Bilge Çocuk. Denizler, yaşamayı bizim kadar hak ediyor. Küçükçekmece Belediyesi nin çocuklara armağanıdır. Yıl: 2 Sayı: 5 / 2012

Transkript

1 Bilge Çocuk Yıl: 2 Sayı: 5 / 2012 Denizler, yaşamayı bizim kadar hak ediyor Küçükçekmece Belediyesi nin çocuklara armağanıdır.

2 Sanatsız kalmayın! Bilgi Evleri Sanat Kursları Kayıtları Devam Ediyor. n Gitar n Keman n Bağlama n Karikatür n Resim n Folklor n Drama *Başvurular kontenjanla sınırlıdır. 2

3 Sevgili Çocuklar; Bilginin en eğlenceli hali Bilge Çocuk dergimizin beşinci sayısıyla yeniden birlikteyiz. Okullar açılıyor, yepyeni bir eğitim-öğretim yılı siz değerli çocuklarımızı bekliyor. Yeni sezonun açılmasıyla başlayacak zorlu maratonda hepinize başarılar diliyorum. Bu sayımızda da diğer sayılarımızda olduğu gibi sizleri hem eğlendirip hem de yeni şeyler öğretecek bir dergi hazırladık. Bilgi evlerinin ve ilçemizde sizin için gerçekleştirilen etkinliklerin yanı sıra ulusumuzun en büyük bayramı 30 ğustos Zafer Bayramı nı da sayfalarımızda görecek; arkadaşlarınızla yaptığım söyleşiyle beni daha yakından tanıyacaksınız. Dergimizdeki mizah, bulmaca ve çizgi romanlarla da yeni eğitim-öğretim sezonuna eğlenceli bir başlangıç yapacaksınız. Siz çocukların geleceğimizin teminatı olduğunuzun bilinciyle size daha iyi bir gelecek hazırlamak için var gücümüzle çalıştığımızı belirtir, yeni eğitim-öğretim yılının hepinize başarı getirmesini dilerim. ziz YENİY Küçükçekmece Belediye Başkanı 3

4 8 Bilgi Evlerinden Haberler 14 Bilgi Evi Kulüpleri 16 Çizgi Roman 26 Belediye Başkanımız ziz Yeniay ile Söyleşi 30 Körebe 40 Klasik Türk Müziği nin Kurucusu Itri 48 Hayvanlar lemi 58 Zeka Testleri 4 Sevgili arkadaşlar, Bilge Çocuk, yeni bir sayı ile daha karşınızda. Eğlenceli Bilginin dresi sloganını ne de güzel düşünmüş büyüklerimiz değil mi? Küçükçekmece Bilgi Evleri nde doya doya bir yaz dönemi geçirdik. Ders yoğunluğundan uzak; piknikler, geziler, atölye çalışmaları, sanatsal ve sportif faaliyetleri ile en güzel tatil kampı; bilgi evlerimizmiş. Tatilini şehir dışında geçiren arkadaşlarımıza, anılarımızı ve gezip gördüklerimizi anlatınca, çok pişman olacaklar, çok Yeni bir ders yılı daha başlıyor. Okulumuzda öğretmenlerimizden aldığımız yeni bilgileri, bilgi evlerinde pekiştirmeye devam edeceğiz. Önce kendimize, sonra aile ve çevremize yararlı olabilmemiz için okumalıyız. Bize yaşam boyu gerekli olan bilgi ve becerilerin temeli ilköğretim çağında atılır. Bilgi evlerimizdeki sosyal etkinliklere katılarak sahip olduğumuz yetenekleri ortaya çıkaralım.

5 Yıl: 2 / Sayı 05 / 2012 Sahibi Küçükçekmece Belediye Başkanlığı adına; ziz YENİY Genel Yayın Yönetmeni ve Sorumlu Yazı işleri Müdürü Fesih ETO Yayın Kurulu Hüseyin İPEK, Fesih ETO, Ersan ULUSN, Ömer OKUMUŞ, Yüksel ÇETİN Yayın Danışma Kurulu Hüseyin İpek, Enver Şengül, Levent Uslu, Mustafa Kuzugüden, Güven ydın, M.Besim Müftüoğlu, Vasfi Karakaş Editör Burcu Eda ERDEM Görsel Yönetmen & Sayfa Tasarımı ydan VCI İllustrasyonlar ydan VCI Cennet KRC Metin Yazarı Mustafa ŞPŞP Cansu Tuğba YILMZ Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Telefon: kucukcekmece@kucukcekmece.bel.tr Hazırlık Bab_ı Hayal Yayıncılık Küçükçekmece Belediyesi nin çocuklara armağanıdır. 5

