İhaleye Fesat Karıştırma ve Edimin İfasına Fesat Karıştırma Suçları

Transkript

1 İhaleye Fesat Karıştırma ve Edimin İfasına Fesat Karıştırma Suçları

2

3 Yrd. Doç. Dr. Behiye Eker KAZANCI İHALEYE FESAT KARIŞTIRMA VE EDİMİN İFASINA FESAT KARIŞTIRMA SUÇLARI 2. Baskı İhale Kavramı, TCK da ve Diğer Kanunlarda Bulunan Benzer Suçlar, Tarihsel Gelişim, Mukayeseli Hukuk ve Avrupa Birliği Hukukunda Durum TCK da Düzenlenen İhale Suçlarının Konusu, Suçun Faili, Mağduru ve Unsurları, Suçun Özel Görünüş Biçimleri, Yaptırım ve Suçu Etkileyen Nedenler, Koğuşturma Ekler Ek 1: Devlet İhale Kanunu Ek 2: Kamu İhale Kanunu Ek 3: Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu Konu İle İlgili Yargıtay Kararları Ankara, 2011

4 İhaleye Fesat Karıştırma ve Edimin İfasına Fesat Karıştırma Suçları Behiye Eker Kazancı Hukuk Kitapları Dizisi: 793 ISBN İkinci Baskı: Mart Sayfa Tasarımı: İlhan Eroğlu Kapak Tasarımı: İsmail Çam 424 Sayfa, 16x23,5 cm. 1. İhale Kavramı 2. Karşılaştırmalı Hukuk 3. Avrupa Birliği Hukuku 4. İhaleye Fesat Karıştırma 5. Suçu Etkileyen Nedenler 6. Edimin İfasına Fesat Karıştırma 7. Suçun Unsurları 8. Yaptırım 9. İhale Süreci 10. Kovuşturma Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş. Bu kitabın her türlü yayın hakkı Seçkin Yayımcılık San. ve Tic. A.Ş. ye aittir. Yayınevinin yazılı izni olmadan, tanıtım amaçlı toplam bir sayfayı geçmeyecek alıntılar hariç olmak üzere, hiçbir şekilde kitabın tümü veya bir kısmı herhangi bir ortamda yayımlanamaz ve çoğaltılamaz. Yayın ve Dağıtım: Merkez Sağlık Sok. No: Sıhhiye / Ankara Tel : (312) Faks: (312) satis@seckin.com.tr Şube Strazburg Cad. No: 23/B Sıhhiye / Ankara Tel: (312) ankarasube@seckin.com.tr Şube Ankara Adliye Sarayı K-Blok Zemin Kat Sıhhiye / ANKARA Tel: (312) adliyesube@seckin.com.tr Şube Abide-i Hürriyet Cad. No: 179/E Şişli / İSTANBUL Tel : (212) Faks: (212) sislisube@seckin.com.tr Web Adresi / yayin@seckin.com.tr Baskı: Seçkin Yayıncılık, Tel: (0 312) / Sertifika No: 12416

