Asfalt Karışımlarının Dönel Presle Sıkıştırılması 1

Transkript

1 Fırat Üniv. Fen ve Müh. Bil. Der. Science and Eng. J. of Fırat Univ. 17 (3), , (3), , 2005 Asfalt Karışımlarının Dönel Presle Sıkıştırılması 1 Necati KULOĞLU ve Remzi NAMLI Fırat Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Fırat Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu nkuloglu@firat.edu.tr (Geliş/Received: ; Kabul/Accepted: ) Özet: Bu çalışmada, bitümlü sıcak karışımların tasarımı Superpave Metodu ile gerçekleştirilmiştir. Bunun için öncelikle bu metotta kullanılan dönel pres, FÜBAP desteğinde Elazığ Sanayiinde yaptırılmıştır. Bu presle Superpave Metodunun öngördüğü şekilde bitümlü karışım numuneleri hazırlanarak sıkıştırılmıştır. Ayrıca katkı malzemesinin bu numuneler üzerindeki etkisini görmek için katkılı numuneler de hazırlanarak birbiriyle karşılaştırılmıştır. Ülkemizde ilk defa bu metod ile laboratuarda deney yapılmış ve uygun sonuçlar elde edilmiştir. Anahtar Kelimeler : Asfalt, Superpave, Dönel Pres. Compaction of Asphalt Mixes with Gyratory Compactor Abstract: In this study, analysis of bituminous mixes were performed by Superpave Method. The gyratory compactor required for this method is made in Elazığ with the support of FUBAP. Asphalt mixtures specimens were prepared according to Superpave Method and then they were compressed. Furthermore, to see the effects of the additive material on these specimens, specimens involving additive materials were prepared and they were compared with each others. In our country, the first laboratory experiments about Superpave Method were performed and successive results were obtained. Key Words : Asphalt, Superpave, Gyratory Compactor. 1. Giriş Dünyada olduğu gibi ülkemizde de karayolu üstyapısında en çok esnek kaplamalar kullanılmaktadır. Esnek kaplama karışımları için çeşitli tasarım metodları vardır. Pek çok ülkede olduğu gibi ülkemizde de uzun yıllar boyunca Marshall Tasarım Metodu kullanılmıştır. Bu metodla tasarlanan üstyapılarda zamanla ondülasyon, tekerlek izi oluşması, düşük sıcaklık çatlakları gibi bozulmalar olmakta ve üstyapıdan beklenen performans sağlanamamaktadır. Bu nedenle, başta gelişmiş ülkelerde olmak üzere yeni tasarım metodlarının araştırılmasına ihtiyaç duyulmuştur. Bu metodlardan birisi de Superpave Tasarım Metodu dur. Superpave (Superior Performing Asphalt Pavements) olarak isimlendirilen üstün performanslı kaplama Metodu, bitümlü karışımların tasarımında ve sıkıştırılmasında yeni teknikler ortaya çıkarmıştır. Superpave metodu, A.B.D. deki Strategic Highway Research Program (SHRP) Stratejik Yol Araştırmaları Programı nın bir çalışmasıdır. Stratejik yol araştırma programı mühendisleri 1987 yılında yaptıkları kongrede, yolların durabilitesini ve performansını arttırmak ve her türlü iklim şartlarında kaplamanın kalitesini koruyabilmek için bir program geliştirmişlerdir. [1]. 1 Bu çalışma FÜBAP 580 Nolu proje kapsamında desteklenmiştir.