6 bilge çocuk Bilge nin Günlüğü Bilge nin Günlüğü Dünya Okulu Küçük bir dünya olan bilgi evleri sanki bize çok uzaktı, sanki buralara hiç yapılmayacaktı. İşte sonunda oldu. Buraya da küçük bir dünya açıldı. Bir küçük dünya olan bilgi evimizde her şey var; her türlü faaliyet, her türlü aktivite. Her an bize deneyim kazandırıp, büyük yararlar sağlıyor. Bunların bize ileride faydalı olacağına inanıyorum. Bilgi evimizin ilk açıldığı günlerde çok heyecanlandım. Bir an önce kaydımı yaptırıp, orada olmak istedim. Kardeşlerimle birlikte oraya girdiğimde gerçekten küçük bir dünya ile karşılaştık. Burayı ben ve kardeşlerim çok sevdik ve her türlü faaliyetin her türlü aktivitenin içinde olmaya çalıştık. Daha dört yaşında olan kardeşim bile burayı çok sevdi ve buraya kendisi bir isim koydu: Dünya Okulu. Bilgi evimizdeki etüt çalışmalarımızın derslerime büyük katkısı olduğuna inanıyorum. Bilgi evimizde gezilere gitmeye başladık. Bu gezilerin İstanbul u tanımamda çok faydası oldu. Daha da olacağına inanıyorum. Geziler çok zevkli ve eğlenceli geçiyor. Bilgi evi arkadaş ilişkilerimde ve kendimi geliştirmede çok faydalı oluyor. Bunun meyvelerini bile aldım. Okulların kapanacağı sırada Bilgi evindeki Türkçe öğretmenim bana kapanış programında sunuculuk yapmamı teklif etti. Ben de kabul ettim. Ben altıncı sınıfa gelene kadar bu kadar kişinin önünde hiç konuşmamıştım, çok heyecanlıydım. İlk önce bilgi evi içinde İstanbul Şiir Programı nda sunuculuk yaptım. Daha sonra da birkaç haftalık çalışmanın ardından CKSM de kapanış programında sunuculuk yaptım ve yavaş yavaş zincirlerimi kırdım, heyecanımı yendim. Şimdi arkadaşlarımla büyüklerimle ve öğretmenlerimle daha rahat konuşuyorum. Bu olay bilgi evimizde deneyim kazanmanın nasıl olduğunun küçük bir örneğidir. Benim gibi deneyim kazanan, mutlu olan birçok arkadaşım var. Kısaca bilgi evleri öğrencileri geleceğe hazırlayıp, hayata bir bakış açısı kazandırıyor. Bazı kulüpleriyle eğlendiriyor, bazı kulüpleriyle öğretiyor. Orası bizim küçük dünyamız. Kardeşimin deyimiyle Dünya Okulu muz hiç kapanmasın istiyoruz. Eğlenceli Bilginin dresi, Küçükçekmece Bilgi Evleri İbrahim ÇETİNBŞ 6. Sınıf Söğütlüçeşme Bilgi evi 6

7 tatürk ü nlamak bilge çocuk Küçük Ülkü Hayata Gözlerini Yumdu Türkiye nin Küçük Ülkü olarak tanıdığı tatürk ün manevi kızı Ülkü datepe, 80 yaşında geçirdiği trafik kazası sonucunda vefat etti. Ülkü datepe ( ) dı Ülkü. Biz onu fotoğraflarla tanıdık. tatürk ün en küçük manevi kızı. Bebekliğinden 6 yaşına kadar tatürk ün yanında Çankaya Köşkü nde yaşamış; kısa saçlı, kısık gözlerinin içi gülen ve babasına neşe verdiği her halinden belli olan küçük bir kızdı. Kendisi 6 yaşında iken manevi babası tatürk hayatını kaybedinceye değin ona yurt gezilerinde eşlik etmiş ve onun çocuk sevgisinin simgesi olmuştur. Ülkü tamıza tatürkçüm diye seslenirdi. Yaşamı tatürk ün annesi Zübeyde Hanım ın evlatlık kızı Vasfiye Hanım ile Fransızca öğretmeni ve gar şefi Mehmet Tahsin Çukurluoğlu nun kızıdır. Zübeyde Hanım ın küçük yaştan itibaren yetiştirdiği Selanikli Vasfiye Hanım, Zübeyde Hanım ın ölümünden sonra bir süre tatürk ün kızkardeşi Makbule Hanım la kalmış, tatürk kendisini Gazi Orman Çiftliği nde istasyon şefliği yapan Mehmet Tahsin Bey le evlendirmişti. Vasfiye Hanım ile Mehmet Bey in çocukları olacağını öğrendiğinde ister kız, ister erkek olsun Ülkü isminin verilmesini isteyen tatürk, 9 aylıkken Ülkü yü Çankaya Köşkü ne aldırdı ve biraz büyüdüğünde onu yurt gezilerine götürmeye başladı. Yıllar boyu kullanılan ünlü Türk alfabesi kapağında tatürk ün isteği üzerine tatürk ü minik Ülkü ye harfleri öğretirken gösteren İhap Hulusi tarafından yapılmış resimleri yer aldı. Ülkü, tatürk ün çocuk sevgisinin simgesi oldu. dı hep Küçük Ülkü olarak geçti. Dokuz aylıkken Çankaya Köşkü ne taşınan Türkiye nin çocuğu, tatürk ün manevi kızı Ülkü, babası öldüğünde henüz altı yaşındaydı. Yaşamı boyunca taşıyacağı bir sıfatın farkında değildi. 7

