Türkiye ye İlişkin Yaşlı Sağlığı Örgütlenmesi Model Önerisi
|
|
- Süleiman Özkök
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Derleme/Review Article Kor Hek. 2008; 7(1):81-86 Türkiye ye İlişkin Yaşlı Sağlığı Örgütlenmesi Model Önerisi [Proposal for Elderly Health Care System in Turkey] ÖZET Dünyada ve Türkiye de ölüm ve doğum hızları azalmasıyla birlikte yaşlı sayısı ve oranı gittikçe artmaktadır. Bu artış ile birlikte sağlık sorunları yanında sosyal ve ekonomik sorunlar da ortaya çıkmaktadır. Ülkelerin birçoğunun sağlık örgütlenmesinde ve sağlık çalışanlarının lisans ve hizmet içi eğitimlerinin yapılandırılmasında bu değişim göz ardı edilmektedir. Türkiye de de sağlık örgütlenmesi içinde yaşlı sağlığı hizmetleri salt gelene hizmet biçiminde ve hastalık temelli olarak yapılmaktadır. Bu nedenle Halk Sağlığı doktora öğrencileri ve bir öğretim üyesi tarafından, güz döneminde Yaşlı Sağlığı dersi kapsamında Türkiye de yaşlı sağlığına ilişkin örgütlenme modeli önerisi oluşturulmuştur. Model oluşturulurken verilecek hizmetin amacının, temel özelliklerinin, kapsamının ne olacağı, nerede ve kimler tarafından verileceği ve finansmanın nasıl sağlanacağı sorularına yanıt aranmıştır. SUMMARY Decrease in mortality and fertility rate result an increase in elderly population in Turkey and in the world. Not only health problems but social and economical problems occur within this age group. In most of the countries this demographic transformation is neglected in medical education. In Turkey, elderly care is mainly focused on treatment of the diseases and based on to whom who can apply approach. Therefore the PhD students of Public Health and their supervisor create a model for elderly health care which describes the objectives of elderly health care, the main characteristics of the system, content, where the service should be given, by whom and finance of the system. Hatice Giray 1, Reci Meseri 1, Gül Saatlı 1, Nuray Yücetin 2, Pınar Aydın 3, Reyhan Uçku 1 1 Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD, 2 İzmir Konak Sağlık Grup Başkanlığı, 3 İzmir İl Sağlık Müdürlüğü Yataklı Tedavi Hizmetleri Şubesi, İzmir, Türkiye. Anahtar Kelimeler: yaşlı, sağlık örgütlenmesi, sosyal hizmet Key Words: elderly, health care system, social service Sorumlu yazar/ Corresponding author: Hatice Giray, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD, İnciraltı, İzmir, Türkiye. haticesimsek@yahoo.com GİRİŞ Yaşlanma, ayrıcalıksız her canlıda görülen, tüm işlevlerde azalmaya neden olan, süregen ve evrensel bir süreçtir ve organizmada zaman içerisinde her düzeyde ortaya çıkan geri dönüşsüz yapısal ve işlevsel değişikliklerin tümüdür. Yaşlanma teorik olarak biyolojik bir süreç olarak tanımlansa da, kişinin sosyal yaşamını ve topluma katılımını doğrudan etkilemektedir (1). Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), yaşlılığı çevresel etmenlere uyum sağlayabilme yeteneğinin azalması olarak tanımlamakta (2), kimi durumlarda 60 yaşı yaşlılık sınırı olarak alırken, kimi durumlarda 65 yaşı sınır olarak almaktadır (3,4,5). Yaşlılık sınırı yaş olarak alınsa da, kişilerin işlevsel olarak bağımlı duruma geçişi çoğunlukla 75 yaş dolayında olmaktadır (3). Bilimin ve buna bağlı olarak tıbbın ve teknolojinin gelişimi ile daha sağlıklı yaşam koşullarının oluşması, antibiyotiklerin keşfi ile bulaşıcı hastalıklarla savaşta başarı sağlanması, insanların öğrenim düzeyinin yükselmesi ve sağlık hizmetlerinin gelişmesiyle toplumun sağlık düzeyi daha iyi bir konuma gelmiş, ölüm ve doğum hızları azalmış, doğumda beklenen yaşam yılı artmıştır (5). Bunun sonucunda da dünyadaki yaşlı oranı her yıl %2 oranında, toplam nüfus artış hızından daha yüksek bir hızla artmaktadır (6) de dünya nüfusunun %6,9 u, 1950 de %8,1 i, günümüze gelindiğinde ise yaklaşık %10 u 60 yaş ve üstündedir yılında bu rakamın %22,1, 2100 yılında ise %28,1 olacağı öngörülmektedir yılına gelindiğinde gelişmekte olan ülkelerdeki yaşlı sayısı bugünün yaklaşık üç katına ulaşacaktır (7). Türkiye nin bir geçiş süreci yaşadığı, bu süreçte bir yandan önlenebilir ana çocuk ölümleri ile diğer yandan da yaşlılarının süregen hastalıklarıyla savaştığı söylenebilir. Bunun yanı sıra doğurganlığın giderek azalacağı, yaşlı nüfusun giderek artacağı belirtilebilir sayımında ülke nüfusunun %4,2 si 65 yaş ve üzeri iken, 1995 te bu oran %4,7 ye, 2000 yılında ise %5,6 ya yükselmiştir. 81
2 yaşlı bağımlı nüfus (%) ,14 6,51 5,85 5,66 5,99 6,4 7,33 8,17 8,39 8,45 7,22 7,06 8,83 10, Grafik 1. Türkiye de yaşlı bağımlı nüfusun yıllara göre değişimi 2020 yılında da %23 olması beklenmektedir (8). Toplumdaki yaşlı nüfusu oranındaki artışın yanı sıra 1985 sonrasında yaşlı bağımlı nüfusta bir artış gözlenmekte, 1990 da %7,1 olan bu rakamın 2000 de %8,8 e çıktığı görülmektedir. Yapılan öngörülerde bağımlı nüfus oranının 2025 te %10,7 ye, 2050 de ise %20 ye çıkacağı gösterilmektedir yıllında yaş arası her beş kişi için bir kişinin 65 yaş ve üstünde olacağı öngörülmektedir (9). Türkiye de yaşlı bakımına ilişkin bir örgütlenme sözkonusu değildir. Yaşlı bakımı kültürel yapının da etkisiyle daha çok evde informal bakım biçiminde sürdürülmektedir. Bunun yanı sıra yetersiz bir kurumsal bakım sağlanabilmektedir. Evde informel bakım sorumluluğu genellikle aile üyelerinden birine, özellikle de kadına yüklenmektedir yılında yapılan bir çalışmaya göre, 60 yaş üzeri bireylerin %63 ü kendi evinde, %36 sı çocukları ile birlikte, %1 i kurumda yaşamaktadır (10). Bugün 60 yaş altı bireylere yaşlandıklarında nerede yaşamak istedikleri sorulduğunda, %55 i çocuklarının yanında, %17,8 i kendi evinde bakım hizmeti alarak, %9,3 ü kurumda yaşamak istediklerini belirtmiştir (11). Türkiye de kurumsal bakımın ilk çekirdeğini 1930 yılında yürürlüğe giren 1580 Sayılı Yasa ile belediyelere muhtaç kişilerin (yaşlıların) korunması, yaşlı evleri yapma ve yönetme yükümlülüğünün verilmesi oluşturmuştur yılında Sosyal Hizmetler Enstitüsü kurulmuş, 1961 yılında Anayasa nın 10. ve 48. maddeleri ile sosyal hizmetler temel haklar arasına alınmıştır yılında Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı na (SSYB) bağlı Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğü kurulmuş, daha önce hayır aracılığı ile sürdürülen yaşlı bakımına sistematik bir yön verilmeye çalışılmıştır. Bu şekilde SSYB ye bağlı ilk huzurevi 1966 yılında Konya da, ikincisi ise Eskişehir de açılmıştır. 