SAĞLIK POLİTİKALARI VE SAĞLIK EKONOMİSİNDE BİZİ NELER BEKLİYOR?

Transkript

1 HEALTH 4.0 SAĞLIKTA YENİLİKLER KONGRESİ KASIM 2017/İSTANBUL SAĞLIK POLİTİKALARI VE SAĞLIK EKONOMİSİNDE BİZİ NELER BEKLİYOR? Doç. Dr. S. Haluk ÖZSARI Sağlık Bilimleri Fakültesi Sağlık Yönetimi Bölüm Başkanı

2 İÇERİK BU GÜN DÜNDEN BUGÜNE; DÜNYA, TÜRKİYE GELECEK EĞİLİMLER, OLASI SONUÇLAR KRİTİK KARAR NOKTALARI

3 BU GÜN

4 1- Sağlığın Toplumdaki Önceliği BİREYLERİN MUTLULUK KAYNAĞI OLAN DEĞERLER, TÜRKİYE, (%) KAYNAK: TÜİK YAŞAM MEMNUNİYETİ ARAŞTIRMASI,2016 SAĞLIK SEVGİ BAŞARI PARA İŞ DİĞER 4

5 BUGÜN Sağlık sektörü; Global büyüklük 7,2 trilyon dolar, Gıda/tarım ardından dünyada en büyük ikinci, arasında bileşik büyüme oranı yüzde 7,5

6 BUGÜN AB Ülkelerinde bulaşıcı olmayan (kronik) hastalıklar Maliyetin %70-80 i, Ölümlerin %86'si, 700 milyar /yıl Mikro yük Erken emeklilik, daha az çalışma, daha çok işsiz kalma, Daha fazla cepten sağlık harcaması (katastrofik/yıkıcı), Elinde, evinde daha az para Makro yük Yaşam beklentisi ve ekonomik gelişmişlik düzeyi azalışı

7 BUGÜN Bulaşıcı olmayan (kronik) hastalıklar Dünya tüm yaş grubu ölümlerin %40 ı,türkiye %71 i %10'luk kronik hastalık artışı yıllık % 0.5 ekonomik küçülme Kronik hastalık yükü 20 yılda yaklaşık 2 kat artacak; 2010; 22.8 trilyon USD (14.4 ü yüksek gelirli ülkeler) 2030; 43.4 trilyon USD (19.7'si yüksek gelirli ülkeler)

8 DÜNDEN BUGÜNE, DÜNYA

9 DÜNDEN BUGÜNE YAŞANAN TREND LER, DÜNYA I.TREND (1950 ler) Girdi Yönetimi = Kaynak Yönetimi II.TREND (1960 lar) Paket Yönetimi = Hizmet Başına Ödeme (Fee For Service) III.TREND (1980 ler) Sunum Yönetimi = DRGs (TİG) IV.TREND (2000 ler) Çıktı Yönetimi = Hastayı Yönetme

10 IV.TREND ÇIKTI YÖNETİMİ Accountable Care; Sorumluluk Verme Süreci bir günde olmaz, klinik rehberler gerekli, değer bazlı ödeme, hasta angajmanı (engagement), oluşan katma değeri geri ödeme ile finansal teşvik oluşturma, entegre hizmet ve basamaklararası koordinasyon.

11 IV.TREND ÇIKTI YÖNETİMİ Accountable Care; Sorumluluk Verme Süreci Amaç Harcama/maliyet azaltma değil En değerli nasıl harcanacağını bilme Yöntem Hedef nüfus belirleme, Hedef çıktı/etki saptama, Farklılıkları öğrenme ve ölçme, Hizmet ile koordine tedavi yolları belirleme, Ödeme ve teşvikleri sıralama.

