SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI S A M S U N TİCARET VE SANAYİ ODASI İKTİSADİ RAPOR. Yayın No:2011/1. SAMSUN Ağustos 2011 İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN

Transkript

1

2 S A M S U N TİCARET VE SANAYİ ODASI İKTİSADİ RAPOR 2011 Yayın No:2011/1 SAMSUN Ağustos 2011 İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN i

3 Bu eserin tüm telif hakları Samsun Ticaret ve Sanayi Odası na aittir. Samsun Ticaret ve Sanayi Odası nın ismi kaydedilmek koşulu ile yayından alıntı yapmak mümkündür. Ancak Samsun Ticaret ve Sanayi Odası nın yazılı izni olmaksızın yayının tamamı veya bir bölümü kopyalanamaz, çoğaltılamaz, ticari amaçlarla kullanılamaz. 1.BASKI Ağustos 2011, SAMSUN Samsun TSO yayınları için ayrıntılı bilgi Ekonomik Araştırmalar servisinden temin edilebilir. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI HANÇERLİ MAHALLESİ ABBASAĞA SOKAK NO: SAMSUN Tel: Faks: E-Posta: Web: Hazırlayan: İbrahim ÇELİK Samsun TSO, Genel Sekreter Yardımcısı Cilt-Baskı: Bu Yayın 2000 Adet Basılmıştır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN ii

4 SUNUŞ Odamız, üyelerinin ve bölgesinin ihtiyaçları doğrultusunda politikalar üreterek, sınai, ticari ve sosyal bakımdan ülke kalkınmasına destek sağlamayı misyon olarak belirlemiştir. Bu misyon bağlamında şehrimizde iş dünyasının daha fazla yatırım yapabileceği cazip bir ortamın sağlanması büyük önem arz etmektedir. Yatırım ortamını iyileştirmek ise sorunların doğru tespit edilmesi ile mümkündür. Sorunları doğru tespit edilmesi beraberinde doğru çözümleri de getirecektir. Doğru tespitler ise ancak elinizde güvenilir bilgi varsa mümkündür. Samsun Ticaret ve Sanayi Odası olarak her yıl yayınladığımız istatistikî bilgiler, tablolar ve grafiklerden oluşan Samsun İktisadi Raporları ile kentimizin bir fotoğrafını çekiyor ve ilimizin ve iş dünyamızın yaşadığı sorunlara doğru tespitler konulması için aracı oluyoruz. Bu raporlar farklı birçok kurumca hazırlanan verilerin titiz bir çalışma sonucu detaylı olarak bir araya getirilmesiyle oluşturulmaktadır. Çalışmamızda şehrimize ait toplumsal ve kültürel yapı, ekonomik yapı ve makroekonomik göstergelere yer verilmiştir. Raporumuzun başta üyelerimize, karar vericilere, iş dünyasına, akademisyenlere, kısacası toplumdaki bütün kesimlere yönelik bir yol haritası oluşturacağına inanıyoruz. Bu vesileyle Samsun İktisadi Rapor 2011 çalışmasının hazırlanmasında büyük emeği geçen odamız çalışanları başta olmak üzere katkısı olan tüm kişi ve kurumlara teşekkürü bir borç bilirim. Salih Zeki MURZİOĞLU Yönetim Kurulu Başkanı İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN iii

5 İÇİNDEKİLER SAYFA KONU 1 GENEL DURUM 7 TARİHÇE 11 COĞRAFİ YAPI 17 NÜFUS/GÖÇ/DEMOGRAFİK GÖSTERGELER 29 SAMSUN İLÇELERİ 37 EKONOMİK YAPI 39 GAYRI SAFİ KATMA DEĞER/GAYRI SAFİ YURT İÇİ HASILA 49 KAMU YATIRIMLARI 55 YATIRIM TEŞVİKLERİ 61 SANAYİ 65 ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ 71 KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ 73 İSO 500 FİRMALARI 77 SAMSUN SERBEST BÖLGESİ 81 KOSGEB SAMSUN 87 ORTA KARADENİZ KALKINMA AJANSI (OKA) 91 MARKA/PATENT/FAYDALI MODEL/ENDÜSTRİYEL TASARIM 95 FİRMA İSTATİSTİKLERİ 101 ODALAR 102 TİCARET VE SANAYİ ODALARI 103 SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI ÜYE İSTATİSTİKLERİ 105 ESNAF VE SANATKAR ODALARI 107 DIŞ TİCARET 122 TİM İLK 1000 İHRACATÇI FİRMA LİSTESİ 123 SAMSUN GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ DIŞ TİCARET VERİLERİ 129 BANKACILIK 141 PROTESTOLU SENETLER 147 VERGİ İSTATİSTİKLERİ 148 VERGİ TAHAKKUK VE TAHSİLATI 150 MÜKELLEF SAYILARI 156 VERGİ REKORTMENLERİ 159 İLLERARASI REKABET 167 İŞGÜCÜ/İSTİHDAM/İŞSİZLİK 173 SOSYAL GÜVENLİK 183 TARIM VE HAYVANCILIK 195 ULAŞTIRMA 209 ENERJİ VE MADENLER 210 SAMSUN İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI 211 ELEKTRİK ENERJİSİ 213 EĞİTİM 219 YÜKSEK ÖĞRETİM 220 ONDOKUZMAYIS ÜNİVERSİTESİ 222 CANİK BAŞARI ÜNİVERSİTESİ 223 SAĞLIK 227 KÜLTÜR VE TURİZM 235 ÇEVRE 241 SPOR İSTATİSTİKLERİ 245 BİNA İSTATİSTİKLERİ 249 SUÇ İSTATİSTİKLERİ 253 AVRUPA BİRLİĞİ HİBELERİ 257 KÖYDES İSTATİSTİKLERİ 261 SAYILARLA SAMSUN İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN iv

6 GENEL DURUM İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 1

7 GENEL DURUM Bu raporumuzda Samsun u ekonomik ve sosyal birçok yönleriyle incelemeye, İlimizin geçmiş yıllardaki ve bugünkü sosyoekonomik durumunu gözler önüne sermeye çalıştık. Binlerce yıllık tarihi ile birçok medeniyete ev sahipliği yapmış bir şehir olan Samsun halen bölgesinin sosyoekonomik olarak en büyük kenti durumundadır. Samsun coğrafi konumu itibariyle birçok avantaja sahiptir. Kara, Deniz, Hava ve demiryolu ulaşımına sahiptir. Birçok Liman hizmeti veren tesisi bulunmaktadır. Hafif raylı sisteme sahiptir yılında Samsun ülke nüfusu içinde %1.91 lik bir paya sahipken 2010 yılında bu oran % 1,70 e gerilemiştir. Samsun un Nüfus artışı (%0.2) Türkiye ortalamasının (%1.6) çok altındadır. İlimiz net göç vermektedir (9,407Kişi, %-7.48). Samsun un Merkezde yer alan Atakum, Canik ve İlkadım ilçelerine yoğun göç yaşanmaktadır. Samsun un şehir nüfusu oranı %65.2 ile Türkiye ortalamasının altındadır. Samsun Devlet Planlama Teşkilatı tarafından hazırlanan İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması 2003 raporunda 81 il arasında 32. Sırada bulunmaktadır. Samsun 1996 yılında yapılan benzer çalışmada 76 il arasında 35. Sırada yer almaktaydı. İlimizde 17 ilçe, 40 Belediye, 946 köy bulunmaktadır. Samsun un Köy sayısı payı %2.75 olup 5. Sıradadır. Samsun un ilçeleri arasında ciddi ekonomik gelişmişlik farkları vardır. DPT İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2004) raporuna göre 10 ilçemizin gelişmişlik endeksi (-) eksidir. Türkiye deki 872 ilçe arasında son sıralarda bulunan (6.Grup) üç ilçemiz bulunmaktadır. Örneğin Asarcık 796., Ayvacık 789., Salıpazarı 761., Vezirköprü 710. Sıradadır. Birinci gelişmişlik grubunda yer alan ilçemiz bulunmamaktadır yılında 10 ilçenin Sosyo Ekonomik Gelişmişlik sıralaması düşerken 5 ilçenin sıralaması yükselmiştir. Ancak sıralaması yükselen 5 ilçenin de sadece ikisinin endeksi pozitiftir. Genel anlamda bütün ilçelerin endekslerinde 1996 yılına göre gerileme söz konusudur. Samsun merkez dahi 1996 yılında 1.gelişmişlik grubunda 15. Sırada yer alırken 2004 yılı çalışmasında 2. Gelişmişlik grubuna düşmüş ve 25. Sıraya gerilemiştir. Samsun un da içinde yer aldığı TR83 Bölgesinde (Samsun-Tokat-Çorum-Amasya) gayrı safi katma değerinde tarım sektörünün payı düşerken sanayi ve hizmetler sektörünün payı artmaktadır. Bölgede 2004 yılında Tarım sektörünün gayrı safi katma değer payı %22.7 iken 2008 yılında bu rakam %18.6 ya gerilemiştir. Sanayi sektörünün payı %19.7 dan, %21.6 ya, hizmetler sektörünün payı ise %57.6 dan %59.8 e yükselmiştir. 2005, 2006, 2007, 2008, 2009 ve 2010 yıllarında Samsun un toplam kamu yatırımlarından almış olduğu payda önceki yıllara göre önemli bir artış olmakla birlikte 2011 yılı kamu yatırım payında önemli bir düşüş mevcuttur programına göre de Samsun un almış olduğu kamu yatırımı %1.15 pay ile 389 milyon 958 bin TL iken 2011 kamu yatırımı 0.65% pay ile 236 milyon 326 bin TL olmuştur yılında 8. Sırada olan Samsun 2011 yılında 21. Sıraya gerilemiştir. Samsun kamu yatırımlarında; 2005 yılında %1.13 pay ile 14. sırada, 2006 yılında %1.06 pay ile 12. sırada, 2007 yılında %1.03 pay ile 14. sırada, 2008 yılında %1.36 pay ile 6. sırada, 2009 yılında %1.36 pay ile 8. sırada, 2010 yılında %1.15 pay ile 8. sırada, 2011 yılında %0.65 pay ile 21. Sırada yer almaktadır yılında Samsun da kamu yatırımlarının sektörel olarak; Diğer Kamu hizmetleri %26, ulaştırma-haberleşme %25, tarım %19, eğitim %12, sağlık %12, Enerji %3, Madencilik %2 ve Konut %1 şeklinde sıralandığı görülmektedir. Samsun 2007 ila 2010 yılları arasında Samsun kişi başına kamu yatırımında Türkiye ortalamasının üzerindedir. Ancak 2011 programına göre Samsun (189.TL/Kişi) Türkiye ortalamasının (265.TL/Kişi) altında kalmıştır. Samsun Yüksek Planlama Kurulunun 16 Ekim 1997 tarih, 97/88 sayılı kararı ile 1. Derecede kalkınmada öncelikli yöreler kapsamına alınmış ve halen Kalkınmada Öncelikli yöre statüsündedir. 16 Temmuz 2009 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 2009/15199 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile 3. Bölgede yer almakta ve bütün teşvik unsurlarından yararlanmaktadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 2

8 Samsun un yıllarında almış olduğu yatırım teşvik belgeleri incelendiğinde 2008 yılından sonra belge sayısı ve istihdam payında artış eğilimi görülmektedir yılında Sabit yatırım tutarında 2009 yılına göre azalma görülmektedir yılında Samsun da yatırım yapmak için alınan yatırım teşvik belgelerinden 5 adedi tarım, 40 adedi imalat,1 adedi enerji ve 27 adedi de hizmetler sektöründe yatırım yapmak için alınmıştır. Yatırım teşvik belgelerinde İmalat sektörünün ağırlığı bulunmaktadır. İlimizde Samsun Merkez OSB, Samsun Gıda İhtisas OSB, Kavak OSB, Bafra OSB ve Havza İhtisas OSB olmak üzere toplam 5 adet Organize Sanayi Bölgesi bulunmaktadır. Kavak OSB, Bafra OSB ve Gıda İhtisas OSB lerde yatırımcılara arsa tahsisleri devam etmektedir. Üretim ve İhracatın büyük bir kısmı başta Merkez OSB olmak üzere Organize Sanayi Bölgelerinde gerçekleşmektedir. İlimizde, 5 tanesi büyükşehir sınırları içerisinde olmak üzere toplam 14 adet (KSS) küçük sanayi sitesi bulunmaktadır. Bu sanayi sitelerinde Haziran 2011 itibariyle toplam 6,869 işyeri vardır. Sanayi sitelerinin doluluk oranı %78.73 dır. Samsun İşgem (İş Geliştirme Merkezi) kurulduğu 2007 yılından beri 40 adet firmaya destek vermiştir. İlimizde yaklaşık 800 sanayici firmanın (Ticaret Sicil ve Esnaf Sicile Kayıtlı) sanayi sicil belgesi mevcuttur. Gıda ürünleri ve içecek, Ana Metal Sanayi, Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat, Ağaç ve Mobilya ile Bitkisel üretim sektörleri öne çıkan sektörlerdir. Samsun dan yapılan ihracatın büyük bir kısmı Sanayici firmalarca gerçekleştirilmektedir. İhracatın büyük bir kısmını demir çelik, demir ve çelikten eşya, makine ve cihazlar ile parçaları, plastik ve plastikten mamul eşya ve gıda maddeleri oluşturmaktadır. İstanbul Sanayi Odası nın yapmış olduğu Türkiye nin 500 büyük sanayi kuruluşu anketi çalışmalarına göre 2010 yılında ilk 500 arasına 4 Samsun firması, ikinci 500 arasına ise 6 Samsun firması girmiştir. Samsun Serbest Bölgemizde alım-satım konusunda faaliyet gösteren 15 adet kiracı kullanıcı, üretim konusunda faaliyet gösteren 5 adet yatırımcı kullanıcı, 1 adet depolama, 1 adet kiralama ve 1 adet de işletme ruhsatlı olmak üzere toplam 23 adet ruhsatlı firma bulunmaktadır. Bölgenin resmi açılışının yapıldığı 1998 yılından 2010 Aralık sonuna kadar ticaret hacmi toplam $ kadardır. Samsun un sınai mülkiyet hakları konusunda ülke içindeki payı çok düşüktür yılı itibariyle Endüstriyel tasarım başvuru payı %0.38 tescil payı %0.39, marka başvuru payı %0.64 tescil payı %0.51, faydalı model başvuru payı %0.80 tescil payı %0.89, patent başvuru payı %0.46 tescil payı %0.16 dır. Samsun un 2010 yılı sonu itibariyle endüstriyel tasarım başvuru sayısı sırası 23, endüstriyel tasarım tescil sayısı sırası 20, marka başvuru ve tescil sayısı sırası 20, faydalı model başvuru ve tescil sayısı 17, patent başvuru sayısı sırası 19, patent tescil sayısı sırası ise 36 dır yıllar incelendiğinde Samsun da kurulan şirket sayısı payında artış, kurulan kooperatif ve gerçek kişi ticari işletme sayısı payında ise gerileme söz konusudur. Tasfiye edilen şirket ve kooperatif sayısı payında düşüş görülmektedir. Kapanan şirket ve kooperatif sayısı payında azalma, kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısı payında ise artış görülmektedir. Yabancı sermayeli firma sayısı bakımından Samsun %0.16 pay ve 44 adet firma ile 22. Sırada bulunmaktadır. İlimizde altı adet Ticaret ve Sanayi Odası mevcuttur. Bu Odalara kayıtlı toplam faal üye sayısı tarihi itibariyle 9,106 adettir. Samsun faal esnaf sayısı bakımından tarihi itibariyle 43,940 faal üye ve %2.3 pay ile Türkiye de 10. Sırada bulunmaktadır. Samsun, Ekonomi Bakanlığı tarafından hazırlanan İl İl Dış Ticaret Potansiyeli çalışmasına göre Sıradan olmayan ürünler ihraç eden çeşitliliği yüksek iller sınıfında değerlendirilmekte ve Yeni Nesil Yatırım Teşvikleri önerilmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 3

9 Samsun da yerleşik 192 firma 2010 yılında dünyanın 112 ülkesine toplam 275 Milyon$ ihracat gerçekleşmiştir yılları arasında İhracat Türkiye de %141 artarken, Samsun da %394 oranında artmıştır. Samsun da 2010 yılında bir önceki yıla göre ihracat %9.6 oranında azalırken aynı dönemde Türkiye de ihracat %11.6 oranında artmıştır. Samsun 2010 yılında %0.24 ihracat payı ile 29. Sırada yer almaktadır yılında Samsun da yerleşik 216 firma, dünyanın 70 ülkesinden toplam 612 milyon $ lık ithalat gerçekleştirmiştir. Samsun 2010 yılında toplam ithalat tutarı sıralamasında %0.33 pay ile 19. sıradadır yılları arasında ithalat Türkiye de %168 artarken, Samsun da %279 oranında artmıştır. Samsun da 2010 yılında bir önceki yıla göre ithalat %27.7 oranında artarken aynı dönemde Türkiye de ithalat %31.7 oranında artmıştır yılında En fazla ihracatın Endonezya, Almanya, Irak, Mısır, İtalya, Rusya Federasyonu, Azerbaycan ve Belçika ya yapıldığı görülmektedir. En fazla ithalatın ise Rusya Federasyonu, ABD, İtalya, Almanya, Romanya ve Çin den yapıldığı görülmektedir. Samsun un kişi başına ihracat ve ithalat rakamları Türkiye ortalamasının çok altındadır yılında Türkiye de kişi başına ihracat 1,546 $ iken Samsun da 220$ dır. Yine 2010 yılında kişi başına ithalat 2,517$ iken Samsun da kişi başına ithalat 489$ kadardır. Türkiye İhracatçılar Meclisinin açıkladığı İlk 1000 ihracatçı listesinde 2009 yılında 6 Samsunlu firma, 2010 yılında 5 Samsunlu firma yer almıştır. İlimizde tarihi itibariyle 19 bankanın 119 şubesi ile 4 katılım bankasının birer şubesi olmak üzere toplam 123 banka şubesi bulunmaktadır. Samsun bankalarında 2010 yılı sonu itibariyle 2 milyar 657 milyon dolarlık mevduat bulunmakta ve %0.73 pay ile 17. Sırada yer almaktadır yılı kredi stoku ise 2 Milyar 838 Milyon dolara ulaşarak %0.97 pay ile yine 17. Sırada yerini almıştır. Samsun un toplam mevduat payı hem çok düşük ve azalmakta, toplam kredi stok miktarı da sürekli artmaktadır yılı sonu itibariyle kredi stok miktarının, mevduat miktarını geçtiği görülmektedir. Samsun un kredi mevduat oranı ise 2002 yılında %22.4 iken 2010 yılı sonunda bu oran %106.8 e yükselmiştir. 2007/2010 yıllarında Samsun kişi başına mevduat ve kredi stokunda Türkiye ortalamasının çok altında yer almaktadır yılında Samsun kişi başına mevduat miktarında 2,121.-$ ile Türkiye 35. si, Kişi Başına kredi stok miktarında ise 2,266.-$ ile Türkiye 28. si, durumundadır. Şehrimizde toplam mevduatın %57.41 i tasarruf mevduatı, %21.5 i döviz tevdiat hesabı, %14.38 i ticari kuruluşlar mevduatı, %4.65 i resmi kuruluşlar mevduatı şeklindedir. Türkiye de ise mevduatın %39.36 sı tasarruf mevduatı, %27.85 i Döviz tevdiat hesabı, %18.59 u Ticari kuruluşlar mevduatı, %4.25 i resmi kuruluşlar mevduatıdır. Samsun da 2010 yılı sonu itibariyle toplam kredilerin %85.86 sı ihtisas dışı kredilerden, %14.14 ü de ihtisas kredilerinden oluşmaktadır. Tarım kredilerinin payı %7.96, mesleki kredilerin payı ise %2.12 kadardır. Türkiye de ise 2010 yılı sonu itibariyle toplam kredilerin %93.4 ü ihtisas dışı kredilerden, %6.6 sı da ihtisas kredilerinden oluşmaktadır. Tarım kredilerinin payı %3.5, mesleki kredilerin payı ise %0.97 kadardır. Samsun un yıllar itibariyle protestolu senet durumu incelendiğinde, hem protestolu senet sayısı bakımından hem de protestolu senet tutarı bakımından Türkiye sıralamasının sürekli yükseldiği ve payının da arttığı görülmektedir. Protestolu senet sayısı bakımından 2000 yılında Samsun un payı %0.94 iken 2010 yılsonu itibariyle bu oran %1.77 ye yükselmiştir. Samsun protestolu senet sayısı bakımından 2000 yılında 19. Sırada iken 2010 yılında 11. Sıraya yükselmiştir. Protestolu senet tutarı bakımından 2000 yılında Samsun un payı %0.51 iken 2010 yılsonu itibariyle bu oran %1.33 e yükselmiştir. İlimiz protestolu senet tutarı bakımından 2000 yılında 22. Sırada iken 2010 yılında 13. Sıraya yükselmiştir. Protestolu senet başına tutar ortalama değerleri de Türkiye ortalamasına yaklaşmaktadır. Samsun senet başına tutar bakımından 2000 yılında Türkiye ortalamasının %54.5 ine ulaşırken, 2010 yıl sonu itibariyle Türkiye ortalamasının %75.4 üne ulaşmıştır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 4

10 Samsun ve Türkiye nin yılları arasındaki vergi tahakkuk ve tahsilatları incelendiğinde Samsun un tahsilat oranının Türkiye ortalamasının altında kaldığı görülmektedir. Samsun da Türkiye de olduğu gibi yıllar itibariyle tahsilat oranlarında düşme söz konusudur. Samsun 2010 yılında; Tahsilat oranı sıralamasında 30., Tahsilat artışı sıralamasında 31., Toplam tahsilat içindeki pay sıralamasında 15., Tahakkuk artışı sıralamasında 40., Toplam tahakkuk içindeki pay sıralamasında 17. Sırada yer almıştır. Samsun un 2003 yılında %1.22 pay ile 26,176 olan Katma Değer Vergisi mükellef sayısının 2010 yılı sonunda %1.25 pay ile 18. Sırada ve 28,278 e ulaştığı, 2003 yılında %1.38 pay ile 23,941 olan Gelir Vergisi mükellef sayısının 2010 yılı sonunda %1.42 pay ile 15. Sırada ve 23,979 a ulaştığı, 2003 yılında %0.82 pay ile 4,945 olan Kurumlar Vergisi mükellef sayısının 2010 yılı sonunda %0.82 pay ile 19. Sırada ve 5,335 e ulaştığı, 2003 yılında %1.94 pay ile 9,550 olan GMSİ Vergisi mükellef sayısının 2010 yılı sonunda %1.01 pay ile 16. Sırada ve 9,825 e ulaştığı, 2003 yılında %2.16 pay ile 17,698 olan Basit Usulde Vergilendirilen Gelir Vergisi mükellef sayısının 2010 yılı sonunda %2.15 pay ile 17. Sırada ve 15,641 e düştüğü, 2003 yılında %1.32 pay ile 26,783 olan Gelir Stopaj Vergisi mükellef sayısının 2010 yılı sonunda %1.28 pay ile 17. Sırada ve 30,117 e ulaştığı görülmektedir. İllerarası Rekabetçilik Endeksi sonuçlarına göre 81 il arasında 15. olduğu görülen Samsun un, da 16. sıraya gerilediği ve Genel Endeks sıralamasında bu sırasını koruduğu tespit edilmiştir. Genel Endeks değeri 25,55 olan Samsun un rekabet gücünü meydana getiren alt endeksler incelendiğinde; Erişilebilirlik Alt Endeksi nin payının %55,83 olduğu, bunu sırasıyla %24,69 ile Beşeri Sermaye ve Yaşam Kalitesi Alt Endeksi nin ve %18,76 ile Ticaret Becerisi ve Üretim Potansiyeli Alt Endeksi nin takip etmekte olduğu saptanmıştır. Markalaşma Becerisi ve Yenilikçilik Alt Endeksi nin ilin rekabet gücündeki payı %0,72 oranındadır. Samsun un 2008 de %7.8 olan işsizlik oranı, 2009 yılında %7.3 e gerilemiş, 2010 yılında ise tekrar 2008 seviyesine ulaşarak %7.8 olarak gerçekleşmiştir. Samsun un işsizlik oranı Türkiye ortalamasının altında seyretmektedir ila 2010 yıları arasında Samsun da işsizlik oranı değişmemiş, işgücüne katılım oranı %10.2, istihdam oranı da %10.3 oranında azalmıştır. Türkiye de ise işsizlik oranı %8.2, işgücüne katılım %4.1 ve istihdam oranı da %3.1 artmıştır. Samsun un Öncelikli Yaşam Göstergeleri İncelendiğinde 2010 Yılı sonunda; Sosyal Güvenlik Kapsamının (Yeşil Kart Hariç) Toplam il Nüfusuna Oranı bakımından 47. Sırada, Sosyal Güvenlik Kapsamı Dışında Kalan Nüfus bakımından 10.sırada, Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Aktif Çalışanların Toplam il Nüfusuna Oranı bakımından 48. Sırada, Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Emeklilerin Toplam il Nüfusuna Oranı bakımından 30.sırada, Sosyal Güvenlik Kapsamındaki bakmakla yükümlü tutulanların il nüfusuna oranı bakımından 49.sırada, 2022 sayılı yasadan yararlananların oranı bakımından 44. Sırada, Yeşil Kartlı Sayısı bakımından 19.sırada olduğu görülmektedir. Samsun un Tarım alanı payının düştüğü, Sebze bahçelerinin alan payının arttığı, Meyveler, içecek ve baharat bitkileri alan payının azaldığı görülmektedir. Yine Samsun un örtü altı sebze ve meyve alanı miktarı ve payının arttığı görülecektir yılı itibariyle Samsun un; Toplam bitkisel üretim değeri sırası 11, Kişi başına bitkisel üretim değeri sırasının 30, Canlı hayvan değeri sırasının 22, kişi başına canlı hayvan değeri sırasının 55, Hayvansal ürünler değeri sırasının 16, Kişi başına hayvansal ürünler değeri sırasının 52 olduğu görülmektedir. Samsun 2009 yılında trafik kazası sayısı bakımından 2,071 kaza ve %1.86 pay ile 15. Sırada, Ölü sayısı bakımından 105 ölü ve %2.43 pay ile 10. Sırada, yaralı sayısı bakımından da 4,007 yaralı ve %1.99 pay ile 13. Sırada yer almaktadır. Türkiye de yaklaşık her 25 kazada 1 kişi hayatını kaybederken Samsun da her 20 kazada 1 kişi hayatını kaybetmektedir. Türkiye de kaza başına 1.81 kişi yaralanırken Samsun da bu rakam 1.93 tür. Samsun otomobil sayısı bakımından 2010 yılı itibariyle %1.30 pay ve toplam 97,909 otomobil ile 19. Sırada, Bin kişi başına özel otomobil sayısının Türkiye ortalamasının (102) çok altında ve 78 araç ile 43. Sırada, Minibüs sayısı bakımından %2.86 pay ve 11,053 minibüs ile 6. Sırada, Traktör sayısı bakımından %3.10 pay ve 43,500 adet traktör ile 6. Sırada, Kamyonet sayısı bakımından %1.75 pay ve 42,018 adet kamyonet ile 14. Sırada olduğu görülmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 5

11 Samsun un toplam elektrik tüketim payı ile Sanayi elektrik tüketim payının artış eğiliminde olduğu görülmektedir yılında %1.09 olan toplam elektrik tüketim payı 2009 yılında %1.21 e yükselmiştir. Yine 2000 yılında %0.71 olan sanayi elektrik tüketim payı 2009 yılında %1.14 e yükselmiştir. Samsun 1,542 KWh lik kişi başına toplam elektrik tüketimi ve 645 KWh lik kişi başına sanayi elektrik tüketimi ile Türkiye ortalamasının altında bulunmaktadır. Türkiye nin kişi başına toplam elektrik tüketimi ortalaması 2,162 KWh ve kişi başına sanayi elektrik tüketimi 971 KWh dir. Samsun hem toplam elektrik tüketiminde hem de sanayi elektrik tüketiminde 20. Sırada yer almaktadır. Samsun un ilk ve ortaöğretim eğitim durumu incelendiğinde; şube başına düşen öğrenci sayısı bakımından Türkiye ortalamasına göre daha iyi bir durumda olduğu, ancak 2010 yılında şube başına öğrenci sayısının 2002 yılına göre daha fazla olduğu, şube başına öğrenci sayısında az da olsa artış görüldüğü, şube başına öğretmen sayısı bakımından Türkiye ortalamasını yakaladığı, öğretmen başına düşen öğrenci sayısı bakımından Türkiye ortalamasına göre daha iyi bir durumda olduğu görülmektedir. İlimizde halen Ondokuzmayıs Üniversitesi ve Canik Başarı Üniversitesi olmak üzere iki üniversite bulunmaktadır. Ondokuz Mayıs Üniversitesi 1975 yılında kurulmuş olan bir devlet üniversitesidir. 25 bin öğrencisi ve 2 bin akademik personeli bulunmaktadır yılı yayın sayısına göre 10. Sırada yer almaktadır. Canik Başarı Üniversitesi Başarı Eğitim Kültür ve Sağlık Vakfı ile Tanrıverdi Eğitim Kültür ve Yardımlaşma Vakfı güç birliği yaparak 10 Haziran 2009 tarihinde Canik Başarı Üniversitesinin kuruluş çalışmalarına başlamışlardır. Üniversitenin akademik eğitim-öğretime başlaması için çalışmalar yapılmaktadır. İlimiz hekim sayısı bakımından 10. sırada, pratisyen hekim sayısı bakımından 8. sırada, toplam hekim sayısı bakımından 8. sırada, Diş hekimi sayısı bakımından 9. sırada, sağlık memuru sayısı bakımından 8. sırada, hemşire sayısı bakımından 9. sırada, ebe sayısı bakımından da 12. sırada bulunmaktadır. Samsun un hastane yatak sayısı payı 2002 yılına göre düşük olmakla birlikte 2007 yılı itibariyle yüzbin kişi başına düşen hastane yatak sayısı sıralamasında 14. Sıradadır. Samsun 1 adet ambulans helikoptere sahip olup 2010 yılında taşınan hasta sayısı 170 tir. Samsun 2009 yılı itibariyle %2 pay ile 33 sinema salonuna ve 3,503 sinema koltuğuna sahiptir. %3.39 pay ile 7 adet tiyatro salonuna ve 1,414 adet tiyatro koltuk sayısına sahiptir. Tiyatro gösteri sayısı payı %5.74 ile 1,079 adettir. Tiyatro seyirci sayısı payı %2.13 ile 92,100 adettir. %1.39 pay ile 16 adet kütüphaneye sahiptir. %1.64 pay ile 3 adet müzeye sahiptir. İlimiz 2009 itibariyle 56 adedi belediye belgeli 7 adedi de turizm işletme belgeli olmak üzere toplam 63 adet turistik tesise sahip olup toplam yatak kapasitesi 3,433 adet toplam oda sayısı da 1,625 adettir. İlimizin tesis, oda, ve yatak kapasitesi payı çok düşüktür. Samsun ve Tekkeköy İlçe Merkezlerinde Ölçüm Yapılan İstasyonlardan Elde Edilen Partiküler Madde ve Kükürtdioksit Konsantrasyonlarının Yıllık Ortalamaları oldukça düşüktür. Samsun 2009/2010 sezonu itibariyle faal amatör futbolcu sayısı bakımından 3,747 futbolcu ile %1.56 paya sahip ve 18. Sırada yer almaktadır. İlimiz spor kulübü sayısı bakımından toplam 242 kulüp ve %2.2 pay ile 9. Sırada yer almaktadır. Kulüplerin türlerine göre dağılımına baktığımızda %50.8 i spor, %9.1 i ihtisas, %12 si müessese, %28.1 de okul türündedir. Samsun sporcu sayısı bakımından toplam 59,652 sporcu ve %2.15 pay ile 10. Sırada yer almaktadır. Kullanma Amacına Göre Tamamen Veya Kısmen Biten Yeni Ve İlave Yapılarda Bina Sayısı bakımından 1,393 bina ile %1.75 paya sahiptir. %3.42 lik payı ile Halka açık ikamet yerleri dikkat çekmektedir. Samsun 2002 yılından 2011 Ağustos ayına kadar Avrupa Birliği hibe programı çerçevesinde 136 adet projeye karşılık 15,781, Avroluk hibe sözleşmesi imzalamıştır. Samsun bu projelerle %4.18 lik hibe tutarı payına sahip olup 6. Sırada yer almıştır. KÖYDES (Köylerin Altyapısının Desteklenmesi) Projeleri incelendiğinde; 2005 yılında %1.45 ödenek payı ile 29. Sırada yer alan Samsun, 2010 yılında %2.97 pay ile 6. Sıraya, 2011 yılında da %2.52 pay ile 5. Sıraya yükselmiştir. Samsun yılları arasında almış olduğu toplam 191,350,373.TL ödenek ile %2.62 paya sahip olarak 5. Sırada yerini almıştır. Samsun BELDES (Belediyelerin Altyapısının Desteklenmesi) Projeleri kapsamında toplam 300 Milyon TL ödenekten 4 milyon 807 bin TL (%1.60) alarak 23. Sırada yer almıştır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 6

12 TARİHÇE İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 7

13 TARİHÇE Milâttan yıl önce, Kafkasya üzerinden Anadolu ya gelerek Neşa, Zalpa (Zalpuva), Pruşhanda, Truva, Alişar, Alacahöyük, Hattuşaş (Boğazköy) ve Kültepe (Kaniş) ile Hatti gibi isimlerle ilk şehir devletleri ni kuran ve bir Federasyon çatısı altında toplanan, batılı bâzı târihçilerin Ön Türkler dediği ve Hititler den önce Anadolu da l.500 yıllık bir hâkimiyet dönemi geçirmiş bulunan Türkistan asıllı Hattiler e mensup Kızılırmak ve Yeşilırmak deltaları arasında kalan sahil şeridine yerleşik durumda olan bu yerli halk (Gaskalar/Kaşkalar) ın, şimdiki Samsun şehrinin 14 km doğusuna isabet eden Tekkeköy ile Mert Irmağı kenarındaki Dündar (Öksürük) Tepe civarında, ilk ve en eski Samsun u kurdukları, daha sonra bu bölgede hakimiyet sağlayan Hititler (Etiler) in bir süre bu yörede oturdukları ve M.Ö yıllarında meydana gelen büyük bir volkanik patlama neticesinde ortadan kalktıkları, devletlerinin ise Avrupa dan Anadolu yarımadasına geçmiş olan Frigler tarafından yok edildiği, daha sonra ise M.Ö. 8. YY.da Kafkaslar yoluyla Doğu Anadolu bölgesine giren Kimmerler in Güney Karadeniz kıyılarında yaşayan halk üzerinde egemenlik kurdukları, İyon gemicilerinin ise şimdiki Liman Mahallesi sınırları içerisinde kalan, bir ucu Baruthâne ye kadar uzanan ve şimdiki Şehir Stadyumu karşısında yeralan antik liman sırtlarındaki Toraman Tepe ve Cedit Mahallesi yamaçlarında, eski ismi Enete denilen yerde M.Ö. 562 de Amisos adını verdikleri Yukarı ve Aşağı Şehir den oluşan bir site içerisinde alış veriş merkezi tesis ettikleri muhtelif târihçilerce ifade edilmektedir. Yukarıda belirtildiği gibi, Türkistan asıllı Hattiler e mensup Kızılırmak ve Yeşilırmak deltaları arasında kalan sahil şeridine yerleşik durumda bulunan bu yerli halk (Gaskalar/Kaşkalar) ; Samsun ve yöresinde hâkimiyet sağlamış ve bu toprakları ebediyyen Türk yurdu yapan atalarımızdan bir koldur. Onlar hakkında Hitit (Eti)ler (M.Ö: 2000-M.Ö: 700) tarihi içerisinde bâzı bilgiler ile karşılaşıyoruz. Bir kere daha vurgulayacak olursak; Samsun un bilinen târihi, Miletos ve Efesos lu gemicilerin Karasamsun sırtlarına gelip koloni kurdukları M.Ö. 562 den çok daha öncelerinden başlamakta ve burada çeşitli medeniyetler meydana getirdikleri bir bir ortaya çıkmaktadır. Bafra ilçemizde; İkiztepe de, 1974 yılından bu tarafa sürdürülen kazı çalışmalarının sonunda (Eylül-2005 sonuçlarına göre), 500 dolayında arkeolojik buluntuya rastlanmış olması ve bunlar arasında da tezgâh ağırlıkları, ağırşaklar, kemik deliciler, zıpkın uçları, hançer, çakmak taşı kesiciler, metal bilezik, küpe ve yüzükler bulunması; çağlar boyunca bu bölgede hayvancılık, avcılık, balıkçılık ve dokuma sanatlarının yapılmış olması; bütün bunların incelenmesi ile de bölgede Kalkolitik dönem denilen M.Ö e ait yerleşme izlerine rastlanması, diğer taraftan M.Ö ile M.Ö yıllarına kadar da sürekli yerleşim yapıldığının anlaşılması, kazılarda Eski Tunç çağı denilen M. Ö ve Erken Hitit çağı denilen M. Ö dönemine ait çok sayıda eser ile kalıntının tespit edilmesi, bu arada M.Ö yıllarına ait bir de anıt mezarın ortaya çıkarılması yanında burada yaşayan insanların Akdeniz ırkının özelliklerini taşımadıkları, Alacahöyük te yaşayan Orta Anadolu ırkından da farklı Güney Rusya ile Bulgaristan da, Varna da yaşamış insanlardan geldiklerinin anlaşılmış olması yukarıdaki açıklamaları teyit eder mahiyettedir. Anadolu ya ilk gelen insanların Türkler olduğu, bâzı Batılı târihçiler ve coğrafyacılar, arkeologlar vb. istemese de bir hakîkat olarak zaman zaman su üstüne çıkmakta ve bilim dünyâsında gözler önüne serilmektedir: Hacılar ilçesinde yapılan kazılarda, ortaya çıkan eserler, bizim eserlerimizdir. Sümer, Babil, Asur, Akad, Ertürk (Etrüksler yani Truvalılar), Mısır, Aztek, Maya, İnka, Eti (Hitit) biz Türklerin öbür adlarıdır. Yine bâzı târihçiler de bugünkü Foça şehrine adını veren Foçealılar ın, Likastos diye isimlendirdikleri Mert Irmağı ağzında Amisos Kolonisi ni kurduklarını, bu tarihten 16 yıl sonra yâni M.Ö. 546 yılında Lidya Kralı Krezus ile Pers İmparatoru Kurus (1. Keyhüsrev) in bu şehrin güneyinde bir savaşa tutuştuklarını ve Lidya Kralı nın yenilerek Kurus a esir düştüğünü ve Amisos un Pers İmparatorluğu nun eline geçtiğini, daha sonra Pers İmparatoru olan Dârâ nın, şimdiki Cezaevi ve Kılıçdede Câmiî çevresindeki kuruluş yerini beğenmiyerek bunun 3 km. batısındaki (Toraman Tepe) ye taşınmasını emrettiğini ve böylece 2. Amisos şehrinin tesis edildiğini vurgulamaktadırlar. M.Ö. 4 ncü asırda Makedonya Kralı İskender, Persler i yenerek Anadolu ve İran ı istilâ etti. O nun 33 yaşında (M.Ö. 323 yılında) ölümü üzerine, imparatorluk toprakları, arkadaşları arasında paylaştırıldı. Bu paylaşmada Amisos (antik Samsun), Amasi (Amasya), Gazira (Turhal), Zela (Zile), Komana Potika (Tokat) şehir ve yöreleri; Büyük İskender in yakın arkadaşı Evmenes in hissesine düştü. Kısa bir süre sonra da Evmenes, diğer generaller tarafından öldürüldü. Yerine Büyük İskender in kumandanlarından Ksandr, M.Ö. 315 yılında Amisos u ele geçirerek subaylarından Amintas ı buraya vâli tayin etti. Daha sonra Büyük İskender in en güçlü kumandanlarından biri olan Antigonos, Amisos u arkadaşı Ksandr dan aldı ise de M.Ö. 301 de, bugünkü Dinar civarında, diğer komutan arkadaşlarıyla yaptığı savaşta yenilip öldürülünce Anadolu da tam bir anarşi yaşanmaya başlandı. Bu karışıklık durumundan yararlanmayı fırsat bilen Midridat adındaki bir Pers asilzâdesi Amasi yi ele geçirdi. Kuzey Karadeniz e ve Kırım a da hakim olduktan sonra M. Ö. 280 yılında bağımsız PONT KRALLIĞI nı kurdu. Devlet kuruculuğu sebebiyle de Kitistes/Kurucu lâkabını aldı. Kral Mitridat, M. Ö. 266 yılında öldü. Amasya ya nâzır kayalar içinde ayrılan mezar içine gömüldü. Kral Mezarları adı ile meşhur olan bu mezarlarda Midridat ın soyundan gelen krallar gömülüdür. Kral Mitridat ın yerine 1. Arieborzan geçti. 11 yıllık bir krallık sürdükten sonra M.Ö. 255 yılında öldü. Yerine O nun oğlu 2. Mitridat M.Ö. ( ) geçti. Bu dönemde Seleukos Kralı nın kız kardeşi Laodike ile evlenen 2. Midridat, drahoma/düğün armağanı olarak da Büyük Frigya yı aldı, M.Ö. 245 yılında ise Amisos u zapt etti. M.Ö. ( ) 3. Mitridat, (M.Ö ) ise 1. Farnas dönemidir. Farnas zamanında, Bir Miletos/Milet kolonisi olan Sinop ele geçirildi (M.Ö.183). Pontus Devletinin başşehri Amasya dan buraya taşındı. Trapezos/Rize, Of (Ofis), Sürmene (Sursamia), Akçaabat (Hermenessa), Giresun (Kerasos) ve Ordu (Katyora) O nun zamanında ülke topraklarına katıldı. 1.Farnas dan sonra yerine kardeşi 4. Mitridat (M.Ö ) geçti. Ardından oğlu 5. Mitridat (M.Ö ) kral oldu. Bu dönemde meydana gelen 3. Kartaca Savaşı nda gemi ve asker yardımı yaparak Roma nın yanında yer alındığı için ödül olarak Anadolu daki Frigya toprakları elde edildi. Karısı tarafından düzenlendiği sanılan bir suikast sonucu Sinop ta öldürüldü. İktidarı ele geçiren Kraliçe Laodike, 9 yıl süreyle devleti yönetti. 5. Mitridat ın küçük yaştaki oğlu 6 Mitridat Eupator, annesinin korkusundan bir süre kaçıp dağlarda yaşadı. Yeterince büyüyüp güçlendikten sonra da Sinop a döndü ve annesi ile kardeşini de öldürerek Pontus tahtına çıktı (M.Ö ). Roma İmparatorluğu ile savaştı. Roma İmparatorluğu ndan Paflagonya yı (Kastamonu yöreleri), Ankara Ovası nı, Frigya yı (Eskişehir dolayları), Sivas yörelerini ve Kapadokya yı (Kayseri dolayları ile İç Anadolu yu) işgâl etti. Ege sahilindeki Bitinya Krallığı ile Roma Lejyonlarını ve müttefiklerini de yendi ve Romalıları Anadolu dan sürüp çıkardı. Bunun üzerine Roma İmparatorluğu; bu devleti dize getirebilmek için en kuvvetli kumandanlarını Anadolu ya gönderdi. Nice sonraları Romalı General Lukullos, M.Ö. 71 yılında Amisos u ve kral sarayının bulunduğu Eupatoria yı, bilâhare de Sinop ve Trabzon ile yörelerini ele geçirdi. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 8

14 Romalı General Pompeius da Büyük Mitridat ın üzerine saldırınca Midridat, bu ağır tazyik ve hücumlara dayanamadı ve anavatanı olan Pont u bırakarak Kırım a kaçtı. Pompeius; işgâl ettiği Amisos a Pompeipolis adını verdi ise de halk arasında eski ismi aynen devam etti. Büyük Mitridat ın ölümünden sonra Amisos ile birlikte eski yerler, tekrar Roma İmparatorluğu nun eline geçince Pont Devleti de sona erdi (M.Ö. 63). Fransız kaynaklarına göre, daha Pontus Krallığı nın kurulduğu yıllarda bölgede oturmakta olan halkın üç bölüm olduğu, bunların da;iranlılar, Kıyı şehirlerindeki Rûmlar, Bölgenin asıl yerli halkı olan Turanlılar, olduğu ileri sürülmekte ve Pontus Krallığı nı teşkil eden üç ana milletten Turanlılar/Türkler in Bölgenin asıl yerli halkı olduğu vurgulanmaktadır. Muhtelif târihlerde İslâm orduları bu bölgeye akınlar yaptılar. İranlı Sasaniler de zaman zaman bu bölgeye akınlarda bulundular Malazgirt Zaferi nden sonra, Selçuklu Türkleri nden Anadolu Fatihi Kutalmışoğlu Süleyman Şah ın komutanlığındaki Türk ordusu, bütün Anadolu gibi bu bölgeyi de fethetti. Bizansın tahriki ve Roma kilisesinin de teşvikiyle başlayan Haçlı Seferlerinin birincisinden sonra Selçuklular, bâzı kıyı şehirleri gibi SAMSUN adını verdikleri şehri ve bu antik Amisos u da terk ederek Anadolu içlerine kadar çekildiler. 4. Haçlı Seferi (1204) sırasında; İstanbul, Haçlılar ın istilâsına uğrayınca, İmparator ailesinden Aleksi Kommen, Trabzona kaçarak orada, başşehri Trabzon olmak üzere Trabzon Rûm İmparatorluğu nu kurdu. Cenevizliler in Karadeniz ticâretini ele geçirmeleri üzerine de Amisos/Samsun limanının önemi iyice arttı. Selçuklu sultanlarından Sultan Keykavus ve kardeşi Sultan Alaeddin Keykubat, Trabzon Rûm İmparatorluğu nu doğuya doğru iterek küçülmesine sebep oldular. Samsun ve Sinop u yeniden fethettiler. Samsun limanı, bu dönemde Kırım ile olan ticâreti sebebiyle oldukça gelişen Sinop yanında sönük kaldı. Bu devirde iki Samsun bulunuyordu: Bugünkü Samsun un bulunduğu yerde Müslüman Samsun ile 2-3 km kuzey-batı istikametinde ve çoğunluğunu gayri müslimlerin teşkil ettiği Ceneviz ticâret sitesi olan Gâvur Samsun veya Kara Samsun (antik Amisos) idi. Büyük Moğol Hükümdarı Hülâgü nün, yaklaşık 800 bin Müslümanı katlederek silmeye çalıştığı islâmî izlerin, İlhanlı Hükümdarı Gâzan Mahmud Hân ( ) zamanında Müslümanlığın tekrar ülkeye yerleşmesinden sonra Müslüman Samsun da bâzı câmi ve mescîdlerin temeli atılmış, sonra gelen Muhammed Hüdabende Olcaytu, Ebu Said, Arpa ve Musa Hân ( ) zamanlarında ise şehrimiz Yalı (Hoca Hayreddîn), Pazar ve Kurşunlu Câmiî ve külliyelerinin yapımı gerçekleşmiştir. Ceneviz sitesi olan Kara Samsun, 14. asırda Osmanlı hâkimiyetini kabûl etmişti. Anadolu Birliği ni sağlamak için çeşitli savaşlara giren Sultan Çelebi Mehmet Hân, Amasya Sancak Bey i olan Şeyhzâde Murat ın Lala sı Rûm Beylerbeyi (Sivas, Çorum, Yozgat, Amasya, Tokat ve Canik Beylerbeyi) Biçeroğlu Hamza Bey komutasındaki bir orduyu buraya gönderdi. Hamza Bey, şehri karadan kuşattı. Bunun üzerine Cenevizliler de şehri ateşe vererek gemilerine binip kaçtılar. Hamza Bey, Gâvur Samsun a girdiği zaman, kül yığınından başka bir şey göremedi. İsfendiyar oğlu Hızır Bey in elinde bulunan Müslüman Samsun ise, Çelebi Mehmet kuvvetlerine karşı koyamıyacağını anlayınca, şehri muharebesiz teslim edip babasının yanına döndü. Böylelikle de Samsun, her iki şehir merkeziyle birlikte 15. asırda kesin olarak Osmanlı Devleti ne katılmış oldu. Bugün Gâvur Samsun dan, bâzı mezar buluntuları dışında fazla bir şey kalmamıştır. Müslüman Samsun ise, Anadolu Selçuklu Devleti çökmek üzereyken Canik Beyliği nin başşehri olmuştur de Yıldırım Bâyezıd Hân, Samsun u alarak, Toroslar a ve Fırat a kadar Anadolu yu Osmanlı hâkimiyetinde birleştirmiştir Ankara Savaşı nda Bâyezıd Hân ın yenilmesinden sonra Timurlenk, Samsun u Kubadoğlu Cüneyd Bey e vermiştir. Birkaç yıl sonra Taceddinoğlu Hasan Bey, Cüneyd Bey i öldürerek Samsun u almıştır. Az bir zaman sonra da Samsun, Kastamonu da oturan İsfendiyar (Candar) Oğullarının eline geçmiştir de Çelebi Sultan Mehmed (yukarıda belirtildiği gibi) bizzat kendisi Samsun u alarak kesin bir şekilde Osmanlı Devleti ne katmıştır. Fâtih Sultan Mehmed, 1460 yılında 2. Mora Seferi ne çıktıktan ve Bizans kalıntılarını sildikten sonra 1461 de Ceneviz den Güney Karadeniz de bulunan Amasra yı feth etti. Baharda Sinop a geldi ve himayesinde bulunan Candarlı (İsfendiyar) Beyliği ne dostça son verdikten sonra Trabzon üzerine yürüdü. Denizden de kuşatılan Trabzon, İmparator un teslim olması üzerine düştü. Kommenos İmparatorluk hanedanına son verildi. Böylece Trabzon Rûm İmparatorluğu Devleti, bir daha diriltilemiyecek şekilde târihe karıştı. Bu şekilde Batum ve Gürcistan kıyılarına kadar bütün Güney Karadeniz kıyıları, Osmanlı Devleti ne katıldığı gibi Trabzon ve Rize gibi Anadolu nun son parçaları da Hıristiyanlar dan alınmış oldu. Osmanlı Devri nde Samsun, Canik Sancağı (eyâleti) adıyla Rûmiye-i Sugra Beylerbeyliği nin bir vilâyeti idi. Tanzimat tan sonra Trabzon eyâletinin 4 sancağından biri oldu. 6 kazası vardı. Samsun, Osmanlı devrinde, Sinop ve Trabzon limanları yanında ikinci derecede bir Karadeniz limanı olmuştur. Bu şehirde askerî ve sivil tersaneler bulunuyordu. Anadolu ya açılan bir kıyı şehri olarak sakîn târihî hayât, merkezi (önce)trabzon da olmak üzere Giresun, Ordu, Samsun, Amasya, Sinop şehirlerini içine alacak şekilde kurulmak istenen Rûm Pontus Devleti nin teşkili için girişilen vahşet ve katliâmlarla, zaman zaman bozulmuş ve yüzlerce köy haritadan tamamen silinirken, binlerce Müslüman Türk, Pontusçu Rûm Çeteleri tarafından öldürülmüştür. Merkez Ordusu kuvvetlendirilerek sayısı artırılmış ve 1922 yılının başlarından itibaren de Pontus ayaklamasının bastırılmasına geçilmiştir. Bunun için de bölgeye dağılan milli kuvvetler, asi Rûm köylerini ve onların dayanağı olmuş yerleri birer birer taramaya başladı. Sonunda, Pontus hayâli ile isyan başlatan Rûmların elebaşları ve onların yardakçıları tamamen yok edildi. Bir çıban başı olarak senelerce etkinliğini sürdüren Rûmların bu tutumu kökünden kazındı. Bunun için de Merkez Ordusu nca ele geçirilen çete üyelerinden sı kısmen affedildi. Orduya sığınmayıp direnen Rûm da öldürüldü. Anadolu içlerinde oturmak zorunda bırakılan Rûm kadın ve çocukları da 1923 yılı başlarında vapurlara bindirilerek Yunanistan a gönderildi. Yunanistan dan da göçmen olarak yılları arasında toplam kişi ülkemize mübadil olarak geldi. Bunlardan u Samsun a yerleştirildi. Böylece, Pontus hayâli de ebediyyen sona ermiş oldu. (*) (*): Mert Irmağı İnsanları (Pontus a Darbe)-Ali Kayıkçı; Gürses Gazetesi Yy. No. 10, 5. Baskı, Samsun-Mayıs 2009, s ile 5 Yıldız lı 55 Yıldız lı ve TC Kimlik li Samsun ; Samsun 2010 dan. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 9

15 CUMHURİYET DÖNEMİNDE SAMSUN İLE İLGİLİ BAZI ÖNEMLİ OLAYLAR SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI Mustafa Kemal Paşa 19 Mayıs 1919 da Samsun a çıktı. Mustafa Kemal Paşa 25 Mayıs-13 Haziran 1919 da Havza ya konuk oldu Samsun-Sivas Demiryolu İnşaatı 2.defa başladı ilk lokomotif Samsun a getirildi. Mustafa Kemal Paşa 20 Eylül 1924 te tekrar Samsun a geldi Samsun Ticaret Borsası Kuruldu Yılında Vezirköprü ve Ladik ilçeleri Amasya ilinden ayrılarak Samsun a bağlandı Yılında Çarşamba ilçesinde belediye teşkilatı kuruldu Yılında Fransızların elinde bulunan sigara fabrikası Tekel e devredildi Yılında Samsun-Çarşamba demiryolu hizmete girdi Elektrik Şebekesi hizmete açıldı Samsun Limanından 18 Milyon Liralık ihracat, 13 Milyon Liralık ithalât gerçekleşti Samsun Ticaret ve Sanayi Odası ilk milli kongresini yaptı Samsun su şebekesine kavuştu. 29 Ekim 1930 da Gazi Kütüphanesi hizmete açıldı ilk kazması vurulan Samsun-Sivas demiryolu 1932 de hizmete açıldı Kavak bucağı, ilçe oldu Alaçam bucağı ilçe oldu Verem Savaş Dispanseri hizmete açıldı SSK Hastanesi hizmete açıldı Halk Eğitim Merkezi hizmete açıldı Ayvacık bucak merkezi oldu Samsun Havalimanı hizmete açıldı Kızılay Kan Merkezi kuruldu Samsun Limanı hizmete açıldı Samsun Fuarı hizmete açıldı Samsunspor Kulübü Samsun da bulunan dört amatör mahalli lig takımının birleşmesi ile kuruldu Karadeniz Bakır İşletmeleri hizmete girdi Samsun Azot fabrikası üretime başladı Yeni Belediye sarayı hizmete açıldı Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretime başladı Samsun şehirlerarası tam otomatik telefon görüşmesine kavuştu Asarcık ilçe oldu Ondokuz Mayıs, Salıpazarı ve Tekkeköy ilçe oldu Ayvacık köyü ile Keskinoğlu Köyü birleştirilerek Ayvacık ilçesi kuruldu Yakakent İlçe oldu Samsun Büyük Şehir statüsünü aldı Samsun İçme ve Kullanma suyu projesi tamamlandı Samsun Kalkınmada Öncelikli Yöre Statüsüne alındı. Uygulamaya Ocak 1998 de geçildi Samsun-Çarşamba Uluslararası Havalimanı resmi olarak açıldı Şubatında seferler başladı Samsun Atatürk Kültür Merkezi (AKM) Açıldı Samsun-Kavak Organize Sanayi Bölgesi Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca tescili yapıldı Samsun Ticaret ve Sanayi Odası 100.Kuruluş Yıldönümünü kutladı Türk Devlet ve Toplulukları Kurultayı Samsun da yapıldı Samsun Sahil Yolu Açıldı Samsun Doğalgaz Dağıtım Lisansı İhale ilânı Resmi Gazetede yayımlandı Samsun Organize Sanayi Bölgesi Doğalgaz kullanmaya başladı. Büyük Şehir sınırları genişledi Samsun Gübre Sanayi A.Ş. özelleştirildi Karadeniz Bakır İşletmeleri A.Ş. Samsun tesisi özelleştirildi Samsun TEKMER Samsun TSO nun Tefriş ve Tadilatını yaptığı yeni binasında Faaliyete başladı 2007 Çevre yolu hizmete açıldı 2008 TCDD ye ait Samsun Limanı Yer Hizmetleri Kiralama Yöntemiyle özelleştirildi Atakum, Canik ve İlkadım İlçe Oldu 2008 Merkezi Samsun olan TR83 Düzey 2 Bölgesi (Samsun,Amasya,Çorum,Tokat) Kalkınma Ajansı Kuruldu Merkez Gıda OSB Tahsisleri Yapıldı 2009 Teknopark Kuruluş Çalışmaları başladı 2009 Samsun Ticaret ve Sanayi Odası Eğitim Vakfı Çalışmaları Başladı 2009 Samsun Lojistik Köy çalışmaları başladı 2010 Nisan; Canik Başarı Üniversitesi Kuruldu Samsun Fuar ve Kongre Merkezi Protokolü İmzalandı 2010 Samsun Hafif Raylı Sistem Hizmete Başladı 2011 Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesi Açıldı İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 10

16 COĞRAFİ YAPI İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 11

17 COĞRAFİ YAPI COĞRAFİ KONUM Karadeniz sahil şeridinin orta bölümünde Yeşilırmak ve Kızılırmak nehirlerinin Karadeniz e döküldükleri deltalar arasında yer alan Samsun ili 9,364 Km² lik bir yüz ölçüme sahiptir. Coğrafi konum olarak kuzey enlemleri, ve doğu boylamları arasındadır. Kuzeyinde Karadeniz in yer aldığı ilimizin komşuları; doğusunda Ordu, batısında Sinop, güneyinde Tokat ve Amasya, Güney batısında ise Çorum illeridir. Samsun ili yeryüzü şekilleri bakımından üç ayrı özellik gösterir. Birincisi güneyindeki dağlık kesim, ikincisi; dağlık kesimle kıyı şeridi arasında kalan yaylalar, üçüncüsü; yaylalarla Karadeniz arasındaki kıyı ovalarıdır. Kızılırmak ve Yeşilırmak akarsularının delta alanlarında oluşmuş kıyılarında, yurdumuzun tarımsal potansiyeli en yüksek ovalarından Bafra ve Çarşamba ovaları yer almaktadır. JEOLOJİK YAPI Samsun da genç delta ovalarında alüvyonlar bulunmakla birlikte, dik yamaçlarla ayrılmış taraçalarda eski alüvyonlar görülmektedir. Güneydeki dağlık kesime geçiş alanı neojen yaşlı, killi-kireçli tortularla kaplıdır. Kıyı dağları Kretase lavlarından oluşmuştur. Aynı dağların iç kesimlerinde killi, çakıllı tortular bulunur. İç kesimlerde Neojen tortular ve yer yer alüvyonlarla kaplı ovaların güneyinde de birinci ve ikinci zaman yaşlı ve kıvrımlı kayaçlar Kretase ve Eosen Flişlerine rastlanır. Geniş alanlarda ise volkanik oluşumlar görülmektedir. Samsun da Eosen, Kretase ve Neojen dönemli oluşumlara sıkça rastlanmaktadır. YAYLALAR Bölgedeki yaylalar genellikle ikinci ve üçüncü zamanda meydana gelmiştir. Karadeniz bölgesinde dağ yamaçları çok aşınmıştır. Ayrıca bölgedeki akarsular toprağı yeteri derecede parçalayarak arazide yer yer yaylalar meydana getirmiştir. Bunlar arasında en önemlileri Ladik, Havza ve Kavak yaylalarıdır. DAĞLAR Samsun ili topraklarının Karadeniz kıyıları düzlüklerle, güneye uzanan iç kesimleri ise, yükseklikleri fazla olmayan dağ sıraları ile kaplıdır. Bölge, Karadeniz kıyıları ile bu kıyılara içeriden paralel olarak uzanan yüksek dağlar arasındadır. Bu dağlar Ünye-Çarşamba kesiminde doğu-batı, Samsun-Bafra kesiminde doğu-güney, batıkuzeybatı yönünü takip eder. Doğudan batıya doğru uzanan ve birbirinin devamı olarak görünen başlıca iki sıra dağ vardır. Bunlardan doğudakine Canik Dağları, batıdakine ise, Çangal Dağları denir. Canik Dağları: Büyük bölümleri Ordu ilinde bulunan Canik Dağlarının batı uçları Samsun topraklarında bulunur. Yükseklikleri az olan bu dağ sıraları Karadeniz ile iç kesimler arasındaki ulaşıma engel olmazlar. Yüksekliği ortalama 1500 metredir. Çangal Dağları: Samsun ili sınırlarının batı ucundan içeri giren Çangal Dağlarının büyük bir kısmı Sinop ili sınırları içerisindedir. Çangal dağlarının ortalama yüksekliği 1500 metredir. Sıralı Dağlar: Samsun ilinin önemli yüksekliklerinden birisi olan Sıralı Dağlar Kavak ilçesinin doğusunda yer alır ve yüksekliği 1300 metredir. Kocadağ: Samsun ilinin kuzey kesiminde Kavak ilçesi yakınlarında bulunan Kocadağ 1310 metre yüksekliktedir. Akdağ: Samsun ilinin en yüksek dağı olan Akdağ ın yüksekliği 2062 metredir. Lâdik ilçesi ve Amasya arasında bulunan Akdağ zengin orman yapısına sahiptir. Kunduz Dağları: Samsun ili Vezirköprü ilçesi toprakları üzerinde bulunan Kunduz Dağlarının yüksekliği 1783 metredir. Ünlü kunduz ormanları ile birlikte anılan dağ orman ürünlerinin çokluğu ile ülke çapında bir şöhrete sahiptir. Hacılar Dağı: Ankara -Samsun karayolu üzerinde, Kavak ilçesinden sonra yer alan Hacılar dağının yüksekliği 1150 metredir. Bundan sonra Mahmur dağlarını görmekteyiz. Nebyan Dağları: Samsun un kuzey batısında bulunan Koca Dağın batısında bulunan Nebyan Dağlarının yüksekliği 1224 metredir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 12

18 Bu dağlardan başka, güney doğuda; Akpınar 900 m ve Böğürtlen tepe 950 m, doğuda Büyük dağ ve Topuzlu 950 m, Sofualan ve Örencik 800 m, güney doğuda Saltuk tepesi 1150 m, Kavakta Kocaçaltepe 913 m, Mert ırmağı sağ yönünde Çadırtepe 110 m, Kürtün ırmağının sağında limana doğru uzanan Toraman tepe 125 m, yüksekliklerinde tepeler de mevcuttur. AKARSULAR Yeşilırmak: Yeşilırmak nehri Köse Dağlarından çıkar. Erbaa ilçesinden geçerek Çarşamba ya ulaşan Yeşilırmak ilçeyi ortadan ikiye bölerek, Civa Burnun dan Karadeniz e dökülür. Üçtaşlar bölgesinde Ters akan ırmağı ile birleşir. Uzunluğu 416 km olan Yeşilırmağın akış hızı saatte 5 km, en kurak mevsimde su yüksekliği 9 metre doğu sahilinde ise 5.5 metredir. Kızılırmak: Sivas taki Kızıl Dağından doğan Kızılırmak Türkiye nin en uzun akarsuyudur. Osmancık ilçesinden Karadeniz bölgesine giren ırmak 1151 km uzunluğundadır. Kargı civarında kuzey doğu Samsun- Sinop sınırına girer. Bafra nın batısında kollara ayrılan ırmak Bafra Burnundan Karadeniz e dökülür. Delice, Devrez ve Gökırmak Kızılırmak ın önemli kollarındandır. Bafra yakınlarında yapılan ölçümlere göre en kurak zamanda genişliği 46 metre derinliği 1.30 metredir. Saniyede 21 metreküp su akıtır. Akış hızı ise saatte 4 ila 6 km arasındadır. Terme Çayı: Terme çayı Kara ormandan doğar. Simenit etrafındaki sazlıkları besleyen Terme çayı ilçeyi ikiye bölerek Karadeniz e dökülür. Genişliği 30 metre derinliği yaklaşık 1 metre olan Terme çayı çeltik tarlalarına hayat verir. Diğer Akarsular: Mert Irmağı, Kürtün Çayı, Ters akan Çayı, Karaboğaz Deresi, Akçay, Uluçay, Esenli, İncesu, Hızırilyas, Ballıcaderesi ve Güdedi gibi irili ufaklı akarsular vardır. OVALAR Çarşamba Ovası: Erbaa ilçesinde geçen Yeşilırmak nehri Çarşamba ilçesine ulaştıktan sonra Civa Burnundan Karadenize dökülürken çok kıymetli alüvyonlu Çarşamba ovasını meydana getirir. Kirazlık tan başlayan Çarşamba Ovasının yüz ölçümü 89,500 hektardır. DSİ tarafından yaptırılan su kanalları sayesinde arazinin %70 i tarıma elverişli hale getirilmiştir. Geri kalan % 30 luk kısım ise ormanlık, sazlık ve bataklıktır. Bafra Ovası: Bafra ilçesine gelen Kızılırmak, Bafra da çeşitli kollara ayrılır. Bafra burnundan denize dökülen Kızılırmak, ardında geniş ve alüvyonlu topraklar bırakır. 47,727 hektarlık ova nın 6,150 ha lık alan halihazırda sulanmaktadır. Türkiye nin en verimli ovalarından biridir. DSİ tarafından yaptırılan sulama kanalları ile sulanan ovanın kuzey kısımları çorak arazidir. Bu yerlerde hayvancılık yapılmaktadır. GÖLLER Bölgedeki göller zaman zaman değişen akarsu yataklarından meydana gelmiştir. Yörenin gölleri Bafra, Çarşamba ve Ladik ilçelerinde toplanmıştır. Liman Gölü: Bafra ya 20 km uzaklıktadır. 3 km büyüklüğündeki göl bazı kollarla denize açılmıştır. Bu kolların uzunluğu bazı yerlerde 2000 metreyi bulur. Gölde kefal ve sazan balığı avcılığı yapılmaktadır. Liman gölünün güneyinde Balık gölü kuzeyinde ise Karaboğaz gölü vardır. Ladik Gölü: Tersakan ırmağının kaynağını teşkil eden Ladik gölü Ladik e 10 km uzaklıktadır. Gölde alabalık ve turna balığı bulunmaktadır. Balıkçılık yanında geniş bir sazlık alana sahip olan Ladik gölünden toplanan sazlar hasır yapımında kullanılır. Gölün uzunluğu 5 km genişliği 2 km ve yüz ölçümü 10 km2 karedir. Simenit Gölü: Bu Göl Terme çayı yatağının değişmesi ile meydana gelmiştir. Terme hudutları içerisinde bulunan gölde balıkçılık yapılmaktadır. Termeye 20 km uzaklıkta bulunan göl, kanalla birbirine bağlanmış iki göl görünümümdedir. Kışın yağmur suları ile beslenen göl, fırtınalı zamanlarda zaman zaman deniz suyunun göle karışması ile dolar. Diğer Göller: Bunlar, Bafra da Kızılırmak tarafından meydana getirilmiş Karagöz, Dutdibi, Çernek, Uzun göl ve Tombul gölüdür. Çarşamba da Yeşilırmak ta Akçagöl, Akarcık, Dumanlı ve Kör ırmak adıyla bilinen gölleri oluşturmuştur. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 13

19 BARAJLAR Hasan Uğurlu Barajı (ve Hidro Elektrik Santrali): Baraj, Yeşilırmak üzerinde ve Çarşamba ve Ayvacık ilçeleri sınırlarındadır. Yapımına 1971 yılında başlanan baraja Trafik kazasında ölen merhum Samsun DSİ 7.Bölge Müdürü Hasan Uğurlu nun adı verilmiştir. Türkiye nin en büyük barajlarından biri olan baraj, tamamen Türk firma ve mühendisleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Yalnızca makine ve elektrikle ilgili ekipmanlar yurtdışından getirilmiştir. Barajın 2.Ünitesi 1979 yılında, 3.Ünitesi ise 1982 yılında, 4.Ünitesi de 1983 yılında işletmeye açılmıştır.500 mw gücünde ve yılda 1217 gwh enerji üretimi yapılmaktadır. Göl hacmi 1.078,75 x10 6 m 3 tür. Baraj yüksekliği 175 m dir Suat Uğurlu Barajı (ve Hidro Elektrik Santrali): Hasan Uğurlu barajının 18 km aşağısında Yeşilırmağın Çarşamba ovasına açıldığı yerde bulunan barajın yapımına da 1971 yılında başlanılmıştır. Balohar barajı adı ile başlanan baraja daha sonra trafik kazasında Hasan Uğurlu ile hayatını kaybeden eşi Suat Uğurlu nun adı verilmiştir. Projenin amacı enerji üretimi ve Çarşamba ovasının sulanmasıdır. Barajın 1.ve 2. Ünitesi 1979 yılı sonunda, 3. ve 4. Ünitesi de 1983 Martında işletmeye açılmıştır. 46 mw gücünde ve yıllık 273 gwh enerji üretimi yapılmaktadır. Göl hacmi 181,31 x10 6 m 3 tür. Baraj yüksekliği 51 m dir. Altınkaya Barajı Ve Hidro Elektrik Santralı: Altınkaya barajı Bafra ilçe merkezinin 35 km güney batısında Kızılırmak üzerinde yer alan temelden 195 m yükseklikte, kil çekirdekli kaya dolgu tipinde bir barajdır. 700 mw gücünde yılda 1 milyar 632 milyon kwh enerji üretimi yapılmaktadır.1987 yılında su tutulmaya başlanmış olup, 1988 ocak ayından itibaren kwh gücündeki 4 no lu ünitede normal üretime başlanmıştır. Göl hacmi 5,763 x10 9 m 3 tür. Derbent Barajı: Derbent Altınkaya barajının 30 km mansabında olup, 33 m yüksekliğinde (talvegden) kil çekirdek kaya dolgu barajıdır. Yüzer baraj sınıfına giren Derbent barajı Bafra ya 7 km uzaklıktadır. Sulama alanı ise Ha.dır. Yapılan kanallarla Bafra ovası sulama amaçlıdır. 56 mw gücünde ve 257 gwh yıllık enerji üretmektedir. Göl hacmi 213 x10 6 m 3 tür. Çakmak Barajı: Zonlu toprak dolgu tipinde, içme-kullanma-sanayi suyu temini için inşa edilmiş bir barajdır. Temelden yüksekliği m, normal su seviyesinde göl hacmi hm 3 ve gövde hacmi de 2.60 hm 3 tür. Barajdan verilen toplam su miktarı 4,000 litre/saniye olup içme suyu için 3,540 L/s su verilmektedir. Vezirköprü barajı: Vezirköprü ilçesi İstavroz çayı üzerine sulama amaçlı yapılan, 73 metre yüksekliğinde, 2.57 hm³ gövde hacimli, 10,964 ha sulama alanlı bir barajdır. İnşaa halindedir. BARAJLAR ÖZET TABLOSU BARAJ ADI ALTINKAYA HASAN UĞURLU SUAT UĞURLU DERBENT ÇAKMAK Akarsuyu Kızılırmak Yeşilırmak Yeşilırmak Kızılırmak Abdal Deresi Amacı Enerji Enerji Enerji + Sulama Enerji + Sulama Kullanma Suyu İnşaatın (başlama-bitiş) yılı Gövde dolgu tipi Kil Çekirdekli Kaya Dolgu Kil Çekirdekli Kaya Dolgu Kil Çekirdekli Kaya Dolgu Kil Çekirdekli Kaya Dolgu Zonlu Toprak Dolgu Gövde hacmi 15, 9 hm 3 9, 6 hm 3 2, 338 hm 3 2, 5 hm 3 2, 6 hm 3 Yükseklik (talvegden) 137 m 135 m 38 m 29 m 45 m Normal su kotunda göl hacmi hm ,75 hm 3 181,31 hm hm 3 106,50 hm 3 Normal su kotunda göl alanı 118,31 km 2 22,66 km 2 9,644 km 2 16,55 km 2 6,28 km 2 Sulama alanı... ha... ha ha ha... ha Güç 700 MW 500 MW 46 MW 56 MW... MW Yıllık Üretim 1632 GWh 1217 GWh 273 GWh 257 GWh... GWh Kaynak: İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 14

20 GÖLETLER Samsun ilinde işletmede olan 9 adet gölet bulunmaktadır. Bu göletler aşağıda tablo halinde sıralanmıştır. İŞLETMEDEKİ GÖLETLER SN Göletin Adı 1 Güven Göleti Sulaması 2 Divanbaşı Göleti Sulaması 3 Kozansıkı Göleti Sulaması 4 Güldere Göleti Sulaması 5 Karabük Göleti ve Sulaması 6 Dereköy Göleti Sulaması 7 Samsun-Hacıdede Göleti ve Sulaması (SE)inş. 8 Samsun-Vezirköprü Duruçay Göleti ve Sulaması (SE) İnş. 9 Samsun-Merkez Taflan Göleti (SE) İnş. Kaynak: GÖLETLER ÖZET TABLO Güven Divanbaşı Kozansıkı Güldere Karabük Havza Dereköy GÖLETİN YERİ AKARSUYU AMACI İNŞAATIN (BAŞ- BİTİŞ) YILI GÖVDE DOLGU TİPİ Samsun- Kavak Samsun- Kavak Samsun Kozansıkı Samsun- Güldere Samsun Vezirköprü Samsun ili Havza ilçesi Hacıdede Duruçay Taflan Samsun Havza Samsun Vezirköprü Samsun İl Merk.22 Km. Kuzeybatı Kurugökçe deresi Dereçam Deve Güngörmez Kirazın dereköy Dereycan Deresi Allahu Deresi İstavroz Çayı Sulama+ Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama İçmesuyu Toprak Kaya Dolgu Kaya Dolgu Kil Çek. Yarı Geç.Dolgu Toprak Kil Çekirdekli Kaya Dolgu Kil Çek. Kaya Dolgu Kil Çek. Yarı Geç.Dolgu Kil Çekirdekli Kaya Dolgu DEPOLAMA 2,20 hm3 2,10 hm3 0,37 hm3 0,83 hm3 2,05 hm3 9,603 hm hm hm hm3 HACMİ AKTİF HACİM 2,10 hm3 1,40 hm3 0,30 hm3 0,68 hm3 1,94 hm3 8,992 hm hm hm hm3 ÖLÜ HACİM 0,10 hm3 0,70 hm3 0,07 hm3 0,15 hm3 0,11 hm3 0,611 hm3 0,295 hm3 0,690 hm3 0,171 hm3 YÜKSEKLİK 29,5 m 22 m 24 m 27 m 27 m 48,2 m 40 m 34,5 m 40,5 m (TALVEGDEN) YÜKSEKLİK 35,m 24 m 28,65 m 37,32 m 33 m 51,2 m 44 m 38 m 43 m (TEMELDEN) SULAMA ALANI 150 ha 150 ha 100 ha 378 ha ha 595 ha ha 291 ha PROJE ,53 1,53 2,85 1,001 RANTABİLİTESİ Kaynak: İNŞA HALİNDEKİ SULAMALAR İnşaatın Adı Fayda (ha) Bafra Ovası Sulaması I.Merhale (I.Kısım) İnşaatı 14,279 Bafra Ovası Sol Sahil Sulaması İnşaatı 19,122 Çarşamba Ovası Sol Sahil Yüzeysel Drenajı İnşaatı 29,200 Kumköy Regülatörü ve Çarşamba Ovası Sağ Sahil Sulaması İnşaatı 20,000 Çarşamba Ovası Sağ Sahil 2. Kısım Yüzeysel Drenajı İnşaatı 21,000 Samsun-Merkez Taflan Göleti Sulaması 291 Vezirköprü Ovası Sulaması İnşaatı 10,964 Kaynak: İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 15

21 İKLİM Samsun genellikle ılıman bir iklime sahiptir. Ancak sahil şeridi ve iç kesimlerinde iklim iki ayrı özellik gösterir. Sahil şeridinde (Merkez ilçe,terme, Çarşamba, Bafra,Alaçam, 19 Mayıs, Tekkeköy ve Yakakent ) Karadeniz ikliminin etkileri görülür. Bunun için sahil şeridinde yazlar sıcak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. İç kesimler (Vezirköprü, Havza, Ladik, Kavak, Asarcık ve Salıpazarı) yüksekliği 2 bin metreyi bulan Akdağ ve 1,500 metreyi bulan Canik dağlarının etkisi altında kalır. Buradaki dağların etkisinden dolayı kışlar soğuk, yağmur ve kar yağışlı, yazlar ise serin geçer. Sıcaklık ve yağış yönünden Samsun hiç bir bölgeye benzemez. Samsun da aynı gün içerisinde havanın bir kaç kez değiştiği görülür. Bazı yıllar kış ortalarında yazdan günler yaşanır. Sahil şeridinde kar ile kaplı günlerin sayısı 2-3 günü geçmez. İç kesimlerde ise kar yağışından bazen ulaşım aksar. SAMSUN A AİT METEOROLOJİK İSTATİSTİKİ VERİLER SAMSUN Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Uzun Yıllar İçinde Gerçekleşen Ortalama Değerler ( ) Ortalama Sıcaklık ( C) Ortalama En Yüksek Sıcaklık ( C) Ortalama En Düşük Sıcaklık ( C) Ortalama Güneşlenme Süresi (saat) Ortalama Yağışlı Gün Sayısı Ortalama Yağış Miktarı (kg/m 2 ) Uzun Yıllar İçinde Gerçekleşen En Yüksek ve En Düşük Değerler ( )* En Yüksek Sıcaklık ( C) En Düşük Sıcaklık ( C) En Çok Yağış; , kg/m 2 En Hızlı Rüzgar; , km/saat En Yüksek Kar; , 36.0 cm Kaynak: Samsun, kuzey rüzgârlarına devamlı olarak açıktır. En şiddetli esen rüzgârın yönü güney-güneybatı olup, bu rüzgârın adı Aralık ayında esen Kıble rüzgarıdır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 16

22 NÜFUS/ GÖÇ/ DEMOGRAFİK GÖSTERGELER İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 17

23 NÜFUS 1927 Yılında, Türkiye nin nüfusu 13,648,270, Samsun un nüfusu ise 260,868 olarak tespit edilmiş ve Samsun ili nüfus büyüklüğü açısından 63 il arasında 17. sırada yer almıştır sonu itibariyle 1,252,693 e ulaşan Samsun nüfusu ile 81 il arasında 15. sıradadır. İlin yüzölçümü km² ile Türkiye nin (779,452 km²) yaklaşık % 1.2 sini oluşturmaktadır. Samsun da kilometrekareye düşen kişi sayısı 1927 yılında 28 kişi iken, 2010 sonunda 134 kişiye yükselmiştir yılında Türkiye de km² başına nüfus 18 kişi iken, 2010 yılında 95 kişiye yükselmiştir. NÜFUS ARTIŞ HIZI yılları arasında Türkiye nin nüfusu yaklaşık 5.4 kat, Samsun ilinin nüfusu ise 4.8 kat artış göstermiştir yılında Samsun ili ülke nüfusu içinde %1.91 lik paya sahipken 2010 yılında bu oran % 1,70 e düşmüştür döneminde Samsun ilinin yıllık nüfus artış hızının genel olarak ülke ortalamasından yüksek olduğu, döneminde ise düşük olduğu görülmektedir yılında yıllık nüfus artışı Türkiye ortalaması olan binde 16 nın çok altında binde 2 olarak gerçekleşmiştir. ŞEHİR VE KÖY NÜFUSU 1927 yılında Samsun ilinde % 21,3 olan şehir nüfusu payı, 1950 yılına kadar önemli bir değişim göstermemiş ve bu yıldan sonra sürekli artış göstererek 2010 yılında % 65.2 ye ulaşmıştır. SAMSUN NÜFUSUNUN YILLARA GÖRE DEĞİŞİMİ ( ) Yıllar SAMSUN TÜRKİYE Nüfus Artışı Nüfus Pay(%) Şehir Köy Şehir Köy Toplam Şehir Köy Şehir Köy Samsun Türkiye Nüfusu Nüfusu (%) (%) Nüfus Nüfusu Nüfusu (%) (%) , % 21.3% 78.7% 13,648,270 3,305,879 10,342, % 75.8% , % 19.7% 80.3% 16,158,018 3,802,642 12,355, % 76.5% 29.5% 18.4% , % 20.2% 79.8% 17,820,950 4,346,249 13,474, % 75.6% 7.6% 10.3% , % 20.1% 79.9% 18,790,174 4,687,102 14,103, % 75.1% 12.2% 5.4% , % 20.0% 80.0% 20,947,188 5,244,337 15,702, % 75.0% 16.7% 11.5% , % 22.3% 77.7% 24,064,763 6,927,343 17,137, % 71.2% 15.5% 14.9% , % 24.9% 75.1% 27,754,820 8,859,731 18,895, % 68.1% 19.2% 15.3% , % 197, , % 73.9% 31,391,421 10,805,817 20,585, % 65.6% 15.5% 13.1% , % 235, , % 71.3% 35,605,176 13,691,101 21,914, % 61.5% 8.6% 13.4% , % 290, , % 68.0% 40,347,719 16,869,068 23,478, % 58.2% 10.4% 13.3% ,008, % 345, , % 65.8% 44,736,957 19,645,007 25,091, % 56.1% 11.2% 10.9% ,108, % 408, , % 63.1% 50,664,458 26,865,757 23,798, % 47.0% 10.0% 13.2% ,158, % 525, , % 54.7% 56,473,035 33,326,351 23,146, % 41.0% 4.5% 11.5% ,209, % 635, , % 47.5% 67,803,927 44,006,274 23,797, % 35.1% 4.4% 20.1% ,228, % 725, , % 41.0% 70,586,256 49,747,859 20,838, % 29.5% 1.6% 4.1% ,233, % 776, , % 37.1% 71,517,100 53,611,723 17,905, % 25.0% 0.4% 1.3% ,250, % 802, , % 35.8% 72,561,312 54,807,219 17,754, % 24.5% 1.3% 1.5% ,252, % 816, , % 34.8% 73,722,988 56,222,356 17,500, % 23.7% 0.2% 1.6% Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 18