8 bilge çocuk Bilgi Evlerinden Küçükçekmece Bilgi Evleri Piknik Düzenledi Söğütlüçeşme, Halkalı, İnönü, Taştepe, Sefaköy, Cennet, Fatih Bilgi Evlerinde eğitim gören üyeler ve aileleri Şamlar Kent Ormanı nda düzenlenen piknikte buluştu. Toplamda 800 kişinin eğlenceli bir gün geçirdiği pikniğe Küçükçekmece Belediye Başkanı ziz Yeniay da katıldı. 8 Eğlendiler, stres attılar Piknikte, Başkan Yeniay öğrenciler ve aileleri ile sohbet ederek, onların bu eğlence dolu gününe ortak oldu. Yeniay, Çocukların eğitimi ve geleceğini önemsiyoruz. Bu yüzden eğlenceli bilginin adresi Bilgi Evlerimizi de önemsiyoruz. Bilgi evlerimizde, uzman eğitmenler ve öğretmenler nezaretinde, çocuklarımız hem öğreniyor, hem de eğleniyor. İkitelli, Kanarya ve tatürk Mahallesi nde yapılacak yeni Bilgi Evleriyle öğrenci sayımızı 60 bine çıkarmayı hedefliyoruz. Bilgi Evleri çocukların hem eğitimine hem de sosyal hayatına büyük katkılar sağlamaya devam edecek. diye konuştu. Balon patlatmaca, sandalye kapma, yumurta taşıma yarışmalarının yapıldığı piknikte, öğrenciler hem marifetlerini sergiledi hem de aileleriyle eğlenceli vakit geçirerek stres attı. Gün boyunca Küçükçekmece Belediyesi tarafından görevlendirilen sağlık ekibi de piknikte hazır bulundu.

9 Üç Bin Minik Fırça, Yeşil İçin Dokundu Daha yaşanabilir bir doğa hedefiyle yola çıkarak, Türkiye nin ilk çevreci kamu binasının temellerini geçtiğimiz günlerde atan Küçükçekmece Belediyesi, üç bin minik fırçayı dünya çevre günü etkinliğinde bir araya getirdi. 5 Haziran Dünya Çevre Günü etkinlikleri çerçevesinde gerçekleştirilen Çevre İçin 3 Bin Dokunuş projesi kapsamında, Küçükçekmece Gölü kıyısını kaplayan 1. 5 kilometre uzunluğundaki resim kağıdına tam 3 bin çocuk aynı anda resim yaparak, Dünya Çocuk Rekorunu kırdı. Etkinliğe Küçükçekmece Belediye Başkanı ziz Yeniay, Guinness Türkiye Temsilcisi Prof. Dr. Orhan Kural, Küçükçekmece Milli Eğitim Müdürü dem Koca, binlerce çocuk ve Küçükçekmeceliler katıldı. Etkinlikle, çevre konusundaki duyarlılığını çocuklarla birlikte dünyaya duyurmayı hedefleyen Küçükçekmece Belediye Başkanı ziz Yeniay, Dünya Çevre Günü nü unutulmaz kılmak istediklerine dikkat çekerek, Küçükçekmece yeşil noktasında ilklerin öncüsü olmaya devam etmektedir. İlk yeşil sertifikalı kamu binamızın temellerini attık. Bu çalışmalarımızın anlamı daha fazla yeşil, daha fazla ağaç, daha temiz bir ortam demektir. Bizler 3 bin minik yürekle birlikte bu etkinlikte dünyaya Biz Küçükçekmeceliler olarak dünyamızı seviyoruz, çevremizi kirletmeyeceğiz, kirletenlere de müsaade etmeyeceğiz diye haykırıyoruz. Projede emeği geçen herkese teşekkür ederim. diye konuştu. 1.5 Kilometrelik Resim İle 30. Dünya Çocuk Rekoru Kırıldı Daha yeşil bir çevre hassasiyetiyle faaliyetlerini sürdüren Küçükçekmece Belediye Başkanı ziz Yeniay ın fırça sürüşüyle başlayan etkinlikte; 3 bin çocuk 1, 5 kilometre uzunluğundaki kağıdın her iki tarafını kaplayarak, çevre problemlerinin çözümüne dair önerilerini ve fikirlerini resmetti. Gölümüz Temizleniyor Küçükçekmece gölünün hızla temizlendiğinin altını çizen Yeniay, Gölümüz hüzünlü ve üzgün. ma artık temizleniyor. Büyükşehir belediyemiz kolektörleri bitirmek üzere. Biz tekrar gölde yüzmek, balıkçılarla vakit geçirmek istiyoruz. Bizden sonraki çocuklarında onları kullanması gerekir. diyerek, çocukların da doğayı sahiplenmesi gerektiğini belirtti. 9