12 DÜNDEN BUGÜNE, TÜRKİYE

13 SAĞLIK HİZMETLERİ GEÇMİŞİ, 2002 SONRASI Sağlıkta Dönüşüm Programının İlan Edilmesi Performans (Ek Ödeme) Sistemine Geçiş Aile Hekimliği Sistemi Pilot (Düzce) Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu (5502) Aile Hekimliği Sistemi Pilot (33 İl) 15 ŞUBAT Aile Hekimliğinin Tüm Yurda Yayılması Kamu Hastane Birlikleri Kurulma GSS Tam Uygulama Şehir Hastaneler İhale Süreçleri Sağlıklı Yaşam Kültürünü Teşvik Sağlık Endüstrileri Yaklaşımı Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Kurulması enabız Kişisel Sağlık Portali Sağlık Bilimleri Üniversitesi Kurulması Şehir Hastaneleri Açılış Sağlıkta Dönüşüm Faz-II SSK İlaçta Hastanelerinin Referans SB na Devri Fiyat Uygulaması Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (5510) Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu- Yürürlük (5510) İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Kurulması Tam Gün Kanunu Sağlık Bakanlığının Yeniden Yapılandırılması; KHK 663 den 694 e 1980 lerde Sağlık Refomu ndan 2000 lerde Sağlıkta Dönüşüm e 13

14 SAĞLIK POLİTİKASI, , Anayasa Madde 56-60; Sağlık/Sosyal Güvenlik Hakkı 1983, 181 Sayılı Sağlık Bakanlığı nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında KHK, 1987, 1988, 3359 Sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu, 3359 Sayılı Kanun un Anayasa Mahkemesi iptali, 1989, DPT Sağlık Sektörü Master Plan Etüt Çalışması, 1990, Sağ-Kur Sistemi Kurulma Hazırlıkları, 1991, DPT Sağlık Sektörü Master Plan Etüdü, 1991, Genel Sağlık Sigortası; 6. Beş Yıllık Kalkınma Planında,

15 SAĞLIK POLİTİKASI, , Birinci Sağlık Projesi, 1992, Birinci Ulusal Sağlık Kongresi, , Sağlık Reformu Yasa Taslakları (Sağlık Finansman Kurumu + Hastane Özerkleşmesi + Aile Hekimliği), 1993, Ulusal Sağlık Politikası, (5 Bölüm: Sağlığın gelişmesine destek, çevre sağlığı, yaşam biçimi, hizmet sunumu, sağlıklı Türkiye hedefleri) 1994, İkinci Ulusal Sağlık Kongresi, 1995, Sağlık Reformu Yasa Tasarıları; TBMM Komisyonu 1995, İkinci Sağlık Projesi,

16 SAĞLIK POLİTİKASI, , 7. Beş Yıllık Kalkınma Planı, 1996, Yapısal Uyum, Sosyal Güvenlik harmonizasyon, , Kişisel Sağlık Sigortası Tasarısı Bakanlar Kurulu ve TBMM süreci, 2000, 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı, 2000, Sağlık Sandığı Yasa Tasarısı,

17 YAPISAL UYUM PERSPEKTİFİ, 1995/1996 SOSYAL GÜVENLİK REFORMU Emeklilik Planlarının Sağlık Planlarından Ayrılması Emeklilik ve Sağlık Güvencesi Sistemlerinin Nüfusun tamamını kapsaması Sağlık Finansmanının yönetiminde kamu ağırlıklı kontrol (Genel Sağlık Sigortası) VERGİ REFORMU Ortak/ Uniform Prim Toplama Sistemi Ortak/ Uniform Veri Tabanı / Tek Tanımlayıcı Numara Sistemi KAMU YÖNETİMİ REFORMU Yerinden Yönetim KAMU FİNANSMANI REFORMU ÖZELLEŞTİRME