24 YILLAR İTİBARİYLE SAMSUN NÜFUSU VE PAYI ( ) Yukarıdaki grafiklerden de görüldüğü gibi Samsun un nüfus artış hızı Türkiye ortalamasının altında kalmakta ve nüfus payı da giderek azalmaktadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 19

25 2010 ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİNE GÖRE NÜFUS tarihi itibariyle Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine göre Samsun 1,252,693 lük nüfusu ile 15. Sırada yer almaktadır. Toplam nüfüs payı %1.70, Şehir nüfusu payı %1.45, Köy nüfusu payı ise %2.49 dur. İLLERE GÖRE ŞEHİR VE KÖY NÜFUSU ( ) SN İller İl/ilçe merkezleri Belde/köyler Toplam Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Türkiye 56,222,356 28,308,856 27,913,500 17,500,632 8,734,326 8,766,306 73,722,988 37,043,182 36,679,806 1 İstanbul 13,120,596 6,586,796 6,533, ,089 68,298 66,791 13,255,685 6,655,094 6,600,591 2 Ankara 4,641,256 2,314,795 2,326, ,460 64,431 66,029 4,771,716 2,379,226 2,392,490 3 İzmir 3,606,326 1,813,201 1,793, , , ,355 3,948,848 1,985,368 1,963,480 4 Bursa 2,308,574 1,153,373 1,155, , , ,011 2,605,495 1,300,283 1,305,212 5 Adana 1,836, , , , , ,466 2,085,225 1,038,575 1,046,650 6 Konya 1,486, , , , , ,104 2,013, ,157 1,017,688 7 Antalya 1,392, , , , , ,654 1,978,333 1,001, ,425 8 Gaziantep 1,501, , , ,197 98, ,499 1,700, , ,379 9 Şanlıurfa 922, , , , , ,965 1,663, , , Mersin 1,281, , , , , ,296 1,647, , , Kocaeli 1,459, , , ,366 50,403 49,963 1,560, , , Diyarbakır 1,090, , , , , ,354 1,528, , , Hatay 743, , , , , ,579 1,480, , , Manisa 924, , , , , ,936 1,379, , , Samsun 816, , , , , ,685 1,252, , ,678 Samsun Pay 1.45% 1.43% 1.48% 2.49% 2.47% 2.52% 1.70% 1.67% 1.72% 16 Kayseri 1,064, , , ,487 85,533 84,954 1,234, , , Balıkesir 694, , , , , ,447 1,152, , , Kahramanmaraş 636, , , , , ,870 1,044, , , Van 539, , , , , ,431 1,035, , ,630 Kaynak: TÜİK, 1 milyonun üzerinde nüfusu olan iller alınmıştır.sıralama Toplam nüfusa göre yapılmıştır. SAMSUN İLÇELERE GÖRE ŞEHİR VE KÖY NÜFUSLARI ( ) İlçe İl/ilçe merkezleri Belde/köyler Toplam İlçelerin Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Payı(%) Küm. (%) İlkadım 311, , ,808 4,026 1,997 2, , , , % 25.15% Bafra 86,569 41,933 44,636 57,896 28,722 29, ,465 70,655 73, % 36.69% Çarşamba 61,124 30,365 30,759 76,238 37,674 38, ,362 68,039 69, % 47.65% Atakum 113,262 56,193 57,069 10,642 5,300 5, ,904 61,493 62, % 57.54% Vezirköprü 27,234 13,440 13,794 78,213 38,591 39, ,447 52,031 53, % 65.96% Canik 70,820 36,083 34,737 20,232 9,978 10,254 91,052 46,061 44, % 73.23% Terme 30,262 14,942 15,320 44,650 21,976 22,674 74,912 36,918 37, % 79.21% Tekkeköy 36,852 18,307 18,545 12,450 6,227 6,223 49,302 24,534 24, % 83.14% Havza 20,226 9,915 10,311 24,962 12,294 12,668 45,188 22,209 22, % 86.75% Alaçam 10,961 5,308 5,653 18,988 9,371 9,617 29,949 14,679 15, % 89.14% Ondokuzmayıs 11,165 5,481 5,684 13,173 6,508 6,665 24,338 11,989 12, % 91.08% Ayvacık 6,358 3,236 3,122 17,853 8,855 8,998 24,211 12,091 12, % 93.02% Kavak 8,479 4,195 4,284 12,461 6,033 6,428 20,940 10,228 10, % 94.69% Salıpazarı 6,086 3,028 3,058 14,307 7,149 7,158 20,393 10,177 10, % 96.32% Asarcık 2,453 1,223 1,230 16,414 8,095 8,319 18,867 9,318 9, % 97.82% Ladik 8,520 4,205 4,315 9,329 4,546 4,783 17,849 8,751 9, % 99.25% Yakakent 5,142 2,474 2,668 4,283 2,116 2,167 9,425 4,590 4, % % Toplam 816, , , , , ,685 1,252, , ,678 Kaynak: TÜİK, Sıralama toplam nüfusa göre yapılmıştır. Yukarıdaki tablodan ve aşağıdaki grafikten de açıkça görüldüğü gibi Samsun nüfusunun %25.15 i İlkadım, %11.53 ü Bafra, %10.97 si Çarşamba, %9.89 u Atakum, %8.42 si Vezirköprü, %7.27 si Canik, %5.98 i Terme ilçelerinde yeralmaktadır. Samsun nüfusunun yaklaşık %80 ni bu 7 ilçe oluşturmaktadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 20

26 SAMSUN İLÇELERİ NÜFUS DEĞİŞİMİ (2009/2010) Aşağıdaki tablodan da görüldüğü gibi 2009/2010 döneminde Atakum, Canik ve İlkadım ilçelerimizin nüfusları artmış diğer bütün ilçelerimizin nüfusları azalmıştır. 2009/2010 döneminde En fazla nüfus azalışı Ayvacık, Terme, Kavak, Salıpazarı ve Ondokuzmayıs ilçelerinde yaşanmıştır. SAMSUN İLÇELERİ NÜFUS TABLOSU 2008 Değişim 2009 Değişim /2010 Samsun Toplam İlçe Pay (%) Toplam İlçe Pay (%) Toplam İlçe Pay Nüfus Farkı Değişim Alaçam 31, % -2.30% 30, % -1.32% 29, % -1, % Bafra 144, % 0.63% 145, % -0.64% 144, % % Çarşamba 138, % 0.17% 138, % -0.84% 137, % % Havza 47, % -3.09% 45, % -1.62% 45, % -2, % Kavak 22, % -3.34% 21, % -2.87% 20, % -1, % Ladik 18, % -2.26% 18, % -0.96% 17, % % Terme 77, % -0.44% 77, % -2.94% 74, % -2, % Vezirköprü 106, % -0.65% 105, % -0.42% 105, % -1, % Asarcık 18, % 0.67% 19, % -1.05% 18, % % Ondokuzmayıs 24, % 0.61% 24, % -2.49% 24, % % Salıpazarı 21, % -1.92% 20, % -2.62% 20, % % Tekkeköy 49, % -0.07% 49, % -0.32% 49, % % Ayvacık 25, % -3.02% 25, % -3.49% 24, % -1, % Yakakent 9, % -1.39% 9, % -1.41% 9, % % Atakum 107, % 7.92% 116, % 6.35% 123, % 15, % Canik 86, % 4.02% 89, % 1.44% 91, % 4, % İlkadım 303, % 2.86% 311, % 1.03% 315, % 11, % Toplam 1,233,677 1,250,076 1,252,693 Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 21

27 SAMSUN İLÇELERİNİN NÜFUS DEĞİŞİMİ ( ) Yukarıdaki grafiklerden de görüldüğü gibi İlkadım, Canik ve Atakum dışındaki ilçelerin nüfus payları sürekli azalmaktadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 22

28 DEMOGRAFİG GÖSTERGELER İSTATİSTİKİ BÖLGE BİRİMLERİ SINIFLAMASINA GÖRE EVLENMELER ( ) İBBS - SR TR Türkiye TR83(Samsun,Tokat,Çorum,Amasya) Samsun Tokat Çorum Amasya Samsun Pay (%) 2.15% 1.98% 1.96% 1.89% 1.88% 1.86% 1.83% 1.73% 1.70% 1.72% Kaynak: Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, Not yıllarına ait evlenme rakamları, MERNİS veri tabanından revize edilmiştir. İSTATİSTİKİ BÖLGE BİRİMLERİ SINIFLAMASINA GÖRE BOŞANMALAR ( ) İBBS - SR TR Türkiye TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) Samsun Tokat Çorum Amasya Samsun Pay (%) 1.54% 1.62% 1.65% 1.60% 1.49% 1.43% 1.47% 1.37% 1.34% 1.51% Kaynak: Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, Not yıllarına ait boşanma rakamları, MERNİS veri tabanından revize edilmiştir. Yukarıdaki grafiklerden Samsun un evlenme ve boşanma paylarındaki değişim görülmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 23

29 İSTATİSTİKİ BÖLGE BİRİMLERİ SINIFLAMASI VE CİNSİYETE GÖRE DOĞUMLAR ( ) A. Toplam B. Erkek C. Kız (31/08/2010 tarihi itibariyle) Doğum Yerine Göre İkametgah Yerine Göre İBBS - SRE TR Türkiye A B C Samsun A B C Samsun Pay(%) A 1.90% 1.85% 1.74% 1.67% 1.56% 1.52% 1.53% 1.51% 1.55% 1.49% Kaynak: Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü Not.2009 yılından itibaren doğum istatistikleri ikametgah yerine göre yayımlanmaya başlanmıştır. İSTATİSTİKİ BÖLGE BİRİMLERİ SINIFLAMASINA GÖRE İNTİHARLAR ( ) İBBS - SR TR Türkiye TR83(Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) Samsun Tokat Çorum Amasya Samsun Pay (%) 0.33% 1.04% 1.04% 1.44% 2.22% 1.70% 1.94% 2.58% 1.63% 1.66% 1.57% Kaynak: Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü Yukarıdaki grafiklerden Samsun un doğum ve intihar paylarındaki değişim görülmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 24

30 İSTATİSTİKİ BÖLGE BİRİMLERİ SINIFLAMASI VE CİNSİYETE GÖRE ÖLÜMLER ( ) [İl ve ilçe merkezleri] A. Toplam B. Erkek C. Kadın İBBS - SRE TR Türkiye TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) TR831 Samsun TR832 Tokat TR833 Çorum TR834 Amasya A B C A B C A B C A B C A B C A B C A 1.85% 2.01% 2.06% 1.94% 1.99% 1.71% 1.95% 1.86% 1.63% 1.73% Samsun Pay (%) B 1.86% 1.93% 1.98% 1.95% 1.94% 1.69% 1.93% 1.86% 1.56% 1.75% C 1.85% 2.10% 2.15% 1.93% 2.05% 1.75% 1.98% 1.85% 1.71% 1.71% Kaynak: TÜİK, Ölüm İstatistikleri, 2008, (1)1999 yılında il olduğu için il olduğu yıl ve önceki yıllara ilişkin bilgiler bağlı olduğu il bilgileri içinde verilmiştir. Yukarıdaki tablo ve grafikten Samsun un ölüm payındaki değişim görülmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 25

31 İÇ GÖÇ İLLERİN ALDIĞI GÖÇ, VERDİĞİ GÖÇ, NET GÖÇ VE NET GÖÇ HIZI (2009/2010 DÖNEMİ) Sn İl ADNKS 2010 Nüfusu Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı 1 Çankırı 179,067 11,536 17,958-6, Yozgat 476,096 16,181 29,618-13, Tokat 617,802 25,430 40,995-15, Kırıkkale 276,647 12,488 19,229-6, Kars 301,766 9,906 16,657-6, Ardahan 105,454 4,586 6,857-2, Siirt 300,695 8,911 13,973-5, Erzurum 769,085 23,294 35,711-12, Çorum 535,405 14,462 22,860-8, Niğde 337,931 12,602 17,666-5, Muş 406,886 11,782 17,841-6, Ağrı 542,022 14,950 22,966-8, Bitlis 328,767 10,800 15,347-4, Hakkari 251,302 6,013 9,225-3, Kırşehir 221,876 9,875 12,626-2, Sivas 642,224 23,467 31,362-7, Zonguldak 619,703 15,712 23,267-7, Ordu 719,183 27,896 36,241-8, Nevşehir 282,337 9,231 12,366-3, Bayburt 74,412 3,984 4, Adıyaman 590,935 14,150 20,135-5, Gümüşhane 129,618 8,848 10,128-1, Trabzon 763,714 29,130 36,546-7, Afyonkarahisar 697,559 17,451 24,119-6, Iğdır 184,418 6,667 8,353-1, Aksaray 377,505 10,159 13,225-3, Bingöl 255,170 8,453 10,448-1, Kütahya 590,496 15,311 19,923-4, Van 1,035,418 23,231 31,312-8, Malatya 740,643 25,320 30,931-5, Samsun 1,252,693 35,418 44,825-9, Giresun 419,256 17,474 20,514-3, Isparta 448,298 15,017 18,255-3, Kahramanmaraş 1,044,816 21,182 28,592-7, Elazığ 552,646 15,551 19,438-3, Mardin 744,606 25,478 30,495-5, Diyarbakır 1,528,958 34,810 44,858-10, Karaman 232,633 7,478 8,927-1, Kilis 123,135 4,813 5, Amasya 334,786 11,729 13,726-1, Rize 319,637 13,070 14,819-1, Artvin 164,759 7,115 7, Bartın 187,758 6,902 7, Kastamonu 361,222 13,811 15,422-1, Konya 2,013,845 47,901 56,729-8, Şırnak 430,109 11,733 13,554-1, Şanlıurfa 1,663,371 32,555 37, Hatay 1,480,571 29,752 33,730-3, Yalova 203,741 10,455 10, Manisa 1,379,484 32,094 35,497-3, Edirne 390,428 14,019 14, Adana 2,085,225 53,096 57,402-4, Denizli 931,823 21,863 23,468-1, Uşak 338,019 8,998 9, Mersin 1,647,899 50,430 51,739-1, Bolu 271,208 11,874 11, Osmaniye 479,221 16,868 16, Türkiye 73,722,988 2,360,079 2,360, Aydın 989,862 29,971 29, Karabük 227,610 9,036 8, Bilecik 225,381 8,876 8, Balıkesir 1,152,323 36,784 35,162 1, Batman 510,200 19,561 18, Tunceli 76,699 6,400 6, Sakarya 872,872 26,248 24,627 1, Burdur 258,868 9,439 8, Kırklareli 332,791 12,844 12, Çanakkale 490,397 16,578 15,420 1, Gaziantep 1,700,763 40,380 36,327 4, Düzce 338,188 11,820 10, İzmir 3,948, ,255 99,775 11, Sinop 202,740 11,027 9,967 1, Bursa 2,605,495 72,640 57,220 15, Kayseri 1,234,651 37,842 30,380 7, Eskişehir 764,584 31,662 26,780 4, Muğla 817,503 35,129 28,850 6, İstanbul 13,255, , , , Erzincan 224,949 14,198 12,365 1, Kocaeli 1,560,138 64,503 49,379 15, Ankara 4,771, , ,440 49, Antalya 1,978,333 86,907 61,662 25, Tekirdağ 798,109 41,307 29,433 11, Kaynak: TÜİK, Sıralama net göç hızına göre yapılmıştır. Yukarıdaki tablodan da görüldüğü gibi Samsun 2009/2010 döneminde net göç hızı sıralamasına göre 31. Sırada yer almaktadır. Bu dönemde Samsun 9,407 kişi net göç vermiştir. Net göç hızı eksi %7.48 olarak gerçekleşmiştir İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 26

32 İLLERİN ALDIĞI GÖÇ, VERDİĞİ GÖÇ, NET GÖÇ VE NET GÖÇ HIZI (2008/2009 DÖNEMİ) Sn İl ADNKS 2009 Nüfusu Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı 1 Ardahan 108,169 3,775 7,033-3, Mardin 737,852 18,296 40,308-22, Tunceli 83,061 4,100 6,205-2, Muş 404,484 10,158 20,182-10, Kars 306,536 9,028 15,660-6, Ağrı 537,665 12,115 22,613-10, Bayburt 74,710 3,101 4,420-1, Çorum 540,704 13,672 22,699-9, Yozgat 487,365 17,705 25,546-7, Iğdır 183,486 5,179 7,986-2, Bitlis 328,489 11,594 16,485-4, Bingöl 255,745 6,986 10,726-3, Hakkari 256,761 4,314 7,949-3, Gümüşhane 130,976 8,681 10,444-1, Erzurum 774,207 24,830 33,681-8, Siirt 303,622 8,475 11,797-3, Şırnak 430,424 8,356 13,025-4, Adıyaman 588,475 12,091 18,295-6, Niğde 339,921 12,588 15,778-3, Sivas 633,347 23,217 28,585-5, Kilis 122,104 4,662 5,677-1, Kahramanmaraş 1,037,491 18,521 26,934-8, Artvin 165,580 6,206 7,547-1, Diyarbakır 1,515,011 32,384 43,918-11, Zonguldak 619,812 16,258 20,701-4, Rize 319,569 12,428 14,575-2, Aksaray 376,907 10,217 12,587-2, Giresun 421,860 16,970 19,567-2, Nevşehir 284,025 8,965 10,667-1, Kırşehir 223,102 10,947 12,186-1, Amasya 324,268 11,533 13,187-1, Kütahya 571,804 15,291 18,210-2, Şanlıurfa 1,613,737 27,190 35,154-7, Kastamonu 359,823 13,047 14,570-1, Van 1,022,310 22,866 27,175-4, Manisa 1,331,957 28,781 34,262-5, Elazığ 550,667 15,900 18,001-2, Karabük 218,564 8,511 9, Malatya 736,884 25,806 28,208-2, Afyonkarahisar 701,326 20,223 22,256-2, Uşak 335,860 8,693 9, Kırklareli 333,179 10,359 11, Hatay 1,448,418 28,547 32,296-3, Konya 1,992,675 46,042 51,006-4, Tokat 624,439 32,655 34,213-1, Karaman 231,872 7,853 8, Osmaniye 471,804 15,167 16,319-1, Burdur 251,550 8,144 8, Denizli 926,362 20,119 21,706-1, Ordu 723,507 30,335 31, Samsun 1,250,076 38,874 39, Mersin 1,640,888 48,377 49, Adana 2,062,226 53,685 54, Türkiye 72,561,312 2,236,981 2,236, Sinop 201,134 9,562 9, Bilecik 202,061 8,283 8, Aydın 979,155 28,524 27, Kırıkkale 280,834 15,861 15, Gaziantep 1,653,670 36,075 34,125 1, Çanakkale 477,735 15,412 14, Balıkesir 1,140,085 33,275 31,291 1, Kayseri 1,205,872 31,075 28,831 2, Muğla 802,381 28,390 26,613 1, Bartın 188,449 7,566 7, Batman 497,998 18,326 16,855 1, İstanbul 12,915, , ,986 39, Erzincan 213,288 11,966 11, Bursa 2,550,645 66,615 56,368 10, Sakarya 861,570 25,376 21,665 3, Edirne 395,463 15,183 12,910 2, Isparta 420,796 18,633 15,822 2, İzmir 3,868, ,390 89,517 26, Kocaeli 1,522,408 60,432 48,399 12, Ankara 4,650, , ,114 37, Düzce 335,156 11,752 9,046 2, Antalya 1,919,729 75,696 58,632 17, Bolu 271,545 12,808 10,124 2, Yalova 202,531 12,269 10,233 2, Tekirdağ 783,310 37,655 29,066 8, Eskişehir 755,427 32,346 23,225 9, Trabzon 765,127 36,868 26,474 10, Çankırı 185,019 20,166 11,831 8, Kaynak: TÜİK, sıralama net göç hızı rakamlarına göre yapılmıştır. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI Yukarıdaki tablodan da görüldüğü gibi Samsun 2008/2009 döneminde net göç hızı sıralamasına göre 51. Sırada yer almaktadır. Bu dönemde Samsun 707 kişi net göç vermiştir. 2008/2009 döneminde net göç hızı eksi %0.57 olarak gerçekleşmiştir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 27

33 SAMSUN UN EN FAZLA NET GÖÇ ALDIĞI VE VERDİĞİ İLLER (2009/2010) SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI İller Türkiye Verilen Göç Samsun Pay İl Pay Türkiye Alınan Göç Samsun Pay İl Pay Net Göç Türkiye 2,360,079 44,825 2,360,079 35,418-9,407 İstanbul 439,515 13, % 2.97% 336,932 9, % 2.73% -3,851 Ankara 182,845 4, % 2.29% 133,440 2, % 1.76% -1,832 Bursa 72,640 2, % 3.48% 57,220 1, % 2.55% -1,071 Tekirdağ 41,307 1, % 3.38% 29, % 1.81% -865 Kocaeli 64,503 1, % 1.96% 49, % 1.42% -567 Antalya 86, % 1.03% 61, % 0.78% -411 Eskişehir 31, % 2.15% 26, % 1.18% -364 Ordu 27,896 3, % 11.08% 36,241 2, % 7.58% -344 Erzurum 23, % 1.57% 35, % 1.25% 79 Sivas 23, % 1.50% 31, % 1.40% 87 Kırıkkale 12, % 1.17% 19, % 1.22% 88 Konya 47, % 0.73% 56, % 0.80% 104 Tokat 25, % 3.87% 40,995 1, % 2.65% 105 Çorum 14, % 3.97% 22, % 3.10% 135 Rize 13, % 3.81% 14, % 4.42% 157 Trabzon 29,130 1, % 5.66% 36,546 1, % 5.36% 309 Kaynak: TÜİK Yukarıdaki tablo ve grafiklerden görüldüğü gibi Samsun 2009/2010 döneminde en fazla İstanbul, Ankara, Bursa, Tekirdağ, Kocaeli, Antalya, Eskişehir ve Ordu illerine net göç vermiştir. Yine aynı dönemde En fazla Trabzon, Rize, Çorum, Tokat, Konya, Kırıkkale, Sivas ve Erzurum illerinden net göç almıştır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 28

34 SAMSUN İLÇELERİ İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 29

35 İLÇELERİN GELİŞMİŞLİK DURUMU kabul tarihli 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile daha önce belediye olan Atakum, Canik ve İlkadım ilçe olmuştur. Samsun un yeni ilçelerle (Atakum, Canik, İlkadım) birlikte 17 ilçesi mevcut olup ilçeleri arasında ciddi ekonomik gelişmişlik farkları vardır. Devlet Planlama Teşkilatı nın (DPT) İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2004) raporuna göre 10 ilçemizin gelişmişlik endeksi (-) eksidir. Türkiye deki 872 ilçe arasında son sıralarda bulunan (6.Grup) üç ilçemiz bulunmaktadır. Birinci gelişmişlik grubunda yeralan ilçemiz bulunmamaktadır. SAMSUN VE İLÇELERİ SOSYO-EKONOMİK GELİŞMİŞLİK ENDEKSLERİ Sıra İlçe Gelişmişlik Endeksi Gelişmişlik Grubu 25 Merkez* Ondokuzmayıs Bafra Tekkeköy Çarşamba Terme Ladik Havza Kavak Yakakent Alaçam Vezirköprü Salıpazarı Ayvacık Asarcık Kaynak: DPT İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2004) Not:* Atakum, Canik, İlkadım İlçeleri, Not: * Atakum, Canik, İlkadım İlçeleri Yukarıdaki grafikten de açıkça görülmektedir ki Samsun ilçelerinin merkez (Atakum,Canik,İlkadım), Ondokuzmayıs, Bafra, Tekkeköy ve Çarşamba ilçeleri hariç gelişmişlik endeksi eksidir. Gelişmişlik endeksi en düşük ilçelerimiz Asarcık, Ayvacık ve Salıpazarı ilçeleridir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 30

36 ALAÇAM İlçe çok eski bir tarihe sahiptir. Alaçam da M.Ö. ki devirlerde Frigyalılar, Kimmiler, Mısırlılar, Lidyalılar ve Persler çeşitli aralıklarla hüküm sürmüşlerdir. Adını; kasabanın ortasından geçen Uluçay'ın kenarındaki Uluçam denilen büyük çam ağaçlarından almıştır. Osmanlı'dan beri bir Türk kasabası olan Alaçam, 1 Eylül 1944 tarihinde 8. ilçesi olarak Samsun'a bağlanmıştır. Kuzeyinde Karadeniz, batısında Yakakent, güneyinde Vezirköprü ve doğusunda ise Bafra ilçeleri ile çevrili şirin bir sahil kasabasıdır. Yüzölçümü 632 km 2, denizden yüksekliği ortalama 30 m ve sahil uzunluğu ise 7,8 km'dir. İlçenin ekonomisi tarıma dayalı olup, genel olarak tütün, buğday, çeltik ve mısır üretimi yapılmaktadır. Ayrıca her türlü sebze ve meyve de yetiştirilmektedir. Bunun yanında hayvancılık ve balıkçılık da yapılmakta olup hayvancılıkta büyük ve küçük baş hayvan yetiştiriciliği ön plandadır. ASARCIK Osmanlı-Rus savaşından sonra Rusya'dan göç eden Çerkezlerin küçük bir köy olan şimdiki ilçe ve yakınındaki bir kaç köye yerleşmeleriyle Asarcık kurulmaya başlamıştır. Zamanla civardan göç edip gelenlerin yerleşmeleriyle de büyümüş; 1959 Yılında nahiye, 1987 yılında da ise ilçe olmuştur Yılı Mart ayında yapılan Mahalli İdare seçimleri öncesinde de Belediye kurulmuştur. Samsun'un 44 km güneyinde yer alan Asarcık batıdan Kavak ve doğudan Çarşamba ilçeleri ile çevrilidir. İlçede tarıma elverişli arazinin az ve verimsiz olması ve sulanabilir arazinin olmaması, tarım sektörünün gelişmesini engellemiştir. Tarımdan elde edilen ürün halkın ancak tüketim ihtiyacını karşılayabilecek düzeydedir. Başlıca yetiştirilen ürünler buğday, mısır, arpa ve şekerpancarıdır. ATAKUM kabul tarihli 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Atakent, Kurupelit, Altınkum, Çatalçam ve Taflan ilk kademe belediyelerinin tüzel kişilikleri kaldırılarak mahalleleri ile birlikte Atakum İlk Kademe Belediyesine katılmıştır. Atakum merkez olmak ve aynı kanun eki (39) sayılı listede adları yazılı köyler bağlanmak üzere Atakum ilçe olmuştur. İlçe merkezinde 6 belediye olup; 26 köy, İlçe merkezinde 27 mahalle olmak üzere; Toplam 53 muhtarlık bulunmaktadır. İlçe ekonomisi genel olarak tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. İlçemizde büyük ölçekli sanayi işletmesi bulunmamaktadır. İlçe sınırları içerisinde yer alan köylerde üç farklı zirai üretim ön plana çıkmaktadır. Tarımsal Bilgi Sistemimizde kayıtlı 40 yerleşim biriminden 4 yerleşim biriminde meyvecilik yoğun olarak yapılmaktadır. Samsun Ankara karayolu boyunca Kürtün Çayı etrafında tarım arazileri bulunan Kolpınar, derecik, Kesirli, Sarıışık köylerinde klasik şeftali, elma ve armut yetiştiriciliği yaygındır. Erikli, Kabadüz, Karakavuk, Kayagüney, Özören,Taflan, Kurugökçe ve Yeşiltepe olmak üzere toplam 8 yerleşim biriminde fındık üretimi yoğun olarak yapılmaktadır. Diğer köylerimizde hububat (Buğday, Arpa) ve yem bitkisi (Fiğ) ekilişleri öncelikli tarımsal üretim çeşitleridir. İlçemiz toplam olarak 20 km sahil şeridine sahip olup, sahillerimiz genel olarak temiz ve yüzmeye elverişli konumdadır. Sahillerimizde, özel şahıslarca yapılmış yazlık tatil evleri mevcuttur. İlçemizde turizme yönelik belediyenin düzenlediği yaz faaliyetleri olarak, Plaj Voleybolu, Plaj Futbolu turnuvaları, Büyükşehir Belediyesinin organize ettiği Uluslar arası Halk Dansları Festivali ve çeşitli konser faaliyetleri gerçekleşmektedir. AYVACIK Kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber, daha önce bağlı bulunduğu Çarşamba İlçesinden daha eski bir tarihe sahip olduğu sanılmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu zamanında bir Rum köyü olan Ayvacık, Cumhuriyet kurulduktan sonra Rumlar tarafından terk edilmiştir. Halk ilçeye Cumhuriyet kurulduktan sonra yerleşmiştir. Ayvacık, 1954 te tam teşekküllü nahiye olmuş; fakat 1969 da daha önce kurulmuş resmi kurumlar kaldırılmış, 1978'de ise yine köy e dönüştürülmüştür. 20 Mayıs 1990 tarihinde Ayvacık köyü Keskinoğlu köyü ile birleştirilerek AYVACIK ilçesi oluşturulmuştur. 19 Ağustos 1990 tarihinde yapılan Mahalli İdare seçiminden önce de belediyesi kurulmuştur. Ayvacık; Canik Dağlarının kuzey eteklerinde, Suat Uğurlu Baraj gölünün kıyısında (Yeşilırmak Vadisinde) yer almaktadır. Bu uzun vadide bir de Hasan Uğurlu Baraj gölü bulunmaktadır. İlçenin en yakın komşusu 28 km kuzeyindeki Çarşamba ilçesidir. Samsun a uzaklığı ise 62 km. dır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 31

37 Tarım sektörü; mısır, buğday, arpa ve fındık üretiminde yoğunlaşmıştır. Topraklarının büyük bir bölümü orman arazisidir. Tarıma elverişli topraklar genellikle bozuk ve kuru orman alanlarının açılmasıyla elde edilmiştir. Hayvancılık alanında ise sahip olunan potansiyel yeterince değerlendirilememiş, hem mera hem de ahır hayvancılığı yeterince gelişme gösterememiştir. İlçe de ayrıca Hasan Uğurlu ve Suat Uğurlu Hidro-elektrik Santralları ile ülke ekonomisine önemli katkı sağlayan ve sanayinin ana girdisi olan elektrik üretimi yapılmaktadır. Bu barajlar yıllarında hizmete girmiştir. BAFRA Bafra'nın tarihi M.O yıllarına kadar uzanmaktadır. lkiztepe Ören yerinde yapılan kazılarda Kalkolitik Döneme (M.O ) ait yerleşmelerin izine rastlanılmıştır Malazgirt Savaşından sonra Selçukluların eline geçen Bafra'ya 1214 yılında Anadolu Selçuklu Hükümdarı İzzettin Keykavus, türkmen aşiretlerini yerleştirmiştir. 1243'de başlayan Moğol istilaları, Selçuklu İmparatorluğunun yıkılıp yerinde birçok türk beyliğinin kurulmasına neden olunca, bu topraklarda da küçük bir Selçuklu Beyliği olan Bafra Beyliği kurulmuştur. 1460'da ise Bafra Osmanlı hakimiyetine girmiştir. Bafra Osmanlı Imparatorluğu devrinde Trabzon vilayetine bağlı Canik Sancağına ait bir yerleşim idi. Hangi tarihte kaza merkezi olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Salname kayıtlarına göre 1854 sonunda kaza merkezi olduğu sanılmaktadır. Bafra adının; Kızılırmak'ın denize açıldığı yerde M.O. 525 yıllarında Fenikeliler zamanında ticaret gemilerinin yanaştığı koylara kurulan ticaret evlerine, Bafida denilmesinden geldiği sanılmaktadır. Bafra Karadeniz'e 20 km uzaklıkta, denizden yüksekliği 20 m olan ve Kızılırmak ın birikintisinden oluşan ova üzerine kurulmuş bir ilçemizdir. Doğusunda ve kuzeyinde Karadeniz, batısında Alaçam, güneyin ise Kavak ilçeleri ile çevrilmiştir. Yüzölçümü ha, Samsuna uzaklığı 51 km dir. Kızılırmak Deltasının Karadeniz e açılan kısmını kaplayan Bafra Ovası, güneyde Canik Dağlarının uzantıları olan dağlarla çevrilidir. Bu dağlardan en yükseği 1224 m ile Nebyan Dağıdır. Türkiye'nin en uzun akarsuyu olan Kızılırmak bu dağları derin bir vadi ile geçerek Bafra ovasına ulaşır. Bafra ovasının tamamı Kızılırmak ın taşıdığı alüvyonlar tarafından oluşturulmuştur. lrmağın denize yakın kısımlarında birçok küçük göl oluşmuştur. Nebyan dağının etekleri ise yayla durumundadır. Kızılırmak'ın uzunluğu 1151 km dir. Sivas'ta ki Kızıl Dağ'dan doğar. Orta Anadolu'da geniş bir yay çizerek Bafra'dan denize dökülür. Kızılırmak'ın denize döküldüğü yerde oluşmuş göller, ırmağın her iki yakasında da yer almakta olup batısındaki Karaboğaz, doğusundaki ise Balık gölüdür. Doğu yakasında yer alan diğer göllerin başlıcaları; Dutdibi, Liman, Hayırlı, Çernek, Uzungöl, Tombulgöl ve Incegöl dür. Göllerin çevresi sazlık ve bataklıklarla çevrili olup yer yer ormanlık alanlar da göze çarpar. İlçe genelinde tarımsal üretimine ve tarım ürünlerin işlenip pazarlanmasına dayalı bir ekonomik yapı gelişmiştir. Tarım; ilçeye, Karadeniz Bölgesine ve de Türkiye'ye üretim yapmaktadır. Kızılırmak deltasının sulak alanlarında yaşayanların temel geçim kaynaklarının ise tarım, hayvancılık, balıkçılık ve sazcılık olduğu söylenebilir. Bafra Organize Sanayi Bölgesinde yatırımlar devam etmektedir. CANİK kabul tarihli 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Canik İlk Kademe Belediyesi merkez olmak ve aynı kanun eki (40) sayılı listede adları yazılı köyler bağlanmak üzere Canik ilçe olmuştur. Canik, Samsun'un Devgeriş deresiyle Mert ırmağı arasında Karadeniz'den içeri doğru uzanmış şirin bir yerleşim yeridir. İlçenin kuzeyinde Karadeniz, güneyinde Canik Dağları'nın Karadeniz'e doğru uzantısı olan tepeler, batısında Mert Irmağı ve İlkadım İlçesi, doğusunda ise Kutlukent bulunmaktadır. Klasik tarih Samsun un MÖ 6. asırda Miletli denizci göçmenler tarafından kurulduğunu gösterir. MÖ 4. asırda Pers hakimiyetine girmiş ve MÖ 3. asrın ortalarında Pontus Krallığı na bağlanmıştır. Pontus Kralı Büyük Mithridates Sinop ile Amissos u kendisine idare merkezi olarak seçmiştir. Bizans döneminde Amisos Armeniak temasına (idarî bölge) dahil bulunuyordu. Şehir Türklerin burayı fethine kadar bir ticaret merkezi olarak yaşamaya devam etti. 1960'lı yıllara kadar Canik, yerleşim alanı olarak Hasköy, Hacıismail, Tekkepınar köyleri ve seyrek yayılmış çiftçi evlerinden ibaretti. Bu köyler, Kurtuluş Savaşı sonrası yapılan mübadele sonucu Rumlar'dan alınarak Balkanlardan getirilen vatandaşlarımızın yerleştirilmesi ile oluşturulmuştur. Bölgede bu günkü stadyumun yerinde hipodrom, Yeni Mahalle'de küçük bir teyyare alanı ve yer yer bataklıklar vardı. Ordu -Ankara karayolunun geliştirilmesi, ilçede önemli bir hareketlilik oluşturmuş, yerleşim alanlarının hızla büyümesine neden olmuştur. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 32

38 ÇARŞAMBA Çarşamba; ilk defa Yeşilırmak ın doğu yakasındaki Çay ve batı yakasındaki Sarıcalı Mahalleleri çevresinde gelişmeye başlamıştır. Buranın ovada merkez rolünü üstlenmesinde, ilki 1370 te olmak üzere kurulmakta olan panayırın etkisi büyüktür. Bu panayır çarşamba günleri kurulduğundan ilçe adını buradan almıştır. Osmanlı İmparatorluğu zamanında da idari teşkilatta önemli bir yerleşim olarak yerini almış olan Çarşamba' da, Cumhuriyetten sonra 1925 yılında Belediye Teşkilatı kurulmuştur. İlçe, Samsun-Ordu karayolu üzerinde ve Yeşilırmak'ın oluşturduğu verimli delta ovasında kurulmuştur. Doğusunda Terme, batısında Tekkeköy, kuzeyinde Karadeniz ve güneyinde ise Ayvacık ve Salıpazarı ilçeleri bulunmaktadır. Halkın çoğu tarımla uğraşmaktadır. Yeşilırmak ın suladığı ova, tarıma son derece elverişli topraklarla kaplıdır. Tarım; ilçeye, Karadeniz Bölgesine ve de Türkiye'ye üretim yapacak düzeyde gelişmiştir. Yetiştirilen ürünler buğday, arpa, çeltik, fasulye, soya fasulyesi, nohut, şekerpancarı, tütün, ayçiçeği, şeftali, fındık ve elma başta olmak üzere çok çeşitlidir. İLKADIM Daha önce belediyelik olan İlkadım, kabul tarihli 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Gazi ve Yeşilkent ilk kademe belediyelerinin tüzel kişilikleri kaldırılarak mahalleleri ile birlikte İlkadım İlk Kademe Belediyesine katılmıştır. İlkadım merkez olmak ve aynı kanun eki (41) sayılı listede adları yazılı köyler bağlanmak üzere İlkadım ilçe olmuştur. İlçeye bağlı; 1 Belediye, 11 Köy Muhtarlığı, 50 Mahalle muhtarlığı bulunmaktadır. İlçe yüzölçümü toplam 152,28 km2 dir. İlkadım İlçesi Samsun ilinin merkezinde yer alır. İlçemiz, batısında Atakum, doğusunda Canik, güneyinde Kavak ilçeleri ve kuzeyde ise Karadeniz ile komşudur. Yeryüzü şekilleri bakımından üç ayrı özellik gösterir. Birincisi güneyindeki ağlık kesim, ikincisi; dağlık kesimle kıyı şeridi arasında kalan yaylalar, üçüncüsü yaylalarla Karadeniz arasındaki kıyı ovalarıdır. Kürtün ve Mert Irmağı arasında, Kuzeyden Güneye uzanan topraklar üzerinde yer alır. Sahil şeridi(kıyı) uzunluğu toplam 7,5 km'dir. HAVZA Havza'nın doğusunda yer alan Lerdüge Tümülüs lerinde yapılan arkeolojik araştırmalar ilçenin tarihinin M.Ö. 100 yıllarına kadar uzandığını göstermektedir. Kasaba şifalı suları nedeniyle yıllarca krallıklar ve beylikler arasında el değiştirmiştir. İsmini, 1156 'da Amasya hükümdarı olan Kavushan'dan almıştır. Kavus adınının ise 1245 tarihinde Selçuklu hükümdarlarından Sadi Paşa tarafından Havza olarak değiştirildiği ileri sürülmektedir. Beylikler döneminde Havza Canik Beylerinden Taşanoğulları tarafından idare edilmiştir. Amasya Valisi 2. Murat, Yörgüç Paşa'yı görevlendirerek Taşanoğullarının egemenliğindeki Havza yöresini Osmanlı egemenliği altına almıştır. Böylece Havza 1430 da Osmanlı topraklarına katılmıştır. Osmanlılar döneminde Amasya iline bağlı olarak yönetilen Havza, 1882 tarihinde ilçe haline getirilmiş, 1926 yılında ise Samsun'a bağlanmıştır. Samsun'a uzaklığı 86 km olan ilçenin, kuzeyinde Bafra, güneyinde Suluova ve Merzifon, batısında Vezirköprü, doğusunda ise Ladik ve Kavak ilçeleri yer almaktadır. Havza'nın kuzeyi sıradağlar ile çevrilidir. Batısında Taşan (Tavşan) dağları yer alır. Bu dağların etekleri yayla konumundadır. En önemli akarsuları, ters akan Derinöz ile İstavroz'dur. İlçenin ekonomisi genellikle tarıma dayanmaktadır. Buğday ve şekerpancarı en fazla üretilen ürünlerdir. İlçenin köylerinde hayvancılıkta yaygın olarak yapılmaktadır. Dağlarla çevrili ilçede orman alanları geniş yer kaplar. Özellikle orman köylerinde yaşayan halk geçimini büyük ölçüde orman ürünlerinden sağlamaktadır. İlçede çok sayıda un fabrikası faaliyet göstermekte imal edilen unlar çeşitli illere pazarlanmaktadır. Eski ve yeni çeltek denilen mevkii de ise linyit kömürü çıkarılan ocaklar vardır. Bu tür işletmeler ilçede istihdam imkanı sağlamaktadır. Havza'da genellikle küçük çapta imalatın ve çeşitli alanlarda tamir işlerinin yapıldığı bir de küçük sanayi sitesi faaliyettedir. Havza ekonomisinde kaplıca turizmi, temel sektörlerden biri konumundadır. Havza Organize Sanayi Kurulması çalışmaları devam etmektedir. KAVAK Tarihi oldukça eskidir. İlçe merkezinin kuzeyinde kalan Kaledoruğu Höyüğünde 1942 de yapılan araştırmalarda M.Ö.3500-M.Ö yıllarına ait eserlere rastlanılmıştır. Bu verilere göre Kavak, tarihi Tunç Çağına kadar uzanan bir yerleşim yeridir. Kaledoruğu Höyügünde Genç Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait eserlere rastlanması ise buradaki yerleşimin sürekliliğini göstermektedir. Hititlerin egemenliğinden sonra M.Ö.1200'lerde Friglerin, M.Ö. 7. yüzyılda ise Miletlerin egemenliği altına girmiştir. M.Ö.333 te Pontusların eline geçen Kavak'a daha sonra Romalılar hakim olmuştur. Müslümanların Abbasiler döneminde ( ) Malatya-Tokat üzerinden Karadeniz kıyılarına gelmeleriyle İslam dinini kabul etmişlerdir de Çelebi Mehmet döneminde İlçe tamamen Osmanlıların eline geçmiştir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 33

39 Kavak Samsun-Ankara karayolu üzerinde kurulmuştur. Samsun'a uzaklığı 51 km dir. Doğusunda Asarcık, batısında Havza, kuzeyinde Samsun ve Bafra, güneyinde ise Ladik ilçeleriyle çevrilidir. Kavak ilçesinin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanır. Tarım alanında en çok buğday, mısır, yulaf, arpa gibi tahıl ürünleri yetiştirilir. Ayrıca şekerpancarı, tütün ve patates ekimi de yapılmaktadır. İlçedeki sanayi ise genellikle kireç, tuğla ve kremit üretimi gibi yerel ihtiyaçlara hitap eder düzeyde gelişmiştir. Kavak Organize Sanayi Bölgesinde yatırımcılar için arsa tahsisleri halen devam etmektedir. LÂDİK Ladik ilçesinin tarihinin yapılan arkeolojik kazılardan hareketle M.Ö.3000-M.Ö.2000 yıllarına kadar uzandığı tahmin edilmektedir. Bölge M.Ö yılları arasında Perslerin hakimiyetine girmiştir. Bir dönem sonra Pontus krallığı adını alan devlet Samsun ve Amasya'ya hakim olmuştur Malazgirt savaşından sonra İslamiyet yayılmıştır. Osmanlılar Lâdik i 1428'de topraklarına katmışlardır. Lâdik, Cumhuriyet dönemine kadar Sivas Sancağına bağlı Amasya vilayeti sınırları içinde bulunmuştur. Cumhuriyet kurulduktan sonra ise 1925'te Samsun'a bağlanmıştır. Samsun'un güneyinde yer alan Lâdik, kuzeyinde Kavak, güneyinde Suluova, doğusunda Taşova ve batısında Havza Ilçeleri ile çevrilidir. Yüzölçümü 558 km 2 dir. İlçenin ekonomisi genellikle tarıma dayanmaktadır. Buğday, arpa, yulaf, mısır, şekerpancarı yetiştirılen tahıllardandır. Verimli ve geniş ekim-dikim alanlarına sahip almasından dolayı sebzecilik gelişmiştir. Özellikle domates, biber, patlıcan, salatalık, taze fasulye vb. sebzeler yetiştirilerek, toptancı sebze halinden, ihtiyaç duyulan illere sevk edilmek üzere pazarlanmaktadır. Lâdik in yayla durumunda olması küçük ve büyükbaş hayvan yetiştiriciliğine de olanak sağlamıştır. İlçedeki en büyük sanayi kuruluşu çimento fabrikasıdır. Bir de küçük sanayi sitesi bulunmaktadır. ONDOKUZMAYIS Ondokuzmayıs ilçesinde Dağköy ve Yörükler beldeleri civarında yapılan arkeolojik kazılarda M.Ö. ki yıllara ait yerleşmeler olduğu saptanmıştır. Dağköy'de ortaya çıkarılan mezarların M.Ö.47 yıllarına ait olduğu sanılmaktadır. Yörükler beldesinde bulunan Hamamın ise Cenevizliler ve Romalılar dönemine ait olduğu rivayet edilmektedir. Milattan önceki yıllardan beri yerleşim yeri olarak kullanılmış bu topraklar, Çelebi Mehmet döneminde Osmanlı hakimiyetine girmiştir. Samsun'a 33 km uzaklıkta, Samsun-Sinop devlet karayolu üzerinde ve Kızılırmak Nehrinin meydana getirdiği delta ovasının doğu ucunda yer alan ilçenin denizden yüksekliği 10 m olup doğusunda Samsun, batışında Bafra, kuzeyinde Karadeniz, güneyinde ise Samsun ve Bafra ilçeleri bulunmaktadır. En yüksek yeri Nebyan ormanlarının bulunduğu güneyindeki tepedir. İlçe merkezinin kuzeyinde kalan topraklar Kızılırmak'ın oluşturduğu Ova'nın bir bölümünü teşkil eder. Bu alanda Balık Gölleri'nin bir kısmı bulunmaktadır. Ilçenin genel konumu da ova durumundadır. İlçede tarım, hayvancılık ve balıkçılık gelişmiş durumdadır. Tarım ürünleri arasında fındık, mısır önemlı yer tutar. Balıkçılık denizden başka balık göllerinde de yapılmaktadır. 19 Mayıs ilçesinde cevizcilik ve arıcılık projeleri uygulanmaya konulmuş ve ekonomik açıdan önemli katkılar sağlanmıştır. Ayrıca, yapılan el dokuması kilimler, çoraplar vb. eşyalar ilçe ekonomisine küçük de olsa katkı sağlamaktadır. Balık gölleri civarında yapılan hasır örücülüğü de ekonomik faaliyetler arasında sayılır. Bütün bunların yanında birde küçük sanayi sitesi bulunan ilçe de özellikle bahçe tarımında kullanılan araç ve gereçler ile soba ve kuzine imalatı yapılmaktadır. SALIPAZARI Terme ve Çarşamba ilçelerinden ayrılan Alanyaykın, Düzköy ve Bereket köylerinin birleşmesiyle 1973 yılında Belediye olmuştur yıllarında 'da ilçe teşkilatı kurularak Samsun'a bağlanmıştır. Dünya Savaşından önce yörede Türkleri yanı sıra Rum, Ermeni ve Gürcü nüfusun da yaşadığı bilinmektedir. Dünya Savaşı sırasında özellikle Ermeni çeteleriyle Türk halkı arasında çatışmalar yaşanmıştır. Ancak, Türk halkının yılmaz mücadelesi sonunda Ermeniler bölgeyi terk etmek zorunda kalmıştır. Samsun'a uzaklığı 54 km. olan ilçenin güneyinde Erbaa ve Akkuş, doğusunda Terme, batısında Ayvacık, kuzeyinde ise Çarşamba ilçeleri bulunmaktadır, denize kıyısı yoktur. İlçenin kuzeyi düzlük, güneyi engebelidir. Yeşilçay ile Terme çayı ilçe merkezinde kesişmektedir. Bu çaylar üzerinde üç köprü vardır: Salıpazarı ile Gökçeli köyünü Kurt köprüsü, Yavaşbey köyünü ise Maviren köprüsü birbirine bağlar. İlçe ekonomisi genellikle tarıma dayanmaktadır. Tarım ürünü olarak fındık, çilek ve çeltik yaygın olarak yetiştirilir. İlçe de hayvancılıkta gelişmiştir. Dağlık bölgedeki köylerde sepet, kaşık ve çeyiz sandığı gibi ürünler de yapılmaktadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 34

40 TEKKEKÖY Tekkeköy ve civarında yapılan araştırmalar sonucunda Poleolitik dönemden itibaren yerleşimin varolduğu öğrenilmiştir. İlçedeki araştırmalarda Hitit dönemine ait katmanlara rastlanmış, Friglere ait kalıntılar da bulunmuştur. Yöre M.Ö.3. yy ortalarında Pontus devletinin sınırları içine girmiş, daha sonra sırasıyla Roma, Bizans ve Anadolu Selçuklu devletinin eline geçmiştir. Selçuklular Anadoluya yerleşmeye başladığı zaman; Bizans devletinin egemenliği altında olan bu yöreyi Türklere ve islamiyete açmak için, bölgenin önemini de dikkate alarak, büyük Türk velisi Şeyh Zeynüddin'i buraya göndermiş ve bir Tekke kurmuşlardır. Tahminen yılları arasında yaşayan Şeyh Zeynüddin kurduğu tekkede yolcuları, düşkünleri, fakir fukarayı kazan kurarak doyurmuştur. Tekkeköy adının buradan geldiği söylenmektedir. Samsun-Trabzon karayolunun 13.km.'sinden güneye doğru 1 km içeride yer alan ilçe, Tekkeköy deresinin kıyı ovasına açıldığı kesimde kurulmuş olup topraklarının üçte birini Çarşamba ovasının devamı oluşturur, dolayısıyla bu kısımlar sulu tarıma elverişlidir. İlçe sınırları içerisinde yer alan ve faal 1 adet Organize sanayi bölgesi ve 3 adet Küçük Sanayi Sistesi ilçeye ekonomik alanda hareketlilik getirmiştir. Yine ilçede yer alan İhtisas Gıda Organize Sanayi Bölgesinde arsa tahsisleri devam etmektedir. TERME Terme'nin tarihi M.O yıllarına inmektedir. Hatta eski tarihçiler M.Ö.1200 yıllarında şimdiki Terme çayı kıyısında efsanevi kadın savaşçı olan amazonların yaşamış olduklarını ileri sürmüşlerdir. Terme isminin, Amazonların kurdukları kıyı kenti olan Thermodon dan (bu günkü Terme çayı) geldiği söyleniyor. İlçenin en eski halkının Gaskalar olduğu sanılmaktadır. Hititler Samsun'a kadar yayılınca Gaskalar ıda yönetimleri altına almışlardır. Türklerin Anadolu'ya hakim olmaya başladıkları 11.yy' a kadar Termede sırasıyla Hititler, Frigler, Medler, Persler ve Romalılar yönetim kurmuşlardır. I. Alaittin Keykubat zamanında ( ) Terme dahil bütün Karadeniz sahili Anadolu Selçuklularının yönetimine girmiştir. Moğol istilaları nedeniyle dağılan Selçuklu imparatorluğunun topraklarında Türk Beylik1eri kurulmaya başlanmıştır. Bu dönemde Amasya, Samsun, Tokat, Sivas, Kayseri vilayetlerinde Eratna Beyliği kurulmuştur. 1381'de Kadı Burhanettin Eratna Beyliğini ele geçirince Terme onun bölgesine bağlanmıştır. Bu arada yörede Canik Beyliği de kurulmuştur.1398'de Yıldırım Beyazıt Amasya ve Karadeniz kıyılarında bütün beylikleri Osmanlı topraklarına katmıştır. Cumhuriyete kadar Terme, Canik Mutasarrıflığının idaresinde yönetilmiştir. Terme Belediye Teşkilatı ise Cumhuriyetten önce kurulmuştur. Terme, denizden 3-5 km. içeride kurulmuş olup Samsun'a uzaklığı 58 km.dir. İlçenin kuzeyinde Karadeniz, doğusunda Ünye ve Ikizce, güneyinde Akkuş ve batısında ise Salıpazarı ve Çarşamba ilçeleri yer almaktadır. Ayrıca, kuzeyinde kıyı ovası, güneyinde ise Canik Dağları uzanmakta. Enyüksek noktası 450 metredir. Kara Ormandan doğan Terme çayı ilçeyi tam ortasından ikiye bölerek Karadenize dökülür. Çarşamba Dağlarından doğan Delidere akarsuyu da Karadeniz'e dökülür, akarsuyunun yatağının bazı kısımlarında göller oluşmuştur. İlçede Simenit gölüne dökülen Karaboğaz ve Abdal Dereleri de vardır. Dünyanın ikinci büyük kavak ormanı da Terme'dedir. Terme ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma dayalıdır. Bu verimli ova da ünlü Terme pirinci ve fındık yetiştirilmektedir. İlçede kültür kavakçılığı da oldukça yaygındır. Bunların yanısıra, Sahil kasabası olması nedeniyle balıkçılık ve diğer bazı deniz ürünleri avcılığı da geçim kaynakları arasında sayılabilir. Ilçede besicilik ve arıcılık gibi ekonomik faaliyetler de önemli yer tutmaktadır. Terme'nin en önemli sanayi kuruluşları, ilçe'de yetiştirilen fındığı işleyen fabrikalardır. Bu fabrikalarda üreticiden alınan fındık, iç fındık haline getirilerek ihraç edilmekte veya iç piyasaya sürülmektedir. Çeltik de aynı şekilde fabrikalarda işlem görerek pirinç halinde ihraç edilir ve ya iç piyasada tüketilir. VEZİRKÖPRÜ Vezirköprü'nün tarihi Hitit'lere (M.Ö.2000-M.Ö.700) kadar uzanmaktadır. Şehir, Hititler tarafından şimdiki ilçe merkezinin 2.5 km. kadar uzağına kurulmuştur yıllarındaki Celali isyanları sırasında sık sık baskına uğramış ve kasaba yağmalanıp yıkılmıştır. Bu nedenle insanlar kalelere sığınma ihtiyacı duymuşlar ve Taşkale ve Toprakkale yi inşa etmişlerdir. Şimdi bu kale yıkıntıları üzerine kurulan mahalleler aynı adlarla anılmaktadır. Celali isyanlarından sonra Köprülü Mehmet Paşa ilçedeki yıkılmış yapıları tamir ettirmiş ve ayrıca yeni eserler de yaptırmıştır. İdari bakımdan Sivas Beyler Beyliğine bağlı Amasya mutasarrıflığı içinde olan Vezirköprü; 1925 yılına kadar Amasya'ya bağlı bir ilçe iken;1925 yılında Samsun a bağlanmıştır. Kasabanın adı Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Şınder olarak geçmektedir. Mehmet Paşa Sadareti zamanında ilçe Vezirköprü adını almıştır. Vezirköprü, Samsun un güneybatısında yeralır. Doğusunda Havza, batısında Boyabat ve Osmancık, güneyinde Gümüşhacıköy ve Merzifon, kuzeyinde ise Alaçam ve Bafra ilçeleri bulunmaktadır. İlçe ekonomisi genellikle tarıma dayanmaktadır. Bunun yanında hayvancılık ve orman ürünleri de önemli yer tutar. Her çeşit tahıl üretimi ile sebze ve meyvecilik gelişmiştir. Ayrıca; Şekerpancarı, tütün, kendir, ayçiçeği, susam ve zeyrek tarımı da yapılmaktadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 35

41 Vezirköprü Orman Ürünleri Entegre Tesisleri ilçe ekonomisine canlılık kazandırmaktadır. Ayrıca un fabrikaları ile zirai aletler imal eden kuruluşlarda vardır. Sanayiye bağlı olarak ticaret, taşımacılık ve ulaşım gibi sektörlerde de canlanma görülmektedir. İlçede bir de küçük sanayi sitesi bulunmaktadır. YAKAKENT 1896 Yılında muhtarlık, 1 Mart 1963 yılında Belediye Teşkilatı kurulmuştur. Aynı yıl, Gümenes olan ismi, kıyı şehri anlamına gelen Yakakent olarak değiştirilmiştir yılında ise ilçe olmuştur. Yakakent; Karadeniz kıyısında Sinop ile Samsun il sınırları arasındaki geçit noktasındadır. Samsun'a uzaklığı 84 km olup doğusunda Alaçam, batısında Gerze, güneyinde Canik Dağları ve kuzeyinde ise Karadeniz yer almaktadır. İlçe ekonomisi tarımsal karektere sahip olmakla beraber; balıkçılıkta ekomomisinin ağırlıklı sektörüdür. Karadenizde avlanan her türlü balığı ve ayrıca dünyaca ünlü Mersin balığını bulmak mümkündür. Deniz ürünlerini değerlendiren özel sektöre ait iki fabrika da bulunmaktadır. İlçenin karakteristik tarım ürünü tütündür. Köylerde buğday, mısır ve çeltik de yetiştirilmektedir. TÜRKİYE DE BELEDİYE, İLÇE VE KÖY SAYILARI ( ) Sn Bölge Adı Belediye Sayısı İlçe Sayısı Köy Sayısı Köy Sayısı % Sn Bölge Adı Belediye Sayısı İlçe Sayısı Köy Sayısı Köy Sayısı % Türkiye Sivas % 41 Zonguldak % 2 Şanlıurfa % 42 Eskişehir % 3 Kastamonu % 43 Çankırı % 4 Erzurum % 44 Tunceli % 5 Samsun % 45 Hatay % Samsun Pay (%) 1.36% 1.78% 2.75% 46 Muş % 6 Balıkesir % 47 Denizli % 7 Diyarbakır % 48 Amasya % 8 Manisa % 49 Rize % 9 Çorum % 50 Bitlis % 10 Ankara % 51 Gümüşhane % 11 Bursa % 52 Bingöl % 12 İzmir % 53 Artvin % 13 Konya % 54 Siirt % 14 Tokat % 55 Düzce % 15 Mardin % 56 Batman % 16 Van % 57 Karabük % 17 Ağrı % 58 Bartın % 18 Çanakkale % 59 Tekirdağ % 19 Yozgat % 60 Edirne % 20 Elazığ % 61 Uşak % 21 Antalya % 62 Bilecik % 22 Giresun % 63 Kocaeli % 23 Erzincan % 64 Kırşehir % 24 Kütahya % 65 Şırnak % 25 Mersin % 66 Ardahan % 26 Malatya % 67 Burdur % 27 Bolu % 68 Isparta % 28 Aydın % 69 Kırklareli % 29 Ordu % 70 Kırıkkale % 30 Kahramanmaraş % 71 Bayburt % 31 Trabzon % 72 Osmaniye % 32 Sinop % 73 Iğdır % 33 Adana % 74 Karaman % 34 Gaziantep % 75 Aksaray % 35 Sakarya % 76 İstanbul % 36 Adıyaman % 77 Kilis % 37 Muğla % 78 Nevşehir % 38 Kayseri % 79 Hakkari % 39 Afyonkarahisar % 80 Niğde % 40 Kars % 81 Yalova % Kaynak:TÜİK, Notlar:31/12/2010 verileridir.belediye sayısında büyükşehir belediyeleri dahil değildir.ilçe sayılarına il merkezleri / merkez ilçeler dahildir. Köy sayılarına boş köyler dahildir.ilçe, belediye ve köy sayıları belirlenirken; Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından, ilgili mevzuat ve idari kayıtlar uyarınca Ulusal Adres Veri Tabanı (UAVT)nda yerleşim yerlerine yönelik olarak yapılan idari bağlılık ve tüzel kişilik değişiklikleri dikkate alınmıştır. Sıralama köy sayısına göre yapılmıştır. Samsun tarihi itibariyle belediye sayısında 26., ilçe sayısında 14., köy sayısında ise 5. sıradadır. Samsun un Köy sayısı payı %2.75, İlçe sayısı payı %1.78, Belediye sayısı payı da %1.36 dır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 36

42 EKONOMİK YAPI İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 37

43 EKONOMİK YAPI Samsun ilinin ekonomik yapısını oluşturan sektörlerin başında tarım sektörü gelmekle birlikte sanayi, ticaret, hayvancılık ve turizm de önemli bir yer işgal etmektedir. Samsun, Karadeniz Bölgesi 'nin en büyük kentidir. Kentin Nüfus yoğunluğu sebebiyle ticari ve sınai yaşantısı canlıdır. İl ekonomisinde önemli etkisi olan tarımsal ürünler; buğday, tütün, mısır, ayçiçeği, şeker pancarı, fındık, çeltik ve sebzedir. Bafra ve Çarşamba ovaları bölge tarımında önemli bir yere sahiptir. Bu ovalarda yetiştirilen meyve sebzeler öncelikle bölge ihtiyacını gidermekle birlikte, yurdun dört bir yanına da pazarlanmaktadır. Bölgede gayrı safi katma değerinde tarım sektörünün payı düşerken sanayi ve hizmetler sektörünün payı artmaktadır. Samsun un da içinde yeraldığı TR83 bölgesinde 2004 yılında Tarım sektörünün gayrı safi katma değer payı %22.7 iken 2008 yılında bu rakam %18.6 ya gerilemiştir. Sanayi sektörünün payı %19.7 dan, %21.6 ya, hizmetler sektörünün payı ise %57.6 dan %59.8 e yükselmiştir. Bağımsız Devletler Topluluğu ve Türk Cumhuriyetlerine yakınlığı, deniz, kara, hava ve demiryolu ulaşım imkânları ile büyük potansiyele sahip bulunan ilimiz sanayisi yavaş da olsa gelişmektedir. Samsun ve yöresindeki imalat sanayisinde üretilen ürünlerin en önemlileri; Sigara, Kütük ve İnşaat Demiri, Bakır, Gübre, Çimento, Yedek Parça, Dükdil Boru, Vana-Pompa, Un-Yem, İlaç, Tıbbi ve Cerrahi Aletler, Mobilya, Şekerleme, Hazır Giyim, Trikotaj, Taş-Toprak Sanayi, Temizlik Maddeleri, Makine, Lastik-Plastik Eşya İmalatı sektörleridir. Samsun' da yapılan hayvancılık ailelerin kendisini geçindirmesine yönelik olmakla birlikte gelişmeye müsait ve yatırım yapılabilecek bir alandır. Turizmin Samsun ekonomisindeki payı az olmakla birlikte il merkezinde olduğu gibi ilçe ve köylerde de gezip görülmeye değer çok sayıda tarihi ve turistik yerler mevcuttur. Ayvacıkta su sporları, Ladik te kış sporları, Havza da kaplıca turizmi, Vezirköprü de Kültür turizmi yapılabilir. Altyapı ve yatırımlar desteklenmelidir. Yaz aylarında denizden ve kumdan yararlanılabildiği gibi kış aylarında da av turizmi yapılabilmektedir. Ayrıca ilimizde yüksek kalitede hizmet veren otel ve alışveriş merkezleri yapılabilir. Bu alanda hala yeterli yatırımlar yapılmış değildir. Samsun, Bölgesel ekonomik potansiyeli, gelişmiş insan kaynakları ve geçmişten gelen fuarcılık geleneği ile Ulusal ve Uluslar arası Fuar ve Kongre merkezi olmaya adaydır. Samsun Fuar ve Kongre Merkezinin ihale süreci başlamış durumdadır. Samsun için Lojistik Master Plan hazırlanmış ve kamuoyu ile paylaşılmıştır. Samsun Lojistik Merkezlerden biri olmaya adaydır. Samsun, Tıbbi ve Cerrahi El aletleri konusunda Türkiye de merkez konumundadır. Bu sektörde ilimiz hem Karadeniz bölgesi hem de Türkiye geneli dikkate alındığında gelişmiş bir altyapıya sahiptir. Samsun son zamanlarda sağlık yatırımları için de bir merkez durumundadır. Bir sağlık merkezi olma yolunda ilerlemektedir. Samsun yakın zamana kadar pek yatırım almadığı büyük alışveriş merkezleri ve otel yatırımları da almaya başlamıştır. Bu yatırımların ilimize hareket kazandıracağı açıktır. Tarıma dayalı gıda sanayinin gelişmesi ve bu ürünlerin ihraç edilmesi Samsun için büyük öneme sahiptir. Gıda İhtisas Organize Sanayi Bölgesinde yatırımcılara arsa tahsisleri yapılmıştır. Samsun Devlet Planlama Teşkilatı tarafından hazırlanan İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması 2003 raporunda 81 il arasında 32. Sırada bulunmaktadır. Samsun 1996 yılında yapılan benzer çalışmada 76 il arasında 35. Sırada yer almaktaydı. Samsun un ihracat performansı yeterli olmamakla birlikte Ekonomi bakanlığınca yapılan il il Dış Ticaret Potansiyeli çalışmasına göre Sıradan olmayan ürünler ihraç eden çeşitliliği yüksek iller sınıfında yeralmaktadır. Yine aynı çalışmada Yeni Nesil Yatırım Teşvikleri önerilen iller arasında yeralmaktadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 38

44 GAYRI SAFİ // KATMA DEĞER YURT İÇİ HASILA İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 39

45 KİŞİ BAŞINA GAYRI SAFİ KATMA DEĞER ( ) İBBS2/İktisadi faaliyet kolları Kişi başına GSKD ($) 2004 (1) Sıra 2005 (1) Sıra 2006 (1) Sıra 2007 Sıra 2008 Sıra TR Türkiye 5,103 6,187 6,686 8,267 9,384 TR10 İstanbul 7, , , , ,591 1 TR21 Tekirdağ, Edirne, Kırklareli 6, , , , ,243 5 TR22 Balıkesir, Çanakkale 4, , , , ,000 9 TR31 İzmir 6, , , , ,568 6 TR32 Aydın, Denizli, Muğla 5, , , , ,076 8 TR33 Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak 4, , , , , TR41 Bursa, Eskişehir, Bilecik 6, , , , ,983 3 TR42 Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova 7, , , , ,265 2 TR51 Ankara 6, , , , ,598 4 TR52 Konya, Karaman 3, , , , , TR61 Antalya, Isparta, Burdur 6, , , , ,334 7 TR62 Adana, Mersin 4, , , , , TR63 Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye 3, , , , , TR71 Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir 3, , , , , TR72 Kayseri, Sivas, Yozgat 3, , , , , TR81 Zonguldak, Karabük, Bartın 5, , , , , TR82 Kastamonu, Çankırı, Sinop 4, , , , , TR83 Samsun, Tokat, Çorum, Amasya 3, , , , , TR83 Türkiye Ortalamasına Oranı (%) 69.5% 70.2% 70.8% 69.9% 73.7% TR90 Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane 3, , , , , TRA1 Erzurum, Erzincan, Bayburt 2, , , , , TRA2 Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan 2, , , , , TRB1 Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli 3, , , , , TRB2 Van, Muş, Bitlis, Hakkari 1, , , , , TRC1 Gaziantep, Adıyaman, Kilis 2, , , , , TRC2 Şanlıurfa, Diyarbakır 2, , , , , TRC3 Mardin, Batman, Şırnak, Siirt 1, , , , , Kaynak: TÜİK, 1: ADNKS sonuçlarına göre yenilenen yıl ortası nüfus projeksiyonları kullanılarak güncellendi. Yukarıdaki tablodan da görüldüğü gibi TR83 bölgesi (Samsun/Tokat/Çorum/Amasya) 2008 yılında kişi başına gayrı safi katma değer bakımından 6,914.-$ ile 15. Sırada yer almıştır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 40

46 SEKTÖRLERİN GAYRİSAFİ KATMA DEĞER İÇİNDEKİ PAYLARI(%)( ) SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI İBBS2/İktisadi faaliyet kolları Tar. San. Hiz. Tar. San. Hiz. Tar. San. Hiz. Tar. San. Hiz. Tar. San. Hiz. TR Türkiye TR10 İstanbul TR21 Tekirdağ, Edirne, Kırklareli TR22 Balıkesir, Çanakkale TR31 İzmir TR32 Aydın, Denizli, Muğla TR33 Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak TR41 Bursa, Eskişehir, Bilecik TR42 Kocaeli, Sakarya,Düzce, Bolu, Yalova TR51 Ankara TR52 Konya, Karaman TR61 Antalya, Isparta, Burdur TR62 Adana, Mersin TR63 Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye TR71 Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir,Kırşehir TR72 Kayseri, Sivas, Yozgat TR81 Zonguldak, Karabük, Bartın TR82 Kastamonu, Çankırı, Sinop TR83 Samsun, Tokat, Çorum, Amasya TR90 Trabzon,Ordu,Giresun,Rize,Artvin,Gümüşhane TRA1 Erzurum, Erzincan, Bayburt TRA2 Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan TRB1 Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli TRB2 Van, Muş, Bitlis, Hakkari TRC1 Gaziantep, Adıyaman, Kilis TRC2 Şanlıurfa, Diyarbakır TRC3 Mardin, Batman, Şırnak, Siirt Kaynak: TÜİK, İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 41

47 YILLAR İTİBARİYLE İLLERİN KİŞİ BAŞINA GAYRI SAFİ YURTİÇİ HASILA DEĞERLERİ ($) CARİ FİYATLARLA SN İller Kocaeli 4,757 4,892 5,414 6,992 6,951 7,274 7,947 5,924 7,349 7,096 7,882 7,501 6,236 7,556 6,165 2 Bolu 1,384 1,526 1,840 2,595 2,622 2,877 3,506 2,368 2,916 2,950 3,078 3,758 3,308 5,687 4,216 3 Kırklareli 2,032 2,161 3,212 4,490 4,041 4,214 4,022 3,143 3,945 4,242 4,385 4,585 4,098 4,370 3,590 4 Yalova ,379 4,980 4,769 4,133 4,665 3,463 5 Muğla 2,299 2,332 2,678 3,347 3,146 3,466 3,729 3,088 3,707 4,223 4,071 4,736 3,976 4,253 3,308 6 İzmir 2,722 2,761 3,139 4,156 3,961 4,075 4,453 3,352 4,093 4,286 4,358 4,375 4,019 4,302 3,215 7 İstanbul 2,810 2,898 3,260 4,303 4,223 4,151 4,477 3,111 4,037 4,286 4,749 4,658 4,135 4,416 3,063 8 Zonguldak 1,335 1,417 1,689 2,181 1,995 2,369 2,587 1,914 2,349 3,398 3,695 3,517 3,209 3,779 2,969 9 Ankara 2,177 2,157 2,413 3,636 3,653 3,892 4,518 3,202 3,996 3,976 3,521 3,917 3,828 4,148 2, Kırıkkale 2,694 2,460 2,565 3,128 2,465 3,343 3,904 3,358 3,093 3,687 3,416 2, Bilecik 2,217 2,312 2,633 3,729 3,467 3,481 4,090 3,205 3,868 3,911 4,089 3,993 3,540 3,521 2, Eskişehir 1,751 1,845 2,141 2,866 2,933 2,887 3,264 2,299 2,885 3,222 3,314 3,781 3,387 3,369 2, Bursa 2,253 2,498 2,816 3,868 3,607 3,753 4,327 2,906 3,660 3,548 3,442 3,706 3,270 3,491 2, Tekirdağ 2,003 2,139 2,658 3,825 3,594 3,506 3,674 2,724 3,363 3,429 3,562 3,742 3,493 3,412 2, Manisa 1,912 1,910 2,265 3,091 2,879 3,164 3,347 2,315 2,878 3,254 3,337 3,804 3,136 3,292 2, İçel 2,061 2,065 2,327 3,351 3,150 3,099 3,850 2,630 3,167 3,150 3,495 3,579 3,299 3,297 2, Edirne 1,359 1,510 2,126 2,949 2,780 2,600 2,819 2,150 2,689 2,750 3,437 4,253 3,397 3,613 2, Adana 1,654 1,612 2,007 2,702 2,543 2,706 2,920 2,237 2,844 2,928 3,553 3,707 3,304 3,286 2, Çanakkale 1,768 1,952 2,433 3,414 3,353 3,459 3,843 2,860 3,664 3,872 3,533 3,892 3,376 3,465 2, Antalya 1,833 1,965 2,275 2,940 2,795 2,961 3,348 2,479 3,079 3,269 3,422 3,547 2,972 2,911 2,193 Türkiye 1,629 1,685 1,933 2,655 2,603 2,682 2,981 2,173 2,727 2,888 3,021 3,176 2,847 2,941 2, Artvin 1,356 1,511 1,544 2,151 2,148 2,336 2,653 1,988 2,560 2,835 2,727 3,096 3,003 2,815 2, Denizli 1,647 1,661 1,807 2,365 2,308 2,440 2,563 1,951 2,434 2,675 2,972 3,089 2,787 2,807 2, Nevşehir 1,783 1,528 1,809 2,820 2,371 2,237 2,780 1,959 2,371 2,868 3,238 3,529 2,929 2,908 2, Sakarya 1,318 1,437 1,637 2,249 2,206 2,316 2,454 1,866 2,585 2,865 2,719 3,199 2,702 2,953 2, Aydın 1,719 1,811 1,869 2,865 2,657 2,558 2,839 2,247 2,810 3,161 3,042 3,340 2,762 2,932 2, Karaman 1,620 2,110 2,313 2,697 2,137 2,799 3,575 3,606 3,692 3,098 2,799 2, Balıkesir 1,625 1,773 2,121 2,810 2,567 2,565 2,946 2,285 2,744 2,974 2,722 3,156 2,623 2,819 2, Burdur 1,345 1,386 1,617 2,125 2,163 2,321 2,505 1,842 2,352 2,567 2,734 3,153 2,732 2,728 1, Rize 1,384 1,356 1,410 1,902 2,209 2,214 2,373 1,800 2,085 2,598 2,296 2,477 2,661 2,441 1, Kilis 2,583 2,339 2,454 2,110 2,317 1, Kayseri 1,177 1,223 1,329 1,865 1,926 1,957 2,151 1,548 1,986 2,038 2,298 2,486 2,312 2,308 1, Kütahya 1,586 1,505 1,723 2,054 2,181 2,363 2,561 1,984 2,429 2,822 2,347 2,395 2,091 2,256 1, Kastamonu ,228 1,671 1,711 1,927 2,149 1,463 1,964 2,247 2,537 2,868 2,542 2,409 1, Nİğde ,145 2,332 2,189 2,195 2,347 1,643 1,968 2,222 2,551 3,203 2,836 2,503 1, Hatay 1,462 1,554 1,638 2,237 2,017 2,118 2,532 1,932 2,268 2,426 2,562 2,637 2,281 2,452 1, Elazığ 1,311 1,469 1,414 2,080 2,149 2,314 2,596 1,840 2,092 2,268 2,329 2,621 2,439 2,253 1, Samsun 1,239 1,331 1,496 1,983 1,890 2,048 2,243 1,538 2,026 2,277 2,353 2,531 2,328 2,325 1,680 Samsun (%) 76.1% 79.0% 77.4% 74.7% 72.6% 76.4% 75.3% 70.8% 74.3% 78.8% 77.9% 79.7% 81.8% 79.1% 78.3% 38 Çorum 1,116 1,089 1,402 1,947 1,784 1,897 2,382 1,715 2,201 2,324 2,366 2,569 2,265 2,276 1, Gaziantep 1,382 1,350 1,475 2,035 1,964 1,924 2,118 1,649 2,085 2,128 2,283 2,280 2,037 2,102 1, Karabük ,890 2,714 2,724 2,325 2,236 1, Tunceli ,150 1,213 1,431 1,633 1,237 1,413 1,614 1,946 2,397 2,487 1,990 1, Kahramanmaraş 1, ,186 1,568 1,531 1,563 1,625 1,431 1,790 1,935 1,796 1,869 1,662 1,930 1, Konya 1,312 1,404 1,516 2,113 2,103 2,070 2,235 1,584 1,995 2,152 2,373 2,592 2,324 2,241 1, Isparta 1,161 1,169 1,264 1,748 1,681 1,758 1,925 1,369 1,748 1,908 2,104 2,537 2,220 2,107 1, Trabzon 1,137 1,197 1,323 1,830 1,822 2,004 2,312 1,756 2,050 2,137 2,149 2,272 2,231 1,927 1, Kırşehir 1,044 1,087 1,186 1,667 1,620 1,631 1,828 1,278 1,687 1,976 2,119 2,247 2,085 1,928 1, Sinop ,143 1,573 1,555 1,670 1,884 1,262 1,548 1,733 2,026 2,210 2,018 1,879 1, Giresun ,244 1,212 1,370 1,297 1,076 1,425 1,218 2,355 2,799 2,410 1,874 1, Amasya 963 1,012 1,351 1,902 1,780 1,823 2,155 1,534 1,951 2,054 2,274 2,621 2,305 2,049 1, Uşak 1,191 1,174 1,378 1,839 1,849 1,874 2,059 1,583 2,015 2,165 2,162 2,304 2,045 2,047 1, Malatya 1,128 1,123 1,280 1,744 1,846 1,916 2,014 1,547 1,879 1,979 1,905 1,972 1,711 1,863 1, Sivas ,355 1,462 1,488 1,649 1,185 1,494 1,615 1,692 1,945 1,902 1,751 1, Tokat ,196 1,495 1,894 1,842 2,005 1,441 1,635 1,705 1,985 2,333 2,030 1,771 1, Diyarbakır 1,078 1,263 1,320 1,908 1,902 1,963 2,033 1,485 1,696 1,744 1,734 1,875 1,659 1,691 1, Afyon ,084 1,646 1,555 1,527 1,669 1,193 1,453 1,623 1,774 1,934 1,772 1,727 1, Batman ,615 1,737 1, ,157 1,297 1,634 1,698 1,505 1,558 1, Erzincan ,118 1,503 1,458 1,477 1,673 1,295 1,603 1,692 2,022 2,247 1,826 1,530 1, Osmaniye ,712 1,547 1,577 1,560 1, Düzce ,639 1, Çankırı ,393 1,478 1,440 1,605 1,064 1,373 1,531 1,585 1,899 1,645 1,604 1, Siirt ,075 1,138 1,618 1,594 1,541 1,176 1,326 1,342 1,346 1,401 1,298 1,399 1, Gümüşhane ,150 1,136 1,188 1, ,178 1,257 1,324 1,622 1,624 1,491 1, Ordu , ,081 1, ,128 1,340 1,543 1,656 1,470 1,375 1, Erzurum ,152 1,214 1,281 1,446 1,029 1,312 1,348 1,323 1,448 1,488 1,452 1, Bartın 949 1,221 1,002 1,295 1,210 1,294 1,403 1,335 1,355 1, Bayburt , ,034 1,019 1,081 1,275 1,306 1,308 1, Şanlıurfa ,010 1,028 1,143 1,465 1,172 1,238 1,361 1,374 1,455 1,235 1,301 1, Mardin ,021 1,179 1,249 1,394 1,023 1,229 1,338 1,346 1,523 1,124 1, Aksaray 1,131 1,109 1,230 1, ,291 1,391 1,829 1,815 1,567 1, Adıyaman ,217 2,005 1,743 1,577 1,042 1,222 1,223 1,245 1,198 1,108 1, Kars , ,071 1,096 1,031 1,290 1,223 1, Van ,026 1,061 1, , ,053 1,212 1,109 1, Iğdır ,108 1,149 1,341 1,403 1, Yozgat ,241 1,138 1,185 1, ,245 1,375 1,276 1,511 1,323 1, Ardahan ,029 1,186 1,020 1,228 1,229 1, Hakkari , ,050 1,181 1,030 1, Bingöl ,032 1,221 1,135 1, Bitlis ,019 1, Şırnak ,092 1, Muş Ağrı Kaynak: TÜİK, Sıralama 2001 yılına göre yapılmıştır. Yukarıdaki tablo incelendiğinde 2001 yılı itibariyle Samsun da kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla değerinin 1,680 $ olduğu ve 37. Sırada yer aldığı ve yıllar itibariyle Türkiye ortalamasının yüzde seksenine yakın bir değer olduğu görülmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 42