2 N. Kuloğlu ve R. Namlı Marshall numunelerinin laboratuarda sıkıştırılmasında darbeli tokmak kullanılmaktadır. Uygulamada ise silindirlerle sıkıştırma yapılmaktadır. Bu durumda Marshall sıkıştırma yöntemi, uygulamada kullanılan yöntemle uyuşmamaktadır. Marshall Metodunda tasarım sırasında karıştırma ve sıkıştırma sıcaklıkları olarak hava sıcaklığı dikkate alınmaktadır. Gerçek üstyapı üzerinde ise birçok faktör etkili olmaktadır. Bu nedenle Superpave Metodu tasarım sırasında hava sıcaklığı yerine kaplama sıcaklığını kullanır. Bunu elde etmek için o bölgenin enlem derecesi ve en az 20 yıllık meteorolojik verilerden faydalanılır. Diğer metodlarda bağlayıcı, penetrasyon ve vizkozite cinsinden sınıflandırılırken, Superpave metodunda Performance Grade (PG) Performans Sınıfı asfalt kullanılmaktadır. Dünyada Superpave Metodu ile önceki metodları karşılaştıran çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Çeşitli tasarım metodlarını karşılaştırmak için bir program geliştirilmiştir. Bu programda 6 farklı karışım; 50 darbelik Marshall, 75 darbelik Marshall, Pine ve Troxler yoğurmalı preslerinin kullanıldığı Superpave Metodu, Ordu Mühendislik grubunun geliştirdiği (GTM) kesme direncini belirleyen yoğurmalı pres ile sıkıştırılarak karşılaştırılmıştır. Superpave presleri ile sıkıştılan numunelerden elde edilen optimum asfalt içerikleri, %4 hava boşluğunda 75 darbe ile sıkıştırılan Marshall numunelerinden %0.3 ile %0.2 daha az bulunmuştur. [2]. Affan Habib ve arkadaşları tarafından Kansas da düşük hacimli yollar için Superpave ve Marshall metodlarının kullanıldığı bir çalışma yapılmıştır. Numuneler hem Marshall tokmağı hem de Superpave yoğurmalı presi ile sıkıştırılmıştır. Çalışma sonucunda aynı tasarım agrega yapısında Superpave ile elde edilen numunelerdeki optimum asfalt yüzdesi, Marshall ile elde edilenlerden % 0.7 daha az bulunmuştur. Superpave karışımlarındaki agregalar arasındaki boşluk ve bunların asfaltla doluluk yüzdeleri de Marshall numunelerinden daha az elde edilmiştir [3]. 2. Dönel (Yoğurmalı) Presler: Superpave Metodunda kullanılan temel alet yoğurmalı prestir. Bu presler zaman içinde gelişerek bugünkü kullanım şeklini almıştır Yoğurmalı preslerin tarihçesi Bugün kullanımda olan yoğurmalı preslerin ilk uygulaması Teksas da geliştirilmiştir. Şimdiye kadar kullanılmakta olan üç genel tipte yoğurmalı pres vardır Teksas yoğurmalı presi Yoğurmalı pres, Teksas Ulaştırma Bölümü tarafından bulunan bir yöntemle 1930 lardan beri asfalt karışım tasarımında kullanılmaktadır. İç çapı 4 inç (10.16 cm) olan bir kalıp, iki paralel plaka arasına yerleştirilir. Plakalar, alt ve üstten çapraz köşelerle bağlanırken, kalıbı yaklaşık olarak 6 derece yana yatırmaya izin verecek şekilde tasarım edilmiştir. 