ÜRÜN BAĞLAMA VE PAKETLEME UYGULAMALARI YOLUYLA HAKĠM DURUMUN KÖTÜYE KULLANILMASI

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÜRÜN BAĞLAMA VE PAKETLEME UYGULAMALARI YOLUYLA HAKĠM DURUMUN KÖTÜYE KULLANILMASI"

Iskander Güvenç
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 ÜRÜN BAĞLAMA VE PAKETLEME UYGULAMALARI YOLUYLA HAKĠM DURUMUN KÖTÜYE KULLANILMASI Barış Ekdi Rekabet Başuzmanı* * Bu sunumda yer alan görüşler herhangi bir kurum veya kuruluşu bağlayıcı nitelikte değildir.

2 Sunum Planı Günlük yaşamımız açısından... Paketleme ve Bağlama Türleri Teşebbüsler Açısından Güdülenme Rekabet Hukuku Açısından Değerlendirme ABD Uygulaması AB Uygulaması Türkiye Uygulaması Değerlendirme ve Sonuç

3 Günlük Yaşamımızda... Herhangi bir ürünü satan birisi aslında bir tür bağlama uygulaması yapmaktadır. Bunun nedeni her ürünün ya da hizmetin ayrı ayrı satılabilecek daha küçük parçalara ayrılabilmesidir ve bir noktada satıcı ürünü daha fazla parçalara ayırmayı reddetmektedir. BORK, R.H (1978), The Antitrust Paradox Otomobiller: Lastikler, CD oynatıcı vb. Bilgisayar: Sabit disk, ana kart, ekran kartı... Giyim: Palto, gömlek ve düğmeleri; ayakkabı çiftleri... Oteller: Oda & Kahvaltı; Herşey Dahil Sistemler...

4 Paketleme ve Ürün Bağlama Türleri (1) Saf Paketleme A & B ürünleri birarada ve sabit oranda satılır Örn: Ayakkabı çiftleri, araba ve 4-5 lastik. Karışık Paketleme A & B birarada ya da bir veya ikisi ayrı ayrı satılır Örn.: MS Ofis Paketi Word, Excel vb.

5 Paketleme ve Ürün Bağlama Türleri (2) Statik Ürün Bağlama A ürününü almak isteyen B yi de almalı Örn: LigTV-Digiturk; Halo-Xbox Dinamik Ürün Bağlama A ürünü satın alan B ürününü de satın almak zorunda (B ürünü kullanıcıya/kullanıma) göre değişir Örn: Fotokopi makinesi/yazıcı ve toner Teknolojik Bağlama Donanım parçaları

6 Teşebbüsler Açısından Güdülenme (1) 1. Etkinlik sağlayarak maliyetleri azaltma ya da asgari kaliteyi/performansı koruma Örn: Ġlaç / ambalaj; Program /CD 2. Fiyatlamada etkinliği arttırma Çifte tekelci fiyatlamayı önleme Örn: Cournot modeli Fiyat ayrımcılığını gerçekleştirme Örn: Stigler ve Film Gösterimi

7 Teşebbüsler Açısından Güdülenme (2) 3. Rakipleri dışlama ve piyasayı kapatma Mevcut rakipleri dışlama Piyasaya yeni girişleri engelleme 4. Piyasaları bölmek Uyumlu eylem için uygun zemin 5. Gerçek fiyatı gizleme veya fiyata yönelik algıyı yönetme

8 Rekabet Hukuku Açısından... Klasik Yaklaşım Kaldıraç Kuramı (Leverage Theory) Chicago Yaklaşımı Tek Tekelci Kâr Savı Fiyat Ayrımcılığı Savı Yaygınlık Savı Chicago Sonrası Dönem Piyasayı Kapatma / Rakipleri Dışlama Savı Fiyat Ayrımcılığı ve Tekelci Fiyat Uygulama Savı