48 İLLER İTİBARİYLE GAYRI SAFİ YURTİÇİ HASILA ( ) CARİ FİYATLARLA (MİLYON $) Sn İller Türkiye 85,638 90, , , , , , , , , , , , , ,285 1 İstanbul 17,724 19,116 22,486 31,099 31,801 32,539 36,503 26,358 35,510 38,490 43,088 43,698 40,031 43,869 31,378 2 Ankara 7,424 7,491 8,528 11,713 11,993 13,017 15,388 11,099 14,089 14,250 12,905 14,631 14,543 16,516 11,175 3 İzmir 6,644 6,946 8,137 11,119 10,895 11,516 12,924 9,986 12,506 13,429 13,461 13,796 12,914 14,474 11,048 4 Kocaeli 3,822 4,118 4,773 6,469 6,710 7,321 8,329 6,461 8,330 8,226 9,153 9,007 7,726 9,019 7,562 5 Bursa 3,185 3,669 4,297 6,142 5,933 6,389 7,620 5,290 6,883 6,855 6,662 7,381 6,688 7,293 5,374 6 Adana 2,969 2,962 3,771 5,202 4,997 5,426 5,970 4,663 6,039 6,328 5,948 6,282 5,656 6,059 4,385 7 İçel 2,284 2,384 2,798 4,202 4,101 4,185 5,389 3,813 4,752 4,888 5,219 5,477 5,163 5,453 4,161 8 Antalya 1,773 1,994 2,422 3,289 3,266 3,612 4,258 3,284 4,244 4,684 5,084 5,477 4,758 4,964 3,884 9 Konya 2,409 2,634 2,903 3,680 3,738 3,755 4,135 2,989 3,835 4,216 4,558 5,050 4,584 4,935 3, Manisa 2,072 2,111 2,551 3,554 3,367 3,762 4,043 2,841 3,585 4,113 4,096 4,714 3,914 4,138 3, Muğla 1,175 1,228 1,452 1,871 1,806 2,043 2,255 1,916 2,357 2,752 2,586 3,064 2,616 3,029 2, Hatay 1,518 1,646 1,771 2,472 2,269 2,426 2,949 2,289 2,730 2,966 3,054 3,177 2,774 3,013 2, Balıkesir 1,515 1,674 2,029 2,729 2,520 2,545 2,951 2,310 2,799 3,061 2,798 3,270 2,736 3,025 2, Gaziantep 1,414 1,427 1,613 2,302 2,291 2,312 2,621 2,100 2,731 2,537 2,559 2,595 2,351 2,699 2, Samsun 1,393 1,510 1,713 2,295 2,201 2,400 2,642 1,820 2,407 2,716 2,717 2,918 2,675 2,797 2, % 1.67% 1.61% 1.54% 1.48% 1.53% 1.49% 1.38% 1.43% 1.50% 1.44% 1.45% 1.46% 1.41% 1.37% 16 Aydın 1,325 1,425 1,501 2,352 2,222 2,178 2,461 1,981 2,519 2,879 2,724 3,029 2,532 2,782 1, Kayseri 1,049 1,109 1,227 1,754 1,839 1,896 2,114 1,543 2,005 2,085 2,234 2,428 2,264 2,414 1, Diyarbakır 1,063 1,286 1,388 2,073 2,127 2,259 2,407 1,808 2,120 2,241 2,204 2,437 2,200 2,291 1, Zonguldak 1,408 1,504 1,801 2,343 2,148 2,068 2,263 1,676 2,058 2,228 2,274 2,141 1,928 2,333 1, Denizli 1,145 1,182 1,317 1,766 1,761 1,900 2,037 1,582 2,013 2,253 2,414 2,539 2,316 2,359 1, Eskişehir 1,071 1,145 1,348 1,833 1,898 1,889 2,159 1,536 1,946 2,194 2,186 2,505 2,249 2,372 1, Kahramanmaraş ,043 1,397 1,378 1,419 1,489 1,321 1,665 1,814 1,798 1,903 1,719 1,939 1, Tekirdağ ,198 1,780 1,720 1,725 1,856 1,413 1,790 1,872 1,999 2,157 2,064 2,119 1, Sakarya ,087 1,528 1,530 1,638 1,770 1,371 1,935 2,184 1,982 2,355 2,005 2,197 1, Trabzon ,050 1,458 1,450 1,593 1,833 1,387 1,612 1,671 1,813 1,935 1,915 1,875 1, Şanlıurfa ,062 1,230 1,642 1,367 1,500 1,712 1,765 1,936 1,701 1,850 1, Malatya ,223 1,305 1,364 1,444 1,116 1,363 1,442 1,539 1,627 1,441 1,581 1, Kütahya ,185 1,270 1,388 1,516 1,183 1,459 1,705 1,492 1,545 1,368 1,476 1, Kırklareli ,389 1,257 1,317 1, ,245 1,342 1,396 1,466 1,312 1,433 1, Tokat ,073 1,372 1,345 1,476 1,068 1,219 1,279 1,385 1,619 1,397 1,460 1, Bolu ,390 1,419 1,571 1,932 1,315 1,632 1,662 1,700 2,083 1,839 1,538 1, Çanakkale ,043 1,475 1,455 1,506 1,678 1,252 1,606 1,698 1,583 1,753 1,526 1,608 1, Kırıkkale , ,077 1,234 1,200 1,108 1,320 1,307 1, Sivas ,043 1,119 1,133 1, ,110 1,186 1,189 1,346 1,292 1,320 1, Afyon ,211 1,166 1,165 1, ,166 1,323 1,409 1,553 1,435 1,399 1, Erzurum ,027 1,076 1, ,072 1,089 1,154 1,268 1,305 1,364 1, Çorum ,188 1,089 1,158 1,453 1,044 1,336 1,402 1,373 1,478 1,289 1, Elazığ ,037 1,074 1,159 1, ,050 1,137 1,205 1,363 1,273 1, Edirne ,193 1,130 1,061 1, ,106 1,132 1,370 1,690 1,342 1, Ordu , ,192 1,295 1,393 1,236 1, Isparta ,177 1,037 1, Van Giresun ,092 1,280 1, Mardin Rize Kastamonu , Nevşehir , Nİğde , Yalova Yozgat Adıyaman ,128 1, Batman Osmaniye Amasya Bilecik Burdur Karaman Uşak Artvin Aksaray Kırşehir Erzincan Düzce Karabük Sinop Çankırı Ağrı Siirt Kars Muş Bitlis Şırnak Kilis Gümüşhane Hakkari Bingöl Bartın Iğdır Tunceli Ardahan Bayburt (x1 milyon) Kaynak: TÜİK, Sıralama 2001 yılına göre yapılmıştır. Yukarıdaki tablo incelendiğinde Samsun un 2001 yılında toplam gayrı safi yurtiçi hasılasının %1.37 pay ile 15.sırada ve 2,022,000,000.-$ olduğu ve yıllar itibariyle payının sürekli düştüğü görülmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 43

49 Aşağıdaki grafiklerde Samsun un kişi başına gayrı safi yurt içi hasılasının Türkiye ortalamasının sürekli altında seyrettiği görülmektedir. Samsun un GSYİH payının yılları arasında düşüş gösterdiği görülmektedir. Bu düşüş dikkat çekmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 44

50 SAMSUN İLÇELERİNİN SOSYO-EKONOMİK GELİŞME DÜZEYLERİ KARŞILAŞTIRMASI (1996/2003) Samsun DPT nin İllerin ve Bölgelerin Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2003) raporuna göre Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralamasında (81 il içinde) 32. Sırada yer almaktadır. DPT nin İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2004) raporuna göre Samsun un 10 ilçesinin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeksi eksi (-) ve bu ilçeler Türkiye deki 872 ilçe arasında son sıralarda yer almaktadırlar. Örneğin Asarcık 796., Ayvacık 789., Salıpazarı 761., Vezirköprü 710. Sıradadır yılında 10 ilçenin Sosyo Ekonomik Gelişmişlik sıralaması düşerken 5 ilçenin sıralaması yükselmiştir. Ancak sıralaması yükselen 5 ilçenin de sadece ikisinin endeksi pozitiftir. Genel anlamda bütün ilçelerin endekslerinde 1996 yılına göre gerileme söz konusudur. Samsun merkez dahi 1996 yılında 1.gelişmişlik grubunda 15. Sırada yer alırken 2004 yılı çalışmasında 2. Gelişmişlik grubuna düşmüş ve 25. Sıraya gerilemiştir. Samsun merkezde, kabul tarihli 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile daha önce belediye olan Atakum, Canik ve İlkadım adında 3 yeni ilçe kurulmuştur. İLÇELERİN 1996 VE 2004 SOSYO EKONOMİK GELİŞMİŞLİK ENDEKSİ KARŞILAŞTIRMA TABLOSU (DPT) 1996 Yılı 2004 Yılı Değişim İl/İlçe Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik (Sıra) Sıra Sıra Gelişmişlik Endeksi Grubu Gelişmişlik Endeksi Grubu 1996/2003 Samsun /Merkez 15 3, , Alaçam 580-0, , Asarcık 773-0, , Ayvacık 778-0, , Bafra 166 0, , Çarşamba 189 0, , Havza 225 0, , Kavak 637-0, , Ladik 524-0, , Ondokuzmayıs 511-0, , Salıpazarı 736-0, , Tekkeköy 428-0, , Terme 240 0, , Vezirköprü 333-0, , Yakakent 646-0, , Kaynak:DPT İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (1996) ve (2004) İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 45

51 SAMSUN İLİ GELİŞMİŞLİK PERFORMANSI (2003) (81 İL İÇİNDE) (32.SIRA) SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI Samsun Devlet Planlama Teşkilatının hazırlamış olduğu İllerin ve Bölgelerin Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2003) raporuna göre Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralamasında (81 il içinde) (artı) olan 32. Sırada yer almaktadır. İllerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması (1996) raporunda ise (eksi) olan gelişmişlik endeksi ile 76 il arasında 35. Sırada yer almaktaydı. SN DEĞİŞKEN YIL BİRİM SAMSUN KARADENİZ BÖLGESİ TÜRKİYE SAMSUN SIRA DEMOGRAFİK GÖSTERGELER 1 Toplam Nüfus 2000 Kişi Şehirleşme Oranı 2000 Yüzde 52,54 49,03 64, Yıllık Ortalama Nüfus Artış Hızı Binde 4,04 3,65 18, Nüfus Yoğunluğu 2000 Kişi/Km2 133, Doğurganlık Hızı 2000 Çocuk Sayısı ,39 2, Ortalama Hanehalkı Büyüklüğü 2000 Kişi 4,81 4,87 4,50 41 İSTİHDAM GÖSTERGELERİ 7 Tarım İşkolunda Çalışanların Toplam İstihdama Oranı 2000 Yüzde 63,37 66,10 48, Sanayi İşkolunda Çalışanların Toplam İstihdama Oranı 2000 Yüzde 6,86 7,29 13, Ticaret İşkolunda Çalışanların Toplam İstihdama Oranı 2000 Yüzde 7,87 5,97 9, Mali Kurumlar İşkolunda Çalışanların Toplam İstihdama Oranı 2000 Yüzde 1,67 1,45 3, Ücretli Çalışanların Toplam İstihdama Oranı 2000 Yüzde 28,94 27,48 43, Ücretli Çalışan Kadınların Toplam İstihdama Oranı 2000 Yüzde 5,50 4,44 8, İşverenlerin Toplam İstihdama Oranı 2000 Yüzde 1,98 1,46 2,61 21 EĞİTİM GÖSTERGELERİ 14 Okur Yazar Nüfus Oranı 2000 Yüzde 86,21 85,82 87, Okur Yazar Kadın Nüfusun Toplam Kadın Nüfusuna Oranı 2000 Yüzde 79,52 78,49 80, Üniversite Bitirenlerin Okul Bitirenlere Oranı 2000 Yüzde 6,51 5,92 8, İlköğretim Okullaşma Oranı Yüzde 107,27 87,39 98, Liseler Okullaşma Oranı Yüzde 39,37 31,70 36, Meslek Liseleri Okullaşma Oranı Yüzde 21,79 23,04 20,49 35 SAĞLIK GÖSTERGELERİ 20 Bebek Ölüm Oranı 2000 Binde 48,00 42,33 43, Onbin Kişiye Düşen Hekim Sayısı 2000 Kişi Onbin Kişiye Düşen Diş Hekimi Sayısı 2000 Kişi Onbin Kişiye Düşen Eczane Sayısı 2000 Adet Onbin Kişiye Düşen Hastane Yatağı Sayısı 2000 Hastane Yatağı SANAYİ GÖSTERGELERİ 25 Organize Sanayi Bölgesi Parsel Sayısı 2000 Parsel Küçük Sanayi Sitesi İşyeri Sayısı 2000 Adet İmalat Sanayi İşyeri Sayısı 2000 Adet İmalat Sanayi Yıllık Çalışanlar Ortalama Sayısı 2000 Kişi İmalat Sanayii Kurulu Güç Kapasite Miktarı 2000 Beygir Gücü Fert Başına İmalat Sanayi Elektrik Tüketimi 2000 Kws Fert Başına İmalat Sanayi Katma Değeri 2000 Milyon TL TARIM GÖSTERGELERİ 32 Kırsal Nüfus Başına Tarımsal Üretim Değeri 2000 Milyon TL Tarımsal Üretim Değerinin Türkiye İçindeki Payı 2000 Yüzde 2,66 15,35 100,00 9 İNŞAAT GÖSTERGELERİ 34 Daire Sayısı 2000 Adet Borulu Su Tesisatı Bulunan Daire Oranı 2000 Yüzde MALİ GÖSTERGELER 36 Gayri Safi Yurt İçi Hasıla İçindeki Payı 2000 Yüzde 1,41 9,46 100, Fert Başına Gayri Safi Yurt İçi Hasıla 2000 Milyon TL Banka Şube Sayısı 2000 Adet Fert Başına Banka Mevduatı 2000 Milyon TL Toplam Banka Mevduatı İçindeki Payı 2000 Yüzde 0,68 4,24 100, Toplam Banka Kredileri İçindeki Payı 2000 Yüzde 0,69 7,24 100, Kırsal Nüfus Başına Tarımsal Kredi Miktarı 2000 Milyon TL Fert Başına Sınai, Ticari Ve Turizm Kredileri Miktarı 2000 Milyon TL Fert Başına Belediye Giderleri 2000 Milyon TL Fert Başına Genel Bütçe Gelirleri 2000 Milyon TL Fert Başına Gelir Ve Kurumlar Vergisi Miktarı 2000 Milyon TL Fert Başına Kamu Yatırımları Miktarı Milyon TL Fert Başına Teşvik Belgeli Yatırım Tutarı Milyon TL Fert Başına İhracat Miktarı ABD Doları Fert Başına İthalat Miktarı ABD Doları ALTYAPI GÖSTERGELERİ 51 Kırsal Yerleşmelerde Asfalt Yol Oranı 2000 Yüzde 28,76 25,59 45, Yeterli İçme Suyu Götürülen Nüfus Oranı 2000 Yüzde 78,41 83,73 84, TCK Asfalt Yol Oranı 2000 Yüzde 95,89 89,90 91,28 34 DİĞER GÖSTERGELER 54 Onbin Kişiye Düşen Özel Otomobil Sayısı 2000 Adet Onbin Kişiye Düşen Motorlu Kara Taşıtı Sayısı 2000 Adet Fert Başına Elektrik Tüketim Miktarı 2000 Mws Fert Başına Telefon Kontür Değeri 2000 Adet Yeşil Kartlı Kişi Oranı 2000 Yüzde Kaynak:DPT İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması 2003 İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 46

52 İLLERİN SOSYO-EKONOMİK GELİŞMİŞLİK SIRALAMASI (2003) SIRA İL ENDEKS SIRA İL ENDEKS 1 İSTANBUL KIRŞEHİR ANKARA ARTVİN İZMİR AFYON KOCAELİ DÜZCE BURSA ÇORUM ESKİŞEHİR OSMANİYE TEKİRDAĞ K.MARAŞ ADANA NİĞDE YALOVA GİRESUN ANTALYA KASTAMONU KIRKLARELİ TUNCELİ DENİZLİ SİVAS MUĞLA KİLİS BOLU BARTIN BALIKESİR AKSARAY EDİRNE SİNOP MERSİN ERZİNCAN BİLECİK ÇANKIRI KAYSERİ ERZURUM GAZİANTEP TOKAT ZONGULDAK ORDU AYDIN DİYARBAKIR SAKARYA YOZGAT ÇANAKKALE ADIYAMAN MANİSA BAYBURT KONYA KARS KARABÜK ŞANLIURFA İSPARTA İĞDIR HATAY BATMAN UŞAK GÜMÜŞHANE BURDUR MARDİN SAMSUN SİİRT KIRIKKALE ARDAHAN NEVŞEHİR VAN KARAMAN BİNGÖL ELAZIĞ HAKKARİ RİZE ŞIRNAK TRABZON BİTLİS AMASYA AĞRI KÜTAHYA MUŞ MALATYA Kaynak: DPT İllerin ve Bölgelerin Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2003) Yukarıdaki tablodan da görüleceği gibi Samsun DPT İllerin ve Bölgelerin Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2003) raporuna göre gelişmişlik endeks değeri ile 81 il arasında 32. Sırada yer almaktadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 47

53 SOSYO-EKONOMİK GELİŞMİŞLİK SIRALAMALARININ KARŞILAŞTIRMASI (1996 VE 2003 YILLARI) İller 1996 Araştırması 2003 Araştırması Sıra Sıra Endeks Sıra Endeks Değişimi Bolu Tunceli Karaman Gaziantep Kahramanmaraş Denizli Sakarya Samsun Artvin Iğdır Kırklareli Edirne Bayburt Ardahan Rize Amasya Sinop Bingöl Şırnak Tekirdağ Adana Çorum Bartın Erzurum Adıyaman İstanbul Ankara İzmir Kocaeli Bursa Eskişehir Bilecik Burdur Nevşehir Kars Batman Siirt Muş Muğla Balıkesir Zonguldak Konya Hatay Kırıkkale Elazığ Malatya Afyon Giresun Sivas Çankırı Diyarbakır Yozgat Mardin Ağrı Antalya Manisa Trabzon Aksaray Ordu Hakkari Kayseri Çanakkale Niğde Gümüşhane Van Bitlis Kırşehir Kastamonu Tokat Şanlıurfa İsparta Usak Mersin Erzincan Kütahya Aydın Kaynak: DPT İllerin ve Bölgelerin Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2003) Not: Sıralama sıra değişimine göre yapılmıştır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 48

54 KAMU YATIRIMLARI İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 49

55 KAMU YATIRIMLARI Kamu yatırımları, yatırım ortamının iyileştirilmesi, yatırımların ve istihdamın artırılması, şehrin sosyoekonomik durumunun iyileşmesi için büyük önem arz etmektedir. 2005, 2006, 2007, 2008, 2009 ve 2010 yıllarında Samsun un toplam kamu yatırımlarından almış olduğu payda önceki yıllara göre önemli bir artış olmakla birlikte 2011 yılı kamu yatırım payında önemli bir düşüş mevcuttur programına göre de Samsun un almış olduğu kamu yatırımı %1.15 pay ile 389 milyon 958 bin TL iken 2011 kamu yatırımı 0.65% pay ile 236 milyon 326 bin TL olmuştur yılında 8. Sırada olan Samsun 2011 yılında 21. Sıraya gerilemiştir. SAMSUN UN YILLAR İTİBARİYLE KAMU YATIRIMLARINDAN ALDIĞI PAY (BİN TL) YILLAR SAMSUN SAMSUN PAY% TÜRKİYE TÜRKİYE SIRASI % 41, % 75, % 122, , % 218, , % 312, , % 622, , % 1,346, , % 3,162, , % 22. 4,605, , % 21. 7,612, , % 23. 8,197, , % ,533, , % ,009, , % ,093, , % ,899, , % ,608, , % ,513, , % 6. 21,915, , % 8. 27,458, , % 8. 33,832, , % ,400,287 Kaynak: DPT, Bu tabloda Paylar Muhtelif İllere Yapılan Yatırımlar Çıkarılmadan Hesaplanmıştır., Paylar Muhtelif İllere Yapılan Yatırımlar Çıkarılmadan Hesaplanmıştır. Samsun kamu yatırımlarında; 2005 yılında %1.13 pay ile 14. sırada, 2006 yılında %1.06 pay ile 12. sırada, 2007 yılında %1.03 pay ile 14. sırada, 2008 yılında %1.36 pay ile 6. sırada, 2009 yılında %1.36 pay ile 8. sırada, 2010 yılında %1.15 pay ile 8. sırada, 2011 yılında %0.65 pay ile 21. Sırada yer almaktadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 50

56 KAMU YATIRIMLARINDAN EN FAZLA PAY ALAN İLLER (BİN TL) (2011) SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI İller Tarım Madencilik İmalat Enerji Ulaştırma Turizm Konut Eğitim Sağlık Diğer Kamu Toplamı Pay(%) Haberleşme Hizmetleri T O P L A M 4,553,857 1,645, ,460 3,133,027 10,782, , ,376 5,161,277 2,162,564 7,896,206 36,400,287 Muhtelif İller 1,785,842 68, , ,725 7,073,194 99,144 74,939 1,843, ,441 4,188,768 16,890, % 1 İSTANBUL 11,756 47,293 16, ,061 1,603,582 2,585 1, , , ,409 2,820, % 2 ANKARA 20, ,901 47,746 26,799 74,376 1,500 12, ,524 53,452 1,078,899 1,700, % 3 DİYARBAKIR 418, ,814 2,197 22,706 38, ,356 71,480 40,520 68, , % 4 ŞANLIURFA 538,838 3, ,159 7, ,229 29,480 20, , % 5 ARTVİN 3, ,154 33, ,844 19,896 6,000 4, , % 6 İZMİR 53,514 3,120 2,431 41, ,020 2, ,580 66, , , % 7 TRABZON 16, , ,000 15,391 7,505 4,472 82,837 12,800 53, , % 8 BURSA 35,186 6, , ,432 2, ,526 27, , , % 9 MARDİN 21,487 5, ,039 32,914 1, ,552 12,980 9, , % 10 KONYA 207,039 7,507 3,362 20,183 27, ,000 72,140 39,000 47, , % 11 ANTALYA 31,732 23, ,597 44,029 27,674 1,050 45,798 28, , , % 12 MUĞLA 15,457 9, ,918 9,881 9,819 1,010 31,236 3,300 74, , % 13 ADIYAMAN 26,818 96, ,650 21, ,852 38,220 41,250 74, , % 14 AĞRI 31,879 4, , ,449 57,366 4,070 27, , % 15 MANİSA 31,576 24, ,097 9, ,994 47,500 24, , % 16 GAZİANTEP 82,649 9, ,998 3, ,669 17,400 13, , % 17 BİNGÖL 27, , ,200 17, ,794 38,096 6,850 12, , % 18 BATMAN 4, , , ,574 13,750 35, , % 19 BALIKESİR 47,391 23,665 48,526 5,006 35,590 5, ,955 43,550 22, , % 20 İÇEL 26, ,019 10,243 9, ,525 28, , , % 21 SAMSUN 44,572 3, ,670 60, ,116 29,411 27,250 61, , % Samsun Pay (%) 0.98% 0.24% 0.00% 0.21% 0.56% 0.00% 0.52% 0.57% 1.26% 0.78% 0.65% 22 HATAY 35,813 13, ,507 21, ,486 51,695 12,100 45, , % 23 KAYSERİ 40, , ,777 14,000 28, , % 24 KÜTAHYA 13,784 56,308 24,960 46,104 6, ,350 9,502 12, , % 25 VAN 21, ,390 24,533 2,030 1,470 62,337 34,300 39, , % 26 SİVAS 38,463 29,419 4,524 21,189 22,373 4,300 1,322 35,723 14,800 27, , % 27 ELAZIĞ 12, ,602 42,603 2,050 76,630 29,909 8,150 22, , % 28 ADANA 48,610 3, ,265 21,158 1, ,667 8,600 39, , % 29 ESKİŞEHİR 12,057 11,739 33,830 3,146 31, ,929 4,250 57, , % 30 KOCAELİ 1, ,401 3,473 3,521 2, ,999 5, , , % 31 SAKARYA 3, ,045 1,704 96, ,610 7,902 36, , % 32 KAHRAMANMARAŞ 55,915 17, ,047 6, ,265 36,588 30,850 25, , % 33 ERZURUM 52,348 2, ,411 15, ,069 47,947 39,442 14, , % 34 ÇANAKKALE 50,784 15, ,882 16,070 35, ,080 9,052 15, , % 35 MALATYA 77, ,460 1,830 15, ,708 18,950 24, , % 36 ZONGULDAK 10,211 53, ,443 9, ,875 35,355 8,250 55, , % 37 AYDIN 49, ,302 2, ,750 24,684 19,300 45, , % 38 SİNOP 25,005 1, ,000 96,776 2, ,877 2,500 21, , % 39 AFYONKARAHİSAR 39,760 4,199 10, ,818 1, ,595 28,150 27, , % 40 AKSARAY 4, , , , , % 41 KIRKLARELİ 13,107 87, ,344 2, ,490 2,750 4, , % 42 ORDU 2, ,167 21,814 2,000 1,207 48,063 5,200 51, , % 43 KARS 26, ,981 1,080 5,001 30,789 23,200 14, , % 44 KIRIKKALE 5, ,600 1,848 7, ,454 28,500 8, , % 45 ERZİNCAN 8, , ,898 2,000 1,661 32,081 6,050 4, , % 46 ŞIRNAK , ,304 34, ,890 1,900 34, , % 47 EDİRNE 66,320 3, ,704 2,151 2, ,136 5,600 15, , % 48 DENİZLİ 21,371 2, ,986 7,111 2, ,153 28,000 35, , % 49 KARAMAN 18,541 1, ,354 1, ,868 2,600 15, , % 50 TEKİRDAĞ 2,412 11, , ,995 4,000 43, , % Kaynak: DPT, Not:Yatırım Programında toplam dışı tutulan yatırımlar dahil edilmiştir.sıralama toplama göredir. İlk 50 İl alınmıştır. Yukarıdaki grafik incelendiğinde 2011 yılında Samsun da kamu yatırımlarının sektörel olarak; Diğer Kamu hizmetleri %26, ulaştırma-haberleşme %25.75, tarım %18.86, eğitim %12.45, sağlık %11.53, Enerji %2.82, Madencilik %1.69 ve Konut %0.90 şeklinde sıralandığı görülmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 51

57 KİŞİ BAŞINA DÜŞEN KAMU YATIRIMLARI ( ) Yıllar Açıklama Tarih/Birim Samsun Türkiye Toplam Muhtelif İller İller Toplamı Samsun Pay(%) Nüfus ( ) 1,228,959 70,586, % 2007 Kamu Yatırımı (Bin TL) 221,839 21,513,108 8,905,602 12,607, % Kişi Başına (TL) Nüfus ( ) 1,233,677 71,517, % 2008 Kamu Yatırımı (Bin TL) 297,400 21,915,452 8,227,920 13,687, % Kişi Başına (TL) Nüfus ( ) 1,250,076 72,561, % 2009 Kamu Yatırımı (Bin TL) 372,753 27,458,727 12,006,228 15,452, % Kişi Başına (TL) Nüfus ( ) 1,250,076 72,561, % 2010 Kamu Yatırımı (Bin TL) 389,958 33,832,966 15,314,971 18,517, % Kişi Başına (TL) Nüfus ( ) 1,252,693 73,722, % 2011 Kamu Yatırımı (Bin TL) 236,326 36,400,287 16,890,594 19,509, % Kişi Başına (TL) Kişi Başı Değişim(%) (2007/2011) 72.81% 52.99% 4.23% 61.88% 81.83% Toplam kamu Yatırımları Değişimi (2007/2011) 75.78% 57.27% 6.53% 69.20% 89.66% Kaynak: Not: Kişi başına kamu yatırımı hesabında muhtelif illere yapılan yatırımlar hesaba katılmamıştır., *İller Toplamına göre hesaplanmıştır. Muhtelif iller toplamı hesaba katılmamıştır., *İller Toplamına göre hesaplanmıştır. Muhtelif iller toplamı hesaba katılmamıştır. Samsun 2007 ila 2010 yılları arasında Samsun kişi başına kamu yatırımında Türkiye ortalamasının üzerindedir. Ancak 2011 programına göre Samsun (189.TL/Kişi) Türkiye ortalamasının (265.TL/Kişi) altında kalmıştır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 52

58 2011 YILI SAMSUN İLİ KAMU YATIRIMLARI (BİN.TL) Proje No Proje Adı Yer (İl ve İlçesi) Karakteristik İşin Başl.Bitiş Proje Tutarı (Bin TL) 2010 Sonu Tahmini Harcama 2011 Yatırımı (Bin TL) Tarihi SAMSUN İLİ TOPLAMI 3,709,529 1,728, ,326 TARIM SEKTÖRÜ TOPLAMI 1,915, ,686 44,572 DEVLET SU İŞLERİ GN.MD. TOPLAMI 1,910, ,687 43, A Bafra Ovası Sulaması (YHGP) Samsun Sulama: ha , ,499 12, A Çarşamba Ovası Sulaması ve Drenajı Samsun Sulama: ha , ,055 10,000 (YHGP) Drenaj: ha 1986A Ladik-Derinöz (YHGP) Samsun Depolama:21,12 hm , ,212 2,000 Sulama: 4690 ha 1993A Vezirköprü (YHGP) Samsun Depolama: 60 hm , ,985 11,900 Sulama: ha 1977A Küçük Su İşleri Samsun Depolama:7,22 hm3,sulama:2425ha, ,879 8,936 7,040 Taşkın:88 ha, 19 mah,1 ilçe 2011A Samsun-19 Mayıs (YHGP) Samsun Depolama:43,4hm3,Sulama:1654ha , TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI TOPLAMI A Muhtelif İşler Samsun Mak.Teçh TARIM REFORMU GN.MD. TOPLAMI 4, , A Tar.Ref.Böl Et. Prj. (GAP, DAP, KOP) Samsun ha A Arazi Kul. Plan. (GAP, DAP, KOP) Samsun ha. Arz.Kul.Pl A Toprak Sınıfl.T. Prj. (GAP, DAP, KOP) Samsun ha. Top. Et A Arazi Top. ve TİGH Projesi Samsun ha.toplu ha , ,200 Prj.Yür.Gid. MADENCİLİK SEKTÖRÜ TOPLAMI 3,998-3,998 MTA GN.MD. TOPLAMI B Türkiye Mermer ve D. Taş Potansiyel Alan. Samsun Arama, Araştırma Belirlenlenmesi 2011B Doğu Karadeniz Bölgesinin Jeolojisi ve Samsun Jeol.-Jeofiz.Etüd,Araş Jeodinamik Evrimi 2011B Aster Uydu Ver. Kullan. Jeolojik Ö. Tespiti Samsun Jeol.-Jeofiz.Etüd,Araş TPAO GN.MD. TOPLAMI 3,942-3, B Diğer Bölgeler Arama Projesi Samsun Jeolojik-Jeofizik Etüd B Diğer Bölgeler Arama Üretim Samsun Ara., Tes. ve Ür.Kuy ,217 2, B Sondaj Malzeme Projesi Samsun Ara., Tes. ve Ür.Kuy ,478 1, B Diğer Bölgeler Arama Üretim Prj. Samsun Tamamlama ENERJİ SEKTÖRÜ TOPLAMI 9, ,670 T. ELEKTRİK İLETİM A.Ş.GN.MD. TOPLAMI 9, , D Bafra TM OG Şalt Yenileme (YHGP) Samsun 33 kv Kapalı Şalt , , D Samsun-1 TM'de OG Şalt Samsun 33 kv, OG Şalt , , D (Samsun-1-Merzifon)Brş-Kavak OSB EİH Samsun 154 kv D Kavak OSB TM Samsun 154/33 kv , , D Altınkaya TM Tevsiat Samsun 380 kv 1 Fider , ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş.GN.MD. TOPLAMI D Hasan Uğurlu HES Kuyruk Suyu Çıkışı Samsun İnşaat ULAŞTIRMA SEKTÖRÜ TOPLAMI 1,120, ,710 60,859 TCK GN.MD. TOPLAMI 800, ,018 15, E Samsun Batı Çevreyolu Samsun Yol Etüt-Proje E Samsun Doğu Çevreyolu Samsun Yol Etüt-Proje E Samsun Şehir Geçişi (YHP) Samsun BY 12 Km , ,963 2, E Samsun-Kavak Samsun BY 48 Km , ,550 5, E Samsun-Yakakent Samsun BY 90 Km , ,521 8, E Çarşamba-Ayvacık-Taşova-(Ayvacık- Samsun 65 km 2A ,110 1,201 3 Alparslan arası) 1964E Çarşamba-Salıpazarı (Çarşamba Çıkışı) Samsun 4 km 1A , ULAŞ.BAK.DLH İNŞAATI GN.MD. TOPLAMI 40,110 37,710 2, E Samsun Tekkeköy Mendirek ve Tersane Samsun Mendirek ve Fener ,210 37,710 1,500 Limanı Yapımı Kulesi İnşaatı 2011E Dereköy Sahili İlave Mahmuz Yap. İnş. Samsun Sahil tah E Mayıs Sahil Tahkimatı Samsun Sahil tah.ikmali UB.HABERLEŞME GN.MD. TOPLAMI E Kamu İnternet Erişim Noktaları Samsun Mak.Teç.Yaz.D E Telefon Altyapısı Samsun Makine-Teçhizat PTT GN.MD. TOPLAMI 6,118 3,487 1, E Samsun Atakum PTT Merk.Müd. ve Samsun Bina İnşaatı , Koli Kargo ile Uygulamalı Eğt. Binası 2007E Samsun PTT Merkezleri Samsun Modernizasyon ,300 1, E Samsun PTT Şubeleri Samsun Modernizasyon , E PTTmatik Samsun Samsun Otomasyon-Mod SAMSUN BÜYÜKŞEHİR BEL. TOPLAMI 272, ,495 41, E Hafif Raylı Toplutaşım (1. Aşama) Samsun 15,6 km inşaat+e.+16 adet araç , ,495 41,401 KONUT SEKTÖRÜ TOPLAMI 7,013-2,116 İÇİŞLERİ BAKANLIĞI TOPLAMI G Kaymakam Evi Samsun-Atakum 1 Konut JANDARMA GENEL KOM. TOPLAMI 6,513-1, G Daireli Jandarma Sb.Astsb.Lojmanı Samsun-Merkez 40 Daire ,513 1,616 AFET ACİL DURUM YÖN. BŞK. TOPLAMI G Afet Knt Alt-Yüksekyayla Samsun-Terme Kanalizasyon+İstinat Duva EĞİTİM SEKTÖRÜ TOPLAMI 197, ,455 29,411 GENÇLİK VE SPOR GN.MD. TOPLAMI 5, , H Alaçam Ant.Sp.Sal.(YHP) Samsun İnşaat , , H Bafra Spor Salonu Samsun İnş.(1000 Sey.) , MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI TOPLAMI 47,170 9,080 10, H Anadolu Lisesi Samsun-Atakum 24 Derslik ,500 4, H Anadolu Lisesi Samsun-Alaçam 24 Derslik ,500 4, H Ortaöğretim Pansiyonu Samsun-Alaçam 200 Öğrenci (4160 m2) , ,400 İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 53

59 1997H Ortaöğretim Pansiyonu Samsun-Havza 200 Öğr. Pans , H Ortaöğretim Pansiyonu Samsun - Vezirköprü 200 Öğrenci , H İlköğretim Okulları+Ek Derslik Samsun İnşaat ,680 2, H Anaokulu İnşaatları Samsun İnşaat H Atatürk Sağlık Meslek Lisesi Samsun-İlkadım 24 Derslik , H Kız Meslek Lisesi (TOKİ) Samsun-Bafra 24 Derslik+Anaokulu ,000 1, H Çok Programlı Lise Spor Salonu Samsun/Salıpazarı İnşaat , H Recep Tanrıverdi Lisesi Spor Salonu Samsun/Atakum İnşaat , ONDOKUZ MAYIS ÜNİ. TOPLAMI 118,703 88,842 16, H Çeşitli Ünitelerin Etüd Projesi Samsun Etüd-Proje ve Müş H Kampüs Altyapısı Samsun Çev.Tan.,Dahili Yol, ,500 45,798 3,500 Gölet,Diğ.Alty.D.gaz 2007H Derslik ve Merkezi Birimler Samsun, Kavak İnş.+Don. Sağlık MYO(12000m2) ,000 34,594 7,300 İlet.Fak.(8540m2),Edb.Fak.(7500m2) 2011H Muhtelif İşler Samsun B.On-Tad.,Mak.Teç.,Bil ,103-5,000 Don.Yaz.Alt.Bak.On.,İd Yen.,Küt.Yay.Al.,Taşıt 1991H Açık ve Kapalı Spor Tesisleri Samsun İnş.(Sp.Tesis.Modern.) ,000 8,450 2 YURT-KUR GN.MD. TOPLAMI 26,000 11,531 1, H Yurt İnşaatı Samsun 1000 öğrenci ,000 11,531 1,359 SAĞLIK SEKTÖRÜ TOPLAMI 153,320 31,820 27,250 SAĞLIK BAKANLIĞI TOPLAMI 145,320 31,820 19, I Mehmet Aydın Devlet Hastanesi(YHGP) Samsun-Merkez Ek Bina (4.059 m2) ,500 6,500 1,000-1, I Devlet Hastanesi (YHGP) Samsun-Ladik 25 Yt. (4.017 m2) , I Devlet Hastanesi(YHGP) Samsun-Çarşamba Ek B.(200 Yt.,28.402m2) ,000 1,000 2, I Devlet Hastanesi(YHGP) Samsun-Vezirköprü 150 Yt.( m2) ,500 5, I Akıl ve Ruh Sağlığı Hastalıkları Hastanesi Samsun Ek B.(260 Yt.)37.769m ,320 8,820 2, I Devlet Hastanesi (YHGP) Samsun-Bafra Ek B.(250 Yt m2) ,000 15,000 5, I Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi Samsun-Vezirköprü Ek B. (20 ünit) 2500 m , , I Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi Samsun-Bafra Ek B. (20 ünit) 2500 m , ONDOKUZ MAYIS ÜNİ. TOPLAMI 8,000-8, I Muhtelif İşler Samsun Mak.-Teç., Büyük On ,000 6,000 2,000 DİĞER KAMU HİZMETLERİ SEKTÖRÜ TOPLAMI 302,498 70,072 61,450 SOSYAL GÜV. KUR. BŞK. TOPLAMI K Terme Sos. Güv. Merk. Binası Yapımı Samsun Proje+İnşaat EMNİYET GN.MD. TOPLAMI 12, K Emniyet Müdürlüğü Samsun İnşaat , İÇİŞLERİ BAKANLIĞI TOPLAMI 14, , K Atakum Hükümet Konağı Samsun İnşaat , ,500 JANDARMA GENEL KOM. TOPLAMI K Askeri İçme Suyu Projesi Samsun Etüd ve Yapım K Askeri İçme Suyu Projesi Samsun Etüd ve Yapım K Askeri İçme Suyu Projesi Samsun Etüd ve Yapım ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI TOPLAMI 3,000-2, K Temiz Hava Merkezi Hizmet Binası İnşaatı Samsun Etüd-Proje-İnşaat ,000 2,000 CEZA İNF.KUR.TUTUKEV. İŞ Y.K.. TOPLAMI 42,927-3, K Adli Tıp Grup Başkanlığı Binası Samsun Etüd-Proje-İnşaat ,400 1, K İstinaf Mahkemesi Samsun Etüd-Proje-İnşaat ,000 1, K Terme Adalet Binası Samsun Etüd-Proje-İnşaat , K Adalet Binası ve Lojman G.O. Samsun Onarım K Bafra Cezaevi Genel Onarımı Samsun Onarım K Cezaevi Genel Onarımı Samsun Onarım K Çarşamba Cezaevi Genel Onarımı Samsun Onarım K Vezirköprü Cezaevi Genel Onarımı Samsun Onarım SAHİL GÜVENLİK KOMUTANLIĞI TOPLAMI 9, , K SG Karadeniz Bölge Kom.Krh.Bina İ. Samsun Etüt-Proje+İnşaat , K SG Karadeniz Bölge Kom.Rıhtım İkmal İ. Samsun Etüt-Proje+İnşaat , , K SG Karadeniz Onr.Kom.Ek Bina İnşaatı Samsun Etüt-Proje+İnşaat , SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI TOPLAMI 25, , K Samsun-Merkez Osb (Yhgp) Samsun-Merkez ARITMA (150 HA) , K Samsun Gıda Osb (Yhgp) Samsun-Merkez 47 HA , , K Tarımsal Ürün İşleme Ve Tarım M. Samsun-Havza 97 HA , ONDOKUZ MAYIS ÜNİ. TOPLAMI 13,100 2,116 8, K Merkezi Araştırma Laboratuvarı Samsun İleri Ar.,Mak.Teçh.,Bakım-On ,600 2,116 5, K Rektörlük Bilimsel Araştırma Projeleri Samsun İleri Araşt., Mak-Teçh ,500 3,500 İLLER BANKASI GN.MD. TOPLAMI 5,698 3,413 1, K Alaçam Kanalizasyon Projesi (YHGP) Samsun Arıtma ,894 2, K Terme Kanalizasyon Projesi (YHGP) Samsun Şebeke , K Terme İmar Planı Samsun Etüd-Proje SAMSUN BÜYÜKŞEHİR BEL. TOPLAMI 25,970 23,170 2, K Katı Atık Yönetimi Samsun İnşaat ,970 23,170 2,800 SAMSUN SASKİ GN. MD. TOPLAMI 149,445 39,814 36, K Samsun Kanalizasyon Projesi Samsun Kolektör,Şebeke,Arıtma ,445 39,814 36,196 Kaynak: İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 54

60 YATIRIM TEŞVİKLERİ İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 55

61 TEŞVİKLER Samsun Yüksek Planlama Kurulunun 16 Ekim 1997 tarih, 97/88 sayılı kararı ile 1. Derecede kalkınmada öncelikli yöreler kapsamına alınmış ve halen Kalkınmada Öncelikli yöre statüsündedir. Samsun, 16 Temmuz 2009 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürülüğe giren 2009/15199 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile 3. Bölgede yer almakta ve bütün teşvik unsurlarından yararlanmaktadır. YATIRIM TEŞVİKLERİ Samsun un yıllarında almış olduğu yatırım teşvik belgeleri incelendiğinde 2008 yılından sonra belge sayısı ve istihdam payında artış eğilimi görülmektedir yılında Sabit yatırım tutarında 2009 yılına göre azalma görülmektedir. Yıllar TÜRKİYE SAMSUN SAMSUN PAY (%) Belge Sayısı Sabit Yatırım İstihdam Belge Sayısı Sabit Yatırım İstihdam Belge Sayısı Sabit Yatırım İstihdam ,086 21,432,273, , ,932,912 1, % 0.23% 1.06% ,356 25,460,788, , ,500,983 1, % 0.80% 0.78% ,449 27,780,872,505 97, ,050, % 0.26% 0.57% ,950 19,738,501,999 74, ,514,088 1, % 3.53% 1.98% ,289 57,458,097, , ,759,934 1, % 0.42% 1.23% Kaynak: İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 56

62 TÜRKİYE VE SAMSUN BELGE BAŞINA İSTİHDAM, SABİT YATIRIM VE İSTİHDAM BAŞINA SABİT YATIRIM Yıllar SAMSUN TÜRKİYE Belge Başına İstihdam Belge Başına Sabit Yatırım İstihdam Başına Sabit Yatırım Belge Başına İstihdam Belge Başına Sabit Yatırım İstihdam Başına Sabit Yatırım ,610,739 39, ,945, , ,738, , ,806, , ,146, , ,343, , ,928, , ,122, , ,325, , ,396, ,335 Kaynak: İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 57

63 YILLAR İTİBARİYLE SEKTÖREL BAZDA SAMSUN DA YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ (2006/2009) Sektör Sektör Belge Sayısı (Adet) Sabit Yatırım (TL.) İstihdam (Kişi) İMALAT 19 - İnşaat 1 4,750, İMALAT 01 - Gıda ve İçki 5 8,618, HİZMETLER 07 - Altyapı - Belediye Hizmetleri 11 8,529, HİZMETLER 06 - Diğerleri 1 256, HİZMETLER 01 - Ulaştırma 3 4,317, HİZMETLER 05 - Sağlık 3 2,868, HİZMETLER 02 - Turizm 1 1,391, İMALAT 02 - Dokuma ve Giyim 1 1,462, İMALAT 11 - Taşıt Araçları 1 7,855, İMALAT 06 - Lastik-Plastik 2 1,174, İMALAT 21 - Diğerleri 1 2,648, İMALAT 17 - Çimento 1 6,060, Toplam 31 49,932,912 1, İMALAT 04 - Kağıt 1 1,100, İMALAT 12 - Madeni Eşya 1 5,230, İMALAT 17 - Çimento 1 1,490, İMALAT 01 - Gıda ve İçki 2 5,541, İMALAT 11 - Taşıt Araçları 2 11,797, HİZMETLER 04 - Eğitim 1 1,950, HİZMETLER 06 - Diğerleri 2 2,315, MADENCİLİK 02 - İşleme 2 7,906, MADENCİLİK 03 - İstihraç ve İşleme 1 2,900, MADENCİLİK 01 - İstihraç 1 1,500, HİZMETLER 03 - Ticaret - Depolama 1 3,346, HİZMETLER 05 - Sağlık 3 104,918, HİZMETLER 02 - Turizm 2 6,505, İMALAT 03 - Orman Ürünleri 1 48,000, Toplam ,500,983 1, TARIM 02 - Hayvancılık 1 1,987, İMALAT 11 - Taşıt Araçları 1 21,500, ENERJİ 01 - Enerji 1 14,800, HİZMETLER 06 - Diğerleri 5 10,844, MADENCİLİK 03 - İstihraç ve İşleme 1 4,000, HİZMETLER 05 - Sağlık 1 4,582, İMALAT 10 - Demir Dışı Metaller 1 5,339, İMALAT 06 - Lastik-Plastik 1 5,740, İMALAT 21 - Diğerleri 1 1,254, İMALAT 01 - Gıda ve İçki 1 2,002, Toplam 14 72,050, TARIM 02- Hayvancılık 1 2,611, TARIM 03- Su Ürünleri 2 2,779, MADENCİLİK 03 - İstihraç ve İşleme 2 9,450, İMALAT 01 - Gıda ve İçki 7 15,205, İMALAT 03 - Orman Ürünleri 1 5,162, İMALAT 04- Kağıt 2 6,800, İMALAT 06- Lastik- Plastik 2 4,940, İMALAT 14- Makine İmalat 1 720, İMALAT 17 - Çimento 1 78,000, İMALAT 18- Pişmiş Kil ve Çim. Ger. 2 8,733, İMALAT 19 - İnşaat 1 4,050, ENERJİ 01 - Enerji 2 293,400, HİZMETLER 01 - Ulaştırma 1 171,071, HİZMETLER 02- Turizm 2 4,146, HİZMETLER 05 - Sağlık 6 84,124, HİZMETLER 06 - Diğerleri 1 4,860, HİZMETLER 07 - Altyapı - Belediye Hizmetleri 1 1,460,000 - Toplam ,514,088 1,484 Kaynak: yılında Samsun da yatırım yapılmak üzere alınan yatırım teşvik belgelerinden 3 adedi tarım, 2 adedi madencilik, 17 adedi imalat, 2 adedi enerji ve 11 adedi de hizmetler sektöründe yatırım yapmak için alınmıştır yılında Samsun da yatırım yapmak için alınan yatırım teşvik belgelerinden 5 adedi tarım, 40 adedi imalat,1 adedi enerji ve 27 adedi de hizmetler sektöründe yatırım yapmak için alınmıştır. Yatırım teşvik belgelerinde İmalat sektörünün ağırlığı bulunmaktadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 58

64 2010 YILINDA VERİLEN YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN BÖLGESEL DAĞILIMI (Bölgeler, Samsun ve Türkiye) GENEL TEŞVİK SİSTEMİ Bölge İl Sektör Sektör Belge Sayısı (Adet) Sabit Yatırım (TL.) İstihdam (Kişi) 1.Bölge Toplamı 793 7,602,029,708 22,922 2.Bölge Toplamı 273 1,737,645,412 12,256 SAMSUN Tarım Bitkisel Üretim 1 1,138, İmalat Gıda ve İçki 9 9,548, Dokuma ve Giyim 2 2,230, Orman Ürünleri 2 2,200, Kağıt 1 5,770, Lastik-Plastik 2 1,380, Makine İmalat 2 1,381, Pişmiş Kil ve Çim.Ger. 5 37,974, Enerji Enerji 1 15,000, Hizmetler Ticaret- Depolama 5 17,611, Sağlık 1 1,950, Diğerleri 2 1,594, Altyapı- Belediye Hizmetleri 4 39,934, Toplam ,712, Bölge Toplamı 720 4,496,376,773 11,229 4.Bölge Toplamı 488 2,774,688,917 7,105 Genel Teşvik Sistemi Toplamı 2,274 16,610,740,810 53,512 BÖLGESEL YATIRIMLAR Bölge İl Sektör Belge Sayısı (Adet) Sabit Yatırım (TL.) İstihdam (Kişi) 1.Bölge Toplamı 344 6,422,118,104 19,282 2.Bölge Toplamı 345 3,221,109,662 14,413 SAMSUN Tarım Hayvancılık 4 17,890, İmalat Gıda ve İçki 9 19,608, Dokuma ve Giyim 4 4,970, Orman Ürünleri 1 3,200, Cam 1 5,400, Taşıt Araçları 1 5,227, Elektrikli Makineler 1 7,560, Hizmetler Turizm 10 19,201, Ticaret- Depolama 1 1,331,500 5 Eğitim 1 3,678, Sağlık 3 16,979, Toplam ,047,636 1,047 3.Bölge Toplamı 747 6,215,943,551 28,295 4.Bölge Toplamı 566 3,145,662,657 20,387 Bölgesel Yatırımlar Toplamı 2,002 19,004,833,974 82,377 BÜYÜK ÖLÇEKLİ YATIRIMLAR Belge Sayısı (Adet) Sabit Yatırım (TL.) İstihdam (Kişi) Büyük Ölçekli Yatırımlar Toplamı 13 21,842,522,999 3,459 GENEL TOPLAM Belge S.Yat.Pay İstih.Payı Belge Sayısı (Adet) Sabit Yatırım (TL.) İstihdam (Kişi) Payı 1. Bölge 26.7% 35.2% 32.1% 1,147 20,203,070,811 44, Bölge 14.5% 35.0% 19.7% ,112,355,074 27, Bölge 34.2% 19.5% 28.5% 1,468 11,222,320,324 39, Bölge 24.6% 10.3% 19.7% 1,054 5,920,351,574 27,492 Toplam 4,289 57,458,097, ,348 Kaynak: İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 59

65 YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN SEKTÖR PAYLARI (SAMSUN-2010) SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 60

66 SANAYİ İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 61

67 SAMSUN SANAYİ Şehrin özellikle İç Anadolu dan Karadeniz e açılan ilk kapı olması ve nüfus yoğunluğu sebebiyle ticari ve sınai hayatı canlıdır. Şehrin yerleşimi ve üretim alanları, yatırıma, diğer Karadeniz illerine göre daha müsaittir. İlin sayılan özellikleri Cumhuriyet tarihinden bu yana Karadeniz Bakır İşletmeleri, Gübre fabrikası (Tügsaş) ve Sigara fabrikaları ile başka büyük sanayi işletmelerinin kurulmasına zemin hazırlamıştır. Şehir 1980 sonrası dönemde sanayileşme sürecinde önemli adımlar atmış ve bu süreç halen devam etmektedir. İlin coğrafi yapısı nedeniyle ilde tarıma dayalı bir ekonomi ön plana çıkmıştır. Samsun un tarıma dayalı gıda sanayi potansiyeli yüksektir. Samsun İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 825 dir. Toplam sanayi işletmesi içerisinde % 1 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş İllerimiz arasında yer almaktadır. Samsun un da içinde yer aldığı TR83 bölgesinde sanayinin gayrisafi katma değer payı %21.6, ticaretin payı %18.6, hizmetlerin payı da %59.8 dir yılında sanayinin payı %19.7, tarımın payı %22.7, hizmetlerin payı ise %57.6 idi. Tarımın payı azalırken sanayi ve hizmetler payı artmaktadır. Gelir İdaresi Başkanlığınca derlenen Yıllık iş kayıtlarına dayalı girişim sayılarına göre Samsun 2010 yılında %1.30 pay ile 4,532 adet imalat sektörü girişim sayısına sahip ve 17. Sıradadır. Samsun un toplam girişim sayısı ise 44,511 olup payı %1.48 ve 18. Sıradadır. Samsun da tüketilen elektriğin %42 si Sanayi işletmeleri tarafından tüketilmektedir. Türkiye ortalaması %45 tir. Samsun ilinde çeşitli aşamalarda 5 (beş) adet Organize Sanayi Bölgesi Bulunmaktadır. Bu Organize Sanayi Bölgeleri, Samsun Merkez OSB, Samsun Gıda İhtisas OSB, Bafra OSB, Kavak OSB ve Havza İhtisas OSB dir. İlimizde, 5 tanesi büyükşehir sınırları içerisinde olmak üzere toplam 14 adet (KSS) küçük sanayi sitesi bulunmaktadır. İlki 2005 yılında yapılan Ulusal Tıbbi Cihazlar İmalatı Sanayi Kongre ve Sergisi (TİSKON), sektörün bir araya geldiği, sorunlara çözüm önerileri oluşturulduğu, bilginin paylaşıldığı ve yayınlarla kalıcılaştırılan etkin bir platform oluşturmak amacı ile düzenlenmektedir yılı kasım ayında Kongrenin üçüncüsü yapılmıştır yılında 4. Kongre planlanmaktadır. Samsun dan yapılan ihracatın büyük bir kısmı Sanayici firmalarca gerçekleştirilmektedir. Her yıl yaklaşık 200 firma yaklaşık 120 ülkeye ihracat gerçekleştirmektedir. İhracatın büyük bir kısmını demir çelik, demir ve çelikten eşya, makine ve cihazlar ile parçaları, plastik ve plastikten mamul eşya ve gıda maddeleri oluşturmaktadır. İstanbul Sanayi Odası nın her yıl düzenlediği Türkiye nin 500 büyük sanayi kuruluşu anketlerine göre Samsun dan 2009 ve 2010 yıllarında dörder sanayici firmamız ilk 500 de yer almıştır. İkinci 500 Sanayici arasında da 4-5 Samsunlu sanayici firma bulunmaktadır. İlimizde bulunan KOSGEB Samsun İşletme Geliştirme Müdürlüğü, Samsun TEKMER (1999) (Teknoloji Geliştirme Merkezi) Müdürlüğü, Samsun İŞGEM (2006) gibi kurumlar KOBİ lere destek vermeye devam etmektedir. Teknopark kuruluş çalışmaları devam etmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 62

68 SANAYİ SİCİL KAYITLARINA GÖRE İL SANAYİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI TÜRKİYE SANAYİSİ VE SAMSUN İLİ SANAYİSİ Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8), Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2), Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki ilimizdedir Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6 Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde olduğu görülmektedir. Samsun İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 825 dir. Toplam sanayi işletmesi içerisinde % 1 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş İllerimiz arasında yer almaktadır. Karadeniz Bölgesi ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, bölge illeri arasında %19 lik bir oran ile Samsun ilk sırada yer almaktadır. Sırasıyla, % 10 ile Düzce, % 10 Trabzon, %10 Çorum, % 7 Bolu, % 6 Kastamonu, % 5 Ordu, %5.0 Rize, % 4 Amasya, % 4 Tokat, %4 Zonguldak, % 4 Karabük, %3 Sinop, % 3 Giresun, %3 Bartın, %1 Gümüşhane, %1 Artvin, % 1 Bayburt illeri takip etmektedir. ÇALIŞAN SAYISI VE AR-GE Sanayi sicil kayıtlarına göre, Samsun ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı Toplam: dir. 55 sanayi işletmesinde AR-GE birimi, 132 sanayi işletmesinde Kalite kontrol birimi bulunmaktadır. Samsun İlinde sanayi sektörlerinde çalışanların % 21 i Gıda Ürünleri imalatı, % 9 u Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı, % 8 i Giyim eşyası imalat;kürkün işlenmesi ve boyanması sektöründe istihdam edilmektedir. Sanayideki istihdamın % 78 i işçi, % 4 ü Mühendistir. Samsun İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 54 ü Mikro Ölçekli, % 38 u Küçük Ölçekli, %7 si Orta Ölçekli, % 1 i Büyük Ölçekli işletmelerdir. PERSONEL SAYISINA GÖRE BÜYÜK İŞLETMELER -British Amerikan Tobacco Tütün Mamulleri Sanayi Ticaret Samsun Sigara Fabrikası -Samsun Makina Sanayi -Türkiye Şeker Fabrikaları Aş. Çarşamba Şeker Fabrikası -Eti Bakır (Küre) -Yeşilyurt Demir Çelik Endüstrisi ve Liman İşletmeleri (şube) İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 63

69 SAMSUN İLİNDE SANAYİ İŞLETMELERİNİN SEKTÖREL DAĞILIMI Sn Sektör Pay(%) 1 Gıda ürünlerinin İmalatı %24 2 Kauçuk ve plastik ürünleri imalatı %10 3 Diğer Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı % 7 4 Mobilya imalatı % 7 5 Ağaç ve mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç) % 6 6 Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı % 6 7 Ana metal sanayi % 5 8 Diğer madencilik ve taş ocakçılığı % 5 9 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi ve boyanması % 4 10 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı,makine teçhizatı hariç % 4 11 Kimyasalları ve kimyasal ürünlerin imalatı % 3 12 Diğer imalatlar % 3 13 Elektrikli teçhizat imalatı % 3 14 Tekstil ürünleri imalatı %2 15 Kâğıt ve kâğıt ürünlerin imalatı % 2 16 Motorlu Kara Taşıtı treyler, ( römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı % 2 17 Makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı % 1 18 Deri ve ilgili ürünlerin imalatı %1 19 Başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli makine ve cihazların imalatı % 1 20 Elektrik, gaz, buhar vehavalandırma sistemi üretim ve dağıtımı % 1 21 Kömür ve linyit çıkartılması %1 22 Bilgisayarların,elektronik ve optik ve ürünlerin imalatı % 1 23 Diğer ulaşım araçların imalatı % 1 Kaynak: Sanayi Genel Müdürlüğü, 81 İl Durum Raporu, Nisan 2011 Yukarıdaki tablo ve grafikten de görüldüğü gibi Sanayi sicil kayıtlarına göre Samsun da sektörel olarak en büyük pay Gıda ürünlerinin imalatı (%24) ile Kauçuk ve plastik ürünleri imalatı (%10) sektörlerine aittir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 64

70 ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 65

71 ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ (OSB) İlimizde Samsun Merkez OSB, Samsun Gıda İhtisas OSB, Kavak OSB, Bafra OSB ve Havza İhtisas OSB olmak üzere toplam 5 adet Organize Sanayi Bölgesi bulunmaktadır. Kavak OSB, Bafra OSB ve Gıda İhtisas OSB lerde yatırımcılara arsa tahsisleri devam etmektedir. Samsun Üretim ve İhracatın büyük bir kısmı başta Merkez OSB olmak üzere Organize Sanayi Bölgelerinde gerçekleşmektedir. 1.SAMSUN MERKEZ ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ (Temmuz 2011) KURULUŞ VE MÜTEŞEBBİS TEŞEKKÜL Samsun - Merkez Organize Sanayi Bölgesi; Bakanlar Kurulu'nun tarih ve 7/12207 sayılı kararına istinaden kurulmuştur. İlk Müteşebbis Teşekkül; tarihinde, Samsun Vali'sinin Başkanlığında; Samsun İl Özel İdaresi, Samsun Ticaret ve Sanayi Odası, Samsun Belediyesi kuruluşlarının iştiraki ile oluşmuştur. Daha sonra tarihinde Tekkeköy Belediyesi de Müteşebbis Teşekküle iştirak etmiştir. 15 Nisan 2000 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu gereği olarak Müteşebbis Heyet oluşumu bu kanuna uygun hale getirilmiş ve Kuruluş Protokolü tarihinde Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca onaylanarak, Bakanlığın OSB Sicil Defterine 26 sicil numarasıyla kayıt edilmiştir. YERLEŞİM ALANI VE İMAR PLANI Bölge arsası; Samsun-Ordu devlet karayolunun 12. kilometresinde yer almaktadır. Bölge sınırları Doğu yönünde Azot ve Bakır fabrikaları, Güney' de 19 Mayıs ve İlkadım Küçük Sanayi Siteleri, Batı yönünde Kirazlık ırmağıdır. BÖLGE İMAR UYGULAMA PLANLARINA GÖRE GENEL ARAZİ KULLANIMI Parseller Alan (m²) Yüzde(%) Sosyal Tesis Alan m² Sanayi Parselleri 1,112,026 69,22% Tır Parkı 7,987 Trafik ve Yollar 258,860 16,10% Sosyal Tesisler 7,829 Yaya Yolları 15,230 0,95% Eğitim Tesisleri 6,936 Otopark 18,074 1,13% Ticaret Tesisleri 5,413 Yeşil Alanlar 74,511 4,64% Anaokulu-Kreş 4,714 Sosyal Tesisler 48,162 3,00% Bölge İdare Merkezi 3,980 Arıtma Tesisleri 12,785 0,80% Cami 3,720 DSİ Kanalları 56,899 3,54% Sağlık Merkezi 3,009 Sanayi Depolama Alanı 9,975 0,62% Lokal Tesisleri 2,853 Bankacılık Hizmetleri 1,021 İmar Uygulama Alanı PTT ve Karakol 700 Toplam Sosyal Tesis 48,162 Kaynak: Samsun OSB Bölge Müdürlüğü Bölgenin imar planındaki parselasyona göre 132 adet olan sanayi parsel adedi; Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın onayı alınarak yapılan tevhitler ve imar plan değişiklikleri neticesinde 111 adet olarak tescil edilmiştir SANAYİ PARSELLERİNDEKİ FAALİYETLER Firma Adedi Parsel Adedi Parsel Alanı(m²) İstihdam Üretime Geçen m² İnşaat Halinde m² 326 Proje Halinde m² TOPLAM m² Kaynak: Samsun OSB Bölge Müdürlüğü Bölgedeki tüm fabrikalar faaliyete geçtiğinde toplam istihdamın kişi civarında olacağı tahmin edilmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 66

72 ADA SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 2.SAMSUN - KAVAK ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ (Temmuz 2011) Samsun-Kavak Organize Sanayi Bölgesi, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı nın tarih ve 1620 sayılı yazısı ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 1993 yılı yatırım programına dahil edilmiştir. 15 Nisan 2000 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu nun gereği olarak hazırlanan Kuruluş Protokolü tarihinde Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca onaylanarak Bakanlığın OSB Sicil Defterine 27 sicil numarası ile kayıt edilmiştir. Buna göre Samsun-Kavak Organize Sanayi Bölgesi Müteşebbis Heyeti; İl Valisinin Başkanlığında İl Özel İdaresi (%47), Samsun Ticaret ve Sanayi Odası (%47), Kavak Belediyesi (%6) kuruluşlarından teşkil edilmiştir. Bölge arazinin yer seçim etüdü Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nca tarihinde yapılmıştır. Alternatif alanlar içerisinden Çamlık mevkiinde arazi Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nca tarihinde uygun bulunmuş ve bu alanda 140 hektar planlanabilir büyüklükteki arazide bölgenin kurulması Devlet Planlama Teşkilatı tarafından onaylanmıştır. Seçilen arazinin yüzölçümü m² olup m² (%62) hazine arazisi m² si (% 38) şahıs arazileridir. Bölgenin 1/1000 ölçekli hâlihazır haritası İller Bankası16. Bölge Müdürlüğünce hazırlanmıştır. Bölgenin imar planları ise Samsun Ticaret ve Sanayi Odası'nın girişimleri ile bedelsiz olarak T.O.B.B Sanayi Dairesi tarafından hazırlanmıştır. Yapılan 1/2000 ölçekli imar planı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın görüşüne sunulmuş, verilen talimat ve görüşler doğrultusunda hazırlanan 1/1000 ölçekli imar uygulama planları Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nca l998 tarih ve 3861 sayılı yazıları ile uygun görüşle vize edilmiştir. İmar uygulama planları bunu takiben Kavak Belediye Meclisinin l998 tarih ve 11 sayılı kararı ile onaylanarak kesinlik kazanmıştır. ARAZİ KULLANIMI VE ORANLARI Parseller Alan(m²) Yüzde(%) Sanayi Parselleri ,46% Sosyal Tesisler ,52% Arıtma Tesisleri ,25% Rekreasyon Alanı ,21% Tedaş ,18% Trafik ve Yollar ,42% Çevre Bandı ve Yeşil Alanlar ,96% İmar Uygulama Alanı1 1,393,617 Kaynak: Kavak OSB Bölgenin alt yapısı tamamlanan 50 hektarlık kısmında 53 adet sanayi parseli bulunmaktadır. Bu parsellerin toplam yüzölçümü m 2 dir. Bölgede 5084 sayılı ve 5350 sayılı yasalar ve bu yasalara ait yönetmelikler kapsamında yürürlüğe girdiği tarihinden bugüne kadar 15 firmaya 18 adet parsel bedelsiz tahsis edilmiştir. Ayrıca 2 adet parsel TEİAŞ ne 154 KV Trafo Merkezi yapımı için tahsis edilmiştir sayılı Bedelsiz Arsa Tahsisine ilişkin kanunun tarihinde sona ermesi sebebiyle yatırımcılara Bölgede Bedelli Arsa tahsisine başlanmış olup Arsa Tahsis bedeli Müteşebbis Heyetimizin tarih ve 185 sayılı kararı gereğince 10.-TL/m 2 belirlenmiş olup bölgemizde bedelli arsa tahsisine başlanılmıştır. Bu kapsamda 1 firmaya bedelli arsa tahsisi yapılmış olup firma inşaatına başlamıştır. Bölgede bu güne kadar toplam 15 firmaya 15 Parsel tahsis edilmiş olup 12 firma üretime geçmiş, halen 1 fabrika inşaatı devam etmekte,3 firma da proje aşamasındadır. Üretimde olan firmalardaki istihdam sayısı 402 kişidir. Yapılan tahsislerin tümünde faaliyete geçildiğinde öngörülen istihdam 532 kişi olacaktır. Bölgede 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanununa eklenen geçici maddeye göre Bakanlar Kurulunca tarihli Resmi Gazetenin 2011/1808 sayılı Kararname ekinde yayımlanan Yatırım Teşvik Uygulamalarında Bölgeler kapsamında Samsun III.Bölge kapsamında olduğundan İlerin Merkez İlçelerinde %70 İlçelerinde % 90 indirimli uygulaması kapsamında Bölgede Yatırım yapacak olan firmalara Yasa kapsamında % 90 indirimli olarak arsa tahsisi yapılmaktadır. TAHSİS EDİLEBİLECEK PARSELLER LİSTESİ 181 Parsel Alan(m²) Parsel Alan(m²) Parsel Alan(m²) Parsel 1 5 Alan(m²) Kaynak: Kavak OSB İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 67

73 3. SAMSUN HAVZA TARIMSAL ÜRÜN İŞLEME VE TARIM MAKİNELERİ İHTİSAS OSB (Temmuz 2011) Samsun Havza Organize Sanayi Bölgesine ait kuruluş Protokolü, Sanayi ve Ticaret Bakanlığının tarih ve 3908 sayılı yazısı ile onaylanmış olup, Bakanlık sicil defterine No:251 ile işlenerek tüzel kişiliği tescil edilmiştir. Kuruluş Protokolüne göre; Müteşebbis Heyet, İl Valisinin Başkanlığında; Samsun İl Özel İdaresi %82 Katılım Payı ve 12 üye, Havza Ticaret ve Sanayi Odası %12 Katılım Payı ve 2 üye, Bekdiğin Belediyesi %6 Katılım Payı ve 1 üye olmak üzere toplam 15 üyeden oluşturulmuştur. Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca oluşturulan Yer Seçim Komisyonunun tarihinde yapmış olduğu çalışma ile, Havza İlçesi, Bekdiğin Beldesi, Çal Mevkiinde, F 35c 21c Pafta, 2058 Parselde, 5. sınıf, işlemeli tarıma elverişli olmayan hektarlık mera vasıflı arazinin yaklaşık 110 hektarlık bölümünde Organize Sanayi Bölgesi kurulması uygun bulunmuştur. İMAR PLANI KULLANIM ALANLARI DAĞILIMI KULLANIM TÜRÜ SAYI ALAN (M²) YÜZDE (%) PARSEL A ( M²) ,4% PARSEL B ( M²) ,3% SANAYİ ALANLARI TOPLAM ,7% SAĞLIK KORUMA BANDI ,1% İDARİ VE SOSYAL TESİS AL ,1% ARITMA TESİSİ AL ,7% TEKNİK ALT YAPI AL ,4% ÜRETİM DESTEK AL ,7% YEŞİL ALAN (PARK) ,5% YOLLAR ,8% TOPLAM ,0% Kaynak: Samsun OSB Samsun-Havza Organize Sanayi Bölgesinin Karma OSB olan statüsünün Müteşebbis Heyetinin tarihli kararı ile İlimiz ve Yeşilırmak Havza Gelişim Projesi ve bu proje kapsamdaki illerde kurulu bulunan Organize Sanayi Bölgelerindeki faaliyetlerin sektörel dağılımı, bölge ulaşım imkânları, tarımsal ürün üretim ve işleme kapasitesi ve benzeri faktörler değerlendirildiğinde, Tarımsal üretimin ve bunlara dayalı sanayinin desteklenerek geliştirilmesi, Ürünlerin paketlenmesi, işlenmesi, muhafaza edilmesine yönelik yapılacak yatırımlara yer tahsisi imkânlarının sağlanması ile rekabet edebilirliğin arttırılması, Tarıma dayalı sanayinin geliştirilmesi ile kırsal kesimin gelir seviyesinin arttırılması, bu sayede kentlere göçün önüne geçilmesi Tarım ve sanayi entegrasyonunun sağlanması amacıyla Tarımsal Ürün İşleme ve Tarım Makineleri İhtisas Organize Sanayi Bölgesi olarak değiştirilmesinin Sanayi ve Ticaret Bakanlığı na teklif talebi tarihinde uygun bulunmuştur. Ayrıca Samsun - Havza Tarımsal Ürün İşleme ve Tarım Makineleri İhtisas Organize Sanayi Bölgesinin Sanayi ve Ticaret Bakanlığının 2011 Yılı Yatırım Programına 12,125,000.-TL proje tutarı ile alınmıştır. Samsun-Havza Tarımsal Ürün İşleme ve Tarım Makineleri İhtisas Organize Sanayi Bölgesinin ihtisas OSB olması nedeniyle 17 Temmuz 2008 tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği nin EK-1 Listesinin 36. maddesi hükmü çerçevesinde ÇED Raporu hazırlanması çalışmalarına süratle başlanmış ve devam etmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 68

74 4. SAMSUN GIDA İHTİSAS ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ (Temmuz 2011) Bölge ve ülke ekonomisine olan katkısını geliştirmek amacıyla düşünülen Tarıma Dayalı Sanayileşme fikrinden yola çıkarak oluşturulan Samsun Gıda İhtisas Organize Sanayi Bölgesi kuruluş protokolü Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca tarihinde onaylanmış ve Müteşebbis Heyet kurularak tüzel kişilik Bakanlık sicil defterine 252 no. ile işlenerek tescil edilmiştir. Bölge alanı m 2 olan arazisinin yer seçimi tarihinde komisyon kararı ile uygun bulunmuştur yılında Bölge Müdürlüğünün kurulması ile beraber dönemin Valisi Hasan Basri Güzeloğlu başkanlığında ilk Müteşebbis Heyet toplantısını yapan Samsun Gıda İhtisas OSB arazisinin imar planları hazırlanıp onaylandıktan sonra 25 adet firmaya tahsis yapılmış, sonradan on adet parselin boşalmasıyla sayı 15 e inmiştir. Boşalan parsellerin yeniden tahsisi için tarihleri arasında gazete ilanları verilerek de son başvuru alınmıştır. 10 adet sanayi parseli için 22 adet başvuru yapılmış olup, halen dosyalar incelenmektedir. Uygulama projeleri Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca onaylanarak altyapı yapım işi müteahhitlik hizmetleri tarihinde ihale edilmiştir. İhalenin tarihinde Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Küçük Sanatlar ve Sanayi Siteleri ve Bölgeleri Genel Müdürlüğünce onaylanması üzerine sözleşme tarihinde imzalanmış ve noter onayına müteakip tarihinde işe başlanmıştır. İşin bitim tarihi dir. Halen altyapı çalışmaları devam etmekte olup bugün itibarı ile yol dolgusu, içmesuyu ve kanalizasyon hatlarının %100 ü tamamlanmış, yağmursuyu hattına ait çalışmalar %80 mertebesinde devam etmektedir. Katılımcı firmalardan bir adedi fabrikanın inşaat ve iç donanımlarını tamamlayarak Deneme Üretim iznini almıştır. İkinci firma ise projelerini tamamlayıp, inşaat ruhsatı alarak inşaata başlama aşamasına gelmiştir. Samsun Gıda İhtisas OSB Samsun-Ordu devlet karayolu üzerindedir. Samsun a yaklaşık 17 km uzaklıktadır. Bölgenin toplam alanı m 2 olup; bunun ,65 m 2 si sanayi alanı olarak kullanılacaktır. Bölgede büyüklükleri 3600 m 2 ile m 2 arasında değişen 25 adet parsel bulunmaktadır. Yatırıma konu edilecek ve arsa tahsisi yapılmasına karar verilen 15 adet yatırım teklifinin toplam yatırım tutarı TL yaratacağı doğrudan istihdam 1051 kişidir. Boşalan 10 adet parselin tahsisiyle toplam 25 olacak olan sanayi parsellerine yapılacak yatırım tutarı TL, yaratacağı istihdam 1509 kişi olarak beklenmektedir. ARSA TAHSİSLERİNİN SEKTÖREL DAĞILIMINDA Sn Sektör Firma Adet Alan (m²) % 1 Entegre Yem Üretimi ,00 %21 2 İlaç Üretimi ,20 %20 3 Bitkisel Yağ Üretimi ,00 %15 4 Soya, mısır, pirinç unu, un, ,86 %13 5 Süt Ürünleri işleme sektörü ,96 %11 6 Et Ürünleri işleme sektörü ,00 %2 7 Deniz Ürünleri İşleme ,00 %2 8 Hububat-Bakliyat ve çeltik işleme ve paketleme, Meyve Suyu, Pirinç, Fındık Entegre, Tıbbi Aromatik Bitkiler, Fındık kreması, helva, reçel, lokum ,00 %16 Parselasyon planları yapılan tahsisler doğrultusunda tadil edilerek Bakanlığa sunulmuş, 5000 m 2 ve üzeri olan 9 parsel onaylanarak tapuları alınmıştır. 1149, 1150, 1151 adalardaki 15 adet 3000 m 2 ile 5000 m 2 arası parsellerin de imar tadilatı ve parselasyon planları onaylanmış olup tapu kayıt işlemleri tamamlanarak tapuları alınmıştır. Tahsis talebi karşılanamayan 33 yatırımcımız ve yatırım talebinde bulunacağı beklenen diğer yatırımcılar için OSB sahasının genişleme zorunluluğu ortaya çıkmıştır. Yapılan ön etüt çalışmasında Gıda İhtisas OSB nin güney sınır bölgesi arazilerinin OSB ye dahil edilmesi halinde toplam yüz ölçümü m 2 olmak üzere 61 adet daha sanayi parseli planlanacağı öngörülmüştü. Ancak OSB genişleme alanı olarak m 2 lik alanın üzerinden, Maliye Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğünce Gıda OSB lehine tahsis kaldırılmış olup; kalan kısmın Tarım ve Köyişlerine olan tahsisisin devamına karar verilmiştir. Tahsisi kaldırılan m 2 lik alan için kamu yararı alınarak Toprak Koruma Kurulunda görüşülmek üzere İl Tarım Müdürlüğüne başvurulmuştur. Toprak Koruma Kurulundan çıkan olumlu kararın Bakanlıktan onayı beklenmektedir. Genişleme arazisinin Gıda OSB ye bedelsiz devri için Samsun Milli Emlak Müdürlüğüne başvuruda bulunulmuş, gelen tarih, 5158 sayılı cevabi yazı doğrultusunda hazırlıklar devam etmektedir. Bölgede faaliyet gösterecek firmalara enerji sağlanması maksadıyla doğalgaz temini ve şebeke hattı yapımı için SAMGAZ firması ile görüşmeler devam etmektedir. Haberleşme ve Telekomünikasyon hizmetleri için Türk Telekom ile Protokol imzalanmıştır. Elektrik enerjisi temin ve dağıtım proje çalışmaları tamamlanmış olup, Bakanlıktan ihale sürecinin başlatılması beklenmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 69

75 5. SAMSUN BAFRA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ (Haziran 2011) KURULUŞ VE MÜTEŞEBBİS HEYET Samsun Bafra OSB, Sanayi ve Ticaret Bakanlığının tarih ve sayılı kararı ile 1997 yılında yatırıma dâhil edilmiştir. Müteşebbis Heyet tarihinde Samsun Valisinin başkanlığında İl Özel İdaresi % 10, Bafra Ticaret Odası % 90 hissesinden teşekküllü 15 Nisan 2000 tarihinde yayınlanan 4562 sayılı OSB kanununa göre yeniden düzenlenen Müteşebbis Heyet, sicil kayıt defterine 104 nolu sicille kaydedilmiş olup, Samsun Valisi Başkanlığında İl Özel İdaresinin % 29, Bafra Belediyesinin % 35, Bafra Ticaret ve Sanayi Odasının % 36 hissesinden teşekkül edilmiştir. Bölge için tahsis edilen arazinin tamamı Maliye Hazinesine ait olduğundan m2 birim bedeli Hazine tarafından 1,5 kr. olarak belirlenmiş olup tamamı ,00 TL tarihinde Kamulaştırılmış olup Tapusu İl Tüzel kişiliği adına tescil edilmiştir tarihinde yürürlüğe giren 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri kanununa göre, Bölgenin Tapusu tarihinde OSB Tüzel kişiliği adına tescil edilmiştir. BAFRA OSB ARSA TAHSİS İŞLEMLERİ Müteşebbis Heyetimiz tarafından yatırım yapacak Sanayicimize, BEDELLİ ve Bedelsiz yapılmaktadır. arsa tahsisi BEDELLİ ARSA TAHSİSİ: A) 2011 yılı için Sanayi Parseli m2 fiyatımız, 25,00 TL. dir. Arsa m2 fiyatı; takip eden yeni yılda açıklanan Müteahhitlik Karne Katsayısı oranınca artırılmakta olup yatırımcılarımıza duyurulmaktadır. B)Arsa tahsis bedelinin % 20 si peşin alınmakta, geri kalan bakiyeye 8 yıl süre zarfında 16 taksit uygulanmaktadır. C)Bedelli Tahsis işlemine müteakip, yatırımcımızın 1 yıl içinde proje yaptırıp ruhsat alması, ruhsat aldıktan sonra 2 içersinde yatırımı tamamlayıp üretime geçme mecburiyeti vardır. D)Borcun tamamının ödenmesi veya Limit içi Süresiz Teminat Mektubu verilmesi karşılığında Sanayicimize şerhli olarak tapu tahsisi yapılabilmektedir. E)Yatırımcı üretime başladığı zaman tapu üzerindeki Vefa hakkı şerhi kaldırılır. F)Bölgemizin giderlerinde kullanılmak üzere, tahsis edilen arsa m2 üzerinden yıllık olarak Yönetim Aidatı talep edilmektedir.2011 yılı için belirlenen arsa m2 bedeli 0,24 TL. dir. BEDELSİZ ARSA TAHSİSİ A) tarihi itibari ile 10 işçiyi 3 yıl boyunca istihdam etmeyi taahhüt eden firmalara %90 ı Bedelsiz olmak üzere arsa tahsisi yapılmaktadır. B) Arsa tahsis işlemi gerçekleştirdiğimiz firmalardan OSB Altyapı katılım bedeli olarak 3,00 TL. alınmaktadır. PARSEL BİLGİLERİ VE ARSA TAHSİSLERİ Bölgemiz toplam 228 hektar olup 17 Eylül 2002 tarihinde I.Etap 110 hektarlık kısmı ihale edilmiş olup tarihi itibari ile altyapı işleri bitmiş, geçici ve kesin kabulleri yapılmıştır. I.ETAP PARSEL DURUMU Parsel Sayısı (Adet) Parsel Alanı (m²) Bedelli Tahsis Bedelsiz Tahsis Tahsis Edilmeyen Yapılan Tahsis % ,65 m ,11 m ,24 m , % % 11,49 % 68,29 % Toplam 8 firmaya bedelli olarak ,65 m2 arsa tahsisi yapılmıştır. Tahsis oranı %20,22 dir. Toplam 6 firmaya da bedelsiz ,11 m2 arsa tahsisi yapılmıştır. Tahsis oranı %11,49 dir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 70

76 KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 71

77 KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ (KSS) Samsun ilinde 5'i büyükşehir sınırları içinde olmak üzere toplam 14 adet küçük sanayi sitesi mevcuttur. Bu sanayi sitelerinde Haziran 2011 itibariyle toplam 6,869 işyeri vardır. Sanayi sitelerinin doluluk oranı %78.73 dır. KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ İSTATİSTİKİ BİLGİLERİ (HAZİRAN 2011) İLÇE ADI İşyeri Sayısı Boş İşyeri Sayısı Toplam İşyeri Doluluk Oranı ALAÇAM (1 KSS) % BAFRA (2 KSS) % CANİK (2 KSS) 1, , % ÇARŞAMBA (1 KSS) % HAVZA (1 KSS) % LADİK (1 KSS) % ONDOKUZMAYIS (1 KSS) % TEKKEKÖY (3 KSS) 2, , % TERME (1 KSS) % VEZİRKÖPRÜ (1 KSS) % TOPLAM (14 KSS) 5,408 1,461 6, % Kaynak: Samsun Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, İşyeri sayıları İlçeler İtibariyle alınmıştır. KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİNDE DOLULUK ORANLARI ( ) Samsun Küçük Sanayi Sistelerinde doluluk oranı artış göstererek %66 dan %78.7 ye çıkmıştır. Yıllar Dolu İşyeri Boş İşyeri Toplam Doluluk Oranı(%) ,933 1,451 5, % ,868 1,523 5, % ,068 2,092 6, % ,408 1,461 6, % Kaynak: Samsun Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, Haziran 2011 dönemi 2010 olarak alındı. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 72