5 Oğlum Erdem e,

6

7 Sunuş Dr. Behiye Eker-Kazancı tarafından hazırlanan, danışmanlığını yaptığım TCK da İhaleye ve Edimin İfasına Fesat Karıştırma Suçları konulu doktora tezi son yıllarda gündemde olan ve devlet bütçesine önemli yük getiren bir sorunu tüm yönleriyle ortaya koyması açısından önemlidir. Dr. Eker-Kazancı, tez konusu olan ihaleye ve edimin ifasına fesat karıştırma suçlarını iki bölümde incelemiştir: İlk bölümde ihale kavramı açıklandıktan sonra, ihale süreci, ihale suçlarının Türk hukukundaki düzenlenişi, TCK daki ve diğer kanunlardaki ihale suçları hakkında bilgi verildikten sonra, tarihsel gelişim ve suçun diğer ülke kanunlarında ve Avrupa Birliği mevzuatındaki düzenlenişi hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde ise, suç genel teorisi çerçevesinde ihaleye fesat karıştırma ve edimin ifasına fesat karıştırma suçları ile bu suçların ortak gerçekleşme şekilleri ve kovuşturma aşaması incelenmiştir. Türk hukukunda, kamu ihalelerinde mal ve hizmet alımı ve yapım ihalelerini kapsayan Kamu İhale Kanunu (KİK) ile mal ve hizmet alım-satımı, yapım, kira, trampa, ayni hak tesisi, taşıma ve taşıma işlerini kapsayan Devlet İhale Kanunu (DİK) aynı anda yürürlükte bulunmaktadır. Bu nedenle, TCK m. 235 te sayılan mal ve hizmet alımlarına ilişkin kamu ihaleleri KİK e göre yapılırken; mal ve hizmet satımına ve kiralama işlerine ilişkin kamu ihaleleri DİK e göre yapılacaktır. Ancak, Dr. Eker-Kazancı nın da belirttiği gibi, trampa, ayni hak tesisi ve taşıma işleri ile ilgili ihaleler, TCK m. 235 te açıkça belirtilmediği için bu tür ihalelere fesat karıştırılması halinde suçta kanunilik ilkesi gereğince failin cezalandırılması mümkün olmayacaktır. Dr. Eker-Kazancı nın, çalışmasında, konuyu Avrupa Birliği mevzuatı açısından da incelemesi; Avrupa Birliğine aday bir ülke olmamız açısından çok önemlidir. Çünkü, Avrupa Birliği hukukunda ihale suçları, Topluluğun mali çıkarlarına yönelik davranışlar olarak değerlendirilmekte ve cezalandırılması zorunlu davranışlar arasında sayılmaktadır. Dr. Eker-Kazancı yı, uygulamada önemli bir boşluğu dolduracak olan bu eseri nedeniyle kutlar, başarılarının devamını dilerim. Prof. Dr. Timur Demirbaş

8

9 2. Basıya Önsöz İhaleye fesat karıştırma ve edimin ifasına fesat karıştırma konulu kitabımızın 2007 yılında yayınlanmasından sonra, özellikle ülke gündeminden düşmeyen bir konu olması nedeniyle, konunun güncelliğini kaybetmediği fark edilmektedir. Bu husus kitabımızın satışlarında da kendini göstermektedir. Zira 2007 yılından sonra, 2008 yılının ortalarında kitaba gösterilen yoğun ilgi nedeniyle baskısının kalmaması üzerine bir kez tıpkı basımı yapılmıştır. Ancak 2010 yılında kitabın baskısının yine tükenmesi üzerine yeniden basılması gündeme gelince, kitabın yazılmasından bugüne kadar bu konu üzerinde yaptığımız çalışmalar, karşılaştığımız sorunlar değerlendirilmek ve mevzuatta ve literatürde bu konuda meydana gelen gelişmeleri de gözden geçirmek amacıyla kitabımızın yenilenmiş ikinci baskısını yapma ihtiyacı hissedilmiştir. Bu aşamada yapmış olduğumuz araştırmalarda görülmüştür ki, bizim konuyu yazdığımız sırada doktrinde pek incelenmemiş olan konu, pek çok yazar tarafından incelenme fırsatı bulunmuştur. Aynı zamanda ilk baskı sırasında zorluklarla ulaştığımız Yargıtay içtihatlarında da, belirgin bir artış görülmektedir. Bu durum konunun daha iyi anlaşılması ve uygulamaya yol göstermesi açısından sevindirici olsa da, uygulamada bu suç tiplerinin daha sık görüldüğünün ve mahkemelerin bu suç tipleriyle daha fazla uğraşmak zorunda kaldığının bir göstergesi de sayılabilmektedir. Kitabımızın bu baskısında özellikle değişen ihale mevzuatına değinilerek ihaleye ve edimin ifasına fesat karıştırma suçları değerlendirilmiştir. Doktrinde bu konuda yazılmış eserler değerlendirilip daha önce değinilmemiş konular bu eserler ışığında değerlendirilmiştir. Yapılan eleştiriler de değerlendirilerek kitap zenginleştirilmiştir. Bu vesileyle kitabın ikinci baskısının bilim çevrelerine ve uygulamacılara yararlı olmasını diler, kitabı yayına hazırlayan Seçkin Yayıncılık ın tüm çalışanlarına teşekkürleri borç bilirim. İzmir-Buca Yrd. Doç. Dr. Behiye Eker-Kazancı