18 SAĞLIK POLİTİKASI, LI YILLAR SAĞLIK REFORMU ANA BİLEŞENLERİ Sosyal güvenlik kurumlarının tek çatı altında toplanarak Genel Sağlık Sigortasının kurulması, Birinci basamak sağlık hizmetlerinin aile hekimliği çerçevesinde geliştirilmesi, Hastanelerin özerk sağlık işletmelerine dönüştürülmesi, Sağlık Bakanlığının koruyucu sağlık hizmetlerine öncelik veren sağlık hizmetlerini planlayıp denetleyen bir yapıya kavuşturulması. Teorik Dönem; planlama, yasa tasarı taslaklarının hazırlığı, ikincil mevzuat çalışmaları yapılan dönem

19 SAĞLIK POLİTİKASI, 2002 SONRASI 3 Kasım 2002; Seçim sonrası, 16 Kasım 2002; 58. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti Acil Eylem Planı Herkese Sağlık ; Sağlık alanında yürütülmesi öngörülen temel hedefler, SAĞLIKTA DÖNÜŞÜM

20 SAĞLIK POLİTİKASI, 2002 SONRASI HERKESE SAĞLIK TEMEL HEDEFLER, 10. Kalkınmada öncelikli bölgeler sağlık personeli eksikliği giderilmesi, 1. Sağlık Bakanlığı idari ve fonksiyonel yeniden yapılandırılması, 2. Tüm vatandaşların genel sağlık sigortası kapsamı altına alınması, 3. Sağlık kuruluşlarının tek çatı altında toplanması, 4. Hastanelerin idari ve mali açıdan özerk bir yapıya kavuşturulması, 5. Aile hekimliği uygulamasına geçilmesi, 6. Anne ve çocuk sağlığına özel önem verilmesi, 7. Koruyucu hekimliğin yaygınlaştırılması, 8. Özel sektörün sağlık alanına yatırım yapmasının özendirilmesi, 9. Tüm kamu kuruluşlarında alt kademelere yetki devri, 11. Sağlık alanında e-dönüşüm projesinin hayata geçirilmesi.

21 SAĞLIK POLİTİKASI, 2002 SONRASI SAĞLIKTA DÖNÜŞÜM DE 8 ANA TEMA, Planlayıcı ve denetleyici Sağlık Bakanlığı, 2. Herkesi tek çatı altında toplayan genel sağlık sigortası, 3. Yaygın, erişimi kolay ve güler yüzlü sağlık hizmet sistemi, a. Güçlendirilmiş temel sağlık hizmetleri ve aile hekimliği, b. Etkili, kademeli sevk zinciri, c. İdari ve mali özerkliğe sahip sağlık işletmeleri, 4. Bilgi beceri ile donanmış, yüksek motivasyonlu sağlık insangücü, 5. Sistemi destekleyecek eğitim ve bilim kurumları, 6. Nitelikli ve etkili sağlık hizmetleri için kalite ve akreditasyon, 7. Akılcı ilaç ve malzeme yönetiminde kurumsal yapılanma, 8. Karar sürecinde etkili bilgiye erişim: Sağlık bilgi sistemi.

22 SAĞLIK POLİTİKASI, 2002 SONRASI SAĞLIKTA DÖNÜŞÜM DE EKLENEN 3 TEMA, Sağlığın geliştirilmesi ve sağlıklı hayat programları, 2. Çok yönlü sağlık sorumluluğu, 3. Sınır ötesi sağlık hizmetleri.

23 DÜNYADA VE TÜRKİYE DE GELİNEN NOKTA Sağlık harcamaları arttı, Maliyet/Risk paylaşımı eğilimi belirdi/uygulandı, Kapsayıcılık arttı, Hakkaniyet bağlamında iyileşmeler oldu, Sağlık göstergelerinde iyileşmeler sürdü, Memnuniyet yükseldi, Sağlığı koruma/geliştirmede örgüt/program tabanlı iyileşme, Sağlık çalışanları mutsuzluğu ile şiddet artışı ortaya çıktı, Hastaya ayrılan zaman azlığının sorgulanması arttı, Niceliğe nitelikten daha fazla önem verildiği algısı oluştu, Kamuda monopolik organizasyon/yapılanma eğilimi güçlendi, Sürdürülebilirlik kaygıları belirdi,