10 bilge çocuk Bilgi Evlerinden Mental ritmetik Programına İlgi Büyüktü Küçükçekmece Bilgi Evleri Eğitim Koordinatörü Yüksel Çetin tarafından düzenlenen, Mental ritmetik Eğitim Programı büyük ilgi gördü. Programa katılan öğrencilerimiz, daha etkili ve verimli düşünmeyi ve beyinlerini daha etkin kullanmayı öğrendiler. Mental aritmetik 5-14 yaş grubu çocuklar için kullanılabilen beyin geliştirme programıdır. Hesap makinası, kağıt- kalem kullanmadan aritmetik işlemleri çok hızlı ve doğru bir şekilde yapmanızı sağlar. Bellek konsantrasyon, gözlem, odaklanma reflekslerini geliştirerek beynin sağ ve sol loblarının gelişmesine ciddi katkıda bulunur. Mental aritmetik eğitiminde toplama ve çıkarma işlemlerinde sayı yerine boncukların yer aldığı abaküs kullanılmaktadır. Eğitim Koordinatörümüz Yüksel Çetin, mental aritmetik programının faydalarının oldukça fazla olduğunu belirtti. Mental aritmetiğin, öğrenirken eğlenmenin ve stresi azaltmanın huzurunu yaşattığını belirten Çetin : Hafızayı güçlendirir. Kararlılığı ve hesaplama becerisinin hızlılığını mantıksal nedenlerle artırır. Daha uzun konsantrasyon süresi sağlar. Daha yüksek öğrenim kapasitesi ve öz saygı sağlar. Hayal gücü yeteneğini ve görsel hafızayı artırır. nlama seviyesini ve hızını artırır. Daha üstün gözlem ve zihinsel canlandırma yeteneği sağlar. Kesin hüküm verme ve dinleme becerisi kazandırır. Dedi

11 Bu Kütüphaneler Canlı Okul için her şey yapabilirsiniz, eğer okulun bir kitaplığı yoksa hiçbir şey yapmamış olursunuz. Demiş 19. Yüzyılın Fransız siyasetçilerinden Juley Ferry. Belediyemiz bizler için eşi benzeri olmayan iki bilgi evi binası inşa etti. Elbette en özel yerleri olarak kütüphaneleri tasarlanmalıydı, öyle de yaptılar. Kütüphanelerimiz bilgi evinin önemli yaşam alanlarından biri. Halkalı Bilgi Evi nden Sümer Daşdan, kütüphanelerimiz hakkındaki düşüncelerini dergimiz için paylaştı. Derslerimle ilgili yapmam gereken araştırmalar için kütüphanedeki bilgisayarlardan faydalanıyoruz. Bilgisayarlarımızın parolalarını öğretmenlerimiz ve sorumlu öğrencilerimiz biliyor. Doğru sitelerin takip edilmesi sağlanıyor. Böylelikle internet kontrollü şekilde kullanılıyor ve arkadaşlarımız zararlı sitelerden uzak duruyor. Bu kütüphanede canlı bir ortam var. Her tarafta çeşit çeşit kitap var. İnsan ister istemez normalde okuyabildiğinden daha çok okuyor. Böylelikle daha hızlı ve etkili okumayı öğreniyoruz. Kitabın kalınlığına ve konusuna göre 1-3 hafta arası evlerimize götürebiliyoruz. Kitap okuyup özet çıkaran arkadaşlarımıza hediye kitaplar veriyoruz. dını bilmediğimiz birçok yazarın kitabını okuyor, gittiğimiz fuarlarda onlarla tanışma imkânı buluyoruz. Kütüphanemize birçok kitap, öğrenci ve velilerin bağışı ile geldi. Gelen kitaplar arasında karalanmış, yırtılmış, okunamayacak haldeki kitaplar da bağışlanıyor. Onları geri dönüşüme yolluyoruz. Talep ettiğimiz kitaplar yoksa da öğretmenlerimiz bizim için buluyor. Bilgi evlerimizin Bilge Çocuk adlı bir dergisi var. Bu dergimiz için kütüphanemizin ayrı bir köşesi bulunmakta. Oradaki dergilerimizi her hafta yenilemek zorunda kalıyoruz. Çok eğlenceli aktiviteleri olan dergimizin bulmaca sayfaları sürekli çözüldüğü için yenilemek durumundayız. nnelerimiz de kütüphanemize gelip kitap okuyorlar. Benim annem de son olarak Bir anne çocuğuna nasıl bakar? konulu kitap okudu. Bilgi evleri o kadar sorumluluk verici bir yer ki kendimize güvenememe sorunumuz kalmadı. Günde en az 500 kişi kütüphanemizden faydalanıyor. dedi. 11