10

11 1. Basıya Önsöz Çalışmamızın esasını, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Bölümünde sunduğumuz ve savunmasını 15 Aralık 2005 tarihinde yaptığımız Türk Ceza Kanununda İhaleye ve Edimin İfasına Fesat Karıştırma Suçları başlıklı doktora tezi oluşturmaktadır. Tez savunması sırasında jüri üyeleri değerli hocalarım Prof. Dr. Durmuş Tezcan, Prof. Dr. Bahri Öztürk, Prof. Dr. Timur Demirbaş, Doç. Dr. Meltem Kutlu Gürsel ve Doç. Dr. Mustafa Ruhan Erdem in yapmış oldukları katkılar dikkate alınarak tezimiz geliştirilmiş ve ayrıca tezin Enstitüye tesliminden sonra literatür ve mevzuatta meydana gelen değişiklik ve yenilikler mümkün olduğu nispette çalışmaya işlenmiştir. Özellikle son yıllarda gündemi oldukça fazla meşgul eden ihaleye fesat karıştırma fiilleri konusunda Türk doktrinindeki eksikliği farkedip, tez konusu olarak bu çalışmayı almam hususunda beni teşvik eden danışman hocam sayın Prof. Dr. Timur Demirbaş a bu vesile ile teşekkürlerimi sunarım. İncelemiş olduğumuz konu gerçekten de Türk Hukukunda pek incelenme fırsatı bulunmayan bir konu olarak kalmıştır. Özellikle bu konuyu inceleyen Türkçe kaynaklara ulaşmakta gerçekten de zorlandığımızı belirtmek isteriz. Bu itibarla konunun karşılaştırmalı hukuk esas alınmak suretiyle incelenmesinde büyük zorunluluk hissedilmiştir. Karşılaştırmalı hukuk incelenirken bilhassa Alman literatüründen yararlanılmıştır. Yeri gelmişken Alman literatürüne ulaşabilmemiz hususunda elinden gelen yardımı esirgemeyerek, müteaddit defalar Almanya nın çeşitli şehirlerinde literatür araştırması yapma fırsatını sunan değerli hocam Prof. Dr. Bahri Öztürk e şükranlarımı sunmayı borç bilirim. Ayrıca tezin hazırlanması sırasında kendileri ile yapmış olduğumuz bilimsel tartışmalar neticesinde fikirlerinden yararlandığım değerli kürsü hocalarım Doç. Dr. Mustafa Ruhan Erdem ve Doç. Dr. Veli Özer Özbek e ve yabancısı olduğum ancak tezimin konusu itibariyle oldukça sık bir şekilde değinmek zorunda olduğum idare hukuku kapsamına giren konularda yardımlarını esirgemeyen hocam Doç. Dr. Meltem Kutlu Gürsel e de sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Son olarak, tezimin yazılması aşamasında desteğini benden esirgemeyen sevgili annem ve babama, eşime ve tezin yayın aşamasında da yardımcı olan sayın hocam Prof. Dr. Bahri Öztürk e ve Seçkin Yayıncılığın değerli çalışanlarına teşekkür eder, çalışmanın tüm hukuk camiasına faydalı olmasını dilerim. İzmir, Yrd. Doç. Dr. Behiye Eker-Kazancı

12

13 İçindekiler Sunuş Basıya Önsöz Basıya Önsöz Kısaltmalar Giriş Birinci Bölüm İHALE KAVRAMI, TCK DA VE DİĞER KANUNLARDA BULUNAN BENZER SUÇLAR, TARİHSEL GELİŞİM, MUKAYESELİ HUKUK VE AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA DURUM 1. İHALE KAVRAMI VE İHALE SÜRECİ A. İHALE KAVRAMI I. GENEL OLARAK II. İHALE TÜRLERİ VE BU AYRIMIN ÖNEMİ III. İHALE YÖNTEMLERİ VE BU AYRIMIN ÖNEMİ B. İHALE SÜRECİ I. İHALE SÜRECİNE EGEMEN OLAN İLKELERİN, TCK M. 235 VE TCK NIN DİĞER MADDELERİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ Genel Olarak İhlali, İhale Suçlarına Sebebiyet Veren İlkeler II. İHALE SÜRECİNDEKİ EVRELER TCK DA VE DİĞER KANUNLARDA BULUNAN BENZER SUÇLAR, TARİHSEL GELİŞİM VE SUÇUN ÖRGÜTLÜ SUÇLULUKLA İLİŞKİSİ A. GENEL OLARAK B SAYILI DEVLET İHALE KANUNUNDA YER ALAN DÜZENLEME C SAYILI KAMU İHALE KANUNUNDA YER ALAN DÜZENLEME I. İHALEYE KATILMAKTAN YASAKLANMA II. KANUNDA SAYILAN İHALEYE KATILMAKTAN YASAKLANMAYA YOL AÇAN FİİLLER İhaleye Fesat Karıştırmak veya Teşebbüste Bulunmak Rekabeti Engelleyici ve İhale Kararını Etkileyici Davranışta Bulunmak Sahte Belge Düzenlemek, Kullanmak veya Buna Teşebbüs Etmek Birden Fazla Teklif Vermek İhaleye Katılmaya Yasaklı Olanların İhaleye Katılmaları Sözleşme Aşamasında İşlenebilen Fiil ve Davranışlar D s. TCK DA YER ALAN DÜZENLEME... 54