24 Mayıs 1983 yılında çıkarılan 2828 Sayılı Yasa ile kurulan Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK) ile korunmaya, bakıma ya da yardıma muhtaç aile, çocuk, engelli, yaşlı ve diğer kişilere sosyal hizmet götürülmesi sağlanmıştır. Bu kanunda belirtilen genel esaslar kapsamında yaşlıların tespit edilmesi, korunması ve bakımlarının sağlanması ile ilgili hizmetleri yürütmek için Yaşlı Hizmetleri Daire Başkanlığı kurulmuştur (12). Günümüzde kurumsal bakım uygulamaları, yaşlıların korunması, sağaltımı ve esenlendirilmesi, gereksinimlerinin karşılanması için hizmet veren, Sağlık Bakanlığı na, Belediye ye ya da dernek ve vakıflara ait kamu ya da özel kuruluşlar aracılığı ile yapılmaktadır. Şu anda Türkiye de, toplamda 19,554 yatak kapasitesi bulunan 231 kurum hizmet vermektedir. Bu kurumların 69 u SHÇEK e (7,605 kapasite), 33 ü dernek ve vakıflara (2,312), 7 si diğer bakanlıklara (2,592), 19 u yerel yönetimlere (1,990), 96 sı özel kuruluşlara (4,076), 7 si azınlıklara (979) aittir. Ayrıca beş yaşlı dayanışma merkezinin 1001 üyesi bulunmaktadır. Bu kurumlara başvuru yaşlının ya da ailesinin isteğine bağlıdır. Kuruma kabul edilmede yaşlının bazı hastalıklarının olmaması ve istenilen belgelerin tam olması yeterlidir, yaşlının kabulü için herhangi bir kurulun değerlendirmesi gerekli değildir (13). Yaşlıya yaklaşım tıp eğitimi içerisinde de henüz yerini alamamıştır. Geriatri derneğinin sağlık 82
3 ocağında çalışan pratisyen hekimlere yönelik yaptığı bir çalışmada, çalışmaya katılan hekimlerin %80,8 i tıp eğitimi süresince geriatri konusunda yetersiz eğitim aldıklarını belirtmiştir (14). Narlıdere Sağlık Grup Başkanlığı tarafından yapılan bir çalışmada da sağlık çalışanlarının yaşlı konusunda yetersiz bilgiye sahip olduğu, bu konuda hizmet içi eğitimlerin yapılması gerekliliği saptanmıştır (15). Ancak görüldüğü gibi 21. yy da birinci basamak hekimleri daha uzun yaşayan fakat bağımlı, yeti kaybına uğramış ve çoklu hastalıklara sahip olan yaşlı toplumu ile ilgilenecektir. Nüfusun yaşlanması bir yandan yaşlıların sağlık gereksinimlerini artırmakta bir yandan da toplumsal alanda ekonomik ve sosyal birçok sonuçlara yol açmaktadır (Şekil 1). Bu sorunlar ülkelerin yaşlı sağlığına ilişkin bir örgütlenmesinin olmaması nedeniyle de artmaktadır. Öyleyse tüm ülkeler gittikçe artacak olan yaşlı nüfusu ve bu nüfusa ilişkin sorunlara yönelik yaşlılar için bir örgütlenme modeli geliştirmelidir. Bu çalışmanın amacı da Türkiye için yaşlı sağlığına ilişkin bir örgütlenme modeli oluşturmaktır. Sosyal sorunlar Sağlık sorunları ARTAN YAŞLI NÜFUS Şekil 1. Yaşlanmaya ilişkin sorunlar Ekonomik sorunlar Halk Sağlığı doktora öğrencileri ve bir öğretim üyesi, güz döneminde Yaşlı Sağlığı dersi kapsamında yaptıkları grup çalışması sonucu Türkiye de yaşlı sağlığına ilişkin örgütlenme modeli oluşturmuştur. Model oluşturulurken yedi temel soruya yanıt aranmıştır. Bu sorular; 1. Verilecek hizmetin amacı ne olmalıdır? 2. Temel özellikleri neler olmalıdır? 3. Hizmet kimleri kapsamalıdır? 4. Hizmet nerede verilmelidir? 5. Hizmetin kapsamı ne olmalıdır? 6. Hizmeti kimler vermelidir? 7. Hizmetin finansmanı nasıl sağlanmalıdır? Bu sorular yanıtlanmadan önce değişik ülke örnekleri incelenmiş, bu örneklerin özellikleri tartışılmış ve olumlu olumsuz yönleri gözden geçirilmiştir. BULGULAR Oluşturulan modelin amacı yaşlı sağlığının geliştirilmesi, risk etmenlerinin ortadan kaldırılması ile hastalık ve engelliliğin önlenmesi, hastalıkların erken tanısı, sağaltımı ve esenlendirmenin yanında yaşlının sosyal açıdan da desteklenmesidir. Bu modelde önerilen hizmet, merkezi olarak planlanmalı, tüm ülke genelinde sağlık ocakları temelli ve ulusal sağlık sistemi ile bütünleşmiş olarak verilmelidir. Yaşlıya yönelik koruyucu, geliştirici, sağaltıcı ve esenlendirici sağlık hizmetleri ile sosyal hizmetler Sağlık Bakanlığı ve Başbakanlık a bağlı Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğü nün eşgüdümünde hazırlanmalı, bütüncül olarak sunulmalıdır. Planlanan hizmet ülkenin ve ailenin kültürel yapısı ve içinde bulunduğu koşullara uygun olmalı, genel bütçeden-vergilerle finanse edilmeli, ücretsiz verilmelidir. Verilen hizmetin ulaşılabilirliği ve sürekliliği sağlanmalı, sektörler-arası işbirliğine önem verilmelidir. Aileler de bu hizmetin bir parçası olmalıdır. Hizmet tüm yaşlıları kapsamalıdır. Ancak birey bazında verilecek hizmetlerin belirlenmesinde ya da kurumsal bakıma karar vermede öncelikli gruplar göz önünde bulundurulmalıdır. Öncelikli gruplar (16); -Çok yaşlılar (80 üzeri yaşta olanlar), -Barınma koşulları yetersiz olanlar, -Günlük yaşam aktivitelerini yerine getiremeyenlerhareket kısıtlılığı olanlar, -Akılsal ve fiziksel sağlığı iyi olmayanlar-kronik hastalığı olanlar (hastalık, yakınma ve kullandığı ilaç sayısı önemli), -Sosyal güvencesi olmayanlardır. Hizmet temel olarak yaşlının kendi evinde verilecek biçimde planlanmalıdır. Yaşlı bakımı sağlık ve sosyal bakımı içermelidir. Sağlık bakımını birinci basamak sağlık kurumları evde izlemi de içeren bütüncül bir bakışla sunmalıdır. İzlem sayısı önceden belirlenmiş risk etmenlerine ilişkin ölçütlerle belirlenmelidir. İzlem en iyi koşullarda (en az riski olanlara) yılda iki kez olmalıdır. İlk izlem sırasında yaşlılara ve ailelerine yaşlıların nerelerden hizmet alabileceğine, acil durumlarda ulaşabilecekleri yerlere 83