12 bilge çocuk Bilgi Evlerinden Çizgilerin Dili: Karikatür Belediyemiz, gelecekte eğitimini güzel sanatlarda devam ettirmek isteyen yetenekli arkadaşlarımıza ücretsiz olarak güzel sanatlara hazırlık kursu vermektedir. Güzel sanatlarla ilgili okulların giriş sınavını kazanan öğrencilere eğitim bursu sağlamaktadır. Belediyemize bağlı yedi bilgi evinde öğrencilerin sanatsal gelişimlerine yönelik eğlenceli kurslar yer alıyor. Ele aldığı konuları komik veya iğneleyici olması için abartan ve çarpıtan resim türü olan karikatür de bilgi evlerimizde büyük ilgi görüyor. Karikatürist Yaşar Fırat tarafından tüm bilgi evlerimizde haftada iki saat karikatür kursu gerçekleştiriliyor. Karikatür; öğrencilerin bakış açılarında farkındalık yaratması dışında, onlara ikinci bir meslek edinmesini de sağlıyor. Yani bir öğrencinin gelecekte hem öğretmen hem karikatürist olabilmesini de imkân veriyor. Keskin zekânın ürünü olan mizahın öğrencilerin, kendi zihinlerinde de yeni kapılar açılmasına olanak veriyor. Karikatür, çizen öğrencilerimiz okullarında okul duvar gazetesi, bülten veya yıllıklarına çizgileriyle katkı sağlıyorlar. Karikatürün öğrenciye katkılarından bahsedelim: Karikatür, aynı okulda farklı sınıflarda eğitim alan öğrenciler için faydalıdır. Farklı yaş gruplarının çalışması aynı sınıfta rahatlıkla yapılabilir. Karikatür, öğrenciye tartışma fırsatı verir ve isteklendirme kazandırır. Karikatür, fen derslerinde özellikle deneylerde çizgisel anlatım ve çözümlerde kullanılabilir. Karikatür, öğrencide mantığı geliştirir, doğru sorgulamayı öğretir. Dahası, kavrama ve algılamayı pekiştirir. Karikatür, öğrenci için sıkıntı veren dersleri neşeli hale getirir. Karikatür, yer aldığı kitapları tek düzelikten kurtarır ve görsel zenginlik kazandırır. Karikatür, okulda kulüp faaliyetleri içinde yer aldığında: Öğrenci düşüncesini kendi çizgisiyle anlattığından, kendine ait bir eser yarattığının farkında varır. Öğrenci, okuldaki sosyal aktivitelere de bireysel veya grup olarak katılım sağlamış olur. Karikatür, okulda kol veya kulüp olarak haftada iki ders saati yer aldığında öğrenciye, sözel-dilsel, mantıksal-matematiksel, kişiler arası- sosyal, kişisel-içsel, doğacıvaroluşçu farklılıklar 12 geliştirir.