50 psi lik (3.52 kg/cm 2 ) bir basınç numuneye uygulayacak şekilde hidrolik kriko itilir. Açı uygulanmadan önce basınç 50 psi dir. Açı uygulandığı zaman başlangıçta basınç artar. Üç devirden sonra basınç azalır. Son noktaya ulaşıncaya kadar üçlü dönme periyotlarına devam edilir. Hidrolik krikonun tam basıncıyla son noktaya 150 psi lik basınçla ulaşılır. Son noktadaki basınç, 2500 psi oluncaya kadar sıkıştırma işlemi devam eder lerin sonu ile 1960 ların başında mekanik bir pres öncekine benzetilerek geliştirildi. Teksas karışım dizayn metodunda bugün bu pres kullanılmaktadır [4] Mühendislik Heyeti yoğurmalı presi II. Dünya savaşı sırasında Mühendislik Heyeti, sivil amaçlar için askeri teknolojinin kullanılmasına gerek duymuştur. Missisipi Ulaştırma Bölümü tarafından, uçak pisti yapımı için geliştirilen Marshall metodu daha sonra sivil karayolu üzerinde de kullanılmaya başlanmıştır. Aynı zamanlarda başka bir çalışma, yoğurmalı pres işlemi için de başlamıştır. Yoğurmalı test makinesi sıkıştırma işlemi sırasındaki basınçları ölçmek için dizayn edilmiştir. Açı Teksas metodundaki üç nokta yerine, iki nokta üzerine uygulanır. Kalıbın her tarafındaki açı sabittir. Sıkıştırma sırasında açıdaki değişimle, karışımın performans-deformasyon ilişkisi kurulmuştur [4]. 488

3 Asfalt Karışımlarının Dönel Presle Sıkıştırılması LCPC (laboratoire des ponts et chaussees) (Fransız) yoğurmalı presi 1950 li yılların sonunda karşılıklı bir değişim programı sırasında yoğurmalı pres fikri Fransa da başladı. Yoğurma mekanizması için geniş çalışmalar yapıldı. LCPC aletinde, dakikada 6 devirlik bir hızla dönen, 1 derece eğimli kalıp içindeki numuneye düşey olarak sabit bir basınç uygulanmıştır. Fransız yoğurmalı presi bu çalışma prensibine dayanmaktadır. Fransız sisteminde arazideki standart sıkıştırma durumu, silindir geçişi olarak belirlenir. Laboratuarda sıkıştırma sırasında kullanılan dönme sayıları artan kalınlıkla ilgilidir. Kalınlıkların artmasıyla dönme sayıları arttırılarak, yol üzerindeki sıkıştırmanın temsili daha kolay olmaktadır. Karışım tasarımındaki arttırılan kalınlık, dönmenin arttırılmasıyla denkleştirilir. En son değer, yol üzerindeki sıkıştırılabilirlik sabitidir [4] Superpave yoğurmalı presi Modern anlamda Superpave yoğurmalı presleri, NCHRP 9-5 çalışma programı esaslıdır. Yoğurmalı pres tasarımı sırasında malzeme özelliği parametrelerinin presten alınması öngörülmemiştir. SHRP nın temel konusu, performans tahmininde kullanılabilecek geçerli malzeme özellikleri ve ölçüm test metodlarını geliştirmektir. Yoğunluk durumunu değerlendirme, arzu edilen bir karakteristik olarak seçilmiştir. Sabit açı ve sabit düşey basınç dikkate alınmıştır. Yapılan uzun çalışmalardan sonra 1 derecelik açının yoğunluk için yeterli olmadığı görülmüştür. Neticede Superpave Karışım Tasarım metodu için 1.25 derecelik açı dikkate alınmıştır [4] FÜBAP desteğinde yaptırılan yoğurmalı pres Dünyadaki gelişmelere paralel olarak ülkemizde de Superpave Metodu, dolayısı ile de yoğurmalı pres hakkında çalışmalara başlanması