4 ve telefonla danışma hatlarına ilişkin bilgi ve telefon numaralarını içeren bir broşür verilmelidir. İzlemde sistemik muayene yanında, kan basıncı, ateş, ağırlık ölçümü, duyu kaybı, günlük yaşam aktiviteleri değerlendirilmesi ve süregen hastalıklara ilişkin risk etmenlerine yönelik laboratuvar testleri yapılmalıdır. Ayrıca genel risk etmenlerine yönelik (kazaları önleme, sigarayı bırakma, egzersiz, beslenme, vb.) aileye ve yaşlıya eğitim verilmelidir. Rutin izlem temelde ebe-hemşireler, gerekli durumlarda sağlık ocağı hekimi tarafından yapılmalıdır. İzleme ilişkin kayıtlar Yaşlı İzlem Kartı yanında Kişisel Sağlık Fişi ne de kaydedilmelidir. İkinci basamak sağlık kurumları ile eşgüdüm içinde çalışılarak ikinci basamağa sevk edilmesine karar verilen yaşlılarda izlenmeye devam edilmelidir; bunun için ikinci basamak sağlık kurumlarından sevk eden kuruma geri bildirim mutlaka yapılmalıdır. Sosyal bakım ise Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğü tarafından birinci basamak sağlık kurumları ile birlikte planlanmalı ve sağlanmalıdır. Sosyal hizmet kapsamındaki hizmetler aylık, haftalık ve günlük yoğunluğuna göre belirlenmelidir. Bu hizmetler günlük yaşam aktivitelerine, günlük kişisel bakım ve temel gereksinimlere (banyo, ayak bakımı, yemek, alışveriş, temizlik vb.) yönelik olmalıdır. Evde bakım sağlayan ailelere devlet tarafından vergi indirimi ya da para yardımı yapılmalıdır. Sağlık Bakanlığı Başbakanlık SHÇEK İl Sağlık Müdürlüğü Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü Ekip Sağlık Grup Başkanlığı Planlama Değerlendirme Karar Bakımevi/ Huzurevi İzlem Ekip kararı Ekip Sağlık Ocağı Evdeyaşayan yaşlı Sevk Geri bildirim Hizmet İkinci Basamak Sağlık Kurumu Şekil 2. Önerilen yaşlı sağlığı örgütlenme model 84
5 Yalnız ya da eşiyle yaşayan, kurumsal bakıma gereksinimi olmayan yaşlılar için kendileri de tercih ettiği durumlarda kalabilecekleri ve evde formal bakım koşullarının sağlanacağı yaşlı siteleri kurulabilir. Evde bakılabilecek sağlık ve sosyal koşullara sahip olmayan yaşlıların geçici ya da sürekli bakımı bağımlılık derecesine göre bakımevlerinde ve huzurevlerinde sağlanmalıdır. Bakımevi/huzurevinde kalacak yaşlılara da evde bakımı sağlayan birinci basamak sağlık personeli ve sosyal hizmet uzmanından oluşacak bir ekip karar vermelidir. Kurumlarda kalan yaşlıların izlemi kurum çalışanları tarafından birinci basamak sağlık kurumları ile eşgüdüm içinde yapılmalıdır Sosyal desteğe gereksinimleri olan yaşlıların sanat, spor ve kültür etkinliklerine, beceri ve uğraş kazandırma programlarına katılmasını ve yaşlıların diğer yaşlılarla bir arada olmasını sağlayan yaşlı sosyal merkezleri, Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğü, belediyeler ve gönüllü kuruluşlar tarafından kurulmalı ve Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğü tarafından denetlenmelidir. Ayrıca Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğü, belediyeler ve gönüllü kuruluşlarca yaşlı-genç-çocukları bir araya getirme programı eve, kuruma ve yaşlı sosyal merkezlerine yönelik olarak planlanıp, uygulanabilir. Yine aynı kurumların ve Sağlık Bakanlığı nın yaşlılara ilişkin telefonla danışma birimleri kurulabilir. Verilecek hizmetlerin kapsamının belirlenmesi ve sunumunda temel görevliler hekim, ebe/hemşire ve sosyal hizmet uzmanıdır. Sağlık bakımı sağlık ocaklarındaki pratisyen hekim ve ebe/hemşirelerce, sosyal bakım da Sağlık Grup Başkanlığı kadrosunda bulunan sosyal hizmet uzmanlarınca planlanmalıdır. Sağlık Grup Başkanlığı kadrosunda bölgedeki tüm sağlık ocaklarının gereksinimini belirlemek üzere sosyal hizmet uzmanı yanı sıra fizik tedavi uzmanı, diyetisyen, psikolog da istihdam edilmelidir. Sağlık çalışanlarının lisans ve hizmet içi eğitimleri yeniden düzenlenmelidir. Lisans eğitiminde öncelikle birinci basamakta olmak üzere tüm basamaklara ilişkin yaşlıya yaklaşım, koruma, izlem, sağaltım ve esenlendirme becerileri kazandırılmalıdır. Mezun olduktan sonra da ikinci ve üçüncü basamakta çalışan hekimlerin belirli bir düzen içerisinde sağlık ocağı hekimlerine destek vermesi ve sağlık ocağı hekimlerinin yeni gelişmeler ile ilgili sürekli eğitimlerinin sağlanması gereklidir. Yaşlı sağlığı hizmetlerinin salt süregen hastalıkların izlemi olarak ikinci ve üçüncü basamakta, gelene hizmet mantığı ile yürütülemeyeceği bir gerçektir. Yaşlı bakımı sağlık ve sosyal bakımı birlikte içermeli ve temelde birincil sağlık hizmetleri kapsamında, eşitsizliklerin engellenmesini sağlayan yasal düzenlemeler ve oluşumlarla kurgulanmalıdır. KAYNAKLAR 1. United Nations, Division of Social Policy and Development. Bulletin on ageing. No:2/2000, September Kutsal YG. Sağlıklı yaşlanma. Geriatri. [Erişim Tarihi: ] 3. Uncu Y. Yaşlı hastaya birinci basamakta yaklaşım. Geriatri. 2003; 6(1): T.C. Devlet İstatistik Ens. (DİE) Türkiye istatistik yıllığı_nüfus._ankara,_2004._http:// /yillik/03_nufus.pdf. [Erişim Tarihi: ]. 5. Güleç M, Tekbaş FÖ. Sağlık perspektifinden yaşlılık (The Health of elderly). Türkiye Klinikleri, 1997; 17: United Nations, Population Division, Economic ans social Affairs. World population ageing United Nations, New York dageing [Erişim Tarihi: ]. 7. United Nations, Division of Social Policy and Development The ageing of the World s population: a demographic revolution. pop1.htm [Erişim Tarihi: ]. 8. Ayrancı Ü, Köşgeroğlu N, Yenilmez Ç, Aksoy F. Eskişehir de yaşlıların sosyoekonomik özellikleri ve sağlık durumları. STED. 2005;14(5): TC. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü. İstatistik göstergeler ISSN (CD). 10. Bilgili N, Kubilay G. Yaşlı bireye bakım veren ailelerin yaşadıkları sorunların belirlenmesi. Sağlık ve Toplum. 2003; 1: TC Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu, TC Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Aile yapısı araştırması. Ankara, [Erişim Tarihi: ]. 12. Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu, Yaşlı Hizmetleri Daire Başkanlığı. Yaşlılığa genel bakış._http:// iliga_genel_bakis.asp [Erişim Tarihi: ]. 85
6 13. Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu. Yaşlı Bakım Hizmetleri Dairesi Başkanlığının Görev_ve_Yetkileri._http:// etler/yasli/yasli_bakim_hizmetleri.asp [Erişim Tarihi: ]. 14. Kutsal GY ve ark. Birinci basamak sağlık hizmetinde geriatri. 1. Ulusal Yaşlı Sağlığı Kongresi Nisan 2004, Kemer Antalya. 15. Turgul Ö, Özuğurlu B, Özgener N ve ark. Birinci basamakta yaşlı sağlığı hizmeti sunumu: Narlıdere deneyimi. IX. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi. 3-6 Kasım 2004, Ankara. 16. Eyyüboğlu İ, Yılmaz R, Şahpaz F. Birinci basamak gözüyle geriatri. 1. Ulusal Yaşlı Sağlığı Kongresi Nisan 2004, Kemer Antalya. 86
GERİATRİK HASTAYA YAKLAŞIM