14 14 İhaleye Fesat Karıştırma ve Edimin İfasına Fesat Karıştırma Suçları E. TARİHSEL GELİŞİM I. GENEL OLARAK II. 765 s. TCK DA YER ALAN DÜZENLEME s. TCK m. 205 te Yer Alan Suç s. TCK m. 208 de Yer Alan Suç s. TCK m. 366 da Yer Alan Suç s. TCK m. 367 de Yer Alan Suç s. TCK m. 368 de Yer Alan Suç F. ÖRGÜTLÜ SUÇLULUKLA İLİŞKİSİ I. ÖRGÜTLÜ SUÇLULUĞUN TANIMI II. İHALEYE FESAT KARIŞTIRMA SUÇU İLE ÖRGÜTLÜ SUÇLULUK ARASINDAKİ İÇTİMA KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA İHALE SUÇLARI A. GENEL OLARAK B. ALMAN HUKUKUNDA C. DİĞER BAZI ÜLKELERİN HUKUKLARINDA AVRUPA BİRLİĞİ MEVZUATINDA İHALE SUÇLARININ DÜZENLENİŞİ A. GENEL OLARAK B. İHALE SUÇLARI BAKIMINDAN AB MEVZUATINDAKİ GELİŞME I. GENEL OLARAK II. AVRUPA BİRLİĞİNİN MALİ ÇIKARLARININ ULUSAL CEZA HUKUKU YOLUYLA KORUNMASI ÇERÇEVESİNDE İHALE SUÇLARI III. AVRUPA BİRLİĞİNİN MALİ ÇIKARLARININ BİRLİK HUKUKU YOLUYLA KORUNMASI ÇERÇEVESİNDE İHALE SUÇLARI Genel Olarak Avrupa Birliğinin Mali Çıkarlarının Korunmasına İlişkin Tüzük Avrupa Birliğinin Mali Çıkarlarının Korunmasına İlişkin Sözleşme Avrupa Birliğinin Mali Çıkarlarının Korunmasına İlişkin Yönerge Corpus Juris ve Yeşil Kitap a. Genel Olarak b. Corpus Juris te Yer Alan Genel ve Özel Hükümler c. Corpus Juris te İhale Dolandırıcılığı Suçunun Düzenlenişi İkinci Bölüm TCK DA DÜZENLENEN İHALE SUÇLARININ KONUSU, SUÇUN FAİLİ, MAĞDURU VE UNSURLARI, SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ, YAPTIRIM VE SUÇU ETKİLEYEN NEDENLER, KOĞUŞTURMA 5. İHALEYE FESAT KARIŞTIRMA SUÇU (5237 s. TCK m. 235) A. GENEL OLARAK B. KORUNAN HUKUKİ DEĞER