78 İSO 500 FİRMALARI İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 73

79 TÜRKİYE'NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU ANKETİ VE SAMSUN FİRMALARI İstanbul Sanayi Odası nın yapmış olduğu Türkiye nin 500 büyük sanayi kuruluşu anketi çalışmalarına göre 2010 yılında ilk 500 firma arasına 4 Samsun firması (ankete katılan) girmiştir. İkinci 500 firma arasına da 2010 yılında 6 Samsun firması (ankete katılan) girmiştir. İlk bin içinde 10 Samsun firması yer almaktadır. SAMSUN YILLAR İTİBARİYLE İSO 500 FİRMA SAYILARI ( ) YILLAR FİRMA SAYISI FİRMA SAYI PAYI(%) İLK 500 İKİNCİ 500 İLK 1000 İLK 500 İKİNCİ 500 İLK % 0.80% 0.70% % 1.00% 0.80% % 1.20% 0.80% % 1.60% 1.10% % 1.00% 0.90% % 1.20% 1.00% Kaynak: SAMSUN YILLAR İTİBARİYLE İSO 500 ÜRETİMDEN NET SATIŞ TUTAR VE PAYI ( ) Yıl ÜRETİMDEN NET SATIŞ TOPLAMI SAMSUN ÜRETİMDEN SAMSUN TÜRKİYE NET SATIŞ PAYI(%) İLK 500 İKİNCİ 500 İLK 1000 İLK 500 İKİNCİ 500 İLK 1000 İLK 500 İKİNCİ 500 İLK ,987, ,385, ,373, ,338,473,341 21,139,837, ,478,310, % 1.05% 0.44% ,633, ,782,580 1,126,416, ,321,688,472 25,817,254, ,138,942, % 1.13% 0.55% ,528, ,640, ,168, ,503,444,272 29,743,223, ,246,667, % 1.30% 0.41% ,147, ,707,483 1,325,855, ,361,798,019 32,934,576, ,296,374, % 1.57% 0.49% ,108, ,113,689 1,088,221, ,282,176,673 31,904,411, ,186,588, % 1.13% 0.46% ,248, ,246,472 1,290,494, ,041,677,879 39,390,024, ,431,702, % 1.23% 0.45% Kaynak: İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 74

80 SAMSUN İSO İLK 500 VE İKİNCİ 500 FİRMALARI ( ) 2010 YILI 2010 Sıra No 2009 Sıra No Kuruluşlar Bağlı Olduğu Oda Firma Sıra No Üretimden Satışlar Net (TL) İLK Yeşilyurt Demir Çelik End. ve Liman İşl. Ltd. Şti. Samsun ,380, Samsun Makina San. A.Ş. Samsun ,228, Özyılmaz Fındık Tic. San. Ltd. Şti. Çarşamba ,707, Ulusoy Un San. ve Tic. A.Ş. Samsun ,931,587 İKİNCİ Adeka İlaç San. ve Tic. A.Ş. Samsun ,893, Yemsel Tavukçuluk Hayvancılık Yem Ham. San. ve Tic. A.Ş. Samsun ,842, Vezirköprü Orman Ürünleri ve Kağıt San. A.Ş. Vezirköprü ,084, Elektrosan Elektro Bakır San. A.Ş. Samsun ,573, Samsun Yem San. ve Tic. A.Ş. Samsun ,790, Bafra Eriş Un Yem Gıda San. ve Tic. A.Ş. Bafra ,062,761 Kaynak: YILI 2009 Sıra No 2008 Sıra No Kuruluşlar Bağlı Olduğu Oda Firma Sıra No Üretimden Satışlar Net (TL) İLK Yeşilyurt Demir Çelik End. ve Liman İşl. Ltd. Şti. Samsun ,107, Samsun Makina Sanayii A.Ş. Samsun ,315, Ulusoy Un Sanayi ve Ticaret A.Ş. Samsun ,718, Özyılmaz Fındık Tic. San. Ltd. Şti. Çarşamba ,967,215 İKİNCİ Bafra Eriş Un Yem Gıda San. ve Tic. A.Ş. Bafra 96,012, Adeka İlaç San. ve Tic. A.Ş. Samsun 94,997, Yemsel Tavukçuluk Hayvancılık Yem Ham. San. ve Tic. A.Ş. Samsun 79,060, UNSAN Un Sanayi ve Ticaret A.Ş. Samsun 47,314, Samsun Yem Sanayi ve Ticaret A.Ş. Samsun 43,728,352 Kaynak: YILI 2008 Sıra No 2007 Sıra No Kuruluşlar Bağlı Olduğu Oda Firma Sıra No Üretimden Satışlar Net (TL) İLK Yeşilyurt Demir Çekme San. Ve Tic. Ltd. Şti. Samsun ,075, Bafra Eriş Un Yem Gıda San. Ve Tic. A.Ş. Bafra ,062, Samsun Makina Sanayii A.Ş. Samsun ,009,175 İKİNCİ Ulusoy Un San. Ve Tic. A.Ş. Samsun 1 104,039, Adeka İlaç San. Ve Tic. A.Ş. Samsun 89 88,605, Özyılmaz Fındık Tic. San. Ltd. Şti. Çarşamba ,563, As Çelik Döküm İşleme San. Ve Tic. Ltd. Şti. Samsun ,807, Yemsel Tavukçuluk Hayv.Yem Ham.San. ve Tic.A.Ş. Samsun ,663, Borsan Elekt. Malz. İmal. San. Ve Tic. Ltd. Şti. Samsun ,461, Unsan Un San. Ve Tic. A.Ş. Samsun ,415, Sürsan Su Ürünleri San. Ve Tic. A.Ş. Samsun ,149,513 Kaynak: İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 75

81 2007 YILI 2007 Sıra No 2006 Sıra No Firma Ve Müesseseler Bağlı Olduğu Oda Firma Sıra No Üretimden Satışlar (YTL) İLK Yeşilyurt Demir Çekme San. Ve Tic. Ltd. Şti. Samsun ,277, Samsun Makina Sanayii A.Ş. Samsun ,250,142 İKİNCİ Bafra Eriş Un Yem Gıda San. Ve Tic. A.Ş. Bafra 20 91,824, Adeka İlaç San. Ve Tic. A.Ş. Samsun 65 84,112, Ulusoy Un San. Ve Tic. A.Ş. Samsun ,209, Yemsel Tavukçuluk Hayvancılık Yem Hamm. San. ve Tic. A.Ş. Samsun ,363, Özyılmaz Fındık Tic. Ve San. Ltd. Şti. Çarşamba ,057, As Çelik Dök. İşl. San. Tic. Ltd. Şti. Samsun ,073,178 Kaynak: YILI 2006 Sıra No 2005 Sıra No Firma ve Müessese Adı Bağlı Olduğu Oda Firma Sıra No Üretimden Satışlar (YTL) İLK Yıldız Entegre Ağaç San. Ve Tic. A.Ş. Samsun ,261, Yeşilyurt Demir Çekme San. Ve Tic. Ltd. Şti. Samsun ,941, Samsun Makina Sanayii A.Ş. Samsun ,430,085 İKİNCİ Adeka İlaç Ve Kimyasal Ür. San. Ve Tic. A.Ş. Samsun 95 68,586, Ulusoy Un Sanayi Ve Ticaret A.Ş. Samsun ,499, Bafra Eriş Un Yem Gıda San. Ve Tic. A.Ş. Bafra 27 79,565, Özyılmaz Fındık Tic. San. Ltd. Şti. Çarşamba ,331, Yılmaz Kardeşler Gıda San. Ve Tic. A.Ş. Çarşamba ,798,810 Kaynak: YILI 2005 Sıra No 2004 Sıra No Firma ve Müessese Adı Bağlı Olduğu Oda Firma Sıra No Üretimden Satışlar (YTL) İLK Yıldız Entegre Ağaç San. Ve Tic. A.Ş. Samsun ,747, Yeşilyurt Demir Çekme San. Ve Tic. Ltd. Şti. Samsun ,726, Özyılmaz Fındık Tic. San. Ltd. Şti. Çarşamba ,514,013 İKİNCİ Adeka İlaç Ve Kimyasal Ürünler San. Ve Tic. A.Ş. Samsun 32 63,558, Samsun Makina Sanayii A.Ş. Samsun 72 59,658, Ulusoy Un Sanayi Ve Ticaret A.Ş. Samsun ,865, Bafra Eriş Un Yem Gıda San. Ve Tic. A.Ş. Bafra ,302,749 Kaynak: İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 76

82 SAMSUN SERBEST BÖLGESİ İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 77

83 SAMSUN SERBEST BÖLGESİ Samsun Serbest Bölgesi, Bakanlar Kurulu nun 14/12/1995 tarih ve 95/7523 sayılı kararı ile m 2 olarak yer ve sınırları belirlenerek, Yap-İşlet-Devret modeline göre Sasbaş Samsun Serbest Bölgesi Kurucu ve İşleticisi A.Ş. ne 30 yıllık bir süre ile Bölgenin kurulması ve işletilmesi yetkisi verilmiştir. Diğer taraftan, bölgenin sınır ve tel çitleri ile giriş kapısının yapımı bitirilerek 20/03/1998 tarihinde Serbest Bölge kamu birimleri personelinin görevine başlamaları ile bölgenin resmi açılışı yapılmıştır. Bölgemiz Kurucu ve İşleticisi A.Ş. (Sasbaş) taahhüdü kapsamında ve Samsun Serbest Bölgesi Yerleşim Projesi ve Vaziyet Planı doğrultusunda aşağıdakı inşaatları yapmıştır. 1) Serbest Bölge kamu birimleri idari binası ile Sasbaş idari binası 1998 Aralık ayında tamamlanarak 1999 Ocak ayında hizmete geçirilmiştir. 2) m 2 lik kapalı depo, 28 adet toplam 850 m 2 lik ofis binası, kontrol ve güvenlik binası, trafo binası, kantar tesisi ile ısı merkezi binası tamamlanarak hizmete sokulmuştur. 3) m 2 lik 10 adet işyeri binasına ait kaba inşaat ve sıvası bitirilmiş, ancak çatı kaplama ve yan paneller tamamlanmadığından iskana açılamamıştır. Bölgemiz kullanıcılarının ihtiyacı olan doğalgaz konusundaki çalışmalar sona erdirilmiş olup, Kullanıcılarımızın ihtiyaç duyduğu doğalgazın temini sağlanmıştır. Bugüne kadar Kurucu ve İşletici Şirket SASBAŞ A.Ş. tarafından 7,478,548 milyon ABD Doları altyapı ve üst yapı için yatırım yapılmıştır. Diğer taraftan, Bölgemizdeki yatırımcı kullanıcılarımız bölgemizin açılış tarihinden itibaren toplam $ lık yatırım yapmışlardır. BÖLGEDEKİ ARAZİ DURUMU (HAZİRAN 2011) Arazi Alan(m²) Serbest Bölge sahası Bölgenin Net Parsel Alanı Kiraya Verilen Toplam Parsel Alanı Kiraya Verilebilir Toplam Parsel Alanı Kaynak: Samsun Serbest Bölge Müdürlüğü Mevcut bulunan m 2 lik alanda rezerv alanların ve açık stok sahalarının düşülmesinden sonra m 2 lik kiraya verilebilir alan kalmaktadır. Bu nedenle, yabancı yatırımcı talepleri karşılanamamaktadır. Şu an itibariyle Bölgemizde yabancı sermayeli kullanıcımız bulunmamaktadır. ÜRETİM FAALİYETLERİ Bölgemizde üretim yapan kullanıcılarımız ağaç masif panel, tıbbi malzeme, ilaç dolumu, ilaç ampulü üretimini gerçekleştirmektedirler. Üretim konusunda faaliyet ruhsatı alan 5 yatırımcı firma üretim ruhsatı sahibi olup, tamamı fabrikalarını tamamlamış ve bunlardan dört tanesi ticari faaliyetlerine başlamışlardır. TİCARET VE HİZMET FAALİYETLERİ Müsteşarlığımızdan alım satım ve üretim konusunda faaliyet ruhsatı alan firmalar ile depo kullanma belgesi sahibi kullanıcılar tarafından buğday, kepek, küspe,mısır, soda, kostik soda tıcareti yapmakta olup, yerli sanayicimizin ihtiyaç duyduğu hammadde ve ara mallarını bölgemizden kolaylıkla temin etmektedirler. BÖLGEMİZDE BULUNAN KULLANICILAR VE TOPLAM TİCARET HACMİ: Bölgemizde, alım-satım konusunda faaliyet gösteren 15 adet kiracı kullanıcı, üretim konusunda faaliyet gösteren 5 adet yatırımcı kullanıcı, 1 adet depolama, 1 adet kiralama ve 1 adet de işletme ruhsatlı olmak üzere toplam 23 adet ruhsatlı firma bulunmaktadır. Ayrıca bölgemiz kapalı depolar ile açık stok sahası değişik zaman ve sayıda depo kullanma belgesi sahibi firmalar ve açık alan ruhsatı sahibi firmalar tarafından kullanılmaktadır. Bölgenin resmi açılışının yapıldığı 1998 yılından 2010 Aralık sonuna kadar ticaret hacmi toplam $ dır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 78

84 SAMSUN SERBEST BÖLGESİ TİCARET HACMİ RAPORU (01/01/ /12/2010) SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI Yurtiçinden Bölgeye Bölgeden Yurtiçine Yurtdışından Bölgeye Bölgeden Yurtdışına Toplam 2,315, ,256, ,594, ,855, ,021, Kaynak: Samsun Serbest Bölge Müdürlüğü 2010 Aralık sonu itibariyle ticaret hacmi ise 93,021,289 ABD Dolarıdır Aralık sonu itibariyle Bölgemizdeki istihdam sayısı 229 kişidir. Samsun Serbest Bölgesi, KARADENİZ in en gelişmiş ekonomisine sahip olan Samsun ilinde faaliyete geçmiş bulunmaktadır.özellikle Serbest Bölgemize son yıllarda Yabancı ve Yerli firmaların talebi hızla artmaktadır. Bu talep, Bölgemizin gelişme trendine paralel olarak gelecekte de devam edecektir. Bölgemizin liman sahasına bitişik olması, liman sahasında ve Samsun ilinde yeterli depolama alanlarının bulunmaması nedeniyle BKİ Şirketine ait depolama alanları ve BKİ tarafından yapılması düşünülen hububat silosu, Bölgemizin lojistik merkez olmasının yanı sıra İlimize ve hinterlandına da büyük katkılar sağlayacaktır. Bununla beraber Bölgemizde yatırım yapmayı düşünen firmaların talebi yeterli alan bulunmadığından karşılanamamıştır. Bu nedenle, Bölgemizin yanında bulunan ve deniz tarama işlevi gören DLH Makine İkmal Başmühendisliği alanının Bölgemize kazandırılması için. Müsteşarlığımızın bağlı bulunduğu Devlet Bakanımız tarafından Ulaştırma Bakanlığına söz konusu alanın bölgemize dahil edilmesi için gerekli girişimler başlatılmıştır. Bu alanın Samsun Serbest Bölgesine dahil edilmesiyle 85 dönümlük alan kazanılmış, yatırım ve istihdama yönelik üretim yapacak yerli ve yabancı firmalara olanak sağlanmış olacaktır. Bu alan yat, tekne ve deniz araçları ile istihdam ve ihracata yönelik üretim yapacak firmalara tahsis edilecektir. Samsun Serbest Bölge alanının bu alternatiften başka da genişleme şansıda bulunmamaktadır. Bu çalışmalar neticesinde sözkonusu alanların Bölgeye dahil edilmesiyle 2,000 kişinin üzerinde istihdam sağlanacağı düşünülmektedir. İşsizliğin çözümlenmesinde ve yeni iş sahalarının oluşturulmasında alternatif çözüm olarak kurulan Serbest Bölgemizde üretime, istihdama ve ticarete yönelik çalışan tesislerle Bölgemizin büyük ilerleme kaydedeceği düşünülmektedir. SAMSUN SERBEST BÖLGESİ YILLAR İTİBARİYLE TİCARET HACMİ ( ) Yıllar Bölgeden Yurtdışına Bölgeden Türkiye ye Türkiye den Bölgeye Yurtdışından Bölgeye Toplam , , , ,018 1,957, ,048 1,034, ,975 2,141,608 4,384, ,578,731 2,625,484 5,170, ,208 16,844, ,889,968 1,193,567 3,800,027 1,445,229 12,328, ,997 6,046, ,114 5,078,145 11,907, ,491 8,343, ,079 6,933,327 17,244, ,856 51,336,475 19,638,797 13,826,249 85,621, ,235 29,857,300 23,769,184 4,283,361 58,645, ,087 28,171,401 21,856,233 4,031,843 54,593, ,505 51,268,246 34,404,954 9,720,976 95,774, ,926, ,599, ,039,124 16,843, ,408, ,172,656 12,291,347 1,948,072 11,877,926 37,290, ,855,817 39,256,136 2,315,134 49,594,203 93,021,289 Kaynak: Samsun Serbest Bölge Müdürlüğü İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 79

85 SERBEST BÖLGELER İTİBARİYLE YILLIK TİCARET HACİMLERİ (BİN$) ( ) Sn BÖLGELER 2007 Değişim 2008 Değişim 2009 Değişim 2010 ( ( ) ( ) 1 İstanbul Endüstri ve Ticaret 6,312, % 6,001, % 3,867, % 4,270,831 2 Ege 4,092, % 3,763, % 2,658, % 2,502,919 3 İstanbul Atatürk Havalimanı 3,618, % 3,539, % 2,954, % 2,718,109 4 Mersin 2,556, % 2,637, % 1,918, % 2,227,309 5 İstanbul Trakya 2,290, % 1,862, % 1,190, % 1,480,979 6 Bursa 1,619, % 1,604, % 1,279, % 1,352,280 7 Avrupa 1,498, % 1,575, % 1,180, % 1,288,563 8 Antalya 545, % 729, % 605, % 716,721 9 Kocaeli 467, % 705, % 810, % 387, Kayseri 646, % 702, % 442, % 525, İzmir 423, % 412, % 280, % 307, SAMSUN 95, % 406, % 37, % 93,021 SAMSUN PAY (%) 0.39% 1.65% 0.21% 0.50% 13 Adana-Yumurtalık 160, % 263, % 172, % 219, Gaziantep 72, % 143, % 110, % 128, TÜBİTAK-MAM Tek. 47, % 111, % 164, % 231, Trabzon 38, % 67, % 42, % 48, Denizli 74, % 43, % 33, % 62, Rize 11, % 6, % 6, % 3, Mardin 112 6,872 TOPLAM 24,573,445 24,578,055 17,756,882 18,572,206 Kaynak: SERBEST BÖLGELERDE İSTİHDAM ( ) SN BÖLGELER İŞÇİ BÜRO PERSONELİ DİĞER TOPLAM 1 Ege 17, ,312 2 Mersin 0 0 6,191 6,191 3 Bursa 4,815 1, ,070 4 Kocaeli 2, ,785 5 Antalya 2, ,756 6 İstanbul Endüstri ve Ticaret 1, ,355 7 TÜBİTAK-MAM Tek. 1, ,255 8 Avrupa 1, ,952 9 İstanbul Trakya , Kayseri 1, , İzmir 1, , İstanbul Atatürk Havalimanı Adana-Yumurtalık SAMSUN SAMSUN PAY (%) 0.50% 0.86% 0.00% 0.47% 15 Gaziantep Trabzon Denizli Mardin Rize TOPLAM 36,502 5,462 6,720 48,684 Kaynak: İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 80

86 SAMSUN KOSGEB İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 81

87 KOSGEB SAMSUN HİZMET MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ FAALİYETLERİ (AĞUSTOS 2011) YILLAR İTİBARİYLE KOSGEB SAMSUN DESTEK MİKTARLARI ( ) Yıllar Firma Sayısı Destek Miktarı(TL) Firma Başına Destek Miktarı(TL) , , ,451 4, ,460 4, ,057,580 10, ,064,326 10, ,648 8, ,388 7, ,551 5, ,455 3, ,919 4,500 Kaynak: Kosgeb Samsun Hizmet Müdürlüğü İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 82

88 2007 YILI DESTEKLERİ Destek Adı İli Firma Sayısı Destek Miktarı(YTL) 2 Yıllık Ordu 1 1, Samsun , Nitelikli Eleman Desteği Ordu 2 10, Yıllık Giresun 2 8, Sinop 1 7, Toplam 154, Samsun 5 11, Broşür. Katalog Giresun 1 1, Tanıtım Desteği Etiket Baskılı CD Samsun 1 3, Toplam 16, Samsun 14 24, Genel Test Analiz Kalibrasyon Desteği Ordu 1 4, Toplam 28, Sanayi İhtisas Samsun 5 6, Yurt İçi Fuar Desteği Uluslararası Sanayi İhtisas Samsun 1 3, Toplam 10, Danışmanlık Desteği Samsun 7 29, Eğitim Desteği Ankara 1 4, Bilgisayar Yazılımı Desteği Samsun 1 5, ORTKA Desteği Ordu 1 119, Altyapı Üstyapı Proje Desteği Samsun 1 5, İş Kurma Desteği Samsun 10 40, Proje (ABM Katkı Payı) Samsun 1 136, Yılı Net Toplam , Kaynak: Kosgeb Samsun Hizmet Müdürlüğü 2008 YILI DESTEKLERİ Destek Adı İli Firma Sayısı Destek Miktarı(YTL) 2 Yıllık Samsun 3 6, Sinop 1 4, Nitelikli Eleman Desteği Samsun , Yıllık Sinop 1 2, Toplam 153, Sanayi İhtisas Samsun 7 14, Yurt İçi Fuar Desteği Uluslararası Sanayi İhtisas Samsun 7 23, Sinop Toplam 38, Broşür. Katalog Samsun 13 27, Tanıtım Desteği Etiket Baskılı-CD Samsun 1 3, Toplam 31, Genel Test Analiz ve Kalibrasyon Desteği Samsun 13 15, Milli Kt,Dışı Y,Dışı Fuar Kat, Desteği Samsun 3 17, İş Kurma Samsun 10 40, Sabit Yatırım (Geri Ödemeli) Samsun 2 56, Bilgisayar Yazılımı Desteği Samsun 2 13, Yılı Net Toplam , Kaynak: Kosgeb Samsun Hizmet Müdürlüğü 2009 YILI DESTEKLERİ Destek Adı İli Firma Sayısı Destek Miktarı(TL) Samsun 2 8, Altyapı Üst Yapı Uygulama Proje Desteği Sinop 1 7, Toplam 15, Lisans Mezunları için Samsun 14 53, Nitelikli Eleman Samsun 6 19, İki Yıllık M,Y,O, için Desteği Sinop 2 12, Yurt Dışı Fuarlara Katılım Desteği Yurtiçi Fuarlara Katılım Desteği Toplam 85, Milli Katılım Dışındaki Samsun 1 7, Milli Katılım Düzeyi Samsun 1 1, Toplam 8, U,A, Sanayi İhtisas Samsun 8 20, Sanayi İhtisas Samsun 6 8, Toplam 28, Altyapı Desteği (E,Ticarete Yönlendirme) Sinop 1 3, CE İşaretlemesine İlişkin Analiz Desteği Samsun 3 1, Eğitim Destekleri Samsun 2 19, Genel Test Analiz ve Kalibrasyon Desteği Samsun 5 3, İş Kurma Desteği Samsun 9 36, Tanıtım Desteği Broşür. Katalog Samsun 3 11, Yılı Net Toplam , Kaynak: Kosgeb Samsun Hizmet Müdürlüğü İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 83

89 2010 YILI DESTEKLERİ Destek Adı İli Firma Sayısı Destek Miktarı(TL) Samsun , Nitelikli Eleman Desteği Sinop 1 1, Toplam 229, Edirne 1 4, Belgelendirme Desteği Samsun 13 44, Toplam 49, Ankara 4 18, Eğitim Destekleri İstanbul 5 45, Samsun 6 13, Toplam 77, Broşür. Katalog Samsun 10 24, Tanıtım Desteği Etiket Baskılı CD Samsun 1 4, Toplam 28, Samsun 13 11, Genel Test Analiz ve Kalibrasyon Desteği Sinop 2 1, Toplam 12, Altyapı Üst Yapı Uygulama Proje Desteği Sinop 1 3, Altyapı Desteği (E,Ticarete Yönlendirme) Samsun 1 3, Bilgisayar Yazılım Desteği Samsun 1 4, CE İşaretlemesine İlişkin Analiz Desteği Samsun 1 5, İş Geliştirme Merkezi Desteği-İŞGEM Samsun 1 50, Yeni Girişimci İş Kurma Desteği Samsun 6 23, Yurt Dışı İş Gezisi Desteği Samsun 31 36, Yurt Dışında Yayınlanan veya Dağıtılan Basılı Samsun 3 3, Yayınlara Reklam Verme Giderleri Desteği Makine-Teçhizat.Donanım,Hammadde.Yazılım Samsun 6 151, Ve Hizmet Alımı Giderleri Desteği Makine-Teçhizat.Donanım.Sarf Samsun 1 4, Malzemesi.Yazılım Ve Tasarım Giderleri Desteği Personel Gideri Desteği Samsun 1 1, Yurt İçi Fuar Desteği Samsun 24 71, Yılı Net Toplam , Kaynak: Kosgeb Samsun Hizmet Müdürlüğü VERİLEN KREDİLER SİNOP SAMSUN SAMSUN PAY (%) Firma Firma Firma Kredi Kredi Hacmi İstih. Kredi Hacmi İstihdam İstih. Sayısı Sayısı Sayısı Hacmi İstihdam Kredisi (TL) ,040, ,570, % 82.11% 80.53% İhracat Kredisi (USD) 5 490, ,380, % 82.93% Gıda Makine-Teçhizat Kredisi (TL) 1 120, , % 78.88% Cansuyu Kredisi (TL) 79 3,276, ,641, % 81.72% 100,000 Kobi Kredisi (TL) ,711, ,361 85,139, % 85.27% 2010 İhracat Kredisi (USD) 1 200, ,194, % 96.29% Ölçek Endeksli Büyüme Kredisi (TL) ,328, , ,793, % 86.80% Kaynak: Kosgeb Samsun Hizmet Müdürlüğü İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 84

90 KOSGEB SAMSUN YILLARA GÖRE LABORATUAR FAALİYETLERİ ( ) Yıllar Yapılan Test / Analiz Spektral Çekme Sertlik Analiz / Eğme Ölçümü Cidar kalınlığı Ölçümü Mikroyapı İnceleme C/S Analizi Gözetim Hizmeti Teknik Değerl Toplam Test Sayısı Hizmet Verilen Firma Adedi Testi , , , , , , , , , , , , , Kaynak: Kosgeb Samsun Hizmet Müdürlüğü İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 85

91 KOSGEB SAMSUN PROJELER Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevlerinde Uygulanacak Girişimci Yetiştirme (Meslek ve İş Kurma Kursları) İşbirliği Projesi kapsamında Ordu Cezaevi nde Karo, Fayans Döşemeciliği Kursu verilmesi sağlanmıştır. Samsun Ticaret Borsası ORTLAB: 2002 yılında Samsun da Ticaret Borsası bünyesinde kurulan Ortak Kullanım Laboratuarı na TL destek sağlandı. Ordu Mobilya ORTKA: 2006 yılında Ordu da, 5 imalatçı işletmenin bir araya gelmesiyle oluşturulan Ortak Kullanım Atölyesi ne 2006 yılında ,77 YTL ve 2007 yılında ,97 YTL olmak üzere ,74 YTL destek sağlandı. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Hibe Programı: Bu program çerçevesinde, ilgili sanayi işletmelerinin bilgilendirilmesi sağlanmış ve Samsun Tarım İl Müdürlüğü nde proje değerlendirme kurullarına iştirak edilmiştir. Vezirköprü Semaver Üreticileri Ortak Kullanım Atölyesi Projesi: Türkiye TR83 Düzey 2 Bölgelerinde uygulanan AB Eş-Finansmanlı hibe programından Samsun ili Vezirköprü ilçesi semaver imalatçılarının yararlandırılması için KOSGEB in liderliği ile Yerel Kalkınma Girişimleri başlığı altında proje hazırlanmış ve Vezirköprü Semaver Üreticileri Ortak Kullanım Atölyesi Projesi adıyla hibe programına başvuruda bulunulmuştur. Projenin yazılması ve sunulması için Müdürlüğümüzden 1 Uzman koordinatör olarak görevlendirilmiştir. Hazırlanmış olan Vezirköprü semaver üreticileri ortak kullanım atölyesi projesi ile Vezirköprü ilçesinde yüzyılı aşkın süredir birbirinden bağımsız çok sayıdaki küçük atölyelerde geleneksel yöntemlerle üretilmekte olan semaverin; bu küçük atölyelere tanınacak imkanlarla daha kaliteli ve çok üretilebilir hale getirilmesi ve bu yolla daha geniş pazarlara hitap edilerek, terk edilmekte olan geleneksel bir ürünün yeniden canlandırılmasına, istihdamın artırılmasına ve ürünün Vezirköprü ye özgü turistik bir ürün olarak markalaşmasına katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Bu amaçla tarihinde başlatılan proje tarihinde başarıyla sonuçlandırılmıştır. Proje kapsamında semaver imalatında kullanılan tüm makineler ve kalıplar, faaliyete geçirilen Ortak Kullanım Atölyesinde sektörde faaliyet gösteren tüm KOBİ lerin ve çalışanlarının hizmetine sunulmuştur. Modern imalat yöntemleriyle çalışan rakiplere karşın rekabet edemeyen Vezirköprü lü semaverciler, proje sayesinde eşit imkanlara sahip olmuşlardır. Samsun İli Ekonomik Kalkınma Projesi Kümelenme Ve İl Ekonomik Gelişim Planı Çalışması: İl bazında, yerel kalkınma projesi kapsamında, Samsun un küresel rekabet potansiyeli olan sektörler belirlenecektir. Daha sonra belirlenen sektörlerden öncelik verilmesi gerekenler saptanacak; seçilen sektörler birbirleriyle koordinasyon içerisinde geliştirilecek; ve oluşturulan mekanizmanın sürdürülebilir olması için gerekli altyapı oluşturulacaktır. Projede sektör tespiti ve geliştirilmesi, kümelenme metodu kullanılarak gerçekleştirilecektir. Projenin Aşamaları: 1. Aşama; Geliştirilecek Sektörlerin Belirlenmesi: İki ay sürmesi planlanan geliştirilecek sektörlerin belirlenmesinde, Samsun da rekabet potansiyeli taşıyan sektörlerin kümelenme haritaları çıkarılarak detaylı analizleri yapılacak ve analiz sonuçlarına göre üzerinde çalışılmaya değer sektörler belirlenecektir. 2.Aşama; Geliştirme Çalışmalarının Yapılması: Analiz aşaması sonrası seçilen sektörlerin geliştirilmesi için oyuncu tamamlama ve ilişki geliştirme çalışmaları yapılacaktır. KOSGEB in Rolü: KOSGEB tarafından; Samsun Stratejik Planı nın çıkarılmasında ve kümelenme ile ilgili çalışmalarda yapılan saha taraması verilerinin sağlanması ve ihtiyaç duyulan yeni veriler için yapılacak araştırmalara KOSGEB Destekleri Yönetmeliği ve Uygulama Yönergesi doğrultusunda destek sağlanacaktır. Kümelenme çalışmalarının sonunda ortaya çıkacak projelere KOSGEB Destekleri Yönetmeliği ve Uygulama Yönergesi doğrultusunda destek verilecektir. Her iki çalışma grubunun içerisinde KOSGEB Samsun İşletme Geliştirme Merkez Müdürlüğü personellerinden 2 KOBİ Uzmanı, 1 KOBİ Uzman Yrd. aktif olarak görevlendirilmiştir. Avrupa Bilgi Merkezi: KOBİ leri desteklemek amacıyla, Avrupa Komisyonu tarafından yaklaşık 300 adet Avrupa Bilgi Merkezi (ABM) kurulmuştur de kurulan ABM Network ü 42 ülkede aktif durumdadır. Ülkemizde de yer alan 9 adet ABM den biri de İlimizde Samsun Ticaret ve Sanayi Odası önderliğinde, KOSGEB Samsun İşletme ve Geliştirme Merkez Müdürlüğümüzün de iştirakçisi olduğu bir konsorsiyum ile, Samsun Ticaret ve Sanayi Odası hizmet binasında kurulmuştur yılında KOSGEB Samsun İşletme Geliştirme Merkez Müdürlüğü olarak, kurulan bu Merkezin sağlıklı işleyebilmesi için TL maddi destek sağlanmıştır. Ayrıca yine 2007 yılında, Müdürlüğümüz tarafından ABM Konsorsiyum Üyesi Katkı Payı olarak ,50 YTL maddi destek sağlanmıştır. I. Ulusal Tıbbi Cihazlar İmalat Sanayi Kongre ve Sergisi Projesi: Makine Mühendisleri Odası Samsun Şubesi ile işbirliği içerisinde, 30 Eylül 02 Ekim 2005 tarihleri arasında, Ulusal Tıbbi Cihazlar İmalat Sanayi Kongre ve Sergisi yapılmış olup; bu kongrenin yürütme kurulunda Merkez Müdürlüğümüz görev almıştır. Ayrıca Müdürlüğümüzden bir Uzman tarafından Tıbbi Cihazlarda CE İşaretlemesi konusunda ve Laboratuar Müdürlüğümüzden bir Uzman Yardımcısı tarafından Cerrahi Alet İmalatında Kullanılan Paslanmaz Malzemeler konusunda bildiri sunulmuştur. Kongrenin Amacı; Tıbbi cihazlar imalat sektörünün sorunlarının tartışılıp çözüm önerilerinin ortaya konmasına, Samsun ilinin tıbbi alet imalatı konusundaki potansiyelinin tanıtılmasına, Üniversite - sanayi işbirliğinin oluşturulmasına katkıda bulunmaktır. II. Ulusal Tıbbi Cihazlar İmalat Sanayi Kongre ve Sergisi Projesi: Makine Mühendisleri Odası Samsun Şubesi ile işbirliği içerisinde, Ekim 2007 tarihleri arasında, Ulusal Tıbbi Cihazlar İmalat Sanayi Kongre ve Sergisi yapılmış olup; bu kongrenin yürütme kurulunda Merkez Müdürlüğümüz görev almıştır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 86

92 ORTA KARADENİZ KALKINMA AJANSI İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 87

93 ORTA KARADENİZ KALKINMA AJANSI (OKA) Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı, 5449 sayılı Kanun un Bakanlar Kurulu na verdiği yetkiye dayanarak 22 Kasım 2008 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan kararname ile kurulmuştur. Vizyonu: Bölgesinde yerel dinamikleri harekete geçirerek sağlıklı ve sürdürülebilir bir kalkınmanın gerçekleştirilmesinde öncü, ulusal ve uluslararası platformlarda saygın, tanınır ve etkin çalışan bir ajans olmaktır. Misyonu: Görev alanı olarak belirlenen Orta Karadeniz Bölgesinin ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda sağlıklı ve sürdürülebilir kalkınmasını sağlamak için gereken plan, program ve araçlar ile faaliyetleri belirleyerek paydaşlarıyla birlikte başarıyla uygulayan, daima iyi ve katılımcı bir yönetişimle gelişen ve bölgesini geliştiren bir Ajans olmaktır. Görevleri; Yerel yönetimlerin plânlama çalışmalarına teknik destek sağlamak, Bölge plan ve programlarının uygulanmasını sağlayıcı faaliyet ve projelere destek olmak, uygulama sürecini izlemek ve değerlendirmek Kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek, Ajansa tahsis edilen kaynakları, bölge plan ve programlarına uygun olarak kullanmak veya kullandırmak, Bölgenin ekonomik ve sosyal gelişimini hızlandırmaya ve rekabet gücünü artırmaya yönelik araştırmalar yapmak Bölgenin iş ve yatırım imkânlarının ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtımını yapmak, Bölge illerinde yatırımcıların, kamu kurum ve kuruluşlarının görev ve yetki alanına giren izin ve ruhsat işlemleri ile diğer idari iş ve işlemlerini, ilgili mevzuatta belirtilen süre içinde sonuçlandırmak üzere tek elden takip ve koordine etmek, Türkiye'nin katıldığı ikili veya çok taraflı uluslararası programlara ilişkin faaliyetlerin bölgede tanıtımını yapmak ve bu programlar kapsamında proje geliştirilmesine katkı sağlamak, Ajansımız, hizmetlerini yürütmek üzere kiralamış olduğu binada 36 uzman ve destek personelinin çalışabilmesine imkân tanıyan açık ofisi, 40 kişilik toplantı salonu, bekleme ve görüşme salonları ile hizmet vermektedir. Aynı binanın 6.katında Samsun YDO (Aynı zamanda 100 ve 30 ar kişilik toplantı salonları) ; Amasya, Çorum ve Tokat YDO da illerde kiralanan binalarda faaliyetlerini sürdürmektedir. Ajans; Genel Sekreter, İç Denetçi, Hukuk İşlerinden Sorumlu Uzman, Planlama ve Programlama Biriminde 6 uzman, Program Yönetim Biriminde 7 uzman, İzleme ve Değerlendirme Biriminde 8 uzman, İnsan Kaynakları ve Mali Hizmetler Biriminde 2 uzman, 6 destek personeli, Yatırım Destek Ofislerinde 8 uzman (her ilde ikişer uzman) olmak üzere toplam 40 personel ile hizmet vermektedir. DESTEK PROGRAMLARI KOBİ MALİ DESTEK PROGRAMI Ajansımız kurumsal yapılanma sürecini tamamladığı 2009 yılında KOBİ lere yönelik olarak İşletmelerin Rekabet Gücünün Artırılması ve Dışa Açılmalarına Mali Destek Programı adlı bir mali destek programını başlatmış ve 2010 yılı içerisinde program kapsamında sözleşmeler imzalanarak izleme ve değerlendirme süreçleri başlatılmıştır. Program Bütçesi TL Teklif Çağrısına Çıkılan Tarih Son Başvuru Tarihi Proje Hazırlığı için Tanınan Süre 90 gün Hibe Oranı %50 Yapılan Başvuru Sayısı 535 adet Ön İncelemeyi Geçen Proje sayısı 416 adet İmzalanan Sözleşme Sayısı 79 adet İmzalanan Sözleşmelerin Bütçe Miktarı TL Kaynak: Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 88

94 2010 YILI DOĞRUDAN FAALİYET DESTEĞİ Programın amacı: TR83 Bölgesi nde sosyoekonomik gelişmeyi hızlandırabilecek önemli fırsatların değerlendirilmesine ve sosyoekonomik gelişme önündeki dar boğazların giderilmesine yönelik tedbirleri ve planlama/araştırma faaliyetlerini desteklemektir. Ayrıca Bölgenin yatırım ortamının iyileştirilmesine katkı sağlayacak stratejik eylem ve faaliyetlerin de desteklenmesi amaçlanmaktadır. Program Bütçesi TL Teklif Çağrısına Çıkılan Tarih Son Başvuru Tarihi Hibe Oranı % Yapılan Başvuru Sayısı 62 Ön İncelemeyi Geçen Proje Sayısı 59 Başarılı Bulunan Proje Sayısı 14 İmzalanan Sözleşme Sayısı 11 İmzalanan Sözleşmelerin Bütçe Miktarı TL Kaynak: Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı KÜÇÜK ÖLÇEKLİ ALTYAPI MALİ DESTEK PROGRAMI (Küçük Ölçekli Altyapı Geliştirme, Kültürel, Turistik Değerleri Ve Ekolojik Dengeleri Koruma Ve İyileştirme Mali Destek Programı) Programın amacı: TR83 Bölgesi nin ekonomik ve kültürel kalkınma potansiyellerini harekete geçirerek yerel yönetimlerin güçlendirilmesi, kentsel dokuların korunması, geliştirilmesi ve restorasyonu, iş geliştirme, turizm, üretim ve ticarete yönelik kentsel altyapının iyileştirilmesi ile çevresel sorunların sürdürülebilir bir yaklaşımla çözülmesi, çevresel-kentsel kalitenin artırılması yolu ile yaşam koşullarının iyileştirilmesine katkı sağlamaktır. Program Bütçesi TL Teklif Çağrısına Çıkılan Tarih Son Başvuru Tarihi Proje Hazırlığı için Tanınan Süre 90 gün Hibe Oranı % Yapılan Başvuru Sayısı 157 adet Ön İncelemeyi Geçen Proje sayısı 132 adet İmzalanan Sözleşme Sayısı 36 adet İmzalanan Sözleşmelerin Bütçe Miktarı TL Kaynak: Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı GÜDÜMLÜ PROJE DESTEĞİ Devlet Planlama Teşkilatı tarafından onaylanan Samsun Fuar ve Kongre Merkezi Projesinin protokol imza töreni, Bayındırlık ve İskân Bakanı Sayın Mustafa DEMİR, milletvekilleri, Amasya ve Samsun Valileri, proje paydaş kurum temsilcileri, kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcileri ve basın temsilcilerinin katılımıyla 2 Haziran 2011 tarihinde Samsun ilinde gerçekleştirilmiştir. Toplam 12 milyon TL lik projenin 7 milyon TL si OKA tarafından karşılanacaktır YILI DOĞRUDAN FAALİYET DESTEĞİ Program Bütçesi TL Teklif Çağrısına Çıkılan Tarih Son Başvuru Tarihi Hibe Oranı % Yapılan Başvuru Sayısı(Haziran Sonu itibariyle) 4 adet Ön İncelemeyi Geçen Proje sayısı 2 adet İmzalanan Sözleşme Sayısı - İmzalanan Sözleşmelerin Bütçe Miktarı - Kaynak: Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 89

95 OKA KAYITDIŞI İSTİHDAMLA MÜCADELE EDİYOR PROJESİ Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, SGK ve Merkezi Finans ve İhale Birimi Koordinasyonunda yürütülmekte olan Yenilikçi Yöntemlerle Kayıtlı İstihdamın Teşvik Edilmesi Hibe Programı kapsamında Ajans adına hazırlanan ve bölgemizde yer alan Ticaret ve Sanayi Odalarının ortak olduğu Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Ediyor Projesi nin uygulama süreci 2010 yılında başlamıştır ve 2011 yılı boyunca da devam etmiştir Avro bütçesi olan Projenin ana faaliyetleri; Eğitim ve Uygulama Faaliyetleri, Farkındalık Oluşturmaya Yönelik Panellerin Düzenlenmesi, Resim ve Slogan Yarışması Düzenlenmesi, Kayıt Dışı İstihdam Raporu ve Tanıtım Faaliyetleri şeklinde gerçekleşmiştir. TR83 BÖLGESİNDE KALKINMA HEDEFLERİ OKA İLE BÜYÜYOR PROJESİ IPA Bölgesel Rekabet Edilebilirlik Operasyonel programı kapsamında Sanayi ve Ticaret Bakanlığı na sunulan TR83 Bölgesinde Kalkınma Hedefleri OKA İle Büyüyor projesi kabul edilmiştir. Proje ile TR83 Bölgesi nin sürdürülebilir gelişmesini hızlandırmak, diğer bölgeler ile bölge içindeki iller arasındaki gelişmişlik farklarını azaltarak Türkiye nin AB yakınsamasına katkıda bulunmak amacıyla başta Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı olmak üzere, bölgedeki KOBİ lere hizmet verebilecek altyapının güçlendirilmesi, bölgenin yatırım imkanları açısından ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtımının yapılması hedeflenmektedir. Proje, Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı binası yapımı, KOBİ İş Destek ve Uygulama Merkezi yapımı yanında KOBİ ihtiyaç analizi, sektörel analizler, bölge planı faaliyetlerinin gerçekleştirilmesine yönelik dijital veritabanı oluşturulması, sektörel eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin kurgulanması ve teknik destek hizmetlerinin sunulması gibi çeşitli faaliyetleri kapsamaktadır. EURADA SEMİNERİ Avrupa Kalkınma Ajansları Birliği ile OKA işbirliğinde Ekim 2010 tarihlerinde MIRRORING EU AND TURKISH RDAs başlıklı seminer Samsun da gerçekleştirilmiştir. Program kapsamında Türkiye den 26 kalkınma ajansının yöneticileri ve uzmanları, DPT, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, AB Genel Sekreterliği, Başbakanlık Tanıtım ve Yatırım Destek Ajansı, TR83 Bölgesi nde faaliyet gösteren yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları yurt dışından EURADA Yönetim Kurulu Başkanı ve üyeleri katılım göstermiştir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 90

96 MARKA / PATENT / FAYDALI MODEL / ENDÜSTRİYEL TASARIM / İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 91

97 MARKA.PATENT.FAYDALI MODEL.ENDÜSTRİYEL TASARIM Samsun un sınai mülkiyet hakları konusunda ülke içindeki payı çok düşüktür yılı itibariyle Endüstriyel tasarım başvuru payı %0.38 tescil payı %0.39, marka başvuru payı %0.64 tescil payı %0.51, faydalı model başvuru payı %0.80 tescil payı %0.89, patent başvuru payı %0.46 tescil payı %0.16 dır. Samsun un 2010 yılı sonu itibariyle endüstriyel tasarım başvuru sayısı sırası 23, endüstriyel tasarım tescil sayısı sırası 20, marka başvuru ve tescil sayısı sırası 20, faydalı model başvuru ve tescil sayısı 17, patent başvuru sayısı sırası 19, patent tescil sayısı sırası ise 36 dır. Aşağıdaki tabloda Samsun ve Türkiye nin yılları arasında sınai mülkiyet haklarına ilişkin sayılar ve Samsun un Türkiye içindeki payları yer almaktadır. MARKA BAŞVURULARI SN BÖLGE TÜRKİYE 12,805 15,852 16,113 14,605 18,251 21,156 20,256 28,478 30,469 38,491 48,917 54,712 58,596 60,597 59,838 73, SAMSUN SAMSUN % 0.41% 0.41% 0.53% 0.38% 0.45% 0.71% 0.59% 0.46% 0.56% 0.49% 0.47% 0.85% 0.77% 0.62% 0.56% 0.64% MARKA TESCİLLERİ SN BÖLGE TÜRKİYE 5,250 7,178 9,769 6,672 12,343 10,640 10,129 13,479 14,514 18,865 26,933 34,509 40,705 35,543 41,414 32, SAMSUN SAMSUN % 0.55% 0.52% 0.43% 0.61% 0.36% 0.46% 0.69% 0.62% 0.50% 0.55% 0.54% 0.45% 0.72% 0.61% 0.60% 0.51% ENDÜSTRİYEL TASARIM BAŞVURULARI SN BÖLGE TÜRKİYE 1,492 1,645 1,961 1,826 1,697 2,194 2,549 3,608 3,977 4,525 4,925 5,510 5,984 6,093 5,927 6, SAMSUN SAMSUN % 0.00% 0.36% 0.36% 0.05% 0.65% 0.09% 0.43% 0.33% 0.28% 0.20% 0.39% 0.33% 0.32% 0.34% 0.46% 0.38% ENDÜSTRİYEL TASARIM TESCİLLERİ SN BÖLGE TÜRKİYE 0 1,206 1,497 1,735 1,528 1,678 2,339 2,693 3,225 4,223 4,388 5,708 5,856 5,783 5,378 6, SAMSUN SAMSUN % 0.17% 0.53% 0.17% 0.59% 0.12% 0.21% 0.37% 0.34% 0.19% 0.34% 0.35% 0.32% 0.31% 0.26% 0.39% FAYDALI MODEL BAŞVURULARI SN BÖLGE TÜRKİYE ,205 1,477 1,884 2,423 2,968 2,942 2,842 2, SAMSUN SAMSUN % 2.78% 0.55% 0.45% 0.00% 0.96% 0.44% 0.32% 0.66% 0.33% 0.47% 0.64% 0.33% 0.74% 0.41% 0.49% 0.80% FAYDALI MODEL TESCİLLERİ SN BÖLGE TÜRKİYE ,659 2,146 1,833 2,151 2, SAMSUN SAMSUN % 0.00% 0.00% 0.00% 0.69% 0.39% 0.54% 0.85% 0.30% 0.31% 0.54% 0.37% 0.60% 0.33% 0.89% PATENT BAŞVURULARI SN BÖLGE TÜRKİYE ,099 1,844 2,268 2,588 3, SAMSUN SAMSUN % 4.12% 3.17% 0.98% 0.46% 0.69% 0.31% 0.26% 1.51% 0.70% 0.41% 0.52% 0.09% 0.33% 0.35% 0.35% 0.46% PATENT TESCİLERİ SN BÖLGE TÜRKİYE SAMSUN SAMSUN % 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.82% 0.00% 0.30% 0.00% 0.16% Kaynak: Sıra no 2010 yılına göredir.endüstriyel tasarım değerleri dosya sayısıdır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 92

98 SAMSUN ENDÜSTRİYEL TASARIM BAŞVURU VE TESCİL PAYI ( ) Grafik:Samsun TSO Grafik:Samsun TSO SAMSUN MARKA BAŞVURU VE TESCİL PAYI ( ) Grafik:Samsun TSO Grafik:Samsun TSO İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 93

99 SAMSUN FAYDALI MODEL BAŞVURU VE TESCİL PAYI ( ) Grafik:Samsun TSO Grafik:Samsun TSO SAMSUN PATENT BAŞVURU VE TESCİL PAYI ( ) Grafik:Samsun TSO Grafik:Samsun TSO İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 94

100 FİRMA İSTATİSTİKLERİ İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 95

101 AÇILAN KAPANAN FİRMA İSTATİSTİKLERİ ( ) AÇILAN TASFİYE KAPANAN Bölge Yıl Şirket Kooperatif Gerçek Kişi Ticari İşl. Şirket Koop. Şirket Kooperatif Gerçek Kişi Ticari İşl ,113 1,718 49,720 11,219 2,636 10,041 1,941 25,344 TÜRKİYE ,010 1,312 47,582 11,658 2,561 9,927 1,815 38, ,239 1,152 44,375 13,460 2,444 10,402 1,841 32, ,423 1,547 50,943 15,368 2,933 11,400 2,042 29, SAMSUN % 1.69% 0.75% 0.89% 0.72% 0.92% 1.49% 0.90% SAMSUN (%) % 1.45% 0.73% 0.97% 1.33% 0.97% 0.94% 2.38% % 0.87% 0.78% 0.92% 1.10% 0.85% 1.14% 1.00% % 0.90% 0.66% 0.85% 0.78% 0.88% 1.03% 1.44% Kaynak: yıllar incelendiğinde Samsun da kurulan şirket sayısı payında artış, kurulan kooperatif ve gerçek kişi ticari işletme sayısı payında ise gerileme söz konusudur. Tasfiye edilen şirket ve kooperatif sayısı payında düşüş görülmektedir. Kapanan şirket ve kooperatif sayısı payında azalma, kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısı payında ise artış görülmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 96

102 İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 97

103 AÇILAN KAPANAN FİRMA İSTATİSTİKLERİ (TÜM İLLER) ( ) SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 2009 OCAK-ARALIK (ONİKİ AYLIK) 2010 OCAK-ARALIK (ONİKİ AYLIK) KURULAN TASFİYE KAPANAN KURULAN TASFİYE KAPANAN Sn İl Adı Şirket Koop. Ger.Kişi Şirket Koop. Şirket Koop. Ger.Kişi Şirket Koop. Ger.Kişi Şirket Koop. Şirket Koop. Ger.Kişi TOPLAM 43,239 1,152 44,375 13,460 2,444 10,402 1,841 32,292 50,423 1,547 50,943 15,368 2,933 11,400 2,042 29,921 1 İSTANBUL 15, ,363 6, , ,930 17, ,845 7, , ,898 2 ANKARA 4, ,084 1, , ,393 5, ,486 1, , ,235 3 İZMİR 2, , , ,791 1, ANTALYA 2, , ,149 2, , ,623 5 BURSA 1, , KONYA , ADANA 1, , , KOCAELİ , MERSİN(İÇEL) GAZİANTEP KAYSERİ MUĞLA , DİYARBAKIR , Ş.URFA HATAY SAMSUN AYDIN , , ESKİŞEHİR , TEKİRDAĞ DENİZLİ MANİSA TRABZON BALIKESİR , K.MARAŞ SAKARYA MALATYA MARDİN ELAZIĞ AFYON VAN SİVAS ERZURUM BATMAN ÇORUM ADIYAMAN ÇANAKKALE ISPARTA AKSARAY ZONGULDAK OSMANİYE ORDU KÜTAHYA TOKAT KIRKLARELİ ŞIRNAK YALOVA BOLU AMASYA YOZGAT BURDUR NEVŞEHİR KASTAMONU EDİRNE RİZE UŞAK NİĞDE GİRESUN DÜZCE KARAMAN BİNGÖL AĞRI BİLECİK MUŞ BİTLİS KIRŞEHİR KIRIKKALE KARABÜK ERZİNCAN IĞDIR SİİRT ARTVİN SİNOP KARS ÇANKIRI HAKKARİ GÜMÜŞHANE BARTIN TUNCELİ KİLİS BAYBURT ARDAHAN Kaynak: TOBB, Sıralama 2010 yılında 12 ayda Açılan şirket Sayısı toplamına göre yapılmıştır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 98

104 İŞ KAYITLARINA GÖRE GİRİŞİM SAYILARI (2010 YILI) BÖLGE ADI Türkiye Samsun Samsun Pay(%) Diğer hizmet faaliyetleri 227,484 3, % Ulaştırma ve depolama 537,568 8, % Toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve 1,121,606 17, % motosikletlerin onarımı Konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri 243,786 3, % İnsan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri 36, % Eğitim 11, % İmalat 348,396 4, % Kültür, sanat, eğlence, dinlence ve spor 34, % İnşaat 160,327 1, % Mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler 146,446 1, % Finans ve sigorta faaliyetleri 47, % Bilgi ve iletişim 19, % İdari ve destek hizmet faaliyetleri 29, % Gayrimenkul faaliyetleri 31, % Madencilik ve taşocakçılığı 4, % Eklekrtik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı 1, % Su temini; kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri % TOPLAM 3,003,116 44, % Kaynak: TÜİK, Sıralama Samsun pay büyüklüğüne göre yapılmıştır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 99

105 TÜRKİYE DE FAALİYETTE BULUNAN YABANCI SERMAYELİ FİRMALARIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI ( TARİHİ İTİBARİYLE) SN FİRMA ADI Firma Sayısı Pay(%) SN FİRMA ADI Firma Sayısı Pay(%) Türkiye Toplamı 27,436 1 İSTANBUL 15, % 2 ANTALYA 3, % 39 MALATYA % 3 ANKARA 1, % 40 DÜZCE % 4 İZMİR 1, % 41 ERZURUM % 5 MUĞLA 1, % 42 BOLU % 6 BURSA % 43 UŞAK % 7 AYDIN % 44 KARAMAN % 8 MERSİN % 45 BURDUR % 9 KOCAELİ % 46 GİRESUN % 10 ADANA % 47 RİZE % 11 HATAY % 48 YOZGAT % 12 GAZİANTEP % 49 ELAZIĞ % 13 TEKİRDAĞ % 50 ZONGULDAK % 14 YALOVA % 51 VAN % 15 SAKARYA % 52 ADIYAMAN % 16 KONYA % 53 ÇORUM % 17 MANİSA % 54 IĞDIR % 18 DENİZLİ % 55 KİLİS % 19 ESKİŞEHİR % 56 OSMANİYE % 20 KAYSERİ % 57 ÇANKIRI % 21 TRABZON % 58 KARABÜK % 22 SAMSUN % 59 KASTAMONU % 23 AFYONKARAHİSAR % 60 NİĞDE % 24 BALIKESİR % 61 SİNOP % 25 NEVŞEHİR % 62 AMASYA % 26 AKSARAY % 63 BİLECİK % 27 ÇANAKKALE % 64 ERZİNCAN % 28 EDİRNE % 65 AĞRI % 29 KAHRAMANMARAŞ % 66 BARTIN % 30 MARDİN % 67 BATMAN % 31 SİVAS % 68 TOKAT % 32 KÜTAHYA % 69 KARS % 33 DİYARBAKIR % 70 MUŞ % 34 KIRKLARELİ % 71 ARDAHAN % 35 ŞANLIURFA % 72 HAKKÂRİ % 36 ISPARTA % 73 KIRŞEHİR % 37 ARTVİN % 74 ŞIRNAK % 38 ORDU % 75 TUNCELİ % Kaynak: Yukarıdaki tablodan da görüldüğü gibi Samsun %0.16 pay ve 44 adet yabancı sermayeli firma sayısı ile 22. Sırada yer almaktadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 100

106 ODALAR İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 101

107 TİCARET VE SANAYİ ODALARI İlimizde altı adet Ticaret ve Sanayi Odası mevcuttur. Bu Odalara kayıtlı toplam faal üye sayısı (askıdaki firmalar hariç) tarihi itibariyle 9,106 adettir. TİCARET VE SANAYİ ODALARI FAAL ÜYE SAYILARI ( ) BAFRA ÇARŞAMBA HAVZA TERME VEZİRKÖPRÜ SAMSUN TOPLAM Fir.Tip.% Anonim Şirket % Limited Şirket ,366 4, % Gerçek Kişi Tİ ,512 3, % Kooperatif % Kollektif Şirket % İktisadi İşletme % Adi Ortaklık % Komandit % Toplam 1,159 1, ,810 9,106 Oda Payı (%) 12.73% 11.17% 2.83% 5.88% 3.59% 63.80% Kaynak: Ticaret v e Sanayi Odaları, *Askıdaki Firmalar hariçtir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 102

108 SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI ÜYE İSTATİSTİKLERİ Anonim Şirket İktisadi İşletme Kollektif Şirket Komandit Şirket Kooperatif Limited Şirket Şahıs Firması TOPLAM Faal Üye ,366 1,512 5,810 Faal Üye % 12.44% 0.36% 0.96% 0.02% 2.25% 57.93% 26.02% 2010 Yılı Terk Üye Terk Üye % 5.93% 0.17% 0.85% 0.00% 4.92% 46.61% 41.53% 2010 Yılı Yeni Kayıt Y.Kayıt % 12.41% 0.69% 0.00% 0.00% 1.38% 60.28% 25.24% Kaynak: Samsun TSO, Not: Faal Üye Sayıları tarihi itibariyledir. Terk ve Yeni Kayıt Sayıları 2010 yılı içindir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 103

109 SAMSUN TSO FAAL ÜYE, YENİ KAYIT VE TERK ÜYE SAYILARI (MESLEK GRUPLARINA GÖRE) Gr Meslek Grubu Açıklaması KAYIT TERK FAAL F.Pay(%) Tarım, Ormancılık Ve Balıkçılık, Öğütülmüş Tahıl İmalatı, Fırın Ürünlerinin İmalatı, Şekerleme, Lokum, Pişmaniye Ve Tahin Helvası İmalatı % 02 Kabanlar, Takım Elbiseler, Döpiyesler, Ceketler, Pantolonlar, Etekler Vb. Ürünlerin Parçalarının İmalatı. Örme (Trikotaj) Ve Tığ İşi Diğer Giyim Eşyas % 03 Ağaçların Biçilmesi, Planyalanması Ve Şekillendirilmesi % 04 Plastik Kapılar, Pencereler, Çerçeveler, Panjurlar, Güneşlikler, Süpürgelikler (Pvc`Den Olanlar Dâhil), Plastik Ambalaj Malzemesi İmalatı, Motorlu Kar % 05 Madencilik Ve Taş Ocakçılığı, Sönmemiş Kireç, Sönmüş Kireç Ve Suya Dayanıklı Kireç İmalatı % 06 Asansörler, Yürüyen Merdivenler Ve Yürüyen Yolların İmalatı, Sanayi Tipi Soğutma Veya Dondurma Donanımlarının İmalatı, Diğer Büro Ve Mağaza Mobilyalar % 07 Bakır Üretilmesi, Elektriksiz Ev Aletlerinin İmalatı, Diğer Atık Ve Hurda Toptan Ticareti % 08 Çelik Dökümü, El Veya Motor Gücü İle Çalıştırılan Kaldırma, Taşıma, Yükleme Ya Da Boşaltma Makinelerinin İmalatı % 09 Yatak Odaları, Oturma Odaları, Bahçeler Vb. İçin Mobilya İmalatı % 10 İkamet Amaçlı Her Çeşit Binanın İnşaatı, Konut Amaçlı Olmayan Kull.Yönelik Her Çeşit Binanın İnşaa % 11 Konut Yapı Kooperatifleri, İşyeri Yapı Kooperatifleri % 12 Kara Yolları Ve Otoyolların İnşaatı % 13 Başka Yerde Sınıflandırılmamış Bina Dışı Diğer Yapılara Ait Projelerin İnşaatı % 14 Elektrik Tesisatı, Elektrik Montaj Malzemeleri Toptan Ve Perakende Ticareti İle İmalatı % 15 Binalar Veya Diğer İnşaat Proje.Tesisat, Diğer İnş.Tesisatı, Diğer Sıhhi Tes., Isıtma ve Havalandırma Tes % 16 Diğer Başka Yerde Sınıflandırılmamış Diğer Özel İnşaat Faal., İnşaat.Diğer Bütünleyici ve Tamam.İşler % 17 Otomobiller Ve Hafif Motorlu Taşıtların Satışı, Motorlu Taşıtların Bakım Ve Onarımı % 18 Motorlu Taşıt Parçalarının Ve Aksesuarlarının Perakende Ticareti % 19 Taze Meyve Ve Sebzelerin Toptan Ticareti, Balık, Kabuklu Hayvanlar Ve Yumuşakçalar Da Dâhil Diğer Gıda Maddelerinin Toptan Ticareti % 20 Belirli Bir Mala Tahsis Edilmemiş (Uzmanlaşmamış) Mağaza Gıda, İçecek ve Tütün Ürün.Toptan Ticareti % 21 Medikal (Eczacılık), Tıbbi Ve Ortopedik Ürünlerin Toptan Ve Perakende Ticareti İle İmalatı % 22 Kırtasiye Malzemeleri Toptan Ve Perakende Ticareti % 23 Katı, Sıvı Ve Gazlı Yakıtlar İle Bunlarla İlgili Ürünlerin Toptan Ve Perakende Ticareti % 24 İnşaat Malzemelerinin Toptan Ve Perakende Ticareti % 25 Kimyasal Maddelerin, Temizleme Madde, Parfüm ve Kozmetik Ürün.Toptan Ve Perakende Tic. İle İmal % 26 Belirli Bir Mala Tahsis Edilmemiş Mağazalarda Gıda, İçecek Veya Tütün Ağırlıklı Perakende Ticaret (Tüketim, Temin Tevzii Ve Üretim Pazarlama Kooperatifleri Hariç) % 27 Halı Ve Mobilyaların Toptan Ve Perakende Ticareti % 28 Tahılların Ve Tohumların Toptan Ve Perakende Ticareti (Buğday, Arpa, Yulaf Ve Buna Benzerler Dâhil) % 29 Yassı Metal Ve Ürünleri, Demir Ve Çimento Toptan Ve Perakende Ticareti % 30 Ev Aletleri İle Porselen Ve Cam Eşya Toptan Ve Perakende Ticareti Ve İmalatı % 31 Motorlu Taşıt Ve Motosiklet Yakıtının Perakende Ticareti % 32 Bilgisayarların Toptan Ve Perakende Ticareti % 33 Belirli Bir Mala Tahsis Edilmiş Mağazalarda Telekomünikasyon Teçhizatı Toptan ve Perakende Ticareti % 34 Tekstil Toptan Ve Perakende Ticareti (Ev Tekstili Dâhil) % 35 Tuhafiye Ürünlerinin Toptan Ve Perakende Ticareti % 36 Hırdavat Toptan Ve Perakende Ticareti % 37 Belirli Bir Mala Tahsis Edilmiş Mağazalarda Elektrikli Ev Aletlerinin Toptan Ve Perakende Ticareti % 38 Giyim Eşyalarının Toptan Ve Perakende Ticareti % 39 Ayakkabı Toptan Ve Perakende Ticareti İle İmalatı % 40 Mücevher (Altın Ve Kuyumculuk) Toptan Ve Perakende Ticareti, Gözlükçülerin Faaliyetleri % 41 Şehir Veya Banliyö Taşıma Sistemleriyle Yapılan Yolcu Taşıma Faaliyetleri % 42 Servis Taşımacılığı % 43 Yurtiçi Yük Taşımacılığı, Yurtdışı Yük Taş., Şantiyenin Hazırlanması (Hafriyat), Motorlu Taşıyıcı Koop % 44 Yükleme Boşaltma Hizmetleri, Taşımacılığı Destekleyici Diğer Faaliyetler (Gümrük Büroları) İle Kargo, Posta Ve Kurye Faaliyetleri % 45 Oteller, Restoranlar, Kafeteryalar % 46 Bankalar (Katılım Bankaları Dâhil) Kefalet Kooperatifleri % 47 Sigorta Acentelerinin Ve Brokerlerin Faaliyetleri % 48 Mimarlık Faaliyetleri, Haritacılık Ve Uzay Enformasyon Faaliyetleri % 49 İnşaat Mühendisliği, Su (Hidrolik) Mühendisliği Ve Trafik Mühendisliğini Kapsayan Projeler % 50 Kayıtlı Medyanın Basılması Ve Çoğaltılması % 51 Her Tür Binanın Genel (Uzmanlaşmamış) Temizliği, Özel Güvenlik Faaliyetleri % 52 Eğitim % 53 İnsan Sağlığı Ve Sosyal Hizmet Faaliyetleri % 54 Seyahat Acentesi Faaliyetleri, Muhasebe, Defter Tutma Ve Denetim Faaliyetleri; Vergi Müşavirliği, Kuaförlük Ve Diğer Güzellik Salonlarının Faaliyetleri % Toplam ,810 Kaynak: Samsun TSO; Not: Yeni Kayıt ve Terk Üye sayıları 2010 yılı için, Faal üye sayıları ise tarihi itibariyledir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 104

110 ESNAF ODALARI VE ÜYE SAYILARI Samsun faal esnaf sayısı bakımından tarihi itibariyle 43,940 faal üye ve %2.3 pay ile Türkiye de 10. Sırada bulunmaktadır. Esnaf Odası başına üye sayısı bakımından Samsun 619 üye ile Türkiye ortalaması olan 626 üyenin altında bulunmaktadır. İLLERDE ESNAF ODALARI VE FAAL ÜYE SAYILARI TABLOSU ( ) SN İl adı Aktif Oda Sayısı Oda ve E. Sicili Olan Aktif Üye Sayısı Samsun Pay(%) Oda Başına Faal Esnaf Sayısı TÜRKİYE TOPLAMI 3,113 1,947, İSTANBUL , % 1,437 2 İZMİR , % 1,065 3 ANKARA , % BURSA , % ANTALYA 75 74, % MERSİN 73 55, % ADANA 87 52, % KONYA 86 50, % MANİSA 96 47, % SAMSUN 71 43, % BALIKESİR 89 43, % HATAY 70 42, % GAZİANTEP 81 41, % MUĞLA 34 40, % 1, KOCAELİ 52 39, % AYDIN 87 36, % SAKARYA 73 34, % ŞANLIURFA 58 33, % DENİZLİ 73 31, % KAHRAMANMARAŞ 41 26, % KAYSERİ 42 24, % TEKİRDAĞ 34 24, % TRABZON 50 24, % ORDU 44 23, % ZONGULDAK 30 21, % AFYON 37 21, % DİYARBAKIR 42 20, % ÇANAKKALE 33 19, % ESKİŞEHİR 39 19, % MALATYA 39 18, % 475 Kaynak: sıralama faal üye sayısına göre yapılmıştır., İlk 30 il listelenmiştir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 105

111 SAMSUN ESNAF VE SANATKARLAR ODALARI VE ÜYE SAYILARI ( ) SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI SN Oda Adı ÜYE PAY 1 19 Mayıs Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 2 19 Mayıs Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası % 3 Alaçam Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 4 Alaçam Şoförler Esnaf Odası % 5 Asarcık Esnaf ve Sanatkarlar Şoförler Odası % 6 Bafra Bakkallar Esnaf Odası % 7 Bafra Berberler Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 8 Bafra Elektrikçiler ve Elektronikçiler Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 9 Bafra Fırıncılar Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 10 Bafra Kahveciler Esnaf Odası % 11 Bafra Kunduracılar Esnaf Odası % 12 Bafra Lokantacılar Esnaf Odası % 13 Bafra Madeni Sanatkarlar Esnaf Odası % 14 Bafra Marangoz Mobilya ve Ağaç İşleri Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 15 Bafra Pazar Yerleri Esnaf Odası % 16 Bafra Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası 1, % 17 Bafra Terziler Tuhafiyeciler ve Hazır Giyim Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 18 Çarşamba Bakkallar Esnaf Odası 1, % 19 Çarşamba Berberler ve İşçileri Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 20 Çarşamba Demirciler Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 21 Çarşamba Fırıncılar Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 22 Çarşamba Kahveciler Esnaf Odası % 23 Çarşamba Kalaycılar Bakırcılar ve İşçileri Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 24 Çarşamba Kunduracılar ve İşçileri Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 25 Çarşamba Lokantacılar Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 26 Çarşamba Madeni Sanatkarlar Esnaf Odası % 27 Çarşamba Marangozlar ve İşçileri Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 28 Çarşamba Motorlu Kara Nakil Vasıtaları Sahipleri Sürücüleri Esnaf Odası 1, % 29 Çarşamba Terziler Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 30 Evci Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 31 Havza Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası % 32 Havza Bakkallar, Bayiler ve Manavlar Esnaf Odası % 33 Havza Kahveciler Esnaf Odası % 34 Havza Madeni İşler Kalaycılar ve Marangozlar Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 35 Kavak Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 36 Kavak Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası % 37 Ladik Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 38 Ladik Şoförler ve Otomobilciler ve Nakliyeciler Esnaf Odası % 39 Salıpazarı Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 40 Salıpazarı Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası % 41 Samsun Berberler Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 42 Samsun Emlak Kom.Ve Mua.Arz.Matbaa Tab ve Rek.Çiçek Hed. Eş. Kağ.ve Alçı Dek. Esnaf ve Sanat. Odası % 43 Samsun Lokantacılar Tatlıcılar ve Pastacılar Esnaf ve Sanatkarlar Odası 1, % 44 Samsun Umum Kuaförler Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 45 Samsun Anahtarcı ve Hırdavatçılar Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 46 Samsun Ayakkabıcılar Esnaf Odası % 47 Samsun Bakkallar ve Her Çeşit Bayiler Esnaf Odası 3, % 48 Samsun Elektrik ve Elektronik ve Benzerleri Teknisyenleri Esnaf ve Sanatkarlar Odası 1, % 49 Samsun Fırıncılar Esnaf ve Sanatkar Odası % 50 Samsun Hazır Elbiseciler Tuhafiyeciler Manifaturacılar Halıcılar ve Trikocular Esnaf Odası 1, % 51 Samsun Hurda Oto Levazımatı Alıcı Va Satıcıları Esnaf Odası % 52 Samsun Kahveciler Gazinocular Büfeciler ve Müzisyenler Esnaf ve Sanatkarlar Odası 2, % 53 Samsun Kasaplar Esnaf Odası % 54 Samsun Kuyumcular Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 55 Samsun Madeni Sanatkarlar Odası 1, % 56 Samsun Marangozlar ve Döşemeciler Esnaf ve Sanatkarlar Odası 1, % 57 Samsun Sabit Seyyar Pazarcılar ve Manavlar Esnaf Odası % 58 Samsun Sıhhi Tesisat ve Kaloriferciler Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 59 Samsun Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası 3, % 60 Samsun Terziler Konfeksiyoncular ve Benzeri Giyim Sanatkarları Esnaf Odası % 61 Samsun Züccaciye Bujiteri Kırtasiye ve Oyuncakçılar Esnaf Odası % 62 Tekkeköy Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 63 Tekkeköy Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası % 64 Terme Motorlu Kara Nakil Vasıtaları Sahipleri ve Sürücüleri ve İşçileri Esnaf Odası % 65 Terme Esnaf ve Sanatkarlar Odası 1, % 66 Vezirköprü Manifaturacılar Esnaf Odası % 67 Vezirköprü Bakkallar Esnaf Odası % 68 Vezirköprü Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 69 Vezirköprü Madeni İşler Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 70 Vezirköprü Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası % 71 Yakakent Esnaf ve Sanatkarlar ve Şoförler Odası % Toplam 45,240 Kaynak: Samsun Esnaf ve Sanatkar Odaları Birliği, tarihi itibariyle. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 106

112 DIŞ TİCARET İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 107

113 DIŞ TİCARET İHRACAT Samsun Ekonomi Bakanlığı tarafından hazırlanan İl İl Dış Ticaret Potansiyeli çalışmasına göre Sıradan olmayan ürünler ihraç eden çeşitliliği yüksek iller sınıfında değerlendirilmekte ve Samsun için Yeni Nesil Yatırım Teşvikleri önerilmektedir yılında Samsun da yerleşik 192 firma, dünyanın 112 ülkesine ihracat gerçekleştirmiştir. Toplam ihracat tutarı sıralamasında 2010 rakamlarına göre 29. sıradadır. İhracatın büyük bir kısmı Sanayici firmalar tarafından gerçekleştirilmektedir. Samsun un 2010 yılsonu itibariyle toplam ihracatı 275 Milyon$ olarak gerçekleşmiştir yılları arasında İhracat Türkiye de %141 artarken, Samsun da %394 oranında artmıştır. Samsun da 2010 yılında bir önceki yıla göre ihracat %9.6 oranında azalırken aynı dönemde Türkiye de ihracat %11.6 oranında artmıştır. YILLAR İTİBARİYLE TÜRKİYE İHRACAT TABLOSU ( ) Yıllar İhr. Firma Sayısı F.S. Değişim Toplam İhracat (Bin$) Top.İhr. Değişim Firma Başına İhracat($) Firma Başına İhr. Değişim ,587 47,252,836 1,327, , % 63,167, % 1,601, % , % 73,476, % 1,743, % , % 85,534, % 1,936, % , % 107,271, % 2,222, % , % 132,027, % 2,742, % , % 102,142, % 2,102, % , % 113,980, % 2,262, % Kaynak: DTM İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 108

114 YILLAR İTİBARİYLE SAMSUN İHRACAT TABLOSU ( ) Yıllar İhr.Firma Firma Sayısı Firma Sayısı Samsun İhracat İhracat Firma Başına Firma Baş. Sayısı Payı Değişim İhracat(Bin$) Payı Değişim İhracat ($) İhr.Değişim % 55, % 476, % 16.24% 108, % 95.38% 800, % % 18.38% 118, % 9.24% 738, % % -6.83% 158, % 33.19% 1,055, % % 16.00% 218, % 37.92% 1,254, % % 20.69% 459, % % 2,189, % % -0.48% 304, % % 1,455, % % -8.13% 275, % -9.57% 1,432, % Kaynak: DTM Yukarıdaki tablo ve grafikler incelendiğinde; Samsun un 2003 yılında %0.12 olan ihracat payının 2010 yılında %0.24 e yükseldiği, Samsun un 2003 yılında 117 olan ihracatçı firma sayısının 2010 yılında 192 ye çıktığı, Samsun un 2003 yılında 476 Bin $ olan firma başına ihracat miktarının 2010 yılı sonunda 1 milyon 432 bin $ a yükseldiği ancak yine de Türkiye ortalamasının altında kaldığı, Samsun un ihracat performansının 2008 yılından sonra düşüşe geçtiği, Görülmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 109

115 SAMSUN FİRMALARININ FASILLAR İTİBARİYLE İHRACAT RAKAMLARI ( ) ($) SN FASIL ADI 2007 Yılı 2008 Yılı 2009 Yılı 2010 Yılı 2010 Pay 2010 Küm. P. 1 Değirmencilik ürünleri,malt,nişasta,inülin,buğday gluteni 40,453,124 84,276,162 67,283,702 62,891, % 22.87% 2 Yenilen meyvalar,kabuklu yemişler,turunçgil ve kavun kabuğu 12,172,561 29,875,394 33,108,601 35,419, % 35.74% 3 Demir veya çelikten eşya 5,911,442 11,710,373 13,339,248 26,948, % 45.54% 4 Demir ve çelik 57,461, ,762,615 74,989,612 20,991, % 53.17% 5 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 4,304,679 14,624,505 21,531,267 20,448, % 60.61% 6 Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçaları 32,203,418 37,957,346 13,626,239 17,498, % 66.97% 7 Ağaç ve ağaçtan mamul eşya:odun kömürü 5,387,136 5,964,871 11,562,093 10,798, % 70.90% 8 Mobilyalar,aydınlatma,reklam lambaları,prefabrik yapılar 4,084,319 18,588,286 7,532,338 8,825, % 74.10% 9 Bakır ve bakırdan eşya 991,978 6,189,472 2,925,670 7,923, % 76.98% 10 Motorlu kara taşıtları,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğer 16,479,894 21,216,220 13,170,556 7,842, % 79.84% 11 Plastik ve plastikten mamul eşya 5,146,882 7,293,693 6,590,607 7,034, % 82.39% 12 Meşrubat,alkollü içkiler ve sirke 1,644,261 2,713,291 3,440,598 4,909, % 84.18% 13 Hayvansal ve bitkisel yağlar ve bunların müstahzarları 64,980 11,282,326 16,472 4,905, % 85.96% 14 Aluminyum ve aluminyum eşya 4,037,981 4,958,572 4,875,690 4,737, % 87.68% 15 Gıda sanayii kalıntı ve döküntüleri,hazır hayvan gıdaları 160, , ,903 4,062, % 89.16% 16 Sebze,meyva,bitki parçaları,sert kabuklu yemiş konserveleri 1,867,660 1,740, ,804 3,463, % 90.42% 17 Örme giyim eşyası ve aksesuarları 2,205,073 7,458,395 3,710,969 2,847, % 91.46% 18 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları 2,877,141 4,733,911 3,252,871 2,027, % 19 Kağıt ve karton:kağıt hamurundan kağıt ve kartondan eşya 118, , ,021 1,770, % 20 Esasını hububat,un,nişasta,süt teşkil eden müstahzarlar 96, ,710 88,113 1,699, % 21 Kakao ve kakao müstahzarları 1,473,530 1,525,896 1,476,815 1,522, % 22 Müzik aletleri:bunların aksam,parça ve aksesuarı 1,749,524 2,909,375 1,691,525 1,517, % 23 Optik,fotoğraf,sinema,ölçü,kontrol,ayar cihazları,tıbbi alet, 1,424,495 2,517,842 1,436,047 1,472, % 24 Şeker ve şeker mamulleri 2,005,834 3,389,857 1,813,277 1,338, % 25 Cam ve cam eşya 557, , ,918 1,149, % 26 Yağlı tohum ve meyvalar,sanayi bitkileri,saman,hayvan yemi 24, , ,792 1,073, % 27 Tuz,kükürt,toprak ve taşlar,alçılar ve çimento 3,234,930 4,971, , , % 28 Demiryolu ulaşım araçları vb,aksam ve parçaları 159,010 3,894 2,594, , % 29 Etler ve yenilen sakatat 43, ,300 32, , % 30 Ayakkabılar,getrler,tozluklar vb eşya ve aksamı 121, , , , % 31 Et,balık,kabuklu hayvan,yumuşakça vb hayvansal müstahzarlar 329, , , , % 32 Albüminoid maddeler,tutkallar,enzimler vb 68, , , , % 33 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 350, , , , % 34 İnorganik kimyasal müstahsallar,organik,inorganik bileşikler 32,113 61,300 71, , % 35 Kauçuk ve kauçuktan eşya 1,708,299 5,036,197 3,002, , % 36 Debagat ve boyacılıkta kullanılan hülasa,boya,macun,sakızlar 181, , , , % 37 Balıklar,kabuklu hayvanlar,yumuşakçalar,diğer omurgasızlar 1,235, , , , % 38 Mensucattan mamul diğer eşya,kullanılmış eşya,paçavralar 156,891 3,596,406 1,526, , % 39 Taş,alçı,çimento,amyant,mika vb maddelerden eşya 2,448, , , , % 40 Oyuncaklar,oyun ve spor malzemeleri,aksam ve parçaları 40,150 84,302 49, , % 41 Canlı hayvanlar 189, , , % 42 İnciler,kıymetli taş ve metal mamulleri,madeni paralar 124, , , , % 43 Adi metallerden aletler,bıçakçı eşyası,sofra takımları 637, ,667 63, , % 44 Mineral yakıtlar,mineral yağlar ve müstahsalları,mumlar 545, , , , % 45 Silahlar ve mühimmat,bunların aksam,parça ve aksesuarları 0 190, , , % 46 Seramik mamulleri 144, , , , % 47 Zati eşya, kumanya ve başka yerde belirtilmeyen diğer eşyalar 140, , , , % 48 Adi metallerden çeşitli eşya 496, , , , % 49 Sabunlar,yüzey aktif organik maddeler,yıkama-yağlama madde, 99,628 54,356 17, , % 50 Eczacılık ürünleri 45,720 1,582 32, , % 51 Dokumaya elverişli suni ve sentetik lifler 147, ,168 95, , % 52 Muhtelif kimyasal maddeler 32, , , , % 53 Yenilen çeşitli gıda müstahzarları 88,424 78,875 30, , % 54 Gemiler,suda yüzen taşıt ve araçlar 79, , % 55 Örme eşya 1, ,460 62, % 56 Tarifenin başka yerinde yer almayan hayvansal müstahzarlar 50,946 60,236 21,978 50, % 57 Uçucu yağlar,rezinoitler,parfümeri,kozmetikler vb 11,886 17, ,013 49, % 58 Deri eşya,saraciye eşyası,seyahat eşyası,bağırsaktan eşya 66, ,253 77,076 45, % 59 Pamuk,pamuk ipliği ve pamuklu mensucat 4,275 33, ,945 42, % 60 Odun hamuru:lifli selülozik maddelerin hamurları,hurdalar , % 61 Çeşitli mamul eşya (kalemler, fırçalar vb) 111, , ,875 31, % 62 Şemsiye,baston,kamçı,kırbaç ve bunların aksamı 2,415 4,250 42,229 31, % 63 Dokumaya elverişli bitkisel lifler,kağıt ipeği ve dokumaları , % 64 Halılar ve diğer dokumaya elverişli maddeden yer kaplamaları 13,464 49, ,578 22, % 65 Emdirilmiş,sıvanmış,kaplanmış mensucat,bunlardan teknik eşya 6, ,456 26,340 15, % 66 Sentetik ve suni devamsız lifler 5,109 83,840 40,129 14, % 67 Özel dokunmuş mensucat,dantela,duvar halıları,işlemeler 187, , ,197 13, Gübreler 13, Örülmeye elverişli bitkisel maddeler,bitkisel müstahzarlar 59,719 11, Başlıklar ve aksamı 4, ,715 13,610 11, Vatka,keçe,dokunmamış mensucat,özel iplik,sicim ve mamulleri 146, ,743 36,168 10, Basılı kitap,gazete,resim vb baskı sanayi mamulu,el yazmaları 55,939 23, ,772 9, Saatler ve bunların aksam ve parçaları 977 6, , Organik kimyasal müstahsallar 1,788 1,850 1,461 4, Çinko ve çinkodan eşya 1, ,714 2, Kahve,çay,paraguay çayı ve baharat 31,054 46,241 1,499 2, Hasır:saz ve benzeri örülebilen maddelerden mamuller Fotoğrafçılıkta,sinemacılıkta kullanılan eşya 5, Hazır kuş tüyü ve insan saçı mamulleri,yapma çiçekler 2, Canlı bitkiler ve çiçekçilik müstahzarları 1, Hububat 69,562 18, Metal cevherleri,cüruf ve kül 276, Barut,patlayıcı maddeler,pirotekni mamulleri,kibrit vb Ham postlar,deriler (kürkler hariç) ve köseleler 34,856 4, Mantar ve mantardan eşya 360 4, İpek 631 8, Yün,kıl,at kılı:bunların iplik ve dokumaları 2, ,789 38,150 TOPLAM 218,369, ,818, ,163, ,049,580 Kaynak: TÜİK, sıralama 2010 yılı ihracat payına göre yapılmıştır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 110

