Dayanışma Hakkı Olarak Yurttaşların Sağlıklı ve Dengeli Bir Çevrede Yaşama Hakkı *

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Dayanışma Hakkı Olarak Yurttaşların Sağlıklı ve Dengeli Bir Çevrede Yaşama Hakkı *"

Transkript

1 Dayanışma Hakkı Olarak Yurttaşların Sağlıklı ve Dengeli Bir Çevrede Yaşama Hakkı * Muhlis Öğütçü ** Özet: Dayanışma hakkı olarak yurttaşların sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkı, başta Anayasa ve Çevre Kanunu olmak üzere, ilgili diğer yasa hükümlerinde de (Bilgi Edinme Hakkı Kanunu, Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun, Đdari Yargılama Usulü Kanunu) karşımıza çıkan; çevre hakkının özneleri ile yükümlüleri arasında hak-ödev biçimindeki diyalektik ilişkinin varlığını sorgulamakla, insan hakları ile yurttaşlık statüsü arasındaki gerilim i de yansıtmaktadır. Bu makalede Rio Bildirgesi ile Aarhus Sözleşmesi nde yer alan çevresel usuli haklar ın; insan hakkı olarak çevre hakkının gerçekleştirilmesindeki etkisi vurgulanmaktadır. Hukukumuzda çevre hakkı yönünden, insan hakları ile yurttaşlık statüsü arasındaki farklılık ortaya konulduktan sonra, var olan anayasal ve yasal gerilim i azaltmak için getirilen önerinin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Anahtar Sözcükler: Đnsan hakları alanı, dayanışma hakları, çevre hakkı, yurttaşlık, gerilim çevresel usuli haklar, Rio Bildirgesi, Aarhus Sözleşmesi. Citizens Right to Live in a Healthy and Balanced Environment as a Solidarity Right Abstract: The right of citizens to live in a healthy and balanced environment as a solidarity right ; by interrogating the existence of dialectical relation between the subjects and obligated of environmental right, which firstly appears in the Constitution and Environmental Act, and also other related law provisions (such as Act on Right of Access to Information, Act on Exercising the Right of Petition, Procedure of Administrative Jurisdiction Act), reflects the tension between human rights and citizenship. In this article, the effect of environmental procedural rights, as human rights, which took place in the Rio Declaration and Aarhus Convention, in the implementation of environmental right, has been emphasized. After setting forth the distinction between human rights and citizenship status concerning environmental right in the Turkish law, the proposal brought for easing an existing constitutional and statutory tension will be evaluated. Key Words: Domain of human rights, solidarity rights, environmental right, citizenship, tension, environmental procedural rights, Rio Declaration, Aarhus Convention. * Bu makale, TODAĐE Đnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi'nin Aralık 2006 tarihleri arasında düzenlediği "Đnsan Hakları ve Yurttaşlık" konulu konferansta sunulan bildiriler arasından seçilip, hakemler tarafından incelendikten sonra yayınlanmıştır. ** Yrd. Doç. Dr., DEÜ Hukuk Fakültesi. Đnsan Hakları Yıllığı, Cilt 27, 2009, s

2 36 Đnsan Hakları Yıllığı, Cilt 27 GĐRĐŞ Bu çalışmada, insan hakları ile yurttaşlık statüsü arasındaki gerilim ; dayanışma hakları arasında yer alan çevre hakkı bağlamında ve çevresel usuli haklar çerçevesinde, başta Anayasa olmak üzere ilgili yasalar ile bazı uluslararası belgeler dikkate alınarak incelenmiştir. Çevre hakkı yönünden, insan hakları ile yurttaşlık hakları arasındaki farklılık ortaya konulduktan sonra, var olan anayasal ve yasal gerilim i azaltmak amacıyla getirilen önerinin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Dayanışma hakları arasında yer alan insan hakkı olarak çevre hakkına değinilmeden önce çevre hakkının da içinde bulunduğu insan hakları alanı nın tanımlanması ve bu alandaki iki temel yaklaşım göz önünde tutularak kapsamının belirlenmesinde fayda bulunmaktadır. Đ SA HAKLARI ALA I Đnsan hakları kavramının öncelikle yer aldığı hak ve özgürlükler alanını ifade etmek üzere öğretide doğrudan ya da dolaylı olarak kullanılan Đnsan hakları alanı ; gerçek kişi insanlar ile hakkın niteliğine ve kullanım biçimine uygun düştüğü ölçüde dolaylı ve sınırlı olarak tüzel kişilere (Tezcan vd., 2004: 45) ayrıca kolektif ve toplu hak ya da özgürlükler bakımından insan topluluklarına (Kaboğlu, 1989: 30, 33) tanınması gereken, giderek belli bir dönemde, farklı siyasi toplumlarda değişik ölçüde tanınan, korunan ve geliştirilen hak ve/veya özgürlüklerden oluşan alandır (Öğütçü, 2005: 556). Đnsan hakları alanının; girişinde hak ve özgürlük kavramının yer aldığı, odak noktasında ise insan hakları kavramının bulunduğu ifade edilebilir. Đnsan hakları alanında geçerli iki temel yaklaşımdan biri Doğal Hukuk, diğeri Pozitif Hukuk/Yürürlükte Olan Hukuk anlayışıdır (Öğütçü, 2005: 567 vd.). Đnsan hakları alanındaki kavram ve terimlerin en genişi olarak kabul edilen "insan hakları", esas itibariyle, "olması gereken" doğal hukuktaki anlamıyla; aralarındaki eşitliğin şartı ve sonucu olarak bütün insanlara tanınması gereken değerlerin oluşturduğu "ideal haklar listesi"ni, "ulaşılacak hedefler programı"nı ifade eder 1 (Kapani, 1981: 14; Tanilli, 1982: 161; Soysal, 1987a: 83, 190; Özdek, 1993: 7, 12; Gözler, 2000: 206; Tanör - Yüzbaşıoğlu, 2002: 78; Bilgen, 1999: 40; Giritli vd. 2006: 22; Ertürk, 2002: 23). Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 10 Aralık 1948'de kabul ettiği "Đnsan Hakları Evrensel Bildirisi"nin Başlangıç bölümünde belirtildiği üzere, gerçekleştirilmesi bütün halklar ve milletler için "ortak bir başarı ölçüsü" olarak kabul edilen insan hakları kavramı, 1 Đnsan hakları alanında öğretideki farklı kavramlara yönelik yaklaşımlar için bkz. Gemalmaz, 2003: 668 vd.

3 Dayanışma Hakkı Olarak Yurttaşların Sağlıklı ve Dengeli Bir Çevrede Yaşama Hakkı 37 insanlığın ulaşmak istediği "ortak ideali"dir 2 (Soysal, 1987a: ; Soysal, 1987b: 40-47). Pozitif Hukuk/Yürürlükte olan Hukuk" anlayışına göre insan hakları, belli bir zamanda, belli bir yerde; uluslararası alanda ve/veya herhangi bir devletin kendi içinde, yetkili organ tarafından genellikle yazılı olarak oluşturulan hukuk düzeninde yer alan haklardır (Akıllıoğlu, 1995: 2). Doğal hukuk kökenli insan hakları ile bunlara hakim olan anlayış, pozitif hukuk anlayışı tarafından benimsenmekle, yazılı olarak düzenlenen haklar ve ilkeler halinde büyük ölçüde pozitif hukuk metinlerine geçmiştir (Akıllıoğlu, 1995: 2, 25, 96). Böylece, insan hakları sadece doğal hukuk kaynaklı soyut ve düşünsel bir kavram olmaktan çıkmış; pozitif hukukla bütünleşme süreci içinde kaydettiği gelişme sonucunda ulusal hukuk belgeleri ile II.Dünya Savaşı sonrasında bireylerin de uluslararası hukukun öznesi durumuna gelmeye başlamasıyla ulusal boyuttan uluslararası boyuta geçerek uluslararası hukuk belgelerinde de tanınan ve düzenlenen somut haklar haline dönüşmüştür (Akıllıoğlu, 1995: 20-21; Kaboğlu, 1989: 20; Tezcan vd., 2004: 44, 46; Gölcüklü - Gözübüyük, 2002: 4; Giritli vd. 2006: 51). DAYA IŞMA HAKLARI ĐÇĐ DE Đ SA HAKKI OLARAK ÇEVRE HAKKI Đnsan haklarının tarihsel gelişim sürecinde insan haklarının üç kuşağı ndan söz edilir (Kaboğlu, 1996: 9; Kaboğlu, : 113.) : Hak ve özgürlüklerin belgelerde tanınmaya başlandığı dönemdeki bireycilik değer sistemi içinde doğal hukuk anlayışını benimseyen 1776 tarihli Amerikan Bildirileri ile 1789 tarihli (Fransız) Đnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi nde birinci kuşakta yer alan kişi hakları (negatif statü hakları) ve siyasal hakları (aktif statü hakları); ikinci kuşaktaki ekonomik, sosyal ve kültürel hakların (pozitif statü hakları) izlediği görülür. II.Dünya Savaşı sonrasında insan hakları konusunun devletlerin iç sorunu olmaktan çıkarak uluslararası boyut kazanması ve bilim-teknoloji ile endüstrideki gelişmelerin yeni sorunları gündeme getirmesiyle dayanışma hakları olarak adlandırılan üçüncü kuşak insan hakları ile karşılaşılır (Kaboğlu, 1996: 10-11). Konularını evrensel değerlerin oluşturduğu, devletlerin üstünde insanlığın tüm üyeleri arasında dayanışma yı amaçlayarak ilk iki kuşak haklar arasında köprü kuran ve ortak temeli yaşam hakkı olan; barış hakkı, gelişme hakkı, çevre hakkı, insanlığın ortak varlığına saygı hakkı gibi Üçüncü Dünya devletlerinin de baskısıyla ortaya çıkan ve aynı anda hem bireylere hem de topluluğun tümüne ait olan bu yeni haklar; aslında hem önceki iki kuşakta yer alan hak ve özgürlükleri hem de ancak birlikte gelişebilecek nitelikleri gereği, kendi aralarında 2 Bildiri nin Başlangıç bölümündeki Đngilizce metninde "a common standart of achievement"; Fransızca metninde, "l'idéal commun" ibaresi yer almaktadır.

4 38 Đnsan Hakları Yıllığı, Cilt 27 birbirlerini tamamlamakta; özünde tek ve bütün olan özgürlüğün farklı yönlerini bir araya getirmektedir 3 (Kaboğlu, 1996: 12-19; Kaboğlu, 2002: 45; Kapani, 1981: 80-84; Özdek, 1993: 51; Hamamcı, : 175, 180.). Nitekim, Đnsan Hakları Evrensel Bildirisi'nin kabul ve ilan edilişinin yirminci yıldönümünde 1968'de yine Birleşmiş Milletler bünyesinde kabul edilerek kişi özgürlükleri ile siyasal hakları, ekonomik ve kültürel haklara bağlayan Tahran Bildirisi; bütün insan haklarının karşılıklı bağımlılığını ve bölünmezliğini vurgulamakla kalmayıp, bireysel haklardan grup ve topluluk haklarına geçişi de ortaya koyan bir anlayışa sahiptir 4 (Kaboğlu, 1996: 12.). Tahran Bildirisi dışında, 1993 de Đnsan Hakları Dünya Konferansı sonrasında kabul edilen Viyana Bildirisi'nde 5 de belirtildiği üzere, bütün insan haklarının "evrensel, bölünmez, karşılıklı olarak bağımlı ve birbirine bağlı" olduğu unutulmamalıdır (Donnely, 1998: 32; Gemalmaz, 2003: ; Kaboğlu, 2002: 48). Ancak tarihsellik içinde kavranabilecek insan haklarının gösterdiği evrim, insan hakları kavramının, bu arada temel hakların; statik ve durağan değil, aksine dinamik ve devingen niteliğini ortaya koymaktadır (Özdek, 1993: 2, 5; Hottelier, 1985: 5, 7) Đnsan haklarının bütünlüğü ve bölünmezliği ilkesi ile aslında anlayış kolaylığı sağlamak amacıyla yapılan insan hakları sınıflandırmalarının yapaylığı ve göreceliliği karşısında; dayanışma hakları kuşağında yer alan hakların, bu arada, çevre hakkı nın, insan hakkı niteliği taşıdığı kabul edilir (Kaboğlu, : 113.). Sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkı nitelemesiyle; üçüncü kuşaktaki dayanışma haklarının ortak temeli ni oluşturan birinci kuşaktaki yaşama hakkı ile insan hakkı olarak çevre hakkı arasındaki bağ kurulmuş olmaktadır Haziran 1972 de Stockholm de toplanan Birleşmiş Milletler Çevre Konferansı sonunda; 16 Haziran 1972 tarihli Stockholm Bildirgesi kabul edilmiştir. Hukuki bağlayıcılığı bulunmamakla birlikte siyasal ve moral bir değere sahip olan bu bildirge, uluslararası hukukta çevrenin korunmasını insan hakları ile ilgi kurarak ele alan ilk önemli belgedir (Kaboğlu, : 115; Kaboğlu, 1991: 43; Kaboğlu, 1996: 18; Özdek, 1993: 72; Turgut, 2001: 58-59; Kiss ve Beurier, 2004: 32). Stockholm Bildirgesi nin 1 inci ilkesinde insanın; onurlu ve iyi bir yaşam sürmeye olanak verecek nitelikli bir çevrede özgürlük, eşitlik ve yeterli (tatmin edici) yaşam koşulları temel hakkına sahip olduğu belirtilmiştir. 3 Đnsan haklarının bütünlüğü (bütünselliği) ile hakların bölünmezliği ilkesi ve anlayış kolaylığı sağlamak amacıyla yapılan insan hakları sınıflandırmalarının türleri, yapaylığı ve göreceliliği hakkında bkz. Anayurt, 2000: 47-57; Atalay, 2004 : 47, Tahran Bildirisi ve metni hakkında ayrıca bkz. Nations Unies, 1986: 26; Wallace, 1997: Viyana Bildirisi ve Eylem Programı hakkında bkz. Gibson, 1996: x, 691.