gerekmektedir. Fakat yoğurmalı presin yurt dışından alınması yaklaşık olarak 30 bin dolar maliyet getirmektedir. Bu büyük maliyet nedeniyle yoğurmalı presin mekanik kısmının ülkemizde yapılması yoluna gidilmiştir. Bu amaca yönelik olarak ülkemizde ilk defa bu çalışma başlamıştır. Sınırlı yazılı literatür ve internet bilgilerinden, Elazığ daki sanayi imkanlarının elverdiği ölçüde ve Fırat Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi (FÜBAP) tan maddi destek alınarak bu pres yapılmıştır. İmal edilen presin belli başlı birkaç özelliği mevcuttur. Bunlar; standardın öngördüğü basınç, dönme işlemi ve açı tatbikinden ibarettir. Yoğurmalı preste; 150 mm iç çapında, 200 mm yüksekliğinde kalıplar, dakikada 30 devir yapmayı sağlayan motor düzeneği, sıkıştırma esnasında sabit kalacak şekilde 600 kpa (6 kg/cm 2 ) basınç uygulayan hidrolik sistem ve yatayda 1.25 derecelik açı uygulayacak düzenek mevcuttur. Bunları yerine getirmek için 150 ve 220 kwatt lık iki motor monte edilmiştir. Sıkıştırma esnasında basıncı gösteren 40 bar göstergeli bir manometre de prese takılmıştır. Superpave karışım tasarım metodunun amaçlarından birisi yoğurma esnasında karışımın yoğunluk bilgilerini elde etmektir. Bunun için her devirde sıkışma miktarını yani numune boyunu ölçebilecek bir düzeneğe ihtiyaç vardır. Bunu yerine getirmek için pres üzerinde bir ölçüm sistemi geliştirilmiştir. Şekil de, imal edilen presin yapım aşamaları verilmiştir. 489

4 N. Kuloğlu ve R. Namlı Şekil 2.1. Motor ile Hidrolik Yağ Kutusu Şekil 2.2. Yükleme ve Kalıp Çerçevesi Şekil 2.3. Yükleme Çerçevesi ile Motor 490

5 Asfalt Karışımlarının Dönel Presle Sıkıştırılması 3. Deneysel Çalışma Şekil 2.4. Yoğurmalı Presin Bitmiş Hali Bu çalışmada kalker türü agrega kullanılmıştır. Bu agreganın Superpave ve Marshall şartnamesine uygun olup olmadığını belirlemek için gradasyonları ve fiziksel özellikleri bulunmuştur. Deneylerde kullanılmak üzere uygun gradasyonu bulmak için şartname sınırlarında olmak üzere birkaç gradasyon kullanılmıştır.yapılan birkaç denemeden sonra şartname kriterlerini sağlayan aşağıdaki gradasyon değerleri seçilmiştir. Tablo 3.1 de deneylerde kullanılan agrega gradasyonu verilmiştir. Tablo 3.1. Seçilen 12.5 mm Agrega Gradasyonu Elek No (mm.) % Geçen Şekil 3.1 de Superpave kontrol noktaları ve deneylerde kullanılan agrega gradasyon eğrisi verilmiştir. 491

6 N. Kuloğlu ve R. Namlı Şekil 3.1. Deneylerde Kullanılan Gradasyon Eğrisi Agreganın fiziksel özelliklerini belirlemek için bir dizi deney yapılmıştır. Bu deneyler neticesinde deneysel çalışmada kullanılacak agreganın fiziksel özellikleri belirlenmiştir. Tablo 3.2 de çalışmada kullanılan agregaların fiziksel özellikleri verilmiştir. Tablo 3.2. Agrega Fiziksel Özellikleri Özellik Agrega Kaba İnce Filler Aşınma kaybı (%) (Los Angeles) (ASTM DC-131) Donma kaybı (%) (Na 2 SO 4 ile) (ASTM C-88) 8, Özgül ağırlık (g/cm 3 ) (ASTM C-127) 2, Özgül