24 GELECEK

25 DÜNYA EKONOMİK FORUMU NDA 2030 ÖNGÖRÜLERİ KAYNAK: Tüm ürünler hizmet şekline dönecek; sahip olma yerini hizmet satın almaya bırakacak, Hastaneler bugünkü önemini yitirecek, evde bakım önem kazanacak. yazıcılarda bio-baskı ile organ üretilecek, Daha az et tüketiyor olacağız. Daha sağlıklı ve çevreye az zararlı besinler üretilecek, Büyük veri sayesinde dünya ve uzayın gizleri çözülecek,

26 2025 E KADAR; DAHA BÜYÜK, DAHA YAŞLI, DAHA HASTA VE DAHA MALİYETİ ARTMIŞ SAĞLIK HİZMETİ KAYNAK: BACHUTI SHENGELIA, ACIBADEM ÜNİVERSİTESİ SEKTÖR BULUŞMASI 3, 2016, NÜFUS ARTACAK Yaklaşık 1 milyar daha Global Sağlık Harcamaları Trilyon Amerikan Doları +6.4%2 50 YAŞ ÜSTÜ NÜFUS ARTACAK 500 milyondan fazla olacak KRONİK HASTALIK YÜKÜ Yüzde 70 i aşacak Source: Projections from UN; WHO SAĞLIK HARCAMALARI İKİYE KATLANACAK

27 GELECEK İÇİN DİKKAT yılları arasında kişi başı yıllık ortalama sağlık harcaması artışı, kişi başı yıllık ortalama GSMH büyümesinden daha fazla 27

28 SAĞLIKTA KÜRESEL VERİMSİZLİK KAYNAK: WHO 2009 Global sağlık harcaması 5,3 trilyon USD, İsraf % ı ortalama 1,5 trilyon USD) İnsan kaynağı verimsizliği 563 milyar USD (%37.5) Hastane verimsizliği 287 milyar USD (%19.1) İlaç israfı ortalama 115 milyar USD (%7.6) Kötüye Kullanım 271 milyar USD (%18.0) National Health Care Anti-Fraud Association*; 2006 yılında Fraud büyüklüğü 170 Milyar USD (sağlık harcamasının %10 u) olarak öngörüldü

29 SAĞLIKTA KÜRESEL VERİMSİZLİLİK ABD ÖRNEĞİ KAYNAK: Thomson Reuters, 2009, IOM 2012 Küresel sağlık harcamasının % 40 ı > 2 trilyon USD/yıl İsraf ortalama % milyar USD/yıl Defansif tıp (aşırı tetkik) 280 milyar USD (%40) Gereksiz sağlık hizmeti 210 milyar USD Aşırı yönetim harcaması 190 milyar USD Etkisiz sağlık hizmet sunumu 130 milyar USD

30 GELECEK İÇİN DİKKAT AŞIRI/KÖTÜ/AZ KULLANIM National Health Care Anti-Fraud Association*; 2006 yılında kaçak/sahtekarlık (fraud) miktarı 170 Milyar USD (sağlık harcamasının %10 u) olarak öngörüldü ABD Toplam Sağlık Harcaması, 2008 = 2.4 Trilyon USD (GSYİH nın %16 sı) ABD Toplam Sağlık Harcaması, 2018 = 4.4 Trilyon USD (GSYİH nın %20 si) Başkan Obama 15 Haziran 2009, İflasa sürükleyebilecek saatli bomba Kaçak/Sahtekarlık ın (Fraud)Tanımı: Özel sağlık sigortası planlarına veya vergiyle karşılanan sağlık sigortası programlarına kasıtlı olarak sahte hakediş (ve bilgi, belge) gönderilmesi. * KAYNAK : Journal of Healthcare Information Management, Volume 20, Number 3, Summer 2006, ** KAYNAK : The health spending projections were based on the 2007 version of the National Health Expenditures (NHE) released in January 2009, Centers for Medicare & Medicaid Services, Office of the Actuary.