5 Dayanışma Hakkı Olarak Yurttaşların Sağlıklı ve Dengeli Bir Çevrede Yaşama Hakkı 39 A AYASA DA VE ĐLGĐLĐ KA U LARDA ÇEVRE HAKKI ĐLE YURTTAŞLIK ĐLĐŞKĐSĐ Đnsan haklarının temel insan gereksinimleri yaklaşımına uyarlandığı günümüzde, insanın yaşamını sürdürme sorunsalı karşısında, oluşum sürecinde çelişkilerden hak istemine geçiş kademesini tamamlayan ve hukuk sistemi ile uzlaşarak Anayasal düzenleme ile tanınma aşamasına ulaşan çevre hakkı da temel hak niteliğini taşımaktadır (Özdek, 1993: 2, 5; Kaboğlu, 1996: 24, 29, 35; Kaboğlu, 1991: ). Anayasa da tanınan insan hakları; anayasal haklar olmakla, diğer temel anayasal normlar ile aynı hukuki güce ve değere ulaşarak Anayasada tanınmanın olumlu yönlerine sahip olmaktadır (Kaboğlu, 2002: 59). 6 Türk Anayasa metinlerinde bir yenilik olarak ilk kez 1982 Anayasası'nın 56 ncı maddesinin ilk iki fıkrasında düzenlenerek anayasal hak niteliğini kazanan sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkı ya da insan hakkı olarak çevre hakkı ; Temel Haklar ve Ödevler başlıklı Đkinci Kısımda Sosyal ve Ekonomik Hak ve Ödevler in düzenlendiği Üçüncü Bölümde yer almıştır. 7 "Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir." (AY md. 56/1). "Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir." (AY md. 56/2). Anayasa md. 56/1 e göre; bireyler, birey toplulukları, hatta gelecek kuşakların hak öznesi sıfatıyla yer aldığı herkes, yurttaş-yabancı ayrımı yapılmadan hak sahipleri kapsamına dahilken; md.56/2 ye göre, ödev boyutu yalnızca devlet 8 ve vatandaşlar ın üzerindedir. Aynı madde içinde hak ve ödev boyutu bakımından 1 inci ve 2 nci fıkra arasında ortaya çıkan farklılık dikkat çekicidir (Coşkun, : 156). 6 Anayasa da tanınmanın olumlu yönleri hakkında ayrıca bkz. Kaboğlu, 1996: Bu konuda bkz. Soysal, 1987a: 195; Kaboğlu, 1996: 18, 39, 53; Kuzu, 1997: 152, 174, Devlet tüzel kişiliği adına Çevre ve Orman Bakanlığı nın görevleri arasında tarih ve 4856 sayılı Çevre ve Orman Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun un 2 nci maddesinin (a) bendinde "çevrenin korunması, kirliliğinin önlenmesi ve iyileştirilmesi için prensip ve politikalar tespit etmek, programlar hazırlamak ; bu çerçevede, araştırmalar ve projeler yapmak, yaptırmak, bunların uygulama esaslarını tespit etmek, uygulanmasını sağlayacak tedbirleri almak" hükmünün örnek olarak yer aldığı belirtilebilir. Hukukumuzda bu görevin (ödevin) devlet tüzel kişiliği dışında mahalli idarelere de verildiği görülmektedir. Nitekim, mahalli idareler bakımından; tarih ve 5216 sayılı yeni Büyükşehir Belediyesi Kanunu nun 7 nci maddesinin ( i ) bendine göre sürdürülebilir kalkınma ilkesine uygun olarak çevrenin..korunmasını sağlamak büyükşehir belediyesinin de görev, yetki ve sorumlulukları arasında sayılmıştır tarih ve 5393 sayılı Belediye Kanunu nun 14 üncü maddesinde mahalli müşterek nitelikte olmak şartıyla (a) bendindeki çevre ve çevre sağlığı hizmetlerini yapmak veya yaptırmak belediyenin görev ve sorumlulukları arasında bulunmaktadır tarih ve 5302 sayılı Đl Özel Đdaresi Kanunu nun 6 ncı maddesinde mahalli müşterek nitelikte olmak şartıyla 5393 sayılı kanunla değişik (b) bendindeki çevreye ilişkin hizmetleri belediye sınırları dışında yapmak il özel idaresinin görev ve sorumlulukları arasında sayılmıştır. Đl Özel Đdare Kanunu nun 6 ncı maddesine 5393 sayılı kanunla eklenen ek fıkra uyarınca da merkezi idare tarafından yürütülen görev ve hizmetlere ait yatırımlardan ilgili bakanlıkça - bu arada Çevre ve Orman Bakanlığınca - uygun görülenler il özel idareleri eliyle de gerçekleştirilebilir.

6 40 Đnsan Hakları Yıllığı, Cilt 27 Anayasa'nın "Temel hak ve hürriyetlerin korunması" başlıklı 40 ıncı maddesinin 1 inci fıkrasına göre, "Anayasa ile tanınmış hak ve hürriyetleri ihlal edilen herkes, yetkili makama geciktirilmeden başvurma imkanının sağlanmasını isteme hakkına sahiptir". Anayasa nın 56 ncı maddesinde düzenlenen sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkının da Anayasa ile tanınmış bir temel hak; anayasal hak olarak Anayasa nın 40 ıncı maddesinin 1 inci fıkrasındaki korunmadan yararlanması gerekir. Anayasa'nın düzenlemediği, "temel" nitelikte görmediği hak ve hürriyetler, bu maddedeki "korunma" kapsamı dışında kalabilecektir (Öğütçü, 2005: 591). Anayasa metninde açıkça yer almayan, tanınmayan temel hakların bu kez de kanun koyucu tarafından kanunda veya uygun bulma kanunu ile uluslararası andlaşmalarda tanınması; kanun ile dahi tanınmayan hakların ise hakim tarafından içtihat ile tanınması söz konusu olabilir (Bilgen, 1999: 41-46; Giritli vd., 2006: 22; Öğütçü, 2005: 592). Anayasa nın 40 ıncı maddesine 2001 Anayasa değişikliği ile eklenen ve yeni bir idari usul ilkesi getiren 9 2 nci fıkra uyarınca da, Devlet, işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi kanun yolları ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorundadır. Anayasa Mahkemesi ile Danıştay ın; içtihatlarıyla normatif içeriğini ve yargı organları önünde ileri sürülebilir temel hak niteliğini kabul ettiği ileri sürülebilecek 10 (Kaboğlu, 1996: 44.) 56 ncı maddenin herkese çevre hakkını tanıdığı 1 inci fıkra hükmü, kanımızca Anayasa nın 65 inci maddesindeki sınır ın dışında kalır: 2001 yılında 4709 sayılı kanunun 22 nci maddesi ile yapılan Anayasa değişikliğinde, 65 inci maddedeki Sosyal ve ekonomik hakların sınırı adlı başlık, Devletin sosyal ve ekonomik alanlarda Anayasa ile belirlenen görevleri ni mali kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getireceğini düzenleyen maddenin içeriğine uygun olarak Devletin iktisadi ve sosyal ödevlerinin sınırı biçimini almıştır. Anayasa nın 65 inci maddesindeki sınır, ancak Devletin çevrenin korunmasındaki görevleri arasındaki, özellikle yüksek harcamalar yapılmasını gerektirebilecek Devletin çevreyi geliştirme ödevi yönünden söz konusu olabilir. 11 Dayanışma hakkı olarak yurttaşların sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkı, başta Anayasa ve Çevre Kanunu olmak üzere, ilgili diğer yasa hükümlerinde de (Bilgi Edinme Hakkı Kanunu, Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair 9 Bu konuda bkz. Akyılmaz, 2003: Anayasa Mahkemesi kararı için bkz. AYM, , E.1985/11, K.1986/29, AYMKD, S.22, s Bkz. ve karşılaştırınız.kaboğlu, 1996: 45. Yazar, Anayasa nın 56 ncı maddesinde belirtilen devletin çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek ödevleri bakımından 65 inci maddedeki sınırlayıcı etkinin varlığını ileri sürmenin güç olduğunu olsa olsa çok büyük harcamaları gerekli kılan eski hale getirme ereğine yönelik devasa proje ve programlar yönünden mali kaynakların yeterliliği ölçüsü nün dikkate alınabileceğini dile getirmektedir.

7 Dayanışma Hakkı Olarak Yurttaşların Sağlıklı ve Dengeli Bir Çevrede Yaşama Hakkı 41 Kanun, Đdari Yargılama Usulü Kanunu) karşımıza çıkan; çevre hakkının özneleri ile yükümlüleri arasında hak-ödev biçimindeki diyalektik ilişkinin varlığından ayrı olarak, hükümlerin içeriği itibariyle pozitif hukukumuzda var olan birbirinden farklı konumu sorgulamakla, mevcut gerilim i de yansıtmaktadır tarih ve 2872 sayılı Çevre Kanunu Amaç başlıklı 1 inci maddesinde bütün vatandaşlar ın ortak varlığı olan çevrenin korunması ve iyileştirilmesinden söz etmekte iken; tarih ve 5491 sayılı kanunun 1 inci maddesiyle yapılan değişiklik sonrasında bütün canlıların ortak varlığı olan çevre ifadesini benimseyerek hem yurttaş-yabancı hem de insanlar ile diğer canlılar arasındaki ayrımı kaldırmış; insanın da içinde yer aldığı canlıların ortak varlığı olarak kabul ettiği, aslında canlı ve cansız unsurların birlikteliğinden oluşan çevrenin, sürdürülebilir çevre ve sürdürülebilir kalkınma ilkeleri doğrultusunda korunmasını sağlama amacı çerçevesinde çevre için bir hak ka doğru yönelmiş olmaktadır. Çevre Kanunu nun Đlkeler başlıklı 3 üncü maddesinin (a) bendinde bulunan Çevrenin korunması ve çevre kirliliğinin önlenmesi gerçek ve tüzel kişilerle vatandaşların görevi olup, bunlar bu konuda alınacak tedbirlere ve belirlenen esaslara uymakla yükümlüdürler. yönündeki hükmü, tarih ve 5491 sayılı kanunun 3 üncü maddesiyle yapılan değişiklik sonrasında Başta idare, meslek odaları, birlikler ve sivil toplum kuruluşları olmak üzere herkes, çevrenin korunması ve kirliliğin önlenmesi ile görevli olup bu konuda alınacak tedbirlere ve belirlenen esaslara uymakla yükümlüdürler. biçimini almıştır. Buna karşılık aynı 3 üncü maddenin yine 5491 sayılı kanun ile değişik (e) bendine göre, Çevre politikalarının oluşmasında katılım hakkı esastır. Bakanlık ve yerel yönetimler; meslek odaları, birlikler, sivil toplum kuruluşları ve -sadece- vatandaşların çevre hakkını kullanacakları katılım ortamını yaratmakla yükümlüdür. Çevre Kanunu nun uygulanmasında Đdare nin yönetimde açıklık (saydamlık) ilkesi uyarınca işlem tesis etmesi gerekir. Đdare yi nesnel ve yönetimde demokrasi anlayışına uygun davranmaya sevk eden bu ilke çerçevesinde ilgili kişi ve kuruluşlar, Đdare nin çevre ile ilgili konularda elinde bulundurduğu bilgi ve belgelere ulaşabilme hakkına sahip olmalı, ayrıca gerek düzenleyici gerekse birel idari işlemlerin yapılması esnasındaki karar alma sürecine de katılabilmelidir 12 (Güran, 1988: ). Çevre Kanunu nun, 5491 sayılı kanunun 21 inci maddesiyle değişik Bilgi edinme ve başvuru hakkı başlığını alan 30 uncu maddesinin 1 inci fıkrası uyarınca, Çevreyi kirleten veya bozan bir faaliyetten zarar gören veya haberdar olan herkes ilgili mercilere başvurarak faaliyetle ilgili gerekli önlemlerin alın- 12 Yönetimde demokrasi nin saydam lıktan farklı olduğunu ifade eden Özay da, Yönetimde demokrasi nin üç unsuruna değinmektedir. Bunlar Đdare nin karar alma sürecinin önceden çıkarılan tek ve genel bir yasada belli bir usule bağlanması, bilgi ve belgelere ulaşabilme imkanını sağlayacak bilgi edinme özgürlüğünün tanınması ve ilgililerin Đdare nin karar alma sürecine katılım hakkının bulunmasıdır: Özay, 2004: 2-6.