ağırlık (g/cm 3 ) (ASTM C-128) - 2,626 - Özgül ağırlık (g/cm 3 ) (ASTM D-854) - - 2,900 Kaba agrega köşeliliği (%) 96/92 (Bir yüzü 96, iki yüzü 92) Yassı ve uzun danelerin oranı (%) 8 Superpave Metodu için 12.5 mm nominal maksimum agrega boyutuna göre karışım numuneleri hazırlanmıştır. Trafik sayısı olarak 15 milyon eşdeğer tek dingil yükü tekerrür sayısı kullanılmıştır. Deneysel çalışmada tasarım bölgesi olarak Elazığ dikkate alınmıştır. Son 20 yıldaki en yüksek 7 günün sıcaklık değeri ortalaması 37 derece, en soğuk 1 günün değeri de -25 derece alınmıştır. Buna göre kaplama yüzeyinden 20 mm alttaki en yüksek kaplama sıcaklığı ile, yüzeydeki kaplama sıcaklığı formül 3.1. ve 3.2. ile bulunmuştur [5]. T 20mm = (T hava En En+42.2) (3.1) 2 T20 = ( ) = 55 mm T min = 0,859Thava+1,17 (3.2) T min = (-25) = C Bu hesaplama neticesinde %98 güvenilirlikte olmak üzere PG (AC-10) bitüm sınıfı seçilmiştir. Bitüme ait fiziksel özellikler Tablo 3.3. de verilmiştir. 0 C 492

7 Asfalt Karışımlarının Dönel Presle Sıkıştırılması Tablo 3.3. AC -10 Bitümünün Fiziksel Özellikleri Özellik Test Sonuçları Standartlar Penetrasyon (0,1mm) 25 0 C'de, 100gr, 5sn 98 TS 118 (ASTM D5) 4 0 C'de, 100gr, 5sn 18 TS 118 (ASTM D5) Düktilite (cm) 100 TS 119 (ASTM D113) Yumuşama noktası ( 0 C) 46,5 TS 120 (ASTM D36) Parlama noktası ( 0 C) 338 ASTM D92 Özgül ağırlık (gr/cm 3 ) 1,02 TS 1087 (ASTM D70) Superpave metodunda sıkıştırma enerjisi, yoğurma sayısı Ndiz değerinin bir fonksiyonudur. Ndiz, iklim ve trafik kategorisine göre değişir. Ndiz. dan başka Nilk ve Nmax kullanılmasının nedeni karışımın sıkışabilirliğini tesbit etmek içindir. Bu değerler Ndiz dan faydalanarak (3.3.) ve (3.4.) ifadeleri ile hesaplanır [5]. Log N max = 1.10 Log N diz (3.3) Log N ilk = 0.45 Log N diz (3.4) Tez çalışmasında 15 milyon eşdeğer dingil yükü tekerrür sayısı kullanıldığı için sıkıştırma parametreleri olarak N ilk = 8 N diz = 100 N max = 160 devir seçilmiştir. 31. Katkısız Superpave deneyi ve hacimsel özellikleri Çalışmada PG58-28 (AC 10) bitümü seçildiği için şartnamenin belirttiği şekilde numunenin karıştırma sıcaklığı olarak C, sıkıştırma sıcaklığı olarak da C olarak belirlenmiştir. Çalışmada 4 farklı bitüm yüzdesi kullanılmıştır. Yapılan deneme karışımlarından sonra %4.65 AC oranındaki karışım Superpave şartname sınırlarında kalmıştır. Superpave Metodunda en az dört farklı bitüm yüzdesinde numune hazırlanmalıdır. Bu nedenle elde edilen %4.65 AC oranına ilave olarak ±%0.5 AC ve +%1.0 AC oranlarında karışımlar hazırlanmıştır. Superpave Metoduna göre sıkıştırma yoğurmalı presle yapılmıştır. Sıkıştırılan numuneler kalıptan çıkarılarak yoğunlukları ölçülmüştür. Tablo 3.4 de dört farklı bitüm yüzdesindeki karışımların yoğurmalı presle sıkıştırıldıktan sonra Superpave dizayn metoduna göre elde edilen yoğunluk değerleri verilmiştir. Tablo 3.4. Dört Farklı Bitüm Yüzdesindeki Numunelere Ait Superpave