13 Güzel Sanatlara Hazırlık Belediyemiz Sanat Danışmanı ve Resim Öğretmeni Önder Taşyürek, resim atölyesi çalışmalarına katılan arkadaşlarımızın birer sanatçı adayı olduklarını belirtti. Sanat tölyesi, geçen yıl yaz döneminde tatile gitmeyen arkadaşlarımıza yaz okulu açmak amacıyla faaliyete geçmişti. 8 haftalık bir kurs düzenlenmişti. 8 haftada, resim sanatından 8 farklı teknik öğretilmişti. Talep fazla olunca normal sezonda da kurs devam etti. 8 ay süren bir çalışma programı yapıldı. Memnuniyet verici sonuçlar aldıklarını belirten Küçükçekmece Belediyesi Sanat Danışmanı ve Resim Öğretmeni Önder Taşyürek, Ne iş yaparsan yap, resim ve sanat önemli bir artıdır. Çünkü estetik bilgisine sahip olursun. Bu kurslardaki yetenekli çocuklarımızdan özel bir sınıf yapacağız. Onları güzel sanatlar liselerine ve fakültelerine hazırlayacağız. Yetenekli çocuklarımızı üniversite hayatlarının sonuna kadar takip edip yönlendireceğiz. Dedi. Güzel Sanatlar Okullarının Kontenjanlarının Büyük Bir Bölümünü Bizim Öğrencilerimizin Dolduracağı İddiasındayım. Taşyürek; Küçükçekmece merkeze uzak, sanata da uzak. Son yıllarda başkanımızla birlikte sanat etkinliklerine oldukça önem verildi. Sanatla buluşmamış, sanatı tanımamış, keşfedilmemiş yoğun bir nüfus var. Bizi bu heyecanlandırıyor. Buraya gelme imkânı bulamamış yeteneklerin ayağına biz gidiyoruz. Okullarda da atölye çalışmaları ve sergiler yapıyoruz. Normal sezonda hocalarımız sanat ve resmin alfabesini, tarihini öğretiyorlar. Yeteneklilere de resim sanatın tüm detaylarını öğreteceğiz. ileler çocuklarının ilgi duydukları alanlarda odaklanmalarına yardımcı oldular. çok önemli dersler veriyoruz. Burada aldığı sanat dersi hangi mesleği yaparlarsa yapsınlar, geleceklerine artı değer katacak. Sanat bilgileri sayesinde mühendiste olsa, grafiker de olsa, tekstilci de olsa, mesleklerinde ön plana çıkacaklar. Çünkü estetik ürünler meydana getirecekler. yrıca ellerindeki atık malzemeyi sanat eserine dönüştürmeyi öğreniyorlar. Her şeye farklı bakabilen, tasarruf eden, çevreci, fikir üretebilen nesiller oluyorlar. Diye konuştu. TUĞB ÇITK ( 8. SINIF) Resme ilgim vardı. 4. sınıftan beri kursa geliyorum. Öğretmenlerim sayesinde resim ve karikatüre olan ilgim ve bilgim arttı. Eğitimime güzel sanatlar alanında devam edeceğim. Burada çok değerli hocalar ile çalışıyoruz. Bu bizim için büyük şans. Bilgi evinde kendimi keşfettim. Daha önce zevk için resim çiziyordum. rtık meslek olarak yapmayı planlıyorum. İLYD GÜNDÜZ ( 7. SINIF) Resmi seviyordum. Bilgi evinin sürekli öğrencisiyim. Saz ve karikatür kurslarının yanı sıra resim kursuna da uzun zamandır katılıyorum. Gelecekte grafiker ya da iç mimar olmak istiyorum. Bu nedenle resim alt yapısını tamamlamalıyım. Bize bu imkânları sunan herkese teşekkür ederim. 13