8 42 Đnsan Hakları Yıllığı, Cilt 27 masını veya faaliyetin durdurulmasını isteyebilir. Çevre Kanunu nun 30 uncu maddesinin değişik 2 inci fıkrası da Herkes 9/10/2003 tarihli ve 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında çevreye ilişkin bilgilere 13 ulaşma hakkına sahiptir. Ancak, açıklanması halinde üreme alanları, nadir türler gibi çevresel değerlere zarar verecek bilgilere ilişkin talepler de bu Kanun kapsamında reddedilebilir hükmünü taşımaktadır. Burada Bilgi Edinme Hakkı Kanunu nda Bilgi Edinme Hakkının Sınırları başlıklı Dördüncü Bölümde yer alan madde 15 ve devamındaki madde hükümlerine konu oluşturan işlem, bilgi ve belgeler akla gelmektedir tarih ve 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu nun ise, Bilgi edinme hakkı başlıklı 4 üncü maddesinin ilk fıkrasında Herkes bilgi edinme hakkına sahiptir hükmü bulunmakla birlikte, bu fıkrayı izleyen 2 nci fıkrasında Türkiye de ikamet eden yabancılar ile Türkiye de faaliyette bulunan yabancı tüzel kişiler, isteyecekleri bilgi kendileriyle veya faaliyet alanlarıyla ilgili olmak kaydıyla ve karşılıklılık ilkesi çerçevesinde, bu kanun hükümlerinden yararlanırlar ; nihayet 3 üncü fıkrasında Türkiye nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerden doğan hak ve yükümlülükleri saklıdır yönündeki düzenleme yer almaktadır. Bilgi Edinme Hakkı Kanunu nun Bilgi verme yükümlülüğünü nü düzenleyen 5 inci maddesine göre Kurum ve kuruluşlar, bu kanunda yer alan istisnalar dışındaki her türlü bilgi ve belgeyi başvuranların yararlanmasına sunmak ve bilgi edinme başvurularını etkin, süratli ve doğru sonuçlandırmak üzere, gerekli idari ve teknik tedbirleri almakla yükümlüdürler (md.5/1). Bilgi edinme hakkının kullanılmasında idare ile birey arasındaki uyuşmazlıkların çözümünde bağımsız bir idari otorite olarak nitelendirilemeyen Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu oluşturulmuştur (md.14) (Kubilay vd., 2005: 229). Bu kurula, yargı yoluna başvurmadan önce kararın tebliğinden itibaren on beş gün içinde yapılan itiraz, başvuru sahibinin idari yargıya başvurma süresini durdurmaktadır (md. 13) tarihli Resmi Gazete de yayımlanan, ancak yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra yürürlüğe giren Bilgi Edinme Hakkı Kanunu nun, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren diğer kanunların Bilgi Edinme Hakkı Kanunu na aykırı hükümleri uygulanmayacaktır (md.5/2). Anayasa nın Temel Haklar ve Ödevler başlıklı ikinci kısmında, Siyasi Haklar ve Ödevler başlıklı Dördüncü Bölümün hemen başındaki 66 ncı mad- 13 Çevre Kanunu nun Tanımlar başlıklı, 5491 sayılı kanunla değişik 2 nci maddesine göre çevreye ilişkin bilgi : Su, hava, toprak, bitki ve hayvan varlığı ile bunları olumsuz olarak etkileyen veya etkileme ihtimali bulunan faaliyetler ve alınan idarî ve teknik önlemlere ilişkin olarak mevcut bulunan her türlü yazılı, sözlü veya görüntülü bilgi veya veriyi ifade eder.

9 Dayanışma Hakkı Olarak Yurttaşların Sağlıklı ve Dengeli Bir Çevrede Yaşama Hakkı 43 desinde yer verdiği Türk vatandaşlığı ile ilgili hükmüne göre, Türk devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türk tür. Devlet ile kişi arasındaki hukuki bir bağ olarak tanımlanan vatandaşlık (yurttaşlık) 14 (Nomer, 2005: 17; Aybay, 2004: 6-7), Anayasa ya göre kanunun gösterdiği şartlarla kazanılır ve ancak kanunda belirtilen hallerde kaybedilir. Anayasa nın siyasi haklar ve ödevler arasında yer verdiği Dilekçe hakkı başlıklı 74 üncü maddesine vatandaşlar dışında 2001 yılında yapılan Anayasa değişikliği ile getirilen karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla Türkiye de ikamet eden yabancılar ında kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikayetleri hakkında yetkili makamlara ve TBMM ye yazı ile başvurma hakkına sahip olduklarına dair hüküm hatırlanmalıdır. Yabancıların siyasal haklar bakımından yurttaşlardan farklı tutularak yabancılara siyasal haklar tanınmaması devletlerin egemenliği ile ilgili bir alan kabul edilmekte iken günümüzde bir ülkedeki yerleşik yabancılara yönetime ve yerel düzeyde kamu yaşamına katılmalarını sağlayabilecek bazı siyasal hakların tanındığı görülmektedir. Đnsan hakları ile yalnızca yurttaşlara tanınan hakları ifade eden yurttaş (vatandaş) hakları ayrımının varlığını koruması; insan haklarının içerik, zaman ve yer yönünden değişmez değerlere sahip olduğu anlamına gelen evrensellik niteliğini tartışmaya açık bırakmaktadır. 15 Türkiye de ikamet eden yabancılara dilekçe hakkının karşılıklılık esası gözetilmek kaydı na bağlanarak, sınırlı bir biçimde tanınmasını eleştiren Aybay, uygulamada bu kaydın gerçekleşip gerçekleşmediğini belirlemenin çok güç ve zaman alıcı olduğunu eklemektedir (Aybay, 2004: 32). Bilgi Edinme Hakkı Kanunu nun 2 nci maddesinin 2 nci fıkrasında, hükümlerini saklı tuttuğu tarih ve 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanuna da (md.2 ve md.3/2), söz konusu Anayasa değişikliği, tarih ve 4778 sayılı Kanun ile yansıtılarak Türkiye de ikamet eden yabancıların karşılıklılık esası gözetilmek ve dilekçelerinin Türkçe yazılması kaydıyla dilekçe hakkından yararlanabileceklerini öngören hüküm eklenmiştir (Kutlu Gürsel, 2003: 325) sayılı Đdari Yargılama Usulü Kanunu nun Đdari makamların sükûtu başlıklı 10 uncu ve Üst makamlara Başvurma başlıklı 11 inci maddesinde ise, yurttaş-yabancı ayrımı yapılmaksızın idari başvuru için ilgililer teriminin kullanıldığı görülmektedir (Coşkun, : 156). 14 Türkçe de konu ile ilgili tabiyet, uyrukluk, vatandaşlık, yurttaşlık olarak dört tane hukuki deyim kullanıldığını ifade eden Aybay, deyimlerin içerik yönünden aynı kavramı karşılayıp karşılamadığı tartışmalı olmakla birlikte uyrukluğu, tabiyetin; yurttaşlığı da vatandaşlığın Türkçe karşılığı olarak kabul ederek deyim sayısının ikiye indirilebileceğini belirtmektedir. Vatandaş (yurttaş) terimini yalnızca gerçek kişiler için kullanmanın yerinde olacağını belirten Aybay, tüzel kişiler için uyrukluk teriminin kullanılmasının uygun olduğunu eklemektedir: Aybay, 2004: Bu konuda bkz. Akıllıoğlu, 1995: 18, 21, 26-28; Özdek, 1993: 8, 12.

10 44 Đnsan Hakları Yıllığı, Cilt 27 Đdari yargıda yapılacak yargısal başvuruda ise, iptal davasını idari işlemin hukuka aykırı olması nedeniyle menfaatleri ihlal edilenler ; tam yargı davasını idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar açabilecektir (ĐYUK md.2/1-a,b). RĐO BĐLDĐRGESĐ DE ÇEVRESEL USULĐ HAKLAR Đnsan haklarının korunmasında bu hakların gerçekleşmesini sağlayacak usul ile usuli hakların varlığı önem taşımaktadır (Kiss, 1987: 24). Çevre hakkının gerçekleşmesini sağlayan ve çevre hakkı bakımından araç özgürlükler olarak nitelenen dayanışma kapsamlı haklara çevresel usuli haklar denilmektedir. Bu haklar, çevre hakkı yönünden çevresel belgelere ulaşma ve bilgi edinme, çevre yönetimine katılma ve başvuru haklarıdır (Kaboğlu, 1996: 161) Haziran 1992 de Birleşmiş Milletler bünyesinde Brezilya nın Rio de Janeiro kentinde toplanan Çevre ve Kalkınma Konferansı sonunda kabul edilen Rio Bildirgesi 1 no lu ilkesinde, insanların doğa ile uyumlu sağlıklı ve verimli bir yaşam hakkına sahip olduklarını belirtmekle yetinirken, 10 no lu ilke, çevre hakkının gerçekleşmesini sağlayacak usuller bakımından daha açık hükümler getirmektedir: Çevre sorunlarını ele almanın en iyi yöntemi ilgili bütün yurttaşların uygun olan düzeyde katılımını sağlamaktır. Milli düzeyde her birey tehlikeli madde ve faaliyetlere ilişkin bilgiler de dahil olmak üzere kamu idarelerinin ellerinde bulundurdukları çevreye ilişkin bilgilere usulüne uygun biçimde erişme hakkına ve karar alma süreçlerine katılma imkanına sahip olmalıdır. Devletler bilgileri halkın istifadesine sunarak halkın duyarlılığı ile katılımını kolaylaştırmalı ve teşvik etmelidir. Özellikle tazminat davaları ve onarım imkanları dahil olmak üzere adli ve idari yollara etkili bir başvuru imkanı sağlanmalıdır (Kiss ve Beurier, 2004: 104; Kaboğlu, 1996: 117; Turgut, 2001: ). Rio Bildirgesi nin 10 nolu ilkesinde; çevresel usuli hakların başlıca üç bileşenden meydana geldiği açıklanmıştır: Bu haklar; bilgi edinme hakkı, karar alınmasına katılım hakkı ve başvuru hakkıdır (Kubilay vd., 2005: 222; Human Rights and the Environment: The Role of Aarhus Convention, p.3, paragraph 14; Kaboğlu, 1996: 154; Kiss ve Beurier, 2004: 104) AARHUS SÖZLEŞMESĐ DE ÇEVRESEL USULĐ HAKLAR Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu tarafından hazırlanan ve 25 Haziran 1998 de Danimarka nın Aarhus kentinde yapılan konferans sonunda kabul edilerek 30 Ekim 2001 tarihinde yürürlüğe giren Çevresel Konularda Bilgiye Erişim, Karar Alma Sürecine Halkın Katılımı ve Yargıya Başvuru adlı Sözleşme (Aarhus Sözleşmesi), 1972 tarihli Stockholm Bildirgesi nin 1 no lu ilkesi ile 1992 tarihli Rio Bildirgesi nin 10 no lu ilkesine dayanarak, bilgi edinme