GERİATRİK HASTAYA YAKLAŞIM Demografik anlamda yaşlılığın sınırı 65 yaş olarak benimsenmektedir. 65-74 arası erken yaşlılık, 75-84 yaş arası yaşlılık, 85 yaş ve üzerindekiler ileri yaşlılık dönemidir. Yaşlanma
DetaylıTOPLUMU TANIMA VE EKİP ÇALIŞMASI YARD. DOÇ. DR. NALAN AKIŞ
TOPLUMU TANIMA VE EKİP ÇALIŞMASI YARD. DOÇ. DR. NALAN AKIŞ Amaç Bu dersin sonunda öğrenciler, sağlık hizmeti verecekleri toplumu tanımanın önemi konusunda bilgi sahibi olacaklardır. ÖĞRENİM HEDEFLERİ Bu
DetaylıYaşlanma her canlıda görülen, tüm işlevlerde azalmaya neden olan, süregen ve evrensel bir süreç olarak tanımlanabilir. Organizmanın molekül, hücre,
GERİATRİ 1 Yaşlanma her canlıda görülen, tüm işlevlerde azalmaya neden olan, süregen ve evrensel bir süreç olarak tanımlanabilir. Organizmanın molekül, hücre, doku, organ ve sistemler düzeyinde, zamanın
DetaylıGenel Pratisyenlik Uzmanlık Eğitiminde Yeni Yönelimler
Genel Pratisyenlik Uzmanlık Eğitiminde Yeni Yönelimler Mustafa Vatansever, GPE Başkanı Alper Büyükakkuş, GPE Sekreteri Kevser Vatansever, GPE Yönetim Kurulu Üyesi AMAÇ GP/AH uzmanlık eğitiminde son yıllarda
DetaylıYAŞLILARA YÖNELİK SOSYAL POLİTİKALAR
YAŞLILARA YÖNELİK SOSYAL POLİTİKALAR III. Sınıf Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü Risk Gruplarına Yönelik Sosyal Politikalar Dersi Notları-V Doç. Dr. Şenay GÖKBAYRAK İçerik Yaşlılık Kavramı
DetaylıEngelleri Kaldıralım. Sağlık Kurumlarının Engelli Hastaların Bakımındaki Rol ve Sorumlulukları
Engelleri Kaldıralım Ülkemizde kentsel yaşam çevreleri fiziksel yaşam düzenlemelerin yetersizliği ve çeşitli engeller nedeniyle engelliler tarafından yeterince kullanılamamaktadır. Engellilerin toplum
DetaylıDr. Bekir KESKİNKILIÇ
Dr. Bekir KESKİNKILIÇ 1 SAĞLIK Yalnızca hastalık veya sakatlığın olmaması değil, fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir. Irk, din, siyasi görüş, ekonomik veya sosyal durum ayrımı yapılmaksızın
DetaylıPALYATİF BAKIMIN EVDE BAKIMA ENTEGRASYONU
PALYATİF BAKIMIN EVDE BAKIMA ENTEGRASYONU YRD DOÇ DR HİLAL ÖZKAYA SBÜ HAYDARPAŞA NUMUNE EAH. PALYATİF BAKIM MERKEZİ Uluslararası Katılımlı Palyatif Bakım ve Hospis Kongresi. 9-11 Mart 2018-İstanbul 324.000.000
Detaylı2012-2023 ULUSAL YAŞLANMA STRATEJİK PLANI KENT KONSEYLERİ AMASYA ÇALIŞTAYI 22.10.2011
2012-2023 ULUSAL YAŞLANMA STRATEJİK PLANI KENT KONSEYLERİ AMASYA ÇALIŞTAYI 22.10.2011 GRUP 2 Moderatör: İlhan TOMANBAY Raportör: Ögr.Gör. Yılmaz TOKTAŞ Sekreter: Arş.Gör. Gamze FIŞKIN Katılımcılar Bolu
DetaylıEVDE BAKIM HİZMETLERİ. Ayşe Güler Aralık 2004
EVDE BAKIM HİZMETLERİ Ayşe Güler Aralık 2004 Tanım Bireylere yaşam siklusu içinde, kendi yerleşim alanlarında sağlık hizmeti sağlayan, sağlık bakım sunum sisteminin geniş ve bütüncül bir parçasıdır. Diyabet
Detaylıİş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinde İşyeri Hemşireliği. Prof.Dr.Ayşe Beşer Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi ayse.beser@deu.edu.
İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinde İşyeri Hemşireliği Prof.Dr.Ayşe Beşer Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi ayse.beser@deu.edu.tr Kültür, inanç Fiziksel çevre SAĞLIK Yaşam koşulları Ekonomik
DetaylıAKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr.Şenol Çomoğlu
AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr.Şenol Çomoğlu 2 AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine
DetaylıKLİNİK BİYOKİMYA YETERLİK KURULU
1. Amaç ve Hedefler 2. Eğiticiler 3. Eğitim Alt Yapı ve Olanakları 3.1. Uygulamalı Eğitim Olanakları 3.2. Kuramsal Eğitim Olanakları 3.3. Araştırma Eğitimi Olanakları 4. Eğitim Programı 5. Ölçme ve Değerlendirme
DetaylıYAŞLI DOSTU DÖŞEMEALTI ÖRNEĞİ
YAŞLI DOSTU DÖŞEMEALTI ÖRNEĞİ Prof. Dr. Hakan YAMAN* *Akdeniz Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği ABD, Antalya Yaşlı Dostu Kentler uygulamasında belirlenen sekiz hizmet alanı içerisinde toplum
DetaylıTRSM de Rehabilitasyonun
TRSM de Rehabilitasyonun Yeri Dr. Ayla Yazıcı BRSHH Gündüz Hastanesi ve Rehabilitasyon Merkezi Koordinatörü 7.10.2010 Şizofreni tedavisinde çok boyutlu yaklaşım Şizofreni tedavisinde çok boyutlu yaklaşım
DetaylıTÜRKİYE VE İZMİR İLİNDE, İLERİ YAŞ NÜFUSU VE ÖZELLİKLERİ
TÜRKİYE VE İZMİR İLİNDE, İLERİ YAŞ NÜFUSU VE ÖZELLİKLERİ Rıdvan YAKA* Burcu ELLİDÖRT** GİRİŞ Yaşlılık, insanın doğumu ile başlayan yaşam sürecinde, ölümden önce yaşanan ve kişinin gerek fiziksel, gerekse
Detaylıİnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Madde 23: Çalışma Hakkı
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Madde 23: Çalışma Hakkı Gülşah Özcanalp Göktekin Uzman Sosyolog / İş ve Meslek Danışmanı Liderlik Enstitüsü Eğitim ve İstihdam Hizmetleri Çalışma Evrensel Bir Haktır İnsan
DetaylıDEMOGRAFİK DÖNÜŞÜMLE YAŞLANAN NÜFUS TÜRKİYE. Prof. Dr. Nükhet HOTAR AK PARTİ Genel Başkan Yardımcısı
DEMOGRAFİK DÖNÜŞÜMLE YAŞLANAN NÜFUS TÜRKİYE Prof. Dr. Nükhet HOTAR AK PARTİ Genel Başkan Yardımcısı 30.09.2013 İçinde bulunduğumuz dönemde Türkiye orta yaş ve yaşlanmakta olan bir nüfus yapısına sahiptir.
Detaylıörnekengelsizkentlerprojesiörnekeng elsizkentlerprojesiörnekengelsizkentl erprojesiörnekengelsizkentlerprojesi
T.C. BAŞBAKANLIK ÖZÜRLÜLER İDARESİ BAŞKANLIĞI ÖRNEK ENGELSİZ KENT PROJESİ KARAMAN [Metni yazın] Sayfa 0 1. PROJENİN TANIMI 1.1. PROJENİN İSMİ: ÖRNEK ENGELSİZ KENT PROJESİ 1.2. PROJE ALANI: KARAMAN KENTSEL
DetaylıKomisyon 7 Özel Eğitim Komisyonu Kararları
Komisyon 7 Özel Eğitim Komisyonu Kararları 1. Özel eğitim ile ilgili yasa ve tüzük çalışmalarında ve özel eğitimin yeniden yapılandırılmasında, özel gereksinimli bireylerin kaynaştırılmaları ve uzun vadede
DetaylıPSİKİYATRİ ÇALIŞANLARINA YÖNELİK ŞİDDET. (Hekime Yönelik Şiddet Görev Grubu) Ön Raporu
PSİKİYATRİ ÇALIŞANLARINA YÖNELİK ŞİDDET (Hekime Yönelik Şiddet Görev Grubu) Ön Raporu İşyerindeki şiddet; hizmet alan ile verenin kişisel özellikleri ve aralarındaki iletişim işyerinin koşulları, kuralları
DetaylıULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Tıp Eğitimi Anabilim Dalı Mezun Görüşleri Anketi
ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Tıp Eğitimi Anabilim Dalı Mezun Görüşleri Anketi Değerli Hekim Arkadaşımız, Bu anket ülkemizdeki farklı eğitim kurumlarınca uygulanan örnekler temel alınarak UÜTF Tıp
DetaylıKRONOLOJİK YAŞ NEDİR?