116 SAMSUN FİRMALARI TARAFINDAN 2010 YILINDA EN FAZLA İHRACAT YAPILAN EŞYALAR SN FASIL ADI İHRACAT($) FASIL PAYI (%) Pay(%) Kümülatif(%) 1 Değirmencilik Ürünleri, Malt, Nişasta, İnülin, Buğday Gluteni 62,891, % 22.87% 2 Yenilen Meyvalar, Kabuklu Yemişler, Turunçgil Ve Kavun Kabuğu 35,419, % 35.74% 3 Demir Veya Çelikten Eşya 26,948, % 45.54% 4 Demir Ve Çelik 20,991, % 53.17% 5 Elektrikli Makina Ve Cihazlar, Aksam Ve Parçaları 20,448, % 60.61% 6 Kazan: Makina Ve Cihazlar, Aletler, Parçaları 17,498, % 66.97% 7 Ağaç Ve Ağaçtan Mamul Eşya:Odun Kömürü 10,798, % 70.90% 8 Mobilyalar, Aydınlatma, Reklam Lambaları, Prefabrik Yapılar 8,825, % 74.10% 9 Bakır Ve Bakırdan Eşya 7,923, % 76.98% 10 Motorlu Kara Taşıtları, Traktör, Bisiklet, Motosiklet Ve Diğer 7,842, % 79.84% 11 Plastik Ve Plastikten Mamul Eşya 7,034, % 82.39% 12 Meşrubat, Alkollü İçkiler Ve Sirke 4,909, % 84.18% 13 Hayvansal Ve Bitkisel Yağlar Ve Bunların Müstahzarları 4,905, % 85.96% 14 Aluminyum Ve Aluminyum Eşya 4,737, % 87.68% 15 Gıda Sanayii Kalıntı Ve Döküntüleri, Hazır Hayvan Gıdaları 4,062, % 89.16% 16 Sebze, Meyva, Bitki Parçaları, Sert Kabuklu Yemiş Konserveleri 3,463, % 90.42% 17 Örme Giyim Eşyası Ve Aksesuarları 2,847, % 91.46% Diğerleri 8.54% % Kaynak: TÜİK, Samsun merkezli firmalarca yapılan ihracat İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 111

117 SAMSUN FİRMALARI TARAFINDAN 2010 YILINDA İHRACAT YAPILAN EŞYALAR (ISIC.R3*) Sn ISIC ISIC adı İhracat Dolar Pay(%) Pay(%) Toplam 275,065,335 Küm Öğütülmüş tahıl ürünleri 63,044, % 22.92% Demir-çelik ana sanayi 43,707, % 38.81% Meyveler, sert kabuklular, içecek ve baharat bitkileri 35,421, % 51.69% Sanayi fırını, ocak ve ocak ateşleyiciler 12,746, % 56.32% Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi 10,378, % 60.09% Tahta plaka; kontrplak, yonga levha, sunta, diğer pano ve tahtalar 9,727, % 63.63% Motorlu kara taşıtlarının motorlarıyla ilgili parça ve aksesuarları 8,991, % 66.90% İzole edilmiş tel ve kablolar 7,694, % 69.70% Pompa, kompresör, musluk ve vana 7,034, % 72.26% Plastik ürünleri 6,934, % 74.78% Mobilya 6,612, % 77.18% Başka yerde sınıflandırılmamış metal eşya 6,143, % 79.41% Bitkisel ve hayvansal sıvı ve katı yağlar 4,893, % 81.19% Bira ve malt 4,772, % 82.93% Balık ürünleri 4,719, % 84.64% Giyim eşyası (kürk hariç) 3,779, % 86.02% Kaldırma ve taşıma teçhizatı 3,632, % 87.34% İşlenmiş sebze ve meyveler 3,388, % 88.57% Kakao, çikolata ve şekerleme 2,936, % 89.64% Elektrik ampulü ve lambaları ile aydınlatma teçhizatı 2,036, % 90.38% Makarna, şehriye, kuskus vb, unlu mamüller 1,547, % Müzik aletleri 1,517, % Mil yatağı, dişli, dişli takımı ve tahrik tertibatı 1,508, % Tıbbi ve cerrahi teçhizat ile ortopetik araçlar 1,439, % Kağıt hamuru, kağıt ve mukavva 1,295, % Tahıl ve başka yerde sınıflandırılmamış bitkisel ürünler 1,280, % Cam ve cam ürünleri 1,174, % Trikotaj (örme) ürünleri 1,174, % Başka yerde sınıflandırılmamış ev aletleri 969, % Demiryolu ve tramvay lokomotifleri ile vagonları 917, % Ana kimyasal maddeler (kimyasal gübre ve azotlu bileşikler hariç) 819, % Kum, kil ve taşocakçılığı 817, % Elektrik dağıtım ve kontrol cihazları 803, % Mezbahacılık 799, % Diğer genel amaçlı makineler 728, % Ayakkabı 668, % İnşaat kerestesi 628, % Atık ve hurdalar 546, % Maden, taşocağı ve inşaat makineleri 494, % Başka yerde sınıflandırılmamış diğer ürünler 468, % Diğer kağıt ve mukavva ürünleri 450, % Giyim eşyası dışındaki hazır tekstil ürünleri 431, % Diğer özel amaçlı makineler 428, % Kereste ve parke 427, % Boya, vernik vb,kaplayıcı maddeler ile matbaa mürekkebi ve macun 420, % Çatal-bıçak takımı, el aletleri ve hırdavat malzemeleri 346, % Diğer kauçuk ürünleri 330, % Tarım ve orman makineleri 279, % Başka yerde sınıflandırılmamış hayvanlar ve hayvansal ürünler 248, % Takım tezgahları 224, % Sabun, deterjan, temizlik, cilalama maddeleri; parfüm; kozmetik ve tuvalet malzemeleri 223, % Tekstil elyafınından iplik ve dokunmuş tekstil 221, % Rafine edilmiş petrol ürünleri 199, % Silah ve mühimmat 193, % Sebze, bahçe ve kültür bitkileri ürünleri 180, % Tıpta ve eczacılıkta kullanılan kimyasal ve bitkisel kaynaklı ürünler 159, % Metal yapı malzemeleri 157, % Yapı malzemeleri dışındaki, ateşe dayanıklı olmayan seramik eşya 156, % Alkolsüz içecekler, maden ve memba suları 136, % Süt ürünleri 126, % Başka yerde sınıflandırılmamış metalik olmayan mineraller 120, % Ölçme, kontrol, test, seyrüsefer vb, amaçlı alet ve cihazlar 119, % Fırın ürünleri 114, % Tank, sarnıç ve metal muhafazalar 107, % Sentetik kauçuk ve plastik hammaddeler 100, % Taş 99, % Çimento, kireç ve alçı 95, % Başka yerde sınıflandırılmamış kimyasal ürünler 88, % Televizyon ve radyo alıcıları; ses ve görüntü kaydeden veya üreten teçhizat vb, ilgili araçlar 73, % Eğlence ve sportif amaçlı tekneler 62, % Çimento ve alçı ile sertleştirilmiş maddeler 60, % Gıda, içecek ve tütün işleyen makineler 47, % Bavul, el çantası vb,saraciye 41, % Başka yerde sınıflandırılmamış tekstil ürünleri 37, % Motorlu kara taşıtları ve motorları 31, % Başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli teçhizat 25, % Elektrik mororu, jeneratör, trasformatörler 24, % Halı ve kilim 22, % Oluklu karton ve mukavva ile kağıt ve mukavadan ambalajlar 21, % Basımla ilgili hizmetler 21, % Ateşe dayanıklı olmayan, kil ve seramik yapı malzemeleri 18, % Tekstil, giyim eşyası ve deri işlemede kullanılan makineler 18, % Suni ve sentetik elyaf 16, % Pestisit (haşarat ilacı) ve diğer zirai-kimyasallar 14, % Spor malzemeleri 14, % Diğer ağaç ürünleri; hasır vb, örülerek yapılan maddeler 14, % Kimyasal gübre ve azotlu bileşikler 13, % Motorlu kara taşıtlarının karasörleri ve römorkları 11, % Ormancılık ve tomrukçuluk 11, % Büro, muhasebe ve bilgi işleme makinaları 11, % Basım 11, % Elektronik valf ve elektron tüpleri ile diğer elektronik parçalar 9, % Ateşe dayanıklı seramik ürünleri 8, % Saat 6, % Radyo ve televizyon vericileri ile telefon, telgraf teçhizatı 5, % Plak, kaset vb, 4, % Manyetik şeritli kartlar (ses kaydı yapılmış) 4, % Başka yerde sınıflandırılmamış gıda maddeleri 2, % İç ve dış lastik 1, % Hava ve uzay taşıtları 1, % İçten yanmalı motor ve türbin; (uçak, motorlu taşıt ve motosiklet motorları hariç) 1, % Tuz % Başka yerde sınıflandırılmamış ulaşım araçları % Optik alet ve fotografçılık teçhizatı % Kitap, broşür, müzik kitapları ve diğer yayınlar % Motosiklet % Oyun ve oyuncak % Ağaçtan yapılan ambalaj malzemeleri % Buhar kazanı (merkezi kalorifer kazanları hariç) % Otomatik kontrol ve ayar alet ve cihazların aksam-parçası % Akümülatör, pil ve batarya % Diğer yayımlar % Bisiklet ve sakat taşıyıcıları % Kaynak: TÜİK, * (ISIC)Tüm Ekonomik Faaliyetlerin Uluslararası Standart Sanayi Sınıflaması İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 112

118 SAMSUN FİRMALARININ ÜLKELER İTİBARİYLE İHRACAT RAKAMLARI ($) SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI Aşağıdaki tabloda Samsun firmalarının 2010 yılında dünyanın 112 ülkesine yapmış olduğu 275 milyon dolarlık ihracatın ülkeler bazında miktarları yer almaktadır. En fazla ihracat Endonezya, Almanya, Irak, Mısır, İtalya, Rusya Federasyonu, Azerbaycan ve Belçika ya yapıldığı görülmektedir. Sn Ülke İhracat $ Ülke İhracat Payı (%) Sn Ülke İhracat $ Ülke İhracat Payı (%) Samsun Toplam 275,065,335 (%) Küm(%) (%) Küm(%) 1 Endonezya 38,046, % 13.83% 60 Bosna-Hersek 258, % 98.67% 2 Almanya 37,375, % 27.42% 61 İrlanda 215, % 98.75% 3 Irak 26,045, % 36.89% 62 Özbekistan 215, % 98.82% 4 Mısır 25,131, % 46.03% 63 Kes,Ülke ve Böl, 168, % 98.89% 5 İtalya 17,699, % 52.46% 64 Güney Kore 164, % 98.95% 6 Rusya Federasyonu 12,581, % 57.03% 65 Gana 161, % 99.00% 7 Azerbeycan 12,063, % 61.42% 66 Madagaskar 154, % 99.06% 8 Belçika 11,809, % 65.71% 67 Tayland 139, % 99.11% 9 İran 8,276, % 68.72% 68 Makedonya 128, % 99.16% 10 İngiltere 7,901, % 71.59% 69 Peru 125, % 99.20% 11 Fransa 7,516, % 74.33% 70 Togo 119, % 99.25% 12 Gürcistan 6,998, % 76.87% 71 Güney Afrika 116, % 99.29% 13 Filipinler 3,585, % 78.17% 72 Portekiz 113, % 99.33% 14 İsrail 3,344, % 79.39% 73 Malezya 112, % 99.37% 15 Avusturya 3,226, % 80.56% 74 Avustralya 112, % 99.41% 16 Suriye 3,194, % 81.72% 75 Senegal 108, % 99.45% 17 İsviçre 3,161, % 82.87% 76 Maritus 104, % 99.49% 18 Polonya 3,004, % 83.97% 77 Meksika 98, % 99.53% 19 Libya 2,727, % 84.96% 78 Menemen Deri S,Bölge 94, % 99.56% 20 Ukrayna 2,726, % 85.95% 79 Kuveyt 84, % 99.59% 21 Romanya 2,684, % 86.93% 80 Litvanya 83, % 99.62% 22 Angola 2,137, % 87.70% 81 Arnavutluk 76, % 99.65% 23 Hollanda 2,085, % 88.46% 82 Kanada 72, % 99.67% 24 Samsun Serb,Bölge 1,828, % 89.13% 83 Çad 64, % 99.70% 25 B,A,E, 1,611, % 89.71% 84 Zimbabve 63, % 99.72% 26 Maldivler 1,541, % 90.27% 85 Burkina Faso 59, % 99.74% 27 Benin 1,488, % 90.81% 86 Moldova 58, % 99.76% 28 Haiti 1,459, % 91.34% 87 Karadag 48, % 99.78% 29 Türkmenistan 1,435, % 91.87% 88 Sri Lanka 46, % 99.80% 30 Bulgaristan 1,413, % 92.38% 89 Letonya 44, % 99.81% 31 Gambiya 1,185, % 92.81% 90 Japonya 43, % 99.83% 32 Kazakistan 1,051, % 93.19% 91 Umman 42, % 99.85% 33 Lübnan 1,001, % 93.56% 92 Estonya 42, % 99.86% 34 Tanzanya 944, % 93.90% 93 Katar 41, % 99.88% 35 K,K,Türk,Cum, 927, % 94.24% 94 Etiopya 36, % 99.89% 36 Afganistan 926, % 94.57% 95 Uruguay 30, % 99.90% 37 Sirbistan 924, % 94.91% 96 Hindistan 29, % 99.91% 38 A,B,D, 886, % 95.23% 97 Guyana 25, % 99.92% 39 Kırgızistan 806, % 95.53% 98 Panama 22, % 99.93% 40 Fas 750, % 95.80% 99 Kenya 20, % 99.94% 41 Yunanistan 687, % 96.05% 100 Kolombiya 15, % 99.94% 42 İspanya 684, % 96.30% 101 Bahreyn 14, % 99.95% 43 Nijerya 581, % 96.51% 102 Çek Cumhuriyeti 13, % 99.95% 44 Kosova 490, % 96.69% 103 Şili 12, % 45 Suudi Arabistan 458, % 96.85% 104 İst,Deri Serb,Böl, 12, % 46 Tunus 424, % 97.01% 105 Yemen 11, % 47 Trakya Serbest Bölge 388, % 97.15% 106 Norveç 11, % 48 Brezilya 376, % 97.29% 107 Filistin 10, % 49 Cezayir 371, % 97.42% 108 Kostarika 10, % 50 Beyaz Rusya 368, % 97.56% 109 Slovenya 10, % 51 Macaristan 356, % 97.68% 110 Tacikistan 8, % 52 Singapur 356, % 97.81% 111 Danimarka 7, % 53 Ürdün 339, % 97.94% 112 Gine 6, % 54 Slovakya 327, % 98.06% 113 Bangladeş 6, % 55 Finlandiya 302, % 98.17% 114 Hong Kong 5, % 56 İsveç 295, % 98.27% 115 Ege Serbest Bölge 5, % 57 Pakistan 282, % 98.38% 116 Guatemala 4, Çin 270, % 98.48% 117 Malta 3, Vietnam 270, % 98.57% 118 Zaire(Kongo Dem.Cum.) 2,429 Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 113

119 İTHALAT 2010 yılında Samsun da yerleşik 216 firma, dünyanın 70 ülkesinden toplam 612 milyon $ lık ithalat gerçekleştirmiştir. Samsun toplam ithalat tutarı sıralamasında 2010 rakamlarına göre 19. sıradadır yılları arasında ithalat Türkiye de %168 artarken, Samsun da %279 oranında artmıştır. Samsun da 2010 yılında bir önceki yıla göre ithalat %27.7 oranında artarken aynı dönemde Türkiye de ithalat %31.7 oranında artmıştır. YILLAR İTİBARİYLE TÜRKİYE İTHALAT TABLOSU ( ) Yıllar İthalatçı Firma Sayısı Firma Sayısı Değişim Toplam İthalat (bin$) İthalat Değişim Firma Başına İthalat ($) Firma Başı İth. Değişim ,330 69,339,692 1,600, , % 97,539, % 2,029, % , % 116,774, % 2,276, % , % 139,576, % 2,596, % , % 170,062, % 2,887, % , % 201,963, % 3,495, % , % 140,928, % 2,557, % , % 185,541, % 3,136, % Kaynak: DTM İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 114

120 YILLAR İTİBARİYLE SAMSUN İTHALAT TABLOSU ( ) Yıllar İthalatçı Firma Sayısı İth. Firma Sayısı Payı İth. Firma Say.Değişim Samsun İthalat (Bin$) İthalat Payı İthalat Değişim Firma Başına İthalat ($) Firma Baş. İth.Değişim % 161, % 1,075, % 42.00% 265, % 64.55% 1,246, % % 2.82% 263, % -0.62% 1,205, % % -7.76% 346, % 31.42% 1,717, % % 2.48% 521, % 50.48% 2,521, % % 5.31% 784, % 50.21% 3,596, % % % 479, % % 2,471, % % 11.34% 612, % 27.69% 2,834, % Kaynak: DTM Yukarıdaki tablo ve grafikler incelendiğinde; Samsun un 2003 yılında %0.23 olan ithalat payının 2010 yılında %0.33 e yükseldiği, Samsun un 2003 yılında 150 olan ithalatçı firma sayısının 2010 yılında 216 ya çıktığı, Samsun un 2003 yılında 1 milyon 75 bin $ olan firma başına ithalat miktarının 2010 yılı sonunda 2 milyon 834 bin $ a yükseldiği ve Türkiye ortalamasına yaklaştığı, Görülmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 115

121 SAMSUN FİRMALARININ FASILLAR İTİBARİYLE İTHALAT RAKAMLARI ( ) ($) SN FASIL ADI 2007 Yılı 2008 Yılı 2009 Yılı 2010 Yılı 2010 Pay 2010 Küm.P. 1 Demir ve çelik 202,551, ,897, ,098, ,855, % 27.74% 2 Mineral yakıtlar,mineral yağlar ve müstahsalları,mumlar 132,291, ,819,476 99,754, ,972, % 50.61% 3 Hububat 56,851, ,059,319 95,318, ,671, % 68.20% 4 Demiryolu ulaşım araçları vb,aksam ve parçaları 33,902 68,212 60,293 47,150, % 75.90% 5 Bakır ve bakırdan eşya 11,228,196 14,319,722 20,129,329 27,640, % 80.41% 6 Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçaları 26,619,752 50,172,395 11,674,340 27,393, % 84.89% 7 Organik kimyasal müstahsallar 15,600,193 19,379,661 19,728,371 21,470, % 88.39% 8 Yağlı tohum ve meyvalar,sanayi bitkileri,saman,hayvan yemi 9,463,099 12,086,717 12,480,535 10,739, % 90.15% 9 Seramik mamulleri 540,720 3,035,508 3,996,818 7,146, % 91.32% 10 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 8,792,779 10,923,624 9,623,955 6,154, % 92.32% 11 Optik,fotoğraf,sinema,ölçü,kontrol,ayar cihazları,tıbbi alet, 2,606,357 4,609,303 4,492,089 4,236, % 93.01% 12 Ağaç ve ağaçtan mamul eşya:odun kömürü 11,702,663 8,980,777 3,035,523 4,227, % 93.70% 13 Kağıt ve karton:kağıt hamurundan kağıt ve kartondan eşya 3,051,407 5,395,181 2,658,516 4,211, % 94.39% 14 Plastik ve plastikten mamul eşya 4,128,850 3,714,832 3,444,847 3,822, % 95.02% 15 Gıda sanayii kalıntı ve döküntüleri,hazır hayvan gıdaları 9,377,120 2,191,115 2,673,263 3,420, % 95.57% 16 Motorlu kara taşıtları,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğer 1,342,628 1,734,587 1,073,746 3,182, % 96.09% 17 Eczacılık ürünleri 3,713,383 7,454,275 2,916,770 2,879, % 96.56% 18 Muhtelif kimyasal maddeler 696,951 1,860,925 2,366,956 2,874, % 97.03% 19 Yenilen meyvalar,kabuklu yemişler,turunçgil ve kavun kabuğu 6,623,393 7,444,516 5,666,539 2,492, % 97.44% 20 Demir veya çelikten eşya 1,772,071 1,127,827 1,943,557 2,441, % 97.84% 21 Hayvansal ve bitkisel yağlar ve bunların müstahzarları 1,363,957 2,648,529 1,478,500 1,901, % 98.15% 22 Cam ve cam eşya 1,763,100 2,204,962 2,250,205 1,534, % 98.40% 23 Sentetik ve suni devamsız lifler 467,274 2,103, ,533 1,462, % 98.64% 24 Mobilyalar,aydınlatma,reklam lambaları,prefabrik yapılar 433,686 1,543,940 1,816,744 1,087, % 98.82% 25 Çeşitli mamul eşya (kalemler, fırçalar vb) 597, , , , % 98.94% 26 Oyuncaklar,oyun ve spor malzemeleri,aksam ve parçaları ,439 87, , % 99.02% 27 Kakao ve kakao müstahzarları 340, , , , % 28 Aluminyum ve aluminyum eşya 157, , , , % 29 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları 4, , , % 30 Odun hamuru:lifli selülozik maddelerin hamurları,hurdalar 59, ,601 2,208, , % 31 Etler ve yenilen sakatat , % 32 İnorganik kimyasal müstahsallar,organik,inorganik bileşikler 79, , , , % 33 Adi metallerden aletler,bıçakçı eşyası,sofra takımları 212, , , , % 34 Sabunlar,yüzey aktif organik maddeler,yıkama-yağlama madde, 229, , , , % 35 Kauçuk ve kauçuktan eşya 703, , , , % 36 Mensucattan mamul diğer eşya,kullanılmış eşya,paçavralar 90,332 70,714 80, , % 37 Kurşun ve kurşundan eşya 363,600 2,521, , , % 38 Çinko ve çinkodan eşya 98, , , , % 39 Tarifenin başka yerinde yer almayan hayvansal müstahzarlar 186,459 54, , , % 40 Taş,alçı,çimento,amyant,mika vb maddelerden eşya 303, , , , % 41 Dokumaya elverişli bitkisel lifler,kağıt ipeği ve dokumaları 49,546 12, , % 42 Adi metallerden çeşitli eşya 34,214 47,318 45, , % 43 Debagat ve boyacılıkta kullanılan hülasa,boya,macun,sakızlar 527, , , , % 44 Silahlar ve mühimmat,bunların aksam,parça ve aksesuarları 75,921 65,440 44, , % 45 Yün,kıl,at kılı:bunların iplik ve dokumaları 451, ,677 78, , % 46 Uçucu yağlar,rezinoitler,parfümeri,kozmetikler vb 146, , ,638 97, % 47 Sebze,meyva,bitki parçaları,sert kabuklu yemiş konserveleri 96, , ,251 96, % 48 Örme eşya 2,694 41, , % 49 İnciler,kıymetli taş ve metal mamulleri,madeni paralar 1,150,664 1,883,844 20,037 89, % 50 Yenilen çeşitli gıda müstahzarları 538, , ,695 82, % 51 Emdirilmiş,sıvanmış,kaplanmış mensucat,bunlardan teknik eşya 79,241 52,137 70,158 80, % 52 Vatka,keçe,dokunmamış mensucat,özel iplik,sicim ve mamulleri 59,639 2,836 25,024 74, % 53 Tuz,kükürt,toprak ve taşlar,alçılar ve çimento 123, ,307 83,988 69, % 54 Deri eşya,saraciye eşyası,seyahat eşyası,bağırsaktan eşya 281, ,735 50,362 59, % 55 Nikel ve nikelden eşya 448,999 59, % 56 Diğer adi metaller,sermetler,bunlardan eşya 22,604 52, % 57 Pamuk,pamuk ipliği ve pamuklu mensucat 13, ,751 3,150 32, % 58 Değirmencilik ürünleri,malt,nişasta,inülin,buğday gluteni 32,388 68,993 36,561 31, % 59 Şeker ve şeker mamulleri 34,868 59,204 48,886 28, Halılar ve diğer dokumaya elverişli maddeden yer kaplamaları 42,199 1,644 34,030 24, Albüminoid maddeler,tutkallar,enzimler vb 13,685 13,214 12,033 22, Gübreler 839,005 1,534, ,012 19, Saatler ve bunların aksam ve parçaları , , Zati eşya, kumanya ve başka yerde belirtilmeyen diğer eşyalar 8,179 30,549 14,672 16, Özel dokunmuş mensucat,dantela,duvar halıları,işlemeler 202, ,970 1,757 15, Dokumaya elverişli suni ve sentetik lifler 84,884 1,201,606 26,945 11, Hazır kuş tüyü ve insan saçı mamulleri,yapma çiçekler 24,921 2, , Ayakkabılar,getrler,tozluklar vb eşya ve aksamı 0 255,827 1,060 3, Basılı kitap,gazete,resim vb baskı sanayi mamulu,el yazmaları 4,404 7,016 2,331 2, Postlar,kürkler,taklit kürkler ve mamulleri Sanat eserleri,koleksiyon eşyası,antikalar , Örme giyim eşyası ve aksesuarları 419 1, Hasır:saz ve benzeri örülebilen maddelerden mamuller 2, Müzik aletleri:bunların aksam,parça ve aksesuarı Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 20, Balıklar,kabuklu hayvanlar,yumuşakçalar,diğer omurgasızlar 72, Canlı hayvanlar 47, Gemiler,suda yüzen taşıt ve araçlar 483, Şemsiye,baston,kamçı,kırbaç ve bunların aksamı 16, Örülmeye elverişli bitkisel maddeler,bitkisel müstahzarlar 5, Başlıklar ve aksamı 13, Kahve,çay,paraguay çayı ve baharat 35,474 29,425 4, Hava taşıtları,uzay araçları,aksam ve parçaları 2,150 5,953 TOPLAM 521,955, ,031, ,457, ,205,229 Kaynak: TÜİK, sıralama 2010 yılı ithalat payına göre yapılmıştır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 116

122 SAMSUN FİRMALARI TARAFINDAN 2010 YILINDA EN FAZLA İTHAL EDİLEN EŞYALAR SN FASIL ADI İTHALAT($) Fasıl Payı(%) Pay(%) Kümülatif (%) 1 Demir ve çelik 169,855, % 27.74% 2 Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahsalları, mumlar 139,972, % 50.61% 3 Hububat 107,671, % 68.20% 4 Demiryolu ulaşım araçları vb, aksam ve parçaları 47,150, % 75.90% 5 Bakır ve bakırdan eşya 27,640, % 80.41% 6 Kazan: makina ve cihazlar, aletler, parçaları 27,393, % 84.89% 7 Organik kimyasal müstahsallar 21,470, % 88.39% 8 Yağlı tohum ve meyvalar, sanayi bitkileri, saman, hayvan yemi 10,739, % 90.15% 9 Seramik mamulleri 7,146, % 91.32% 10 Elektrikli makina ve cihazlar, aksam ve parçaları 6,154, % 92.32% Diğerleri 7.68% % Kaynak: TÜİK, Samsun merkezli firmalarca yapılan ithalat İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 117

123 SAMSUN FİRMALARI TARAFINDAN 2010 YILINDA İTHAL EDİLEN EŞYALAR (ISIC.R3*) Sn ISIC ISIC adı İthalat Dolar Pay(%) Küm.Pay(%) Atık ve hurdalar 164,319, % 26.84% Maden kömürü 139,969, % 49.70% Tahıl ve başka yerde sınıflandırılmamış bitkisel ürünler 118,074, % 68.99% Demiryolu ve tramvay lokomotifleri ile vagonları 47,150, % 76.69% Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi 27,927, % 81.25% Ana kimyasal maddeler (kimyasal gübre ve azotlu bileşikler hariç) 19,748, % 84.48% Demir-çelik ana sanayi 9,129, % 85.97% Takım tezgahları 8,344, % 87.33% Ateşe dayanıklı olmayan, kil ve seramik yapı malzemeleri 6,920, % 88.46% Diğer özel amaçlı makineler 5,022, % 89.28% Tıpta ve eczacılıkta kullanılan kimyasal ve bitkisel kaynaklı ürünler 4,800, % 90.07% Başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli teçhizat 4,262, % 90.77% Tıbbi ve cerrahi teçhizat ile ortopetik araçlar 3,484, % 91.33% Bitkisel ve hayvansal sıvı ve katı yağlar 3,223, % 91.86% Diğer kağıt ve mukavva ürünleri 2,996, % 92.35% Diğer genel amaçlı makineler 2,881, % 92.82% Plastik ürünleri 2,659, % 93.26% Meyveler, sert kabuklular, içecek ve baharat bitkileri 2,492, % 93.66% Motorlu kara taşıtlarının motorlarıyla ilgili parça ve aksesuarları 2,401, % 94.05% Tekstil elyafınından iplik ve dokunmuş tekstil 1,983, % 94.38% Tarım ve orman makineleri 1,944, % Metalurji makineleri 1,863, % Maden, taşocağı ve inşaat makineleri 1,766, % Mil yatağı, dişli, dişli takımı ve tahrik tertibatı 1,566, % Pestisit (haşarat ilacı) ve diğer zirai-kimyasallar 1,566, % Kağıt hamuru, kağıt ve mukavva 1,506, % Başka yerde sınıflandırılmamış metal eşya 1,489, % Elektrik mororu, jeneratör, trasformatörler 1,417, % Cam ve cam ürünleri 1,316, % Motorlu kara taşıtları ve motorları 1,233, % Kereste ve parke 1,224, % Tahta plaka; kontrplak, yonga levha, sunta, diğer pano ve tahtalar 1,191, % Sentetik kauçuk ve plastik hammaddeler 1,163, % Gıda, içecek ve tütün işleyen makineler 1,138, % İnşaat kerestesi 1,135, % Pompa, kompresör, musluk ve vana 1,050, % Mobilya 1,031, % Başka yerde sınıflandırılmamış kimyasal ürünler 986, % Başka yerde sınıflandırılmamış diğer ürünler 869, % Başka yerde sınıflandırılmamış metalik olmayan mineraller 749, % Kaldırma ve taşıma teçhizatı 618, % Ölçme, kontrol, test, seyrüsefer vb, amaçlı alet ve cihazlar 582, % Spor malzemeleri 515, % Çatal-bıçak takımı, el aletleri ve hırdavat malzemeleri 478, % Kakao, çikolata ve şekerleme 454, % Sanayi fırını, ocak ve ocak ateşleyiciler 448, % Ormancılık ve tomrukçuluk 421, % Giyim eşyası (kürk hariç) 367, % Mezbahacılık 350, % Sebze, bahçe ve kültür bitkileri ürünleri 265, % Sabun, deterjan, temizlik, cilalama maddeleri; parfüm; kozmetik ve tuvalet malzemeleri 252, % Ateşe dayanıklı seramik ürünleri 250, % Diğer kauçuk ürünleri 247, % Giyim eşyası dışındaki hazır tekstil ürünleri 238, % Diğer ağaç ürünleri; hasır vb, örülerek yapılan maddeler 235, % İçten yanmalı motor ve türbin; (uçak, motorlu taşıt ve motosiklet motorları hariç) 232, % Sığır, koyun, keçi, at, eşek, bardo, katır v,b, 219, % Elektrik dağıtım ve kontrol cihazları 176, % Elektrik ampulü ve lambaları ile aydınlatma teçhizatı 167, % Silah ve mühimmat 119, % Tank, sarnıç ve metal muhafazalar 106, % Başka yerde sınıflandırılmamış tekstil ürünleri 97, % İşlenmiş sebze ve meyveler 96, % Optik alet ve fotografçılık teçhizatı 95, % Trikotaj (örme) ürünleri 90, % Büro, muhasebe ve bilgi işleme makinaları 89, % Boya, vernik vb,kaplayıcı maddeler ile matbaa mürekkebi ve macun 85, % Kuyumculuk ve ilgili maddeler 83, % Halat, ip, sicim ve ağ 72, % Öğütülmüş tahıl ürünleri 71, % Bavul, el çantası vb,saraciye 59, % Başka yerde sınıflandırılmamış madencilik ve taşocakçılığı 50, % Suni ve sentetik elyaf 50, % Süt ürünleri 47, % Başka yerde sınıflandırılmamış gıda maddeleri 45, % Nişasta ve nişastalı ürünler 43, % Elektronik valf ve elektron tüpleri ile diğer elektronik parçalar 40, % Çimento ve alçı ile sertleştirilmiş maddeler 35, % Basım 35, % Bisiklet ve sakat taşıyıcıları 35, % Oluklu karton ve mukavva ile kağıt ve mukavadan ambalajlar 31, % Basımla ilgili hizmetler 31, % Halı ve kilim 24, % Kimyasal gübre ve azotlu bileşikler 19, % Şeker 19, % Saat 17, % Metal yapı malzemeleri 12, % Kum, kil ve taşocakçılığı 12, % Radyo ve televizyon vericileri ile telefon, telgraf teçhizatı 12, % Yapı malzemeleri dışındaki, ateşe dayanıklı olmayan seramik eşya 10, % Kimya ve gübre sanayiinde kullanılan mineraller 6, % Tekstil, giyim eşyası ve deri işlemede kullanılan makineler % Televizyon ve radyo alıcıları; ses ve görüntü kaydeden veya üreten teçhizat vb, ilgili araçlar 4, % Başka yerde sınıflandırılmamış ev aletleri 3, % Ayakkabı 3, % Rafine edilmiş petrol ürünleri 2, % İzole edilmiş tel ve kablolar 1, % Otomatik kontrol ve ayar alet ve cihazların aksam-parçası 1, % Kürk mamülleri % Dramatik sanatlar, müzik ve diğer sanat faaliyetleri % Motorlu kara taşıtlarının karasörleri ve römorkları % İç ve dış lastik % Plak, kaset vb, % Müzik aletleri % Mimarlık, mühendislik faaliyetleri ve ilgili teknik faliyetler % Kaynak: TÜİK, * (ISIC)Tüm Ekonomik Faaliyetlerin Uluslararası Standart Sanayi Sınıflaması İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 118

124 SAMSUN FİRMALARININ ÜLKELER İTİBARİYLE İTHALAT RAKAMLARI ($) SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI Aşağıdaki tabloda Samsun firmalarının 2010 yılında dünyanın 68 ülkesinden yapmış olduğu 612 milyon dolarlık ithalatın ülkeler bazında miktarları yer almaktadır. En fazla ithalat Rusya Federasyonu, ABD, İtalya, Almanya, Romanya ve Çin den yapıldığı görülmektedir. Sn Ülke İthalat $ Ülke İthalat Payı (%) Sn Ülke İthalat $ Ülke İthalat Payı (%) Toplam 612,205,229 (%) Küm(%) (%) Küm(%) 1 Rusya Federasyonu 236,218, % 38.58% 36 Brezilya 570, % 99.33% 2 A.B.D. 109,578, % 56.48% 37 Çek Cumhuriyeti 356, % 99.39% 3 İtalya 52,220, % 65.01% 38 Avusturya 350, % 99.45% 4 Almanya 34,545, % 70.66% 39 Hırvatistan 344, % 99.50% 5 Romanya 27,866, % 75.21% 40 İsviçre 271, % 99.55% 6 Çin 26,119, % 79.47% 41 Kanada 232, % 99.59% 7 Kazakistan 16,758, % 82.21% 42 Trakya Serbest Bölge 228, % 99.62% 8 Bulgaristan 15,962, % 84.82% 43 Ekvator 221, % 99.66% 9 Güney Afrika 13,748, % 87.07% 44 Endonezya 219, % 99.69% 10 Ukrayna 10,193, % 88.73% 45 Yunanistan 209, % 99.73% 11 Macaristan 8,022, % 90.04% 46 Suudi Arabistan 196, % 99.76% 12 Hindistan 6,345, % 91.08% 47 İrlanda 190, % 99.79% 13 İran 5,894, % 92.04% 48 Ürdün 154, % 99.82% 14 Nijerya 5,695, % 92.97% 49 Slovakya 147, % 99.84% 15 İspanya 5,666, % 93.90% 50 Malezya 135, % 99.86% 16 Gürcistan 4,200, % 94.58% 51 Togo 124, % 99.88% 17 Japonya 2,938, % 95.06% 52 Gana 123, % 99.90% 18 Samsun Serb,Bölge 2,319, % 95.44% 53 Uganda 114, % 99.92% 19 Fransa 2,261, % 95.81% 54 Hong Kong 99, % 99.94% 20 Azerbeycan 2,076, % 96.15% 55 Mozambik 68, % 99.95% 21 Güney Kore 2,069, % 96.49% 56 İsrail 64, % 99.96% 22 Hollanda 1,821, % 96.79% 57 Vietnam 63, % 99.97% 23 Özbekistan 1,583, % 97.04% 58 Makedonya 41, % 99.98% 24 Tayvan 1,428, % 97.28% 59 Irak 37, % 99.98% 25 Polonya 1,363, % 97.50% 60 Peru 24, % 26 Moldova 1,324, % 97.72% 61 Kırgızistan 23, % 27 Finlandiya 1,313, % 97.93% 62 Suriye 16, % 28 Burkina Faso 1,227, % 98.13% 63 Tayland 10, % 29 İngiltere 1,212, % 98.33% 64 Fas 8, Norveç 1,122, % 98.51% 65 Meksika 7, Belçika 1,114, % 98.70% 66 Estonya 3, Pakistan 1,015, % 98.86% 67 Portekiz 3, İsveç 952, % 99.02% 68 ABD Küçük Out,Ad, Danimarka 690, % 99.13% 69 Kolombiya Mısır 664, % 99.24% 70 Slovenya 125 Kaynak: TÜİK Grafikler: Samsun TSO İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 119

125 TÜRKİYE VE SAMSUN TOPLAM DIŞ TİCARET HACMİ TABLOSU ( )(BİN$) Yıllar Samsun Türkiye İhracat İthalat İhr/İth Top.Dış Ticaret Pay(%) İhracat İthalat İhr/İth Top.Dış Ticaret , , % 217, % 47,252,836 69,339, % 116,592, , , % 374, % 63,167,153 97,539, % 160,706, , , % 382, % 73,476, ,774, % 190,250, , , % 505, % 85,534, ,576, % 225,110, , , % 740, % 107,271, ,062, % 277,334, , , % 1,243, % 132,027, ,963, % 333,990, , , % 783, % 102,142, ,928, % 243,071, , , % 887, % 113,980, ,541, % 299,522,370 Kaynak: DTM İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 120

126 KİŞİ BAŞINA İHRACAT VE İTHALAT RAKAMLARI ($) ( ) SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI YIL TÜRKİYE SAMSUN SAMSUN PAY (%) Kişi başına hracat Kişi başına ithalat Kişi başına ihracat Kişi başına ithalat Kişi başına ihracat Kişi başına ithalat ,520 2, % 17.6% ,846 2, % 22.5% ,408 1, % 19.8% ,546 2, % 19.4% Kaynak: TÜİK Yukarıdaki tablo ve grafiklerden de görüldüğü gibi Samsun da kişi başına ihracat ve ithalat rakamları Türkiye ortalamasının çok altındadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 121

127 TÜRKİYE İHRACATÇILAR MECLİSİ (TİM) İLK 1000 İHRACATÇI LİSTESİ ( ) Sıra Firma Adı 2007 İhracatı ($) İlk ARAŞTIRMAYA KATILMIYOR 61,829, YEŞİLYURT DEMİR ÇEKME SAN. TİC. LTD. ŞTİ. 58,173, İkinci AS ÇELİK DÖKÜM İŞLEME SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 19,811, BAFRA ERİŞ UN YEM GIDA SAN. VE TİC. A.Ş. 18,911, ULUSOY UN SANAYİ VE TİC. A.Ş. 15,105, Kaynak: Sıra 2007 Sıra Firma Adı 2008 İhracatı ($) İlk YEŞİLYURT DEMİR ÇEKME SAN. TİC. LTD. ŞTİ. 151,233, ARAŞTIRMAYA KATILMIYOR 114,551, ULUSOY UN SANAYİ VE TİC. A.Ş. 34,536, AS ÇELİK DÖKÜM İŞLEME SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 31,846, İkinci BAFRA ERİŞ UN YEM GIDA SAN. VE TİC. A.Ş. 30,202, YILMAZ TARIM ÜRÜN. TİC. VE SAN. A.Ş. 17,928, Kaynak: Sıra 2008 Sıra Firma Adı 2009 ihracat($) İlk YEŞİLYURT DEMİR ÇELİK END. VE LİMAN İŞL. LTD. ŞTİ. 74,191, ULUSOY UN SANAYİ VE TİC. A.Ş. 39,812,634.6 İkinci TERME TERSANESİ A.Ş. 21,101, YILMAZ TARIM ÜRÜN. TİC. VE SAN. A.Ş. 19,450, AS ÇELİK DÖKÜM İŞLEME SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 18,874, SAMSUN MAKİNA SANAYİ A.Ş. 15,154,714.5 Kaynak: Sıra 2009 Sıra Firma Adı 2010 İhracat ($) İlk ULUSOY UN SAN. VE TİC. A.Ş. 43,398, SAMSUN MAKİNA SANAYİ A.Ş. 30,044, İkinci YILMAZ TARIM ÜRÜN. TİC. VE SAN. A.Ş. 19,992, YEŞİLYURT DEMİR ÇELİK END. VE LİMAN İŞL. LTD. ŞTİ. 19,606, ADININ AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR 17,666, Kaynak: SAMSUN YILLAR İTİBARİYLE TİM İLK 1000 İHRACATÇI SAYISI ( ) Yıllar İlk 500 İkinci 500 İlk Kaynak: Yukarıdaki tablo ve grafiklerden de görüldüğü gibi Türkiye İhracatçılar Meclisinin açıkladığı İlk 1000 ihracatçı listesinde 2009 yılında 6 Samsunlu firma, 2010 yılında 5 Samsunlu firma yer almıştır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 122

128 SAMSUN GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ DIŞ TİCARET VERİLERİ İTHALAT İŞLEMLERİ Samsun Gümrük Müdürlüğü tarafından 2010 yılında en fazla ithal işlemi yapılan eşya fasılları;1.mineral yakıtlar,mineral yağlar ve müstahsalları,mumlar, 2.Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçaları, 3.Hububat, 4.Demir ve çelik, 5.Gübreler, 6.İnorganik kimyasal, müstahsallar, organik, inorganik bileşikler, 7.Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları, 8.Gıda sanayii kalıntı ve döküntüleri,hazır hayvan gıdaları, 9.Ağaç ve ağaçtan mamul eşya:odun kömürü ve10.tuz, kükürt, toprak ve taşlar,alçılar ve çimento dur. SAMSUN GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ FASILLAR İTİBARİYLE İTHALAT DEĞERLERİ (2010 YILI),($) Sn Fasıl adı İthalat Dolar Pay(%) Küm.Pay Toplam 4,594,922,622 1 Mineral yakıtlar,mineral yağlar ve müstahsalları,mumlar 3,509,117, % 76.37% 2 Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçaları 260,882, % 82.05% 3 Hububat 242,343, % 87.32% 4 Demir ve çelik 217,644, % 92.06% 5 Gübreler 127,421, % 94.83% 6 İnorganik kimyasal müstahsallar,organik,inorganik bileşikler 67,797, % 96.31% 7 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 62,804, % 97.67% 8 Gıda sanayii kalıntı ve döküntüleri,hazır hayvan gıdaları 27,422, % 98.27% 9 Ağaç ve ağaçtan mamul eşya:odun kömürü 20,483, % 98.72% 10 Tuz,kükürt,toprak ve taşlar,alçılar ve çimento 17,572, % 99.10% 11 Yağlı tohum ve meyvalar,sanayi bitkileri,saman,hayvan yemi 7,256, % 99.26% 12 Organik kimyasal müstahsallar 4,968, % 99.36% 13 Bakır ve bakırdan eşya 4,512, % 99.46% 14 Şeker ve şeker mamulleri 3,816, % 99.55% 15 Demir veya çelikten eşya 3,684, % 99.63% 16 Canlı hayvanlar 3,366, % 99.70% 17 Kurşun ve kurşundan eşya 1,870, % 99.74% 18 Metal cevherleri,cüruf ve kül 1,857, % 99.78% 19 Cam ve cam eşya 1,516, % 99.81% 20 Eczacılık ürünleri 1,487, % 99.85% 21 Yenilen meyvalar,kabuklu yemişler,turunçgil ve kavun kabuğu 1,469, % 99.88% 22 Muhtelif kimyasal maddeler 1,429, % 99.91% 23 Çinko ve çinkodan eşya 1,198, % 99.93% 24 Optik,fotoğraf,sinema,ölçü,kontrol,ayar cihazları,tıbbi alet, 802, % 99.95% 25 Plastik ve plastikten mamul eşya 595, % 99.97% 26 Kağıt ve karton:kağıt hamurundan kağıt ve kartondan eşya 448, % 99.97% 27 Kauçuk ve kauçuktan eşya 214, % 99.98% 28 Demiryolu ulaşım araçları vb,aksam ve parçaları 195, % 99.98% 29 Kakao ve kakao müstahzarları 181, % 99.99% 30 Mobilyalar,aydınlatma,reklam lambaları,prefabrik yapılar 152, % 99.99% 31 Etler ve yenilen sakatat 150, % 99.99% 32 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 80, % % 33 Taş,alçı,çimento,amyant,mika vb maddelerden eşya 58, Yenilen çeşitli gıda müstahzarları 45, Sabunlar,yüzey aktif organik maddeler,yıkama-yağlama madde, 36, Oyuncaklar,oyun ve spor malzemeleri,aksam ve parçaları 20, Adi metallerden aletler,bıçakçı eşyası,sofra takımları 8, Seramik mamulleri 3, Ayakkabılar,getrler,tozluklar vb eşya ve aksamı 2, Aluminyum ve aluminyum eşya 1, Adi metallerden çeşitli eşya 1,025 Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 123

129 2010 YILI SAMSUN GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ ÜLKELER İTİBARİYLE İTHALAT ($) SN Ülke Adı İthalat Dolar İthalat (%) Küm.(%) SN Ülke Adı İthalat Dolar İthalat(%) 1 Rusya Federasyonu 3,496,088, % 76.09% 26 Azerbeycan 4,968, % 2 A.B.D. 229,021, % 81.07% 27 Özbekistan 4,757, % 3 Kazakistan 144,080, % 84.21% 28 Polonya 4,070, % 4 Ukrayna 141,732, % 87.29% 29 Mısır 3,863, % 5 Romanya 83,972, % 89.12% 30 Danimarka 3,124, % 6 Fransa 73,082, % 90.71% 31 Avusturya 3,057, % 7 Güney Kore 66,880, % 92.16% 32 Kanada 2,480, % 8 Fas 55,410, % 93.37% 33 Hırvatistan 2,336, % 9 Gürcistan 35,918, % 94.15% 34 İran 1,865, % 10 Çin 29,914, % 94.80% 35 Belçika 1,495, % 11 Hindistan 28,008, % 95.41% 36 Türkmenistan 1,465, % 12 Tunus 20,342, % 95.85% 37 İngiltere 1,282, % 13 Almanya 20,191, % 96.29% 38 Hollanda 821, % 14 Macaristan 19,285, % 96.71% 39 Moldova 541, % 15 Vietnam 15,888, % 97.06% 40 Portekiz 202, Güney Afrika 15,355, % 97.39% 41 Norveç 86, Çek Cumhuriyeti 13,941, % 97.70% 42 Kırgızistan 55, Bulgaristan 13,753, % 98.00% 43 Slovakya 50, İsrail 13,692, % 98.29% 44 Irak 37, Yunanistan 10,656, % 98.53% 45 Suriye 16, İtalya 9,482, % 98.73% 46 Singapur 10, Finlandiya 6,018, % 98.86% 47 İsviçre 7, İspanya 5,230, % 98.98% 48 Japonya 1, Mozambik 5,228, % 99.09% 49 Tayvan Samsun Srb.Bölge 5,147, % 99.20% 50 Tayland 600 Toplam 4,594,922,622 Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 124

130 İHRACAT İŞLEMLERİ Samsun Gümrük Müdürlüğü tarafından 2010 yılında en fazla ihraç işlemi yapılan eşya fasılları; 1. Yenilen meyvalar,kabuklu yemişler,turunçgil ve kavun kabuğu, 2. Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular, 3. Metal cevherleri,cüruf ve kül, 4. Demir ve çelik, 5. Demir veya çelikten eşya, 6. Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçaları, 7. Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları dır. SAMSUN GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ FASILLAR İTİBARİYLE İHRACAT DEĞERLERİ (2010 YILI),($) Sn Fasıl adı İhracat Dolar Pay(%) Küm. Pay 922,521,752 1 Yenilen meyvalar,kabuklu yemişler,turunçgil ve kavun kabuğu 345,649, % 37.47% 2 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 199,265, % 59.07% 3 Metal cevherleri,cüruf ve kül 188,429, % 79.49% 4 Demir ve çelik 27,736, % 82.50% 5 Demir veya çelikten eşya 25,029, % 85.21% 6 Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçaları 20,164, % 87.40% 7 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 16,655, % 89.20% 8 Hayvansal ve bitkisel yağlar ve bunların müstahzarları 13,172, % 90.63% 9 Ayakkabılar,getrler,tozluklar vb eşya ve aksamı 12,790, % 92.02% 10 Tuz,kükürt,toprak ve taşlar,alçılar ve çimento 12,314, % 93.35% 11 Gübreler 9,547, % 94.39% 12 Yağlı tohum ve meyvalar,sanayi bitkileri,saman,hayvan yemi 7,345, % 95.18% 13 Yenilen çeşitli gıda müstahzarları 5,376, % 95.77% 14 Ağaç ve ağaçtan mamul eşya:odun kömürü 4,984, % 96.31% 15 Mobilyalar,aydınlatma,reklam lambaları,prefabrik yapılar 4,082, % 96.75% 16 Gıda sanayii kalıntı ve döküntüleri,hazır hayvan gıdaları 4,042, % 97.19% 17 Motorlu kara taşıtları,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğer 2,947, % 97.51% 18 Plastik ve plastikten mamul eşya 2,686, % 97.80% 19 Gemiler,suda yüzen taşıt ve araçlar 2,325, % 98.05% 20 Taş,alçı,çimento,amyant,mika vb maddelerden eşya 2,046, % 98.27% 21 Mineral yakıtlar,mineral yağlar ve müstahsalları,mumlar 1,812, % 98.47% 22 Değirmencilik ürünleri,malt,nişasta,inülin,buğday gluteni 1,604, % 98.64% 23 Şeker ve şeker mamulleri 1,546, % 98.81% 24 Kakao ve kakao müstahzarları 1,522, % 98.98% 25 Tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler 1,029, % 99.09% 26 Demiryolu ulaşım araçları vb,aksam ve parçaları 917, % 99.19% 27 Cam ve cam eşya 827, % 99.28% 28 Vatka,keçe,dokunmamış mensucat,özel iplik,sicim ve mamulleri 759, % 99.36% 29 Etler ve yenilen sakatat 747, % 99.44% 30 Zati eşya, kumanya ve başka yerde belirtilmeyen diğer eşyalar 553, % 99.50% 31 Kağıt ve karton:kağıt hamurundan kağıt ve kartondan eşya 525, % 99.56% 32 Sebze,meyva,bitki parçaları,sert kabuklu yemiş konserveleri 461, % 99.61% 33 Muhtelif kimyasal maddeler 418, % 99.65% 34 Et,balık,kabuklu hayvan,yumuşakça vb hayvansal müstahzarlar 405, % 99.70% 35 Halılar ve diğer dokumaya elverişli maddeden yer kaplamaları 335, % 99.73% 36 Oyuncaklar,oyun ve spor malzemeleri,aksam ve parçaları 270, % 99.76% 37 Balıklar,kabuklu hayvanlar,yumuşakçalar,diğer omurgasızlar 247, % 99.79% 38 Aluminyum ve aluminyum eşya 208, % 99.81% 39 Mensucattan mamul diğer eşya,kullanılmış eşya,paçavralar 198, % 99.83% 40 Seramik mamulleri 195, % 99.85% 41 Bakır ve bakırdan eşya 182, % 99.87% 42 Adi metallerden çeşitli eşya 146, % 99.89% 43 İnorganik kimyasal müstahsallar,organik,inorganik bileşikler 134, % 99.90% 44 Esasını hububat,un,nişasta,süt teşkil eden müstahzarlar 113, % 99.92% 45 Sabunlar,yüzey aktif organik maddeler,yıkama-yağlama madde, 102, % 99.93% 46 Organik kimyasal müstahsallar 91, % 99.94% 47 Kauçuk ve kauçuktan eşya 77, % 99.95% 48 Debagat ve boyacılıkta kullanılan hülasa,boya,macun,sakızlar 68, % 99.95% 49 Canlı bitkiler ve çiçekçilik müstahzarları 60, % 99.96% 50 Özel dokunmuş mensucat,dantela,duvar halıları,işlemeler 58, % 99.97% 51 Albüminoid maddeler,tutkallar,enzimler vb 46, % 99.97% 52 Optik,fotoğraf,sinema,ölçü,kontrol,ayar cihazları,tıbbi alet, 43, % 99.98% 53 Odun hamuru:lifli selülozik maddelerin hamurları,hurdalar 42, % 99.98% 54 Silahlar ve mühimmat,bunların aksam,parça ve aksesuarları 29, % 99.98% 55 Deri eşya,saraciye eşyası,seyahat eşyası,bağırsaktan eşya 27, % 99.99% 56 Adi metallerden aletler,bıçakçı eşyası,sofra takımları 26, % 99.99% 57 Canlı hayvanlar 25, % 99.99% 58 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları 14, % 99.99% 59 Sentetik ve suni devamsız lifler 13, % % 60 Dokumaya elverişli suni ve sentetik lifler 6, İnciler,kıymetli taş ve metal mamulleri,madeni paralar 6, Basılı kitap,gazete,resim vb baskı sanayi mamulu,el yazmaları 5, Örme giyim eşyası ve aksesuarları 3, Emdirilmiş,sıvanmış,kaplanmış mensucat,bunlardan teknik eşya 2, Laklar,sakızlar,bitkisel özsu ve hülasalar 2, Kahve,çay,paraguay çayı ve baharat 2, Hububat 1, Çinko ve çinkodan eşya 1, Ham postlar,deriler (kürkler hariç) ve köseleler 1, Çeşitli mamul eşya (kalemler, fırçalar vb) 1, Saatler ve bunların aksam ve parçaları Barut,patlayıcı maddeler,pirotekni mamulleri,kibrit vb Uçucu yağlar,rezinoitler,parfümeri,kozmetikler vb Şemsiye,baston,kamçı,kırbaç ve bunların aksamı Meşrubat,alkollü içkiler ve sirke Başlıklar ve aksamı Hasır:saz ve benzeri örülebilen maddelerden mamuller 127 Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 125

131 2010 YILI SAMSUN GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ ÜLKELER İTİBARİYLE İHRACAT ($) SN Ülke Adı İhracat Dolar İhracat (%) Küm.(%) SN Ülke Adı İhracat Dolar İhracat (%) 1 Rusya Federasyonu 560,202, % 60.65% 36 Ekvator Ginesi 607, % 2 Çin 122,328, % 73.90% 37 İspanya 547, % 3 Bulgaristan 42,744, % 78.52% 38 Lübnan 377, % 4 Almanya 34,079, % 82.21% 39 Yunanistan 357, % 5 Mısır 20,612, % 84.44% 40 İsrail 347, % 6 Irak 19,827, % 86.59% 41 Ürdün 300, % 7 Belçika 15,852, % 88.31% 42 Suudi Arabistan 287, % 8 İtalya 11,783, % 89.58% 43 K,K,Türk,Cum, 282, % 9 Gürcistan 11,369, % 90.81% 44 Kes,Ülke ve Böl, 239, % 10 İran 8,983, % 91.79% 45 Özbekistan 119, % 11 İngiltere 6,787, % 92.52% 46 Panama 110, % 12 Finlandiya 6,204, % 93.19% 47 Beyaz Rusya 103, % 13 Romanya 6,034, % 93.85% 48 Fas 65, % 14 Suriye 5,315, % 94.42% 49 Malta 53, % 15 Hindistan 5,163, % 94.98% 50 Kanada 52, % 16 Azerbeycan 4,759, % 95.50% 51 Katar 30, Samsun Serb,Bölge 4,213, % 95.95% 52 Liberya 29, Türkmenistan 3,522, % 96.33% 53 Marshall Adaları 21, Kazakistan 2,713, % 96.63% 54 Umman 17, Libya 2,707, % 96.92% 55 Norveç 11, Polonya 2,658, % 97.21% 56 Pakistan 10, Afganistan 2,544, % 97.48% 57 Sudan 10, İsviçre 2,512, % 97.76% 58 Jamaika 8, Ukrayna 2,307, % 98.01% 59 Moldova 8, Fransa 2,300, % 98.25% 60 Belize 6, Avusturya 1,767, % 98.45% 61 A,B,D, 4, Brezilya 1,752, % 98.64% 62 Sierra Leone 3, Tunus 1,618, % 98.81% 63 St Vincent 3, Fildişi Kıyısı 1,450, % 98.97% 64 Singapur 3, Hollanda 1,131, % 99.09% 65 Estonya 2, Angola 1,050, % 99.20% 66 Çek Cumhuriyeti 2, B,A,E, 974, % 99.31% 67 Litvanya 1, Sirbistan 883, % 99.41% 68 Lüksemburg 1, Tacikistan 765, % 99.49% 69 Portekiz Kırgızistan 694, % 99.56% Toplam İhracat 923,646,634 Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 126

132 SAMSUN GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ İHRACAT VE İTHALAT İŞLEM HACMİ ( ) ($) Yıl İhracat($) İthalat($) İhr/İth Toplam İşlem($) ,039,570 Değişim 401,782,391 Değişim 20.67% 484,821,961 Değişim ,069, % 683,327,037 70% 41.72% 968,396, % ,398,732 16% 413,809,724-39% 79.84% 744,208,456-23% ,629,134-73% 318,438,190-23% 28.46% 409,067,324-45% ,088,400 47% 508,441,426 60% 26.18% 641,529,826 57% ,838,263 43% 652,073,837 28% 29.11% 841,912,100 31% ,347,161 50% 859,569,210 32% 33.20% 1,144,916,371 36% ,550,462 53% 1,291,886,989 50% 33.79% 1,728,437,451 51% ,120,044 97% 6,739,862, % 12.73% 7,597,982, % ,245,939-22% 4,353,791,859-35% 15.28% 5,019,037,798-34% ,521,752 39% 4,594,922,622 6% 20.08% 5,517,444,374 10% Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 127

133 SAMSUN GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ NÜN TOPLAM DIŞ TİCARET İÇİNDEKİ PAYI ( ) Yıllar Türkiye İhracat($) Samsun Pay Türkiye İthalat($) Samsun Pay Türkiye Toplam($) Samsun Pay ,774,906, % 54,502,820, % 82,277,726, % ,334,216, % 41,399,082, % 72,733,299, % ,059,089, % 51,553,797, % 87,612,886, % ,252,836, % 69,339,692, % 116,592,528, % ,167,152, % 97,539,765, % 160,706,918, % ,476,408, % 116,774,150, % 190,250,559, % ,534,675, % 139,576,174, % 225,110,849, % ,271,749, % 170,062,714, % 277,334,464, % ,027,195, % 201,963,574, % 333,990,769, % ,142,612, % 140,928,421, % 243,071,033, % ,883,224, % 185,544,098, % 299,427,322, % Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 128

134 BANKACILIK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 129

135 Akbank T.A.Ş. Alternatif Bank A.Ş. Anadolubank A.Ş. Citibank A.Ş. Denizbank A.Ş. Eurobank Tekfen A.Ş. Finans Bank A.Ş. Fortis Bank A.Ş. HSBC Bank A.Ş. ING Bank A.Ş. İller Bankası Şekerbank T.A.Ş. Tekstil Bankası A.Ş. Türk Ekonomi Bankası A.Ş. Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. Türkiye Garanti Bankası A.Ş. Türkiye Halk Bankası A.Ş. Türkiye İş Bankası A.Ş. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. Toplam SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI BANKACILIK Samsun da tarihi itibariyle 19 bankanın 119 şubesi ile 4 katılım bankasının birer şubesi olmak üzere toplam 123 banka şubesi bulunmaktadır. SAMSUN DA BANKALARIN İLÇELERE DAĞILIMI ( ) İlçe Samsun 1-Alaçam Asarcık Atakum Ayvacık Bafra Canik Çarşamba Havza İlkadım Kavak Ladik Ondokuzmayıs Salıpazarı Tekkeköy Terme Vezirköprü Yakakent 1 1 Samsun Toplam Türkiye Toplam , , ,400 Kaynak: İLİMİZDE ŞUBESİ BULUNAN KATILIM BANKALARI 1-Al Baraka Türk Katılım Bankası Anonim Şirketi Samsun Şubesi 2-Asya Katılım Bankası Anonim Şirketi Samsun Şubesi 3-Kuveyt Türk Katılım Bankası Anonim Şirketi Samsun Şubesi 4-Türkiye Finans Katılım Bankası Anonim Şirketi Samsun Şubesi İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 130

136 SAMSUN İLÇELERİNDE YILLAR İTİBARİYLE BANKA ŞUBE SAYILARI ( ) Alaçam Asarcık Atakum 9 17 Ayvacık Bafra Canik 4 11 Çarşamba Havza İlkadım 3 40 Kavak Ladik Merkez İlçe Ondokuzmayıs Salıpazarı Tekkeköy Terme Vezirköprü Yakakent Toplam Kaynak: İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 131

137 BANKALARIN İL BAZINDA ŞUBE DAĞILIMLARI ( ) Bankalar Samsun Toplam Yurtiçi Kıbrıs Y. Ülkeler Yurtiçi +Yurtdışı Toplam Samsun Pay(%) Sektör 119 9, , % Mevduat Bankaları 118 9, , % Kamusal Sermayeli Bankalar 44 2, , % Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. 23 1, , % Türkiye Halk Bankası A.Ş % Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O % Özel Sermayeli Bankalar 53 4, , % Adabank A.Ş. 1 1 Akbank T.A.Ş % Alternatif Bank A.Ş % Anadolubank A.Ş % Şekerbank T.A.Ş % Tekstil Bankası A.Ş % Turkish Bank A.Ş Türk Ekonomi Bankası A.Ş % Türkiye Garanti Bankası A.Ş % Türkiye İş Bankası A.Ş. 12 1, , % Yapı ve Kredi Bankası A.Ş % Tas. Mevd. Sig. Fonuna Devr. Bankalar 1 1 Birleşik Fon Bankası A.Ş. 1 1 Yabancı Bankalar 21 2, , % Türkiye de Kurulmuş Yabancı Bankalar 21 2, , % Arap Türk Bankası A.Ş. 6 6 Citibank A.Ş % Denizbank A.Ş % Deutsche Bank A.Ş. 1 1 Eurobank Tekfen A.Ş % Finans Bank A.Ş % Fortis Bank A.Ş % HSBC Bank A.Ş % ING Bank A.Ş % Millennium Bank A.Ş Turkland Bank A.Ş Türkiye de Şube Açan Yabancı Bankalar Bank Mellat 3 3 Habib Bank Limited 1 1 JPMorgan Chase Bank N.A. 1 1 Société Générale (SA) The Royal Bank of Scotland N.V. 3 3 WestLB AG 1 1 Kalkınma ve Yatırım Bankaları % Kamusal Sermayeli Bankalar % İller Bankası % Türk Eximbank 2 2 Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. 1 1 Özel Sermayeli Bankalar Aktif Yatırım Bankası A.Ş. 6 6 Diler Yatırım Bankası A.Ş. 1 1 GSD Yatırım Bankası A.Ş. 1 1 İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş. 1 1 Nurol Yatırım Bankası A.Ş. 2 2 Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş Yabancı Bankalar 5 5 BankPozitif Kredi ve Kalkınma Bankası A.Ş. 2 2 Credit Agricole Yatırım Bankası Türk A.Ş. 1 1 Merrill Lynch Yatırım Bank A.Ş. 1 1 Taib Yatırım Bank A.Ş. 1 1 İllerde bulunan banka sayısı % Kaynak: İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 132

138 SAMSUN VE TÜRKİYE BANKA ŞUBESİ SAYILARI ( ) Yıllar Yurtiçi Toplam 6,868 6,065 5,921 6,057 6,200 6,802 7,568 8,737 8,972 9,400 Samsun Samsun Yüzde (%) 1.24% 1.19% 1.15% 1.14% 1.13% 1.13% 1.16% 1.26% 1.26% 1.27% Kaynak: Yukarıdaki tablo ve grafikler incelendiğinde; 2001 yılında 85 banka şubesi ile %1.24 paya sahip olan Samsun un 2010 yılı sonunda 119 banka ile %1.27 paya ulaştığı görülmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 133

139 SAMSUN BANKALARINDA MEVDUAT VE KREDİ Samsun bankalarında 2010 yılı sonu itibariyle 2 milyar 657 milyon dolarlık mevduat bulunmakta ve %0.73 pay ile 17. Sırada yer almaktadır yılı kredi stoku ise 2 Milyar 838 Milyon dolara ulaşarak %0.97 pay ile yine 17. Sırada yerini almıştır. SAMSUN BANKALARINDA MEVDUAT VE KREDİ KULLANIM MİKTARLARI TABLOSU Yıllar Mevduat (Milyon$) Sıra Pay(%) Kredi (Milyon$) Sıra Pay(%) Kredi/Mevduat(%) % % 21.1% % % 22.4% % % 34.2% , % % 45.8% , % % 59.7% , % 1, % 72.4% , % 1, % 92.9% , % 1, % 92.3% , % 1, % 88.6% , % 2, % 106.8% Kaynak: Payların hesabında Yabancı Ülkeler ve Kıbrıs dahil edilmemiştir. Aşağıdaki grafiklerden de görüldüğü gibi Samsun un toplam mevduat payı hem çok düşük ve azalmakta, toplam kredi stok miktarı da sürekli artmaktadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 134

140 MEVDUAT VE KREDİNİN YILLAR İTİBARİYLE DEĞİŞİMİ Aşağıdaki grafik incelendiğinde 2010 yılı sonu itibariyle kredi stok miktarının, mevduat miktarını geçtiği görülmektedir. Samsun un kredi mevduat oranı ise 2002 yılında %22.4 iken 2010 yılı sonunda bu oran %106.8 e yükselmiştir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 135

141 MEVDUATIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI Samsun, yılları arasında mevduat bakımından Türkiye ortalamasının bir miktar altında bir artışla (%227.4) 2 milyar 658 milyon dolarlık mevduat hacmine ulaşmıştır. Samsun mevduat büyüklüğü ile 2010 yılı sonunda 17. Sırada yer almaktadır. MEVDUATIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI (MİLYON$) ( ) Sn İller /2010(%) Türkiye Toplam 115, , , , , , , , % 1 İstanbul 46,869 58,794 76,623 92, , , , , % 2 Ankara 20,925 26,520 31,530 34,689 55,003 48,599 50,799 63, % Yabancı Ülkeler 4,971 6,809 14,336 16,793 20,460 21,631 25,582 34, % 3 İzmir 6,487 8,322 10,419 12,758 17,380 17,142 19,440 21, % 4 Bursa 3,092 3,961 4,647 5,454 7,397 6,974 7,792 9, % 5 Antalya 2,419 3,301 4,076 4,764 6,731 6,456 7,445 8, % 6 Adana 1,852 2,485 2,960 3,597 5,237 4,974 5,665 6, % 7 Kocaeli 1,919 2,598 2,932 2,878 3,871 3,691 4,225 5, % 8 İçel (Mersin) 1,298 1,743 2,196 2,580 3,727 3,401 4,243 4, % 9 Muğla 1,142 1,471 1,945 2,429 3,401 3,148 3,825 4, % 10 Konya 1,361 1,610 1,818 2,052 2,923 2,689 3,244 3, % 11 Balıkesir 1,122 1,454 1,744 2,036 3,001 2,782 3,199 3, % 12 Kayseri 1,025 1,404 1,586 1,840 2,498 2,427 2,998 3, % 13 Denizli 1,060 1,339 1,569 1,864 2,596 2,480 2,941 3, % 14 Aydın 892 1,230 1,522 1,837 2,663 2,439 2,794 3, % 15 Eskişehir 977 1,383 1,719 1,729 2,660 2,512 3,212 3, % 16 Hatay 1,045 1,623 1,694 1,973 2,531 2,543 2,744 3, % 17 Samsun 812 1,102 1,279 1,560 2,067 1,947 2,244 2, % 18 Manisa ,168 1,402 2,011 1,914 2,172 2, % 19 Gaziantep 772 1,066 1,283 1,307 1,778 1,966 2,349 2, % 20 Zonguldak ,104 1,300 1,804 1,691 2,454 2, % Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği, sıralama 2010 yılına göre yapılmıştır.ilk 20 il Alınmıştır. KREDİLERİN İLLERE GÖRE DAĞILIMI Samsun, yılları arasında Kredi stoku bakımından Türkiye ortalamasının çok üzerinde bir artışla (%923) 2 milyar 838 milyon dolarlık kredi stokuna ulaşmıştır. Samsun Kredi stoğu büyüklüğü ile 2010 yılı sonunda 17. Sırada yer almaktadır. KREDİLERİN İLLERE GÖRE DAĞILIMI (MİLYON$) ( ) Sn İller /2010(%) Türkiye Toplam 49,525 76, , , , , , , % 1 İstanbul 20,225 29,814 39,990 57,828 86,544 79,552 90, , % 2 Ankara 4,400 6,842 11,602 16,456 23,623 21,566 25,766 32, % Yabancı Ülkeler 7,436 10,432 16,583 22,471 38,523 46,031 38,867 31, % 3 İzmir 2,713 3,811 5,825 7,563 12,244 12,080 12,766 17, % 4 Antalya 725 1,538 2,565 3,748 6,037 6,431 7,259 9, % 5 Bursa 1,110 1,732 2,576 3,621 5,794 6,061 6,256 8, % 6 Adana 1,069 1,529 2,222 2,845 4,014 4,130 4,693 6, % 7 Kocaeli 1,813 3,332 4,674 2,438 3,513 3,750 4,028 6, % 8 Gaziantep ,349 1,840 2,759 2,973 2,969 4, % 9 İçel (Mersin) ,346 1,740 2,871 2,874 3,101 4, % İller Bankası 1,184 1,605 2,028 2,450 3,590 3,516 4,152 4, % 10 Konya ,009 1,487 2,584 2,662 2,862 4, % 11 Hatay ,143 1,778 1,715 2,430 3, % 12 Kayseri ,075 1,604 2,264 2,160 2,227 3, % 13 Denizli ,067 1,488 2,227 2,252 2,221 3, % 14 Manisa ,302 2,228 2,169 2,359 3, % 15 Muğla ,340 2,242 2,198 2,351 3, % 16 Balıkesir ,169 1,903 1,880 2,081 2, % 17 Samsun ,129 1,921 1,797 1,989 2, % 18 Aydın ,313 2,096 2,097 2,149 2, % 19 Eskişehir ,014 1,637 1,574 1,775 2, % 20 Tekirdağ ,680 1,624 1,657 2, % Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği, sıralama 2010 yılına göre yapılmıştır.ilk 20 il Alınmıştır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 136

142 KİŞİ BAŞINA MEVDUAT VE KREDİ DURUMU KİŞİ BAŞINA MEVDUAT MİKTARI TABLOSU ( ) Yıllar 2007 Yılı 2008 Yılı 2009 Yılı 2010 Yılı Mevduat(Milyon$) 307, , , ,640 Türkiye Nüfus 70,586,256 71,517,100 72,561,312 73,722,988 Kişi Başı Mevduat($) 4,359 4,163 4,699 5,421 Mevduat(Milyon$) 2,067 1,947 2,244 2,658 Nüfus 1,228,959 1,233,677 1,250,076 1,252,693 Samsun Kişi Başı Mevduat($) 1,682 1,579 1,795 2,121 Kişi Başına Kredi (%) 38.6% 37.9% 38.2% 39.1% Kişi Başına Sıralama Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği KİŞİ BAŞINA KREDİ MİKTARI TABLOSU ( ) Yıllar 2007 Yılı 2008 Yılı 2009 Yılı 2010 Yılı Kredi(Milyon $) 240, , , ,731 Türkiye Nüfus 70,586,256 71,517,100 72,561,312 73,722,988 Kişi Başı Kredi($) 3,409 3,343 3,516 4,473 Kredi(Milyon $) 1,921 1,797 1,989 2,838 Nüfus 1,228,959 1,233,677 1,250,076 1,252,693 Samsun Kişi Başı Kredi($) 1,563 1,457 1,591 2,266 Kişi Başına Kredi (%) 45.9% 43.6% 45.3% 50.7% Kişi Başına Sıralama Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği Tablo ve grafiklerden de görüldüğü gibi 2007/2010 yıllarında Samsun kişi başına mevduat ve kredi stokunda Türkiye ortalamasının çok altında yer almaktadır yılında Samsun kişi başına mevduat miktarında 2,121.-$ ile Türkiye 35. si, Kişi Başına kredi stok miktarında ise 2,266.-$ ile Türkiye 28. si, durumundadır yılında Samsun toplam mevduat ve toplam kredi stokunda 17. sırada olmasına rağmen, kişi başına ortalama mevduat ve ortalama kredi kullanımında çok gerilerde kalmaktadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 137

143 İLLERİN KİŞİ BAŞINA MEVDUAT VE KREDİ MİKTARI TABLOSU (2010 YILI) ($) SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI Sn İller 2010 Tp. Nüfus Kişi Bş. KB(%) Sn İller 2010 Tp. Nüfus Kişi Bş. KB(%) Mevduat 2010 Mevduat Kredi 2010 Kredi 1 Ankara 63, % 4,771, % 13, % 1 İstanbul 126, % 13,255,685 9, % 2 İstanbul 165, % 13,255, % 12, % 2 Ankara 32, % 4,771,716 6, % 3 İzmir 21, % 3,948, % 5, % 3 Antalya 9, % 1,978,333 4, % Türkiye 399,640 73,722,988 5,421 Türkiye 329,731 73,722,988 4,473 4 Muğla 4, % 817, % 5, % 4 İzmir 17, % 3,948,848 4, % 5 Antalya 8, % 1,978, % 4, % 5 Kocaeli 6, % 1,560,138 3, % 6 Eskişehir 3, % 764, % 4, % 6 Muğla 3, % 817,503 3, % 7 Zonguldak 2, % 619, % 3, % 7 Bursa 8, % 2,605,495 3, % 8 Tunceli % 76, % 3, % 8 Denizli 3, % 931,823 3, % 9 Uşak 1, % 338, % 3, % 9 Adana 6, % 2,085,225 3, % 10 Denizli 3, % 931, % 3, % 10 Eskişehir 2, % 764,584 3, % 11 Kırklareli 1, % 332, % 3, % 11 Edirne 1, % 390,428 2, % 12 Bursa 9, % 2,605, % 3, % 12 Gaziantep 4, % 1,700,763 2, % 13 Kocaeli 5, % 1,560, % 3, % 13 Tekirdağ 2, % 798,109 2, % 14 Edirne 1, % 390, % 3, % 14 Aydın 2, % 989,862 2, % 15 Aydın 3, % 989, % 3, % 15 Kayseri 3, % 1,234,651 2, % 16 Balıkesir 3, % 1,152, % 3, % 16 Kırklareli % 332,791 2, % 17 Bartın % 187, % 2, % 17 Mersin 4, % 1,647,899 2, % 18 Adana 6, % 2,085, % 2, % 18 Yalova % 203,741 2, % 19 Yalova % 203, % 2, % 19 Çanakkale 1, % 490,397 2, % 20 Tekirdağ 2, % 798, % 2, % 20 Bolu % 271,208 2, % 21 Kayseri 3, % 1,234, % 2, % 21 Balıkesir 2, % 1,152,323 2, % 22 Nevşehir % 282, % 2, % 22 Rize % 319,637 2, % 23 Kırşehir % 221, % 2, % 23 Hatay 3, % 1,480,571 2, % 24 Mersin 4, % 1,647, % 2, % 24 Zonguldak 1, % 619,703 2, % 25 Trabzon 2, % 763, % 2, % 25 Trabzon 1, % 763,714 2, % 26 Isparta 1, % 448, % 2, % 26 Burdur % 258,868 2, % 27 Çanakkale 1, % 490, % 2, % 27 Karabük % 227,610 2, % 28 Burdur % 258, % 2, % 28 Samsun 2, % 1,252,693 2, % 29 Sinop % 202, % 2, % 29 Manisa 3, % 1,379,484 2, % 30 Aksaray % 377, % 2, % 30 Uşak % 338,019 2, % 31 Karabük % 227, % 2, % 31 Çorum 1, % 535,405 2, % 32 Giresun % 419, % 2, % 32 Amasya % 334,786 2, % 33 Karaman % 232, % 2, % 33 Artvin % 164,759 2, % 34 Bolu % 271, % 2, % 34 Sakarya 1, % 872,872 2, % 35 Samsun 2, % 1,252, % 2, % 35 Kastamonu % 361,222 2, % 36 Hatay 3, % 1,480, % 2, % 36 Nevşehir % 282,337 2, % 37 Erzincan % 224, % 2, % 37 Bilecik % 225,381 2, % 38 Artvin % 164, % 2, % 38 Çankırı % 179,067 2, % 39 Sivas 1, % 642, % 1, % 39 Isparta % 448,298 2, % 40 Manisa 2, % 1,379, % 1, % 40 Sinop % 202,740 2, % 41 Konya 3, % 2,013, % 1, % 41 Konya 4, % 2,013,845 2, % 42 Kastamonu % 361, % 1, % 42 Düzce % 338,188 1, % 43 Çorum % 535, % 1, % 43 Bartın % 187,758 1, % 44 Rize % 319, % 1, % 44 Kırşehir % 221,876 1, % 45 Afyonkarahisar 1, % 697, % 1, % 45 Giresun % 419,256 1, % 46 Amasya % 334, % 1, % 46 Afyonkarahisar 1, % 697,559 1, % 47 Elazığ % 552, % 1, % 47 Kırıkkale % 276,647 1, % 48 Sakarya 1, % 872, % 1, % 48 Tokat 1, % 617,802 1, % 49 Malatya 1, % 740, % 1, % 49 Tunceli % 76,699 1, % 50 Bilecik % 225, % 1, % 50 Niğde % 337,931 1, % 51 Gaziantep 2, % 1,700, % 1, % 51 Sivas 1, % 642,224 1, % 52 Çankırı % 179, % 1, % 52 Karaman % 232,633 1, % 53 Düzce % 338, % 1, % 53 Ordu 1, % 719,183 1, % 54 Yozgat % 476, % 1, % 54 Kütahya % 590,496 1, % 55 Niğde % 337, % 1, % 55 Kahramanmaraş 1, % 1,044,816 1, % 56 Kütahya % 590, % 1, % 56 Yozgat % 476,096 1, % 57 Bayburt % 74, % 1, % 57 Aksaray % 377,505 1, % 58 Ordu % 719, % 1, % 58 Malatya 1, % 740,643 1, % 59 Kırıkkale % 276, % 1, % 59 Erzincan % 224,949 1, % 60 Ardahan % 105, % 1, % 60 Bayburt % 74,412 1, % 61 Gümüşhane % 129, % 1, % 61 Elazığ % 552,646 1, % 62 Iğdır % 184, % 1, % 62 Gümüşhane % 129,618 1, % 63 Tokat % 617, % 1, % 63 Osmaniye % 479,221 1, % 64 Kahramanmaraş 1, % 1,044, % 1, % 64 Erzurum 1, % 769,085 1, % 65 Erzurum % 769, % 1, % 65 Ardahan % 105,454 1, % 66 Kars % 301, % 1, % 66 Adıyaman % 590,935 1, % 67 Osmaniye % 479, % % 67 Kars % 301,766 1, % 68 Diyarbakır 1, % 1,528, % % 68 Iğdır % 184,418 1, % 69 Adıyaman % 590, % % 69 Kilis % 123,135 1, % 70 Hakkari % 251, % % 70 Diyarbakır 1, % 1,528,958 1, % 71 Bingöl % 255, % % 71 Bingöl % 255, % 72 Kilis % 123, % % 72 Mardin % 744, % 73 Ağrı % 542, % % 73 Şanlıurfa 1, % 1,663, % 74 Batman % 510, % % 74 Bitlis % 328, % 75 Mardin % 744, % % 75 Batman % 510, % 76 Van % 1,035, % % 76 Van % 1,035, % 77 Siirt % 300, % % 77 Siirt % 300, % 78 Bitlis % 328, % % 78 Şırnak % 430, % 79 Şırnak % 430, % % 79 Ağrı % 542, % 80 Şanlıurfa % 1,663, % % 80 Hakkari % 251, % 81 Muş % 406, % % 81 Muş % 406, % Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği, Toplam mevduat ve toplam kredi xmilyon$, sıralamalar kişi başına mevduat ve kişi başı kredi miktarına göredir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 138