11 Dayanışma Hakkı Olarak Yurttaşların Sağlıklı ve Dengeli Bir Çevrede Yaşama Hakkı 45 hakkı; halkın katılımı ve adalete erişim hakkını düzenlemekte; böylece çevresel usuli haklar ile insan haklarını birbirine bağlamaktadır. Aarhus Sözleşmesi çerçevesinde haklarını arayan kişilere, yurttaşlık, hemşehrilik veya yerleşim yeri nedeniyle; bir tüzel kişi söz konusu olduğunda ise kuruluş merkezi nereye kayıtlı olursa olsun veya faaliyetlerini fiilen gerçekleştirdiği yer neresi olursa olsun ayrım yapılması yasaklanmaktadır (md.3/9) (Kubilay vd., 2005: 222; Human Rights and the Environment: The Role of Aarhus Convention, p. 3, paragraph 14). 16 Aarhus Sözleşmesi maddi nitelikte sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkını yaratmamakta, sadece maddi nitelikteki haktan söz etmektedir. Sözleşmenin kurduğu, maddi nitelikteki hakkı korumayı sağlamaya yönelik usuli bir sistemdir (Larssen, 2003: 47). Avrupa Birliği mevzuatında da çevre konusunda bilgiye erişim ile ilgili önceki 7 Haziran 1990 tarihli 1990/313 sayılı Yönerge yi yürürlükten kaldırarak Aarhus Sözleşmesi hükümleri ile uyum sağlamak üzere çıkarılan 28 Ocak 2003 tarihli 2003/4 sayılı yönerge (directive) halen yürürlükte bulunmaktadır. 17 Aarhus Sözleşmesi nde adı geçen, çevre hakkının uygulanmasında yararlanılan, araç niteliğindeki çevresel usûli haklar ; bilgi ve belgelere ulaşma (bilgi ve belge edinme) hakkı, Đdarenin karar alma sürecine çeşitli yöntem ve biçimlerde katılma hakkı ile idari ve yargısal başvuru hakkıdır. Bu haklar Đdarenin hukuka ve kamu hizmeti gereklerine uygun işleyişine olumlu yönde etki ederken; Đdare karşısında bireyleri ve kişi topluluklarını de güçlü kılmaktadır. Böylece, bireysel ve/veya toplu olarak kolektif biçimde kullanılabilen çevre hakkı; çevrenin korunması ve çevre kirliliğinin önlenmesi, çevrenin geliştirilmesi amacına hizmet edebilmekte, ayrıca yönetimde demokrasi, yurttaşlarda katılımcı demokrasi kültürünün yerleşmesine de katkı sağlamaktadır. SO UÇ YERĐ E : GERĐLĐM Đ AZALTMAK ĐÇĐ BĐR Ö ERĐ Fransız Hukukunda Đdare ile Đlişkilerinde Yurttaş Haklarına Đlişkin tarihli sayılı yasada, bilgi edinme hakkını ve kişilerin Đdare karşısındaki güvencelerini genişletmek suretiyle Đdare-idare edilen arasındaki ilişkiyi iyileştirmek amacıyla hukukun öznesinden çok nesnesini çağrıştıran idare edilen ; giderek daha az pasif nitelikteki yararlanan terimleri yerine, içine yabancılar ın da girdiği, aslında siyasal ve anayasal terminolojiden ödünç alınan, idare alanında toplum içinde yaşayan hak ve ödevlerinin bilincindeki birey i ifade eden en geniş anlamındaki yurttaş teriminin kullanıldığına işaret edilmektedir (Chapus, Tome I, 2001: ; Ferrari, 2000: 471; Kutlu Gürsel, 2003: 322). 16 Aarhus Sözleşmesi hakkında ayrıca bkz. Turgut, 2001: 146, 271; Sav, 1999: Çevre konusunda bilgiye erişim özgürlüğü ile ilgili Avrupa Birliği Yönergesi hakkında bkz.: Kubilay vd., 2005:

12 46 Đnsan Hakları Yıllığı, Cilt 27 Türk Hukukunda da Fransız Hukukundaki yurttaş ifadesinin en azından çevre hakkı bakımından yabancılar ı da kapsayacak biçimde kabul edilmesi; Anayasa, Çevre Kanunu ile ilgili diğer kanunlarda, çevre hakkının özneleri ile yükümlüleri arasında hak-ödev biçimindeki diyalektik ilişkinin varlığından ayrı olarak, hükümlerin içeriği itibariyle pozitif hukukumuzda var olan farklı konumu ortadan kaldıracak; birbiriyle uyumlu değişikliklerin yapılması ve Aarhus Sözleşmesi nin Türkiye tarafından imzalanarak onaylanması halinde sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkı ile yurttaşlık statüsü arasındaki anayasal ve yasal gerilim azalabilecektir. KAY AKÇA AJDA, No: 6, p Akıllıoğlu, Tekin (1995), Đnsan Hakları I Kavram, Kaynaklar ve Koruma Sistemleri, AÜSBF ĐHM Yay., Ankara. Akyılmaz, Bahtiyar (2003), Bir Đdari Usul Đlkesi Daha: Anayasa m.40/2 Başvuru yollarının Gösterilmesi, Yıldızhan Yayla ya Armağan, GSÜ Yay., Đstanbul. Anayurt, Ömer (2000), Hakları Bütünlüğü Đlkesi Açısından Đnsan Haklarına Đlişkin Sınıflandırmaların Değerlendirilmesi in Türkiye'de Đnsan Hakları (Türkiye'de Đnsan Hakları Konferansı, 7-9 Aralık 1998), TODAĐE Đnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi Yay, Ankara, s Atalay, Esra (2004) Sanat Özgürlüğü Temel Hakkının Hukukî Niteliği, DEÜHFD, Cilt 6, Sayı 1, s Aybay, Rona ( 2004), Vatandaşlık Hukuku, Đstanbul. Bilgen, Pertev (1999), Đdare Hukuku Dersleri Đdare Hukukuna Giriş, Đstanbul. Chapus, René (2001), Droit Administratif Général, Tome I, Paris. Coşkun, Aynur Aydın ( ), Aarhus Sözleşmesinin Đdare Hukuku Açısından Đrdelenmesi, Đnsan Hakları Yıllığı, Cilt 23-24, s Donnely, Jacq (1998), International Human Rights, 2. ed., (Westview Pres), Colorado/Oxford. Ertürk, Şükran ( 2002), Đş Đlişkisinde Temel Haklar, Ankara. Ferrari, Pierre (2000), Les droits des citoyens dans leurs relations avec les administrations, AJDA, No. 6, p Gemalmaz, Mehmet Semih (2003), Ulusalüstü Đnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş, 4.B., Đstanbul. Gibson, John S. (1996), Dictionary of International Human Rights Law, The Scarecrow Pres, Inc.Lanham, Maryland & London. Giritli, Đsmet - Bilgen, Pertev - Akgüner, Tayfun (2006), Đdare Hukuku, 2.B. Đstanbul. Gölcüklü, Feyyaz - Gözübüyük, Şeref (2002), Avrupa Đnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, 3.B., Ankara. Gözler, Kemal (2000), Türk Anayasa Hukuku, Bursa.

13 Dayanışma Hakkı Olarak Yurttaşların Sağlıklı ve Dengeli Bir Çevrede Yaşama Hakkı 47 Güran, Sait (1988), Çevre Kanunun Otuzuncu Maddesi, Đdare Hukuku ve Đlimleri Dergisi, Sayı 1-3 (Prof. Dr. Lûtfi DURA a Armağan Özel Sayısı), s Hamamcı, Can ( ), Çevre Hakkı Üzerine Düşünceler, Đnsan Hakları Yıllığı, Cilt 5-6, s Hottelier, Michel (1985), La Convention Européenne des Droits de l'homme dans la Jurisprudence du Tribunal Fédéral, Contribution à l'étude des droits fondamentaux, Payot, Lausanne. -pdf Human Rights and the Environment: The Role of Aarhus Convention, p.3, paragraph 14; Kaboğlu, Đbrahim Ö. (1996), Çevre Hakkı, 3.B.,Ankara. Kaboğlu, Đbrahim Ö. ( ), Çevre Hakkı Üzerine (Bir Danıştay Kararının Düşündürdükleri), Đnsan Hakları Yıllığı, Cilt 10-11, s Kaboğlu, Đbrahim Ö. (1989), Kolektif Özgürlükler, Diyarbakır. Kaboğlu, Đbrahim Ö. (1991), Dayanışma Hakları nın Hukuksal Değeri (Soyut Talepler mi, Đnsan Hakları mı?), Đnsan Hakları Yıllığı, Cilt 13, s Kaboğlu, Đbrahim Ö. (2002), Özgürlükler Hukuku, 6.B., Ankara. Kapani, Münci (1981), Kamu Hürriyetleri, 6.B., Ankara. Kiss, Alexandre (1987), Définition et nature juridique d un droit de l homme à l environnement in Pascale Kromarek (Ed.), Environnement et droits de l homme, UNESCO Paris, p Kiss, Alexandre - Beurier, Jean-Pierre (2004), Droit International de l Environnement, 3.éd., Paris. Kubilay, Huriye - Kutlu Gürsel, Meltem - Öğütçü, Muhlis (2005), Right Of Access To Information From The Viewpoint of EU And Turkish Law, Ümit Erdem (Ed.) Eureco 05 X.European Ecological Congress, November 08-13,2005 Kuşadası, Đzmir- TURKEY Proceedings Part One, p Kutlu Gürsel, Meltem (2003), Đdare Hukuku Bağlamında Yönetime Katılma ve Đdare Hukukunun Süjelerinden Biri Olarak Bireyin Niteliğindeki Gelişim, Yıldızhan Yayla ya Armağan, GSÜ Yay., Đstanbul, s Kuzu, Burhan (1997), Sağlıklı ve Dengeli Bir Çevrede Yaşama Hakkı (Çevreye Bir Kamu Hukuku Yaklaşımı), Đstanbul. Larssen, Christine (2003), L accès aux informations sur l environnement en droit international: La Convention d Aarhus in Christine Larssen (Ed.), Dix ans d accès à l information en matière d environnement en droit international, européen et interne: Bilan et perspectives, (Actes du colloque organisé à Bruxelles le lundi 17 septembre 2001), Bruylant Bruxelles, p Nomer, Ergin (2005), Vatandaşlık Hukuku, 15.B., Đstanbul. Öğütçü, Muhlis (2005), "Doğal Hukuk ve Pozitif Hukuk Işığında Đnsan Hakları Alanındaki Bazı Kavramlar" Prof.Dr.Đrfan BAŞTUĞ Anısına Armağan, DEÜHFD, Cilt 7, Özel Sayı 2005, s Özay, Đl Han (2004), Günışığında Yönetim, Đstanbul.

14 48 Đnsan Hakları Yıllığı, Cilt 27 Özdek,Yasemin E. (1993), Đnsan Hakkı Olarak Çevre Hakkı, TODAĐE Yayın no. 249, Ankara. Sav, Özden (1999), Uluslararası Hukukta Çevre Đle Đlgili Konularda Halkın Bilgiye Erişimi ve Karar Almaya Katılımı, Çevre Kanunu nun Uygulanması, Türkiye Çevre Vakfı Yay., Ankara, s Soysal, Mümtaz (1987a), 100 Soruda Anayasanın Anlamı, 7.B., Đstanbul. Soysal, Mümtaz (1987b), "Đnsan Hakları Açısından Temel Hak ve Özgürlüklerin Niteliği", Anayasa Yargısı, Anayasa Mahkemesi'nin 24.Kuruluş Yıldönümü Sempozyumu, Ankara, s Tanilli, Server (1982), Devlet ve Demokrasi, 3.B., Đstanbul. Tanör, Bülent - Yüzbaşıoğlu, Nemci (2002), 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, 3.B., Đstanbul. Tezcan, Durmuş - Erdem, Mustafa Ruhan - Sancakdar, Oğuz (2004), Avrupa Đnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Türkiye'nin Đnsan Hakları Sorunu, 2.B., Ankara. Turgut, Nükhet (2001), Çevre Hukuku, 2.B., Ankara. Wallace, Rebecca (1997), International Human Rights Text and Materials, Sweet & Maxwell, London.

TÜRKİYEDE ÇEVRESEL BİLGİLENME HAKKI VE AB DİREKTİFLERİ. Yrd. Doç. Dr. Necla Akdağ Güney

TÜRKİYEDE ÇEVRESEL BİLGİLENME HAKKI VE AB DİREKTİFLERİ. Yrd. Doç. Dr. Necla Akdağ Güney TÜRKİYEDE ÇEVRESEL BİLGİLENME HAKKI VE AB DİREKTİFLERİ Yrd. Doç. Dr. Necla Akdağ Güney Çevre hakkının uygulanabilirliğini ancak onu sağlayacak mekanizmaların öngörülmesi ve güvence altına alınması ile

Detaylı

4 Ocak 2004 Tarihli Resmi Gazete Sayı: Başbakanlık Genelgesi 2004/12 Dilekçe ve Bilgi Edinme Hakkının Kullanılması

4 Ocak 2004 Tarihli Resmi Gazete Sayı: Başbakanlık Genelgesi 2004/12 Dilekçe ve Bilgi Edinme Hakkının Kullanılması 4 Ocak 2004 Tarihli Resmi Gazete Sayı: 25356 Başbakanlık Genelgesi 2004/12 Dilekçe ve Bilgi Edinme Hakkının Kullanılması T.C. B A Ş B A K A N L I K Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü Sayı : B.02.0.PPG.0.12-320-1327

Detaylı

18 Aralık 2009, İstanbul Ayşen SATIR

18 Aralık 2009, İstanbul Ayşen SATIR Çevre Alanında Kapasite Geliştirme Projesi AB Çevresel Bilgiye Erişim Direktifi nin Uyumlaştırılması ve Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü Semineri 18 Aralık 2009, İstanbul Ayşen SATIR 1 2003/4 Çevresel

Detaylı

1. İnsan Hakları Kuramının Temel Kavramları. 2. İnsan Haklarının Düşünsel Kökenleri. 3. İnsan Haklarının Uygulamaya Geçişi: İlk Hukuksal Belgeler

1. İnsan Hakları Kuramının Temel Kavramları. 2. İnsan Haklarının Düşünsel Kökenleri. 3. İnsan Haklarının Uygulamaya Geçişi: İlk Hukuksal Belgeler 1. İnsan Hakları Kuramının Temel Kavramları 2. İnsan Haklarının Düşünsel Kökenleri 3. İnsan Haklarının Uygulamaya Geçişi: İlk Hukuksal Belgeler 4. Birinci Kuşak Haklar: Kişi Özgürlükleri ve Siyasal Haklar

Detaylı

Sosyal Düzen Kuralları

Sosyal Düzen Kuralları TEMEL HUKUK Sosyal Düzen Kuralları Toplum halinde yaşayan insanların yerine getirmek zorunda oldukları ödevleri ve kullanacakları yetkileri belirten kurallara, sosyal düzen kuralları veya sadece sosyal

