ÖZEL EGE LİSESİ İLKÖĞRETİM OKULU AHŞAP BOYAMA KONULU İŞ EĞİTİMİ PROJESİ

Transkript

1 İLKÖĞRETİM OKULU AHŞAP BOYAMA KONULU İŞ EĞİTİMİ PROJESİ Rehber Öğretmen: Behiye UCA Hazırlayanlar : Ayçe ÇELİKEL Begüm KANAT Ezgi TEZCAN

2 İÇİNDEKİLER Zeynep ARCA İnci MISIRLI Gözen ÖZDEM İzmir TEŞEKKÜR ÖNSÖZ AHŞAP BOYAMA KURALLARI BOYAMA NASIL YAPILIR? YENİ AHŞAP YÜZEYLERİN BOYANMAS YÜZEY HAZIRLAMA BİRİNCİ KAT ASTAR MACUN VE İKİNCİ KAT ASTAR BOYAMA AHŞABIN VERNİKLENMESİ ÇATLATMA TEKNİĞİ DEKUPAJ TEKNİĞİ PEÇETE TEKNİĞİ BASKI DEKOR BASİT ŞABLON ESKİTME DEĞİŞİM ÇİÇEKLERİ ALTIN KAPLAMA BANTLAMA

3 20. TRANSFER TEKNİĞİ KÜFLENMİŞ METAL ESKİTME SONUÇ KAYNAKÇA...14 TEŞEKKÜR Bu projeyi hazırlama hazırlama olanağını bizlere sağlayan Sayın okul yöneticilerimize ve bizleri yönlendiren,yol gösteren öğretmenimiz Sayın Behiye Uca ya ve sevgili ailemize teşekkür ederiz.

4

5 ÖNSÖZ Bazen eskimiş,cilası ve boyası dökülmüş ahşap bir eşyayı yenilemek isteriz. Yada yepyeni eşyalara merhaba diyecek ham bir objeyi baştan yaratabiliriz. Biraz beceri,ilgi ve sabırla birbirinden güzel ve kullanışlı bir çok obje ortaya çıkarabilirsiniz. Böylece hem yaratıcılığınızı geliştirmiş hem de günün stresinden arınmış olursunuz.attığınız her fırça darbesinde deşarj olup kendinizden bir şeyler kattığınızda bu işin ne kadar eğlenceli ve rahatlatıcı olduğunu göreceksiniz.

6 AHŞAP BOYAMA KURALLARI Ahşap her zaman güzel görünmeyebilir fakat yüzeyleri çeşitli boyalarla renklendirilirse ahşabın asıl güzelliği o zaman ortaya çıkar.bu nedenle ahşap hem estetik görünüş amacıyla,hem de neme,toza,havanın bozucu etkilerine,güneşteki U.V. ışınlarına karşı mutlaka boyanmalı ve verniklenmelidir.ahşap mobilyaların yüzeyleri yalnızca naturel(renksiz)verniklerle örtüldüğünde ahşabın damar ve desenleri ortaya çıkar ve derinliğine bir görüntü kazanır fakat renk olarak çiğ bir görüntü verir.bu nedenle ahşap eşyalar genellikle verniklenmeden önce uygun boyalarla boyanır. Ahşap boyaları genellikle iki çeşittir;örtücü boyalar ve örtücü olmayan boyalar.örtücü boyalar ahşabın damar ve desenlerini tam olarak kapatıp tamamen homojen bir görüntü verirken(lake) örtücü olmayan boyalar(transparan)boyalar ise ahşap yüzeyin rengini az yada çok değiştirir fakat ahşaba asıl güzelliğini veren damar ve desenleri kapatmaz.bu nedenle ahşap görüntüsü ile beraber istenen renk değişikliği yapılabildiği için boyamada örtücü olmayan boyalar daha çok tercih edilir.ahşap yüzeylere boya uygulamak çoğu zaman zor ve zahmetli bir iş gibi görünebilir. Bu işin uzmanı olan kişiler eski bir dolabın yada yeni bir mobilyanın yüzeylerine hangi işlemler uygulandığını bilebilirler fakat günümüzde mobilya yüzeylerini yada küçük ahşap eşyaları acemiler bile kolayca boyayabilirler.ahşap boyamanın birçok tekniği vardır.bunlardan günümüzde beğenilerek kullanılan teknikleri sizlere açıklamak istiyoruz. BOYAMA NASIL YAPILIR? Boyayı kullanırken, kutu üzerindeki talimatlara mutlaka uyunuz. Kutunun üzerinde yazılıaçıklamaları inceleyip uygulamayı ona göre yapınız.boyama işine, yukarıdan başlayarak, aşağıya doğru devam