9 ABD Uygulaması (1) Klasik dönem: Mutlak ihlâl değerlendirmesi 1917 Motion Pictures Davası 1920 Gratz Davası 1947 International Salt Davası 1949 Standard Stations Davası* 1953 Times-Picayune Publishing Davası 1958 Northern Pasific Davası IBM Davaları - donanım entegrasyonu** Bu çerçevede yapılan analizlerde üç temel unsur bulunmaktadır: (i) Piyasa gücü, (ii) aktarım mekanizması ve (iii) zorlama

10 ABD Uygulaması (2) Chicago Okulu Etkisi : Mutlak ihlâl kuralının yumuşaması 1969 Fortner II Davası + Fiyat ayrımcılığı + Tüketici zararı 1984 Jefferson Parish Davası + İki ayrı ürünün varlığı + Önemli Derece Piyasa Gücü

11 ABD Uygulaması (3) Chicago Sonrası Dönem: Haklı sebep kuralına doğru Eastman Kodak Davası* 1999 Caldera Davası Microsoft Davaları... Haklı Sebep Kuralı Teknoloji Piyasalarına Özgü? / Genel Uygulama?

12 AB Uygulaması 1987 Hilti Kararı 1991 Tetra-Pak Kararı 1989 GE / Honeywell Kararı* 2007 Microsoft Kararı 82. Maddenin Uygulanması na İlişkin Komisyon Duyurusu (2009)

13 Türkiye Uygulaması (1) Bankacılık, sigorta ve finans piyasaları Banka Sigortacılığı (2) Reysaş Araç Muayene Kolaylığı Tüm Kartları Kabul Kuralı Banka kartları kredi kartları : ayrı ürünler Aynı bankanın farklı markalı KK: aynı ürün

14 Türkiye Uygulaması (2) İhlâl Koşulları (TKK Kararı ) 1. İki ayrı ürünün varlığı 2. Bağlama uygulayan teşebbüsün bu ürünlerin en az birinde (bağlayan üründe) hâkim durumda bulunması (pazar gücüne sahip olması), 3. Bir ürünün satışının diğer bir ürünün de alımına bağlı olması, 4. Tüketicilerin bu uygulamadan zarar görmesi, 5. Uygulamanın yarattığı etkinliğin ortaya çıkan tüketici zararından fazla olmaması

15 Türkiye Uygulaması (3) İçecek piyasasına yönelik kararlar Coca-Cola & Turkuaz Ġstanbul Büyükşehir Belediyesi & Hamidiye Sayısal yayıncılık piyasasına yönelik kararlar Atlas Yayıncılık / Digiturk 9 maçın 3 er dakikalık görüntüsünün paketlemesi Ligin «paketlenmesi» *** Digiturk Setüstü alıcı (2)

16 Türkiye Uygulaması (4) Bilişim piyasalarına yönelik kararlar TTNet ve Vitamin Tekhnelogos ve DİPOS TTNet ve Avea Akınsoft Yedek parça, servis hizmetleri ve sarf malz. HP STREP Yazıcı Toner ve Şeritleri* Tıbbi Görüntüleme Ve Teşhis Cihazları & YP ve Servis

17 Değerlendirmeler (1) Ürün Bağlama ve Paketleme Anlaşmalarına Yaklaşım Farklı Türler / Farklı Değerlendirmeler Klasik paketleme Dinamik bağlama (metering) Teknolojik bağlama

18 Değerlendirmeler (2) ABD Yaklaşımının Evrimleşmesi Mutlak Ġhlal Haklı Sebep Kuralı AB Yaklaşımı Şabloncu yaklaşım Etki bazlı değerlendirme Türkiye Yaklaşımı Sistematik yoksunluğu Kuralların Oluşması

19 Değerlendirmeler (3) Türkiye İki ayrı ürünün varlığı 2. Bunlardan birinde hâkim durum (pazar gücü) 3. Bağlama uygulaması, 4. Tüketicilerin zarar görmesi *** 5. Etkinliğin ortaya çıkan tüketici zararından fazla olmaması

20 Ġlginiz için teşekkürler... Barış EKDĠ

Benzer belgeler

Rekabet Hukukunda Bağlama Uygulamaları

Dr. Hasan KARAKILIÇ Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Rekabet Hukukunda Bağlama Uygulamaları İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII VORWORT... IX