Yoğunluk Değerleri %AC Numune Boyu (mm) (hes.) (Düz.) Numune Boyu (mm) (hes.) (Düz.) Devir %Gmm %Gmm Ortalama %Gmm I II ,142 2,142 86, ,086 2,128 85,46 85, ,342 2,345 94, ,319 2,365 94,98 94, ,366 2,366 95, ,356 2,403 96,51 95,77 (ölç.) = 2,366 C = 1,00 (ölç.) = 2,403 C = 1,02 V MA= 15,2 Gmm = 2, ,163 2,163 87, ,102 2,144 86,28 86, ,355 2,355 94, ,361 2,408 96,91 95, ,376 2,376 95, ,368 2,415 97,19 96,40 (ölç.) = 2,380 C = 1,00 (ölç.) = 2,415 C = 1,02 V MA= 15,0 Gmm = 2, ,110 2,153 87, ,079 2,100 84,85 85, ,329 2,376 96, ,359 2,383 96,40 96, ,371 2,418 97, ,397 2,420 97,78 97,75 (ölç.) = 2,418 C = 1,02 (ölç.) = 2,421 C = 1,01 V MA= 15,5 Gmm = 2, ,136 2,200 89, ,110 2,153 87,50 88, ,302 2,371 96, ,300 2,366 96,20 96, ,342 2,412 98, ,360 2,407 97,85 97,93 (ölç.) = 2,412 C = 1,03 (ölç.) = 2,407 C = 1,02 V MA= 16,4 Gmm = 2,

8 N. Kuloğlu ve R. Namlı Dört farklı bitüm yüzdesindeki numuneler sıkıştırılıp gerekli değerler elde edildikten sonra optimum asfalt miktarı belirlendi. Superpave metoduna göre % 4 hava boşluğundaki AC değeri optimum asfalt miktarıdır. Bu optimum değerle %VMA ve % Vf değerleri kontrol edildi. Superpave metodunda 12.5 mm nominal max agrega için min VMA değeri %14.0 dür. %Vf değeri ise %65-75 arasındadır. Şekil de %AC ye göre deneysel çalışmadan elde edilen %Va, %VMA ve %Vf nin değişimi görülmektedir. Şekil 3.2. %AC - % Va İlişkisi Şekil 3.3. %AC - %V MA İlişkisi 494

9 Asfalt Karışımlarının Dönel Presle Sıkıştırılması Şekil 3.4. % AC - %Vf İlişkisi %4 hava boşluğuna karşılık gelen optimum AC miktarı %4.75 dir. Bu değer kullanılarak %VMA ve % Vf eğrileri kontrol edildi. Bunun sonucunda %VMA, minimum değeri olan %14 ün üzerinde %15.0 ve %Vf de, % 73 ile %65-75 değeri arasında kalmıştır. Bu kontrollerden sonra karışımın Superpave koşullarını yerine getirmiş olduğu görülmüştür SBS Kraton D1192 Polimer katkılı Superpave deneyi ve hacimsel özellikleri Seçilen gradasyona göre dört farklı bitüm yüzdesindeki numuneler SBS Kraton D1192 katkı malzemesi kullanılarak da deneye tabi tutulmuştur. Burada bağlayıcı miktarları sabit tutulmuş, buna karşılık her bağlayıcıya %5 oranında SBS Kraton D1192 katkı malzemesi katılmıştır. Tablo 3.5 de, bağlayıcıda %5 SBS Kraton D1192 kullanılarak yapılan deney sonuçları verilmiştir. Tablo 3.5. Bitümde SBS Kraton D1192 Katkılı Dört Farklı Bitüm Yüzdesindeki Numunelere Ait Superpave Yoğunluk Değerleri %AC Devir Numune Boyu (mm) (hes.) (Düz.) %Gmm Numune Boyu (mm) (hes.) (Düz.) %Gmm Ortalama %Gmm I II ,127 2,169 87, ,157 2,179 87,70 87, ,346 2,393 96, ,374 2,398 96,50 96, ,338 2,385 96, ,380 2,405 96,80 96,70 (ölç.) = 2,385 C = 1,02 (ölç.) = 2,405 C = 1,01 V MA= 14,4 Gmm = 2, ,147 2,190 88, ,124 2,187 88,20 88, ,361 2,408 97, ,330 2,403 96,90 97, ,370 2,417 97, ,325 2,395 97,10 97,20 (ölç.) = 2,417 C = 1,02 (ölç.) = 2,395 C = 1,03 V MA= 14,2 Gmm = 2, ,141 2,184 88, ,105 2,189 88,40 88, ,364 2,411 97, ,314 2,407 97,20 97, ,373 2,420 97, ,346 2,440 97,65 97,60 (ölç.) = 2,418 C = 1,02 (ölç.) = 2,440 C = 1,04 V MA= 14,5 Gmm = 2, ,171 2,193 88, ,120 2,183 88,40 88, ,389 2,413 97, ,338 2,408 97,50 97, ,392 2,416 97, ,364 2,435 98,00 97,90 (ölç.) = 2,394 C = 1,01 (ölç.) = 2,435 C = 1,03 V MA= 14,9 Gmm = 2,