Detaylı

İYİ İDARE YASASI İÇDÜZENİ. BİRİNCİ KISIM Genel Kurallar. İKİNCİ KISIM İyi İdarenin İlkeleri

İYİ İDARE YASASI İÇDÜZENİ. BİRİNCİ KISIM Genel Kurallar. İKİNCİ KISIM İyi İdarenin İlkeleri Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi nin 11 Kasım 2013 tarihli Onbirinci Birleşiminde Oybirliğiyle Kabul olunan İyi İdare Yasası Anayasanın 94 üncü maddesinin (1) inci fıkrası gereğince Kuzey

Detaylı

Sayı: 27/2013 İYİ İDARE YASASI. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi aşağıdaki Yasayı yapar:

Sayı: 27/2013 İYİ İDARE YASASI. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi aşağıdaki Yasayı yapar: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi nin 11 Kasım 2013 tarihli Onbirinci Birleşiminde Oybirliğiyle kabul olunan İyi İdare Yasası Anayasanın 94 üncü maddesinin (1) inci fıkrası gereğince Kuzey

Detaylı

24 Aralık 2007 PAZARTESİ. Sayı : MAHKEMESİ KARARI. Anayasa Mahkemesi Başkanlığından: İTİRAZ YOLUNA BAŞVURAN : İTİRAZIN KONUSU :

24 Aralık 2007 PAZARTESİ. Sayı : MAHKEMESİ KARARI. Anayasa Mahkemesi Başkanlığından: İTİRAZ YOLUNA BAŞVURAN : İTİRAZIN KONUSU : 24 Aralık 2007 PAZARTESİ Resmî Gazete Sayı : 26736 ANAYASA MAHKEMESİ KARARI Anayasa Mahkemesi Başkanlığından: Esas Sayısı Karar Sayısı Karar Günü İTİRAZ YOLUNA BAŞVURAN : İTİRAZIN KONUSU : 1 / 13 I - OLAY

Detaylı

Yasal Çerçeve (Bilgi Edinme Kanunu ve Diğer Gelişmeler) KAY 465 Ders 1(2) 22 Haziran 2007

Yasal Çerçeve (Bilgi Edinme Kanunu ve Diğer Gelişmeler) KAY 465 Ders 1(2) 22 Haziran 2007 Yasal Çerçeve (Bilgi Edinme Kanunu ve Diğer Gelişmeler) KAY 465 Ders 1(2) 22 Haziran 2007 Ders Planı Ders İçeriği: Yasal Çerçeve Bilgi Edinme Kanunu Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu Çalışma Usul ve Esasları

Detaylı

Sosyal Düzen Kuralları. Toplumsal Düzen Kuralları. Hukuk Kuralları Din Kuralları Ahlak Kuralları Görgü Kuralları Örf ve Adet Kuralları

Sosyal Düzen Kuralları. Toplumsal Düzen Kuralları. Hukuk Kuralları Din Kuralları Ahlak Kuralları Görgü Kuralları Örf ve Adet Kuralları TEMEL HUKUK Sosyal Düzen Kuralları Toplum halinde yaşayan insanların yerine getirmek zorunda oldukları ödevleri ve kullanacakları yetkileri belirten kurallara, sosyal düzen kuralları veya sadece sosyal

Detaylı

LAW 104: TÜRK ANAYASA HUKUKU 14 HAFTALIK AYRINTILI DERS PLANI Doç. Dr. Kemal Gözler Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi

LAW 104: TÜRK ANAYASA HUKUKU 14 HAFTALIK AYRINTILI DERS PLANI Doç. Dr. Kemal Gözler Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi LAW 104: TÜRK ANAYASA HUKUKU 14 HAFTALIK AYRINTILI DERS PLANI Doç. Dr. Kemal Gözler Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi 1. HAFTA: OSMANLI ANAYASAL GELİŞMELERİ [Türk Anayasa Hukukukun Bilgi Kaynaklarının Tanıtımı:

Detaylı

İNSAN HAKLARI SORULARI

İNSAN HAKLARI SORULARI 1. 1776 Amerikan ve 1789 Fransız belgelerine yansıyan doğal haklar öğretisinin başlıca temsilcisi kimdir? a) J. J. Rousseau b) Voltaire c) Montesquieu d) John Locke 4. Aşağıdakilerden hangisi İngiliz hak

Detaylı

T.C. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU RET KARARI :F.Y.

T.C. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU RET KARARI :F.Y. T.C. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU ŞİKAYET NO : 04.2013.1870 KARAR TARİHİ : 10/03/2014 RET KARARI ŞİKAYETÇİ ŞİKAYET EDİLEN İDARE ŞİKAYETİN KONUSU :F.Y. : Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Ziyabey Cad. No:6 Balgat/ANKARA

Detaylı

Demokratik Yönetişimde Vatandaş Şikayetinin Rolü. Fikret Toksöz May 12, 2015

Demokratik Yönetişimde Vatandaş Şikayetinin Rolü. Fikret Toksöz May 12, 2015 Demokratik Yönetişimde Vatandaş Şikayetinin Rolü Fikret Toksöz May 12, 2015 Demokratik Yönetişimde Vatandaş Şikayetinin Rolü İçin Taslak Yasal Temeller Merkez Düzey Yerel Düzey Müdahale Mekanizmaları Geleneksel

Detaylı

ONÜÇÜNCÜ DAİRE USUL KARARLARI. Anahtar Kelimeler : Dava Açma Süresi, Yazılı Bildirim, Başvuru Mercii ve Süresi, Hak Arama Hürriyeti

ONÜÇÜNCÜ DAİRE USUL KARARLARI. Anahtar Kelimeler : Dava Açma Süresi, Yazılı Bildirim, Başvuru Mercii ve Süresi, Hak Arama Hürriyeti T.C. D A N I Ş T A Y Esas No : 2014/3745 Karar No : 2014/3772 ONÜÇÜNCÜ DAİRE USUL KARARLARI Anahtar Kelimeler : Dava Açma Süresi, Yazılı Bildirim, Başvuru Mercii ve Süresi, Hak Arama Hürriyeti Özeti :

Detaylı

T.C. DANIŞTAY BEŞİNCİ DAİRE Esas No : 2004/4439 İTİRAZ YOLUYLA ANAYASA MAHKEMESİNE BAŞVURULMASI KARARI

T.C. DANIŞTAY BEŞİNCİ DAİRE Esas No : 2004/4439 İTİRAZ YOLUYLA ANAYASA MAHKEMESİNE BAŞVURULMASI KARARI İTİRAZ YOLUYLA ANAYASA MAHKEMESİNE BAŞVURULMASI KARARI Türk Tabipler Birliği Merkez Konseyi tarafından, 5.5.2004 günlü, 25453 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Sağlık ve Yardımcı Sağlık Personeli Tarafından

Detaylı

TBMM DIŞİLİŞKİLER VE PROTOKOL MÜDÜRLÜĞÜ TARAFINDAN HAZIRLANMIŞTIR

TBMM DIŞİLİŞKİLER VE PROTOKOL MÜDÜRLÜĞÜ TARAFINDAN HAZIRLANMIŞTIR A V R U P A B İİ R L İİ Ğ İİ H U K U K U 1)) AVRUPPA TOPPLLULLUK HUKUKUNU OLLUŞŞTURAN TEEMEELL ANTLLAŞŞMALLAR BİRİNCİ İL HUKUK 1951-Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Antlaşması 18/3/1951 de Paris'de imzalandı.

Detaylı

Doç. Dr. Ahmet M. GÜNEŞ Yalova Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi ÇEVRE HUKUKU

Doç. Dr. Ahmet M. GÜNEŞ Yalova Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi ÇEVRE HUKUKU Doç. Dr. Ahmet M. GÜNEŞ Yalova Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi ÇEVRE HUKUKU İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER... IX KISALTMALAR...XXI Birinci Bölüm Çevre Hukukunun Temelleri I. Genel Olarak...1

Detaylı

MAHKEMELER (TÜRK YARGI ÖRGÜTÜ) Dr. Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi

MAHKEMELER (TÜRK YARGI ÖRGÜTÜ) Dr. Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi MAHKEMELER (TÜRK YARGI ÖRGÜTÜ) Dr. Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi ÖĞRENME HEDEFLERİMİZ - ADLÎ YARGI MAHKEMELERİ, BÖLGE ADLİYE MAHKEMELERİ, YARGITAY - İDARE MAHKEMELERİ, BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ,

Detaylı

ANAYASA MAHKEMESİ NE BİREYSEL BAŞVURU YOLU AÇILDI

ANAYASA MAHKEMESİ NE BİREYSEL BAŞVURU YOLU AÇILDI ANAYASA MAHKEMESİ NE BİREYSEL BAŞVURU YOLU AÇILDI GENEL OLARAK Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 148. maddesinde yapılan değişiklik ile Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yolu açılmıştır. 23 Eylül 2012

Detaylı

151 NOLU SÖZLEŞME KAMU HİZMETİNDE ÖRGÜTLENME HAKKININ KORUNMASI VE İSTİHDAM KOŞULLARININ BELİRLENMESİ YÖNTEMLERİNE İLİŞKİN SÖZLEŞME

151 NOLU SÖZLEŞME KAMU HİZMETİNDE ÖRGÜTLENME HAKKININ KORUNMASI VE İSTİHDAM KOŞULLARININ BELİRLENMESİ YÖNTEMLERİNE İLİŞKİN SÖZLEŞME 151 NOLU SÖZLEŞME KAMU HİZMETİNDE ÖRGÜTLENME HAKKININ KORUNMASI VE İSTİHDAM KOŞULLARININ BELİRLENMESİ YÖNTEMLERİNE İLİŞKİN SÖZLEŞME ILO Kabul Tarihi: 7 Haziran 1978 Kanun Tarih ve Sayısı: 25 Kasım 1992

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Emre CAN İDARİ İŞLEMİN ŞEKİL UNSURU

Yrd. Doç. Dr. Emre CAN İDARİ İŞLEMİN ŞEKİL UNSURU Yrd. Doç. Dr. Emre CAN İDARİ İŞLEMİN ŞEKİL UNSURU İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... V İÇİNDEKİLER...VII KISALTMALAR... XVII GİRİŞ...1 BİRİNCİ BÖLÜM HUKUKİ İŞLEMLERDE USUL ve ŞEKİL I. USUL VE ŞEKİL KAVRAMLARI...9 A.

Detaylı

TEMEL HUKUK ARŞ. GÖR. DR. PELİN TAŞKIN

TEMEL HUKUK ARŞ. GÖR. DR. PELİN TAŞKIN TEMEL HUKUK ARŞ. GÖR. DR. PELİN TAŞKIN TEMEL HUKUK BU DERSTE NELER ÖĞRENECEĞİZ? Yargı nedir? Türk hukukunda yargının bölümleri Anayasa Yargısı İdari Yargı Adli Yargı TEMEL HUKUK YARGI Yargı, devletin hukuk

Detaylı

Ek 2: Dava Dilekçesi. İstanbul Nöbetçi İdare Mahkemesi. Sayın Başkanlığına. İstanbul 2. İdare Mahkemesi 2008/1445 E

Ek 2: Dava Dilekçesi. İstanbul Nöbetçi İdare Mahkemesi. Sayın Başkanlığına. İstanbul 2. İdare Mahkemesi 2008/1445 E 10.2.3.2. Ek 2: Dava Dilekçesi İstanbul Nöbetçi İdare Mahkemesi Sayın Başkanlığına İstanbul 2. İdare Mahkemesi 2008/1445 E. 29.08.2008 Yürütmenin durdurulması istemlidir. İPTAL İSTEMİNDE BULUNAN DAVACI:

Detaylı

EĞİTİMİN HUKUKSALTEMELLERİ. 7. Bölüm Eğitim Bilimine Giriş GÜLENAZ SELÇUK- CİHAN ÇAKMAK-GÜRSEL AKYEL

EĞİTİMİN HUKUKSALTEMELLERİ. 7. Bölüm Eğitim Bilimine Giriş GÜLENAZ SELÇUK- CİHAN ÇAKMAK-GÜRSEL AKYEL EĞİTİMİN HUKUKSALTEMELLERİ 7. Bölüm Eğitim Bilimine Giriş GÜLENAZ SELÇUK- CİHAN ÇAKMAK-GÜRSEL AKYEL EĞİTİM VE HUKUK HUKUKUN AMAÇLARI HUKUKUN DALLARI EĞİTİM HUKUKU HUKUKUN KAYNAKLARI ULUSLARARASI BELGELERDE

Detaylı

YRD. DOÇ. DR. ULAŞ KARAN. Uluslararası İnsan Hakları Hukuku ve Anayasa Hukuku Işığında EŞİTLİK İLKESİ VE AYRIMCILIK YASAĞI

YRD. DOÇ. DR. ULAŞ KARAN. Uluslararası İnsan Hakları Hukuku ve Anayasa Hukuku Işığında EŞİTLİK İLKESİ VE AYRIMCILIK YASAĞI YRD. DOÇ. DR. ULAŞ KARAN Uluslararası İnsan Hakları Hukuku ve Anayasa Hukuku Işığında EŞİTLİK İLKESİ VE AYRIMCILIK YASAĞI İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER... IX KISALTMALAR...XXI GİRİŞ VE YÖNTEM I.

