu ülkeye yönelik 4009,5 ve 5014,0 bin dolarlık ihracat gerçekleştirilirken 2001 yılı ihracatı 51,8 bin dolar seviyelerine gerilemiştir. Ancak sektörde yer alan firmalarımız 2000 li yıllarda nakliye ve iş gücü maliyetini düşürmek amacıyla Güney Amerika ülkelerinden herhangi birinde üretim yapılarak çok büyük pazar olarak nitelendirilen ABD pazarından daha fazla pay almayı hedeflediklerini belirtmişlerdir. Televizyon ihracatını türlerine göre incelediğimizde; 42 ekrandan küçük televizyon ihracatı yıllar itibariyle ilk sırada yer alırken, 2000 yılından itibaren 52 ekrandan büyük 72 ekrandan küçük renkli televizyon ihracatında artışlar kaydedilmeye başlanmıştır yılında 42 ekrandan küçük televizyonların payı % 40.1 iken bu oran 1999 yılında % 41.9, 2000 yılında % 37.1,2001 yılında ise % 31.1 olmuştur yılında adet olan 52 ekrandan küçük 72 ekrandan büyük televizyon ihracatı 1999 yılında % 1.0 artışla adede, 2000 yılında % 44.5 artarak adede, 2001 yılında ise % 15.7 artarak adede ulaşmıştır. 72 ekrandan büyük televizyon ihracatı ise 1997 yılından sonra tüketici taleplerindeki artışa bağlı olarak büyük artış göstermiş,1998 yılında adet olan televizyon ihracatı 1999 yılında % 78,6 artarak adede, 2000 yılında ise % 289,6 artarak adede ulaşırken, 2001 yılında % 5.0 azalışla adede gerilemiştir. TÜRLERİNE GÖRE TELEVİZYON İHRACATI ADET ekrandan küçük ekran 52 ekran ekran 72 ekran ekrandan büyük Diğer TOPLAM Kaynak : D.İ.E A2) Video Cihazları İhracatı Sektörde televizyondan sonra ihracatında artış kaydedilen ve kahverengi eşya sektöründe toplam içinde ulaştığı payla ikinci sırada yer alan video ve ses bantları olmuştur. Video cihazları ihracatımız, 1998 yılında özellikle Türki Cumhuriyetleri ve İngiltere pazarlarına yönelik ihracat artışı ile 194,5 bin dolar seviyesine ulaşılırken, 1999 yılında Rusya krizi yaşanmış ve % 18,9 azalış ile 157,8 bin dolara gerilemiştir.