14 bilge çocuk Bilgi Evi Kulüpleri Oyuncak Kulübü Oyuncağını Kendin Yap Yetişkinlerin günlük hayatta kullandıkları bütün araç ve malzemelerin küçük ve basit örnekleriyle oynayan çocuklar, farkında olmadan kendilerini hayata hazırlamaktadır. Kısaca hem eğlenmekte hem de öğrenmektedirler. İlk kez Taştepe Bilgi evinde kurulan Oyuncak Kulübü çok sevildi. Kulüp üyesi arkadaşlarımız,kendi oyuncaklarını yapıyor, sevdiklerine hediye ediyorlar. Pınar Yalçınkaya (Sözel Öğretmeni) - Oyuncak kulübünü 1 yıl önce başlattık. Çocukların kendi oyuncaklarını yapmaları el becerilerini geliştirmeleri ve bazı şeylerin değerini anlamalarını amaçladık. Hızlı tüketimin olduğu bir çağdayız. Bunun önüne geçmek için yeni nesle dokunmak gerekir. Çok yüksek katılımla kulüp çalışmaları yaptık. Devam zorunluluğu olmadığı için öğrenci ile daha genel faaliyet yürüttük. Havludan tavşan, çoraptan el kuklası, tahta kaşıktan kukla şişe, çorap, iplik, sünger ve kumaş gibi materyalleri kullanarak bebekler yaptık. Bu ürünlerimizi Bilgi evlerimizdeki sergimizle konuklarımıza gösterdik. Sezon kapanışında da CKSM deki sergide yer aldık. Bizim öğrencilerimiz bu toplumun üreten bireyleri olacak. Kendi oyuncaklarını yapıyorlar, hazıra konmuyorlar. Kendi emek ve uğraşlarıyla bir ürüne sahip oluyorlar. Bu çok önemli. Bu oyuncakları kullanıyor ve hediye ediyorlar. Hayal gücü ve tasarım yetenekleriyle zevkleri gelişiyor. Hayatın içinde zevk sahibi insanlar olacaklardır. sıl önemli yanımız sosyal etkinlik ve kulüplerimiz. ilelerinin daha çok ilgi gösterip takip etmelerini istiyoruz. Onlarla birlikte daha başarılı oluruz. Yasemin Kurt (6. Sınıf Öğrencisi) - Ben sabırsız birisiydim. Oyuncak kulübü bana sabretmeyi öğretti. Yavaş yavaş doğru şeyler yaparak sabretmeyi öğrendim. rtık atık olarak gördüğüm maddelerin nasıl değerlendirileceğini düşünmeye başladım. Bizler çocuğuz. Biz çocuklar için oyuncak güzel bir hediyedir. Burada kendi ellerimizle hazırladığımız oyuncaklardan sevdiğimiz arkadaşlarımıza hediyeler veriyoruz. Bilgi evlerine geldim ve el becerim gelişti. Derslerimde de daha başarılıyım. Bilgi evine gelmeden önce her gün farklı bir mesleğin hayalini kuruyordum. Şimdi meslekleri neye göre seçmem gerektiğini öğrendim. Şu anda moda tasarımcısı olmak istiyorum. Bu doğrultuda eğitimime devam edeceğim. Bilgi evine gelenle gelmeyen okul arkadaşlarımız arasında çok büyük alışkanlık ve davranış farkı var. Bilgi evine gelenlerin yanına kötü alışkanlık yanaşamaz. Bilgi evini herkese tavsiye ediyorum 14

15 Geleceğin Bilim İnsanları Geleceğin Bilim İnsanları Deney Kulübünde. Keşfetmekten asla vazgeçmeyen,inönü Bilgi Evi Deney Kulübü öğrencileri geleceğin bilim insanları olma yolunda ilerlemeye devam ediyor. Kulüp öğrencisi arkadaşlarımız derslerde almış oldukları teorik bilgiler ışığında bilimsel deneyler yaparak bilgilerini pekiştirmiş oluyorlar.esra Demirel, Mehmet li Yazıcı, leyna Erdem, Deniz Şimşek, Tayfur Çetin, Emre Mısır arkadaşlarımız kulübün hiçbir faaliyetini kaçırmıyorlar. Bilimi oynayarak sevdirmeyi amaçlayan, keşfi, merakı ve yaratıcılığı körükleyen, İnanılmaz eğlenceli bir kulüp, Haydi gelin bir deney yapalım Deneyin dı: tmosfer Basıncı, Oksijenin Yanması Deneyde Kullanılan Malzemeler: 1. Bardak 2. Tabak 3. Kâğıt Peçete 4. Gıda Boyası Deneyin Yapılışı: 1. Deneyde; Peçetenin ortasında delik açalım ve peçeteyi ıslatalım. Islak peçeteyi bardağın ağzına koyalım. Dikkat edelim - bu peçete hava kaçağının önlenmesi içindir. Mumu bardağın içine koyup yakalım veya yakıp bardağın içine koyalım. Diğer bardak ile kapatalım. Mum sönecek ve bardaklar bir birine yapışacak. Mumu yaktığımız zaman, bardağın içindeki oksijen tükenmeye başlayacak. Oksijen miktarı mumun yanması için yeterli olmadığında mum sönecektir. Oksijen miktarı azaldığı için, bardağın içindeki havanın basıncı da azalacak ve bu basınç atmosfer basıncından daha az olacak. 2. Deneyde; Tabağa su doldurup içine mumu koyuyoruz. Mumu yakıyoruz ve resimde gösterildiği gibi, mumu bardak ile kapatıyoruz. Mum sönecek ve su bardağa dolacak. Mumu yaktığımız zaman, bardağın içindeki oksijen tükenmeye başlayacak. Oksijen miktarı mumun yanması için yeterli olmadığında mum sönecektir. Oksijen miktarı azaldığı için, bardağın içindeki havanın basıncı da azalacaktır. ldığımız sonuçta atmosfer basıncı, su basıncı ile bardağın içinde havanın basıncına eşit olacaktır. 15