Yaşlılık YAŞ NEDİR? Yaş;Kronolojik ve Biyolojik yaş olarak iki biçimde açıklanmaktadır. İnsan yaşamının, doğumdan içinde bulunulan ana kadar olan bütün dönemlerini kapsayan süreci kronolojik yaş ; içinde
DetaylıAile Hekimlerinin ve Aile Sağlığı Elemanlarının Kanser Taramalarındaki Rolü ve Önemi
Aile Hekimlerinin ve Aile Sağlığı Elemanlarının Kanser Taramalarındaki Rolü ve Önemi Aile Hekimliği Uygulama Daire Başkanlığı 02.04.2015 Aile Hekimliği Uygulamasının Temel Amaçları Sağlık hizmetlerinin
DetaylıHASAN KALYONCU ÜNİVERSİTESİ ENGELSİZ ÜNİVERSİTE BİRİMİ YÖNERGESİ
HASAN KALYONCU ÜNİVERSİTESİ ENGELSİZ ÜNİVERSİTE BİRİMİ YÖNERGESİ (11.01.2017 tarih ve 2017-001 nolu Senato Karar ) BİRİNCİ BÖLÜM Genel Esaslar Amaç Madde 1. Bu Yönergenin amacı; Hasan Kalyoncu Üniversitesi
DetaylıSayın Bakan, Başbakanlık Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel. Kurumu Genel Müdürü, Danışma Kurulu Üyeleri, Kurumların Saygıdeğer
Sayın Bakan, Başbakanlık Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Kurumu Genel Müdürü, Danışma Kurulu Üyeleri, Kurumların Saygıdeğer Temsilcileri, Hepinizi saygıyla selamlıyorum, Başbakanlık Sosyal
DetaylıTürkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi. Sağlık Nedir?
Türkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi Sağlık Nedir? Dünya Sağlık Örgütü sağlığı şöyle tanımlanmıştır: Mehmet ATASEVER Kamu İhale Kurumu Kurul Üyesi Sağlık insanın;
DetaylıTürkiye de Sağlık Örgütlenmesi
Türkiye de Sağlık Örgütlenmesi (224 Sayılı Yasa ) Doç.Dr.Melikşah ERTEM İdeal Bir Örgütün İlkeleri Eşitlik Sürekli hizmet Entegre hizmet Katılımcı hizmet Öncelikli hizmet Ekip hizmeti Kademeli hizmet İdeal
DetaylıTürkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi
Türkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi Mehmet ATASEVER Kamu İhale Kurumu Kurul Üyesi Ankara, 29.11.2018 Sağlık Nedir? Dünya Sağlık Örgütü sağlığı şöyle tanımlanmıştır:
DetaylıLaboratuvarda çalışılan tüm test ve uygulamaları içeren rehber hazırlanmalıdır. Test ve uygulama rehberi;
Laboratuvarda çalışılan tüm test ve uygulamaları içeren rehber hazırlanmalıdır. Test ve uygulama rehberi; o Örnek türünü, o Örnek kabul ve ret kriterlerini, o Örnek alımı ile ilgili kuralları, o Örneklerin
DetaylıGrafik 9 - Lise ve Üzeri Eğitimlilerin Göç Edenler İçindeki Payları. Kaynak: TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi
İNSAN VE TOPLUM Ülke genelinde medyan yaş (medyan yaş / ortanca yaş; bir nüfus gurubunun yaşları, küçükten büyüğe doğru sıralandığında tam ortada kalan bireyin yaşıdır) 30,1 iken; Afyonkarahisar ve çevre
DetaylıYATAN HASTA DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ
REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Hasta Değerlendirme Kurulu Adem Aköl Kalite Konseyi Başkanı Sinan Özyavaş Kalite Koordinatörü 1/5 1. AMAÇ Bu prosedürün
DetaylıTürkiye de sağlık politikalarında pulmoner rehabilitasyon ve kronik hasta bakımının yeri
Türkiye de sağlık politikalarında pulmoner rehabilitasyon ve kronik hasta bakımının yeri Doç Dr Rengin Güzel Çukurova Üniv Tıp Fak. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon AD Sunum planı Sağlık politikalarında
DetaylıSosyal devlet anlayışı içinde toplumsal refahın artırılması amaçtır. Bu amaç, bireylerin maddi ve manevi olarak gelişmeleri ve korunmaları için gerek
Sosyal devlet anlayışı içinde toplumsal refahın artırılması amaçtır. Bu amaç, bireylerin maddi ve manevi olarak gelişmeleri ve korunmaları için gerek koşulların sağlanarak ülke kalkınmasının getireceği
DetaylıÇalışma Yaşamında Sağlığın Geliştirilmesi
Çalışma Yaşamında Sağlığın Geliştirilmesi 1 Amaç: Katılımcıların; işyerinde sağlığın geliştirilmesi programlarını hazırlamalarına ve uygulamadaki gerekli temel bilgileri kazandırmalarına yardımcı olmaktır.
DetaylıBELGESİ. YÜKSEK PLANLAMA KURULU KARARI Tarih: 05.06.2009 Sayı: 2009/21
TÜRKİYE HAYAT BOYU ÖĞRENME STRATEJİ BELGESİ YÜKSEK PLANLAMA KURULU KARARI Tarih: 05.06.2009 Sayı: 2009/21 Dr. Mustafa AKSOY Hayat Boyu Öğrenmenin Geliştirilmesi Operasyon Koordinatörü mustafaaksoy@meb.gov.tr
DetaylıAlmanya da ve Türkiye de Yafll Hizmet Zinciri
Almanya da ve Türkiye de Yafll Hizmet Zinciri Abdurrahman Çohaz Yaşlılık kaçınılmaz ve geri dönülmez bir süreç olup, kişinin fiziksel ve ruhsal yönden gerilemesidir. Bir başka tanımla yaşlılık fizyolojik
DetaylıÇocuk Sağlığı İzlemi İlkeleri 6. PUADER Kongresi- Antalya
Çocuk Sağlığı İzlemi İlkeleri 6. PUADER Kongresi- Antalya Dr. Başak TEZEL Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanı İzlenmesi Gereken Gruplar 15-49 yaş kadınlar Gebeler Lohusalar 0-5 yaş çocuklar Okul çağı
DetaylıHalk Sağlığı-Ders 9 Yaşlı Sağlığı
Halk Sağlığı-Ders 9 Yaşlı Sağlığı Öğr. Gör. Hüseyin ARI 1 Yaşlı Sağlığına Projesikyon DSÖ yaşlılığı Yaşamsal fonksiyonların sürekli azalması, tüm organizmanın verimliliğinde görülen azalma,çevresel faktörlere
DetaylıSizin varlığınız ve katkılarınızla bu alanda önemli çalışmalar yapacağımıza inancımız sonsuz. Mehmet Onarcan Prof. Dr. Ayfer Karadakovan Aynur Dik
Sayın İlgili, Evde Bakım Derneği ve Ege Üniversitesi Ödemiş Sağlık Yüksekokulu işbirliği ile 12-14 Nisan 2012 tarihlerinde Kuşadası nda gerçekleştirdiğimiz III. Ulusal Evde Sağlık ve Bakım Kongresi ni
Detaylıtarili ve 03 No.lu Senato kararı ile HĠTĠT ÜNĠVERSĠTESĠ ENGELLĠ ÖĞRENCĠ BĠRĠMĠ YÖNERGESĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM
23.02.2012 tarili ve 03 No.lu Senato kararı ile HĠTĠT ÜNĠVERSĠTESĠ ENGELLĠ ÖĞRENCĠ BĠRĠMĠ YÖNERGESĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Genel Esaslar Amaç MADDE 1- (1)Bu yönergenin amacı,