31 Ortalama Yaşam Süresi ve Sağlık Harcamaları GELECEK İÇİN DİKKAT YAŞ GRUPLARINA GÖRE SAĞLIK HARCAMALARI Yaş Grupları Harcanan Para (USD) Toplam Harcama İçindeki Yüzdesi , , , ,1

32 YOĞUNLAŞILAN ANA BAŞLIKLAR Hasta deneyimi (kalite+memnuniyet çıktıları) Kişi başı sağlık hizmeti maliyeti Toplum/Nüfus sağlığı

33 HASTANE ÖTESİNDE TÜM SAĞLIK SİSTEMİNE ODAKLANMALI KAYNAK: U.S. INSTITUTE OF MEDICINE HEALTHCARE DELIVERY FRAMEWORK, GOLDMAN D., ACIBADEM ÜNİVERSİTESİ SEKTÖR BULUŞMASI 1, 2016, Crosscutting Dimensions Components of Quality Care Effectiveness Preventive Care Type of Care Acute Treatment Chronic condition management Safety E Q U I T Y V A L U E Timeliness Patient/family-centeredness Access Efficiency Care Coordination Health Systems Infrastructure Capabilities

34 EĞİLİMLER-I KAYNAK: U.S. INSTITUTE OF MEDICINE HEALTHCARE DELIVERY FRAMEWORK, GOLDMAN D., ACIBADEM ÜNİVERSİTESİ SEKTÖR BULUŞMASI 1, 2016, Her yerde/işlemde hasta güvenliği; hastanede + evde Ekip tabanlı, disiplinlerarası hizmet yaklaşımı, Üç odağa yönelik sağlık çalışanı eğitim ve dönüşümü, Tükenmişlik ve ezilmişliğe yönelik acil iç motivasyon ihtiyacı, Gerçek hasta merkezli hizmet;sadece sistem için değil hasta için de yalın

35 EĞİLİMLER-II KAYNAK: U.S. INSTITUTE OF MEDICINE HEALTHCARE DELIVERY FRAMEWORK, GOLDMAN D., ACIBADEM ÜNİVERSİTESİ SEKTÖR BULUŞMASI 1, 2016, Bundled DEMET YAKLAŞIMI, duruma ve nüfusa özgü ödeme modeli condition-specific and population-based global payment models Değer bazlı satınalma; tüm sağlık ekonomisi gerekleri yerine gelmeli ACOs (Accountable Care Organizations ) Hesap verilebilir ölçüler; geri ödeme, kıyaslama, kamuya raporlamanın formatlanması (mortalite, zarar, tekrar başvuru, kronik hastalıklarda koruma ve tedavi vb.)

36 EĞİLİMLER-III KAYNAK: U.S. INSTITUTE OF MEDICINE HEALTHCARE DELIVERY FRAMEWORK, GOLDMAN D., ACIBADEM ÜNİVERSİTESİ SEKTÖR BULUŞMASI 1, 2016, Koruyucu ve sağlığı geliştiriciliğe odaklanma; sağlığın belirleyicilerini (WHO, 2010) dikkate alma; Demografik, Sosyal, Bireysel özellikler (yaş ve cinsiyet) Sosyo-ekonomik belirleyiciler (işsizlik, yoksulluk) Çevresel belirleyiciler (konut, sosyal çevre, sağlıklı gıda) Yaşam tarzı ile ilgili belirleyiciler (fiziksel aktivite, bağımlılık) Ulaşım,sosyal hizmetler ile ilgili belirleyiciler (ulaşım, eğitim) Ekonomik, Kültürel, Fiziksel Farklılıkları azaltma, hakkaniyet Şeffaflık