144 2010 YILINDA İLLERİN MEVDUAT VE KREDİ DURUMU 2010 yılı mevduat durumu incelendiğinde Samsun un toplam 4 milyar 86 milyon TL toplam mevduat ve % 0.73 pay ile 17. Sırada olduğu, 2010 yılı kredi stokuna göre ise 4 milyar 364 milyon TL toplam kredi ve % 0.97 pay ile 17. Sırada yer aldığı görülmektedir. MEVDUATIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI Samsun da toplam mevduatın %57.41 i tasarruf mevduatı, %21.5 i döviz tevdiat hesabı, %14.38 i ticari kuruluşlar mevduatı, %4.65 i resmi kuruluşlar mevduatı şeklindedir. Türkiye de ise mevduatın %39.36 sı tasarruf mevduatı, %27.85 i Döviz tevdiat hesabı, %18.59 u Ticari kuruluşlar mevduatı, %4.25 i resmi kuruluşlar mevduatıdır. MEVDUATIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI TABLOSU (2010, BİN TL) SN Bölgeler ve İller* Tasarruf Mevduatı Resmi Kuruluşlar Ticari Kuruluşlar Bankalar Mevduatı Döviz Tevdiat Hesabı Diğer Kuruluşlar Mevduatı Kıymetli Madenler Depo Hesapları Toplam Mevduatı Mevduatı Toplam** 241,873,957 26,092, ,217,792 28,494, ,104,828 30,785,821 1,917, ,486,214 T.Mevduat % 39.36% 4.25% 18.59% 4.64% 27.85% 5.01% 0.31% % 1 İstanbul 94,738,558 2,781,397 51,239,337 13,199,964 79,516,701 12,867, , ,194,946 2 Ankara 26,368,120 12,983,184 19,551,498 5,124,817 23,291,366 9,393, ,876 97,029,426 Yabancı Ülkeler 206, ,388,093 10,135,618 18,978,905 4,340, ,049,478 3 İzmir 21,125, ,409 3,586,144 4,438 7,063, ,424 95,336 33,120,539 4 Bursa 7,790, ,502 2,110, ,245, ,428 61,143 13,873,634 5 Antalya 7,866, ,287 1,051, ,137, ,201 34,826 13,607,836 6 Adana 6,469, ,325 1,054, ,558, ,553 23,678 9,583,175 7 Kocaeli (İzmit) 3,577, ,783 1,739,444 1,499 2,105, ,431 31,019 8,171,860 8 İçel (Mersin) 4,512, , , ,249,416 96,551 16,169 6,685,866 9 Muğla 4,271, , , ,365,771 62,288 24,556 6,456, Konya 2,614, ,639 1,021, ,797, ,147 32,344 5,928, Balıkesir 3,704, , , ,194,935 69,334 21,928 5,578, Kayseri 2,241, , , ,057,451 73,282 12,043 5,372, Denizli 3,118, , , ,272,911 56,678 16,286 5,106, Aydın 3,339, , , ,031,089 64,214 13,814 4,907, Eskişehir 2,394, ,972 1,340, ,770 58,978 17,546 4,879, Hatay (Antakya) 2,715, , , ,333,415 84,231 8,852 4,806, Samsun 2,345, , , ,645 67,237 16,914 4,086,271 Samsun (%) 0.97% 0.73% 0.62% 0.00% 0.58% 0.26% 0.88% 0.73% 18 Manisa 2,727, , , , ,166 13,480 4,083, Gaziantep 1,723, , , ,180,501 98,138 9,230 3,935, Zonguldak 1,970, , , , ,569 6,944 3,760, Tekirdağ 2,487, , , ,625 70,120 12,926 3,558, Trabzon 1,689, , , ,559 33,351 10,032 3,092, Sakarya 1,169, , , ,220 22,482 10,815 2,130, Edirne 1,389,841 45, , ,193 27,043 9,450 2,019, Çanakkale 1,397, , , ,274 44,239 14,162 1,955, Uşak 1,061,452 64, , ,131 13,383 6,161 1,946,295 Kıbrıs 812, , ,036 22, ,859 79, ,941, Diyarbakır 922, , , ,585 67,167 7,415 1,936, Sivas 973, , , ,212 30,524 6,250 1,904, Afyonkarahisar 969, , , ,922 15,208 11,721 1,892, Isparta 1,122,161 72, , ,270 15,065 8,829 1,813,466 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 139

145 KREDİLERİN İLLERE GÖRE DAĞILIMI Samsun da 2010 yılı sonu itibariyle toplam kredilerin %85.86 sı ihtisas dışı kredilerden, %14.14 ü de ihtisas kredilerinden oluşmaktadır. Tarım kredilerinin payı %7.96, mesleki kredilerin payı ise %2.12 kadardır. Türkiye de ise 2010 yılı sonu itibariyle toplam kredilerin %93.4 ü ihtisas dışı kredilerden, %6.6 sı da ihtisas kredilerinden oluşmaktadır. Tarım kredilerinin payı %3.5, mesleki kredilerin payı ise %0.97 kadardır. KREDİLERİN İLLERE GÖRE DAĞILIMI TABLOSU (2010, BİN TL) Sn Bölgeler ve İller* İhtisas Kredileri İhtisas Dışı Tarım Gayrimenkul Mesleki Denizcilik Turizm Diğer Krediler Toplam*** Türkiye Toplam 17,726, ,914, ,572 10,669, ,517, ,994,403 Toplam Kredi % 3.50% 0.00% 0.97% 0.00% 0.03% 2.10% 93.40% % 1 İstanbul 242, , , , ,472, ,993,982 2 Ankara 648, , ,578 48,329,789 49,944,622 Yabancı Ülkeler ,830,330 48,830,330 3 İzmir 1,534, , , ,597 24,567,685 26,646,474 4 Antalya 930, , , ,765 13,641,546 15,088,697 5 Bursa 698, , , ,057 12,742,463 13,821,280 6 Adana 942, , ,584 61,514 8,878,342 9,967,121 7 Kocaeli (İzmit) 119, , ,274 9,274,435 9,506,683 8 Gaziantep 289, , , ,270 7,085,518 7,647,895 9 İçel (Mersin) 593, , ,337 76,222 6,008,410 6,710,707 İller Bankası A.Ş.** ,656,150 13,458 6,669, Konya 795, , ,848 5,246,384 6,199, Hatay (Antakya) 346, , , ,818 5,131,127 5,656, Kayseri 341, , ,412 4,822,342 5,282, Denizli 365, , ,524 4,322,282 4,827, Manisa 660, , , ,128 3,921,162 4,790, Muğla 297, , ,081 44,125 4,248,388 4,691, Balıkesir 498, , ,203 3,782,928 4,419, Samsun 347, , ,150 3,747,239 4,364,433 Samsun Pay % 1.96% 1.88% 4.50% 0.88% 0.97% Samsun Kredi % 7.96% 0.00% 2.12% 0.00% 0.00% 4.06% 85.86% % 18 Aydın 561, , ,778 70,253 3,588,135 4,278, Eskişehir 234, , ,137 3,268,964 3,591, Tekirdağ 259, , ,095 3,164,312 3,491, Sakarya 188, , ,911 2,622,940 2,876, Trabzon 78, , ,723 2,659,917 2,864, Kahramanmaraş 135, , ,588 2,300,327 2,519, Diyarbakır 200, , ,388 2,118,885 2,432, Zonguldak 45, , ,435 2,221,064 2,343, Afyon 286, , ,142 1,607,932 2,017, Şanlıurfa 258, , ,106 1,530,197 1,969, Çanakkale 264, , ,036 48,846 1,570,053 1,916, Çorum 196, , ,248 1,516,683 1,798, Edirne 281, , ,175 1,454,637 1,779,922 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 140

146 PROTESTOLU SENETLER İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 141

147 PROTESTO EDİLEN SENETLER Samsun un yıllar itibariyle protestolu senet durumu incelendiğinde, hem protestolu senet sayısı bakımından hem de protestolu senet tutarı bakımından Türkiye sıralamasının sürekli yükseldiği ve payının da arttığı görülmektedir. Protestolu senet sayısı bakımından 2000 yılında Samsun un payı %0.94 iken 2010 yılsonu itibariyle bu oran %1.77 ye yükselmiştir. Samsun protestolu senet sayısı bakımından 2000 yılında 19. Sırada iken 2010 yılında 11. Sıraya yükselmiştir. Protestolu senet tutarı bakımından 2000 yılında Samsun un payı %0.51 iken 2010 yılsonu itibariyle bu oran %1.33 e yükselmiştir. Samsun protestolu senet tutarı bakımından 2000 yılında 22. Sırada iken 2010 yılında 13. Sıraya yükselmiştir. Samsun da protestolu senet başına tutar ortalama değerleri de Türkiye ortalamasına yaklaşmaktadır. Samsun senet başına tutar bakımından 2000 yılında Türkiye ortalamasının %54.5 ine ulaşırken, 2010 yıl sonu itibariyle Türkiye ortalamasının %75.4 üne ulaşmıştır. PROTESTOLU SENETLER (ADET BAZINDA)( ) Yıllar Samsun Türkiye Samsun Pay Samsun Sıra , , % , , % , , % , , % , , % , , % , , % ,742 1,029, % ,508 1,130, % ,291 1,175, % , , % 11. Kaynak: T.C.M.B PROTESTOLU SENETLER (TUTAR BAZINDA) (TL) ( ) Yıllar Samsun Türkiye Samsun Pay Samsun Sıra Senet Başına Tutar(TL) Samsun Türkiye (%) ,550, ,143, % 22. 1,671 3, % ,014, ,775, % 18. 2,639 4, % ,032, ,703, % 17. 2,902 4, % ,870, ,209, % 17. 2,825 4, % ,415,593 1,542,150, % 18. 3,089 4, % ,593,944 2,644,834, % 17. 3,390 4, % ,573,164 3,857,801, % 18. 3,821 4, % ,610,965 5,489,346, % 15. 4,038 5, % ,640,311 6,519,974, % 11. 4,954 5, % ,312,823 7,530,881, % 12. 5,190 6, % ,400,855 5,584,255, % 13. 4,677 6, % Kaynak: T.C.M.B İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 142

148 SAMSUN VE TÜRKİYE PROTESTOLU SENET SAYISI GRAFİKLERİ İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 143

149 SAMSUN VE TÜRKİYE PROTESTOLU SENET TUTAR GRAFİKLERİ İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 144

150 PROTESTO EDİLEN SENETLERİN İL BAZINDA ADET, TUTAR VE ORANLARI (2010) 2010 Yılı Protesto Edilen Senetlerin Tutarının İl Bazında Dağılımı (1.000 TL ve Üzeri İller İtibariyle, TL Altı Global Olarak)( TL ) 2010 Yılı İtibariyle Protesto Edilen Senetlerin Adedinin İl Bazında Dağılımı SN İLLER TOPLAM Pay(%) SN İLLER TOPLAM Pay(%) 1 İSTANBUL ,70% 1 İSTANBUL ,38% 2 ANKARA ,72% 2 ANKARA ,50% 3 İZMİR ,72% 3 İZMİR ,12% 4 ANTALYA ,11% 4 ANTALYA ,94% 5 BURSA ,76% 5 BURSA ,78% 6 KONYA ,17% 6 KONYA ,52% 7 MUĞLA ,51% 7 MUĞLA ,24% 8 KOCAELİ ,03% 8 KOCAELİ ,07% 9 GAZİANTEP ,76% 9 ADANA ,80% 10 ADANA ,70% 10 MERSİN ,79% 11 MERSİN ,67% 11 SAMSUN ,77% 12 BALIKESİR ,38% 12 BALIKESİR ,73% 13 SAMSUN ,33% 13 GAZİANTEP ,65% 14 KAYSERİ ,30% 14 MANİSA ,60% 15 MANİSA ,28% 15 KAYSERİ ,54% 16 AYDIN ,06% 16 DENİZLİ ,49% 17 DENİZLİ ,02% 17 AYDIN ,49% 18 TEKİRDAĞ ,92% 18 SAKARYA ,17% 19 SAKARYA ,89% 19 TRABZON ,13% 20 TRABZON ,84% 20 TEKİRDAĞ ,06% 21 DİYARBAKIR ,81% 21 HATAY ,97% 22 ESKİŞEHİR ,77% 22 ZONGULDAK ,92% 23 HATAY ,74% 23 ORDU ,84% 24 URFA ,66% 24 ERZURUM ,82% 25 ERZURUM ,64% 25 ESKİŞEHİR ,81% 26 ZONGULDAK ,63% 26 AFYON ,75% 27 ÇANAKKALE ,63% 27 ÇANAKKALE ,74% 28 VAN ,58% 28 ÇORUM ,72% 29 KAHRAMANMARAŞ ,56% 29 KAHRAMANMARAŞ ,69% 30 ORDU ,55% 30 TOKAT ,66% 31 AFYON ,53% 31 ISPARTA ,65% 32 ÇORUM ,50% 32 MALATYA ,63% 33 SİVAS ,47% 33 SİVAS ,63% 34 TOKAT ,47% 34 URFA ,60% 35 DÜZCE ,47% 35 KÜTAHYA ,60% 36 MALATYA ,46% 36 DÜZCE ,57% 37 ISPARTA ,43% 37 DİYARBAKIR ,55% 38 EDİRNE ,41% 38 EDİRNE ,52% 39 ELAZIĞ ,40% 39 VAN ,51% 40 BOLU ,38% 40 GİRESUN ,47% 41 BİLECİK ,37% 41 UŞAK ,47% 42 KIRKLARELİ ,36% 42 KIRKLARELİ ,43% 43 BATMAN ,35% 43 AKSARAY ,42% 44 KÜTAHYA ,33% 44 YOZGAT ,42% 45 AKSARAY ,33% 45 BOLU ,42% 46 ADIYAMAN ,32% 46 AMASYA ,40% 47 GİRESUN ,31% 47 RİZE ,40% 48 RİZE ,30% 48 ELAZIĞ ,39% 49 YOZGAT ,29% 49 KIRIKKALE ,34% 50 KIRIKKALE ,28% 50 KASTAMONU ,33% 51 AMASYA ,27% 51 NEVŞEHİR ,32% 52 UŞAK ,26% 52 KARABÜK ,32% 53 NİĞDE ,24% 53 NİĞDE ,31% 54 BURDUR ,24% 54 BURDUR ,31% 55 MUŞ ,22% 55 KARAMAN ,28% 56 KASTAMONU ,22% 56 YALOVA ,28% 57 NEVŞEHİR ,22% 57 KIRŞEHİR ,28% 58 YALOVA ,22% 58 ADIYAMAN ,27% 59 AĞRI ,22% 59 OSMANİYE ,25% 60 OSMANİYE ,21% 60 SİNOP ,23% 61 KARAMAN ,21% 61 BİLECİK ,23% 62 KARABÜK ,19% 62 ARTVİN ,23% 63 KARS ,19% 63 ERZİNCAN ,20% 64 MARDİN ,19% 64 AĞRI ,19% 65 KIRŞEHİR ,18% 65 MARDİN ,17% 66 ERZİNCAN ,17% 66 BATMAN ,17% 67 ÇANKIRI ,17% 67 BARTIN ,17% 68 ARTVİN ,16% 68 MUŞ ,16% 69 SİNOP ,16% 69 KARS ,16% 70 BİTLİS ,13% 70 ÇANKIRI ,14% 71 IĞDIR ,11% 71 ŞIRNAK ,12% 72 ŞIRNAK ,10% 72 BİTLİS ,11% 73 HAKKARİ ,09% 73 IĞDIR 957 0,11% 74 BARTIN ,09% 74 GÜMÜŞHANE 906 0,10% 75 BİNGÖL ,08% 75 BİNGÖL 878 0,10% 76 SİİRT ,07% 76 HAKKARİ 772 0,09% 77 GÜMÜŞHANE ,07% 77 ARDAHAN 649 0,07% 78 BAYBURT ,06% 78 BAYBURT 615 0,07% 79 ARDAHAN ,05% 79 SİİRT 456 0,05% 80 TUNCELİ ,04% 80 KİLİS 325 0,04% 81 KİLİS ,03% 81 TUNCELİ 218 0,02% TOPLAM TOPLAM GLOBAL TOPLAM GLOBAL TOPLAM GENEL TOPLAM GENEL TOPLAM Kaynak: TCMB Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü Yukarıdaki tablodan da görülebileceği gibi Samsun 2010 yılında protesto edilen senetlerin sayısı bakımından 15,908 adet senet ile Türkiye 11.si, toplam tutar bakımından da 74,400,855.-TL toplam tutar ile Türkiye 13.sü durumundadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 145

151 PROTESTO EDİLEN SENETLERİN İL BAZINDA ADET, TUTAR VE ORANLARI (2009 * ) 2009 Yılı Protesto Edilen Senetlerin Tutarının İl Bazında Dağılımı (1.000 TL ve Üzeri İller İtibariyle, TL Altı Global Olarak)( TL ) 2009 Yılı İtibariyle Protesto Edilen Senetlerin Adedinin İl Bazında Dağılımı Sn İLLER TOPLAM Pay(%) Sn İLLER TOPLAM Pay(%) 1 İSTANBUL 2,162,697, % 1 İSTANBUL 252, % 2 ANKARA 953,099, % 2 ANKARA 143, % 3 İZMİR 459,416, % 3 İZMİR 77, % 4 ANTALYA 390,544, % 4 BURSA 58, % 5 BURSA 374,219, % 5 ANTALYA 55, % 6 KONYA 230,660, % 6 KONYA 49, % 7 MUĞLA 177,228, % 7 KOCAELİ 25, % 8 KOCAELİ 168,604, % 8 MUĞLA 25, % 9 ADANA 143,541, % 9 ADANA 22, % 10 MERSİN 132,379, % 10 BALIKESİR 21, % 11 GAZİANTEP 128,675, % 11 MERSİN 21, % 12 SAMSUN 105,312, % 12 SAMSUN 20, % 13 MANİSA 104,667, % 13 MANİSA 20, % 14 BALIKESİR 97,774, % 14 GAZİANTEP 19, % 15 KAYSERİ 92,829, % 15 DENİZLİ 17, % 16 AYDIN 88,737, % 16 AYDIN 17, % 17 DENİZLİ 80,850, % 17 KAYSERİ 16, % 18 TEKİRDAĞ 79,504, % 18 SAKARYA 14, % 19 SAKARYA 75,930, % 19 TEKİRDAĞ 12, % 20 ESKİŞEHİR 63,159, % 20 TRABZON 12, % 21 TRABZON 62,844, % 21 HATAY 11, % 22 ZONGULDAK 62,466, % 22 ESKİŞEHİR 10, % 23 HATAY 57,817, % 23 ERZURUM 10, % 24 DİYARBAKIR 57,817, % 24 ZONGULDAK 10, % 25 ÇANAKKALE 57,345, % 25 ORDU 10, % 26 ERZURUM 51,976, % 26 AFYON 9, % 27 URFA 45,628, % 27 ÇANAKKALE 8, % 28 KAHRAMANMARAŞ 44,278, % 28 ÇORUM 8, % 29 ORDU 44,108, % 29 KAHRAMANMARAŞ 8, % 30 AFYON 39,433, % 30 MALATYA 7, % 31 MALATYA 36,580, % 31 ISPARTA 7, % 32 VAN 34,865, % 32 SİVAS 7, % 33 ISPARTA 33,661, % 33 TOKAT 7, % 34 ÇORUM 33,564, % 34 UŞAK 7, % 35 SİVAS 33,408, % 35 KÜTAHYA 6, % 36 UŞAK 32,615, % 36 URFA 6, % 37 DÜZCE 31,025, % 37 EDİRNE 6, % 38 EDİRNE 30,953, % 38 DÜZCE 6, % 39 TOKAT 29,773, % 39 DİYARBAKIR 5, % 40 KIRKLARELİ 29,031, % 40 GİRESUN 5, % 41 KÜTAHYA 28,765, % 41 BOLU 5, % 42 BOLU 27,135, % 42 KIRKLARELİ 5, % 43 GİRESUN 25,071, % 43 YOZGAT 4, % 44 ELAZIĞ 23,954, % 44 VAN 4, % 45 RİZE 21,861, % 45 AMASYA 4, % 46 BURDUR 21,539, % 46 KIRIKKALE 4, % 47 YOZGAT 20,550, % 47 BURDUR 4, % 48 NEVŞEHİR 20,139, % 48 NİĞDE 4, % 49 ADIYAMAN 19,947, % 49 AKSARAY 4, % 50 NİĞDE 19,566, % 50 RİZE 4, % 51 AKSARAY 19,394, % 51 NEVŞEHİR 4, % 52 BİLECİK 18,864, % 52 KASTAMONU 4, % 53 KIRIKKALE 18,635, % 53 ELAZIĞ 3, % 54 AMASYA 18,504, % 54 KARAMAN 3, % 55 OSMANİYE 16,550, % 55 YALOVA 3, % 56 KASTAMONU 16,342, % 56 OSMANİYE 3, % 57 KARABÜK 16,093, % 57 KARABÜK 3, % 58 BATMAN 15,770, % 58 KIRŞEHİR 3, % 59 MUŞ 15,532, % 59 ADIYAMAN 3, % 60 YALOVA 15,211, % 60 ARTVİN 2, % 61 MARDİN 13,561, % 61 BİLECİK 2, % 62 KARAMAN 13,472, % 62 AĞRI 2, % 63 KIRŞEHİR 13,186, % 63 SİNOP 2, % 64 AĞRI 12,469, % 64 ERZİNCAN 2, % 65 ÇANKIRI 11,838, % 65 MARDİN 2, % 66 ERZİNCAN 10,677, % 66 KARS 1, % 67 ARTVİN 10,041, % 67 MUŞ 1, % 68 KARS 10,019, % 68 BATMAN 1, % 69 BİTLİS 9,805, % 69 BARTIN 1, % 70 SİNOP 9,081, % 70 ÇANKIRI 1, % 71 HAKKARİ 8,723, % 71 BİTLİS 1, % 72 SİİRT 8,125, % 72 BİNGÖL 1, % 73 GÜMÜŞHANE 6,525, % 73 ŞIRNAK 1, % 74 IĞDIR 6,448, % 74 IĞDIR 1, % 75 BİNGÖL 6,426, % 75 SİİRT % 76 BARTIN 5,948, % 76 HAKKARİ % 77 ŞIRNAK 5,638, % 77 ARDAHAN % 78 BAYBURT 5,025, % 78 GÜMÜŞHANE % 79 ARDAHAN 3,318, % 79 BAYBURT % 80 KİLİS 1,091, % 80 KİLİS % 81 TUNCELİ 989, % 81 TUNCELİ % TOPLAM 7,530,881,141 TOPLAM 1,175,326 GLOBAL TOPLAM 240,397,422 GLOBAL TOPLAM 424,631 GENEL TOPLAM 7,771,278,563 GENEL TOPLAM 1,599,957 Kaynak: TCMB Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü,( * Düzeltilmiş) Yukarıdaki tablodan da görülebileceği gibi Samsun 2009 yılında protesto edilen senetlerin sayısı bakımından 20,291 adet senet ile Türkiye 12.si, toplam tutar bakımından da 105,312,823.-TL toplam tutar ile yine Türkiye 12.si durumundadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 146

152 VERGİ İSTATİSTİKLERİ İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 147

153 VERGİ TAHAKKUK VE TAHSİLATI Samsun ve Türkiye nin yılları arasındaki vergi tahakkuk ve tahsilatları incelendiğinde Samsun un tahsilat oranının Türkiye ortalamasının altında kaldığı görülecektir. Samsun da Türkiye de olduğu gibi yıllar itibariyle tahsilat oranlarında düşme söz konusudur. Samsun 2010 yılında; Tahsilat oranı sıralamasında 30. Tahsilat artışı sıralamasında 31. Toplam tahsilat içindeki pay sıralamasında 15. Tahakkuk artışı sıralamasında 40. Toplam tahakkuk içindeki pay sıralamasında 17. Sırada yer almıştır. YILLAR İTİBARİYLE TÜRKİYE VE SAMSUN BRÜT TAHAKKUK VE TAHSİLAT MİKTARLARI ( ) Yıllar İLLER Brüt Tahsilat Sıra Tahsilat Sıra Tahakkuk Sıra Tahakkuk Brüt Tahsilat Nispeti (2) (%) Artışı (2) (%) Artışı (2) (%) Sıra Samsun'un Toplam Tahsilat İçindeki (2) Payı (%) TÜRKİYE 164,101,909, ,271,701, Sıra Samsun'un Toplam Tahakkuk İçindeki (2) Payı (%) SAMSUN 889,012, ,731, (37) (30) 0.50 (18) (32) 0.54 (19) TÜRKİYE 187,768,857, ,098,465, SAMSUN 1,078,743, ,809, (36) (13) 0.54 (16) (15) 0.57 (18) TÜRKİYE 211,887,600, ,980,827, SAMSUN 1,312,137,616 1,099,171, (29) (11) 0.58 (14) (12) 0.62 (16) TÜRKİYE 224,504,297, ,313,307, SAMSUN 1,301,655,828 1,042,238, (38) (75) 0.53 (18) (75) 0.58 (16) TÜRKİYE 273,451,331, ,686,589, SAMSUN 1,558,688,357 1,256,106, (30) (31) 0.53 (15) (40) 0.57 (17) Kaynak: Yukarıdaki grafikten de görüldüğü gibi Samsun da Genel Bütçe Vergi Gelirleri (brüt) tahsilat oranları Türkiye ortalamasının altında seyretmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 148

154 İLLER İTİBARİYLE GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİ (BRÜT) (2010 ARALIK SONU) (1)(3) (TL) Sn İller Brüt Brüt Tahsilat Sıra Tahsilat Sıra Tahsilat Sıra Tahakkuk Sıra Tahakkuk Sıra Tahakkuk Tahsilat Oranı(2) (%) Artışı(2) (%) Payı(2) (%) Artışı(2) (%) Payı(2) (%) MERKEZ(*) 1,004,253,969 1,004,253, ( 1) (82) 0.43 (21) (82) 0.37 (24) 1. ADANA 2,919,151,352 2,007,205, (77) (71) 0.85 (10) (78) 1.07 ( 8) 2. ADIYAMAN 301,232, ,686, (63) (13) 0.09 (51) (16) 0.11 (52) 3. AFYONKARAHİSAR 595,506, ,729, (65) (43) 0.19 (34) (51) 0.22 (32) 4. AĞRI 155,361, ,798, (31) 6.47 (80) 0.05 (66) 9.56 (81) 0.06 (67) 5. AMASYA 253,934, ,467, (43) (60) 0.08 (56) (57) 0.09 (56) 6. ANKARA 35,909,829,144 28,834,914, (32) (54) ( 2) (48) ( 2) 7. ANTALYA 4,325,532,690 3,162,767, (69) (34) 1.34 ( 7) (25) 1.58 ( 7) 8. ARTVİN 190,416, ,132, (37) (36) 0.06 (61) (38) 0.07 (63) 9. AYDIN 1,141,655, ,530, (76) (55) 0.34 (24) (54) 0.42 (22) 10. BALIKESİR 1,546,481,611 1,241,151, (33) (49) 0.53 (16) (46) 0.57 (18) 11. BİLECİK 213,274, ,342, (74) (50) 0.06 (62) (27) 0.08 (60) 12. BİNGÖL 97,230,484 81,291, (16) (27) 0.03 (75) (41) 0.04 (76) 13. BİTLİS 104,335,413 87,804, (13) (57) 0.04 (74) (76) 0.04 (75) 14. BOLU 415,159, ,252, (72) (26) 0.13 (44) (26) 0.15 (41) 15. BURDUR 252,733, ,298, (46) (77) 0.08 (57) (74) 0.09 (57) 16. BURSA 7,447,498,163 6,252,785, (14) (24) 2.65 ( 5) (24) 2.72 ( 5) 17. ÇANAKKALE 652,145, ,994, (50) (25) 0.21 (28) (18) 0.24 (29) 18. ÇANKIRI 115,556,727 95,374, (21) (53) 0.04 (72) (59) 0.04 (73) 19. ÇORUM 396,802, ,239, (27) (41) 0.14 (42) (43) 0.15 (44) 20. DENİZLİ 1,569,129,506 1,216,173, (52) (18) 0.52 (18) (12) 0.57 (16) 21. DİYARBAKIR 892,233, ,586, (51) (21) 0.29 (25) (17) 0.33 (25) 22. EDİRNE 562,085, ,489, (22) (67) 0.20 (32) (71) 0.21 (34) 23. ELAZIĞ 487,749, ,640, (26) ( 6) 0.17 (39) ( 5) 0.18 (38) 24. ERZİNCAN 161,384, ,356, (56) (61) 0.05 (67) (49) 0.06 (66) 25. ERZURUM 652,310, ,729, (59) ( 2) 0.21 (30) ( 2) 0.24 (28) 26. ESKİŞEHİR 1,380,327,706 1,140,816, (20) (38) 0.48 (19) (29) 0.50 (19) 27. GAZİANTEP 1,909,897,991 1,491,618, (45) (11) 0.63 (13) ( 9) 0.70 (13) 28. GİRESUN 305,650, ,367, (47) (52) 0.10 (50) (62) 0.11 (51) 29. GÜMÜŞHANE 60,039,378 51,294, (10) (62) 0.02 (78) (68) 0.02 (78) 30. HAKKARİ 97,020,556 73,316, (57) ( 5) 0.03 (76) ( 6) 0.04 (77) 31. HATAY 2,496,899,621 2,145,749, ( 9) (66) 0.91 ( 8) (60) 0.91 ( 9) 32. ISPARTA 399,380, ,237, (41) (68) 0.13 (43) (67) 0.15 (43) 33. MERSİN 5,157,315,892 4,572,822, ( 5) (16) 1.94 ( 6) (14) 1.89 ( 6) 34. İSTANBUL 115,860,948, ,140,805, ( 4) (30) ( 1) (22) ( 1) 35. İZMİR 26,706,185,021 23,885,266, ( 3) (12) ( 4) ( 8) 9.77 ( 4) 36. KARS 139,608, ,066, (68) (69) 0.04 (71) (65) 0.05 (70) 37. KASTAMONU 329,215, ,533, (38) (19) 0.11 (47) (28) 0.12 (49) 38. KAYSERİ 1,919,685,280 1,574,303, (23) (22) 0.67 (12) (23) 0.70 (12) 39. KIRKLARELİ 635,025, ,028, (64) (81) 0.20 (31) (77) 0.23 (30) 40. KIRSEHİR 189,371, ,667, (71) (70) 0.06 (65) (44) 0.07 (64) 41. KOCAELİ 30,021,693,184 28,217,825, ( 2) (35) ( 3) (33) ( 3) 42. KONYA 2,286,205,677 1,797,461, (42) (47) 0.76 (11) (50) 0.84 (11) 43. KÜTAHYA 631,654, ,883, (40) (65) 0.21 (29) (45) 0.23 (31) 44. MALATYA 575,871, ,982, (44) (45) 0.19 (33) (47) 0.21 (33) 45. MANİSA 1,704,028,808 1,317,282, (54) (32) 0.56 (14) (31) 0.62 (14) 46. K.MARAŞ 777,435, ,394, ( 8) ( 8) 0.28 (26) (11) 0.28 (27) 47. MARDİN 359,626, ,362, (39) (15) 0.12 (46) (13) 0.13 (47) 48. MUĞLA 1,675,642,325 1,238,043, (67) (46) 0.53 (17) (55) 0.61 (15) 49. MUŞ 115,818,866 94,511, (24) (14) 0.04 (73) (32) 0.04 (72) 50. NEVŞEHİR 232,698, ,513, (75) (20) 0.07 (59) (19) 0.09 (59) 51. NİĞDE 198,811, ,860, (62) (63) 0.06 (63) (53) 0.07 (62) 52. ORDU 557,684, ,385, (60) (37) 0.18 (37) (30) 0.20 (35) 53. RİZE 480,248, ,482, ( 6) (44) 0.18 (36) (52) 0.18 (39) 54. SAKARYA 1,197,071, ,437, (73) (48) 0.36 (22) (39) 0.44 (21) 55. SAMSUN 1,558,688,357 1,256,106, (30) (31) 0.53 (15) (40) 0.57 (17) 56. SİİRT 133,288, ,363, (34) (64) 0.05 (70) (66) 0.05 (71) 57. SİNOP 153,641, ,834, (53) (33) 0.05 (68) (36) 0.06 (68) 58. SİVAS 554,428, ,316, (58) 7.98 (79) 0.18 (38) (80) 0.20 (36) 59. TEKİRDAĞ 2,405,648,918 2,030,015, (12) (58) 0.86 ( 9) (56) 0.88 (10) 60. TOKAT 379,519, ,555, (61) (59) 0.12 (45) (58) 0.14 (46) 61. TRABZON 1,009,262, ,481, (25) (40) 0.35 (23) (37) 0.37 (23) 62. TUNCELİ 54,841,156 48,002, ( 7) (74) 0.02 (79) (64) 0.02 (80) 63. ŞANLIURFA 784,997, ,383, (70) ( 7) 0.24 (27) ( 7) 0.29 (26) 64. UŞAK 318,829, ,110, (29) (28) 0.11 (48) (34) 0.12 (50) 65. VAN 475,141, ,661, (48) (29) 0.16 (40) (21) 0.17 (40) 66. YOZGAT 298,345, ,817, (79) (75) 0.08 (58) (75) 0.11 (53) 67. ZONGULDAK 1,342,362,380 1,066,000, (36) (72) 0.45 (20) (72) 0.49 (20) 68. AKSARAY 389,139, ,124, (19) ( 1) 0.14 (41) ( 1) 0.14 (45) 69. BAYBURT 36,060,181 30,237, (15) (56) 0.01 (82) (73) 0.01 (82) 70. KARAMAN 184,516, ,877, (18) (39) 0.07 (60) (61) 0.07 (65) 71. KIRIKKALE 510,217, ,427, (11) ( 9) 0.18 (35) (10) 0.19 (37) 72. BATMAN 260,484, ,954, (35) (51) 0.09 (55) (35) 0.10 (55) 73. ŞIRNAK 209,923, ,160, (78) ( 4) 0.06 (64) ( 3) 0.08 (61) 74. BARTIN 141,090, ,710, (49) 8.46 (78) 0.05 (69) (70) 0.05 (69) 75. ARDAHAN 41,132,365 33,170, (28) (42) 0.01 (81) (63) 0.02 (81) 76. IĞDIR 106,694,239 66,541, (82) (17) 0.03 (77) (42) 0.04 (74) 77. YALOVA 332,689, ,316, (81) (73) 0.09 (54) (69) 0.12 (48) 78. KARABÜK 252,522, ,710, (17) (76) 0.09 (53) (79) 0.09 (58) 79. KİLİS 56,820,600 43,776, (55) (10) 0.02 (80) (15) 0.02 (79) 80. OSMANİYE 295,107, ,225, (66) ( 3) 0.09 (52) ( 4) 0.11 (54) 81. DÜZCE 401,891, ,386, (80) (23) 0.11 (49) (20) 0.15 (42) TOPLAM 273,451,331, ,686,589, Kaynak ve Notlar: Muhasebat Genel Müdürlüğü, Rakamlar Brüt Olup, Mahalli İdare ve Fon Payları Ayrılmamış Tutarlardır. (Red ve iadeler dahil), (2)Parantez İçindeki Rakamlar O İl'in Merkez ve 81 İl İçerisindeki İlgili Sütundaki Başarı Sırasını Göstermektedir. (3)2010 Yılı Vergi Gelirleri içerisindeki Gelir Vergisi Tevkifat rakamına Asgari Geçim İndirimi tutarı dahildir. (*)Başbakanlık ve Bakanlıkların Merkez Saymanlıkları ile Hazine, Gelir, M.İ.T., T.B.M.M., Cumhurbaşkanlığı, Sayıştay ve Kıbrıs Türk Askeri Birliği Saymanlıklarını kapsamaktadır. Samsun 2010 yılında Brüt tahakkuk miktarına göre 1 milyar 558 milyon TL ile 17. sırada, 1 milyar 256 milyon TL brüt tahsilat miktarı ile de 15. Sırada yer almaktadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 149

155 MÜKELLEF SAYILARI İLLERİN KATMA DEĞER VERGİSİ (KDV) FAAL MÜKELLEF SAYILARI (ARALIK AYI İTİBARİYLE) SN İLLER Pay TÜRKİYE TOPLAM 2,142,949 2,230,815 2,165,516 2,220,477 2,268,925 2,266,053 2,249,950 2,271,049 1 İSTANBUL 656, , , , , , , , % 2 ANKARA 169, , , , , , , , % 3 İZMİR 149, , , , , , , , % 4 ANTALYA 73,703 79,233 84,302 86,370 89,757 91,749 91,244 91, % 5 BURSA 81,918 84,710 84,467 87,090 89,689 90,385 89,225 90, % 6 KONYA 55,140 57,632 57,994 59,841 61,097 60,499 59,826 59, % 7 KOCAELİ 43,346 45,315 48,431 50,046 51,347 52,312 52,668 53, % 8 ADANA 48,252 50,357 50,725 51,245 51,208 51,744 51,655 52, % 9 İÇEL 43,911 46,562 47,175 46,432 46,751 47,072 46,899 46, % 10 GAZİANTEP 32,079 36,490 39,233 41,449 42,785 44,308 43,579 44, % 11 MUĞLA 32,859 35,562 36,822 37,600 39,045 39,945 40,271 40, % 12 KAYSERİ 27,903 29,112 29,868 30,838 32,095 32,412 32,635 33, % 13 MANİSA 30,371 31,328 31,418 32,121 32,717 32,672 32,319 31, % 14 BALIKESİR 31,689 32,609 32,295 32,393 32,494 32,065 31,364 31, % 15 AYDIN 25,695 26,543 27,321 28,432 29,318 29,565 29,490 28, % 16 ŞANLIURFA 26,091 26,976 27,348 27,647 27,177 27,117 27,532 28, % 17 HATAY 28,070 28,962 28,725 29,154 29,244 29,105 28,592 28, % 18 SAMSUN 26,176 27,476 27,502 27,837 28,266 28,056 27,880 28, % Samsun Pay(%) 1.22% 1.23% 1.27% 1.25% 1.25% 1.24% 1.24% 1.25% 19 DENİZLİ 25,372 26,607 26,448 27,294 27,989 27,931 27,964 28, % 20 TEKİRDAĞ 21,379 22,455 22,483 23,690 24,541 24,691 25,142 25, % 21 ESKİŞEHİR 22,342 23,291 23,518 24,020 24,137 23,966 23,741 23, % 22 SAKARYA 22,329 23,219 23,343 23,581 23,760 23,807 23,583 23, % 23 DİYARBAKIR 16,274 17,176 16,178 16,711 17,317 17,738 18,260 19, % 24 TRABZON 17,041 17,083 16,813 17,300 17,571 17,538 17,545 17, % 25 KAHRAMANMARAŞ 15,320 16,153 16,068 16,744 17,041 17,218 16,873 16, % Kaynak: ilk 25 il alınmıştır. Sıralama 2010 rakamlarına göredir. Yukarıdaki tablo ve grafiklerden Samsun un 2003 yılında %1.22 pay ile 26,176 olan Katma Değer Vergisi mükellef sayısının 2010 yılı sonunda %1.25 pay ile 28,278 e ulaştığı görülmektedir yılsonu itibariyle Samsun 18. Sıradadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 150

156 İLLERİN GELİR VERGİSİ FAAL MÜKELLEF SAYILARI (ARALIK AYI İTİBARİYLE) İLLER Pay TÜRKİYE TOPLAM 1,735,722 1,774,568 1,691,499 1,712,719 1,724,366 1,701,865 1,683,308 1,693,316 1 İSTANBUL 477, , , , , , , , % 2 ANKARA 108, , , , , , , , % 3 İZMİR 115, , , , , , , , % 4 BURSA 70,006 70,768 69,155 70,648 71,740 71,499 70,250 71, % 5 ANTALYA 57,527 60,915 63,265 64,617 66,100 67,095 67,001 68, % 6 KONYA 43,648 45,910 47,050 48,236 48,447 47,524 46,758 46, % 7 ADANA 38,472 40,285 40,357 40,843 40,537 40,680 40,657 41, % 8 KOCAELİ 35,404 36,433 38,990 39,735 40,071 40,390 40,274 40, % 9 İÇEL 35,839 37,695 38,020 37,060 37,087 37,114 36,912 36, % 10 GAZİANTEP 25,861 29,671 32,330 34,099 34,959 36,102 36,098 36, % 11 MUĞLA 28,314 29,791 29,648 29,796 30,491 30,720 30,921 31, % 12 MANİSA 28,849 29,416 29,102 29,141 29,124 28,722 28,206 27, % 13 BALIKESİR 36,544 34,242 31,091 29,432 28,850 27,980 27,306 27, % 14 KAYSERİ 23,121 24,036 24,933 25,112 25,915 26,120 26,426 26, % 15 SAMSUN 23,941 25,318 24,663 24,574 24,650 24,054 23,777 23, % SAMSUN % 1.38% 1.43% 1.46% 1.43% 1.43% 1.41% 1.41% 1.42% 16 ŞANLIURFA 24,360 24,995 25,074 24,808 23,978 23,262 23,250 23, % 17 AYDIN 22,070 22,511 23,169 23,694 24,092 24,052 23,730 23, % 18 HATAY 24,811 24,945 24,211 24,215 23,657 23,001 22,454 22, % 19 DENİZLİ 21,684 21,853 22,022 22,264 22,540 22,077 21,861 21, % 20 TEKİRDAĞ 19,890 20,437 19,668 19,920 20,251 20,536 20,666 20, % 21 ESKİŞEHİR 18,794 19,636 19,981 20,260 20,077 19,694 19,426 19, % 22 SAKARYA 21,599 21,701 21,184 19,575 19,442 19,095 18,800 18, % 23 TRABZON 15,221 15,032 14,678 14,947 14,894 14,505 14,274 14, % 24 KAHRAMANMARAŞ 13,936 14,503 14,268 14,448 14,335 14,300 13,977 13, % 25 DİYARBAKIR 12,845 13,273 12,206 12,480 12,851 12,784 12,952 13, % Kaynak: ilk 25 il alınmıştır. Sıralama 2010 rakamlarına göredir. Yukarıdaki tablo ve grafiklerden Samsun un 2003 yılında %1.38 pay ile 23,941 olan Gelir Vergisi mükellef sayısının 2010 yılı sonunda %1.42 pay ile 23,979 a ulaştığı görülmektedir yılsonu itibariyle Samsun 15. Sıradadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 151

157 İLLERİN KURUMLAR VERGİSİ FAAL MÜKELLEF SAYILARI (ARALIK AYI İTİBARİYLE) İLLER Pay TOPLAM 605, , , , , , , ,009 1 İSTANBUL 243, , , , , , , , % 2 ANKARA 72,825 74,989 69,945 70,751 72,390 72,265 72,358 73, % 3 İZMİR 50,579 52,412 47,135 47,628 48,899 49,110 47,789 47, % 4 ANTALYA 21,946 23,790 25,261 25,487 27,034 27,959 27,351 26, % 5 BURSA 19,969 20,624 19,178 20,086 21,426 22,090 22,176 22, % 6 KONYA 13,132 13,432 12,752 13,207 13,893 14,145 14,169 14, % 7 KOCAELİ 10,309 10,856 11,080 11,983 12,802 13,391 13,793 14, % 8 ADANA 13,058 13,136 12,497 12,331 12,337 12,526 12,402 12, % 9 İÇEL 11,662 11,909 11,433 11,051 11,143 11,258 11,196 11, % 10 MUĞLA 8,116 8,722 9,200 9,460 10,005 10,516 10,681 10, % 11 GAZİANTEP 7,604 8,089 7,909 8,313 8,737 9,066 8,381 8, % 12 KAYSERİ 6,327 6,643 6,461 6,784 7,280 7,439 7,554 7, % 13 HATAY 6,138 6,365 5,999 6,164 6,466 6,786 6,915 7, % 14 AYDIN 5,271 5,474 5,484 5,901 6,469 6,778 6,894 6, % 15 DENİZLİ 6,052 6,335 5,565 5,921 6,368 6,516 6,627 6, % 16 DİYARBAKIR 4,109 4,401 4,259 4,474 4,761 5,135 5,485 6, % 17 TEKİRDAĞ 4,569 4,879 4,836 5,131 5,399 5,432 5,643 5, % 18 SAKARYA 4,617 4,790 4,944 5,194 5,344 5,523 5,554 5, % 19 SAMSUN 4,945 5,032 4,762 4,830 5,140 5,190 5,203 5, % 0.82% 0.80% 0.80% 0.79% 0.81% 0.81% 0.81% 0.82% 20 MANİSA 4,583 4,741 4,512 4,829 5,057 5,262 5,323 5, % 21 BALIKESİR 4,897 5,436 4,903 5,003 5,203 5,292 5,200 5, % 22 ESKİŞEHİR 4,564 4,710 4,506 4,613 4,831 4,962 5,004 5, % 23 ŞANLIURFA 2,688 2,906 3,146 3,471 3,684 3,939 4,332 4, % 24 TRABZON 3,312 3,439 3,134 3,299 3,638 3,824 3,944 4, % 25 AFYON 3,047 3,248 2,996 3,105 3,307 3,410 3,491 3, % Kaynak: ilk 25 il alınmıştır. Sıralama 2010 rakamlarına göredir. Yukarıdaki tablo ve grafiklerden Samsun un 2003 yılında %0.82 pay ile 4,945 olan Kurumlar Vergisi mükellef sayısının 2010 yılı sonunda %0.82 pay ile 5,335 e ulaştığı görülmektedir yılsonu itibariyle Samsun 19. Sıradadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 152

158 İLLERİN G.M.S.İ VERGİSİ FAAL MÜKELLEF SAYILARI (ARALIK AYI İTİBARİYLE) İLLER Pay TOPLAM 491, , , , , , , ,864 1 İSTANBUL 144, , , , , , , , % 2 ANKARA 74,901 79,041 78,204 83,498 92,177 97, , , % 3 İZMİR 46,940 49,481 50,131 55,001 61,231 64,584 72,031 80, % 4 BURSA 16,834 20,623 21,821 23,104 25,343 27,308 31,641 36, % 5 ANTALYA 11,241 13,047 15,639 17,780 22,825 25,643 29,471 33, % 6 ESKİŞEHİR 6,337 8,551 8,901 10,277 11,873 14,974 17,119 18, % 7 MANİSA 13,462 15,013 12,808 13,302 14,703 15,186 16,674 17, % 8 BALIKESİR 5,642 9,232 11,403 12,012 13,056 14,122 15,495 17, % 9 KONYA 9,586 9,674 8,990 9,514 10,449 11,660 14,095 16, % 10 KOCAELİ 8,529 9,798 10,079 10,317 11,047 12,225 13,836 16, % 11 AYDIN 14,645 14,487 10,643 11,049 12,733 13,432 14,686 15, % 12 MUĞLA 6,152 7,604 8,858 9,210 10,643 11,841 14,009 15, % 13 DENİZLİ 9,506 10,585 9,875 10,731 12,307 13,344 14,150 15, % 14 ADANA 9,673 10,263 6,910 7,562 8,270 8,504 9,242 11, % 15 İÇEL 5,195 5,945 6,173 6,819 7,392 7,783 8,542 10, % 16 SAMSUN 9,550 9,999 7,686 7,861 8,272 8,328 9,006 9, % SAMSUN % 1.94% 1.74% 1.33% 1.26% 1.19% 1.12% 1.07% 1.01% 17 KAYSERİ 3,417 3,910 3,225 3,482 3,816 4,026 5,776 9, % 18 TRABZON 4,873 5,420 5,650 6,284 7,100 8,129 8,821 9, % 19 ZONGULDAK 3,985 5,578 5,545 6,181 6,853 7,814 8,523 9, % 20 ÇANAKKALE 3,754 4,334 5,214 5,881 6,573 7,301 8,242 9, % 21 TEKİRDAĞ 5,057 5,077 4,884 5,628 6,490 6,868 7,864 9, % 22 SAKARYA 3,598 4,024 4,035 4,703 5,084 5,815 6,763 8, % 23 ORDU 4,165 4,466 3,365 3,548 3,937 4,477 4,890 5, % 24 GAZİANTEP 5,083 5,591 5,585 5,482 5,331 5,312 5,511 5, % 25 KÜTAHYA 2,730 4,143 3,394 3,538 3,793 4,037 4,526 5, % Kaynak: ilk 25 il alınmıştır. Sıralama 2010 rakamlarına göredir. Yukarıdaki tablo ve grafiklerden Samsun un 2003 yılında %1.94 pay ile 9,550 olan GMSİ Vergisi mükellef sayısının 2010 yılı sonunda %1.01 pay ile 9,825 e ulaştığı görülmektedir yılsonu itibariyle Samsun 16. Sıradadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 153

159 İLLERİN BASİT USULDE VERGİLENDİRİLEN GELİR VERGİSİ FAAL MÜKELLEF SAYILARI İLLER Pay TOPLAM 820, , , , , , , ,850 1 İSTANBUL 59,791 55,758 48,511 47,416 45,423 43,783 42,575 41, % 2 İZMİR 36,780 34,910 33,945 33,165 32,313 31,135 30,306 29, % 3 ANTALYA 28,134 28,621 29,546 28,305 27,412 26,706 26,461 26, % 4 MANİSA 23,893 24,113 24,280 23,753 23,598 23,051 23,000 22, % 5 ANKARA 25,058 24,591 23,587 23,507 23,191 22,673 22,608 22, % 6 HATAY 20,578 20,879 20,947 21,177 21,238 21,163 21,073 21, % 7 BALIKESİR 23,235 23,959 23,804 22,914 22,079 21,168 20,868 20, % 8 AYDIN 20,506 21,049 21,236 20,761 20,229 19,747 19,469 19, % 9 KONYA 21,612 21,011 20,961 20,681 20,187 19,649 19,477 19, % 10 İÇEL 22,275 22,777 21,508 20,671 20,239 19,999 19,669 19, % 11 ŞANLIURFA 18,686 18,953 18,695 18,568 18,559 18,805 18,866 18, % 12 ADANA 21,513 21,251 20,520 20,004 19,379 18,621 18,164 17, % 13 DENİZLİ 17,987 18,351 18,671 18,374 18,111 17,531 17,491 17, % 14 BURSA 21,384 20,495 19,719 18,641 18,051 17,625 17,480 17, % 15 GAZİANTEP 23,901 21,149 18,143 17,208 16,786 16,552 16,335 16, % 16 DİYARBAKIR 13,988 15,048 14,652 15,004 15,424 15,505 16,060 15, % 17 SAMSUN 17,698 16,801 16,664 16,162 16,022 15,511 15,592 15, % SAMSUN % 2.16% 2.06% 2.10% 2.09% 2.10% 2.08% 2.11% 2.15% 18 MUĞLA 17,230 17,376 17,072 16,458 16,159 15,531 15,109 15, % 19 KAHRAMANMARAŞ 15,276 15,825 15,478 14,946 14,812 14,544 14,444 14, % 20 SAKARYA 16,159 16,189 15,894 15,145 14,532 14,059 13,843 13, % 21 VAN 11,256 11,040 11,525 12,420 12,934 13,464 13,527 13, % 22 ORDU 12,515 12,559 12,557 12,556 12,460 12,199 12,107 12, % 23 TRABZON 13,195 13,206 13,093 12,814 12,623 12,219 11,920 11, % 24 AFYON 11,880 12,181 12,470 12,284 12,029 11,650 11,601 10, % 25 TEKİRDAĞ 11,736 11,752 11,803 11,471 11,149 10,759 10,763 10, % Kaynak: ilk 25 il alınmıştır. Sıralama 2010 rakamlarına göredir. Yukarıdaki tablo ve grafiklerden Samsun un 2003 yılında %2.16 pay ile 17,698 olan Basit Usulde Vergilendirilen Gelir Vergisi mükellef sayısının 2010 yılı sonunda %2.15 pay ile 15,641 e düştüğü görülmektedir yılsonu itibariyle Samsun 17. Sıradadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 154

160 İLLERİN GELİR STOPAJ VERGİSİ FAAL MÜKELLEF SAYILARI İLLER pay TOPLAM 2,032,950 2,141,913 2,127,603 2,212,690 2,284,723 2,326,494 2,322,883 2,353,382 1 İSTANBUL 645, , , , , , , , % 2 ANKARA 163, , , , , , , , % 3 İZMİR 154, , , , , , , , % 4 ANTALYA 75,713 82,323 88,848 91,254 95,119 97,557 96,897 97, % 5 BURSA 86,219 89,247 88,843 91,448 94,010 94,950 93,682 95, % 6 KONYA 50,965 54,109 55,946 59,308 61,640 62,270 62,175 62, % 7 ADANA 48,373 51,357 53,050 53,935 54,075 54,971 54,935 56, % 8 KOCAELİ 44,919 47,208 50,615 52,175 53,412 54,547 54,847 55, % 9 İÇEL 45,082 47,986 49,455 49,206 49,752 50,273 50,091 50, % 10 GAZİANTEP 31,756 36,202 39,066 41,433 42,949 44,930 44,352 45, % 11 MUĞLA 31,973 36,185 38,126 39,149 40,681 41,732 42,045 42, % 12 KAYSERİ 27,364 28,692 29,620 31,591 33,292 34,307 34,514 35, % 13 MANİSA 31,061 32,078 32,604 33,917 34,578 34,663 34,444 34, % 14 BALIKESİR 33,345 34,748 34,501 34,605 34,755 34,479 33,743 33, % 15 AYDIN 27,851 29,001 29,775 30,951 31,727 32,179 32,179 31, % 16 HATAY 27,742 28,929 29,540 30,687 30,879 30,829 30,211 30, % 17 SAMSUN 26,783 28,411 28,713 29,190 29,673 29,801 29,701 30, % SAMSUN % 1.32% 1.33% 1.35% 1.32% 1.30% 1.28% 1.28% 1.28% 18 DENİZLİ 24,915 26,123 26,177 27,684 28,935 29,288 29,127 29, % 19 TEKİRDAĞ 22,756 24,102 24,350 25,680 26,497 26,769 27,242 27, % 20 ŞANLIURFA 15,266 16,572 17,645 19,756 20,830 23,217 24,778 26, % 21 ESKİŞEHİR 22,461 23,401 23,668 24,420 24,660 24,777 24,592 24, % 22 SAKARYA 21,344 22,691 23,251 23,822 24,214 24,584 24,322 24, % 23 DİYARBAKIR 13,173 14,168 13,669 14,222 15,663 17,248 17,897 19, % 24 TRABZON 15,237 15,733 15,774 16,864 17,381 18,226 18,537 18, % 25 KAHRAMANMARAŞ 11,290 12,322 14,469 15,711 16,564 17,304 17,345 17, % Kaynak: ilk 25 il alınmıştır. Sıralama 2010 rakamlarına göredir. Yukarıdaki tablo ve grafiklerden Samsun un 2003 yılında %1.32 pay ile 26,783 olan Gelir Stopaj Vergisi mükellef sayısının 2010 yılı sonunda %1.28 pay ile 30,117 e ulaştığı görülmektedir yılsonu itibariyle Samsun 17. Sıradadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 155

161 SAMSUN VERGİ REKORTMENLERİ SAMSUN 2010 YILI VERGİLENDİRME DÖNEMİ KURUMLAR VERGİSİ REKORTMENLERİ Sıra No Vergi Dairesi Unvanı Faaliyet Konusu Beyan Edilen Vergiye Tabi Gelir ( Matrah ) Hesaplanan (Tahakkuk Eden) Vergi 1 Ondokuzmayıs Samsun Makina Sanayi A.Ş Makina Ve Boru İmali , ,54 2 Gaziler Adeka İlaç Sanayi Ve Ticaret A.Ş. İlaç Fabrikası , ,36 3 Gaziler Sürsan Su Ürünleri San Ve Tic A.Ş. Balık Unu İmali , ,22 4 Gaziler Samsun Medikal Grup Özel Sağlık Hiz A.Ş. Özel Sağlık Hizmetleri , ,08 5 Çarşamba Arı Dayanıklı Tük. Mal.Satışı A.Ş. Beyaz Eşya Top.Satışı , ,09 6 Gaziler Yeşilyurt İnş.Ve Turizm A.Ş. Bina İnşaatı , ,18 7 Ondokuzmayıs As Çelik Döküm San.Ve Tic.Ltd. Şti. Oto Yedek Parça , ,21 8 Gaziler Ulusoy Un Sanayi Ve Ticaret A.Ş. Un Fabrikası , ,64 9 Gaziler Akabe Madencilik San Ve Tic.A.Ş. Katı Yakıt Toptan Satışı , ,58 10 Ondokuzmayıs Birleşik Grup Özel Sağlık Hizm.A.Ş. Özel Sağlık Hizmetleri , ,85 11 Gaziler Albayrak Yapı Malz. Ve İnş.Ltd.Şti. İnş.Malz.Toptan Satışı , ,81 12 Gaziler Detay Kömür Sanayi V E Ticaret Ltd.Şti. Katı Yakıt Toptan Satışı , ,75 13 Ondokuzmayıs Borsan Elekt.Malz.İmal.San. Ltd.Şti. Elektrik Tesisat Hizm , ,49 14 Ondokuzmayıs Domak Pompa Ve Makina Sanayi A.Ş. İş Makinesi İmali , ,09 15 Gaziler Akbağ Av Malzemeleri Hırdavat Tic.Ltd.Şti Av Malz.Per.Satışı , ,15 16 Ondokuzmayıs Fatih Temiz Pet.Oto. Trz.Dy.Tük. Ltd.Şti. Petrol Ve Ürünleri Satışı , ,17 17 Ondokuzmayıs Bahadır Tıbbi Alet Cihaz Ve İnş.Ltd.Şti. Tıbbi Cerrahi Aletler , ,07 18 Çarşamba Yılmaz Kardeşler Gıda San.Tic.Ltd.Şti Fındık Fabrikası , ,19 19 Ladik Doğa Su Gıda Ltd.Şti. Su, Meşrubat Satışı , ,93 20 Gaziler Rota Denetim Proje İ Nş.Tic.Ltd.Şti Plan Proje Hizmetleri , ,95 21 Ondokuzmayıs Öz Öntaşıt Muayene İstasyonları A.Ş. Araç Muayene İstasyonu , ,69 22 Gaziler Barsel Müh. Mim. San.Tic. Ltd.Şti. Plan Proje Hizmetleri , ,17 23 Ondokuzmayıs Hakan Petrol Ltd.Şti. Petrol Ve Ürünleri Satışı , ,46 24 Gaziler Elektrosan Elektro Bakır Sanayi A.Ş Petrol Ve Ürünleri Satışı , ,98 25 Gaziler Atilla Makina Mont.İzal.Taah.İnş.Tic.Ltd.Şti. Bina İnşaatı , ,93 26 Gaziler Başak Yapı Mühen.Ve İnş.San.Ltd.Şti. Plan Proje Hizmetleri , ,51 27 Gaziler Onpet Onur Petrol Ür.San.Tic Ltd.Şti Petr.Ürn.Perk.Tic , ,52 28 Gaziler Recepoğlu Tüketim Mad.Gıd.Dağ.Taş.A.Ş. Gıda İçecek Tüt.Sat , ,55 29 Ondokuzmayıs Engin Bakan Spor Giy. Teks. Ltd.Şti. Spor Eşya Ve Mlz. Satışı , ,01 30 Ondokuzmayıs Onur Otomotiv San. Tic. A.Ş. Araç Satış Ve Servis Hiz , ,58 31 Gaziler Dinçer Oto Gıda San Tic A.Ş. Oto Satışı , ,75 32 Ondokuzmayıs Samsun Yem Sanayi Ve Ticaret A.Ş. Hayvansal Yem İmali , ,01 33 Gaziler Asal Petrol Otomotiv San Tic Ltd Şti. Motorlu Araç Yak.Tic , ,51 34 Gaziler Saba Yapı Mimarlık Müh.Ltd.Şti. Bina İnşaatı , ,38 35 Ondokuzmayıs İlmed İlaç Ve Medikal Tic.Ltd. Şti. Tıbbi Cerrahi Aletler , ,14 36 Ondokuzmayıs Samsun Segman Göm. San.Tic.Ltd. Şti. Oto Yedek Parça , ,60 37 Gaziler Omkan Ondokuzmayıs Üni.Vak.Kaft.Mar.İkti. İşl. Kafeteryalar , ,97 38 Ondokuzmayıs Poelsan Plastik San. Ve Tic.Ltd.Şti Plastik Boru İmali , ,38 39 Ondokuzmayıs Işıklar İnşaat Mlz. Gıda Paz. A.Ş. İnş.Malz.Toptan Satışı , ,66 40 Ondokuzmayıs Özön Petrol Ve Pet. Ürn Otomotiv Ltd. Şti. Araç Satış Ve Servis Hiz , ,48 41 Ondokuzmayıs Kutsan Tarımsal Paz Ve Tic. Ltd.Şti Zirai İlaç Top.Şatışı , ,37 42 Ondokuzmayıs Uslu Demir Çelik Paz Tic.Ltd.Şti. Paslanmaz Çelik Profil İmali , ,43 43 Ondokuzmayıs Sampa Otomotiv Sanayi Ve Tic. Ltd. Şti. Oto Yedek Parça İmali , ,45 44 Gaziler Ulusoy Petrol Ürün.Tic. Ltd.Şti. Motorlu Araç Yak.Tic , ,50 45 Çarşamba Özel Reha Sağlık Hizm.Tic.Ltd.Şti. Sağlık Hizmetleri , ,59 46 Gaziler Kar-Dağ Karadeniz Gıda Dağ.Tem.Ve A.Ş. Gıda İçecek Tüt.Sat , ,41 47 Ondokuzmayıs Semolina Mısır İrmiği Gıda San. A.Ş. İrmik İmalatı , ,84 48 Gaziler Elif İnşaat Taah.Ve Tic.Paz.Ltd.Şti. Bina İnşaatı , ,10 49 Gaziler Star Temizlik İnşaat Gıd.Tar.Ltd.Şti. Temizlik Hizm , ,53 50 Gaziler Gülhan Petrol Tic.Ve San.Ltd.Şti. Petr.Ürn.Perk.Tic , ,27 51 Çarşamba Özel Dost Sağlık Hiz Tic.Ltd.Şti. Sağlık Hizmetleri , ,93 52 Gaziler Mekan Harita Müh.İnş.Ltd.Şti. Harita-Mühnd.Hizm , ,64 53 Ondokuzmayıs Başnamlı Mimarlık Dek.İnş.Mlz. Ltd. Şti. Bina İnşaatı , ,27 54 Gaziler Desen Mühendislik İnş.San Ve Tic.Ltd.Şti. Plan Proje Hizmetleri , ,10 55 Gaziler Korulu Grup Sağ.Hizm.İnş.Taah. Ltd.Şti. Tıbbi Malz.Top.Satışı , ,29 56 Gaziler Yorum Yeminli Mali Müşavirlik. Ltd.Şti. Yeminli Mali Müşavirlik , ,35 57 Gaziler Özel Ondokuz Mayıs Sağ.Hiz.T.A.Ş. Özel Sağlık Hizmetleri , ,10 58 Gaziler Mert Petrol Tic. San. Ltd.Şti. Petr.Ürn.Perk.Tic , ,20 59 Havza Turanlar Tütün Mam.Ltd.Şti. Tekel Bayii , ,73 60 Ladik Tufanoğlu Nakliyat Ltd.Şti. Yük Nakliyat , ,70 61 Ondokuzmayıs Asil Gıda Pazarlama Ve Tic. Ltd. Şti. Gıda İçecek.Sat , ,93 62 Gaziler Mah-Ya İthalat İhracat Tic. Ve Paz. Ltd.Şti. İthalat-İhracat , ,99 63 Gaziler Alya Med.Malz.Emlak. Dan.Gıd.Tur. Ltd.Şti Tıbbi Malz.Top.Satışı , ,45 64 Gaziler Gündoğmuş Petrol Ürü.İnş.Tur.Gıd.Ltd.Şti. Petr.Ürn.Perk.Tic , ,99 65 Gaziler Samsun Çarşı Büyük Mağazacılık A.Ş. Kuyumcu,Züccaciye,Giyim , ,05 66 Ondokuzmayıs Borel Tekno Elektrik San.Ve Tic.A.Ş. Elektri Tesisat Malz , ,18 67 Çarşamba Özyılmaz Fındık Tic. San.Ltd.Şti. Fındık Fabrikası , ,19 68 Bafra Müderrisoğlu Petr.Ve Akar.San.Tic.Ltd.Şti. Akaryakıt Bayii , ,37 69 Ondokuzmayıs Bilgin Çelik Halat Mak.San.Nak. Ltd.Şti. Nakliye Ve Yük Boşaltma , ,32 70 Ondokuzmayıs Demirel Kalıp Metal. İşl.Mak. Ltd. Şti. Torna Tesfiye İşleri , ,79 71 Gaziler Bülbüloğlu Oksijen Asetilen Tıb. Ltd.Şti. Tıbbi Malz.Top.Satışı , ,47 72 Gaziler Taşçıoğlu Müteah. Mimar. Müh. Ltd.Şti. Bina İnşaatı , ,19 73 Bafra Bafra Petrol Ürünleri San.Ve Tic.Ltd.Şti. Akaryakıt Bayi , ,38 74 Ondokuzmayıs Özde Karadeniz Çay Gıda Paz. A.Ş. Çay Toptan Satışı , ,00 75 Ondokuzmayıs Aygün Cerrahi Aletler San.Ve Tic. A.Ş. Tıbbi Cerrahi Aletler , ,81 76 Gaziler Arıman Yapı İnşaat Taahhüt Müh.Mim Ltd.Şti. Bina İnşaatı , ,70 77 Gaziler Miskar Gıda Tur.Rek. İnş.Nakl.Paz.Ltd.Şti. Gıda İçecek Tüt.Sat , ,44 78 Gaziler Özel Karadeniz Samsun Sağ.Tes.İnş.A.Ş. Özel Sağlık Hizmetleri , ,64 79 Gaziler Özel Mediva Sağlık Hizm.Tic.Ltd.Şti. Özel Sağlık Hizmetleri , ,05 80 Ondokuzmayıs Saraçoğlu Kuruyemiş Ve Gıda.Tic. Ltd.Şti. Toptan Kuruyemiş Satışı , ,44 81 Ondokuzmayıs Başöz Akaryakıt Madeni Yağ. Ltd.Şti. Akaryakıt Ve Mad. Yağ Sat , ,50 82 Gaziler Yeni Yüceloğlu Petrol Hiz.Tic.Ltd.Şti. Petr.Ürn.Perk.Tic , ,93 83 Ondokuzmayıs Köktaşlar Nak. İnş San. Tic. Ltd. Şti. Nakliye Ve Fest Food İşl , ,74 84 Ondokuzmayıs Avrasya İnş. Oto.Kırt.Bas.Yay.Ltd.Şti. Bina İnşaatı , ,86 85 Vezirköprü Tunçoğlu Gıda San Ve Tic A Ş. Un Fabrikası İşletme , ,66 86 Gaziler Barınak Mimarlık Müh.İnş.Tic.Ltd.Şti. Mimarlık-İnşaat Hizm , ,86 87 Gaziler Mimtaş İnş.San Ve Tic Ltd.Şti. Bina İnşaatı , ,11 88 Gaziler Ulutan Mim.Müh.İnş.Taah.Ve Tic.Ltd.Şti. Mimarlık-İnşaat Hizm , ,12 89 Gaziler Irmaklar Ev Eşyaları Ve Day.Tük.Ml.A.Ş. Beyaz Eşya Top.Satışı , ,11 90 Ondokuzmayıs Ak Konut Müteahitlik Oto. Ltd.Şti. Müteahhitlik Hizmetleri , ,94 91 Gaziler Nihoruz Gıda Sanayi Ve Ticaret A.Ş. Un İmalat-Fabrikası , ,77 92 Gaziler Detay Yapı Proje Ltd Şti. Plan Proje-İnş.Hiz , ,22 93 Ondokuzmayıs Faktör İnşaat Mimarlık Müh. Ltd. Şti. Müteahhitlik Hizmetleri , ,82 94 Gaziler Sarılar Boya Ve İnş.Malz.San.Tic. Ltd.Şti. İnş.Malz.Toptan Satışı , ,53 95 Gaziler Köksal Yapı Mal. Paz.San.Tic.Ltd.Şti. Yapı Malz.Satışı , ,06 96 Gaziler Aykanat Özel Sağlık Hiz.İnş.Tu.Se. Ltd.Şti Özel Sağlık Hizmetleri , ,06 97 Çarşamba Uzun Tarım Araçları Tic.Ltd.Şti. Tarım Makina , ,16 98 Ondokuzmayıs Oluşum Kozmetik Gıda Tem. Hiz. A.Ş. Kozmetik Parfüm Ür , ,88 99 Havza Ertu Meşrubat Paz.Dağ.San.Tic.Ltd.Şti. Meşrubat Paz , , Gaziler Samsun Sebze Ve Meyve Hali İşletme A.Ş. Sebze-Meyve Hal Hizm , ,30 Kaynak: Samsun Vergi Dairesi Başkanlığı İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 156

162 SAMSUN 2010 YILI VERGİLENDİRME DÖNEMİ GELİR VERGİSİ REKORTMENLERİ Sıra No Vergi Dairesi Adı Soyadı Faaliyet Konusu Beyan Edilen Vergiye Tabi Gelir ( Matrah ) Hesaplanan Vergi (Tahakkuk Eden) Ödenecek Vergi 1 ONDOKUZMAYIS BERKANT ÖZTOPRAK AVUKAT , , ,49 2 GAZİLER CAHİT KILIÇ ECZACI , , ,82 3 GAZİLER MEVLÜT ORKUN ERZURUMLU ECZACI , , ,18 4 BAFRA TURHAN AYDINER MSİ , , ,25 5 ONDOKUZMAYIS AHMET YILMAZ BİNA YAPIMI , , ,73 6 ONDOKUZMAYIS CEVAT ÖNCÜ BİNA YAPIMI , , ,97 7 GAZİLER MURAT SAĞLAM OTO PARÇA SAT , , ,62 8 ONDOKUZMAYIS NUSRET ÖZDEMİR BİNA YAPIMI , , ,15 9 GAZİLER HASAN POLAT TUHAFİYE GİYİM TİC , , ,50 10 GAZİLER ÜMİT ÖZATA AVUKAT , , ,51 11 ONDOKUZMAYIS SEDAT ÇEPNİ NOTER , , ,31 12 ONDOKUZMAYIS FETHİ AYDOĞAN NOTER , , ,65 13 GAZİLER AYHAN ÇAKIR GÜMRÜK KOMİSYONCULUĞU , , ,09 14 ONDOKUZMAYIS CENGİZ HACIOSMANOĞLU NOTER , , ,76 15 KAVAK MEHMET GÜNAY AKARYAKIT BAYİİ , , ,56 16 GAZİLER HACI HÜSEYİN ERMAN GÜMRÜK KOMİSYONCULUĞU , , ,45 17 GAZİLER İBRAHİM YAŞAR NOTER , , ,10 18 GAZİLER ABDULVAHAP ÇELİK MÜTEAHHİT , , ,47 19 GAZİLER PAŞALİ ALAMAN GAYRİMENKUL ACENTELER , , ,59 20 GAZİLER YAŞAR CAMADAN MSİ , , ,23 21 GAZİLER YUSUF ADNAN YÜCEL MENKUL KIYMET YATIRIM , , ,88 22 GAZİLER (*) ECZACI , , ,84 23 ÇARŞAMBA MEHMET ÖNTÜRK MÜTEAHHİT , , ,89 24 VEZİRKÖPRÜ AYBARS ERER ECZACI , , ,27 25 GAZİLER AHMET OKUYAN NOTER , , ,26 26 ONDOKUZMAYIS SEDA ÖZGÜVEN CİVELEK AVUKAT , , ,52 27 ÇARŞAMBA CEMAL ALİŞAN ECZACI , , ,47 28 ONDOKUZMAYIS * AVUKAT , , ,75 29 GAZİLER HALİME KILIÇ ECZACI , , ,36 30 ONDOKUZMAYIS ONUR GÜNGÖR AVUKAT , , ,47 31 ONDOKUZMAYIS * ECZACI , , ,12 32 GAZİLER NEŞET UYSAL AVUKAT , , ,86 33 ONDOKUZMAYIS TURGAY KIR REKLAM AJANSI , , ,74 34 GAZİLER MUSTAFA TÜRKOĞLU KALORİFER TESİSATI , , ,68 35 GAZİLER BÜLENT KÜÇÜK GİYİM PER.SATIŞ , , ,66 36 GAZİLER SİNAN KÜÇÜK GİYİM PER.SATIŞ , , ,66 37 ONDOKUZMAYIS HAMİ YUNUS ÖZAY NOTER , , ,93 38 GAZİLER ŞÜKRÜ KARACA TRİKOTAJ , , ,26 39 TERME AHMET EKMEKÇİ AYGAZ BAYİİ , , ,39 40 GAZİLER DEMİR KÜÇÜK ET PERAKENDE TİCARETİ , , ,93 41 GAZİLER NUROL ARIK DOKTOR , , ,22 42 GAZİLER HALUK HADİ PEKŞEN MÜHENDİS , , ,12 43 TERME GÜLHAN ER NOTER , , ,19 44 ONDOKUZMAYIS ALİ YEŞİLDAL ECZACI , , ,07 45 ONDOKUZMAYIS HASAN YAYLA ÇİKOLATA VE ŞEKERLEME İML , , ,18 46 GAZİLER KÖKSAL ERSAYIN HIRDAVAT , , ,46 47 ONDOKUZMAYIS MÜRVET ÇELEBİ AVUKAT , , ,76 48 ÇARŞAMBA HALUK ALVER ECZACI , , ,56 49 TERME YAKUP AYDIN S.M.M.M , , ,96 50 TERME NURİ KARAÇUHA EZCACI , , ,98 51 ONDOKUZMAYIS NEDİM ÖZTOPAL AVUKAT , , ,75 52 ONDOKUZMAYIS AYŞE TÜRKER ECZACI , , ,06 53 ONDOKUZMAYIS RAHMİ TURGUT YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR , , ,72 54 ONDOKUZMAYIS İDRİS KOCA MÜTEAHHİT , , ,21 55 GAZİLER ÜMMÜHAN GÜLAY KOÇAK ECZACI , , ,47 56 ONDOKUZMAYIS İSMAİL HAKKI KURT ECZACI , , ,96 57 ONDOKUZMAYIS FEYZA SEVEN ECZACI , , ,94 58 ONDOKUZMAYIS AHMET GENÇ HARFİYAT VE İNŞ. İŞLERİ , , ,88 59 GAZİLER HÜSEYİN BİLGİN NOTER , , ,73 60 ÇARŞAMBA SERDAR SEVİNÇER NOTER , , ,41 61 ONDOKUZMAYIS BURHAN HAKAN DORUK AVUKAT , , ,97 62 ONDOKUZMAYIS NİHAT BATUR ECZACI , , ,89 63 ONDOKUZMAYIS HİKMET GÜLER MİMARLIK FAALİYETLERİ , , ,35 64 GAZİLER SALİH İVREN MİMARLIK FAALİYETLERİ , , ,11 65 ÇARŞAMBA İBRAHİM TORAMAN BAKKAL VE MARKET TOP , , ,01 66 GAZİLER RECAİ ORGEN SMMM , , ,99 67 GAZİLER HASAN ULUDÜZ ORTOPEDİK ÜRÜNLER , , ,22 68 GAZİLER HASAN GÜLER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR , , ,34 69 GAZİLER BETÜL KİTAPLI ECZACI , , ,82 70 ONDOKUZMAYIS KARTAL AKCAN AVUKAT , , ,76 71 GAZİLER ARİFE KURT ECZACI , , ,66 72 ONDOKUZMAYIS MEHMET SADİ ŞAHİN MÜTEAHHİT , , ,41 73 GAZİLER NURHAN ÜNAL RİSK VE HASAR SİG.ACENTA , ,60 401,88 74 ÇARŞAMBA AYTÜL ALVER ECZACI , , ,46 75 GAZİLER ABİT BEŞER MÜTEAHHİT , , ,63 76 BAFRA ALİ KULOĞLU MÜHENDİS , , ,70 77 GAZİLER YUSUF NURİ DEMİR BİNA İNŞAATI , , ,30 78 BAFRA TURGUT ŞAHİNOL KUYUMCU , , ,47 79 TERME AYFER ÇALGÜNER EZCACI , , ,79 80 GAZİLER FARUK SALTABAŞ DOKTOR , , ,02 81 ONDOKUZMAYIS ALİ KOL MÜTEAHHİT , , ,21 82 GAZİLER NÜSRET ÇEPNİ MÜTEAHHİT , , ,57 83 GAZİLER ALİ TARIK TOTUK ELEKTRİKLİ EV ALET , , ,83 84 ONDOKUZMAYIS MM. SAFİYE KOLA ECZACI , , ,51 85 GAZİLER İBRAHİM ETEM SEVİNÇ MANİFATURA PER. SATIŞI , , ,87 86 GAZİLER FATMA AKDOĞAN ECZACI , , ,77 87 GAZİLER AHMET HALUK IRMAK MOBİLYA PER.SATIŞI , , ,91 88 ONDOKUZMAYIS NACİYE BENEK KÖSEOĞLU ECZACI , , ,45 89 ONDOKUZMAYIS UĞUR NEJAT ÇAKMAN NALBURİYE, HIRDAVAT , , ,98 90 GAZİLER OKTAY GÜRLER MİMARLIK FAALİYETLERİ , , ,43 91 GAZİLER METİN DEMİRDAĞ ECZACI , , ,17 92 VEZİRKÖPRÜ MELTEM UYAR ECZACI , , ,94 93 ONDOKUZMAYIS MURAT ÖZDOĞAN MÜTEAHHİT , , ,89 94 GAZİLER YUSUF ŞEVKİ ALTUNİÇ KUYUMCU , , ,85 95 ÇARŞAMBA ERHAN SEZER ECZACI , , ,84 96 GAZİLER ALTAN KARABULUT MİMARLIK FAALİYETLERİ , , ,82 97 GAZİLER HASAN ÖZCAN YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR , , ,88 98 GAZİLER SERDAR CAFEROĞLU KONFEKSİYON , , ,33 99 BAFRA SİNAN KALYONCU NOTER , , , VEZİRKÖPRÜ HÜLYA ÇÖRÜŞ ECZACI , , ,37 Kaynak: Samsun Vergi Dairesi Başkanlığı İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 157