15 İçindekiler 15 C. İHALEYE EGEMEN OLAN İLKELERE AYKIRILIK I. REKABET İLKESİNE AYKIRILIK II. DİĞER İLKELERE AYKIRILIK D. SUÇUN FAİLİ VE MAĞDURU E. SUÇUN UNSURLARI I. TİPE UYGUN FİİL Tipiklik Maddi Unsur (Fiil) a. Genel Olarak b. Hileli Davranışlarla İhaleye Fesat Karıştırma aa. Hile Kavramı aaa. İcrai (Olumlu) Bir Takım Hareketler İle Hile bbb. İhmali Hareketle Hile bb. İhaleye Katılma Yeterliğine veya Koşullarına Sahip Olan Kişilerin İhaleye veya İhale Sürecindeki İşlemlere Katılmalarını Engellemek cc. İhaleye Katılma Yeterliğine veya Koşullarına Sahip Olmayan Kişilerin İhaleye Katılmasını Sağlamak dd. Teklif Edilen Malları, Şartnamesinde Belirtilen Niteliklere Sahip Olduğu Hâlde, Sahip Olmadığından Bahisle Değerlendirme Dışı Bırakmak ee. Teklif Edilen Malları, Şartnamesinde Belirtilen Niteliklere Sahip Olmadığı Hâlde, Sahip Olduğundan Bahisle Değerlendirmeye Almak c. Gizli Tutulması Gereken Bilgilere Başkalarının Ulaşmasını Sağlamak d. Cebir veya Tehdit Kullanmak ya da Hukuka Aykırı Diğer Davranışlarda Bulunmak e. Gizli veya Açık Anlaşma Yapmak aa. Genel Olarak İhale Anlaşmaları bb. İhale Anlaşmalarının (Kartelin) Görevi ve İşleyişi cc. İhaleye Katılan İşletmelerin Aralarında Anlaşma Yapmalarının Sonuçları dd. Hareket II. HUKUKA AYKIRILIK UNSURU III. MANEVİ UNSUR F. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ I. TEŞEBBÜS II. İŞTİRAK III. SUÇLARIN İÇTİMAI G. YAPTIRIM VE SUÇU ETKİLEYEN NEDENLER I. İDARİ VE CEZAİ YAPTIRIM II. SUÇA TESİR EDEN NEDENLER EDİMİN İFASINA FESAT KARIŞTIRMA A. GENEL OLARAK B SAYILI KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ KANUNUNDA YER ALAN KONUYLA İLGİLİ DÜZENLEMELER C. 765 s. TCK DA YER ALAN BENZER SUÇLAR D. KORUNAN HUKUKİ DEĞER E. SUÇUN FAİLİ VE MAĞDURU

16 16 İhaleye Fesat Karıştırma ve Edimin İfasına Fesat Karıştırma Suçları F. SUÇUN UNSURLARI I. TİPE UYGUN FİİL Tipiklik Maddi Unsur (Fiil) a. Genel Olarak b. Hileli Hareket c. Hilenin Şekilleri aa. İhale Kararında veya Sözleşmede Evsafı Belirtilen Maldan Başka Bir Malın, Teslim veya Kabul Edilmesi bb. İhale Kararında veya Sözleşmede Belirtilen Miktardan Eksik Malın Teslim veya Kabul Edilmesi cc. Edimin İhale Kararında veya Sözleşmede Belirtilen Sürede İfa Edilmemesine Rağmen, Süresinde İfa Edilmiş Gibi Kabul Edilmesi dd. Yapım İhalelerinde, Eserin veya Kullanılan Malzemenin Şartname veya Sözleşmesinde Belirlenen Şartlara, Miktar veya Niteliklere Uygun Olmamasına Rağmen Kabul Edilmesi ee. Hizmet Niteliğindeki Edimin, İhale Kararında veya Sözleşmede Belirtilen Şartlara Göre Verilmemesine veya Eksik Verilmesine Rağmen Verilmiş Gibi Kabul Edilmesi II. MANEVİ UNSUR G. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ I. TEŞEBBÜS II. İŞTİRAK III. SUÇLARIN İÇTİMAI H. YAPTIRIM VE SUÇU ETKİLEYEN NEDENLER İ. İHALEYE VE EDİMİN İFASINA FESAT KARIŞTIRMA SUÇLARININ KOVUŞTURMASI I. GENEL OLARAK II. İHALE SUÇLARI İLE İLGİLİ ÖZEL KORUMA TEDBİRLERİ Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Tedbir Konulması Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi, Tespiti, Dinlenmesi ve Kayda Alınması Teknik Araçlarla İzleme Zorlama Amaçlı Elkoyma ve Teminat Belgesi Örgütlü Suçluluk Çerçevesindeki Özel Düzenlemeler Sonuç EKLER EK 1: DEVLET İHALE KANUNU EK 2: KAMU İHALE KANUNU EK 3: KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ KANUNU KONU İLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI Kaynakça Kavramlar Dizini