10 N. Kuloğlu ve R. Namlı Tablo 3.5 te verilen değerlere göre optimum AC miktarını bulmak için grafikler Şekil de verilmiştir. Şekil 3.5. SBS Katkılı Numuneler İçin %AC - %Va İlişkisi Şekil 3.6. SBS Katkılı Numuneler İçin %AC - % VMA İlişkisi Şekil 3.7. SBS Katkılı Numuneler İçin %AC - %Vf İlişkisi Şekil 3.5 de %4 hava boşluğuna karşılık gelen %4.45 optimum AC oranıdır. Bu % AC oranında VMA ve Vf eğrilerine dik çıkılarak eğriyi kestiği noktanın % değeri okunmuş ve VMA 496

11 Asfalt Karışımlarının Dönel Presle Sıkıştırılması değeri %14.25 ve Vf değeri %71.2 olarak bulunmuştur. Her iki değer de şartname sınırları içerisindedir. 4. Sonuçlar 1. Optimum bitüm yüzdeleri incelendiğinde katkısız numunelerde %4.75 değeri bulunurken, katkılı olanlarda bu değer %4.45 olarak elde edilmiştir. 3 Mayıs 2003 itibariyle penetrasyonu (AC 10) olan asfaltın rafineri çıkışı birim fiyatı Tl/ton dur. Bir ton SBS Kraton D1192 nin maliyeti ise TL dir. Yapılan hesaplamalarda katkısız numuneler için 1 ton asfalt betonundaki AC-10 nun maliyeti TL, SBS Kraton D1192 nin %5 oranında optimum değerlerde kullanılması sonucunda 1 ton asfalt betonundaki AC-10+Kraton D1192 bağlayıcısının maliyeti TL olmuştur. Yani 1 ton asfalt betonunda TL tasarruf sağlanmıştır. 2. Bu çalışmada Superpave metodu için gerekli olan yoğurmalı pres FÜBAP desteğiyle Elazığ Sanayisinde yaptırılmıştır.yurt dışından alınması çok büyük maliyet tutan yoğurmalı pres, üniversitesanayi işbirliği ile çok daha ucuza mal edilmiştir. Bu tür örnekler üniversitelerin, kendileri için gerekli olan makine ve teçhizatı çok büyük paralar karşılığı yurt dışından almaları yerine bulundukları yerdeki sanayi ve sanatkâr imkanlarını kullanmada teşvik edici olmaktadır. 3. Bu çalışmanın en önemli hususu, son zamanlarda yurt dışında önemli yer tutmaya başlayan Superpave dizayn metodunun ülkemizde ilk defa laboratuvarda incelenmesidir. Bu çalışmanın ülkemizde, ilerideki Superpave uygulamalarına bir başlangıç teşkil edeceği düşünülmektedir. Kaynaklar 1. F. Orhan, Asfaltın Geleceği Superpave, K.G.M. Teknik Araştırma Dairesi Başkanlığı, s, G.W.J. Maupin, Comparison of Several Asphalt Design Methods, Virginia Department of Transportation and the University of Virginia, H. Affan, H. Mustaque, K. Rasejh and A.F. Glenn, Comparison of Superpave and Marshall Mixtures for Low-Volume Roads and Shoulders, Transportation Research Record No:1609, G.A. Huber, Development of the Superpave Gyratory Compactor, Indianapolis, Indiana, 4 s, J.A. D Angelo, Superpave Mix Design Tests Methods and Requirements, U.S. Federal Highway Administration, 104. s,