163 SAMSUN 2010 YILI VERGİLENDİRME DÖNEMİ GMSİ* GELİR VERGİSİ REKORTMENLERİ SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI SIRA NO VERGİ DAİRESİ ADI SOYADI BEYAN EDİLEN VERGİYE TABİ GELİR ( MATRAH ) HESAPLANAN VERGİ (TAHAKKUK EDEN) ÖDENECEK VERGİ 1 ONDOKUZMAYIS KAZIM GÜROL YILMAZ , , ,50 2 GAZİLER HASAN FEHMİ APAYDIN , , ,02 3 GAZİLER FATİH TEMİZ , , ,03 4 GAZİLER ARİF ERZURUMLU , , ,67 5 BAFRA CENGİZ ÜSTÜNEL , , ,40 6 GAZİLER RECEP ASAL , , ,63 7 GAZİLER ABDULLAH IRMAK , , ,40 8 GAZİLER AHMET APAYDIN , , ,16 9 GAZİLER KEMAL SOĞANCI , , ,98 10 ONDOKUZMAYIS İBRAHİM BULUTOĞLU , , ,60 11 ONDOKUZMAYIS ALİ İHSAN AKA , , ,03 12 GAZİLER YILMAZ HARMANOĞLU , , ,52 13 GAZİLER ABDULLAH YUNUS CAMADAN , , ,30 14 ONDOKUZMAYIS DURSUN TAKIŞ , , ,24 15 GAZİLER KADRİYE ERZURUMLU , , ,17 16 GAZİLER KAMİL CAMADAN , , ,50 17 ONDOKUZMAYIS MEHMET ÇAMLIDAĞ , , ,19 18 ONDOKUZMAYIS GÜLÇİN TARIMER , , ,42 19 GAZİLER NURİ ALAMAN , , ,45 20 ONDOKUZMAYIS MUSTAFA ÇEVİK , , ,58 21 ONDOKUZMAYIS ADİL ELDEMİR , , ,22 22 GAZİLER FAHRİ ELDEMİR , , ,47 23 ONDOKUZMAYIS ALİ EROĞLU , , ,18 24 GAZİLER FAHRİ APAYDIN , , ,38 25 GAZİLER RECEP ERZURUMLU , , ,39 26 ONDOKUZMAYIS YASEMİN YILMAZ , , ,24 27 GAZİLER GÜZİN ERDÖNMEZ , , ,88 28 HAVZA CEVAT OLÇAY , , ,97 29 ONDOKUZMAYIS MECİT GÖKSEL , , ,47 30 BAFRA AHMET AHISHALIOĞLU , , ,96 31 GAZİLER MUSTAFA DEMİR , , ,89 32 ONDOKUZMAYIS MUSTAFA KARATAŞ , , ,50 33 GAZİLER ALİ AÇMAK , , ,68 34 ONDOKUZMAYIS AYŞE DEĞERLİ , , ,78 35 ONDOKUZMAYIS SELAHATTİN KAHYA , , ,16 36 ONDOKUZMAYIS FİKRET KAHYA , , ,32 37 ONDOKUZMAYIS İBRAHİM KAHYA , , ,39 38 ONDOKUZMAYIS EREN AŞAR , , ,25 39 ONDOKUZMAYIS ABDULLAH AKTAŞ , , ,81 40 GAZİLER ATTİLA BAŞOĞLU , , ,67 41 GAZİLER TURAN GÖZEN , , ,56 42 GAZİLER HÜSEYİN MAZHAR BAŞOĞLU , , ,73 43 GAZİLER DOĞAN DURAN , , ,12 44 ONDOKUZMAYIS HİLMİ ALTAN BELLİ , , ,63 45 ONDOKUZMAYIS HÜSEYİN AVNİ ERDOĞAN , , ,75 46 ONDOKUZMAYIS SERHAT MEHMET BELLİ , , ,03 47 GAZİLER GALİP ASAL , ,05 0,00 48 ONDOKUZMAYIS ZÜHTÜ PEKŞEN , , ,96 49 ONDOKUZMAYIS MEHMET AVNİ ÇİL , , ,36 50 GAZİLER PEMPE HEKİMOĞLU , , ,62 51 GAZİLER NERMİN TAŞCIOĞLU , , ,54 52 ONDOKUZMAYIS AYŞE GÜNEŞ , , ,40 53 GAZİLER YAŞAR KÖKSAL , , ,56 54 ONDOKUZMAYIS MUSTAFA CANDAL , , ,00 55 ONDOKUZMAYIS ALİ RIZA ZEREN , , ,94 56 GAZİLER MUSTAFA GÜDÜL , , ,36 57 ONDOKUZMAYIS ORHAN ÖZ , , ,38 58 GAZİLER TARIK BAŞOĞLU , , ,38 59 ONDOKUZMAYIS SALİM ÖZDEMİR , , ,97 60 ONDOKUZMAYIS AHMET GÜLVEREN , , ,81 61 ONDOKUZMAYIS KUDRET ALBAYRAK , , ,36 62 ONDOKUZMAYIS MUSTAFA YAŞAR UYAR , , ,50 63 GAZİLER MURADİYE BAŞOĞLU , , ,23 64 ONDOKUZMAYIS FARUK SEVİNÇ , , ,75 65 GAZİLER ALİ KURT , , ,78 66 GAZİLER AYTEN YILMAZ , , ,04 67 GAZİLER EMEL MARŞAN , , ,35 68 GAZİLER MUSTAFA UYSAL , , ,91 69 GAZİLER YAŞAR CAN UZUNOĞLU , , ,39 70 ONDOKUZMAYIS LEVENT HÜSEYİN BAŞOĞLU , , ,00 71 ONDOKUZMAYIS NİLGÜN KOÇAK , , ,53 72 ONDOKUZMAYIS AHMET ERAY ŞAHİN , , ,63 73 GAZİLER ŞEFİK KILIÇ , , ,15 74 ONDOKUZMAYIS SEYFULLAH TALAK , , ,74 75 ONDOKUZMAYIS KUBİLAY TARIMER , , ,75 76 GAZİLER RAFİYE CAMADAN , , ,74 77 GAZİLER SATILMIŞ ŞAHİN , , ,48 78 ONDOKUZMAYIS FIRAT ÖZCAN , , ,72 79 ONDOKUZMAYIS HÜRİYE GEDİKLİ , , ,24 80 BAFRA ÖZYÜREK RUKİYE , , ,58 81 ONDOKUZMAYIS HAVA GÜLİZAR MANESTAR , , ,50 82 ONDOKUZMAYIS GÜROL ALAN , , ,69 83 GAZİLER ALİ TORAMAN , , ,68 84 ONDOKUZMAYIS NESRİN AŞAR , , ,21 85 GAZİLER ŞEVKET ZEREN , , ,64 86 ONDOKUZMAYIS EMİNE ŞAFFAK , , ,13 87 GAZİLER BEDRİ KANDEMİR , , ,87 88 ONDOKUZMAYIS LÜTFÜ ARSLAN , , ,50 89 ONDOKUZMAYIS MEHMET GÜNEYSU , , ,00 90 GAZİLER NECDET SEMİZ , , ,50 91 GAZİLER SALİH BÜLENT KÖSEOĞLU , , ,92 92 GAZİLER HAMİT AKGÜL , , ,40 93 GAZİLER UĞUR CERİD , , ,80 94 ONDOKUZMAYIS FAHRETTİN ULUSOY , , ,00 95 ONDOKUZMAYIS NAHİDE YILMAZ , ,33 65,08 96 GAZİLER YÜCEL TÜRE , , ,12 97 ONDOKUZMAYIS RUHİ GÜNEŞ , , ,25 98 ÇARŞAMBA AHMET SEZER , , ,25 99 ONDOKUZMAYIS HALİSE REİS , , , ONDOKUZMAYIS KEMALETTİN KOÇ , , ,63 Kaynak: Samsun Vergi Dairesi Başkanlığı, *: Gayri Menkul Sermaye İradı İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 158

164 İLLERARASI REKABET İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 159

165 SAMSUN İLLERARASI REKABET ENDEKSİ SAMSUN REKABET ENDEKSİ SIRASI ( ) Genel Endeks Değeri Beşeri Sermaye ve Yaşam Kalitesi Markalaşma Becerisi ve Yenilikçilik Ticaret Becerisi ve Üretim Potansiyeli Erişilebilirlik Kaynak: URAK (Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu) İllerarası Rekabetçilik Endeksi sonuçlarına göre 81 il arasında 15. olduğu görülen Samsun un, da 16. sıraya gerilediği ve Genel Endeks sıralamasında bu sırasını koruduğu tespit edilmiştir. Genel Endeks değeri 25,55 olan Samsun un rekabet gücünü meydana getiren alt endeksler incelendiğinde; Erişilebilirlik Alt Endeksi nin payının %55,83 olduğu, bunu sırasıyla %24,69 ile Beşeri Sermaye ve Yaşam Kalitesi Alt Endeksi nin ve %18,76 ile Ticaret Becerisi ve Üretim Potansiyeli Alt Endeksi nin takip etmekte olduğu saptanmıştır. Markalaşma Becerisi ve Yenilikçilik Alt Endeksi nin ilin rekabet gücündeki payı %0,72 oranındadır. İlin endeks değerinde en yüksek paya sahip olan Erişilebilirlik Alt Endeksi nde Samsun un ve dönemlerinde 9. sırada, verilerine göre ise 10. sırada yer aldığı tespit edilmiştir. Alt endekse ait değişkenler incelendiğinde; yurtiçi ve yurtdışı düzenli uçak seferlerinin düzenlendiği ilin Kilometrekare Başına Düşen Bölünmüş Yol Uzunluğu nda 17. sıradaki konumunu koruduğu görülmektedir. Otoyol ağına bağlı olmayan ilin, sınırları içinde liman olması ile bu alt endekste rekabet avantajı kazandırmaktadır. Haberleşme ve Ulaştırma Alanında Kamu Yatırımı bakımından 5. sırada olduğu tespit edilen il, Kilometrekare Başına Düşen Araç Sayısı bakımından 18. sırada yer almaktadır. Ticaret Becerisi ve Üretim Potansiyeli Alt Endeksi sonuçlarına göre 18. sırada yer alan Samsun, döneminde 25. sıraya gerilemiş olup, Alt Endeks değerine göre ise 15. sıraya yükselmiştir. Bir önceki seneye göre İhracat Hacmi bakımından 5 sıra gerileyerek 26. olduğu görülen Samsun un, Tahakkuk Eden Vergi Miktarı nda 15. sırada yer aldığı saptanmıştır. İlin; Kullanılan Kredi Miktarı na ait sıralamada 1 sıra gerileyerek 18. sırada yer alması ve Dış Ticaret Yapan Firma Sayısı na göre sıralamada 20. liğe gerilemesi ilin bu alt endekste sıra kaybetmesinin nedenleri arasında yer almaktadır. İlin rekabetçiliğinde %0,72 oranında bir paya sahip olan Markalaşma Becerisi ve Yenilikçilik Alt Endeksi nde Samsun un de 26. olduğu, da ise 19. luğa yükseldiği tespit edilmiştir. İl, Alt Endeks değerine göre 4 sıra gerileyerek 81 il arasında en rekabetçi 23. ilimiz olmuştur. Değişkenler bazında incelendiğinde Samsun un; İlde İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Listesine Giren Firma Sayısı bakımından 18. sırada olduğu görülürken, Son Beş Yıla Ait Patent Tescil Ortalaması nda 27. sıradan 31. sıraya gerilediği belirlenmiştir. Bir önceki seneye göre il, Son Beş Yıla Ait Faydalı Model Tescil Ortalaması na ait sıralamada 20. sıradaki ve Son Beş Yıla Ait Endüstriyel Tasarım Tescil Ortalaması na ilişkin sıralamada 22. sıradaki konumunu korumaktadır. İlin rekabetçiliğine en fazla katkıyı yapan ikinci alt endeks olarak Beşeri Sermaye ve Yaşam Kalitesi Alt Endeksi incelendiğinde; Samsun un sonuçlarına göre 18., verilerine göre ise 21. olduğu tespit edilmiştir. Samsun, bu alt endeksin sonuçlarına göre 81 ilimiz arasında en rekabetçi 24. ilimiz olmuştur. Bu gerilemenin nedenini tespit etmek amacıyla alt endekse ait değişkenler incelendiğinde; Kişi Başına Mevduat Miktarı bakımından bir önceki seneye göre 1 sıra gerileyerek 38. olduğu, Kişi Başına Düşen Otomobil Sayısı na ilişkin sıralamada 1 sıra gerileyerek 44. sırada yer aldığı ve Kişi Başına Düşen Öğretim Üyesi Sayısı bakımından 1 basamak inerek 18. olduğu tespit edilmiştir verilerine göre, Kişi Başına Düşen Uzman Hekim Sayısı nda 36. sırada yer aldığı görülen Samsun un, Mesleki ve Teknik Okul Mezun Sayısı na ilişkin sıralamada bir önceki seneye göre 2 sıra gerileyerek 12. sırada yer aldığı saptanmıştır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 160

166 SAMSUN YILLAR İTİBARİYLE REKABET ENDEKS DEĞERLERİ VE ENDEKS PAYLARI 2007/ / /2010 Genel Endeks Pay(%) Pay(%) Pay(%) 1-Beşeri Sermaye ve Yaşam Kalitesi Alt Endeksi % % % 2-Markalaşma Becerisi ve Yenilikçilik Alt Endeksi % % % 3-Ticaret Becerisi ve Üretim Potansiyeli Alt Endeksi % % % 4-Erişilebilirlik Alt Endeksi % % % Kaynak: URAK (Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu) İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 161

167 İLLERARASI REKABETÇİLİK ENDEKSİ İLLERİN GENEL ENDEKS SIRALARI ( ) İller Genel Endeks Sırası İller Genel Endeks Sırası İstanbul Burdur Ankara Bartın İzmir Sinop Bursa Bolu Kocaeli Kütahya Eskişehir Bilecik Tekirdağ Tokat Antalya Afyonkarahisar Adana Erzincan Gaziantep Amasya Hatay Giresun Kayseri Karaman Zonguldak Artvin Mersin Ordu Trabzon Kırşehir Samsun Osmaniye Samsun Endeks Van Konya Niğde İsparta Batman Muğla Mardin Aydın Düzce Denizli Kastamonu Manisa Kilis Balıkesir Adıyaman Edirne Çorum Erzurum Aksaray Sakarya Çankırı Elazığ Kars Malatya Yozgat Yalova Muş Sivas Bingöl Kırklareli İğdır Diyarbakır Bitlis Çanakkale Tunceli Kahramanmaraş Bayburt Rize Siirt Kırıkkale Gümüşhane Nevşehir Ardahan Karabük Ağrı Şanlıurfa Şırnak Uşak Hakkari Kaynak: URAK (Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu) İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 162

168 İLLERİN BEŞERİ SERMAYE VE YAŞAM KALİTESİ ALT ENDEKSİ SIRALARI ( ) İller Beşeri Sermaye ve Yaşam Kalitesi Alt Endeksi Sırası İller Beşeri Sermaye ve Yaşam Kalitesi Alt Endeksi Sırası Ankara Rize İstanbul Erzincan Eskişehir Karaman İzmir Nevşehir İsparta Kastamonu Antalya Bayburt Trabzon Giresun Edirne Ordu Kırıkkale Çorum Erzurum Gümüşhane Elazığ Amasya Bursa Tunceli Kocaeli Tokat Muğla Hatay Konya Afyonkarahisar Bolu Kahramanmaraş Karabük Çankırı Adana Bilecik Kayseri Kilis Aydın Bartın Denizli Düzce Mersin Niğde Sivas Aksaray Samsun Diyarbakır Samsun Endeks Yozgat Yalova Osmaniye Zonguldak Van Çanakkale Adıyaman Kırşehir Batman Sakarya Bingöl Balıkesir Kars Malatya Bitlis Uşak İğdır Burdur Şanlıurfa Kırklareli Siirt Tekirdağ Ardahan Gaziantep Hakkari Kütahya Muş Sinop Ağrı Artvin Mardin Manisa Şırnak Kaynak: URAK (Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu) İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 163

169 İLLERİN MARKALAŞMA BECERİSİ VE YENİLİKÇİLİK ALT ENDEKSİ SIRASI ( ) İller Markalaşma Becerisi ve Yenilikçilik Alt Endeksi Sırası İller Markalaşma Becerisi ve Yenilikçilik Alt Endeksi Sırası İstanbul Bilecik Ankara Giresun Bursa Isparta Kayseri Elazığ Gaziantep Karabük İzmir Düzce Manisa Erzurum Denizli Amasya Eskişehir Malatya Antalya Mardin Trabzon Şanlıurfa Sivas Kastamonu Diyarbakır Kırşehir Kocaeli Çankırı Konya Kırklareli Adana Siirt Sakarya Nevşehir Hatay Yalova Balıkesir Aksaray Tekirdağ Kırıkkale Kahramanmaraş Bartın Mersin Osmaniye Samsun Sinop Samsun Endeks Adıyaman Kütahya Iğdır Zonguldak Batman Ordu Van Aydın Yozgat Karaman Erzincan Rize Gümüşhane Bolu Muş Muğla Kars Afyonkarahisar Artvin Şırnak Kilis Çorum Ağrı Çanakkale Bingöl Burdur Bayburt Edirne Ardahan Uşak Bitlis Niğde Hakkari Tokat Tunceli Kaynak: URAK (Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu) İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 164

170 İLLERİN TİCARET BECERİSİ VE ÜRETİM POTANSİYELİ ALT ENDEKSİ SIRASI ( ) İller Ticaret Becerisi ve Üretim Potansiyeli Alt Endeksi Sırası İller Ticaret Becerisi ve Üretim Potansiyeli Alt Endeksi Sırası İstanbul Rize Ankara Aydın İzmir Muğla Kocaeli Edirne Bursa Trabzon Hatay Iğdır Şanlıurfa Sivas Gaziantep Kırıkkale Mersin Karaman Tekirdağ Sinop Zonguldak Tokat Antalya Yalova Konya Kilis Kayseri Artvin Samsun Karabük Samsun Endeks Nevşehir Adana Uşak Aksaray Isparta Kahramanmaraş Kırşehir Manisa Elazığ Afyonkarahisar Adıyaman Kırklareli Burdur Malatya Bingöl Mardin Bolu Ordu Muş Çanakkale Osmaniye Batman Yozgat Balıkesir Bilecik Denizli Düzce Diyarbakır Kütahya Van Kastamonu Hakkari Bitlis Bartın Niğde Erzurum Tunceli Çorum Amasya Ağrı Bayburt Şırnak Erzincan Eskişehir Siirt Sakarya Gümüşhane Ardahan Kars Giresun Çankırı Kaynak: URAK (Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu) İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 165

171 İLLERİN ERİŞİLEBİLİRLİK ALT ENDEKSİ DEĞERİ ( ) İller Erişilebilirlik Alt Endeksi Değeri İller Erişilebilirlik Alt Endeksi Değeri İstanbul Kütahya İzmir Osmaniye Tekirdağ Erzincan Ankara Bartın Hatay Niğde Kocaeli Sivas Adana Sinop Bursa Tokat Zonguldak Karabük Samsun Bolu Samsun Endeks Kırıkkale Mersin Düzce Gaziantep Kars Eskişehir Mardin Muğla Batman Aydın Adıyaman Antalya Afyonkarahisar Kayseri Van Balıkesir Çankırı Isparta Muş Trabzon Artvin Sakarya Giresun Yalova Karaman Elazığ Kastamonu Konya Kırşehir Malatya Yozgat Edirne Ordu Erzurum Kilis Kırklareli Bitlis Nevşehir Siirt Bilecik Bingöl Kahramanmaraş Çorum Manisa Aksaray Diyarbakır Iğdır Burdur Tunceli Rize Bayburt Denizli Gümüşhane Şanlıurfa Ardahan Amasya Şırnak Çanakkale Ağrı Uşak Hakkari Kaynak: URAK (Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu) İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 166

172 İŞGÜCÜ İSTİHDAM İŞSİZLİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 167

173 İŞSİZLİK Samsun un 2008 de %7.8 olan işsizlik oranı, 2009 yılında %7.3 e gerilemiş, 2010 yılında ise tekrar 2008 seviyesine ulaşarak %7.8 olarak gerçekleşmiştir. Samsun un işsizlik oranı Türkiye ortalamasının altında seyretmektedir. İLLERİN İŞSİZLİK ORANLARI ( ) Sn BÖLGE KODU BÖLGE ADI İşsizlik oranı (%) BÖLGE KODU BÖLGE ADI İşsizlik oranı (%) Sn TRA13 Bayburt TR424 Bolu TR905 Artvin TR811 Zonguldak TR906 Gümüşhane TR213 Kırklareli TR902 Ordu TR715 Kırşehir TR903 Giresun TR611 Antalya TR904 Rize TRA23 Iğdır TRA12 Erzincan TR322 Denizli TR613 Burdur TRC33 Şırnak TR901 Trabzon TR422 Sakarya TR821 Kastamonu TR812 Karabük TR333 Kütahya TRB14 Tunceli TR833 Çorum TRA21 Ağrı TRA11 Erzurum TRC32 Batman TR832 Tokat TR612 Isparta TR834 Amasya TR711 Kırıkkale TR222 Çanakkale TR510 Ankara TRA22 Kars TRC21 Şanlıurfa TRA24 Ardahan TRB13 Bingöl TR332 Afyonkarahisar TRB12 Elazığ TR413 Bilecik TR723 Yozgat TR334 Uşak TRC34 Siirt TR831 Samsun TR632 Kahramanmaraş TR221 Balıkesir TR423 Düzce TR331 Manisa TRC11 Gaziantep TR521 Konya TR321 Aydın TR714 Nevşehir TRC22 Diyarbakır TR522 Karaman TR722 Sivas TR823 Sinop TR421 Kocaeli TR822 Çankırı TR631 Hatay TRC31 Mardin TR622 Mersin TR212 Edirne TR721 Kayseri TR712 Aksaray TR100 İstanbul TR713 Niğde TR425 Yalova TRB11 Malatya TR633 Osmaniye TR211 Tekirdağ TR310 İzmir TRC13 Kilis TRB23 Bitlis TR813 Bartın TRB22 Muş TRC12 Adıyaman TRB21 Van TR323 Muğla TRB24 Hakkâri TR411 Bursa TR621 Adana TR412 Eskişehir TR Türkiye Kaynak: TÜİK, Sıralama 2010 Yılı İşsizlik rakamına göre işsizlik oranı en azdan en fazla olan ile göre yapılmıştır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 168

174 İLLERİN İŞSİZLİK, İŞGÜCÜ VE İSTİHDAM ORANLARI ( ) SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI SN BÖLGE BÖLGE ADI 2008 YILI 2009 YILI 2010 YILI İşsizlik KODU İşgücüne İşsizlik İstihdam İşgücüne İşsizlik İstihdam İşgücüne İşsizlik İstihdam Değişimi katılım(%) oranı (%) oranı (%) katılım(%) oranı (%) oranı (%) katılım(%) oranı (%) oranı (%) 2008/ TRA13 Bayburt % 2 TR905 Artvin % 3 TR906 Gümüşhane % 4 TR902 Ordu % 5 TR903 Giresun % 6 TR904 Rize % 7 TRA12 Erzincan % 8 TR613 Burdur % 9 TR901 Trabzon % 10 TR821 Kastamonu % 11 TR333 Kütahya % 12 TR833 Çorum % 13 TRA11 Erzurum % 14 TR832 Tokat % 15 TR834 Amasya % 16 TR222 Çanakkale % 17 TRA22 Kars % 18 TRA24 Ardahan % 19 TR332 Afyonkarahisar % 20 TR413 Bilecik % 21 TR334 Uşak % 22 TR831 Samsun % Samsun Sıra (13) (27) (14) (17) (17) (15) (36) (21) (27) 23 TR221 Balıkesir % 24 TR331 Manisa % 25 TR521 Konya % 26 TR714 Nevşehir % 27 TR522 Karaman % 28 TR823 Sinop % 29 TR822 Çankırı % 30 TRC31 Mardin % 31 TR212 Edirne % 32 TR712 Aksaray % 33 TR713 Niğde % 34 TRB11 Malatya % 35 TR211 Tekirdağ % 36 TRC13 Kilis % 37 TR813 Bartın % 38 TRC12 Adıyaman % 39 TR323 Muğla % 40 TR411 Bursa % 41 TR412 Eskişehir % 42 TR424 Bolu % 43 TR811 Zonguldak % 44 TR213 Kırklareli % 45 TR715 Kırşehir % 46 TR611 Antalya % 47 TRA23 Iğdır % 48 TR322 Denizli % 49 TRC33 Şırnak % 50 TR422 Sakarya % 51 TR812 Karabük % 52 TRB14 Tunceli % 53 TRA21 Ağrı % 54 TRC32 Batman % 55 TR612 Isparta % 56 TR711 Kırıkkale % 57 TR510 Ankara % 58 TRC21 Şanlıurfa % 59 TRB13 Bingöl % 60 TRB12 Elazığ % 61 TR723 Yozgat % 62 TRC34 Siirt % 63 TR632 Kahramanmaraş % 64 TR423 Düzce % 65 TRC11 Gaziantep % 66 TR321 Aydın % 67 TRC22 Diyarbakır % 68 TR722 Sivas % 69 TR421 Kocaeli % 70 TR631 Hatay % 71 TR622 Mersin % 72 TR721 Kayseri % 73 TR100 İstanbul % 74 TR425 Yalova % 75 TR633 Osmaniye % 76 TR310 İzmir % 77 TRB23 Bitlis % 78 TRB22 Muş % 79 TRB21 Van % 80 TRB24 Hakkari % 81 TR621 Adana % TR TÜRKİYE % Kaynak:TÜİK, Sıralama 2010 yılı işsizlik oranına göre en azdan en çoka yapılmıştır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 169

175 İŞGÜCÜNE KATILIM, İSTİHDAM VE İŞSİZLİK ORANI DEĞİŞİMİ 2008 ila 2010 yıları arasında Samsun da işsizlik oranı değişmemiş, işgücüne katılım oranı %10.2, istihdam oranı da %10.3 oranında azalmıştır. Türkiye de ise işsizlik oranı %8.2, işgücüne katılım %4.1 ve istihdam oranı da %3.1 artmıştır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 170

176 TÜRKİYE VE TR83 BÖLGESİ (SAMSUN.TOKAT.ÇORUM.AMASYA) İŞGÜCÜ DURUMU ( ) YIL BÖLGE KODU BÖLGE ADI 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus (1000) İşgücü (1000) İstihdam (1000) İşsiz (1000) İşgücüne Dahil Olmayan Nüfus (1000) İşgücüne Katılma Oranı (%) İşsizlik Oranı (%) Tarım Dışı İşsizlik Oranı (%) İstihdam Oranı (%) 2004 TR Türkiye 47,544 22,016 19,632 2,385 25, TR83 Samsun.Tokat.Çorum.Amasya 2,014 1,110 1, TR Türkiye 48,359 22,455 20,067 2,388 25, TR83 Samsun.Tokat.Çorum.Amasya 1,975 1, TR Türkiye 49,174 22,751 20,423 2,328 26, TR83 Samsun.Tokat.Çorum.Amasya 1,986 1, TR Türkiye 49,994 23,114 20,738 2,376 26, TR83 Samsun.Tokat.Çorum.Amasya 1,996 1,095 1, TR Türkiye 50,772 23,805 21,194 2,611 26, TR83 Samsun.Tokat.Çorum.Amasya 1,966 1,089 1, TR Türkiye 51,686 24,748 21,277 3,471 26, TR83 Samsun.Tokat.Çorum.Amasya 1,958 1,080 1, TR Türkiye 52,541 25,641 22,594 3,046 26, TR83 Samsun.Tokat.Çorum.Amasya 1,988 1, Kaynak:TÜİK, Not1:Yuvarlama nedeniyle toplamda farklılık olabilir. Not2:İki binden az hücrelerde güvenli tahmin için örnek çapı çok düşüktür. Yukarıdaki tablo ve grafikten görüldüğü gibi TR83 Bölgesinde; İşgücüne katılma oranı 2004 yılında %55.1 iken 2010 yılında %50.6 ya gerilemiştir. İstihdam oranı 2004 yılında %51.7 iken 2010 yılında %47 ye gerilemiştir. Tarım dışı işsizlik oranı 2004 yılında %12.8 iken 2010 yılında %12.4 e gerilemiştir. İşsizlik oranı 2004 yılında %6.2 iken 2010 yılında %7.2 ye yükselmiştir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 171

177 TR83 BÖLGESİ İŞGÜCÜ DURUM PAYI ( ) SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI Yıl 15 ve Daha Yukarı İşgücü İstihdam İşsiz İşgücüne Dahil İşgücüne Katılma İşsizlik Tarım Dışı İşsizlik İstihdam Yaştaki Nüfus Payı Payı Payı Payı Olmayan Nüfus Payı Oranı Payı Oranı Payı Oranı Payı Oranı Payı % 5.0% 5.3% 2.9% 3.5% 119.0% 57.4% 90.1% 125.2% % 4.7% 4.9% 2.7% 3.6% 114.4% 58.5% 89.6% 120.0% % 4.5% 4.7% 3.2% 3.6% 111.4% 70.6% 99.2% 115.4% % 4.7% 4.8% 4.0% 3.3% 118.8% 84.5% 118.3% 120.7% % 4.6% 4.8% 3.1% 3.3% 118.1% 67.3% 100.0% 123.0% % 4.4% 4.7% 2.1% 3.3% 115.0% 49.3% 75.7% 124.5% % 3.9% 4.1% 2.4% 3.7% 103.7% 60.5% 83.8% 109.3% Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 172

178 SOSYAL GÜVENLİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 173

179 ÖNCELİKLİ YAŞAM GÖSTERGELERİ (TÜRKİYE-SAMSUN) ( ) 2008 Yılı 2009 Yılı 2010 Yılı Öncelikli Yaşam Kalitesi Göstergeleri Samsun Pay(%) TÜRKİYE Samsun Pay(%) TÜRKİYE Samsun Pay(%) TÜRKİYE İlin toplam nüfusu (TÜİK-ADNKS'ye Göre Nüfus) 1,228, % 70,586,256 1,250, % 72,561,312 1,252, % 73,722,988 Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamı (Aktif+Pasif+Yeşilkart) 1,163, % 66,541,374 1,150, % 67,683,464 1,183, % 70,722,107 Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamı (Yeşil Kartlılar Hariç) 976, % 57,203, , % 58,036,333 1,010, % 61,245,014 Sosyal Güvenlik Kapsamının (Yeşil Kart Hariç) Toplam il Nüfusuna Oranı (%) 79.46% 76.83% 80.69% Sosyal Güvenlik Kapsamı Dışında Kalan Nüfus 65, % 4,047,214 99, % 4,879,220 69, % 3,002,482 Emekli Sandığı(4/c) 45, % 2,464,206 41, % 2,241,418 41, % 2,287,487 Sosyal Güvenlik Kapsamında Aktif Bağ-Kur (4/b) 81, % 3,260,719 79, % 3,236,872 80, % 3,355,429 Çalışan kişi sayısı SSK (4/a) 105, % 9,533, , % 9,623, , % 10,575,935 Toplam 232, % 15,258, , % 15,101, , % 16,218,851 Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Aktif Çalışanların Toplam il Nüfusuna Oranı(%) 18.90% 18.42% 19.12% Sosyal Güvenlik Kapsamında Aylık Alan Kişi Sayısı(*) Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Emeklilerin Toplam il Nüfusuna Oranı(%) Sosyal Güvenlik Kapsamında Bakmakla Yükümlü Tutulanların (Yararlanıcıların) Sayısı Sosyal Güvenlik Kapsamındaki bakmakla yükümlü tutulanların oranı (%) Emekli Sandığı(4/c) 31, % 1,756,760 32, % 1,795,334 32, % 1,827,649 Bağ-Kur (4/b) 45, % 1,965,247 47, % 2,088,146 49, % 2,160,451 SSK (4/a) 101, % 5,024, , % 5,266, , % 5,515,114 Toplam 178, % 8,746, , % 9,149, , % 9,503, % 14.82% 15.11% Emekli Sandığı (4/c) 102, % 5,263,145 96, % 4,991,658 96, % 5,098,050 Bağ-Kur(4/b) 213, % 9,377, , % 9,367, , % 9,720,452 SSK (4/a) 249, % 18,557, , % 19,425, , % 20,704,448 Toplam 565, % 33,198, , % 33,784, , % 35,522, % 43.59% 46.46% 2022 sayılı yasadan yararlananların sayısı 30, % 1,266,174 31, % 1,321,373 31, % 1,359, sayılı yasadan yararlananların oranı (%) 2.48% 2.53% 2.52% YEŞİL KARTLI SAYISI 187, % 9,337, , % 9,647, , % 9,477,093 Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu ÖNCELİKLİ YAŞAM KALİTESİ GÖSTERGELERİ SAMSUN SIRA 2008 Yılı 2009 Yılı 2010 Yılı İlin toplam nüfusu (TÜİK-ADNKS'ye Göre Nüfus) Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamı (Aktif+Pasif+Yeşilkart) Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamı (Yeşil Kartlılar Hariç) SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMININ (YEŞİL KART HARİÇ) TOPLAM İL NÜFUSUNA ORANI (%) SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMI DIŞINDA KALAN NÜFUS Emekli Sandığı(4/c) Sosyal Güvenlik Kapsamında Aktif Çalışan kişi sayısı Bağ-Kur (4/b) SSK (4/a) Toplam SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMINDAKİ AKTİF ÇALIŞANLARIN TOPLAM İL NÜFUSUNA ORANI(%) Emekli Sandığı(4/c) Sosyal Güvenlik Kapsamında Aylık Alan Kişi Sayısı(*) Bağ-Kur (4/b) SSK (4/a) Toplam SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMINDAKİ EMEKLİLERİN TOPLAM İL NÜFUSUNA ORANI(%) Sosyal Güvenlik Kapsamında Bakmakla Yükümlü Tutulanların (Yararlanıcıların) Sayısı Emekli Sandığı (4/c) Bağ-Kur(4/b) SSK (4/a) Toplam SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMINDAKİ BAKMAKLA YÜKÜMLÜ TUTULANLARIN ORANI (%) sayılı yasadan yararlananların sayısı SAYILI YASADAN YARARLANANLARIN ORANI (%) YEŞİL KARTLI SAYISI Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu, Sıralama rakamsal olarak büyükten küçüğe doğru yapılmıştır. Öncelikli Yaşam Göstergeleri İncelendiğinde 2010 Yılı sonunda; Sosyal Güvenlik Kapsamının (Yeşil Kart Hariç) Toplam il Nüfusuna Oranı (%) bakımından 47. sırada Sosyal Güvenlik Kapsamı Dışında Kalan Nüfus bakımından 10.sırada Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Aktif Çalışanların Toplam il Nüfusuna Oranı(%) bakımından 48. sırada Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Emeklilerin Toplam il Nüfusuna Oranı(%) bakımından 30.sırada Sosyal Güvenlik Kapsamındaki bakmakla yükümlü tutulanların il nüfusuna oranı(%) bakımından 49.sırada 2022 sayılı yasadan yararlananların oranı (%) bakımından 44. sırada Yeşil Kartlı Sayısı bakımından 19.sırada olduğu görülmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 174

180 Aşağıdaki grafik incelendiğinde 2010 yılında 2008 yılına göre; Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Aktif Çalışanların Toplam İl Nüfusuna Oranının arttığı Sosyal Güvenlik Kapsamının (Yeşil Kart Hariç) Toplam İl Nüfusuna Oranının arttığı Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Emeklilerin Toplam İl Nüfusuna Oranının arttığı Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Bakmakla Yükümlü Tutulanların Oranının arttığı 2022 Sayılı Yasadan Yararlananların Oranının arttığı Görülmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 175

181 4/A KAPSAMI ZORUNLU SİGORTALI SAYILARININ İŞYERİ BÜYÜKLÜKLÜĞÜ (TÜRKİYE-SAMSUN) ( ) İşyeri Oranları(%) Büyüklüğü Samsun Pay Türkiye Samsun Türkiye Samsun (%) Türkiye Samsun Türkiye 1-3 Kişi 16, % 1,193,736 17, % 1,247,096 18, % 1,348, % 13.4% 4-6 Kişi 11, % 814,517 12, % 865,986 14, % 950, % 9.5% 7-9 Kişi 7, % 556,960 8, % 622,446 9, % 692, % 6.9% Kişi 13, % 1,259,628 14, % 1,223,686 16, % 1,375, % 13.7% Kişi 8, % 715,324 8, % 709,963 9, % 791, % 7.9% Kişi 10, % 921,458 11, % 919,700 11, % 1,033, % 10.3% Kişi 9, % 824,107 10, % 860,152 13, % 962, % 9.6% Kişi 13, % 1,736,533 14, % 1,771,847 14, % 1,987, % 19.8% Kişi 2, % 414,304 3, % 420,236 2, % 460, % 4.6% Kişi % 366,422 2, % 389, % 426, % 4.2% TOPLAM 94, % 8,802, , % 9,030, , % 10,030,810 Kaynak: İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 176

182 4/A KAPSAMI BÜYÜKLÜKLERİNE GÖRE İŞYERİ SAYILARI (TÜRKİYE-SAMSUN) ( ) İşyeri Oranları(%) Büyüklüğü Samsun % Türkiye Samsun % Türkiye Samsun % Türkiye Samsun Türkiye 1-3 Kişi 10, % 758,540 10, % 787,373 11, % 849, % 64.1% 4-6 Kişi 2, % 170,221 2, % 181,541 2, % 199, % 15.0% 7-9 Kişi % 70,638 1, % 79,007 1, % 88, % 6.6% Kişi 1, % 94,708 1, % 91,710 1, % 103, % 7.8% Kişi % 29, % 29, % 33, % 2.5% Kişi % 24, % 24, % 27, % 2.1% Kişi % 11, % 12, % 13, % 1.1% Kişi % 9, % 9, % 10, % 0.8% Kişi % % % % 0.1% Kişi % % % % 0.0% Toplam 15, % 1,170,248 16, % 1,216,308 17, % 1,325,749 Kaynak: İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 177

183 4/A KAPSAMI İŞYERİ SAYILARI VE ZORUNLU SİGORTALILARININ DAĞILIMI (TÜRKİYE-SAMSUN) ( ) İller 2008 YILI 2009 YILI 2010 YILI İŞYERİ SAYISI ZORUNLU SİGORTALI SAYISI Kaynak: Samsun Pay Türkiye Samsun Pay Türkiye Samsun Pay Türkiye Daimi 12, % 1,015,000 13, % 1,057,541 14, % 1,147,632 Mevsimlik 2, % 155,248 2, % 158,767 3, % 178,117 Kamu % 30, % 36, % 37,056 Özel 14, % 1,139,879 15, % 1,180,277 17, % 1,288,693 Toplam 15, % 1,170,248 16, % 1,216,308 17, % 1,325,749 Daimi 67, % 7,156,453 71, % 7,308,795 78, % 8,043,894 Mevsimlik 27, % 1,646,536 31, % 1,721,407 32, % 1,986,916 Kamu 15, % 731,704 18, % 852,248 16, % 868,753 Özel 78, % 8,071,285 83, % 8,177,954 94, % 9,162,057 Erkek 73, % 6,774,527 78, % 6,870,750 84, % 7,599,143 Kadın 20, % 2,028,462 23, % 2,159,452 25, % 2,431,667 Toplam 94, % 8,802, , % 9,030, , % 10,030,810 Yukarıdaki tablo ve grafikler incelendiğinde Samsun da; Kamu işyeri sayısı payının arttığı, Özel işyeri sayısı payının değişmediği, Mevsimlik işyeri sayısı payının arttığı, Daimi işyeri sayısı payının azalğı Görülmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 178

184 (4/B) (BAĞIMSIZ ÇALIŞANLAR 2926) TARIM SİGORTALILARIN DAĞILIMI (TÜRKİYE-SAMSUN)( ) 2008 Yılı 2009 Yılı 2010 Yılı Aktif Sigortalı Aylık Alanlar SAMSUN Pay % TÜRKİYE SAMSUN Pay % TÜRKİYE SAMSUN Pay % TÜRKİYE Toplam Aktif Sigortalı (I+II) 43, % 1,141,467 39, % 1,016,692 42, % 1,101,131 Zorunlu Sigortalı (I) 43, % 1,127,744 39, % 1,014,948 42, % 1,101,131 İsteğe Bağlı (II) % 13, % 1,744 Malül (III) % 1, % 2, % 2,749 Yaşlı (IV) 10, % 240,613 10, % 279,182 11, % 296,955 Ölüm Ölüm (Dosya) (V) 3, % 80,994 4, % 95,937 4, % 104,054 Haksahibi (VI) 4, % 105,775 5, % 118,771 5, % 130,805 Toplam Aylık Alanlar(Dosya) (III+IV+V) 13, % 323,606 14, % 377,341 16, % 403,758 Toplam Aylık Alanlar (Kişi) (III+IV+VI) 14, % 348,387 16, % 400,175 17, % 430,509 Sosyal Güvenlik Kapsamı 156, % 4,033, , % 3,746, , % 4,052,073 Kaynak: İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 179

185 4/B (BAĞIMSIZ ÇALIŞANLAR 1479) (ESNAF) SİGORTALILARIN DAĞILIMI (TÜRKİYE-SAMSUN) ( ) İller 2008 Yılı 2009 Yılı 2010 Yılı Aktif Sigortalı SAMSUN Pay % TÜRKİYE SAMSUN Pay % TÜRKİYE SAMSUN Pay % TÜRKİYE Toplam Aktif Sigortalı (I+II+III) 38, % 2,119,252 40, % 2,220,180 37, % 2,236,727 Zorunlu Sigortalı (I) 31, % 1,883,836 30, % 1,816,933 28, % 1,847,844 İsteğe Bağlı (II) 6, % 221,346 9, % 388,047 8, % 374,535 Muhtar (III) % 14, % 15, % 14,348 Malül (VI) % 12, % 13, % 13,992 Aylık Yaşlı (VII) 18, % 1,011,711 19, % 1,062,306 19, % 1,086,678 Alanlar Ölüm (Dosya) (VIII) 8, % 446,828 9, % 492,656 9, % 497,831 Ölüm Haksahibi (IX) 11, % 592,231 12, % 612,407 11, % 629,325 Toplam Aylık Alanlar 28, % 1,471,457 29, % 1,568,220 29, % 1,598,504 (Dosya) (VI+VII+VIII) Toplam Aylık Alanlar (Kişi) (VI+VII+IX) 30, % 1,616,860 31, % 1,687,971 31, % 1,729,998 Sosyal Güvenlik Kapsamı 184, % 10,570, , % 10,945, , % 11,125,717 Kaynak: İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 180

186 4/C KAPSAMINDAKİ AKTİF İŞTİRAKÇİLERİN VE EMEKLİLERİN DAĞILIMI (TÜRKİYE-SAMSUN) ( ) 2008 YILI 2009 YILI 2010 YILI SAMSUN Pay TÜRKİYE SAMSUN Pay TÜRKİYE SAMSUN Pay TÜRKİYE Aktif Sigortalı (İştirakçi) 45, % 2,464,206 41, % 2,241,418 41, % 2,282,511 Malül (I) % 23, % 23, % 23,703 Vazife Malülü (II) % 6, % 6, % 6,608 Yaşlı (III) 22, % 1,198,666 22, % 1,221,544 23, % 1,239,660 Aylık Alanlar Ölüm (Dosya) (IV) 5, % 377,367 6, % 390,395 6, % 412,749 Ölüm Haksahibi (V) 8, % 528,538 8, % 543,670 8, % 552,759 Vataniler (VI) % 50, % 49, % 49,111 Toplam Aylık Alanlar 28, % 1,605,589 29, % 1,642,059 30, % 1,682,720 (Dosya) (I+II+III+IV) Toplam Aylık Alanlar (Kişi) 31, % 1,756,760 32, % 1,795,334 32, % 1,822,730 (I+II+III+V) Sosyal Güvenlik Kapsamı 179, % 9,484, , % 9,028, , % 9,191,803 Kaynak: İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 181

187 2022 SAYILI KANUNA GÖRE AYLIK ALANLAR (TÜRKİYE-SAMSUN) ( ) 2008 YILI 2009 YILI 2010 YILI Aylık Alanlar Malüllük Sakatlık Yaşlı (65+) İller SAMSUN Pay TÜRKİYE SAMSUN Pay TÜRKİYE SAMSUN Pay TÜRKİYE Erkek 1, % 72,401 2, % 87,127 2, % 100,466 Kadın 1, % 42,117 1, % 55,161 1, % 68,093 Toplam 3, % 114,518 3, % 142,288 4, % 168,559 Erkek 4, % 165,171 4, % 174,643 5, % 181,772 Kadın 2, % 90,819 3, % 100,385 3, % 108,786 Toplam 7, % 255,990 8, % 275,028 8, % 290,558 Erkek 6, % 310,958 6, % 304,826 5, % 297,309 Kadın 12, % 556,077 12, % 554,690 11, % 551,517 Toplam 18, % 867,035 18, % 859,516 17, % 848,826 Erkek % 17, % 26, % 32, Yaş Altı Kadın % 11, % 18, % 22,847 Sakatlar Toplam % 28,631 1, % 44,541 1, % 55,727 Toplam Aylık Alanlar (Kişi) 30, % 1,266,174 31, % 1,321,373 31, % 1,363, Sayılı Kanuna Göre Yeşil Kartlı Sayısı Kaynak: 187, % 9,337, , % 9,647, , % 9,395,185 İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 182

188 TARIM VE HAYVANCILIK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 183

189 TARIM GENEL DURUM Samsun Bafra ve Çarşamba ovaları gibi önemli tarım alanlarına sahiptir. Tarım sektörünün Gayrı Safi Katma Değerleri incelendiğinde Samsun un da içinde yer aldığı Tr83 bölgesinde (Samsun, Amasya, Çorum, Tokat) tarımın payı 2004 yılında %22.7 iken 2008 yılında bu rakam %18.6 ya gerilemiştir. TÜİK 2010 yılı rakamlarına göre TR83 bölgesinde 60 bini kayıtlı olmak üzere toplam 426 bin kişi tarım sektöründe, 352 bini kayıtlı olmak üzere toplam 508 bin kişi de tarım dışı sektörlerde istihdam edilmektedir. Samsun un toplam tarım alanında ve ekilen tarla alanında yıllar itibariyle azalma mevcuttur. Samsun 36,344 adet traktör ile %3.39 paya sahip ve 4. sıradadır. Samsun 2010 yılı tarım sigortalı sayısı bakımından da 42,210 kişi ile %3.83 paya sahip ve 5. Sıradadır. SAMSUN TARIM ALANLARI ( ) Yıl Toplam Alan (dekar) Ekilen tarla Alanı (dekar) Nadas alanı (dekar) Sebze bahçeleri Alanı(dekar) Meyve alanı (dekar) Sebze Bahçesi (%) Meyve Bahçesi (%) ,095,450 2,833, , , , % 16.0% ,088,340 2,846, , , , % 16.5% ,097,720 2,746, , , , % 20.1% ,327,680 2,951, , , , % 20.0% ,325,220 2,929, , , , % 20.9% ,246,802 2,917, , , , % 21.5% ,000,606 2,654, , , , % 23.5% ,080,507 2,673, , , , % 23.7% ,916,862 2,510, , , , % 24.1% ,784,424 2,366, , , , % 24.3% Kaynak: TÜİK, Not:2010 verileri geçicidir, Meyve alanları plantasyon (toplu) alanlar olup, dağınık ağaçların alanları dahil edilmemiştir, Sebze bahçeleri alanına örtü altı alanları da dahildir, İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 184

190 İLLERE GÖRE TARIM ALANLARI (DEKAR) (TÜRKİYE-TR83-SAMSUN) ( ) Yıllar İBBS (1) - SR (1) Toplam Alan Tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin alanı Sebze Bahçeleri alanı Meyveler, içecek ve baharat bitkileri alanı Ekilen alan Nadas TR Türkiye - Turkey TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) TR831 Samsun TR831 Samsun Pay (%) 1.61% 1.57% 0.27% 3.60% 3.23% TR832 Tokat TR833 Çorum TR834 Amasya TR Türkiye - Turkey TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) TR831 Samsun TR831 Samsun Pay (%) 1.67% 1.62% 0.31% 3.74% 3.27% TR832 Tokat TR833 Çorum TR834 Amasya TR Türkiye - Turkey TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) TR831 Samsun TR831 Samsun Pay (%) 1.61% 1.55% 0.33% 3.94% 3.21% TR832 Tokat TR833 Çorum TR834 Amasya TR Türkiye - Turkey TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) TR831 Samsun * TR831 Samsun Pay (%) 1.55% 1.45% 0.38% 4.22% 3.02% TR832 Tokat TR833 Çorum TR834 Amasya Kaynak: Tarım İstatistikleri Özeti, (1) İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması,(*) Bilgiler geçicidir. Yukarıdaki tablo ve grafikler incelendiğinde Samsun un; Tarım alanı payının düştüğü, Sebze bahçelerinin alan payının arttığı, Meyveler, içecek ve baharat bitkileri alan payının azaldığı görülmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 185

191 NİTELİKLERİNE GÖRE ÖRTÜ ALTI TARIM ALANLARI ( ) Yıl Toplam alan(dekar) Cam sera(dekar) Plastik sera(dekar) Yüksek tünel(dekar) Alçak tünel(dekar) SAMSUN , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,802 11, , ,162 14,060 TÜRKİYE ,387 60, ,780 50, , ,030 64, ,385 60, , ,244 70, ,605 61, , ,739 71, ,257 66, , ,540 65, ,043 66, , ,081 68, ,354 69, , ,239 75, ,180 65, , ,158 82, ,680 66, , ,180 82, ,186 77, , ,486 80, ,519 81, ,969 SAMSUN PAY (%) % 0.00% 2.59% 1.53% 1.84% % 0.00% 2.31% 1.48% 2.83% % 0.00% 2.57% 1.47% 3.61% % 0.00% 2.58% 0.98% 3.53% % 0.00% 2.46% 1.04% 3.69% % 0.00% 2.36% 1.02% 4.65% % 0.00% 2.22% 1.07% 4.28% % 0.00% 2.52% 1.05% 2.18% % 0.00% 0.11% 7.53% 6.11% % 0.00% 0.12% 7.59% 8.22% Kaynak: TÜİK, Not:2010 verileri geçicidir, Yukarıdaki tablo ve grafikler incelendiğinde Samsun un örtü altı sebze ve meyve alanı miktarı ve payının arttığı görülecektir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 186

192 SAMSUN% SAMSUN TÜRKİYE ÖRTÜ ALTI SEBZE VE MEYVE ÜRETİMİ (TON) ( ) SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI YIL BÖLGE Toplam Biber Çilek Domates Fasulye Hıyar Kabak Karpuz Kavun Marul Muz Patlıcan Diğer ADI (Taze) (Sakız) ,271, ,144 44,267 1,632,175 20, , , ,293 66,514 41,191 66, ,153 3, ,527, ,122 56,946 1,940,494 22, , , ,751 59,392 41,148 66, ,627 4, ,354, ,613 81,837 1,960,185 27, , , ,411 59,403 44,591 90, ,193 5, ,465, ,731 92,539 2,023,888 25, ,856 87, ,447 56,783 48, , ,224 5, ,716, ,543 97,705 2,067,738 29,318 1,005,593 82, ,099 75,125 48, , ,355 7, ,052, , ,365 2,451,062 31, ,765 82, ,482 76,521 49, , ,379 8, ,063, , ,536 2,382,731 33, , , ,880 94,854 49, , ,693 9, ,524, , ,732 2,657,461 36, , , , ,627 45, , ,785 7, , , ,381 29,490 9, , , , ,053 29,900 10, , , , ,608 29,250 10, , , , ,507 24,000 10, ,733 1,577 6, ,721 27, , ,051 2,605 7, ,665 28,500 9, ,759 3,048 12, , , , , ,467 6,136 11, , ,000 11,250 1, % 0.06% 0.09% 2.71% 7.57% 3.58% 23.70% 0.17% 36.40% % 0.06% 0.08% 2.79% 7.17% 4.46% 24.45% 0.14% 34.53% % 0.11% 0.16% 2.14% 7.08% 5.41% 24.01% 0.17% 23.08% % 0.09% 0.29% 2.38% 7.12% 3.96% 22.29% 0.19% 17.60% % 0.50% 0.33% 2.05% 6.24% 4.44% 0.67% 22.22% 0.03% 10.85% % 0.80% 0.29% 1.89% 6.27% 4.46% 19.63% 0.02% 9.00% % 0.93% 0.51% 1.80% 6.17% 0.83% 1.69% 0.36% 12.61% 0.02% 19.36% % 1.78% 0.42% 2.10% 6.12% 0.82% 4.76% 9.56% 2.59% 0.02% 5.93% Kaynak: TÜİK, İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 187

193 TARIMSAL ÜRETİM DEĞERİ ( ) YIL BÖLGE KODU TR TR831 TR TR831 TR TR831 BÖLGE ADI Türkiye Samsun Pay(%) Türkiye Samsun Pay(%) Türkiye Samsun Pay(%) Bitkisel üretim değeri (1000 TL) 56,787,424 1,415, % 66,010,114 1,978, % 68,267,486 1,710, % Canlı hayvanlar değeri (1000 TL) 24,666, , % 25,521, , % 28,145, , % Hayvansal ürünler değeri (1000 TL) 22,921, , % 23,816, , % 26,610, , % Kişi başına bitkisel üretim değeri (TL) 805 1, % 923 1, % 941 1, % Kişi başına canlı hayvanlar değeri (TL) % % % Kişi başına hayvansal ürünler değeri (TL) % % % Kaynak: TÜİK, Not:2010 verileri geçicidir. Yukarıdaki tablo ve grafikler incelendiğinde 2009 yılı itibariyle Samsun un; Toplam bitkisel üretim değeri sırası 11., Kişi başına bitkisel üretim değeri sırası 30. Canlı hayvan değeri sırası 22., kişi başına canlı hayvan değeri sırası 55. Hayvansal ürünler değeri sırası 16., Kişi başına hayvansal ürünler değeri sırası 52. Olduğu görülmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 188

194 BİTKİSEL ÜRETİM MİKTARLARI (TÜRKİYE-SAMSUN) ( ) YIL BÖLGE KODU TR TR831 TR TR831 TR TR831 BÖLGE ADI Türkiye Samsun Pay(%) Türkiye Samsun Pay(%) Türkiye Samsun Pay(%) Toplam tahıl, (ton) 29,256, , % 29,287, , % 33,577, , % Buğday (ton) 17,234, , % 17,782, , % 20,600, , % Çavdar (ton) 240,540 1, % 246,521 1, % 343,330 1, % Arpa (ton) 7,306,800 25, % 5,923,000 26, % 7,300,000 21, % Mısır (dane), (ton) 3,535, , % 4,274, , % 4,250, , % Çeltik (ton) 648,000 50, % 753,325 65, % 750,000 81, % Mısır (Hasıl) (ton) 302,550 4, % 322,414 8, % 243,268 1, % Patates (ton) 4,246,207 51, % 4,225,168 52, % 4,425,439 49, % Kuru baklagiller (ton) 1,264,809 8, % 855,354 7, % 1,101,348 6, % Şekerpancarı (ton) 12,414, , % 15,488, , % 17,274, , % Toplam yağlı tohumlar (ton) 2,352,383 24, % 2,311,432 23, % 2,396,044 27, % Kolza (ton) 28,727 1, % 83, % 113,886 1, % Ayçiçeği (ton) 854,407 16, % 992,000 15, % 1,057,125 18, % Soya (ton) 30,666 7, % 34,461 7, % 38,442 6, % Keten tohumu (ton) Pamuk tohumu (ton) 1,320,831 1,077,440 1,021,200 Tütün (ton) 74,584 9, % 93,403 8, % 81,053 10, % Meyveler (zeytin ve turunçgiller hariç)(ton) 11,491, , % 12,290, , % 12,920, , % Üzüm (ton) 3,612, % 3,918,442 1, % 4,264, % Zeytin (ton) 1,075, % 1,464, % 1,290, % Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 189

195 ORGANİK TARIM ( ) YIL BÖLGE ADI Çiftçi sayısı Üretim alanı (Hektar) Üretim (Ton) , , , , , , , , ,521 TÜRKİYE , , , , , , , , , , , ,476 1,408 SAMSUN ,506 42, ,533 4, , % 0.54% 0.57% % 0.39% 0.53% % 0.91% 0.45% SAMSUN% % 3.33% 9.95% % 3.20% 1.05% % 0.32% 0.73% Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 190

196 TARIM ALET VE MAKİNALARI ( ) YIL BÖLGE ADI Pulluk Ekim makinesi Gübre Dağıtma makinesi Su pompası Sabit Süt sağım tesisi Seyyar süt sağım makinesi Biçerdöver Traktör ,324, , , ,343 5, ,616 11, , ,347, , , ,760 5, ,728 11, , ,346, , , ,325 5, ,534 11,519 1,009, TÜRKİYE 1,354, , , ,672 5, ,087 11,811 1,022, ,373, , , ,247 5, ,049 12,359 1,037, ,365, , , ,422 5, ,051 12,775 1,056, ,366, , , ,299 6, ,630 13,084 1,070, ,363, , , ,886 6, ,123 13,360 1,073, ,932 1,360 3,024 15, , ,399 1,460 3,089 16, , ,845 1,615 3,210 15, , SAMSUN 50,464 1,818 3,303 15, , ,598 1,926 3,372 16, , ,898 2,295 3,457 17, , ,660 2,427 3,516 18, , ,457 2,727 3,601 16, , % 0.41% 0.98% 2.97% 0.42% 0.18% 1.77% 3.39% % 0.43% 0.98% 3.00% 0.34% 0.17% 1.82% 3.31% % 0.47% 1.00% 2.90% 0.48% 0.17% 1.88% 3.31% 2005 SAMSUN 3.73% 0.53% 1.01% 2.85% 0.59% 0.24% 2.06% 3.27% % 0.55% 1.00% 2.88% 0.75% 0.25% 2.11% 3.30% % 0.64% 1.01% 2.96% 0.64% 0.35% 2.24% 3.34% % 0.66% 1.01% 3.06% 0.88% 0.36% 2.27% 3.34% % 0.72% 1.01% 2.87% 0.71% 0.34% 2.39% 3.39% Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 191

197 SAMSUN % SAMSUN TÜRKİYE SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI HAYVANCILIK CANLI HAYVANLAR ( ) YIL BÖLGE ADI Dana ve buzağı: erkek (baş) Dana ve buzağı: dişi (baş) Tosun: 1-2 yaş (baş) Düve: 1-2 yaş (baş) İnek: 2 yaş ve üzeri (baş) Boğa ve öküz: 2 yaş ve üzeri (baş) Sığır: 2 yaşın altında (baş) Manda (baş) Deve (baş) Domuz (baş) Koyun (baş) Keçi (baş) At, katır ve eşek (baş) Kümes hayvanı (baş) ,027, ,928 4,151, , ,595 25,173,706 6,780, , ,100, ,775,622 1,579,963 2,432, , ,090 25,431,539 6,771, , ,674, ,180,941 1,271,492 1,157,956 1,502,860 4,446, , , ,399 25,201,155 6,609, , ,799, ,235,896 1,316,708 1,238,236 1,663,487 4,591, , , ,934 25,304,325 6,517, , ,917, ,283,516 1,361,690 1,268,426 1,636,421 4,814, , ,516 1,004 1,362 25,616,912 6,643, , ,402, ,293,794 1,402,483 1,290,300 1,662,795 4,868, ,124 84,705 1,057 1,813 25,462,293 6,286, , ,548, ,307,168 1,349,610 1,269,173 1,629,754 4,700, ,823 86, ,717 23,974,591 5,593, , ,043, ,298,862 1,356,212 1,199,165 1,569,942 4,765, ,319 87,207 1,041 1,896 21,749,508 5,128, , ,082, ,508 29,802 93,350 17, ,861 13,608 27,450 4,637, ,158 56,468 71,466 18, ,711 13,029 27,476 7,214, ,726 33,799 34,100 39, ,606 16,204 14, ,974 12,605 16,643 1,672, ,249 32,375 32,285 41, ,427 18,891 13, ,671 10,718 16,403 1,964, ,787 36,336 31,361 41, ,349 17,931 12, ,153 10,864 15,160 2,459, ,271 36,974 29,959 42, ,714 13,182 8, ,117 7,295 16,464 2,602, ,995 37,672 29,985 43, ,169 24,931 8, ,800 7,940 16,171 1,932, ,924 37,362 25,977 43, ,123 20,974 10, ,371 5,222 14,468 1,981, % 4.77% 2.25% 14.08% 0.45% 1.00% 0.20% 3.61% 1.85% % 3.57% 2.94% 16.04% 0.25% 0.90% 0.19% 3.83% 2.54% % 2.66% 2.94% 2.61% 2.73% 3.18% 14.34% 0.23% 0.71% 0.19% 2.51% 0.55% % 2.46% 2.61% 2.47% 2.73% 3.93% 12.83% 0.25% 0.74% 0.16% 2.60% 0.61% % 2.67% 2.47% 2.51% 2.58% 3.54% 12.20% 0.20% 0.72% 0.16% 2.49% 0.70% % 2.64% 2.32% 2.58% 2.54% 2.54% 10.13% 0.68% 0.12% 2.98% 0.95% % 2.79% 2.36% 2.69% 2.45% 4.13% 9.87% 0.66% 0.14% 3.14% 0.78% % 2.75% 2.17% 2.78% 2.29% 3.93% 12.35% 0.56% 0.10% 3.20% 0.85% Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 192

198 HAYVANSAL ÜRÜNLER ( ) YIL BÖLGE Beyaz Kırmızı Tavuk yumurta İnek sütü Manda Koyun sütü Keçi sütü Deri Bal ADI et (ton) et (ton) sayısı (1000) (ton) sütü (ton) (ton) (ton) (adet) (ton) , ,595 11,554,910 7,490,634 50, , ,622 6,987,372 74, , ,962 12,666,782 9,514,138 48, , ,136 6,234,555 69, , ,154 11,055,557 9,609,326 39, , ,087 6,884,745 73, , ,423 12,052,455 10,026,202 38, , ,759 7,002,412 82,336 TÜRKİYE , ,530 11,733,572 10,867,302 36, , ,759 7,933,504 83, ,099, ,622 12,724,959 11,279,339 30, , ,487 10,367,435 73, ,123, ,458 13,190,696 11,255,176 31, , ,570 8,758,597 81, ,323, ,621 13,832,726 11,583,313 32, , ,210 6,598,183 82, ,537 6, , ,239 6,522 5, ,821 1, ,565 5, , ,538 7,694 6, ,203 1, ,281 7, , ,529 4,170 6, ,010 1, SAMSUN 9,116 4, , ,548 3,907 6, ,471 1, ,240 5, , ,162 3,847 6, ,687 1, ,754 7, , ,185 2,229 6, ,615 1, ,847 5, , ,869 3,125 5, ,870 1, ,100 4, , ,094 3,863 3, ,019 1, % 1.59% 2.15% 2.79% 12.81% 0.77% 0.23% 1.27% 2.17% % 1.44% 2.02% 2.47% 15.77% 0.80% 0.13% 1.06% 2.43% % 1.71% 1.87% 2.53% 10.62% 0.79% 0.18% 1.21% 1.82% 2005 SAMSUN % 0.93% 1.21% 1.55% 2.44% 10.27% 0.81% 0.18% 0.91% 1.55% % 1.26% 1.56% 2.26% 10.58% 0.80% 0.18% 0.99% 1.50% % 1.26% 1.71% 2.40% 7.34% 0.80% 0.16% 0.95% 1.39% % 1.20% 2.23% 2.30% 9.95% 0.76% 0.17% 1.04% 1.40% % 1.08% 1.55% 2.16% 11.91% 0.54% 0.07% 0.79% 1.40% Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 193

199 SU ÜRÜNLERİ AVLANAN İÇSU (TATLISU) ÜRÜNLERİ (TON) ( ) Akbalık Alabalık Çapak Gümüş Kayabalığı Kefal Kızılkanat Kurbağa Levrek (Sudak) Sazan Siraz Yayın Turna Kerevit Diğer Samsun Toplam Türkiye Toplam 45,585 46,115 44,082 43,321 41,011 39,187 Samsun Pay (%) 1.60% 1.28% 1.42% 1.46% 1.43% 1.19% Kaynak: TÜİK YETİŞTİRİCİLİK (KÜLTÜR BALIKÇILIĞI)(TON) ( ) Alabalık (İçsu) Alabalık(deniz) Aynalı Sazan (İçsu) Levrek (deniz) Samsun Toplam Türkiye Toplam Samsun Pay , ,708 94, % , , , % , , , % , , , % , , , % , , , % Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 194

200 ULAŞTIRMA İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 195

201 ULAŞTIRMA Samsun kara, deniz, hava ve demir yolları şeklinde her türlü ulaşım imkânını sunan ve Karadeniz Bölgesini iç ve batı Anadolu ya bağlayan önemli bir ulaşım merkezidir. Samsun uluslararası hava alanının tamamlanması ile ulaşım konusunda çok önemli bir merkez haline gelmiştir. KARAYOLLARI İlimiz karayolu ile Samsun-Ankara, Samsun-Amasya-Tokat, Samsun-İstanbul, Samsun-Trabzon-Rize istikametleri ile yurdun her yönüne dağılım imkânına sahiptir. SAMSUN VE İLÇELERİ MESAFE CETVELİ (KM) İL ADI İLÇE ADI İL MERKEZİNE UZAKLIK (Km) 55 SAMSUN (Büyükşehir) 0 SAMSUN ATAKUM (#) 0 CANİK (#) 0 RAKIM : 4 GAZİ (#) 0 İLKADIM (#) 0 MERKEZ 0 ALAÇAM 78 ASARCIK 44 AYVACIK 62 BUCAK ADI İLÇE MERKEZİNE UZAKLIK (Km) İL MERKEZİNE UZAKLIK (Km) ÇAYIRKENT (3)*+18=21 21 TAFLAN (5)*+21=26 26 BAFRA 51 BOĞAZKAYA KOLAY ÇARŞAMBA 37 DİKBIYIK HAVZA 86 ÇAKIRALAN KAVAK 51 LADİK 82 ŞEYHLİ ONDOKUZMAYIS 33 SALIPAZARI 55 TEKKEKÖY 14 TERME 58 BEŞPINAR VEZİRKÖPRÜ 116 KÖPRÜBAŞI MEZRAA YAKAKENT 84 Kaynak: (...)*Karayolu ağı dışı, (...)** Otoyol, (#) Büyükşehire Bağlı Altkademe Belediyesidir. Kaynak: İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 196

202 SAMSUN % SAMSUN TÜRKİYE SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI YOL UZUNLUKLARI (TÜRKİYE-SAMSUN) ( ) YIL BÖLGE ADI İl ve devlet yolu (km) Otoyol (km) Köy yolu (km) Demir yolu (km) ,368 1, ,202 8, ,491 1, ,585 8, ,814 1, ,739 8, ,939 1, ,632 8, ,764 1, ,632 8, ,912 1, ,888 8, ,023 1, ,013 8, ,219 2, ,405 9, , , , , , , , , % 2.94% 1.72% % 2.93% 1.71% % 2.90% 1.71% % 2.89% 1.71% % 2.89% 1.71% % 2.88% 1.71% % 2.85% 1.69% % 2.75% 1.63% Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 197

203 TRAFİK KAZALARI Samsun 2009 yılında trafik kazası sayısı bakımından 2,071 kaza ve %1.86 pay ile 15. Sırada, Ölü sayısı bakımından 105 ölü ve %2.43 pay ile 10. Sırada, yaralı sayısı bakımından da 4,007 yaralı ve %1.99 pay ile 13. Sırada yer almaktadır. Türkiye de yaklaşık her 25 kazada 1 kişi hayatını kaybederken Samsun da her 20 kazada 1 kişi hayatını kaybetmektedir. Türkiye de kaza başına 1.81 kişi yaralanırken Samsun da bu rakam 1.93 tür. İLLERİN TRAFİK KAZA DAĞILIMI (2009) Sn BÖLGE KODU BÖLGE ADI Kaza sayısı Ölü Bir milyon sayısı nüfusta trafik kazalarında Bir milyon araç başına ölü sayısı Yaralı sayısı Bir milyon nüfusta trafik kazalarında yaralı sayısı Bir milyon araç başına yaralı sayısı Bir milyon nüfusta trafik kaza sayısı Bir milyon özel otomobil başına ölü sayısı Bir milyon özel otomobil başına yaralı sayısı ölü sayısı TR Türkiye 111,121 4, ,380 2,775 14,066 1, ,388 1 TR100 İstanbul 12, ,013 1,472 6, ,710 2 TR510 Ankara 9, ,664 3,368 12,687 2, ,646 3 TR310 İzmir 6, ,851 2,547 10,616 1, ,305 4 TR611 Antalya 5, ,460 4,407 12,649 2, ,848 5 TR411 Bursa 4, ,704 2,628 13,056 1, ,274 6 TR521 Konya 3, ,038 3,532 15,375 1, ,756 7 TR622 Mersin 3, ,462 3,329 14,376 1,993 1,009 38,811 8 TR621 Adana 3, ,285 2,563 12,479 1, ,976 9 TR421 Kocaeli 2, ,984 3,274 22,559 1, , TR331 Manisa 2, ,635 3,480 12,000 1, , TR323 Muğla 2, ,790 4,723 12,540 2, , TR221 Balıkesir 2, ,155 3,644 13,721 2, , TRC11 Gaziantep 2, ,093 2,475 13,709 1, , TR721 Kayseri 2, ,001 3,318 17,259 1, , TR831 Samsun 2, ,007 3,205 18,291 1,657 1,139 43, % 2.43% 140.0% 158.6% 1.99% 115.5% 130.0% 108.2% 186.7% 153.1% 16 TR321 Aydın 1, ,056 3,121 11,130 1, , TR322 Denizli 1, ,945 3,179 11,607 1, , TR631 Hatay 1, ,035 2,095 9,957 1, , TR422 Sakarya 1, ,922 3,391 17,595 1,873 1,095 40, TR412 Eskişehir 1, ,662 3,524 15,079 2, , TRC22 Diyarbakır 1, ,043 2,009 35, ,517 88, TR332 Afyonkarahisar 1, ,950 4,206 20,597 2,035 1,370 59, TR632 Kahramanmaraş 1, ,694 2,597 20,165 1, , TRC21 Şanlıurfa 1, ,674 1,657 15, ,241 39, TR722 Sivas 1, ,628 4,149 27,850 1,996 1,210 58, TR211 Tekirdağ 1, ,185 2,789 15,627 1, , TR902 Ordu 1, ,042 2,822 26,732 1,523 1,174 52, TR833 Çorum 1, ,365 4,374 20,529 2,021 1,386 50, TRB11 Malatya 1, ,061 2,797 20,934 1, , TR901 Trabzon 1, ,062 2,695 20,489 1, , TRA11 Erzurum ,209 2,853 30,281 1,261 1,304 61, TR333 Kütahya ,892 3,309 13,354 1, , TR612 Isparta ,732 4,116 14,593 2, , TR222 Çanakkale ,752 3,667 12,757 1, , TR832 Tokat ,746 2,796 15,287 1,398 1,183 40, TR633 Osmaniye ,434 3,039 14,446 1, , TR811 Zonguldak ,760 2,840 16,679 1, , TR424 Bolu ,870 6,887 25,860 2,953 1,915 65, TR423 Düzce ,489 4,443 23,791 2,288 1,447 55, TR723 Yozgat ,849 3,794 27,031 1,564 1,767 65, TRB12 Elazığ ,590 2,887 22,831 1, , TR834 Amasya ,604 4,947 23,055 2,149 1,613 53, TR711 Kırıkkale ,606 5,719 41,780 2, , TRB21 Van ,575 1,541 26, ,252 70, TR212 Edirne ,228 3,105 12,052 1, , TR334 Uşak ,327 3,951 15,680 1,974 1,114 36, TR821 Kastamonu ,526 4,241 18,534 1,820 1,735 42, TR613 Burdur ,246 4,953 13,825 2, , TR903 Giresun ,297 3,074 25,871 1,519 1,787 60, TR712 Aksaray ,286 3,412 18,778 1, ,354 Kaynak:TÜİK, sıralama kaza sayısına göre yapılmıştır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 198

204 SAMSUN % SAMSUN TÜRKİYE SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI YILLAR İTİBARİYLE SAMSUN DA TRAFİK KAZALARI ( ) YIL BÖLGE ADI Kaza sayısı Ölü sayısı Bir milyon nüfusta trafik kazalarında ölü sayısı Bir milyon araç başına ölü sayısı Yaralı sayısı Bir milyon nüfusta trafik kazalarında yaralı sayısı Bir milyon araç başına yaralı sayısı Bir milyon nüfusta trafik kaza sayısı Bir milyon özel otomobil başına ölü sayısı Bir milyon özel otomobil başına yaralı sayısı ,748 4, ,412 13, , ,031 3, ,214 13, , ,008 4, ,437 13, , ,273 4, ,086 13, , ,128 4, ,080 13, , ,994 5, ,057 2,678 14,517 1, , ,212 4, ,468 2,579 13,401 1, , ,121 4, ,380 2,775 14,066 1, , , ,172 14, , , ,036 12, , , ,300 14, , , ,814 16, , , ,332 17, , , ,758 3,058 18,896 1, , , ,738 3,030 17,856 1, , , ,007 3,205 18,291 1, , % 3.01% % 1.87% % % % % 2.05% % 1.72% 97.16% % % % 2.24% % 1.69% % % % % 2.06% % 1.83% % % % % 2.78% % 1.97% % % % % 2.92% % % 1.99% % % % % % % 2.93% % % 2.03% % % % % % % 2.43% % % 1.99% % % % % % Kaynak: TÜİK Samsun un kaza sayısı payındaki artış dikkat çekmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 199

205 İLLERİN MOTORLU KARA TAŞIT SAYILARI (2010) Samsun otomobil sayısı bakımından 2010 yılı itibariyle %1.30 pay ve toplam 97,909 otomobil ile 19. Sırada, Bin kişi başına otomobil sayısı bakımından da 78 otomobil ile 43. Sırada yer almaktadır. Sn BÖLGE BÖLGE ADI Otomobil Minibüs Otobüs Kamyonet Kamyon Motosiklet Özel amaçlı Traktör Bin kişi başına KODU taşıtlar otomobil sayısı 1 TR510 Ankara 924,360 24,718 16, ,160 62,098 32,841 3,520 41, TR323 Muğla 121,934 9,691 2,710 44,559 7, , , TR611 Antalya 290,980 12,002 8, ,986 19, ,850 1,087 37, TR613 Burdur 35,981 1, ,630 4,920 27, , TR100 İstanbul 1,821,694 58,982 53, , , ,089 6,408 23, TR412 Eskişehir 100,886 2,830 2,628 28,183 9,695 23, , TR310 İzmir 509,117 14,114 15, ,686 35, ,716 1,794 49, TR322 Denizli 118,296 6,601 3,589 38,273 9,584 54, , TR721 Kayseri 147,497 5,240 3,485 38,996 14,635 14, , TR812 Karabük 27,070 1, ,050 2,737 2, , TR333 Kütahya 68,921 3,929 1,785 16,529 6,753 23, , TR424 Bolu 31,708 1, ,184 5,231 9, , TR612 Isparta 52,315 2,062 1,215 15,258 4,337 31, , TR334 Uşak 39,292 2,033 1,132 10,838 3,067 19, , TR821 Kastamonu 39,636 2, ,933 5,034 7, , TR221 Balıkesir 125,149 4,581 3,842 43,665 10,626 81, , TR321 Aydın 108,268 8,934 2,596 41,237 7,478 86, , TR521 Konya 214,970 9,603 4,153 69,042 32,491 92,712 1,029 64, TR212 Edirne 41,043 1,670 1,642 12,621 3,770 19, , TR411 Bursa 271,160 8,314 10, ,284 22,342 63, , TR714 Nevşehir 29,341 2, ,891 5,258 10, , TR222 Çanakkale 50,672 1,866 1,810 18,945 4,782 41, , TR Türkiye 7,544, , ,510 2,399, ,359 2,389,488 35,492 1,404, TR213 Kırklareli 33,798 1,411 1,308 9,474 3,445 16, , TR522 Karaman 23,479 1, ,764 2,307 23, , TR715 Kırşehir 22,443 1, ,333 1,947 3, , TR811 Zonguldak 61,571 4,684 2,004 19,381 6,195 7, , TR834 Amasya 32,991 2, ,024 2,938 9, , TR813 Bartın 18,191 1, ,191 1,355 3, , TR833 Çorum 51,672 2, ,139 5,199 16, , TR621 Adana 196,083 8,673 4,577 68,304 16, , , TR823 Sinop 19,110 1, ,946 1,657 3, , TR331 Manisa 126,724 6,294 5,143 43,807 13, , , TR622 Mersin 152,247 6,265 5,120 65,315 22, , , TR712 Aksaray 34,572 1, ,014 5,278 10, , TR211 Tekirdağ 72,850 3,895 3,623 23,628 6,861 18, , TR711 Kırıkkale 25,206 1, ,667 2,019 3, , TR422 Sakarya 78,654 4,190 3,027 28,769 9,917 21, , TR633 Osmaniye 43,161 3, ,803 2,821 32, , TR423 Düzce 29,680 2,069 1,750 10,376 3,583 11, , TR425 Yalova 17,210 1,151 1,107 6,980 1,478 3, , TR421 Kocaeli 130,033 6,373 7,386 46,876 17,317 18, , TR413 Bilecik 17, ,871 2,804 5, , TR831 Samsun 97,909 11,053 1,331 42,018 8,359 25, , Samsun % 1.30% 2.86% 0.64% 1.75% 1.15% 1.07% 1.22% 3.10% 76.47% 44 TR332 Afyonkarahisar 54,033 4,042 1,525 19,378 8,985 30, , TR631 Hatay 113,105 9,421 3,061 37,561 16, , , Kaynak:TÜİK, sıralama Bin Kişi Başına Düşen Otomobil sayısına göre yapılmıştır.ilk 45 il verilmiştir. Grafik:Samsun TSO İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 200

206 SAMSUN% SAMSUN TÜRKİYE SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI YILLAR İTİBARİYLE SAMSUN DA MOTORLU KARA TAŞITLARININ DAĞILIMI (ADET) ( ) YIL BÖLGE ADI Otomobil Minibüs Otobüs Kamyonet Kamyon Motosiklet Yol ve iş makineleri Özel Amaçlı taşıtlar Traktör Bin kişi Başına Otomobil sayısı ,600, , , , ,025 1,046, ,003 58,790 1,180, ,700, , , , ,034 1,073, ,933 60,511 1,184, ,400, , ,712 1,259, ,420 1,218,677-28,004 1,210, ,772, , ,390 1,475, ,929 1,441,066-30,333 1,247, ,140, , ,949 1,695, ,535 1,822,831-34,260 1,290, ,472, , ,128 1,890, ,202 2,003,492-38,573 1,327, ,796, , ,934 2,066, ,217 2,181,383-35,100 1,358, ,093, , ,033 2,204, ,302 2,303,261-34,104 1,368, ,544, , ,510 2,399, ,359 2,389,488-35,492 1,404, ,219 8,906 1,036 16,880 6,146 12,287 1, , ,016 9,408 1,075 18,466 6,279 12,575 1, , ,991 8, ,593 7,460 13, , ,194 9,245 1,011 25,969 7,627 14, , ,791 9,763 1,176 29,970 7,880 19, , ,684 10,245 1,254 33,247 8,154 21, , ,164 10,500 1,309 36,049 8,266 23, , ,222 10,710 1,316 38,503 8,255 24, , ,909 11,053 1,331 42,018 8,359 25, , % 3.68% 0.86% 1.93% 1.54% 1.17% 1.36% 1.15% 3.18% % 3.83% 0.87% 1.90% 1.55% 1.17% 1.38% 1.13% 3.20% % 2.73% 0.59% 1.79% 1.15% 1.08% 1.12% 3.19% % 2.73% 0.62% 1.76% 1.13% 1.02% 1.20% 3.14% % 2.73% 0.67% 1.77% 1.11% 1.06% 1.31% 3.12% % 2.75% 0.66% 1.76% 1.12% 1.07% 1.37% 3.11% 72.83% % 2.74% 0.65% 1.74% 1.11% 1.07% 1.37% 3.11% 74.74% % 2.79% 0.65% 1.75% 1.14% 1.08% 1.33% 3.13% 75.51% % 2.86% 0.64% 1.75% 1.15% 1.07% 1.22% 3.10% 76.47% Kaynak:TÜİK, Yukarıdaki tablo incelendiğinde Samsun un 2010 itibariyle; Bin kişi başına özel otomobil sayısının Türkiye ortalamasının (102) çok altında ve 78 araç ile 43. Sırada, Minibüs sayısı bakımından %2.86 pay ve 11,053 minibüs ile 6. Sırada Traktör sayısı bakımından %3.10 pay ve 43,500 adet traktör ile 6. Sırada Kamyonet sayısı bakımından %1.75 pay ve 42,018 adet kamyonet ile 14. Sırada Olduğu görülmektedir. Grafik:Samsun TSO Grafik:Samsun TSO İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 201

207 HAVAYOLU HAVA MEYDANLARINDA İNİŞ-KALKIŞ YAPAN UÇAK SAYISI ( ) İBBS YIL İNİŞ-KALKIŞ YAPAN YOLCU SAYISI UÇAK SAYISI TOPLAM TÜRK YABANCI İÇ HAT DIŞ HAT TOPLAM GELEN GİDEN GELEN GİDEN TR Türkiye TR831 Samsun (Çarşamba) TR831 Kaynak: TÜİK Samsun (Çarşamba) (%) % 1.01% 0.12% 0.66% 1.67% 1.69% 0.16% 0.18% % 0.93% 0.15% 0.71% 1.62% 1.61% 0.19% 0.18% % 0.92% 0.23% 0.82% 1.58% 1.54% 0.21% 0.21% % 0.94% 0.28% 0.84% 1.67% 1.64% 0.20% 0.18% % 0.94% 0.35% 0.81% 1.64% 1.57% 0.19% 0.18% % 1.31% 0.34% 1.10% 2.16% 2.11% 0.21% 0.20% İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 202

208 HAVA MEYDANLARINDA İÇ VE DIŞ HATLARDA TAŞIMA ( ) İBBS Bölge TAŞINAN YÜK (TON) Yıl Toplam Kargo Bagaj Posta TR Türkiye TR831 Samsun (Çarşamba) TR831 Samsun (Çarşamba)(%) % 0.62% % 0.48% % 0.62% 0.23% % 0.63% % 0.01% 0.62% % 0.01% 0.76% 0.13% Kaynak: TÜİK SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 203

209 DENİZCİLİK SAMSUN LİMAN BAŞKANLIĞI LİMANLARA UĞRAYAN GEMİ SAYILARI ( ) SAMSUN Pay(%) TÜRKİYE 2004 Gemi Sayısı 1, % 74,508 Toplam GRT 5,962, % 317,724, Gemi Sayısı 1, % 72,984 Toplam GRT 6,212, % 337,016, Gemi Sayısı 1, % 75,347 Toplam GRT 6,911, % 377,138, Gemi Sayısı 1, % 78,681 Toplam GRT 7,446, % 441,053, Gemi Sayısı 2, % 81,100 Toplam GRT 7,730, % 489,080, Gemi Sayısı 2, % 80,447 Toplam GRT 8,040, % 496,744, Gemi Sayısı 2, % 74,115 Toplam GRT 9,408, % 551,595,870 Kaynak: İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 204