17 Kavramlar Dizini A Açık İhale, 34 Açıklık İlkesi, 39 Alman CK, 76 Artırma, 83 ATA m. 280a, 105 Avrupa Ceza Hukuku, 104 Avrupa Dolandırıcılığı, 102 Avrupa Savcısı, 105 Avrupa Suçları, 109 B Bağlı Hareketli Suç, 225 C Cebir, 84, 164 Corpus Juris, 101 D Dolandırıcılık, 78, 109, 201 E Edim, 227 Eksiltme, 83 Emanet Usulü, 25 Emniyet Tedbiri, 211 Eşitlik İlkesi, 39 Etkin Pişmanlık, 74 F Fiili Yanılma, 131 Fiilin Tekliği, 202 Fikri İçtima, 201 G Genel-Özel Norm, 201 Gerçek İçtima, 201 Gizli Anlaşma, 197 Gizli İttifak, 136 Gizlilik İlkesi, 37 Görevi Kötüye Kullanma, 133 Görevli, 201 Görünüşte İçtima, 202 Güvenilirlik İlkesi, 38 Güvenlik Tedbirleri, 211 H Haksız Rekabet, 138 Hediye Verilmesi, 135 Hile, 141 Hizmet Alımı, 29 Hizmet Satımı, 29 Hukuka Aykırılık, 187 Hukuki Yanılma, 131 İ İade Hukuku, 75 İdarenin İhale Yöntemini Belirleme İlkesi, 35 İdari İşlem, 49 İdari Tedbir, 211 İhale Anlaşması, 176 İhale Dolandırıcılığı, 105, 107 İhale Kararı, 27 İhale Karteli, 175 İhale Kavramı, 25 İhale Süreci, 35 İhale Türleri, 27 İhale Yöntemleri, 32 İhaleden Uzaklaşma, 136 İhalenin Bölünmezliği İlkesi, 37 İhmal, 144, 228 İletişimin Denetlenmesi, 244 İradelerin Uyuşumu İlkesi, 36 İrtikap, 201 İstekli, 186

18 424 İhaleye Fesat Karıştırma ve Edimin İfasına Fesat Karıştırma Suçları İştirak, 198 K Kamu Görevlisi, 201 Kamuoyu Denetiminin Sağlanması İlkesi, 37 Kanunilik İlkesi, 145 Kartel, 186 Kıyas Yasağı, 145 Kiralamalar, 30 M Mefruz Suç, 131 N Neticenin Tekliği, 202 O Olgu, 227 Organize Suç Örgütü, 68 Ö Ödenek Olmadan İşi İhaleye Çıkarmamak İlkesi, 37 P Pazarlık İlkesi, 36 Pazarlık Usulü, 34 PIF Sözleşmesi, 102 Pişmanlık, 74 R Rekabet Hukuku, 75, 79 Rekabet İlkesi, 40 Rekabetin Korunması, 79, 119 Rüşvet, 134, 201 S Sahtecilik, 155 Seçimlik Hareketler, 132 Seçimlik Hareketli Bir Suç, 225 Serbest Hareketli Suç, 225 Serbest Rekabet, 119 Somut Tehlike Suçu, 70 Soyut Tehlike, 80 Sözleşme, 25 Ş Şartname, 155 T Tarafsızlık İlkesi, 38 Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Tedbir Konulması, 242 Tehdit, 84, 135, 164 Teknik Araçlarla İzleme, 248 Teminat Belgesi, 249 Tipiklik, 130 Topluluğun Mali Çıkarlarına Saldırı, 104 Tüketen-Tüketilen Norm, 202 U Uygun Bedel İlkesi, 36 Y Yaklaşık Maliyet, 41, 157 Yapım İşleri, 27 Yardım Eden, 200 Yasaklama Kararı, 48 Yeşil Kitap, 101 Yolsuzluk, 78, 123 Yönerge, 101, 103 Z Zarar, 134 Zincirleme Suç, 204 Zor Kullanmak, 135 Zorlama Amaçlı Elkoyma, 249