37 Klinik Paket Klinik Paket KLİNİK ETKİLİLİK YAKLAŞIMI KAYNAK: BACCAGLINI L., BIG DATA ACIBADEM ÜNİVERSİTESİ SEKTÖR BULUŞMASI 3, 2016, Sonuçlar Kalite İyileştirme DRGs Güvenlik ve Kalite Kaynak Kullanımı Çalışmayan Harcaması Çalışan Üretimi DRGs DRGs DRGs DRGs KALİTE YAKLAŞIMI Kalite Çıktıları; Tekrar Başvuru, Mortalte ve Morbidite, Hasta Memnuniyeti MALİYET YAKLAŞIMI Vaka Bazlı Dış Karşılaştırma, Bölümlerarası Maliyet Oynamaları, Hastane Kalış Süresi, İlaç Kullanımı, Sevk Oranı, Görüntüleme ve Laboratuvar Kullanmı Hasta Deneyimlerini Güçlendirme Maliyet Azaltma DRGs Hasta Odaklı Çıktılara Odaklanma

38 KLİNİK DEĞER DEMET SEÇİMİ YAKLAŞIMI KAYNAK: BACCAGLINI L., BIG DATA ACIBADEM ÜNİVERSİTESİ SEKTÖR BULUŞMASI 3, 2016, YÜKSEK HACİM STRATEJİK ODAK/ PROGRAM GELİŞTİRME MORTALİTE AZALTMA TEKRAR BAŞVURULARI AZALTMA HASTA ODAKLI ÇIKTILARA ODAKLANMA KOMPLİKASYONLARI DÜŞÜRME MALİYET VE BAKIM FARKLILIKLARINI AZALTMA ŞAMPİYON HEKİMLER HASTA+AİLE DENEYİMİNİ GÜÇLENDİRME

39 OLASI SONUÇLAR Sağlık hizmeti sunucularına yapılan ödemelerin düşürülmesi (sağlık çalışanı, sağlık kurumu gibi), Maliyetlerin tüketiciye transferi (katkı payı, cepten ödemelerin artırılması gibi), Sağlık sisteminin performansını iyileştirme ( high performing healthcare systems).

40 OLASI SONUÇLAR Genomics Personalized medicine -Kişisel tıp/tedavi Koruyucu/önleyici tıbbi uygulamalar Hücre, doku, organ yenileme Elektronik hasta kaydı/diğer yeni teknolojiler STD (HTA) Hasta gu venliği ve kalite iyileştirme

41 OLASI SONUÇLAR İşbirliği/ortaklıklar, Hasta-merkezlilik, bütünleşik hizmet, Teknolojik değerlendirme ve ağ kurma, Şeffaflık, hesap verebilirlik, Kaynak yönetimi,

42 KRİTİK KARAR NOKTALARI

43 DEĞİŞEN PARADİGMALAR A DİKKAT ESKİ PARADİGMA YENİ PARADİGMA Odak noktası Hizmet sunucu Hasta Sistemin organizasyonu Parçalanmış / fragmente Entegre Hizmet sunumu Merkezi / Hastane Dağınık / Toplum içi Tanı ve tedavi İnvaziv Noninvaziv, görüntü temelli Tıbbi yaklaşım Herkese uyacak genellemeler Kişiselleştirilmiş Hedef Hastalığın tedavi edilmesi Hastalanmanın önlenmesi Ödeme Hizmete göre Kişi ya da tanıya göre Mali risk Ödeyici Hizmeti sunan Hastane Kar merkezi Gider merkezi Yatkınlık Aşırı kullanım Eksik kullanım Gereksinim Uzman Genel hekim

44 ODAK NOKTALARINA DİKKAT; SAĞLIK SİSTEMİ AMACI KAYNAK:WHO Etkililik; Hedefe/Sonuca ulaşma derecesi Verimlilik; En az girdiyle en çok çıktı Hakkaniyet; Hizmete erişimde eşitlik