DetaylıÜniversite Hastanelerinin Mali Durumu
17.02.2018 Üniversite Hastanelerinin Mali Durumu Tablo 1. Üniversite Hastanelerinin Mali Durumu 2012-2016 Net Borç Gelir Gider Borçluluk Oranı (%) 2012 1.849.903.674 4.811.056.150 5.150.966.140 42,8 2013
DetaylıPALYATİF BAKIM İzmir İl Sağlık Müdürlüğü
PALYATİF BAKIM İzmir İl Sağlık Müdürlüğü Uzm.Dr.Bediha TÜRKYILMAZ N i s a n / 2 0 1 4 İçindekiler Sayfa No DSÖ 3 İzmir ve Palyatif Bakım (Palyatİzmir) 6 Palyatif Bakım Koordinasyon Kurulu Öncesi 7 Palyatif
DetaylıENGELLİLERE YÖNELİK SOSYAL POLİTİKALAR
ENGELLİLERE YÖNELİK SOSYAL POLİTİKALAR III. Sınıf Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü Risk Gruplarına Yönelik Sosyal Politikalar Dersi Notları-VI Doç. Dr. Şenay GÖKBAYRAK İçerik Engellilere
DetaylıÇevremizdeki Sağlık Kuruluşları VE Sağlık Hizmetleri
Çevremizdeki Sağlık Kuruluşları VE Sağlık Hizmetleri Çevremizde bulunan sağlık kuruluşları, herhangi bir sağlık probleminde müdahalede bulunan ve tedavi amacı güden kuruluşlardır. Yaşadığınız çevrede bulunan
DetaylıTIPTA HALK SAĞLIĞI UZMANLIĞI ve GELECEK SEÇENEKLERİ/BEKLENTİLERİ/ÖNGÖRÜLERİ
TIPTA HALK SAĞLIĞI UZMANLIĞI ve GELECEK SEÇENEKLERİ/BEKLENTİLERİ/ÖNGÖRÜLERİ Dilek ASLAN HÜTF Halk Sağlığı Anabilim Dalı Prof. Dr. Nusret Fişek Eğitim Salonu Şubat 2017, Ankara Canlı yayın için: http://www.halksagligi.hacettepe.edu.tr/canliyayın/canliyayin.php
DetaylıEĞİTİM PLANI 2016 YILI
KODU: KEY02.PL.01 YAYIN TARİHİ: 13.09.2015 REVİZYON NO:- REVİZYON TARİHİ: - SAYFA: 1 / 5 Sıra No SKS Kod No Eğitimin Konusu Çalışan Hasta/Yakını 1 KKY02.01 2 KDY01.08 3 KGR03 Çekirdek 4 KAD06.01 5 KAD08.04
DetaylıKONYA İLİ ÖNCELİKLİ YAŞAM KALİTESİ GÖSTERGELERİ
KONYA İLİ ÖNCELİKLİ YAŞAM KALİTESİ GÖSTERGELERİ 1 Rutin Aşılama Oranı 0-11 Aylık Dönem 12-23 Aylık Dönem 0-11 aylık 0-11 aylık dönemde BCG aşısını tamamlamış BCG aşılama 0-11 aylık dönemde DBT3 aşısını
DetaylıTOPLUM TANILAMA SÜRECİ. Prof. Dr. Ayfer TEZEL
TOPLUM TANILAMA SÜRECİ Prof. Dr. Ayfer TEZEL TOPLUMUN TANIMI A.Ü.AHE 402 Halk Sağlığı Hemşireliği Aynı toprak parçası üzerinde bir arada yaşayan ve temel çıkarlarını sağlamak için iş birliği yapan insanların
DetaylıMEVSİMLİK TARIM İŞLERİNDE ÇALIŞAN ÇOCUKLAR İÇİN MODEL EYLEM PLANI
MEVSİMLİK TARIM İŞLERİNDE ÇALIŞAN ÇOCUKLAR İÇİN MODEL EYLEM PLANI Yerel Düzeyde Eylem Planı Hazırlık Sürecinde Yanıtı Aranacak Sorular 1. Mevsimlik ve gezici tarım işlerinde çalışan çocuk sayısı kaçtır?
DetaylıTÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA Sayılı Belediye Kanunu na Ek Madde Eklenmesi Hakkında Kanun Teklifi ve gerekçesi ekte sunulmuştur.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA 5393 Sayılı Belediye Kanunu na Ek Madde Eklenmesi Hakkında Kanun Teklifi ve gerekçesi ekte sunulmuştur. Gereğini arz ederiz Umut Oran İstanbul Milletvekili (2)
DetaylıHALK SAĞLIĞI VE AİLE HEKİMLİĞİ VI. DERS KURULU (20 NİSAN 2015-25 MAYIS 2015)
T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2014 2015 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM III HALK SAĞLIĞI VE AİLE HEKİMLİĞİ VI. DERS KURULU (20 NİSAN 2015-25 MAYIS 2015) DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM III KOORDİNATÖRÜ
DetaylıPALYATİF BAKIM HASTASININ SEVK YÖNETİMİ ve EVDE BAKIMI
PALYATİF BAKIM HASTASININ SEVK YÖNETİMİ ve EVDE BAKIMI GİRİŞ Çağdaş palyatif bakım yaklaşımında, hastaların evlerinde bakılarak semptom kontrolü yapılması çok önemlidir. Bu nedenle, konuyla ilgili Birinci
DetaylıAkılcı İlaç Kullanımı. Uzm.Dr.M.Bünyamin GÜCÜYENER 2015
Akılcı İlaç Kullanımı Uzm.Dr.M.Bünyamin GÜCÜYENER 2015 Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına
Detaylıüniversite meltem çiçeklioğlu
Topluma Dayalı Tıp p Eğitimi; E üniversite sağlık k hizmeti işbirliği meltem çiçeklioğlu Hedefler Biraz tanım Halk sağlığı sağlık hizmeti tıp eğitimi Nerde kesişiyor nasıl birleşiyor Üniversite sağlık
DetaylıYerel Yönetimlerin Yafll larla lgili Politikalar
Yerel Yönetimlerin Yafll larla lgili Politikalar Dr. Nevzat Do an GİRİŞ Ülkemizde yaşlı ve yaşlılıkla ilgili toplumsal kalıplara tarihsel açıdan bakıldığında, büyüklerimizin kadın ya da erkek daima korunduğu
DetaylıFEF LİSANS PROGRAMLARI DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ
FEN, EDEBİYAT, FEN - EDEBİYAT, DİL VE TARİH - COĞRAFYA FAKÜLTELERİ ÖĞRETİM PROGRAMLARI DEĞERLENDİRME VE AKREDİTASYON DERNEĞİ FEF LİSANS PROGRAMLARI DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ FEDEK FEN, EDEBİYAT, FEN-EDEBİYAT,
DetaylıAkılcı İlaç Kullanımı ( ) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı
Akılcı İlaç Kullanımı (29.05.2016) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Sunu Planı 1. Akılcı İlaç Kullanımı Tanım 2. Akılcı İlaç Kullanımı Sorumluluk Sahibi
DetaylıNüfus Projeksiyonlarında Yaşlı Nüfus ve Yaşlılara Yönelik Sosyal Politikalar
Nüfus Projeksiyonlarında Yaşlı Nüfus ve Yaşlılara Yönelik Sosyal Politikalar Şebnem BEŞE CANPOLAT, PhD Dördüncü Nüfusbilim Kongresi 6 Kasım 2015 Ankara Sunumun içeriği Nüfusun yaşlanması ne demek? Nüfus
DetaylıAKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM. Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD
AKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985
DetaylıSAĞLIK SEKTÖRÜNÜN MEVCUT DURUMU
EK-22 SAĞLIK SEKTÖRÜNÜN MEVCUT DURUMU 1. Yasal Düzenlemeler, Amaçlar, İlke ve Politikalar Türkiye de sağlık hizmetleri çok çeşitli mevzuatlara dayalı olarak çeşitli kuruluşlar tarafından ayrı ayrı verilmektedir.
DetaylıİŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ Ohsas 18001 Endüstrinin değişik dallarında faaliyet gösteren kuruluşların, faaliyet konularını yerine getirirken, İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda da, faaliyet
DetaylıGRUP 5 ÇANKIRI KASTAMONU ZONGULDAK
GRUP 5 ÇANKIRI KASTAMONU ZONGULDAK GÜÇLÜ YÖNLER Çankırı ilinde Sosyal Hizmetler Müdürlüğü ve Çankırı Belediyesi bünyesinde olan bir Yaşlı Koordinasyon birimi bulunmaktadır. Zonguldak ilinde ise 2000 yılında
DetaylıPOLİKLİNİK HİZMETLERİ
POLİKLİNİK HİZMETLERİ Hasta kayıt işlemlerinin yapıldığı birime yönelik düzenleme bulunmalıdır. Hasta kayıt işlemlerinin yapıldığı birim bulunmalıdır. Bu birimde, bölümde hizmet veren hekimlerin listesi
DetaylıBİNGÖL ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KÜLTÜR VE SPOR DAİRE BAŞKANLIĞI İÇ DENETİM SİSTEMİ
BİNGÖL ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KÜLTÜR VE SPOR DAİRE BAŞKANLIĞI İÇ DENETİM SİSTEMİ G İ R İ Ş 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun beşinci kısmında iç kontrol sistemi düzenlenmiştir. 26.12.2007
DetaylıKurum Tabipliklerinin Standardına Dair Tebliğ
Sağlık Bakanlığından: Kurum Tabipliklerinin Standardına Dair Tebliğ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Temel İlkeler Amaç Madde 1 - Bu Tebliğin amacı; etkin, verimli ve kaliteli sağlık hizmeti
DetaylıAile hekimliğinin temel prensipleri. Hazırlayan: Asist. Dr. Burcu Gürhan Danışman: Prof. Dr. Mehmet Ungan
Aile hekimliğinin temel prensipleri Hazırlayan: Asist. Dr. Burcu Gürhan Danışman: Prof. Dr. Mehmet Ungan Temel yeterlilikler 1. Kapsamlı yaklaşım 2. Kişi merkezli bakım 3. Birinci basamak yönetimi 4. Toplum
DetaylıPratisyen Hekimlerin Akýlcý Ýlaç Kullanýmý Konusunda Bilgi ve Tutumlarýnýn Deðerlendirilmesi
Pratisyen Hekimlerin Akýlcý Ýlaç Kullanýmý Konusunda Bilgi ve Tutumlarýnýn Deðerlendirilmesi Dr. Ahmet Akýcý*, Dr. M. Ümit Uðurlu*, Dr. Narin Gönüllü*, Dr. Þule Oktay*, Sibel Kalaça** Akýlcý olmayan ilaç
DetaylıTablo 1:Kamu kurumlarında ve özel sektörde engelli kotasından başvuru yapan ve istihdam edilen işçilerin yıllara göre dağılımı
Yıllık İstatistik Bülteni 2015 1. İSTİHDAM 1.1. İşçi Kadrosunda İstihdam Türkiye İş Kurumu verilerine göre, 2002 yılından itibaren kamu kurumlarında ve özel sektörde engelli kotasında işçi olarak istihdam
Detaylı6331 sayılı İş Kanunu kapsamında iş sağlığı ve güvenliği konusunda çalışmalar yaparak, Şifa Ortak Sağlık Güvenlik Birimi tarafından ;
17.12.2013 İŞ GÜVENLİĞİ KAPSAMINDAKİ HİZMET TEKLİFİ TEKLİF BİLGİLERİ YETKİLİ ANKARA DİŞ HEKİMLERİ ODASI DANIŞMAN ŞİFA ORTAK SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ ADRES: HEPKEBİRLER MAH. NASRULLAH İŞ MERKEZİ KAT:5
DetaylıProgram Çıktıları. Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi
Program Çıktıları Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi 2015 Program Çıktılarının telif hakları Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi ne aittir. 2015 Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi. Yeditepe Üniversitesi
DetaylıHalk Sağlığı. YDÜ Tıp Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Aslı AYKAÇ
Halk Sağlığı YDÜ Tıp Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Aslı AYKAÇ Halk Sağlığı, organize edilmiş toplum çalışmaları sonunda; - çevre sağlığı koşullarını düzelterek - bireylere sağlık bilgisi vererek - bulaşıcı hastalıkları
DetaylıULUSAL ALZHEİMER HASTALIĞI STRATEJİK PLANI GÜNCELLEMESİ
ULUSAL ALZHEİMER HASTALIĞI STRATEJİK PLANI 2015-2016 GÜNCELLEMESİ GENEL Alzheimer hastalığının belirtilerinin halkımıza anlatılması, hastaların erken dönemde hekime başvurarak tanı almalarının ve uygun
DetaylıݤRehabilitasyon Fizyolojik yada anatomik yetersizliği ve çevreye uyumsuzluğu olan kişinin fiziksel, ruhsal, toplumsal, mesleki, özel uğraşı ve eğitsel
REHABİLİTASYONA GİRİŞ Prof.Dr.Sibel Çubukçu Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon AD ݤRehabilitasyon Fizyolojik yada anatomik yetersizliği ve çevreye uyumsuzluğu olan kişinin
DetaylıProf. Dr. Yeşim GÖKÇE - KUTSAL
Yazar Ad 11 Prof. Dr. Yeşim GÖKÇE - KUTSAL 2050 yılında dünya nüfusunun 8.909 milyara ulaşacağı hesaplanmaktadır. Yine projeksiyonlara dayanarak, 2050 yılında nüfusun %59.1 inin Asya kıtasında, %19.8
DetaylıÖzürlü Bireylerin Bilgi ve İletişim Teknolojisinin (BİT) Kullanımının Artırılmasına İlişkin Birleşmiş Milletler Yaklaşımı. Dr.
Özürlü Bireylerin Bilgi ve İletişim Teknolojisinin (BİT) Kullanımının Artırılmasına İlişkin Birleşmiş Milletler Yaklaşımı Dr. Özlem Çakır 2 Özürlülük Normal bir kişinin kişisel ya da sosyal yaşantısında
DetaylıULUSAL PNÖMOKONYOZ ÖNLEME EYLEM PLANI
ULUSAL PNÖMOKONYOZ ÖNLEME EYLEM PLANI 1. Sorunun öneminin saptanması Pnömokonyoz ülkemizde en sık görülen mesleki akciğer hastalıklarından biri olup, önlenebilir meslek hastalıklarının başında gelmektedir.
DetaylıSEÇMELİ DERS ÖNERİ FORMU
Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi 2012-2013 Eğitim Öğretim Yılı SEÇMELİ DERS ÖNERİ FORMU Dersin adı Üreme Sağlığı Anabilim dalı Sorumlu öğretim üyesi E-posta adresi Halk Sağlığı Prof.Dr.Haldun SÜMER
DetaylıHANEHALKLARI TARAFINDAN CEPTEN YAPILAN SAĞLIK HARCAMALARI ARAŞTIRMASI
HANEHALKLARI TARAFINDAN CEPTEN YAPILAN SAĞLIK HARCAMALARI ARAŞTIRMASI Yrd. Doç. Dr. Gülpembe OĞUZHAN İçinde Katastrofik Sağlık Harcamalarının 24 Mayıs 2017, Ankara BU ARAŞTIRMA ; Neden yapılır? Nasıl yapılır?
DetaylıFark Ettikçe, Birlikte Güçleniyoruz...
Kadın Örgütlerinin Engelli Kadınlarla İlgili Farkındalıklarının Arttırılması Projesi Fark Ettikçe, Birlikte Güçleniyoruz... Sabancı Vakfı Toplumsal Gelişme Hibe Programı kapsamında desteklenen Kadın Örgütlerinin
DetaylıTohum Türkiye Otizm Erken Tanı ve Eğitim Vakfı. Sayın Milletvekili, konusunda kamuoyunda bilinç oluşturmaya gayret etmekteyiz.