7 ediniz. Yağmurlu havalarda dış yüzeylerde boyama yapmayınız.kirli ve yağlıyüzeyleri boyamadan önce mutlaka temizleyiniz. Parlak yüzeyleri zımparaladıktan sonra boyayınız.kalın tek kat boya tatbik etmek yerine, ince iki kat uygulamayı yeğleyiniz. YENİ AHŞAP YÜZEYLERİN BOYANMASI Boyama işlemi belirli bir sistem dışında uygulanır.en mükemmel sonuca bu şekilde ulaşılır.boyama işleminde şu aşamalar izlenir: 1-Yüzey hazırlığı ve temizliği 2-Birinci kat astar 3-Macun ve ikinci kat astar 4-Son kat YÜZEY HAZIRLIĞI Boya sisteminin yüzeye yapışmasını arttırmak için temizliğin çok iyi yapılması gerekir.yüzeydeki budak ve reçineli kısımları mümkünse selilozik tinerle silmeliyiz.yüzeydeki toz yağ ve kirleri temizlemeliyiz. Tam düzgün bir yüzey için zımpara yapmak gerekir.zımparayı ağacın suyu yönüne yapmak gerekir. BİRİNCİ KAT ASTARLAMA Yüzey hazırlığı bitirilmiş ve ham tahta koruyucu veya dekoratif tahta koruyucu ile doyurulmuş yüzey, birinci kat astar uygulamasına hazır demektir. Astarın amacı, boyaya daha düzgün bir yüzey hazırlamak, sistemin kalınlığını artırarak koruyuculuğunun uzun sürmesini sağlamaktır. Ahşap üzerine uygulanabilecek çeşitli astarlar vardır.birinci kat astardan sonra sıra macun ve ikinci kat astarlama işlemine gelir. MACUN VE İKİNCİ KAT ASTAR

8 Astar uygulandıktan sonra giderilemeyen yüzey arızaları, ahşap çatlakları macun ile doldurulur. Macun daha önce bahsettiğimiz spatula yardımı ile çekilir. Macun muhakkak astardan sonra uygulanmalıdır. Aksi halde ham ahşap, macun içindeki reçineyi emerek yapısının bozulmasına yol açabilir. Bu yüzden macun erken dökülür ve zeminde farklı parlaklıklar oluşabilir. Tekrarlarsak, birinci astardan sonra yüzey hala bozuk ise, macun çekilerek düzgünlük sağlanır, macun kuruduktan sonra zımpara yapılır, zımparalanmış macun üzerine ikinci kat astar yapılır. BOYAMA Şu ana kadar, boyama öncesi işlemlerden söz edildi. Yani, birinci kat astar, macun ve ikinci kat astar işlemleri tamamlandıktan sonra, tercih edilen sisteme uygun son kat boya tatbikatı ile ahşap yüzeylere uygulanan boya sistemi ve kademeleri tamamlanır. Uygulanacak boya sentetik bir boyadır.(halk arasında yağlı boya olarak adlandırılır.)dış yüzeylerde yapılacak uygulamalarda, yarı mat veya mat olanlara göre dayanıklılıkları daha fazla olduğundan özellikle sentetik veya parlak sentetik boyalar tercih edilmelidir. AHŞABIN VERNİKLENMESİ Vernik bünyesinde renk verici boyar madde bulunmayan, şeffaf olması nedeniyle ahşabın doğal görünümünü kapatmayan, dekoratif bir görüntü veren, yağmur, güneş, mantar, küf, atmosfer şartları, darbe, aşınma gibi etkilere karşı ahşabı koruyan bir malzemedir. Yüzey hazırlama işlemi daha önce belirttiğimizden farklı değildir. Macun gerekiyorsa, ince ahşap talaşı vernikle karıştırılarak macun kıvamına getirilir ve düzeltilmesi gereken yüzeye uygulanır. Vernik altına doğal olarak renkli malzeme kullanmak mümkün değildir. Vernik tatbikatından önce ahşap, çeşitli şeffaf renklerde renklendirilmek istenirse, çeşitli renkleri olan dekoratif tahta koruyucu ile ilk doyurma ve renklendirme işlemi yapılır. Eğer ahşapta yarı parlak, ipeksi bir görünüm isteniyorsa vernikli tahta koruyucu bu iş için ideal malzemedir. Vernikli tahta koruyucu ahşabın dokusunu gizlemeden ipeksi görünüm verir ve ahşabın direncini artırır. Eğer daha parlak bir görüntü istenirse, ahşabın dekoratif tahta koruyucu ile doyurularak üzerine yat verniğinin 2 veya 3 kat uygulanması bu ihtiyaca cevap verecektir.