Detaylı

159 NOLU SÖZLEŞME SAKATLARIN MESLEKİ REHABİLİTASYON VE İSTİHDAMI HAKKINDA SÖZLEŞME. ILO Kabul Tarihi: 1Haziran 1983. Kanun Tarih ve Sayısı (*) :

159 NOLU SÖZLEŞME SAKATLARIN MESLEKİ REHABİLİTASYON VE İSTİHDAMI HAKKINDA SÖZLEŞME. ILO Kabul Tarihi: 1Haziran 1983. Kanun Tarih ve Sayısı (*) : 159 NOLU SÖZLEŞME SAKATLARIN MESLEKİ REHABİLİTASYON VE İSTİHDAMI HAKKINDA SÖZLEŞME ILO Kabul Tarihi: 1Haziran 1983 Kanun Tarih ve Sayısı (*) : Resmi Gazete Yayım Tarihi ve Sayısı: Bakanlar Kurulu Kararı

Detaylı

TURİZM HUKUKUNUN KAYNAKLARI:

TURİZM HUKUKUNUN KAYNAKLARI: TURİZM HUKUKUNUN KAYNAKLARI: TÜRKİYE TURİZM MEVZUATI DOÇ.DR. SABAH BALTA YAŞAR ÜNİVERSİTESİ İZMİR HUKUK NEDİR? Hukuk toplum düzenini sağlamak amacıyla devlet tarafından ortaya konulmuş uyma zorunluluğu

Detaylı

III. MEVZUAT DĐZĐNĐ A. ALMAN MEVZUATI

III. MEVZUAT DĐZĐNĐ A. ALMAN MEVZUATI Kemal Gözler, İdare Hukuku, Bursa, Ekin, 2009, c.i. (www.idare.gen.tr/idarehukuku.htm) III. MEVZUAT DĐZĐNĐ PLÂN: A. Alman Mevzuat B. Fransız Mevzuatı C. Türk Mevzuatı 1. Anayasalar 2. Kanunlar 3. Kanun

Detaylı

YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİ HAKKINDA KANUN İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN KANUN

YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİ HAKKINDA KANUN İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN KANUN 864 YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİ HAKKINDA KANUN İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN KANUN Not: Bu Kanun, Cumhurbaşkanlığının 7.6.2007 tarihli 437 sayılı tezkeresi ile Anayasanın 89 uncu

Detaylı

GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TAŞRA TEŞKİLATI KURULUŞ, GÖREV VE ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ. Resmi Gazete Tarihi: 14.11.2013, Sayısı: 28821

GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TAŞRA TEŞKİLATI KURULUŞ, GÖREV VE ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ. Resmi Gazete Tarihi: 14.11.2013, Sayısı: 28821 GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TAŞRA TEŞKİLATI KURULUŞ, GÖREV VE ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ Resmi Gazete Tarihi: 14.11.2013, Sayısı: 28821 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve kapsam MADDE 1 (1)

Detaylı

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA Sayılı Belediye Kanunu na Ek Madde Eklenmesi Hakkında Kanun Teklifi ve gerekçesi ekte sunulmuştur.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA Sayılı Belediye Kanunu na Ek Madde Eklenmesi Hakkında Kanun Teklifi ve gerekçesi ekte sunulmuştur. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA 5393 Sayılı Belediye Kanunu na Ek Madde Eklenmesi Hakkında Kanun Teklifi ve gerekçesi ekte sunulmuştur. Gereğini arz ederiz Umut Oran İstanbul Milletvekili (2)

Detaylı

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği PERSONEL MÜDÜRLÜĞÜ

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği PERSONEL MÜDÜRLÜĞÜ PERSONEL MÜDÜRLÜĞÜ Ankara, 14 Kasım 2013 PERSONEL BİRİMLERİ TÜM ÇALIŞANLARIN; İşe alınmaları, İstihdamı, sözleşmelerinin tanzimi ve uygulanması, Atama, yükselme ve diğer özlük hakları, Sosyal haklar ve

Detaylı

DİN VEYA İNANCA DAYANAN HER TÜRLÜ HOŞGÖRÜSÜZLÜĞÜN VE AYRIMCILIĞIN TASFİYE EDİLMESİNE DAİR BİLDİRİ

DİN VEYA İNANCA DAYANAN HER TÜRLÜ HOŞGÖRÜSÜZLÜĞÜN VE AYRIMCILIĞIN TASFİYE EDİLMESİNE DAİR BİLDİRİ 215 DİN VEYA İNANCA DAYANAN HER TÜRLÜ HOŞGÖRÜSÜZLÜĞÜN VE AYRIMCILIĞIN TASFİYE EDİLMESİNE DAİR BİLDİRİ Birleşmiş Milletler Genel Kurulu nun 25 Kasım 1981 tarihli ve 36/55 sayılı Kararıyla ilan edilmiştir.

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 3201 S.YHBK./3

İlgili Kanun / Madde 3201 S.YHBK./3 T.C YARGITAY 10. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2013/18150 Karar No. 2014/5855 Tarihi: 14.03.2014 İlgili Kanun / Madde 3201 S.YHBK./3 YURT DIŞI HİZMET BORÇLANMASI YURT DIŞINDA BAŞLAYAN SİGORTALI- LIĞIN TÜRKİYE

Detaylı

İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesine İlişkin 30.11.2007 Tarihli Yönetmeliğin 11 ve 19. Maddeleri Anayasaya Aykırıdır

İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesine İlişkin 30.11.2007 Tarihli Yönetmeliğin 11 ve 19. Maddeleri Anayasaya Aykırıdır İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesine İlişkin 30.11.2007 Tarihli Yönetmeliğin 11 ve 19. Maddeleri Anayasaya Aykırıdır Doç. Dr. Tuğrul KATOĞLU* * Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Ceza

Detaylı

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2009/57 TARİH:

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2009/57 TARİH: VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2009/57 TARİH: 19.08.2009 KONU 272 no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği Bilindiği üzere Maliye Bakanlığı nın 16.06.2009 tarihinde yayınladığı 5904 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ve Bazı Kanunlarda

Detaylı

Ali Kemal Yıldız Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi alikemal.yildiz@bahcesehir.edu.tr

Ali Kemal Yıldız Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi alikemal.yildiz@bahcesehir.edu.tr Ali Kemal Yıldız Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi alikemal.yildiz@bahcesehir.edu.tr ANAYASAL KURALLAR Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir (Ay. m. 56/1). Çevreyi geliştirmek,

Detaylı

Sirküler Rapor / NO LU KURUMLAR VERGİSİ KANUNU SİRKÜLERİ YAYIMLANDI

Sirküler Rapor / NO LU KURUMLAR VERGİSİ KANUNU SİRKÜLERİ YAYIMLANDI Sirküler Rapor 13.10.2014/188-1 34 NO LU KURUMLAR VERGİSİ KANUNU SİRKÜLERİ YAYIMLANDI ÖZET : Kurumlar Vergisi Kanunu Sirkülerinde ; Vakıflara Bakanlar Kurulu Kararı ile vergi muafiyeti tanınabilmesi için

Detaylı

Public Sector Budget in Turkey Türkiye de Kamu Kesimi Bütçesi

Public Sector Budget in Turkey Türkiye de Kamu Kesimi Bütçesi Public Sector Budget in Turkey Türkiye de Kamu Kesimi Bütçesi Doç. Dr. Sezgin Polat Public Economics Course Political Science Department Galatasaray University Fall, 2017 Outline Yasama Yürütme Yargı -

Detaylı

AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNE YAPILMIŞ BAZI BAŞVURULARIN TAZMİNAT ÖDENMEK SURETİYLE ÇÖZÜMÜNE DAİR KANUN YAYIMLANDI

AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNE YAPILMIŞ BAZI BAŞVURULARIN TAZMİNAT ÖDENMEK SURETİYLE ÇÖZÜMÜNE DAİR KANUN YAYIMLANDI Sirküler Rapor 21.01.2013/33-1 AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNE YAPILMIŞ BAZI BAŞVURULARIN TAZMİNAT ÖDENMEK SURETİYLE ÇÖZÜMÜNE DAİR KANUN YAYIMLANDI ÖZET : 23 Eylül 2012 tarihi itibarıyla Avrupa İnsan

Detaylı

Resmi Gazete Tarihi: 08.10.2006 Resmi Gazete Sayısı: 26313

Resmi Gazete Tarihi: 08.10.2006 Resmi Gazete Sayısı: 26313 Resmi Gazete Tarihi: 08.10.2006 Resmi Gazete Sayısı: 26313 Amaç MADDE 1 KENT KONSEYİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar (1) Bu Yönetmeliğin amacı; kent yaşamında, kent vizyonunun

Detaylı

1.Medya Hukukunun Kavram ve Kaynakları. 2.Basın ve Yayın Faaliyetleri ve Yasal Düzenlemeler. 3.Radyo ve Televizyon Yayıncılığı

1.Medya Hukukunun Kavram ve Kaynakları. 2.Basın ve Yayın Faaliyetleri ve Yasal Düzenlemeler. 3.Radyo ve Televizyon Yayıncılığı 1.Medya Hukukunun Kavram ve Kaynakları 2.Basın ve Yayın Faaliyetleri ve Yasal Düzenlemeler 3.Radyo ve Televizyon Yayıncılığı 4.İnternet Yayıncılığı ve Yasal Düzenlemeler 5.Medyada Cezai Sorumluluk 6.Medyada

Detaylı

ELAZIĞ VALİLİĞİNE (Defterdarlık) tarihli ve /12154 sayılı yazınız

ELAZIĞ VALİLİĞİNE (Defterdarlık) tarihli ve /12154 sayılı yazınız T.C. MALİYE BAKANLIĞI Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Sayı : 80755325-105.05.07-1116 09/02/2016 Konu : Geçici Personele Ek Ödeme Yapılması ELAZIĞ VALİLİĞİNE (Defterdarlık) İlgi : 09.10.2015 tarihli

Detaylı

Devletin Yükümlülükleri

Devletin Yükümlülükleri Yrd. Doç. Dr. Özge Yücel Dericiler Özyeğin Üniversitesi Hukuk Fakültesi Sosyal Haklar ve İnsan Hakları Hukuku Çerçevesinde Devletin Yükümlülükleri Refah Devletinin Krizi Ekseninde Bir İnceleme İÇİNDEKİLER

Detaylı

I sayılı İdarî Yargılama Usûlü Kanunun başvuru konusu kuralının Anayasaya aykırılığı sorunu:

I sayılı İdarî Yargılama Usûlü Kanunun başvuru konusu kuralının Anayasaya aykırılığı sorunu: Davacı şirket tarafından defter ve belgeler ile aylık ücret bordrolarının kanuna uygun düzenlenmediğinden bahisle 5510 sayılı Kanunun 102/l-e-4ve 5. maddelerine istinaden şirket adına kesilen toplam 3.064,50

Detaylı

CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ, KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMESİ, YÖNETMELİK ve KARARI

CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ, KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMESİ, YÖNETMELİK ve KARARI CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ, KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMESİ, YÖNETMELİK ve KARARI (Kavramlara Dair Bir Bilgilendirme) Akın Gencer ŞENTÜRK, Avukat İzmir, 16.11.2018 Anayasamız, Yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı

Detaylı

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX BIRINCI BÖLÜM ANAYASA HUKUKUNUN KISA KONULARI 1. 1961 Anayasası ile 1982 Anayasası nın Hazırlanış ve Kabul Ediliş Süreçlerindeki Farklılıklar...1 2. Üniter, Federal ve Bölgeli

Detaylı

Public Sector Budget in Turkey Türkiye de Kamu Kesimi Bütçesi

Public Sector Budget in Turkey Türkiye de Kamu Kesimi Bütçesi Public Sector Budget in Turkey Türkiye de Kamu Kesimi Bütçesi Doç. Dr. Sezgin Polat Political Economy Course Political Science Department Galatasaray University Fall, 2016 Outline Kamu Kesimi Yasama Yürütme

Detaylı

ANAYASA MAHKEMESİNDEN KATMA DEĞER KANUNUYLA İLGİLİ BİREYSEL BAŞVURUYA İLİŞKİN YETKİSİZLİK KARARI

ANAYASA MAHKEMESİNDEN KATMA DEĞER KANUNUYLA İLGİLİ BİREYSEL BAŞVURUYA İLİŞKİN YETKİSİZLİK KARARI Sirküler Rapor 28.03.2013/83-1 ANAYASA MAHKEMESİNDEN KATMA DEĞER KANUNUYLA İLGİLİ BİREYSEL BAŞVURUYA İLİŞKİN YETKİSİZLİK KARARI ÖZET : Anayasa Mahkemesi, 5.3.2013 tarihli ve 2012/73 sayılı Başvuru Kararında,

Detaylı

TÜRK HUKUK DÜZENİNİN YÜRÜRLÜK KAYNAKLARI (2) Dr. Öğr. Üyesi Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi

TÜRK HUKUK DÜZENİNİN YÜRÜRLÜK KAYNAKLARI (2) Dr. Öğr. Üyesi Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi TÜRK HUKUK DÜZENİNİN YÜRÜRLÜK KAYNAKLARI (2) Dr. Öğr. Üyesi Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi KANUN (YASA) Kanun Geniş anlamda Dar/Gerçek anlamda Kanun, hukuk kaynaklarından sadece birisidir.