210 LİMAN BAŞKANLIKLARI BAZINDA YÜK ELLEÇLEME MİKTARLARI ( ) (TON) YÜKLEME İHRACAT SAMSUN Pay(%) TÜRKİYE SAMSUN Pay(%) TÜRKİYE Türk Bayraklı 126, % 9,578, , % 11,615,686 Kendi Bayraklı 39, % 3,838,372 29, % 3,986,089 Diğer Bayraklı 946, % 60,353,370 1,128, % 68,343,387 Toplam İhracat 1,112, % 73,770,263 1,336, % 83,945,162 Kabotaj 141, % 18,305,867 44, % 18,561,807 Transit % 57,735, % 58,767,061 TOPLAM YÜKLEME 1,253, % 149,811,511 1,381, % 161,274,030 BOŞALTMA TOPLAM Türk Bayraklı 946, % 20,387, , % 28,878,432 İTHALAT Kendi Bayraklı 582, % 8,049, , % 9,053,544 Diğer Bayraklı 3,404, % 111,425,824 3,678, % 124,693,793 Toplam 4,933, % 139,862,090 5,219, % 162,625,769 Kabotaj 501, % 19,485, , % 19,434,485 Transit 2, % 277, % 5,355,657 TOPLAM BOŞALTMA 5,437, % 159,625,195 5,902, % 187,415,911 TOPLAM İTHALAT-İHRACAT 6,045, % 213,632,353 6,556, % 246,570,931 TOPLAM KABOTAJ 643, % 37,791, , % 37,996,292 TOPLAM TRANSİT 2, % 58,012, % 64,122,718 TOPLAM ELLEÇLEME 6,691, % 309,436,706 7,283, % 348,689,941 Kaynak: Yukarıdaki tablo incelendiğinde 2010 yılında Samsun Liman başkanlığının; Toplam Yük elleçleme miktarı payının %2.16 dan %2.09 a gerilediği, Toplam yükleme payının %0.84 ten %0.86 ya yükseldiği, Toplam boşaltma payının ın %3.41 den %3.15 e gerilediği, Gerçekleştirdiği görülmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 205

211 SAMSUN LİMAN BAŞKANLIĞI GERÇEKLEŞEN YÜKLEME BOŞALTMA (TON) ( ) YÜKLEME Transit Yıllar Kabotaj İhracat Yükleme Türk Bayraklı Yabancı Bayraklı İhracat Toplamı Toplam , ,014 79, , , , ,009 31, , , , ,726 35, , , , , , , , , , , , , ,144 80, , , , ,963 71,684 52, , , ,200 55,570 60, , , ,091 29,802 69,683 99, , ,430 79, , , ,728 2, ,900 63, , , ,002 25, , , , ,772 1,247, , , ,376 1,112,313 1,253,948 2, , ,909 1,157,781 1,336,690 1,381,329 Yıllar BOŞALTMA Genel Kabotaj İthalat Boşaltma Toplam Türk Bayraklı Yabancı Bayraklı İthalat Toplamı Toplamı (Yükleme+ Boşaltma+ Transit) , ,621 1,288,729 1,680,350 2,449,472 2,934, , ,626 1,154,968 1,784,594 2,488,578 2,866, , ,217 1,071,715 1,915,932 2,519,980 2,871, ,285 9, , , , , ,097 1,350,596 1,951,693 2,599,789 3,201, , ,896 2,071,860 2,835,756 3,337,839 3,839, , ,044 1,566,987 2,462,031 2,950,375 3,316, , ,919 1,904,921 2,616,840 2,885,229 3,342, , ,089 1,930,396 2,442,485 2,776,980 3,130, , ,626 2,888,384 3,666,010 4,043,339 4,340, ,488 1,046,410 3,685,063 4,731,473 5,205,961 5,718, , ,166 3,731,032 4,651,198 5,226,845 6,474, , ,233 3,986,969 4,933,202 5,437,658 6,691, , ,997 4,277,445 5,219,442 5,902,278 7,283,607 Kaynak: SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 206

212 DEMİRYOLU Samsun Türkiye Demiryolu ağına Samsun-Sivas ve Samsun-Çarşamba Demiryolları ile bağlıdır. Liman ve Samsun Serbest Bölgesi İçerisinde Demiryolu ağı mevcuttur. DEMİRYOLU UZUNLUKLARI ( ) YIL Türkiye Samsun Samsun % YIL Türkiye Samsun Samsun % , % , % , % , % , % , % , % , % , % , % , % , % , % , % , % Kaynak: TÜİK BÖLGELERE GÖRE YOLCU VE YÜK HAMTON KİLOMETRELER ( ) BÖLGE 5,307,347 5,164,251 4,907,085 3,973,261 3,643, BÖLGE 5,772,694 5,412,395 5,276,113 5,338,317 6,166, BÖLGE 1,201,895 1,111,107 1,135,200 1,007,254 1,127, BÖLGE 3,091,960 2,973,138 3,577,855 3,258,872 2,837,619 YOLCU 802, , , , ,357 YÜK 2,268,348 2,217,006 2,771,404 2,467,753 2,316,805 İŞ TRENİ 21,329 3, BÖLGE Pay (%) 12.18% 12.08% 14.07% 13.41% 11.49% YOLCU 10.67% 10.21% 11.49% 11.11% 8.04% YÜK 12.81% 12.91% 15.11% 14.43% 12.78% İŞ TRENİ 13.98% 5.27% 0.66% 0.17% 0.50% 5. BÖLGE 2,817,665 2,887,285 2,921,488 3,305,360 2,821, BÖLGE 3,888,718 3,826,808 4,380,004 4,551,129 5,103, BÖLGE 3,304,206 3,234,450 3,239,108 2,868,301 2,993,575 GENEL TOPLAM 25,384,485 24,609,434 25,436,853 24,302,494 24,694,255 YOLCU 7,518,788 7,373,212 7,014,821 7,118,699 6,475,424 YÜK 17,713,172 17,172,822 18,342,871 17,105,353 18,127,868 İŞ TRENİ 152,525 63,400 79,161 78,442 90,963 Kaynak: İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 207

213 HAT KESİMLERİNE GÖRE TREN-KİLOMETRE (2010) HAT KESİMLERİ Hat Uzunluğu Banliyö Anahat Toplam Karma Yük İş Treni Toplam VE KODLAR (Km) Yolcu Yolcu Tren 1. BÖLGE TOPLAMI ,687,249 4,392,205 7,079,454 21,973 1,324,272 60,524 8,486, BÖLGE TOPLAMI 1, ,649,928 4,418,399 6,068, ,423,618 29,137 9,521, BÖLGE TOPLAMI 1, ,268,821 2,268, ,181 65,684 3,093, BÖLGE 51-Sivas-Kalın ,352 53, , , Kalın-Hanlı ,410 67, , , Sivas-Bostankaya ,804 41,804 19,124 92, , Kalın-Samsun , , ,452, ,989, Samsun-Çarşamba Divriği-Erzurum , , , , , Erzurum-Kars , , , , Kars-Doğukapı Samsun-Gelemen Çetinkaya-Divriği ,604 46,604 44, , , Hanlı-Kayseri , , , , Bostankaya-Çetinkaya , ,837 56, , , Hanlı-Bostankaya , , BÖLGE TOPLAMI 1, ,506,053 1,506, ,360 2,779, ,511, BÖLGE TOPLAMI 1, , , ,216 2,328,749 49,850 3,242, BÖLGE TOPLAMI 1, ,168,545 2,168, ,176 3,944, ,342, BÖLGE TOPLAMI 1, ,427,236 1,427, ,340,826 59,751 3,827,813 GENEL TOPLAM 8, ,337,177 16,937,962 21,275, ,725 16,901, ,392 39,025,391 SAMSUN TOPLAM , , ,452, ,989,425 SAMSUN 4. BÖLGE PAY 28.2% 35.6% 35.6% 0.0% 52.3% 3.0% 44.1% SAMSUN TOPLAM PAY 5.2% 0.0% 3.2% 2.5% 0.0% 8.6% 0.0% 5.1% Kaynak: HAT KESİMLERİNE GÖRE NETTON-KİLOMETRE (2010) HAT KESİMLERİ VE KODLAR Hat Uzunluğu (Km) Yük İş Treni Toplam 1.BÖLGE TOPLAMI ,596 11, ,022 2.BÖLGE TOPLAMI 1, ,320,157 5,644 2,325,800 3.BÖLGE TOPLAMI 1, ,594 7, ,258 4.BÖLGE 51-Sivas-Kalın , , Kalın-Hanlı 44 15, , Sivas-Bostankaya 28 29, , Kalın-Samsun , , Samsun-Çarşamba Divriği-Erzurum , , Erzurum-Kars , , Kars-Doğukapı Samsun-Gelemen Çetinkaya-Divriği , , Hanlı-Kayseri , , Bostankaya-Çetinkaya , , Hanlı-Bostankaya 46 15, , BÖLGE TOPLAMI 1, ,101, ,101, BÖLGE TOPLAMI 1, ,244,170 5,949 1,250,119 6.BÖLGE TOPLAMI 1, ,216, ,216, BÖLGE TOPLAMI 1, ,254,166 8,992 1,263,158 GENEL TOPLAM 8, ,138,648 39,953 9,178,600 SAMSUN TOPLAM , , SAMSUN PAY 4.BÖLGE 28.20% 48.25% 3.29% 48.24% SAMSUN PAY TOPLAM 5.22% 5.81% 0.02% 5.79% Kaynak: İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 208

214 ENERJİ VE MADENLER İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 209

215 ENERJİ VE MADENLER SAMSUN İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI Kaynak: Samsun ili, Karadeniz sahil şeridinin orta bölümünde Yeşilırmak ve Kızılırmak nehirlerinin Karadeniz'e döküldükleri deltalar arasında yer almaktadır. Samsun ili kabaca Kuzey Anadolu Fayı'nın kuzeyi ve güneyinde farklı istiflenmeler gösteren iki tektonik ünite üzerinde yer alır. Ayrıca her iki ünite üzerinde de ofiyolit napları bulunur. Ülkemizdeki güncel depremleri üreten Kuzey Anadolu Fayı il alanındaki en önemli tektonik hattır. Bir diğer önemli fay da Samsun ve Ayvacık'ın güneyinden geçen KB-GD uzanımlı Erikli ters fayıdır. Samsun ili maden çeşitliliği ve rezervi bakımından sınırlı potansiyele sahiptir. İlde belirlenmiş metalik maden ve endüstriyel hammadde kaynakları kurşun-çinko ve manganez zuhurları ile tuğla-kiremit ve çimento hammaddelerdir. Kurşun-çinko zuhurları Havza ve Terme ilçelerinde yer almakta olup, ekonomik bir öneme sahip değillerdir. Ancak, Havza-Ersandıklı kurşun-çinko zuhurunda eski yıllarda açılmış iki adet arama ve üretim galerisi bulunmaktadır. Manganez zuhurları Kavak, Ladik ve Vezirköprü ilçelerinde yer almaktadır. İldeki en önemli endüstriyel hammadde kaynağı Ladik ilçesinde bulunan Çimento hammaddeleri sahasıdır. Bu sahalardan Ladik Çimento fabrikası için üretim yapılmaktadır. Ladik-Akpınar sahasında 830 milyon ton kireçtaşı, ton kil, Ladik-Körüklüdere sahasında ton kil ve Hasanağaç sahasında ise ton tras rezervi belirlenmiştir. Bunun dışında Vezirköprü ilçesinde de ton muhtemel rezerve sahip alçıtaşı oluşumları yer almaktadır. Genel Müdürlüğümüzün çalışmaları ile Merkez ilçede yaklaşık olarak 46 milyon ton tuğla-kiremit hammaddesi varlığı saptanmıştır. İldeki bilinen bir diğer yer altı kaynağı, Eosen yaşlı çökel birimler içerisinde gözlenen linyit oluşumlarıdır. Havza ilçesinde rastlanan bu linyit oluşumları ilçede 2 sahada yatak oluşturmaktadır. Teshin amaçlı kullanılmaya elverişli bu linyit oluşumlarından Havza sahasında 1244 Kcal/kg kalori değerine sahip linyitlerin muhtemel rezervi ton, Beyviran sahasında ise 3000 Kcal/kg kalori değerine sahip ton muhtemel rezerv olarak tespit edilmiştir. İl dâhilinde bilinen jeotermal kaynaklar ise Havza ve Ladik ilçelerinde yer almaktadır. Havza jeotermal alanındaki kuyulardan C sıcaklık ve lt/sn debide üretim sağlanmış ve ülke ekonomisine Mwt termal güce sahip jeotermal enerji kazandırılmıştır. Lâdik- Hamamayağı jeotermal alanından ise C sıcaklık ve 91 lt/sn debide üretim elde edilmiştir. MADEN YER TENÖR REZERV Çimento Hammaddeleri(Çmh) Ladik-Akpınar, Körüklüdere ve Hasanağaç sahaları ton rezerv. Ladik Çimento fabrikası için üretim yapılmaktadır. Kurşun-Çinko (Pb-Zn) Havza-Ersandıklı ve Terme-Kiraztepe % 4.5 Pb+Zn 177 ton tüvenan. Yatak geçmiş yıllarda işletilmiştir. Sahaları (Ersandıklı sahası) Manganez (Mn) Kavak (Kaya Köyü), Ladik (Ayvalı Sok.) % Mn Ayvalı'da 420 ton muhtemel rezerv. ve Vezirköprü (Elmacık) zuhurları Tuğla-Kiremit (Tğki) Merkez-Dikbayır Sahası İyi ton jeolojik rezerv. LİNYİT Saha Adı Rezerv (1000 ton) Analiz Sonuçları Eş değeri (1000 ton) Kullanım İşletme Görünür Muhtemel Mümkün Toplam Kaynak Potansiyel Genel İşletilebilir Su Kül S AID Petrol Taş Yeri Şekli Toplam % % % Kcal/kg Kömürü Havza ,20 32, Teshin Kapalı Havza ,10 54,00 3, Teshin Kapalı Beyviran TOPLAM JEOTERMAL Jeotermal Alan Sıcak Su Doğal Doğal Çıkış Sondaj Kullanım Alanı Kurulu Değ. Bel. Adı Çıkış Adı Sıcaklık ( C) Debi (lt/sn.) Potansiyel (MWt) Sıcaklık ( C) Debi (lt/sn.) Potansiyel (MWt) Tesis HAVZA Havza ,5 11,92 Termal tesis, kaplıca tesisi Termal *,**,*** ve Havza ilçesinin kısmi ısıtılmasında oteller ve kaplıca LADİK Hamamayağı Termal tesis Kaplıca *,** HAMAMAYAĞI * MTA, Türkiye Jeotermal Envanteri, ** MTA, Türkiye Jeotermal Kaynakları Envanteri, *** DPT, Beş Yıllık Kalkınma Planı Madencilik Özel İhtisas Komisyonu,Enerji Hammaddeleri Alt Komisyonu Jeotermal Enerji Çalışma Grubu raporu, Not: Sondajlardaki potansiyel değerleri, kuyuların ilk üretim debilerinin toplamına göre hesaplanmıştır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 210

216 SAMSUN % SAMSUN TÜRKİYE SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI ELEKTRİK ENERJİSİ SAMSUN VE TÜRKİYE YILLAR İTİBARİYLE ELEKTRİK TÜKETİMİ ( ) YIL BÖLGE ADI Toplam tüketim (MWh) Resmi daire (MWh) Sanayi Ticarethane işletmesi (MWh) (MWh) Mesken Tarımsal Sokak (MWh) sulama aydınlatma (MWh) (MWh) Diğer (MWh) ,295,712 5,083,750 50,208,824 9,309,931 23,763,467 2,358,312 4,263,900 2,125, ,070,040 5,034,366 48,215,511 9,396,469 23,470,756 2,757,154 4,531,214 2,281, ,947,861 4,580,529 50,489,392 10,867,292 23,559,425 2,749,780 5,103,921 5,597, ,766,067 4,554,049 55,099,186 12,871,904 25,194,895 2,838,277 4,974,808 6,232, ,141,852 4,530,734 59,565,929 15,656,151 27,618,960 3,145,816 4,432,528 6,191, ,262,759 4,662,719 62,294,219 18,543,784 30,934,976 3,239,603 4,142,988 6,444, ,070,499 6,044,797 68,026,712 20,256,384 34,466,042 3,510,013 3,950,372 6,816,178 Kişi başına toplam elektrik tüketimi (KWh) Kişi başına sanayi elektrik tüketimi (KWh) Kişi başına mesken elektrik tüketimi (KWh) ,135,260 6,933,182 73,794,540 23,141,161 36,475,825 4,110,541 4,052,642 6,627,369 2,198 1, ,947,528 7,344,252 74,850,263 23,903,332 39,583,598 4,730,976 3,970,228 7,564,880 2,264 1, ,894,070 6,989,641 70,470,076 25,018,856 39,147,505 3,661,805 3,844,834 7,761,353 2, ,076, , ,950 95, ,525 15,291 57,023 9, ,066,574 42, ,037 97, ,000 16,000 53, , ,140,018 44, , , ,868 14,995 62, , ,194,816 74, , , ,460 20,114 84,957 22, ,259,763 51, , , ,360 18,779 74, , ,390,797 44, , , ,066 19,005 70,767 86, ,674,028 49, , , ,710 34,224 67,406 82, ,854,457 75, , , ,320 60,125 62,182 93,218 1, ,959,868 98, , , ,952 45,074 76,959 68,829 1, ,927,090 79, , , ,884 32,072 51,629 83,639 1, % 2.90% 0.71% 1.02% 1.63% 0.65% 1.34% 0.45% % 0.83% 0.65% 1.03% 1.66% 0.58% 1.19% 6.34% % 0.97% 0.70% 0.95% 1.70% 0.55% 1.23% 2.92% % 1.63% 0.81% 0.91% 1.70% 0.71% 1.71% 0.36% % 1.13% 0.71% 0.86% 1.61% 0.60% 1.69% 1.80% % 0.96% 0.81% 0.84% 1.64% 0.59% 1.71% 1.35% % 0.82% 0.98% 0.95% 1.69% 0.98% 1.71% 1.21% % 1.10% 1.06% 0.89% 1.58% 1.46% 1.53% 1.41% 68.65% 60.67% 90.91% % 1.35% 1.07% 0.96% 1.61% 0.95% 1.94% 0.91% 70.19% 62.18% 93.49% % 1.14% 1.14% 0.92% 1.64% 0.88% 1.34% 1.08% 71.32% 66.43% 95.37% Kaynak: TÜİK Yukarıdaki tablo ve grafik incelendiğinde Samsun un toplam elektrik tüketim payı ile Sanayi elektrik tüketim payının sürekli artış eğiliminde olduğu görülmektedir yılında %1.09 olan toplam elektrik tüketim payı 2009 yılında %1.21 e yükselmiştir. Yine 2000 yılında %0.71 olan sanayi elektrik tüketim payı 2009 yılında %1.14 e yükselmiştir. Samsun da kullanım yerlerine göre elektrik tüketimini incelediğimizde; elektriğin %42 sinin sanayide, %33 ünün meskenlerde, %12 sinin ticarethanelerde, %4 ünün resmi dairelerde, %3 ünün sokak aydınlatmalarında, %2 sinin tarımsal sulamada kullanıldığı görülecektir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 211

217 İLLERİN KULLANIM YERLERİNE GÖRE ELEKTRİK TÜKETİMİ (2009) SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI Samsun 1,542 KWh lik kişi başına toplam elektrik tüketimi ve 645 KWh lik kişi başına sanayi elektrik tüketimi ile Türkiye ortalamasının altında bulunmaktadır. Türkiye nin kişi başına toplam elektrik tüketimi ortalaması 2,162 KWh ve kişi başına sanayi elektrik tüketimi 971 KWh dir. Samsun hem toplam elektrik tüketiminde hem de sanayi elektrik tüketiminde 20. Sırada yer almaktadır. YIL BÖLGE ADI Toplam tüketim (MWh) Resmi daire (MWh) Sanayi Ticarethane işletmesi (MWh) (MWh) Mesken (MWh) Tarımsal Sokak sulama aydınlatma (MWh) (MWh) Diğer (MWh) Kişi başına toplam elektrik tüketimi (KWh) Kişi başına sanayi elektrik tüketimi (KWh) Kişi başına mesken elektrik tüketimi (KWh) Türkiye 156,894,070 6,989,641 70,470,076 25,018,856 39,147,505 3,661,805 3,844,834 7,761,353 2, İstanbul 29,147,130 1,031,789 7,242,045 9,612,409 9,549,457 2, ,295 1,183,860 2, İzmir 13,419, ,669 7,165,676 1,563,637 3,128, , , ,828 3,469 1, Kocaeli 10,105, ,332 8,196, , ,806 4,457 90, ,193 6,638 5, Ankara 8,611,587 1,174,595 1,879,665 2,112,794 2,969, , , ,090 1, Bursa 7,625, ,374 4,854, ,853 1,450,943 61,986 57, ,557 2,990 1, Hatay 4,921,860 81,662 3,606, , , ,734 58, ,248 3,398 2, Tekirdağ 4,689,242 45,905 3,670, , ,567 6,382 38, ,062 5,986 4, Antalya 4,679, , ,444 1,904,930 1,416, , , ,426 2, Konya 3,919, ,204 1,703, , , ,224 97,113 73,323 1, Adana 3,874, ,762 1,535, ,599 1,169,277 63, , ,224 1, Gaziantep 3,851,778 54,859 2,372, , ,283 86,852 97, ,033 2,329 1, Çanakkale 3,009,411 48,881 2,421, , ,759 25,114 41,399 82,700 6,299 5, Mersin 2,830, , , , ,333 94, , ,918 1, Kahramanmaraş 2,786,003 42,020 2,028, , ,084 44,860 45, ,164 2,685 1, Zonguldak 2,512,403 70,829 1,911, , , ,023 31,162 4,053 3, Manisa 2,395,886 77, , , , ,269 53, ,639 1, Kayseri 2,273,296 29,130 1,194, , ,889 63,341 76, ,670 1, Balıkesir 2,156,166 88, , , ,466 30, , ,858 1, Denizli 2,120,619 46,376 1,173, , ,864 41,890 24, ,709 2,289 1, Samsun 1,927,090 79, , , ,884 32,072 51,629 83,639 1, % 1.14% 1.14% 0.92% 1.64% 0.88% 1.34% 1.08% 71.32% 66.43% 95.37% 21 Muğla 1,914,762 76, , , ,977 24,630 38, ,427 2, Sakarya 1,793,702 62, , , ,303 5,577 47, ,137 2, Eskişehir 1,734, , , , ,853 91,052 36,589 96,053 2,297 1, Kırklareli 1,604,707 26,364 1,188,122 78, ,475 2,923 22,945 86,610 4,816 3, Aydın 1,531,907 60, , , ,874 51,706 47, ,263 1, Şanlıurfa 1,258,671 73, , , , ,243 35, , Diyarbakır 1,115, , , , ,529 35,914 34, , Sivas 1,049,812 47, ,956 89, ,641 7,979 54,183 36,238 1, Malatya 1,022,546 76, , , ,075 69,305 31,452 33,378 1, Afyonkarahisar 1,013,420 48, , , ,456 92,596 36,909 84,531 1, Kütahya 1,003,866 38, , , ,604 2,887 37, ,411 1, Trabzon 979,833 51, , , , ,957 74,865 1, Bilecik 969,858 16, ,990 42,086 88,241 2,860 17,964 30,704 4,800 3, Burdur 968,998 21, ,154 54, ,454 33,953 16,704 12,333 3,852 2, Isparta 950,498 69, ,340 36, ,446 42,502 30,484 16,338 2,259 1, Kaynak:TÜİK, sıralama toplam elektrik tüketimine göre yapılmış ve ilk 35 ilk alınmıştır.şantiye Tüketimleri, Sanayi Tüketimi içine dahil edilmiştir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 212

218 EĞİTİM İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 213

219 EĞİTİM Samsun ilinin yılları arasındaki eğitim durumu (şube başına öğrenci, öğretmen başına öğrenci) aşağıda tablo halinde özetlenmiş sonraki sayfalarda da Türkiye ortalamaları ile karşılaştırmalı grafikler halinde irdelenmiştir. TÜRKİYE VE SAMSUN EĞİTİM DURUMU (Toplam Okul, Öğretmen, Şube, Öğrenci) ( ) YIL TOPLAM TÜRKİYE Okul 50,216 56,340 58,405 60,964 63,265 64,879 66,097 68,904 69,684 Öğretmen 524, , , , , , , , ,363 Öğretmen Başına Öğrenci Şube 479, , , , , , , , ,855 Şube Başına Öğrenci Öğrenci 13,638,552 13,838,671 14,039,609 14,482,335 14,874,496 14,817,654 15,351,849 16,137,436 16,845,528 SAMSUN Okul 1,674 1,582 1,612 1,654 1,624 1,730 1,717 1,809 1,748 Öğretmen 10,876 11,143 12,317 12,490 12,739 13,283 13,678 14,514 15,183 Öğretmen Başına Öğrenci Şube 11,834 11,775 11,998 11,765 11,786 11,729 12,104 12,440 12,187 Şube Başına Öğrenci Öğrenci 264, , , , , , , , ,847 Kaynak: TÜİK Yukarıdaki tablo ve grafikler incelendiğinde; Samsun şube başına düşen öğrenci sayısı bakımından Türkiye ortalamasına göre daha iyi bir durumdadır. Ancak 2010 yılında şube başına öğrenci sayısı 2002 yılına göre daha fazladır. Samsunun şube başına öğrenci sayısında az da olsa artış gözlenmektedir. Samsun şube başına öğretmen sayısı bakımından Türkiye ortalamasını yakalamıştır. Samsun öğretmen başına düşen öğrenci sayısı bakımından Türkiye ortalamasına göre daha iyi bir durumdadır. Hem Türkiye ortalaması hem de Samsun ortalaması iyileşme trendi devam etmektedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 214

220 TÜRKİYE VE SAMSUN OKUL ÖNCESİ EĞİTİM DURUMU ( ) Yıl OKUL ÖNCESİ TÜRKİYE Okul 8,873 13,285 15,978 18,539 20,675 22,506 23,653 26,681 27,606 Öğretmen 13,356 17,511 22,152 20,910 24,775 25,901 29,342 42,716 48,330 Öğretmen Başına Öğrenci Şube 15,099 16,710 31,547 31,511 36,654 40,857 45,030 53,235 57,707 Şube Başına Öğrenci Öğrenci 283, , , , , , , ,654 1,115,818 SAMSUN Okul Öğretmen ,007 Öğretmen Başına Öğrenci Şube ,273 1,282 Şube Başına Öğrenci Öğrenci 4,379 5,597 7,093 8,669 9,655 14,442 16,282 23,339 22,375 Kaynak: TÜİK Yukarıdaki tablo ve grafikler incelendiğinde; Samsun Okul öncesi eğitim şube başına öğrenci sayısı bakımından Türkiye ortalamasına göre daha iyi bir durumdadır. Samsun okul öncesi eğitim şube başına öğretmen sayısı bakımından Türkiye ortalamasının altındadır. Samsun okul öncesi eğitim öğretmen başına öğrenci sayısı bakımından Türkiye ortalamasına göre daha iyi bir durumdadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 215

221 TÜRKİYE VE SAMSUN İLKÖĞRETİM EĞİTİM DURUMU ( ) Yıl İLKÖĞRETİM TÜRKİYE Okul 35,133 36, Öğretmen 373, , Öğretmen Başına Öğrenci Şube 377, , Şube Başına Öğrenci Öğrenci 10,331,645 10,479,538 10,565,389 10,673,935 10,846,930 10,870,570 10,709,920 10,916,643 10,981,100 SAMSUN Okul 1,266 1,240 1,231 1,177 1,080 1, Öğretmen 7,878 8,047 8,622 8,339 8,489 8,945 9,144 9,422 9,626 Öğretmen Başına Öğrenci Şube 9,956 9,800 9,788 9,425 9,179 8,879 8,875 8,546 8,186 Şube Başına Öğrenci Öğrenci 201, , , , , , , , ,244 Kaynak: TÜİK Yukarıdaki tablo ve grafikler incelendiğinde; Samsun İlköğretimde şube başına öğrenci sayısı bakımından Türkiye ortalamasına göre daha iyi bir durumdadır. Ancak 2010 yılında şube ortalaması 2002 yılına göre daha yüksektir. Samsun ilköğretimde şube başına öğretmen sayısı bakımından Türkiye ortalamasına yaklaşmakla birlikte 2010 itibariyle altındadır. Samsun ilköğretimde öğretmen başına öğrenci sayısı bakımından Türkiye ortalamasına göre daha iyi bir durumdadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 216

222 TÜRKİYE VE SAMSUN GENEL ORTAÖĞRETİM EĞİTİM DURUMU ( ) Yıl GENEL TÜRKİYE ORTAÖĞRETİM Okul 2,550 2,737 2,939 3,406 3,690 3,830 4,053 4,067 4,102 Öğretmen 77,253 79,545 93, , , , , , ,378 Öğretmen Başına Öğrenci Şube 49,956 52,908 55,512 59,058 62,664 62,380 69,959 75,180 77,966 Şube Başına Öğrenci Öğrenci 2,038,027 1,963,998 1,937,055 2,075,617 2,142,218 1,980,452 2,271,900 2,420,691 2,676,123 SAMSUN Okul Öğretmen 1,550 1,565 1,875 2,107 2,090 2,168 2,281 2,257 2,396 Öğretmen Başına Öğrenci Şube 987 1,011 1,032 1,072 1,189 1,168 1,290 1,420 1,462 Şube Başına Öğrenci Öğrenci 40,135 35,598 35,609 36,723 37,493 34,550 38,373 41,033 45,457 Kaynak: TÜİK Yukarıdaki tablo ve grafikler incelendiğinde; Samsun Genel öğretimde şube başına öğrenci sayısı bakımından Türkiye ortalamasına göre daha iyi bir durumdadır. Samsun Genel Ortaöğretimde şube başına öğretmen sayısı bakımından Türkiye ortalamasının üstündedir. Samsun Genel Ortaöğretimde öğretmen başına öğrenci sayısı bakımından Türkiye ortalamasına göre daha iyi bir durumdadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 217

223 TÜRKİYE VE SAMSUN MESLEKİ VE TEKNİK ORTAÖĞRETİM EĞİTİM DURUMU ( ) Yıl Mesleki Ve Teknik Ortaöğretim TÜRKİYE Okul 3,660 4,204 3,877 4,029 4,244 4,450 4,622 4,846 5,179 Öğretmen 60,703 68,231 74,405 82,736 84,276 84,771 88,924 94, ,327 Öğretmen Başına Öğrenci Şube 36,745 39,330 40,700 41,111 43,033 43,226 53,971 64,240 68,848 Şube Başına Öğrenci Öğrenci 985,575 1,050,394 1,102,394 1,182,637 1,244,499 1,264,870 1,565,264 1,819,448 2,072,487 SAMSUN Okul Öğretmen 1,233 1,254 1,471 1,696 1,734 1,727 1,801 1,856 2,154 Öğretmen Başına Öğrenci Şube ,201 1,257 Şube Başına Öğrenci Öğrenci 18,490 20,096 21,285 22,376 23,464 23,010 28,814 33,557 37,771 Kaynak: TÜİK Yukarıdaki tablo ve grafikler incelendiğinde; Samsun Mesleki ve Teknik öğretimde şube başına öğrenci sayısı bakımından Türkiye ortalamasına göre daha iyi bir durumdadır. Samsun Mesleki ve Teknik Ortaöğretimde şube başına öğretmen sayısı bakımından Türkiye ortalamasının üstündedir. Samsun Mesleki ve Teknik Ortaöğretimde öğretmen başına öğrenci sayısı bakımından Türkiye ortalamasına göre daha iyi bir durumdadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 218

224 YÜKSEK ÖĞRETİM İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 219

225 YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMLARI İlimizde halen Ondokuzmayıs Üniversitesi ve Canik Başarı Üniversitesi olmak üzere iki üniversite bulunmaktadır. Ondokuz Mayıs Üniversitesi 1975 yılında kurulmuş olan bir devlet üniversitesidir. 25 binin üzerinde öğrencisi bulunan üniversite 2 bine yakın akademik personele sahiptir. Üniversite 2009 yılı yayın sayısına göre 10. Sırada yer almaktadır. Canik Başarı Üniversitesi Başarı Eğitim Kültür ve Sağlık Vakfı ile Tanrıverdi Eğitim Kültür ve Yardımlaşma Vakfı güç birliği yaparak 10 Haziran 2009 tarihinde Canik Başarı Üniversitesinin kuruluş çalışmalarına başlamışlardır. Üniversitenin akademik eğitim-öğretime başlaması için çalışmalar yapılmaktadır. ONDOKUZMAYIS ÜNİVERSİTESİ (OMÜ) YILLARA GÖRE AKADEMİK PERSONEL SAYISI YIL /2010 Değişim(%) Profesör % Doçent % Yrd.Doç % Öğr.Gör % Arş.Gör % Uzman % Okutman % Eğit.Öğr.Pl % Genel Toplam 1,289 1,358 1,440 1,556 1,702 1,831 1,911 1,872 1,869 1,931 1, % Kaynak: OMÜ 2010 Faaliyet Raporu İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 220

226 OMÜ AKADEMİK PERSONELİN BİRİM VE ÜNVANLARINA GÖRE DAĞILIMI (2010) Fakülte-Yüksekokul- Enstitü Profesör Doçent Yrd.Doç. Öğr.Gör. Okutman Uzman Arş.Gör. Eğit.Öğr.Pl. Toplam 19 Mayıs Sms.Dev.Kons. 1 1 Alaçam Meslek 4 4 Yüksekokulu Bafra Meslek Yüksekokulu Çarşamba Tic.Bor.M Y.O. 9 9 Sivil Havacılık YO 0 Hukuk Fakültesi Diş Hekimliği Fakültesi Eğitim Fakültesi Fen Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Enstitüsü Fen-Edebiyat Fakültesi Havza Meslek Yüksekokulu İlahiyat Fakültesi Kavak Meslek Yüksekokulu Mühendislik Fakültesi Rektörlük Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sağlık Hizmetleri Mes.Y.O Samsun İkt.ve İd.Bil.Fak Samsun Meslek Y.O Samsun Sağlık Y.O Sosyal Bilimler Enstitüsü Terme Meslek Y.O Tıp Fakültesi Veteriner Fakültesi Vezirköprü Meslek Y.O Yaşar Doğu BESYO Ziraat Fakültesi Genel Toplam Kaynak: OMÜ 2010 Faaliyet Raporu OMÜ ÖĞRENCİ SAYILARI (2009/2010 DÖNEMİ) FAKÜLTE/ENSTİTÜ/YÜKSEKOKUL ÖĞRETİM TÜRÜ TOPLAM I.ÖĞRETİM II. ÖĞRETİM Tıp Fakültesi 1,000 1,000 Mühendislik Fakültesi 1, ,480 Diş Hekimliği Fakültesi Fen-Edebiyat Fakültesi 2,704 1,556 4,260 Ziraat Fakültesi İlahiyat Fakültesi Eğitim Fakültesi 4,362 2,841 7,203 Veteriner Fakültesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Samsun Sağlık Yüksekokulu Yaşar Doğu Beden Eğitimi Ve Spor Yüksekokulu Lisans Toplamı 12,776 5,474 18,250 Bafra Meslek Yüksekokulu Havza Meslek Yüksekokulu Kavak Meslek Yüksekokulu Samsun Meslek Yüksekokulu ,509 Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Terme Meslek Yüksekokulu Çarşamba Ticaret Borsası Meslek Yüksekokulu Vezirköprü Meslek Yüksekokulu Önlısans Toplamı 2,959 2,535 5,494 Önlısans Ve Lisans Toplamı 15,735 8,009 23,744 Yüksek Lisans Enstitüler Tezsiz Tezli Top Fen Bilimleri Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü Sağlık Bilimleri Enstitüsü Enstitü Toplamı ,783 GENEL TOPLAM 17,518 8,009 25,527 Kaynak: OMÜ 2010 Faaliyet Raporu Dok İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 221

227 2009 YILI YAYINLARININ YAYIN SAYISINA GÖRE SIRALAMASI Sn ÜNİVERSİTE ADI SCI SSCI AHCI Brüt Toplam** Net Toplam*** Öğr.Üye. Say. Oran 1 İstanbul Üniversitesi ,53 2 Hacettepe Üniversitesi ,89 3 Ankara Üniversitesi ,72 4 Gazi Üniversitesi ,59 5 Ege Üniversitesi ,66 6 Orta Doğu Teknik Üniversitesi ,15 7 Atatürk Üniversitesi ,66 8 İstanbul Teknik Üniversitesi ,68 9 Selçuk Üniversitesi ,49 10 Ondokuz Mayıs Üniversitesi ,82 11 Erciyes Üniversitesi ,12 12 Dokuz Eylül Üniversitesi ,53 13 Uludağ Üniversitesi ,67 14 Gülhane Askeri Tıp Akademisi ,91 15 Marmara Üniversitesi ,37 16 Çukurova Üniversitesi ,63 17 Başkent Üniversitesi ,95 18 Fırat Üniversitesi ,68 19 Süleyman Demirel Üniversitesi ,62 20 Karadeniz Teknik Üniversitesi ,62 21 Yıldız Teknik Üniversitesi ,71 22 Akdeniz Üniversitesi ,57 23 Dicle Üniversitesi ,63 24 İhsan Doğramacı Bilkent Üniv ,99 25 Yüzüncü Yıl Üniversitesi ,66 26 Mustafa Kemal Üniversitesi ,89 27 Kocaeli Üniversitesi ,44 28 Pamukkale Üniversitesi ,59 29 Eskişehir Osmangazi Üniversitesi ,51 30 Gaziantep Üniversitesi ,96 Kaynak: **Brüt Toplam: hem SCI hem SSCI hem de AHCI tarafından taranan dergilerde yer alabilen makaleler toplamı ***Net Toplam: Her Indekste sadece bir defa yer alan makaleler toplamı, İlk 30 Üniversite Listelenmiştir. CANİK BAŞARI ÜNİVERSİTESİ 24 Nisan 2010 tarihli ve sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 5981 nolu kanun ile Samsun'da Başarı Eğitim Kültür ve Sağlık Vakfı ile Tanrıverdi Eğitim Kültür ve Yardımlaşma Vakfı tarafından müştereken 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun vakıf yükseköğretim kurumlarına ilişkin hükümlerine tabi olmak üzere, kamu tüzel kişiliğine sahip Canik Başarı Üniversitesi adıyla bir vakıf üniversitesi kurulmuştur. Canik Başarı Üniversitesi, Samsun ili, Canik ilçesi, Gürgenyatak köyünde, denize hakim 130,000 m² alan üzerinde kurulacaktır döneminde faaliyete geçmesi planlanan üniversite, ilk yılında 24,000 m² kapalı alana sahip olacaktır. Projenin tamamı ise 75,000 m² kapalı alanı kapsamaktadır. Yurt içiyle birlikte yurt dışından da öğrenci taleplerini karşılamaya hazırlanan Canik Başarı Üniversitesi bünyesinde aşağıdaki fakülteler ve bölümler bulunacaktır. Fakülteler ve Enstitüler 1.İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi 2.Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi 3.Fen Edebiyat Fakültesi 4.Eğitim Fakültesi 5.Enstitüler Kaynak: Tanrıverdi Vakfı ve Başarı Vakfı, Bölümler İktisat İşletme Mimarlık Bilgisayar Mühendisliği Elektrik Elektronik Mühendisliği Moleküler Biyoloji ve Genetik Kimya Okul Öncesi Öğretmenliği Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Türkçe Öğretmenliği Fen Bilimleri Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 222

228 SAĞLIK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 223

229 SAĞLIK SAĞLIK PERSONELİ ( ) UZMAN PRATİSYEN TOPLAM DİŞ ECZACI SAĞLIK HEMŞİRE EBE HEKİM HEKİM HEKİM HEKİMİ MEMURU TÜRKİYE 43,660 51,530 95,190 17,108 22,322 49,324 79,059 41, SAMSUN 908 1,107 2, ,249 1, Pay 2.08% 2.15% 2.12% 1.33% 1.55% 2.53% 2.19% 2.05% TÜRKİYE 46,563 51,200 97,763 18,073 23,757 53,432 82,246 41, SAMSUN 750 1,156 1, ,293 1, Pay 1.61% 2.26% 1.95% 1.78% 1.65% 2.42% 2.07% 2.04% TÜRKİYE 53,344 50, ,226 18,363 24,615 57,723 82,616 42, SAMSUN 803 1,138 1, ,475 1, Pay 1.51% 2.24% 1.86% 1.88% 1.64% 2.56% 1.90% 1.93% TÜRKİYE 53,103 53, ,698 18,771 21,344 58,599 83,411 43, SAMSUN 827 1,138 1, ,331 1, Pay 1.56% 2.12% 1.84% 1.77% 1.86% 2.27% 1.98% 1.93% TÜRKİYE 57,882 56, ,583 18,213 24,612 67,649 87,327 43, SAMSUN 917 1,217 2, ,463 1, Pay 1.58% 2.15% 1.86% 1.93% 1.69% 2.16% 2.12% 2.01% Kaynak: TÜİK Samsun 2006 yılı itibariyle hekim sayısı bakımından 10., pratisyen hekim sayısı bakımından 8., toplam hekim sayısı bakımından 8., Diş hekimi sayısı bakımından 9., sağlık memuru sayısı bakımından 8., hemşire sayısı bakımından 9., ebe sayısı bakımından da 12. sırada bulunmaktadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 224

230 İLLERİN HASTANE YATAK SAYILARI ( ) SN BÖLGE KODU BÖLGE ADI HASTANE YATAK SAYISI Yüzbin kişi başına hastane yatak sayısı (2007 Yılı İçin) 1 TR612 Isparta 2,860 2,710 2,710 2,810 3,167 3, TRB12 Elazığ 2,367 2,367 2,367 2,650 3,374 3, TR212 Edirne 1,291 1,291 1,261 1,611 1,824 1, TR424 Bolu 1,480 1,480 1,280 1,350 1,220 1, TR722 Sivas 2,288 2,613 2,613 2,655 2,737 2, TRA11 Erzurum 3,000 3,000 3,100 3,048 2,764 3, TR905 Artvin TR901 Trabzon 2,597 2,677 2,827 2,890 2,881 2, TR412 Eskişehir 2,984 2,984 3,035 3,187 2,780 2, TR711 Kırıkkale ,025 1,025 1,020 1, TR812 Karabük TR510 Ankara 15,208 15,880 16,113 16,328 15,763 16, TR811 Zonguldak 2,205 2,205 2,305 2,327 2,094 2, TR831 Samsun 3,927 4,057 4,057 3,949 4,116 4, Samsun Pay (%) 2.42% 2.46% 2.36% 2.23% 2.28% 2.27% 15 TR332 Afyonkarahisar 2,066 2,071 2,151 2,128 2,397 2, TR833 Çorum 1,599 1,629 1,634 1,697 1,697 1, TR904 Rize ,002 1,002 1, TR822 Çankırı TR821 Kastamonu 1,463 1,463 1,477 1,122 1,225 1, TR823 Sinop TR903 Giresun 1,195 1,195 1,270 1,316 1,346 1, TRB11 Malatya 1,430 1,455 1,578 2,007 2,148 2, TR310 İzmir 9,950 9,950 11,031 11,127 11,272 11, TR613 Burdur TR834 Amasya TR721 Kayseri 2,627 2,634 2,667 2,721 2,988 3, TR334 Uşak TR221 Balıkesir 2,589 2,600 2,633 3,012 3,101 3, TR832 Tokat 1,582 1,582 1,582 1,627 1,668 1, TR423 Düzce TR813 Bartın TR333 Kütahya 1,233 1,233 1,283 1,467 1,567 1, TR521 Konya 3,473 3,637 3,591 4,219 4,916 5, TR522 Karaman TR Türkiye 162, , , , , , TR331 Manisa 2,849 2,949 3,038 3,175 3,412 3, TR621 Adana 4,428 4,558 4,902 5,019 5,225 5, TR100 İstanbul 34,831 34,746 35,153 33,630 31,681 32, TR902 Ordu 1,482 1,567 1,825 1,799 1,845 1, TR411 Bursa 4,300 4,300 5,257 5,484 6,140 6, TR611 Antalya 3,038 3,076 3,026 3,263 4,020 4, Kaynak: TÜİK, Sıralama Yüzbin kişi başına hastane yatak sayısına göre yapılmıştır.ilk 40 il verilmiştir. Samsun un hastane yatak sayısı payı 2002 yılına göre düşük olmakla birlikte 2007 yılı itibariyle yüzbin kişi başına düşen hastane yatak sayısı sıralamasında 14. Sıradadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 225

231 İLLERE GÖRE AMBULANS HELİKOPTER SAYISI VE TAŞINAN HASTA SAYISI, (2010) İller Ambulans Helikopter Sayısı Ambulans Helikopterle Taşınan Hasta Sayısı Ambulans Helikopterle Taşınan Hasta Sayısı Payı (%) Ankara % İstanbul % Erzurum % İzmir % Diyarbakır % Antalya % Kayseri % Afyonkarahisar % Konya % Adana % Van % Trabzon % Samsun % Çanakkale % Bursa % Toplam Kaynak: Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistik Yıllığı 2010 Yukarıdaki tablodan görüldüğü gibi Samsun 1 adet ambulans helikoptere sahip olup 2010 yılında bu ambulans helikopterle taşınan hasta sayısı 170 tir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 226

232 KÜLTÜR VE TURİZM İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 227

233 KÜLTÜR İSTATİSTİKLER SİNEMA İSTATİSTİKLERİ ( ) YIL TÜRKİYE SAMSUN SAMSUN PAY (%) Sinema Salonu Sayısı Koltuk sayısı Gösteri sayısı Seyirci sayısı Sinema Salonu Sayısı Koltuk sayısı Gösteri sayısı Seyirci sayısı Sinema Salonu sayısı Koltuk sayısı Gösteri sayısı Seyirci sayısı ,192 21,755 9,399, , , % 2.19% 2.63% 2.78% ,788 27,066 9,454, , , % 1.72% 1.53% 2.29% ,770 19,712 11,344, , , % 2.05% 2.17% 1.23% ,802 17,678 15,536, , , % 2.15% 2.47% 0.92% ,527 21,268 15,329, ,853 24,096 17,086, , , % 0.90% 1.76% 1.12% ,664 25,608 16,905, , , % 1.60% 2.35% 1.30% ,045 22,529 15,406, , , % 1.21% 2.48% 1.65% ,839 21,254 14,503, , , % 1.49% 1.86% 1.41% ,298 26,398 18,670, , , % 1.72% 2.38% 1.79% ,234 25,076 18,001, , , % 1.59% 2.99% 1.50% , ,736 25,297 23,512, , , % 1.56% 3.06% 1.36% , ,923 28,733 20,659, , , % 1.14% 1.70% 1.17% , ,155 32,003 31,132, , , % 1.60% 1.95% 1.35% , ,822 34,947 31,334, , , % 1.52% 1.69% 1.46% Kaynak: Tüik TİYATRO İSTATİSTİKLERİ ( ) YIL TÜRKİYE SAMSUN SAMSUN PAY (%) Tiyatro Koltuk Gösteri Seyirci Tiyatro Koltuk Gösteri Seyirci Tiyatro Koltuk Gösteri Seyirci Salonu sayısı sayısı sayısı sayısı Salonu sayısı sayısı sayısı sayısı Salonu sayısı sayısı sayısı sayısı ,356 8,889 2,425, , % 0.52% 1.37% 0.49% ,816 8,439 1,839, ,294 8,992 1,840, , % 0.90% 0.16% 0.11% ,299 8,656 1,956, % 0.42% 0.05% 0.04% ,319 13,714 2,792, % 0.30% 0.07% 0.03% ,906 11,215 3,746, , % 2.16% 1.13% 0.58% ,615 9,254 2,570, , % 2.06% 3.26% 2.58% ,403 10,271 2,634, , % 1.15% 2.60% 2.03% ,253 13,305 2,758, , % 2.59% 1.91% 1.78% ,756 12,587 2,567, , , % 3.27% 1.37% 1.12% ,438 11,453 2,716, , , % 2.82% 1.25% 1.00% ,175 9,510 2,161, , % 1.92% 3.65% 2.00% ,502 10,289 2,419, , % 2.19% 1.66% 1.47% ,924 17,410 3,380, , , % 2.11% 2.15% 3.65% ,099 18,803 4,320, ,414 1,079 92, % 1.77% 5.74% 2.13% Kaynak: Tüik İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 228

234 HALK KÜTÜPHANELERİ ( ) YIL TÜRKİYE SAMSUN SAMSUN PAY (%) Kütüphane Kitap Yararlanma Kütüphane Kitap Yararlanma Kütüphane Kitap Yararlanma sayısı sayısı sayısı sayısı sayısı sayısı sayısı sayısı sayısı Ödünç Verilen Materyal Sayısı Ödünç Verilen Materyal Sayısı Ödünç Verilen Materyal Sayısı ,171 11,170,720 23,512, , , % 1.32% 1.94% ,206 11,476,743 22,869, , , % 1.33% 2.04% ,233 11,827,514 23,298, , , % 1.35% 2.07% ,259 12,147,779 21,075, , , % 1.37% 2.15% ,292 12,488,172 20,898, , , % 1.38% 2.36% ,340 12,809,225 19,975, , , % 1.40% 2.57% ,350 12,398,913 20,964, , , % 1.48% 2.58% ,275 12,433,310 20,179,482 4,469, , , , % 1.53% 2.08% 2.24% ,350 12,684,084 17,827,177 4,335, , ,760 86, % 1.54% 2.14% 1.99% ,367 12,984,801 20,516,562 4,261, , , , % 1.49% 2.76% 2.70% ,144 12,948,460 20,706,526 4,385, , , , % 1.50% 3.43% 3.57% ,178 12,958,376 21,138,821 4,493, , , , % 1.52% 2.95% 2.63% ,162 13,198,814 20,228,517 4,401, , , , % 1.50% 2.57% 2.39% ,156 13,662,483 19,034,750 4,578, , ,300 80, % 1.38% 2.17% 1.76% ,149 14,093,896 19,929,836 5,390, , ,192 82, % 1.38% 1.94% 1.53% Kaynak: Tüik MÜZE İSTATİSTİKLERİ ( ) TÜRKİYE SAMSUN SAMSUN PAY (%) YIL Müze Sayısı Eser Mevcudu Ziyaretçi Sayısı Müze Sayısı Eser Mevcudu Ziyaretçi Sayısı Müze Sayısı Eser Mevcudu Ziyaretçi Sayısı ,553,637 7,971, ,769 71, % 0.54% 0.90% ,604,483 8,104, ,633 33, % 0.56% 0.42% ,645,656 9,668, ,831 23, % 0.56% 0.25% ,624,356 8,961, ,073 17, % 0.57% 0.20% ,657,765 5,582, ,481 75, % 0.58% 1.36% ,684,517 6,892, , , % 0.58% 1.48% ,733,657 8,133, ,121 40, % 0.59% 0.50% ,744,257 7,471, ,201 41, % 0.59% 0.55% ,775,194 8,048, ,264 56, % 0.59% 0.70% ,800,643 7,742, ,363 66, % 0.58% 0.85% ,790,566 11,118, ,422 89, % 0.59% 0.81% ,866,303 9,229, , , % 0.58% 1.75% ,767,149 11,936, , , % 0.61% 0.90% ,989,749 12,422, ,990 27, % 0.57% 0.22% ,044,197 14,137, ,252 69, % 0.57% 0.49% Kaynak: Tüik İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 229

235 TURİZM İSTATİSTİKLERİ TESİS YATAK KAPASİTELERİ (BELEDİYE BELGELİ, TURİZM İŞLETME BELGELİ) ( ) YIL BELEDİYE BELGELİ TURİZM İŞLETME BELGELİ Tesis sayısı Oda sayısı Yatak kapasitesi Tesis sayısı Oda sayısı Yatak kapasitesi TÜRKİYE , , ,736 1, , , , , ,818 1, , , , , , , , ,369 2, , , , , ,671 2, , , , , ,110 2, , , , , ,684 2, , , , , ,289 SAMSUN ,165 2, ,141 2, ,141 2, ,166 2, ,285 2, ,285 2, , ,239 2, ,239 2,675 SAMSUN PAY % % 0.75% 0.72% 0.33% 0.23% 0.22% % 0.75% 0.72% 0.30% 0.20% 0.19% % 0.76% 0.73% % 0.67% 0.62% 0.27% 0.18% 0.17% % 0.74% 0.70% 0.36% 0.20% 0.19% % 0.73% 0.69% 0.40% 0.21% 0.20% % 0.71% 0.67% 0.27% 0.14% 0.13% % 0.70% 0.66% Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 230

236 BELEDİYE BELGELİ KONAKLAMA TESİSLERİNDE GELİŞ VE GECELEME SAYILARI SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI YIL Tesise geliş sayısı / Tesise geliş sayısı / Tesise geliş sayısı / Geceleme sayısı / Geceleme sayısı Geceleme sayısı Toplam Yabancı Vatandaş Toplam / Yabancı / Vatandaş TÜRKİYE ,706,269 3,249,837 8,456,432 22,929,843 9,901,035 13,028, ,966,563 2,356,304 7,610,259 22,833,315 10,252,308 12,581, ,769,439 3,095,238 7,674,201 25,217,400 12,343,869 12,873, ,158,166 3,257,825 7,900,265 28,080,619 15,032,937 13,047, ,289,532 2,260,485 8,029,047 22,909,679 10,254,891 12,654, ,942,511 4,802,653 12,139,858 37,179,253 17,651,942 19,527, ,584,016 4,115,212 11,468,804 36,167,014 16,672,587 19,494, ,538,341 4,915,424 13,622,917 41,472,742 19,683,973 21,788,769 SAMSUN ,096 12, , ,059 15, , ,084 2, , ,231 4, , ,171 1, , ,120 3, , ,437 2, , ,577 4, , ,548 1, , ,608 1, , ,412 2, , ,715 7, , ,511 6,022 63, ,202 10, , ,382 14, , ,669 21, ,522 SAMSUN PAY % % 0.38% 2.66% 1.18% 0.16% 1.95% % 0.12% 2.50% 1.07% 0.04% 1.90% % 0.06% 2.34% 1.15% 0.02% 2.24% % 0.09% 2.16% 0.89% 0.03% 1.88% % 0.06% 3.76% 1.33% 0.02% 2.39% % 0.06% 1.07% 0.67% 0.04% 1.25% % 0.15% 0.55% 0.34% 0.06% 0.57% % 0.30% 0.89% 0.58% 0.11% 1.00% Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 231

237 TURİZM İŞLETME BELGELİ KONAKLAMA TESİSLERİNDE GELİŞ VE GECELEME SAYILARI YIL Tesise geliş sayısı / Toplam Tesise geliş sayısı / Yabancı Tesise geliş sayısı /Vatandaş Geceleme sayısı /Toplam Geceleme sayısı / Yabancı Geceleme sayısı / Vatandaş TÜRKİYE ,659,978 6,804,076 8,855,902 44,986,605 28,510,906 16,475, ,527,787 8,778,165 7,749,622 50,546,889 36,368,500 14,178, ,788,300 9,871,594 7,916,706 58,514,943 43,312,498 15,202, ,421,324 8,991,456 8,429,868 57,099,904 40,866,002 16,233, ,706,676 10,981,763 9,724,913 68,084,502 49,727,905 18,356, ,411,002 12,952,616 10,458,386 74,927,084 56,108,453 18,818, ,466,672 11,896,571 11,570,101 68,143,098 46,640,460 21,502, ,832,851 14,794,270 12,038,581 78,788,057 56,539,898 22,248, ,934,002 13,647,606 11,286,396 77,750,742 56,918,298 20,832, ,526,820 14,388,998 12,137,822 82,916,475 59,986,967 22,929,508 SAMSUN ,563 3,768 54,795 84,069 8,960 75, ,096 3,484 46,612 73,551 9,647 63, ,699 3,753 46,946 83,452 11,053 72, ,652 1,266 59, ,139 3, , ,891 1,657 55,234 81,495 3,114 78, ,240 4,503 51,737 75,908 7,536 68, ,980 5,804 67, ,308 10,057 93, ,199 6,323 65,876 98,610 11,019 87, ,741 3,057 70,684 96,912 7,194 89, ,372 4,912 62,460 96,524 10,294 86,230 SAMSUN PAY % % 0.06% 0.62% 0.19% 0.03% 0.46% % 0.04% 0.60% 0.15% 0.03% 0.45% % 0.04% 0.59% 0.14% 0.03% 0.48% % 0.01% 0.70% 0.18% 0.01% 0.62% % 0.02% 0.57% 0.12% 0.01% 0.43% % 0.03% 0.49% 0.10% 0.01% 0.36% % 0.05% 0.58% 0.15% 0.02% 0.43% % 0.04% 0.55% 0.13% 0.02% 0.39% % 0.02% 0.63% 0.12% 0.01% 0.43% % 0.03% 0.51% 0.12% 0.02% 0.38% Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 232

238 GİRİŞ VE ÇIKIŞ KAPILARININ BAĞLI OLDUĞU İL VE ULAŞIM YOLUNA GÖRE GİRİŞ VE ÇIKIŞ YAPAN VATANDAŞLAR ( ) TÜRKİYE GİRİŞ ÇIKIŞ YIL Hava yolu Deniz yolu Deniz yolu Hava yolu ,146, , ,174 3,169, ,961, , ,730 2,936, ,068, , ,126 3,107, ,345, , ,486 3,404, ,829, , ,638 3,994, ,700, , ,488 4,901, ,598, , ,410 5,726, ,160, , ,506 6,250, ,529, , ,170 6,713, ,451, , ,350 6,642, ,987, , ,318 6,023,755 SAMSUN GİRİŞ ÇIKIŞ YIL Hava yolu Deniz yolu Deniz yolu Hava yolu ,500 17,648 18,497 37, ,284 16,677 17,569 35, ,879 13,739 15,209 38, ,343 16,912 18,385 43, ,018 20,208 21,694 51, ,006 22,347 23,625 29, ,809 22,783 23,783 27, ,037 20,750 21,406 28, ,078 17,405 18,184 25, ,825 12,504 12,491 24, ,758 18,235 18,853 26,021 SAMSUN PAY (%) GİRİŞ ÇIKIŞ YIL Hava yolu Deniz yolu Deniz yolu Hava yolu % 4.72% 5.15% 1.17% % 4.76% 5.19% 1.20% % 3.90% 4.54% 1.24% % 4.61% 5.10% 1.27% % 4.78% 4.97% 1.30% % 5.02% 5.32% 0.60% % 5.74% 5.95% 0.47% % 5.72% 5.63% 0.45% % 4.73% 4.91% 0.38% % 3.78% 3.67% 0.38% % 4.90% 5.00% 0.43% Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 233

239 GİRİŞ VE ÇIKIŞ KAPILARININ BAĞLI OLDUĞU İL VE ULAŞIM YOLUNA GÖRE GİRİŞ VE ÇIKIŞ YAPAN YABANCILAR ( ) TÜRKİYE Yıllar GİRİŞ ÇIKIŞ Hava Yolu Deniz Yolu Günübirlik Hava Yolu Deniz Yolu Günübirlik ,179, , ,844 4,853, , , ,161, , ,546 5,758, , , ,053, , ,212 6,824, , , ,383, , ,575 6,172, , , ,686, , ,649 4,539, , , ,274, , ,279 6,985, , , ,459, , ,454 8,268, , , ,983, , ,195 9,787, , , ,012, , ,114 9,912, , , ,574, , ,085 12,516, , , ,981, , ,009 14,820, , , ,084, , ,397 13,790, , , ,807, ,323 1,092,583 16,681, ,333 1,092, ,838, ,644 1,342,670 18,921, ,517 1,342, ,959, ,327 1,571,330 19,130, ,406 1,571, ,555, ,893 1,632,395 19,493, ,553 1,632,395 SAMSUN ,894 6, ,813 6, ,665 5, ,672 5, ,135 6, ,416 6, ,745 7, ,877 7, ,609 1,429 5,432 3,282 1,264 5, ,162 1,750 4,813 6,120 1,225 4, ,089 1,350 4,958 8,327 1,386 4, ,973 3,554 13,314 11,574 3,521 13, , ,865 11,493 1,077 5, ,475 1,545 5,819 14,185 1,750 5, ,172 2,212 9,241 8,136 2,428 9, ,612 2,002 12,034 8,553 2,397 12, ,822 2,194 11,281 10,112 2,599 11, ,252 1,831 12,082 13,907 2,267 12, ,639 1,329 15,007 9,101 1,666 15, ,950 2,022 15,080 11,499 2,323 15,080 SAMSUN PAY (%) % 2.87% 0.96% 0.00% 3.44% 0.96% % 8.66% 0.84% 0.00% 7.00% 0.84% % 2.34% 0.99% 0.00% 2.41% 0.99% % 0.86% 0.95% 0.01% 0.91% 0.95% % 0.59% 0.91% 0.07% 0.54% 0.91% % 0.58% 0.57% 0.09% 0.42% 0.57% % 0.45% 0.59% 0.10% 0.46% 0.59% % 1.28% 2.86% 0.12% 1.24% 2.86% % 0.30% 0.85% 0.12% 0.36% 0.85% % 0.33% 0.82% 0.11% 0.37% 0.82% % 0.47% 1.08% 0.05% 0.52% 1.08% % 0.36% 1.33% 0.06% 0.44% 1.33% % 0.34% 1.03% 0.06% 0.40% 1.03% % 0.26% 0.90% 0.07% 0.34% 0.90% % 0.30% 0.96% 0.05% 0.38% 0.96% % 0.47% 0.92% 0.06% 0.52% 0.92% Kaynak: TÜİK SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 234

240 ÇEVRE İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 235

241 ÇEVRE İL VE İLÇE MERKEZLERİNDE ÖLÇÜM YAPILAN İSTASYONLARDAN ELDE EDİLEN PARTİKÜLER MADDE KONSANTRASYONLARININ YILLIK ORTALAMALARI SN İl ve İlçe Merkezleri Partiküler Madde (PM10) Ortalamaları (µg/m³) SN İl ve İlçe Merkezleri Partiküler Madde (PM10) Ortalamaları (µg/m³) Batman Kırşehir Iğdır Muğla (Merkez) Osmaniye Hatay Siirt Konya Muş Zonguldak Van Bayburt K.Maraş (Elbistan) Aydın Çorum Ağrı Afyonkarahisar Edirne Karabük Nevşehir Bolu Bartın Şırnak Amasya Denizli Ankara Diyarbakır Kocaeli (Merkez) Adıyaman Sivas Bitlis Yozgat Mardin Erzurum Kilis Bursa Elazığ Gümüşhane Şanlıurfa Niğde Trabzon Erzincan Aksaray Ordu Burdur Samsun (Tekkeköy) Malatya Adana Düzce Çankırı Mersin Muğla (Yatağan) Kocaeli (Gebze) Tunceli Tekirdağ Kars Karaman Yalova Manisa İstanbul Kütahya Rize Kırıkkale İzmir Balıkesir Bilecik Isparta Tokat Sakarya Bingöl Ardahan Kastamonu Antalya Kırklareli Gaziantep Sinop Hakkari Samsun (Merkez) Kayseri Eskişehir K.Maraş (Merkez) Artvin Uşak Çanakkale Giresun Kaynak. Çevre ve Orman Bakanlığı, Sıralama 2010 yılı verilerine göre büyükten küçüğe yapılmıştır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 236

242 İL VE İLÇE MERKEZLERİNDE ÖLÇÜM YAPILAN İSTASYONLARDAN ELDE EDİLEN KÜKÜRTDİOKSİT KONSANTRASYONLARININ YILLIK ORTALAMALARI SN İl ve İlçe Merkezleri Kükürtdioksit (SO2) Ortalamaları(µg/m³) SN İl ve İlçe Merkezleri Kükürtdioksit (SO2) Ortalamaları(µg/m³) Tekirdağ Diyarbakır Şırnak Gaziantep Hakkari Malatya Bitlis Nevşehir Bolu Artvin Muğla (Merkez) Bingöl Van Kütahya Edirne Ordu Kırıkkale Tunceli Afyonkarahisar Düzce Siirt Ankara Ardahan Kastamonu Sivas Kayseri Karabük Bartın Amasya Adıyaman Kars İzmir Zonguldak Tokat Aksaray Uşak Burdur Konya Mardin Trabzon Muş Batman Niğde Bilecik Iğdır Çankırı Rize Mersin Aydın K.Maraş (Elbistan) Isparta Sakarya Karaman Sinop Antalya Balıkesir Erzincan Bursa Kırklareli Giresun Elazığ Şanlıurfa Muğla (Yatağan) Kırşehir Bayburt Gümüşhane Çanakkale Hatay Samsun (Tekkeköy) Manisa Ağrı K.Maraş (Merkez) Çorum Yalova Denizli İstanbul Erzurum Samsun (Merkez) Kocaeli (Merkez) Adana Kocaeli (Gebze) Eskişehir Yozgat Kilis Osmaniye Kaynak. Çevre ve Orman Bakanlığı, Sıralama 2010 yılı verilerine göre büyükten küçüğe yapılmıştır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 237

243 ATIKSU ARITMA TESİS DURUMU (TÜRKİYE-SAMSUN) ( ) (1000 M³/YIL) TÜRKİYE Toplam tesis sayısı Toplam kapasite Toplam arıtılan miktar Fiziksel arıtma tesisi sayısı Fiziksel arıtma tesisi kapasitesi Fiziksel arıtma tesisinde arıtılan miktar Biyolojik arıtma tesisi sayısı Biyolojik arıtma tesisi kapasitesi Biyolojik arıtma tesisinde arıtılan miktar Gelişmiş arıtma tesisi sayısı Gelişmiş arıtma tesisi kapasitesi Gelişmiş arıtma tesisinde arıtılan miktar Doğal arıtma sistemi sayısı 17 Doğal arıtma sistemi kapasitesi Doğal arıtma sistemi ile arıtılan miktar SAMSUN Toplam tesis sayısı Toplam kapasite Toplam arıtılan miktar Fiziksel arıtma tesisi sayısı Fiziksel arıtma tesisi kapasitesi Fiziksel arıtma tesisinde arıtılan miktar Biyolojik arıtma tesisi sayısı Biyolojik arıtma tesisi kapasitesi Biyolojik arıtma tesisinde arıtılan miktar Gelişmiş arıtma tesisi sayısı Gelişmiş arıtma tesisi kapasitesi Gelişmiş arıtma tesisinde arıtılan miktar Doğal arıtma sistemi sayısı Doğal arıtma sistemi kapasitesi Doğal arıtma sistemi ile arıtılan miktar SAMSUN PAY (%) Toplam tesis sayısı 2.38% 2.07% 1.92% 1.74% 1.63% 1.69% Toplam kapasite 1.50% 1.46% 1.22% 1.01% 0.94% 0.84% Toplam arıtılan miktar 0.43% 0.41% 0.34% 0.25% 0.37% 0.24% Biyolojik arıtma tesisi sayısı 3.06% 2.63% 2.48% 2.26% 2.22% 2.53% Biyolojik arıtma tesisi kapasitesi 2.75% 2.60% 2.31% 1.96% 2.27% 2.18% Biyolojik arıtma tesisinde arıtılan miktar 0.77% 0.72% 0.62% 0.44% 0.86% 0.63% Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 238

244 BELEDİYELERİN İÇME VE KULLANMA SUYU ARITMA TESİSİ MEVCUT DURUMU (TÜRKİYE-SAMSUN) ( ) (1000 M³/YIL) SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI TÜRKİYE Toplam tesis sayısı Toplam kapasite Toplam arıtılan miktar Fiziksel arıtma tesisi sayısı Fiziksel arıtma tesisi kapasitesi Fiziksel arıtma tesisinde arıtılan miktar Konvansiyonel arıtma tesisi sayısı Konvansiyonel arıtma tesisi kapasitesi Konvansiyonel arıtma tesisinde arıtılan miktar Gelişmiş arıtma tesisi sayısı Gelişmiş arıtma tesisi kapasitesi Gelişmiş arıtma tesisinde arıtılan miktar SAMSUN Toplam tesis sayısı Toplam kapasite Toplam arıtılan miktar Fiziksel arıtma tesisi sayısı Fiziksel arıtma tesisi kapasitesi Fiziksel arıtma tesisinde arıtılan miktar Konvansiyonel arıtma tesisi sayısı Konvansiyonel arıtma tesisi kapasitesi Konvansiyonel arıtma tesisinde arıtılan miktar Gelişmiş arıtma tesisi sayısı Gelişmiş arıtma tesisi kapasitesi Gelişmiş arıtma tesisinde arıtılan miktar SAMSUN PAY (%) Toplam tesis sayısı 3.54% 4.07% 4.58% 5.00% 5.04% 4.12% Toplam kapasite 2.36% 2.19% 2.10% 2.53% 2.31% 1.80% Toplam arıtılan miktar 2.67% 2.66% 2.59% 2.75% 2.59% 2.40% Fiziksel arıtma tesisi sayısı 5.26% 6.35% 7.25% 6.85% 7.25% 5.63% Fiziksel arıtma tesisi kapasitesi 2.84% 2.87% 2.01% 1.97% 2.23% 2.66% Fiziksel arıtma tesisinde arıtılan miktar 1.99% 1.87% 1.98% 2.13% 2.30% 2.58% Konvansiyonel arıtma tesisi sayısı 1.82% 1.69% 1.64% 3.03% 2.94% 3.57% Konvansiyonel arıtma tesisi kapasitesi 2.35% 2.16% 2.11% 2.58% 2.32% 1.82% Konvansiyonel arıtma tesisinde arıtılan miktar 2.68% 2.69% 2.62% 2.78% 2.60% 2.45% Gelişmiş arıtma tesisi sayısı Gelişmiş arıtma tesisi kapasitesi Gelişmiş arıtma tesisinde arıtılan miktar Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 239

245 ALICI ORTAMLARINA GÖRE KANALİZASYON ŞEBEKESİNDEN DEŞARJ EDİLEN ATIKSU MİKTARI TÜRKİYE Anket uygulanan belediye sayısı (1) 3,215 3,215 3,215 3,213 3,225 3,225 Kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen belediye sayısı (1) 2,003 2,115 2,195 2,226 2,321 2,421 Deşarj edilen toplam atıksu miktarı(1000 m3/yıl) 2,301,152 2,497,657 2,860,980 2,922,783 3,366,894 3,261,455 Denize (1000 m3/yıl) 836, ,981 1,173,734 1,178,001 1,522,695 1,458,461 Göle - Gölete (1000 m3/yıl) 37,971 38,403 44,571 43,006 46,415 67,193 Akarsuya (1000 m3/yıl) 1,223,002 1,356,297 1,407,402 1,380,516 1,410,614 1,404,164 Araziye (1000 m3/yıl) 41,353 37,013 43,364 40, ,525 50,374 Baraja 88,942 96,434 96,267 99, , ,405 Diğer ortamlara (2) (1000 m3/yıl) 73,390 83,528 95, , , ,857 Deşarj edilen kişi başı atıksu miktarı (litre/kişi-gün) SAMSUN Anket uygulanan belediye sayısı (1) Kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen belediye sayısı (1) Deşarj edilen toplam atıksu miktarı(1000 m3/yıl) 38,840 40,604 42,516 42,154 47,950 48,621 Denize (1000 m3/yıl) 31,138 32,284 33,885 34,234 33,822 37,928 Göle - Gölete (1000 m3/yıl) Akarsuya (1000 m3/yıl) 7,411 8,001 8,281 7,561 13,889 10,409 Araziye (1000 m3/yıl) Baraja Diğer ortamlara (2) (1000 m3/yıl) Deşarj edilen kişi başı atıksu miktarı (litre/kişi-gün) SAMSUN PAY (%) Anket uygulanan belediye sayısı (1) 1.59% 1.59% 1.59% 1.59% 1.58% 1.58% Kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen belediye sayısı (1) 1.35% 1.32% 1.28% 1.35% 1.34% 1.40% Deşarj edilen toplam atıksu miktarı(1000 m3/yıl) 1.69% 1.63% 1.49% 1.44% 1.42% 1.49% Denize (1000 m3/yıl) 3.72% 3.64% 2.89% 2.91% 2.22% 2.60% Göle - Gölete (1000 m3/yıl) 0.27% Akarsuya (1000 m3/yıl) 0.61% 0.59% 0.59% 0.55% 0.98% 0.74% Araziye (1000 m3/yıl) 0.03% 0.57% Baraja 0.14% 0.15% 0.16% 0.16% Diğer ortamlara (2) (1000 m3/yıl) 0.22% 0.21% 0.20% 0.11% 0.05% Deşarj edilen kişi başı atıksu miktarı (litre/kişi-gün) % % % % % % Kaynak: TÜİK İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 240

246 SPOR İSTATİSTİKLERİ İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 241

247 SPOR İSTATİSTİKLERİ İSTATİSTİKİ BÖLGE BİRİMLERİNE GÖRE FAAL AMATÖR FUTBOLCU SAYISI ( SEZONU) SN Bölge Adı Faal Amatör Bölge SN Bölge Adı Faal Amatör Futbolcu Sayısı Payı(%) Futbolcu Sayısı Bölge Payı(%) TR Türkiye 240, Çorum 1, % 1 İstanbul 42, % 42 Isparta 1, % 2 İzmir 15, % 43 Aksaray 1, % 3 Ankara 11, % 44 Nevşehir 1, % 4 Bursa 11, % 45 Bolu 1, % 5 Kocaeli 9, % 46 Tokat 1, % 6 Sakarya 6, % 47 Erzurum 1, % 7 Aydın 5, % 48 Yozgat 1, % 8 Mersin 5, % 49 Kastamonu 1, % 9 Antalya 5, % 50 Niğde % 10 Adana 5, % 51 Van % 11 Trabzon 5, % 52 Karabük % 12 Balıkesir 5, % 53 Adıyaman % 13 Manisa 4, % 54 Bilecik % 14 Kütahya 4, % 55 Siirt % 15 Konya 4, % 56 Osmaniye % 16 Hatay 4, % 57 Muş % 17 Zonguldak 3, % 58 Batman % 18 Samsun 3, % 59 Erzincan % 19 Kayseri 3, % 60 Amasya % 20 Gaziantep 3, % 61 Burdur % 21 Denizli 3, % 62 Kırşehir % 22 Eskişehir 3, % 63 Bartın % 23 Muğla 2, % 64 Kırıkkale % 24 Tekirdağ 2, % 65 Bayburt % 25 Diyarbakır 2, % 66 Çankırı % 26 Afyonkarahisar 2, % 67 Ağrı % 27 Kırklareli 2, % 68 Mardin % 28 Yalova 2, % 69 Sinop % 29 Çanakkale 2, % 70 Bingöl % 30 Rize 2, % 71 Gümüşhane % 31 Şanlıurfa 2, % 72 Bitlis % 32 Edirne 2, % 73 Karaman % 33 Düzce 2, % 74 Artvin % 34 Ordu 1, % 75 Iğdır % 35 Kahramanmaraş 1, % 76 Kilis % 36 Giresun 1, % 77 Hakkari % 37 Malatya 1, % 78 Şırnak % 38 Elazığ 1, % 79 Ardahan % 39 Sivas 1, % 80 Tunceli % 40 Uşak 1, % 81 Kars % Kaynak: Türkiye Futbol Federasyonu, Sıralama faal amatör futbolcu sayısına göre yapılmıştır. Yukarıdaki tablodan da görüldüğü gibi Samsun 2009/2010 sezonu itibariyle faal amatör futbolcu sayısı bakımından 3,747 futbolcu ile %1.56 paya sahip ve 18. Sırada yer almaktadır. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 242

248 KULÜP SAYILARI ( ) Sn İl Adı Askeri İhtisas Müessese Okul Spor Toplam Sn İl Adı Askeri İhtisas Müessese Okul Spor Toplam Kulübü Kulübü Türkiye ,199 1,416 7,575 10,792 1 İstanbul , Edirne Ankara Osmaniye İzmir Elazığ Bursa Giresun Antalya Kastamonu Kocaeli Sinop Adana Karabük Manisa İğdır Samsun Nevşehir Samsun (%) 3.7% 2.4% 4.8% 1.6% 2.2% 50 Erzincan Mersin Kahramanmaraş Aydın Niğde Balıkesir Çorum Sakarya Tokat Trabzon Artvin Muğla Kırşehir Gaziantep Muş Zonguldak Yozgat Hatay Aksaray Konya Amasya Eskişehir Batman Kütahya Karaman Kayseri Bolu Van Burdur Tekirdağ Bilecik Çanakkale Bitlis Uşak Düzce Malatya Kars Erzurum Hakkari Ordu Bingöl Rize Bayburt Adıyaman Ağrı Afyonkarahisar Bartın Denizli Mardin Diyarbakır Çankırı Sivas Gümüşhane İsparta Kilis Yalova Tunceli Kırklareli Siirt Kırıkkale Ardahan Şanlıurfa Şırnak Kaynak: Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü, Raporun Alındığı Tarih : , Sıralama toplam sayıya göredir. Grafikler: Samsun TSO Yukarıdaki tablo ve grafiklerden görüldüğü gibi Samsun spor kulübü sayısı bakımından toplam 242 kulup ve %2.2 pay ile 9. Sırada yer almaktadır. Kulüplerin türlerine göre dağılımına baktığımızda %50.8 i spor, %9.1 i ihtisas, %12 si müessese, %28.1 de okul türündedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 243

249 İLLERE GÖRE SPORCU SAYISI ( ) SN BÖLGE S.G.M. T.F.F. M.E.B. Toplam SN BÖLGE S.G.M. T.F.F. M.E.B. Toplam TÜRKİYE 1,825, , ,428 2,775,016 1 İSTANBUL 228,459 71,150 24, , SİNOP 14,626 4,488 2,790 21,904 2 ANKARA 107,177 24,360 15, , TOKAT 11,903 3,469 6,434 21,806 3 İZMİR 95,926 19,796 11, , AMASYA 15,729 1,588 3,656 20,973 4 BURSA 73,377 18,926 15, , KIRIKKALE 16,917 1,568 1,441 19,926 5 ANTALYA 67,879 19,864 17, , RİZE 10,179 6,395 3,203 19,777 6 KOCAELİ 55,420 16,586 10,362 82, ISPARTA 14,578 2,037 2,912 19,527 7 ADANA 52,456 9,279 10,990 72, AĞRI 13,435 4, ,081 8 MERSİN 48,730 9,347 9,637 67, NEVŞEHİR 14,157 1,582 3,337 19,076 9 KAYSERİ 42,288 17,524 7,208 67, NİĞDE 10,553 2,864 3,374 16, SAMSUN 28,540 20,462 10,650 59, KIRŞEHİR 11,853 2,658 2,231 16,742 SAMSUN (%) 1.56% 3.77% 2.62% 2.15% 51 BATMAN 8,822 5,859 1,886 16, KONYA 38,451 6,236 13,231 57, UŞAK 9,874 1,980 4,134 15, MANİSA 37,800 7,194 9,455 54, BOLU 11,557 1,747 2,544 15, BALIKESİR 25,838 18,364 7,998 52, ERZİNCAN 10,127 3,211 2,508 15, GAZİANTEP 33,737 4,691 7,911 46, SİİRT 10,286 2,905 2,083 15, ESKİŞEHİR 33,224 5,419 6,448 45, EDİRNE 11,337 3, , HATAY 27,590 6,384 8,621 42, KASTAMONU 10,331 1,248 3,370 14, ERZURUM 27,518 11,847 2,998 42, AKSARAY 8,749 4,435 1,635 14, MALATYA 25,465 11,335 5,068 41, BURDUR 9,707 1,468 3,595 14, DENİZLİ 26,244 6,362 7,716 40, KIRKLARELİ 8,496 2,857 3,061 14, AYDIN 24,502 6,584 8,659 39, KARAMAN 9,902 1,342 3,046 14, DİYARBAKIR 22,975 12,553 4,141 39, ARTVİN 10,670 1,402 1,785 13, MUĞLA 25,294 5,572 7,723 38, BİNGÖL 7,529 4,634 1,686 13, TRABZON 18,949 12,937 6,164 38, ŞIRNAK 6,837 4,934 2,019 13, SAKARYA 15,629 11,703 7,099 34, MUŞ 6,818 5,154 1,580 13, KAHRAMANMARAŞ 21,737 5,404 5,281 32, KARABÜK 8,514 1,691 2,547 12, ADIYAMAN 18,051 9,594 4,154 31, YALOVA 7,042 3,542 2,056 12, ORDU 17,449 7,596 5,204 30, HAKKARİ 9,127 1,439 1,971 12, ÇORUM 18,387 5,904 3,723 28, BİTLİS 7,773 2,341 1,986 12, AFYONKARAHİSAR 17,728 5,284 4,771 27, DÜZCE 4,951 2,579 4,042 11, SİVAS 18,348 4,033 4,882 27, IĞDIR 6,886 2,425 2,185 11, KÜTAHYA 12,236 8,235 6,092 26, BARTIN 7,640 1,132 2,455 11, TEKİRDAĞ 17,057 4,011 4,721 25, YOZGAT 7,889 1,187 2,136 11, ZONGULDAK 14,498 4,629 6,368 25, ÇANKIRI 8,165 1,212 1,551 10, MARDİN 17,681 2,839 3,425 23, BİLECİK 6,581 1,318 2,938 10, ÇANAKKALE 16,413 3,446 4,041 23, KARS 7,039 1,522 1,147 9, VAN 16,160 3,909 3,379 23, BAYBURT 4,293 3,599 1,224 9, OSMANİYE 17,382 1,336 4,607 23, GÜMÜŞHANE 4,904 1,832 1,422 8, ŞANLIURFA 10,419 6,235 5,750 22, KİLİS 5, ,486 7, ELAZIĞ 13,701 5,288 3,373 22, TUNCELİ 6, ,007 7, GİRESUN 12,492 6,190 3,678 22, ARDAHAN 3, ,627 Kaynak: Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü, Raporun Alındığı Tarih: , Sıralama toplam sporcu sayısına göredir. Grafikler: Samsun TSO Yukarıdaki tablo ve grafiklerden görüldüğü gibi Samsun sporcu sayısı bakımından toplam 59,652 sporcu ve %2.15 pay ile 10. Sırada yer almaktadır. Sporcuların kurumlara dağılımına baktığımızda %48 i Spor Genel Müdürlüğü, %34 ü Türkiye Futbol Federasyonu, %18 i de Milli Eğitim Bakanlığı bünyesindedir. İKTİSADİ RAPOR 2011, SAMSUN 244