45 ODAK NOKTALARINA DİKKAT; SAĞLIK HİZMET SUNUMU ANA HEDEFLERİ KAYNAK:R Brook, Clin Perform & Quality Health Care 1996, * Institute of Medicine USA, 1990, **National Health Service, UK, 1998 Ulas ılabilirlik Maliyet Etkililik Kalite zamanda yapmak ** Gerekli ve uygun hizmetin sunulması, coğrafi/finansal Gereksiz kullanımın (israf) o nlendiği, verimli hizmet sunulduğu, Gu nu n mesleki bilgileri ic inde, kis ilere ve topluma verilen sag lık hizmetinde istenilen ve beklenilen sonucļara ulas ma * Dog ru isļemleri,dog ru kis ilere,dog ru uygulamak ve ilk defasında dog ru

46 KRİTİK KARAR NOKTALARI; İLKELER YAPILANI DEĞİL YAPILMAYANI YAPMA (INOVASYON) NİCELİKTEN NİTELİĞE GEÇİŞ İ SAĞLAMA, KATILIMCI BİRLİKTE KULLANIM (AFİLİYASYON), KAMU/ÖZEL AYRIMI YAPMADAN KAMU YARARI SÜRDÜRÜLEBİLİR MODEL SAĞLIKTA GÜÇLER AYRILIĞI

47 KRİTİK KARAR NOKTALARI; EYLEMLER FARKLI MESLEK GRUPLARI İLE EKİP OLMA, YÜKSEK MALİYET VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK, HER DÜZEYDE KARAR VERME VE KATILIMCI YÖNETİM, VOLÜM BAZLI DAN DEĞER BAZLI DEĞERLENDİRMEYE GEÇİŞ, KÜLTÜR DEĞİŞİMİ+BİLGİ PAYLAŞIMI+ HESAP VERME KAYIT+GERİBİLDİRİM+KANITA DAYALILIK; BİLGİ YÖNETİMİ

48 1656, Diego Velázquez Las Meninas

49 , P i c a s s o

50 Hayatta hiçbirşey Velázquez in resmi kadar belirgin ve net değildir. Hayat gerçekleri size Picasso nun resmindeki gibi şekil değiştirmiş olarak gösterir. Picasso nun resmine bakıp, Velázquez in resmini görebilenleriniz başarılı olacak, diğerleri kübik şekillere bakıp yanlış anlamlar çıkarmaktan gerçekleri hiç göremeyecekler. Rahmetli Prof. Dr. Muhan SOYSAL ODTÜ İşletme Fakültesi Emekli Öğretim Üyesi

51 ÖNEMLİ KAYNAKLAR AKALIN ERDAL, Bachuti Shengelia, Acıbadem Üniversitesi Sektör Buluşması 3, 25 Kasım 2016, Baccaglini l., Big Data Acıbadem Üniversitesi Sektör Buluşması 3, 25 Kasım 2016, Institute of Medicine, 2006 Institute of Medicine Healthcare Delivery Framework, Goldman D., Acıbadem Üniversitesi Sektör Buluşmasi 1, 25 Mart 2016, Journal of Healthcare Information Management, Volume 20, Number 3, Summer 2006, Journal of Healthcare Information Management 2010, The health spending projections were based on the 2007 version of the National Health Expenditures (NHE) released in January 2009, Centers for Medicare & Medicaid Services, Office of the Actuary. David Blumenthal, Driving Health System Transformation, The Commonwealth Fund 2011 International Symposium on Health Care Policy, Washington, D.C., December 2011 Dünya Ekonomik Forumu, The Future of Medicine: Megatrends in Medicine that Will Improve Your Health Care & Your Quality of Life, Stephen C. Schimpff, 2007 King Holmes, Global Health Agenda, Keynote Lecture, 49th ICAAC, San Francisco, September 2009 OECD Health Data, OZSARI H.; Sağlık Ekonomisi Lisans/Yüksek Lisans Ders Notları, Acıbadem Üniversitesi 2017 Türk Tabipleri Birliği, Türkiye İstatistik Kurumu, Sağlık Bakanlığı, WHO Department of Health Statistics and Informatics

52 Saygılarımla Doç. Dr. S. Haluk ÖZSARI