Detaylı

Vergi Kanunlarındaki Muafiyet, İstisna ve İndirim Sınırının Aşılması Sorunu. E-Yaklaşım Dergisinin 2017/Mart dönemi 291 inci sayısında yayımlanmıştır.

Vergi Kanunlarındaki Muafiyet, İstisna ve İndirim Sınırının Aşılması Sorunu. E-Yaklaşım Dergisinin 2017/Mart dönemi 291 inci sayısında yayımlanmıştır. Vergi Kanunlarındaki Muafiyet, İstisna ve İndirim Sınırının Aşılması Sorunu Ümit GÜNER Vergi Müfettişi umit.guner@vdk.gov.tr Yasin VURAL Vergi Müfettişi yasin.vural@vdk.gov.tr E-Yaklaşım Dergisinin 2017/Mart

Detaylı

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), projelerin çevre ve sağlık üzerindeki etkilerinin belirlenmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasını sağlayan ve

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), projelerin çevre ve sağlık üzerindeki etkilerinin belirlenmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasını sağlayan ve Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), projelerin çevre ve sağlık üzerindeki etkilerinin belirlenmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasını sağlayan ve aynı zamanda karar alma süreçlerinde katılımcı bir yaklaşım

Detaylı

Durdurulmasını İsteyenler : 1- Ankara Gümrük Müşavirleri Derneği

Durdurulmasını İsteyenler : 1- Ankara Gümrük Müşavirleri Derneği Davacı ve Yürütmenin Durdurulmasını İsteyenler : 1- Ankara Gümrük Müşavirleri Derneği 2- Mersin Gümrük Müşavirleri Derneği 3- Bursa Gümrük Müşavirleri Derneği 4- İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneği 5-

Detaylı

DEVLETİN TEMEL AMAÇ VE ÖDEVLERİ IŞIĞINDA ÖZNEL GELİŞME HAKKI (1982 ANAYASASI 5. MADDE)

DEVLETİN TEMEL AMAÇ VE ÖDEVLERİ IŞIĞINDA ÖZNEL GELİŞME HAKKI (1982 ANAYASASI 5. MADDE) BETÜL ASLAN Regensburg Üniversitesi Hukuk Fakültesi Doktora Öğrencisi DEVLETİN TEMEL AMAÇ VE ÖDEVLERİ IŞIĞINDA ÖZNEL GELİŞME HAKKI (1982 ANAYASASI 5. MADDE) İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... vii İÇİNDEKİLER... ix KISALTMALAR...xv

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 5434 S.ESK/ S. SGK/101

İlgili Kanun / Madde 5434 S.ESK/ S. SGK/101 T.C YARGITAY 10. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2012/15329 Karar No. 2013/8585 Tarihi: 29.04.2013 İlgili Kanun / Madde 5434 S.ESK/1 5510 S. SGK/101 5510 SAYILI YASANIN YÜRÜLÜĞÜNDEN ÖNCE MEMUR VE İŞTİRAKÇİ OLANLARIN

Detaylı

ÖZGEÇMĐŞ. 1. Adı Soyadı: Işıl Özkan. 2. Doğum Tarihi: 23.04.1949. 3. Ünvanı: Prof.Dr. 4. Öğrenim Durumu:

ÖZGEÇMĐŞ. 1. Adı Soyadı: Işıl Özkan. 2. Doğum Tarihi: 23.04.1949. 3. Ünvanı: Prof.Dr. 4. Öğrenim Durumu: ÖZGEÇMĐŞ 1. Adı Soyadı: Işıl Özkan 2. Doğum Tarihi: 2.04.1949. Ünvanı: Prof.Dr. 4. Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Hukuk Ankara Üniversitesi 1971 Doktora Özel Hukuk Ankara Üniversitesi

Detaylı

(Resmî Gazete ile yayımı: 11.12.1992 Sayı : 21432 Mükerrer)

(Resmî Gazete ile yayımı: 11.12.1992 Sayı : 21432 Mükerrer) 25 Kamu Hizmetinde Örgütlenme Hakkının Korunmasına ve İstihdam Koşullarının Belirlenmesi Yöntemlerine İlişkin 151 Sayılı Sözleşmenin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun (Resmî Gazete ile yayımı:

Detaylı

T.C. D A N I Ş T A Y Yedinci Daire

T.C. D A N I Ş T A Y Yedinci Daire T.C. D A N I Ş T A Y Yedinci Daire Esas No : 2012/4237 Karar No : 2012/7610 Anahtar Kelimeler: Serbest Dolaşıma Giriş Beyannamesi, Yatırım Teşvik Belgesi, Muafiyet Özeti: Yatırım teşvik mevzuatı koşullarına

Detaylı

Bölüm 6 DEVL ET ŞEKİLL ERİ I : MONARŞİ VE CUMHURİYET

Bölüm 6 DEVL ET ŞEKİLL ERİ I : MONARŞİ VE CUMHURİYET Birinci Kısım ANAYASA HUKUKUNUN GENEL ESASLARI Bölüm 1 ANAYASA HUKUKUNUN BİLGİ KAYNAKLARI I. Anayasalar II. Anayasa Mahkemesi Kararları III. Bilimsel Eserler IV. Kaynak Tarama Bölüm 2 ANAYASA HUKUKU KAVRAMI

Detaylı

T.C. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK)

T.C. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK) T.C. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK) ŞİKAYET NO : 2015/5132 KARAR TARİHİ : 01/04/2016 RET KARARI ŞİKAYETÇİ : ŞİKAYET EDİLEN İDARE ŞİKAYETİN KONUSU : Türkiye Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler

Detaylı

DEVLET MEMURLARININ ŞİKAYET VE MÜRACAATLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

DEVLET MEMURLARININ ŞİKAYET VE MÜRACAATLARI HAKKINDA YÖNETMELİK DEVLET MEMURLARININ ŞİKAYET VE MÜRACAATLARI HAKKINDA YÖNETMELİK Bakanlar Kurulu Karar Tarihi - No : 28/11/1982-8/5743 Dayandığı Kanun Tarihi - No : 14/07/1965-657 Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi - No

Detaylı

MAHKEMELER (TÜRK YARGI ÖRGÜTÜ) Dr. Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi

MAHKEMELER (TÜRK YARGI ÖRGÜTÜ) Dr. Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi MAHKEMELER (TÜRK YARGI ÖRGÜTÜ) Dr. Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi ÖĞRENME HEDEFLERİMİZ - ADLİYE MAHKEMELERİ, YARGITAY - İDARE MAHKEMELERİ, DANIŞTAY - UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ - ANAYASA MAHKEMESİ

Detaylı

KAMU GÖREVLİLERİ ETİK KURULU KURULMASI VE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN ileti5176

KAMU GÖREVLİLERİ ETİK KURULU KURULMASI VE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN ileti5176 8831 KAMU GÖREVLİLERİ ETİK KURULU KURULMASI VE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN ileti5176 Kanun Numarası : 5176 Kabul Tarihi : 25/5/2004 Yayımlandığı R.Gazete : Tarih : 8/6/2004 Sayı

Detaylı

İÇİNDEKİLER İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ...VII BİRİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ...IX İÇİNDEKİLER...XI KISALTMALAR...XXI

İÇİNDEKİLER İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ...VII BİRİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ...IX İÇİNDEKİLER...XI KISALTMALAR...XXI İÇİNDEKİLER İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ...VII BİRİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ...IX İÇİNDEKİLER...XI KISALTMALAR...XXI BİRİNCİ BÖLÜM ÇEVRENİN KORUNMASI, ÇEVRE HAKKI 1. ÇEVRENİN KORUNMASI...1 I. Çevre Kavramı...1 Çevresel

Detaylı

YATIRIM İNDİRİMİ İLE İLGİLİ GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ YAYIMLANDI

YATIRIM İNDİRİMİ İLE İLGİLİ GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ YAYIMLANDI Sirküler Rapor 01.10.2010 / 110-1 YATIRIM İNDİRİMİ İLE İLGİLİ GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ YAYIMLANDI ÖZET : 276 seri No lu Gelir Vergisi Genel Tebliği nde 6009 sayılı Yasa ile değiştirilen GVK nın geçici

Detaylı

YÖNETMELİK HİZMET ALIMI İHALELERİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK

YÖNETMELİK HİZMET ALIMI İHALELERİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK 12 Haziran 2015 CUMA Resmî Gazete Sayı : 29384 Kamu İhale Kurumundan: YÖNETMELİK HİZMET ALIMI İHALELERİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK MADDE 1 4/3/2009 tarihli ve 27159

Detaylı

ŞİKAYET NO : 02.2013/317 KARAR TARİHİ : 21/01/2014 RET KARARI ŞİKAYETÇİ :

ŞİKAYET NO : 02.2013/317 KARAR TARİHİ : 21/01/2014 RET KARARI ŞİKAYETÇİ : ŞİKAYET NO : 02.2013/317 KARAR TARİHİ : 21/01/2014 RET KARARI ŞİKAYETÇİ : ŞİKAYET EDİLEN İDARE : Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü ŞİKAYETİN KONUSU : Özel büro ve turizm tesisleri

Detaylı

ŞEFFAF DEVLETTE BİLGİ EDİNME HAKKI VE SINIRLARI

ŞEFFAF DEVLETTE BİLGİ EDİNME HAKKI VE SINIRLARI Yrd. Doç. Dr. Ayhan DÖNER Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ŞEFFAF DEVLETTE BİLGİ EDİNME HAKKI VE SINIRLARI İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... v İÇİNDEKİLER... vii KISALTMALAR...xv

Detaylı

272 SERİ NO LU GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ YAYIMLANDI

272 SERİ NO LU GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ YAYIMLANDI 13.08.2009/127 272 SERİ NO LU GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ YAYIMLANDI ÖZET : 5904 sayılı Gelir Vergisi Kanunu Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunla 193 sayılı Gelir Vergisi Yasasının

Detaylı

DERSİMİZİN TEMEL KONUSU

DERSİMİZİN TEMEL KONUSU DERSİMİZİN TEMEL KONUSU 1 1. TÜRK HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARINI TANIMAK 2. TÜRKIYE DE NELER YAPABİLİRİZ SORUSUNUN CEVABINI BULABİLMEK DERSİN KAYNAKLARI 2 SİZE GÖNDERİLEN MATERYAL: 1. 1982 Anayasası: https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa_2011.pdf

Detaylı

İDARİ YARGILAMA USULÜ HUKUKU 3-B K. Burak ÖZTÜRK İDARİ YARGININ GÖREV ALANI

İDARİ YARGILAMA USULÜ HUKUKU 3-B K. Burak ÖZTÜRK İDARİ YARGININ GÖREV ALANI İDARİ YARGILAMA USULÜ HUKUKU İDARİ YARGILAMA AÇIK DERS MATERYALİ USULÜ HUKUKU 3-B K. Burak ÖZTÜRK İDARİ YARGININ GÖREV ALANI İDARİ YARGININ GÖREV ALANININ ÖLÇÜTÜ Uyuşmazlığın idari işlevden kaynaklanması

Detaylı

ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ TÜRLERİ VE NİTELİKLERİ

ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ TÜRLERİ VE NİTELİKLERİ Ayrıntılı Bilgi ve On-line Satış İçin www.hukukmarket.com İSMAİL KÖKÜSARI Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ TÜRLERİ VE NİTELİKLERİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... vii İÇİNDEKİLER...ix

Detaylı

İNSAN HAKLARINI VE TEMEL ÖZGÜRLÜKLERİ KORUMA SÖZLEŞMESİ PROTOKOL No. 7

İNSAN HAKLARINI VE TEMEL ÖZGÜRLÜKLERİ KORUMA SÖZLEŞMESİ PROTOKOL No. 7 İNSAN HAKLARINI VE TEMEL ÖZGÜRLÜKLERİ KORUMA SÖZLEŞMESİ PROTOKOL No. 7 (Strasbourg, imza: 22/11/1984; yürürlük: 01/11/1988) 1 Bu Protokole imza koyan Avrupa Konseyi üyesi Devletler, 4 Kasım 1950 tarihinde

Detaylı

Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ Ümit KAYMAK İsmail ERCAN THEMIS İDARİ YARGI

Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ Ümit KAYMAK İsmail ERCAN THEMIS İDARİ YARGI Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ Ümit KAYMAK İsmail ERCAN THEMIS İDARİ YARGI İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM İdarenin Denetlenmesi I. GENEL OLARAK...1 II. YARGI DIŞI DENETİM...2 A. İdari Denetim...2 1. Genel İdari Denetim...2

Detaylı

DAVA ŞARTI ARABULUCULUK KAPSAMINDAKİ TİCARİ UYUŞMAZLIKLAR

DAVA ŞARTI ARABULUCULUK KAPSAMINDAKİ TİCARİ UYUŞMAZLIKLAR DAVA ŞARTI ARABULUCULUK KAPSAMINDAKİ TİCARİ UYUŞMAZLIKLAR Arb. Y. Burak ASLANPINAR 10 Aralık 2018 06:00 I- GİRİŞ Türkiye de 2013 yılında yürürlüğe girerek ilk defa uygulanmaya başlayan arabuluculuk, 01.01.2018

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Birinci Bölüm AZINLIK KAVRAMI BAŞLARKEN... 1

İÇİNDEKİLER. Birinci Bölüm AZINLIK KAVRAMI BAŞLARKEN... 1 vii İÇİNDEKİLER BAŞLARKEN... 1 Birinci Bölüm AZINLIK KAVRAMI I. Azınlık Tanımı... 5 A) Azınlık Tanımı Vermenin Zorluğu... 5 B) Uluslararası Daimi Adalet Divanı nın Azınlık Tanımı... 10 C) Capotorti Tanımı...