9 Yat verniğinin 2-3 kat uygulanması sırasında her kattan önce bir alttaki katı zımparalamak bir sonraki katın yapışmasını mükemmelleştirecektir. ÇATLATMA Boya Çatlatma Zıt renkte iki boya ve çatlatma verniği ile yapılan çatlatmadır.piyasada kuruma sürelerifarklı çatlatma vernikleri bulunmaktadır.zemin boyası sürüldükten sonra çatlatma vernikleri sürülür.vernik bal kıvamına gelince üzerine zıt renkteki boya sürülür.kuruması beklenir.bazı vernikler için saç kurutma makinası kullanılabilir.verniğin yoğunluğu, kuruma süreleri farklı uygulandığında farklı sonuçlar alınır. Medyum Kullanarak Çatlatma Çeşitleri Vernik Çatlatma Zemin boyası üzerine parlatıcı vernik sürülür.bal kıvamına gelince istenen renkte ahşap boyası sürülür.üzerine çatlatma verniği sürülür.tamamen kuruyunca zıt renkteki yağlı boya ile boşluklar doldurulup temiz bir peçeteyle silinir.derin çatlak isteniyorsa medyum belirli arlarla birkaç kat daha sürülür.bu çeşit çatlatmalara dekupaj resmi uygulanır. Medyum Çatlatma Zemin boyası üzerine medyum sürülür.bir saat sonra ikinci katmedyum sürülür.kurumasına yakın zıt renk sürülür.medyum çok sürülürse yavaş az sürülürse hızlı kurur.farklı medyumlar talimatlara göre kullanılmalıdır. Medyumlu Boya Çatlatma Üstte yazılı boya çatlatma bazı marka medyumlarla yapılabilir.bunun için medyum bir kat sürülüp bal kıvamından sonra ikinci katın sürülmesi ve üzerine boya sürüllmasi şeklinde olabilir.son kat boya alttakinin zıt rengi olmalıdır.

10 DEKUPAJ TEKNİĞİ Malzemeler: -Dekupaj tutkalı -Dekupaj kağıdı -Tahta boyası -Fırça -Obje Öneriler: Bu teknikte önemli olan; dekupaj kağıdının iyi seçilmesi, dikkatli yapıştırılması ve dokuyla bütünleşmesidir. Birinci aşamada ilk olarak herhangi bir ahşap objeyi alırız. Ahşap objeyi yüzeyi pürüzsüzleşinceye kadar zımparalarız. Ardında objeyi istediğimiz bir renge boyarız. Sürdüğümüz boya kuruyanca objeyi yeniden zımparalayarak ikinci katı süreriz. İkinci aşamada objeye sürdüğümüz renge uygun olan bir dekupaj kağıdını dikkatlice keseriz. Dekupaj kağıdına dekupaj tutkalını süreriz. Eğer istenirse kağıdın üstüne bir kat daha dekupaj tutkalı sürülür. Son aşamada ise objeye uygun vernik sürülerek ahşap objeyi kurumaya bırakırız. PEÇETE TEKNİĞİ Malzemeler: -Peçete tutkalı -Peçete -Tahta boyası -Fırça -Obje Öneriler:

11 Bu teknikte önemli olan; peçeteyi uygulayacağımız yerin açık renk olması, peçeteyi objenin üstüne yapıştırırken hava kabarcığı kalmamasına dikkate edilmelidir. Birinci aşamada ilk olarak herhangi bir ahşap objeyi alırız. Ahşap objeyi yüzeyi pürüzsüzleşinceye kadar zımparalarız. Ardından objeyi istediğimiz renge boyarız. Sürdüğümüz boya kuruyunca objeyi yeniden zımparalayarak ikinci katı süreriz. İkinci aşamada objeye sürdüğümüz renge uygun olan bir peçetenin istediğimiz yerini dikkatlice kesip katlarını ayırırız. Ardından ister peçeteyi yapıştıracağımız yere, ister peçetenin arka kısmına peçete tutkalını süreriz ve belirlediğimiz yere yapıştırırız. Bir süre bekledikten sonra verniği sürüp ahşap objeyi kurumaya bırakırız. STAMP DECOR BASKI DEKOR Malzemeler: - Plaid stamp decor kalıpları - Motife uygun renkte boyalar -Objeyi boyamak için uygun renkte boya -Fırçalar -Egzersiz kağıtları -Obje İşlem basamakları: Obje ilk önce zımparalanır, motife uygun renkte 1 kat boya ile boyanır. 30 dk. bekletilir. Ahşap da tekrar zımparalanır. 2. kat boya sürülür. 1 saat bekletilir. 1-Motife uygun renkte boya tabağa sıkılır, fırça ile Stamp Decor un sapından tutulur ve motifli yüzü boyanır. Egzersiz kağıdına basılır sonuç net ise obje üzerine basılır. 2-Çalışmalar doğaçlama şeklindedir. Boyalı olan stamp decor kalıpları 2. ve 3. kez objenin üstüne istenirse basılabilir. 2. ve 3. kez baskı objeye derinlik katar. 3 ve 4- Stamp decor kalıplarıobje üzerine basılırken sap kısmı bırakılır. Kalıbın her tarafı parmak uçlarıyla iyice objeye bastırılır. Boyanın obje üzerinde çıktığından emin olunca kalıp sapından tutularak kaydırmadan kaldırılır.

12 SIMPLY STENCIL BASİT ŞABLON Malzemeler: -Simply stencil şablonu -Stencil boyaları -Stencil fırçaları -Obje -Boyalar İşlem Basamakları: Obje önce zımparalanır, motife uygun bir renkte 1 kat boyanır. 30 dk. bekledikten sonra ahşap tekrar zımparalanır. 2. kat boya sürülür ve bir saat bekletilir. Kremsi olan boyanın üzerindeki koruyucu tabaka, temiz ve yumuşak olan bir bezle ovalanarak alınır. Top uçlu kıl fırça boyaya batırılır. Ucundaki fazla boya kağıt havlu üzerine alınır. Şablondaki motiflerin üzeri tamponlanarak boyanır. İşlem bittikten sonra vernik ile cilalanır. ESKİTME Boya Eskitme Zımparalanıp astarlanan obje yelpaze fırça kullınalarak bir tarafı bir renge,diğer tarafı başka bir renge batırılıp iki veya daha çok renklerle boyanır.su bazlı akrilik boyalar kullanılmadan önce su ile inceltilir.dikkat edilecek nokta,hakim renge az miktarda diğer renkleri katmaktır.örneğin hakim renk bordo ise katılacak renkler az miktarda siyah,kahve ve sarı olabilir.bu eskitmenin diğer şekli de önce tek renk boyayıp sonra az miktar siyah rengi kuru bir fırça alarak üzerine hafif darbelerle sürmektir.

13 Mumla Eskitme Zımparalanıp astarlanan obje su ile inceltilen akrilik boya ile boyanır.üzerine mum sürülür.tekrar aynı renge boyanır.kurumaya yakın üzeri bez ile silinir. Kazıyarak Eskitme Zımparalanıp astarlanan obje su ile inceltilen akrilik boya ile boyanır.üzeri,astar gözükecek şekilde bulaşık teli gibi bir malzeme ile hafifçe kazınır. Silerek Eskitme Zımparalanıp astarlanan obje su ile inceltilen akrilik boya ile boyanır.kuruduktan hemen sonra bir bez ile silinir.silme işlemi aynı doğrultuda ve fazla bastırılmadan yapılmalıdır. Alkollü Eskitme Zımparalanıp astarlanan obje su ile inceltilen akrilik boya ile boyanır.kuruduktan sonra saf alkole batırılan bir bez ile kısmen silinir. DEĞİŞİM ÇİÇEKLERİ Hazır yapay çiçeklere kurutulmuş görüntüsü veren,çiçeğin değişim geçirdiğini anlatan tekniktir.objeye uygulanan tekniklerle rahatlıkla bütünleşir.özellikle antikalaştırma tekniği ile birleştiğinde objeye ayrı bir güzellik katar. İşlem Basamakları: 1. Kare:

14 Mum yakılır,yapay çiçek mum alevinde birkaç dakika tutulur,yapraklar büzüşmeye başladığı zaman çevrilerek çiçeğin her tarafının eşit oranda mum alevinden etkilenmesi sağlanır.bu işlemi yaparken çiçeğin yapraklarını yakmamaya dikkat edilir. 2. Kare: Parmağımızla çiçeklerin uçlarından başlayarak çiçeğin her tarafına eşit miktarda parmak yaldız sürülür.aynı işlem çiçeğin yapraklarına da yapılır. Önceden teknik çalışması bitmiş objenin üzerine silikon tabancasıyla dizayn edilir. ALTIN KAPLAMA Bugüne kadar yapılan altın varak çalışmasına kolay ve pratik bir uygulama yöntemi getiren tekniktir. Malzemeler: -Fırça -Ahşap obje -Yaldız rulo(folyo) -Varak tutkalı -Altın renginde boya -Zımpara İşlem Basamakları: Obje iyice zımparalanır.zemin altın renginde boyayla 1. kat boyanır.30 dakika bekletilir.tekrar zımparalanır.2. kat boyanır.1 saat kurumaya bırakılır. Yaldızın(folyo)yapışmasını sağlayan tutkal bir kaba sıkılır.naylon fırça tutkala batırılarak obje üzerine perçinleme,tamponlama şeklinde sürülür.24 saat bekletilir.tutkalın tamamıyla şeffaflaşması gerekir. Yaldız rulodan cm kesilir.avuç içerisinde yavaşça buruşturulur.yaldızın mat olan kısmı objenin üzerinde şeffaflaşmış tutkala yapıştırılır,parmakla hafif bastırılarak yaldızın yapışkanının her tarafına geçmesi sağlanır.yaldız folyo kenarından tutularak kaldırılır.bu işlem yapışkan tamamıyla,folyodaki yaldızı alana kadar devam eder.

15 BANTLAMA Batlama tekniği güzel ve değişik bir tekniktir.fırçayla obje üzerine düzgün çizgiler çizebilmek için kullanılır. Malzemeler: -Üç değişik renkte boya(bir boya diğerlerine göre daha açık renkte olmalı) -Ahşap obje -Kağıt bant Yapılışı: 1-Ahşap objeyi zımparalayıp tozunu alın.açık rank boyayla birinci kat boyayı sürün.kuruduktan sonra zımparalayıp ikinci kat boyayı sürün. 2-Objenin üzerine kağıt bandı düzgün aralıklarla yapıştırıp,koyu renk boyayı sürün.boya kuruduktan sonra bantları sökün. 3-Bu kez enine olarak kağıt bandı tekrar yapıştırın.ikinci renk boyayı sürün ve kuruduktan sonra bantları sökün. 4-Bu işlemler sonucunda obje üç renk kareye boyanmış olacaktır. Transfer Tekniği Malzemeler: -Ahşap obje -Uygulamak için seçtiğiniz esim -Akilik boya -Beyaz astar boya -Transfer tutkalı -Su zımparası -Fırça ( Değişik kalınlıkta fırçalar ) -Vernik