Sayın Milletvekili, Otizm spektrum bozukluğu (OSB) yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan karmaşık bir nörogelişimsel bozukluk olup belirli davranış ve öğrenme özellikleri ile kendini göstermektedir. Şu an
DetaylıTıbbi Mikrobiyolojide İnsan Gücü. Doç. Dr. Aynur EREN TOPKAYA Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi
Tıbbi Mikrobiyolojide İnsan Gücü Doç. Dr. Aynur EREN TOPKAYA Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi İnsan Gücü Bir işi yapabilecek toplam kişi sayısı veya harcanacak emek zaman miktarı. Neden İnsan Gücü
DetaylıErken Uyarı-Cevap ve Saha Epidemiyolojisi
Erken Uyarı-Cevap ve Saha Epidemiyolojisi Dr. Mustafa Bahadır Sucaklı 2. Ulusal Klinik Mikrobiyoloji Kongresi 12 Kasım 2013 Antalya 1 Akut Sağlık Olaylarına Cevap İnceleme ve risk değerlendirmesi İnceleme
DetaylıÇevre Kanunu. (1983 yılında kabul edilen2872 sayılı kanun):
SAĞLIK MEVZUATI Çevre Kanunu (1983 yılında kabul edilen2872 sayılı kanun): Bu kanunun amacı çevrenin korunup iyileştirilmesi ve kirlenmenin önlenmesi için alınacak önlemler ve yapılacak düzenlemelerin
DetaylıLABORATUVAR YÖNETİMİNİN TEMEL UNSURLARI
LABORATUVAR YÖNETİMİNİN TEMEL UNSURLARI Dr. Tuncer ÖZEKİNCİ DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ TIBBİ MİKROBİYOLOJİ A.D. 14 KASIM 2011 ANTALYA 1 İyi Laboratuvar Yönetimi İyi tanımlanmış, uluslararası kabul
DetaylıHEMŞİRE İSTİHDAMI. Dr. Keziban AVCI. TÜSEB (Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı) Türkiye Sağlık Hizmetleri Kalite ve Akreditasyon Enstitüsü
HEMŞİRE İSTİHDAMI Dr. Keziban AVCI TÜSEB (Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı) Türkiye Sağlık Hizmetleri Kalite ve Akreditasyon Enstitüsü 2. Ulusal Hemşirelikte Yönetim Kongresi İstanbul 2016 İÇERİK
DetaylıBAŞKENT ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI A.D. İNTÖRN DOKTOR STAJ KARNESİ
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI A.D. İNTÖRN DOKTOR STAJ KARNESİ İNTÖRN DOKTORUN ADI-SOYADI İNTÖRN DOKTOR İLETİŞİM BİLGİLERİ GSM: e-mail: HALK SAĞLIĞI STAJI BAŞLAMA TARİHİ HALK SAĞLIĞI STAJI
Detaylıb) Kurumlarca yapılacak idari iş ve işlemlere esas teşkil etmek üzere raporlama hizmeti veren sağlık personeli bu Tebliğin kapsamı dışındadır.
Kurum Tabipliklerinin Standardına Dair Tebliğ Resmi Gazete: 10 Şubat 2005-25723 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Temel İlkeler Amaç Madde 1 - Bu Tebliğin amacı; etkin, verimli ve kaliteli
DetaylıBIRINCI BASAMAKTA NE ZAMAN TEDAVI, NE ZAMAN SEVK? DOÇ. DR. ÖZLEM TANRIÖVER YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ AİLE HEKİMLİĞİ VE TIP EĞİTİMİ A.D.
BIRINCI BASAMAKTA NE ZAMAN TEDAVI, NE ZAMAN SEVK? DOÇ. DR. ÖZLEM TANRIÖVER YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ AİLE HEKİMLİĞİ VE TIP EĞİTİMİ A.D. Amaç: Bu oturumun sonunda katılımcıların birinci basamakta
DetaylıTIPTA HALK SAĞLIĞI UZMANLIĞI GÜNCEL DURUM
TIPTA HALK SAĞLIĞI UZMANLIĞI GÜNCEL DURUM Ağustos 2018 Dilek ASLAN Halk Sağlığı Yeterlik Kurulu Eşyetkilendirme Komisyonu HÜTF Halk Sağlığı AD. diaslan.dr@gmail.com, diaslan@hacettepe.edu.tr Amaç Bu sunumu
DetaylıDSÖ SAĞLIKLI ŞEHİRLER PROJESİ 5. FAZ HAZIRLIK ÇALIŞMALARI JÜLİDE ALAN SAĞLIKLI KENTLER BİRLİĞİ BAŞKANLIĞI YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ NİSAN 2008
DSÖ SAĞLIKLI ŞEHİRLER PROJESİ 5. FAZ HAZIRLIK ÇALIŞMALARI JÜLİDE ALAN SAĞLIKLI KENTLER BİRLİĞİ BAŞKANLIĞI YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ NİSAN 2008 DSÖ SAĞLIKLI ŞEHİRLER AĞI 5. Faz Ana Konuları 5. FAZ Dünya Sağlık
DetaylıA1 : Alanya da yaşayan her bireyin daha sağlıklı ve daha huzurlu yaşaması.
10.BELEDİYE TABİPLİĞİ A1 : Alanya da yaşayan her bireyin daha sağlıklı ve daha huzurlu yaşaması. A1.H1: Belediye tabipliği tarafından engelli bireyler için ücretsiz fizyoterapi hizmetinin verilmesi; böylece
DetaylıPROF. DR. SERPİL UĞUR BAYSAL IN ÖZGEÇMİŞİ, 14 Ocak 2015
PROF. DR. SERPİL UĞUR BAYSAL IN ÖZGEÇMİŞİ, 14 Ocak 2015 Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Sosyal Pediyatri Bilim Dalı ve Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu
DetaylıTÜRKİYE DE BİRİNCİ BASAMAK SAĞLıK HİZMETLERİNDE NELER OLUYOR? SORUSUNU YANıTLAYABİLMEK İÇİN
TÜRKİYE DE BİRİNCİ BASAMAK SAĞLıK HİZMETLERİNDE NELER OLUYOR? SORUSUNU YANıTLAYABİLMEK İÇİN 19. Pratisyen Hekimlik Kongresi 17 Mayıs 2015 - İSTANBUL Dr. Onur HAMZAOĞLU Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi
DetaylıMİKROBİYOLOJİ LABORATUVAR HİZMETLERİ
MİKROBİYOLOJİ LABORATUVAR HİZMETLERİ Laboratuvarda çalışılan tüm testleri içeren test rehberi bulunmalıdır. Test rehberi; Örneklerin çalışılma zamanını, Örnek türünü, Ön hazırlık işlemi gerektiren testlere
DetaylıSağlık alanında ülkemizde kısaca neden reforma ihtiyaç duyulduğunu ve bu reformun neleri içerdiğini ortaya koymak
SAĞLIKTA REFORM NELERİ İÇERMELİDİR Dr.Mehmet İnan Serbest Çalışan Hekimler Birliği Başkanı GİRİŞ Sağlık alanında yıllarca çözüm bekleyen en önemli unsur, sağlıkta bir düzenin olmaması, dolayısı ile bir
DetaylıKADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE İÇİN KADIN KONUKEVLERİ PROJESİ 7 MAYIS 2014-ANKARA. Saygıdeğer Misafirler, Değerli Basın Mensupları
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE İÇİN KADIN KONUKEVLERİ PROJESİ 7 MAYIS 2014-ANKARA Saygıdeğer Misafirler, Değerli Basın Mensupları Aile içi Şiddetle Mücadele İçin Kadın Konukevleri Projesi nin açılış
Detaylı14 Kasım Dünya Diyabet Günü. Kadınlar ve Diyabet: Sağlıklı bir gelecek hakkımız
14 Kasım Dünya Diyabet Günü Kadınlar ve Diyabet: Sağlıklı bir gelecek hakkımız 14 Kasım Dünya Diyabet Gününe ilişkin Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalımızın bilgilendirme metni:
DetaylıSağlık Hizmetlerinde Stratejiler Ve Politika Hatları Belgeleri
Sağlık Hizmetlerinde Stratejiler Ve Politika Hatları Belgeleri Reformlar ve Hükümet Programları, Finlandiya Klaus Halla Kalkınma Direktörü 1990 ların başından beri Finlandiya da devlet düzeyinde gerçekleşen
Detaylı