Detaylı

İDARİ YARGILAMA USULÜ HUKUKU 3-B K. Burak ÖZTÜRK İDARİ YARGIDA DAVA AÇMA SÜRESİ

İDARİ YARGILAMA USULÜ HUKUKU 3-B K. Burak ÖZTÜRK İDARİ YARGIDA DAVA AÇMA SÜRESİ İDARİ YARGILAMA USULÜ HUKUKU İDARİ YARGILAMA AÇIK DERS MATERYALİ USULÜ HUKUKU 3-B K. Burak ÖZTÜRK İDARİ YARGIDA DAVA AÇMA SÜRESİ SÜRELERE İLİŞKİN GENEL ESASLAR Anayasa, m. 125/3: İdarî işlemlere karşı

Detaylı

YÖNETMELİK HİZMET ALIMI İHALELERİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK

YÖNETMELİK HİZMET ALIMI İHALELERİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK 12 Haziran 2015 CUMA Resmî Gazete Sayı : 29384 Kamu İhale Kurumundan: YÖNETMELİK HİZMET ALIMI İHALELERİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK MADDE 1 4/3/2009 tarihli ve 27159

Detaylı

Hazırlayan: TACETTİN ÇALIK. Tacettin Hoca İle KPSS Vatandaşlık

Hazırlayan: TACETTİN ÇALIK. Tacettin Hoca İle KPSS Vatandaşlık Kamu Hakları Negatif Statü Hakları (Kişi Hakları Koruyucu Haklar) Pozitif Statü Hakları (Sosyal ve Ekonomik Haklar/İsteme Hakları) Hazırlayan: TACETTİN ÇALIK - Bireyleri devlete karşı koruyan - Devlete,

Detaylı

M. Gözde ATASAYAN. Kamu Hizmetlerinin Süreklilik ve Düzenlilik İlkesi

M. Gözde ATASAYAN. Kamu Hizmetlerinin Süreklilik ve Düzenlilik İlkesi M. Gözde ATASAYAN Kamu Hizmetlerinin Süreklilik ve Düzenlilik İlkesi İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER... XI KISALTMALAR...XXI GİRİŞ...1 A. «KAMU HİZMETİ» KAVRAMI...1 1. Kamu Hizmetinin Klasik Tanımı...1

Detaylı

T.C. SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü GENELGE NO: 2007/02....VALİLİĞİNE (Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü)

T.C. SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü GENELGE NO: 2007/02....VALİLİĞİNE (Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü) IV- KREDİ KARTI ÜYELİK ÜCRETİ İLE İLGİLİ GENELGELER 1. GENELGE NO: 2007/02 Tüketicinin ve Rekabetin Korunması lüğü GENELGE NO: 2007/02...VALİLİĞİNE Tüketiciler tarafından Bakanlığımıza ve Tüketici Sorunları

Detaylı

TİCARÎ SIR, BANKA SIRRI VE MÜŞTERİ SIRRI HAKKINDA KANUN TASARISI

TİCARÎ SIR, BANKA SIRRI VE MÜŞTERİ SIRRI HAKKINDA KANUN TASARISI TİCARÎ SIR, BANKA SIRRI VE MÜŞTERİ SIRRI HAKKINDA KANUN TASARISI Amaç ve kapsam MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı; kamu kurum ve kuruluşları ile iktisadî, ticarî ve malî sektörlerde üretim, tüketim ve hizmet

Detaylı

YATIRIM İNDİRİMİ İSTİSNASINI KALDIRAN GVK NUN GEÇİCİ 69.MADDESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

YATIRIM İNDİRİMİ İSTİSNASINI KALDIRAN GVK NUN GEÇİCİ 69.MADDESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ YATIRIM İNDİRİMİ İSTİSNASINI KALDIRAN GVK NUN GEÇİCİ 69.MADDESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Bu yazımızda, yatırım indirimi istisnasını 1.1.2006 tarihinden itibaren uygulamadan kaldıran 5479 sayılı Gelir Vergisi

Detaylı

ULUSAL VEYA ETNİK, DİNSEL VEYA DİLSEL AZINLIKLARA MENSUP OLAN KİŞİLERİN HAKLARINA DAİR BİLDİRİ

ULUSAL VEYA ETNİK, DİNSEL VEYA DİLSEL AZINLIKLARA MENSUP OLAN KİŞİLERİN HAKLARINA DAİR BİLDİRİ 209 ULUSAL VEYA ETNİK, DİNSEL VEYA DİLSEL AZINLIKLARA MENSUP OLAN KİŞİLERİN HAKLARINA DAİR BİLDİRİ Birleşmiş Milletler Genel Kurulu nun 20 Aralık 1993 tarihli ve 47/135 sayılı Kararıyla ilan edilmiştir.

Detaylı

Türk Göç ve İltica Hukukunun Temelleri:

Türk Göç ve İltica Hukukunun Temelleri: Türk Göç ve İltica Hukukunun Temelleri: Yasal Statünün Belirlenmesine İlişkin Sorunlar Prof. Dr. Bülent ÇİÇEKLİ HSYK Sunum Planı 1) Terminoloji 2) Disiplin Olarak 3) Göç ve İltica Hukukunun Kaynakları

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sayı :B.18.0.ÇYG.0.04.01.159.06/ Konu :Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkları Yetki Devri GENELGE (2008/06) Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 56 ncı maddesinde; Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede

Detaylı

AİLE MAHKEMELERİNİN KURULUŞ, GÖREV VE YARGILAMA USULLERİNE DAİR KANUN

AİLE MAHKEMELERİNİN KURULUŞ, GÖREV VE YARGILAMA USULLERİNE DAİR KANUN AİLE MAHKEMELERİNİN KURULUŞ, GÖREV VE YARGILAMA USULLERİNE DAİR KANUN Kanun No: 4787 Kabul Tarihi : 09/01/2003 Resmi Gazete Tarihi: 18/01/2003 Resmi Gazete Sayısı: 24997 AMAÇ VE KAPSAM Madde 1 - Bu Kanunun

Detaylı

II-15.1 SAYILI ÖZEL DURUMLAR TEBLİĞİ NDE DEĞİŞİKLİK YAPILDI

II-15.1 SAYILI ÖZEL DURUMLAR TEBLİĞİ NDE DEĞİŞİKLİK YAPILDI II-15.1 SAYILI ÖZEL DURUMLAR TEBLİĞİ NDE DEĞİŞİKLİK YAPILDI Sermaye Piyasası Kurulu ( SPK ) tarafından, 10 Şubat 2017 tarihli ve 29975 sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren II-15.1.a sayılı

Detaylı

Kanun No. 4577. Kabul Tarihi : 8.6.2000

Kanun No. 4577. Kabul Tarihi : 8.6.2000 Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun İle İdari Yargılama Usulü Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunu, Yasası

Detaylı

T.C. TALAS BELEDİYESİ BEYAZ MASA GÖREV VE ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ

T.C. TALAS BELEDİYESİ BEYAZ MASA GÖREV VE ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç ve Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve kapsam Madde 1 (1) Bu Yönetmelik in amacı Beyaz Masa biriminin çalışma usul ve esaslarını düzenlemektir. (2) Bu Yönetmelik, ilgili mevzuat çerçevesinde

Detaylı

Cumhuriyet Halk Partisi

Cumhuriyet Halk Partisi 1 Cumhuriyet Halk Partisi Belediyelerin Engelliler Hakkındaki Yükümlülükleri Tarih : 07.09.2011 Birleşmiş Milletler Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme Sözleşme nin 1 inci maddesinde amaç özürlülerin

Detaylı

"B- 3. maddesiyle 193 sayılı Yasaya eklenen 69 uncu maddenin birinci fıkrasının sonunda yer alan;

B- 3. maddesiyle 193 sayılı Yasaya eklenen 69 uncu maddenin birinci fıkrasının sonunda yer alan; GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 276) 23/7/2010 tarihli ve 6009 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve 1 Kanun Hükmünde Kararnamelerd 1. Yasal Düzenleme 30/3/2006 tarihli ve 5479 sayılı Kan

Detaylı

Gümrük Kanunu-Genel Hükümler (Amaç, Kapsam ve Temel Tanımlar) (Md.1-4) 4458 Sayılı GÜMRÜK KANUNU. 4/11/1999 tarihli ve sayılı Resmi Gazete

Gümrük Kanunu-Genel Hükümler (Amaç, Kapsam ve Temel Tanımlar) (Md.1-4) 4458 Sayılı GÜMRÜK KANUNU. 4/11/1999 tarihli ve sayılı Resmi Gazete Gümrük Kanunu-Genel Hükümler (Amaç, Kapsam ve Temel Tanımlar) (Md.1-4) Amaç, Kapsam ve Temel Tanımlar 4458 Sayılı GÜMRÜK KANUNU 4/11/1999 tarihli ve 23866 sayılı Resmi Gazete 4/11/1999 tarihli ve 23866

Detaylı

Davacı ve Yürütmenin Durdurulmasını isteyen: Türk Tabipleri Birliği. Vekili : Av. Mustafa Güler Strazburg Cad. 28/28 Slhhiye/ANKARA

Davacı ve Yürütmenin Durdurulmasını isteyen: Türk Tabipleri Birliği. Vekili : Av. Mustafa Güler Strazburg Cad. 28/28 Slhhiye/ANKARA Davacı ve Yürütmenin Durdurulmasını isteyen: Türk Tabipleri Birliği Vekili : Av. Mustafa Güler Strazburg Cad. 28/28 Slhhiye/ANKARA Davalı : Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı/ANKARA Davanın Özeti : 27.11.2010

Detaylı

: HÜSEYİN DARTAL İl Sağlık Müdürlüğü, Merkeı/ŞANLIURF A TÜRK MİLLETİ ADINA

: HÜSEYİN DARTAL İl Sağlık Müdürlüğü, Merkeı/ŞANLIURF A TÜRK MİLLETİ ADINA T.C. ŞANLIURFA 1. İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2015/874 KARAR NO : 2016/201 ----------- DAVACI : HÜSEYİN DARTAL İl Sağlık Müdürlüğü, Merkeı/ŞANLIURF A DAVALI : ŞA LIURFA VALİLİLİGİ _V_E_KI.-L -:-.,.. İ ------:

Detaylı

Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ Ümit KAYMAK İsmail ERCAN THEMIS İDARİ YARGI

Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ Ümit KAYMAK İsmail ERCAN THEMIS İDARİ YARGI Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ Ümit KAYMAK İsmail ERCAN THEMIS İDARİ YARGI İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM İDARENIN DENETLENMESI I. GENEL OLARAK...1 II. YARGI DIŞI DENETİM...2 A. İdari Denetim...2 1. Genel İdari Denetim...2

Detaylı

İş ve Meslek Bakımından Ayırım Hakkında Sözleşme 44

İş ve Meslek Bakımından Ayırım Hakkında Sözleşme 44 İş ve Meslek Bakımından Ayırım Hakkında Sözleşme 44 Milletlerarası Çalışma Bürosu Yönetim Kurulu tarafından toplantıya çağırılarak 4 Haziran 1958 de Cenevre de kırk ikinci toplantısını yapan, Milletlerarası

Detaylı

Ba ve Bs FORMLARININ VERİLMEMESİ NEDENİYLE ADİ ORTAKLIK ADINA KESİLEN CEZAYLA İLGİLİ KANUN YARARINA BOZMA KARARI YAYIMLANDI

Ba ve Bs FORMLARININ VERİLMEMESİ NEDENİYLE ADİ ORTAKLIK ADINA KESİLEN CEZAYLA İLGİLİ KANUN YARARINA BOZMA KARARI YAYIMLANDI Sirküler Rapor 04.02.2013/50-1 Ba ve Bs FORMLARININ VERİLMEMESİ NEDENİYLE ADİ ORTAKLIK ADINA KESİLEN CEZAYLA İLGİLİ KANUN YARARINA BOZMA KARARI YAYIMLANDI ÖZET : Danıştay Üçüncü Daire Başkanlığının 17.10.2012

Detaylı