16 İşlem Basamakları: Önce ahşap obje zımparalanır, tozu alınır.akrilik boya su ile inceltilir.yassı kıl fırça ile ince bir kat süülür, kurutulur.kuruyan boyanın üzeri sıfır nolu zımpara ile hafifçe zımparalanır.(pürüzsüz yüzey fotokopi kağıdının iyi yapışmasını sağlar). Transfer tutkalı fırça ya da parmakla sürülebilir.önce resminizin boyalı yüzeyine ince bir kat,sonra yapıştıracağınız ince bir kat transfer tutkalı sürülür,kurumaya bırakılır.hızla kuruyup şeffaf hale gelince resmin boyalı yüzüne ikinci defa daha kalın bir tabaka transfer tutkalı eşit şekilde sürülür ve kurutulmadan hemen yüzeye yapıştırılır.ortadan kenarlara doğru bir bezle hafifçe bastırılarak yapıştırılır(hava kabarcığı kalan yerlere iğne batırılıp havası çıkartılır).transfer tutkalı en az üç saat bekletildiğinde tam ve şeffaf olarak kurur.daha fazla beklenebilir ama üç saatten önce kağıdı sökme işlemine geçilmemelidir. Kağıdın yüzeyi çok az nemlendirilir ve bir köşesinden sökülmeye başlanır.fotokopide renklerin yoğun olduğu yerlerden kağıt kolayca sökülecektir.beyaz olan yerlerde fotokopi boyası olmadığı için kağıdın sökülmesi daha fazla nemlendirmeyi gerektirir.beyaz yerlerden kağıdın temizlendiğine emin olmalısınız.yoksa cila aşamasında yüzeyin üzerinde kalan kağıt tabakasında pürüzler oluşur. Resim ince bir tabaka halinde yüzeye taşınmıştır.kullanılan boyanın uygun renkleri ve uygun fırçası ile tamponlanarak resim tamamlanır.gereken yerlere sivri uçlu fırça kullanılır. Son olarak obje veniklenir. Püf Noktası: Transfer yaparken, transfer tutkalını hem obje üstüne hem de transfer yapacağınız fotokopi üstüne sürün ve hiç hava kabarcığı kalmadığından emin olun.transferi açmak için en az iki gün bekleyin. KÜFLENMİŞ METAL ESKİTME Malzemeler: -Küf rengi boya -Pas rengi boya -Bakır rengi boya -Kare Sünger -Fırça -Vernik

17 İşlem Basamakları: Obje önce zımparalanır.küf rengi ile birinci kat boyanır.otuz dakika bekletilir, ahşap ise tekrar zımparalanır.ikinci kat küf rengi ile boyanır, bir saat bekletilir.kare süngerin gözenekleri tırnağımızla kopartılarak açılır.kenar ve köşeleri yok edilir.sünger bakır rengine batırılır, objenin üzerine tamponlayarak sürülür.obje üzerindeki oyuk kısımlarda küf rengi bırakılmasına dikkat edilir.pas rengi tabağa sıkılır.sünger pas rengine batırılır, objenin üzerine tamponlayarak sürülür.işlem tamamlandıktan yirmi dört saat sonra obje verniklenir.

18 SONUÇ Sizlere ahşap boyama ile ilgili gerekli bilgileri, teknikleri açıkladık.ahşap boyamanın insanı nasıl rahatlattığını, evlerinizde kullanabileceğiniz güzel, estetik ev eşyalarını emek vererek ve yaratıcılığımızı kullanarak, ekonomik bir şekilde yapabildiğimizi gördük.sizlerde bu teknikler sayesinde, objenizin üzerinde farklı görüntüler yaratabilirsiniz.objenizde yaratacağınız bu yeni görüntüler sizlere ve ürünlerinize ayrıcalık tanıyacaktır.evet, bundan sonrası sizlere kalıyor. Korkmayın artık! Haydi alın fırçayı elinize! Evinizi süsleyin,güzelleştirin.

19

20 ESKİTME

21 DEĞİŞİMÇİÇEKLERİ

22 ALTIN KAPLAMA(VARAK)

23 BANTLAMA

24 TRANSFER

25 KÜFLENMİŞ METAL ESKİTME

26 KAYNAKÇA boyama 3. boyama teknikleri Yener S. Craft Tenikleri-1 Modalistlik,Stilistlik, El sanatları eğitim merkezi 7. Kendin Yap Dergisi Eğitim Dizisi-6 Ahşap boyama ve ekitme teknikleri (Ekin Yayın Grubu) 8. Kendin Yap Dergisi Eğitim Dizisi-10 Ahşap boyama ve ekitme teknikleri (Ekin Yayın Grubu) 9. Erkan G. Gözde El Sanatları-3 Ahşap boyama(dilem Yayınları) 10. Ahşap boyamada değişik teknikler RESİM KAYNAKÇASI 1. Erkan G. Gözde El Sanatları-3 Ahşap boyama 2. Yener S. Craft Teknikleri-1 3. Yener S. Craft Teknikleri-2