16 bilge çocuk Çizgi Roman 16

17 17

18 18

19 Merak Ettikleriniz Merak Ettikleriniz bilge çocuk Bukalemunların renk değiştirmeleri ortama adapte olmak, kamufle olmak diye bilinse de, vustralya nın Melbourne Üniversitesi nde yapılan araştırmaya göre, rakiplerine gözdağı verip, dişilerce fark edilebilmek için renk değiştirirler. Bukalemunun melanin üreten hücreleri, sarıdan kahverengi veya siyaha kadar çeşitli renkler üreten melanin taneciklerini yayar ve böylece bukalemunun başka renklere bürünmesini sağlar. Bukalemun Nasıl Renk Değiştirir? Deniz Suyu Neden Tuzludur? Yeryüzündeki bazı kayalarda tuz bulunur ve civarından geçen nehir ve çaylar, bu kayaları aşındırırlar. Bu aşınma ile sularına kayalardaki tuz karışır. Çaylar, nehirlere katılır; nehirlerde denizlere katılır. Böylece tuzlu su denizlere karışmış olur. Denizleri tuzlandıran başka etken ise deniz ya da okyanusların derinliklerinde bulunan kaynak sularıdır. Çok miktarda tuz barındıran bu sular, deniz dibindeki çatlaklardan, deniz suyuna karışır ve denizlerin tuzlanmasına sebep olur. Halk arasında yıldız kayması diye tanımlanan bu olayın aslında yıldızlarla hiç bir ilgisi yoktur. Güneş sistemimizin içinde Güneş ve gezegenlerin çekim kuvvetleri arasında sayısız göktaşı vardır. Bunlardan Dünya nın yakınından geçerken çekim alanına girenler, hızla atmosfere dalarlar. Sürtünmeden dolayı ısınırlar, yanarlar ve arkalarında parlak, çizgi gibi bir iz bırakırlar. Sonunda tamamına yakını, düşüşün son anında görülen parlamadan sonra yok olurlar. Yıldız gibi parlak göründükleri için yıldızın kaydığını düşünürüz. Yıldız Kayması Nasıl Olur? Gemiler Su Üzerinde Nasıl Durur? Gemilerin tonlarca yükü kaldırıp, su yüzeyinde taşıyabilmeleri için en alt kısımlarının hacimleri genişletilir. Böylece, gemiler kendi ağırlıklarıyla suyun kaldırma kuvvetini dengeleyip su üstünde durabilirler. Gemilerin su üstünde durmalarını sağlayan diğer bir etken de dengedir. Gemilerin dengede kalabilmeleri için en alt tabana gemiyi dengede tutacak bir ağırlık konulur. 19

20 bilge çocuk Belirli Günler ve Haftalar Birinci Dünya Savaşı sonunda imzalanan Mondros Mütarekesi ve Sevr ntlaşması yla yurdumuz tamamen elimizden alınıyor, vatanımızda hür olarak yaşama hakkımıza son veriliyordu. Yüzyıllardır üzerinde bağımsız olarak yaşadığımız bu topraklar düşmanlara veriliyor, bizim de bunu kabul etmemiz isteniyordu. Türk milletinin bu durumu kabul etmesi elbette mümkün değildi. 19 Mayıs 1919 da tatürk ün Samsun a çıkmasıyla, lideriyle kucaklaşan nadolu, tatürk ün önderliğinde Kurtuluş Savaşı nı başlattı. masya Genelgesi nin yayınlanmasının ardından Erzurum ve Sivas Kongreleri yapıldı. Daha sonra 27 ralık 1919 da nkara ya gelen tatürk, 23 Nisan 1920 de TBMM yi kurdu. Böylece hem memleketin yönetimi, halkın iradesine verilmiş oluyordu. Hem de Kurtuluş Savaşı nın merkezi nkara oluyordu. TBMM yaptığı görüşmelerde yurdun durumunu 20 ve kurtuluş çarelerini aradı. Misak-ı Millî sınırları içinde vatanın bir bütün olduğu görüşünden hareketle, düşmanla mücadele kararı alındı. Oluşturulan düzenli ordularla savaşa girildi. İlk başarı, Doğu da Ermeni çetelerine karşı kazanıldı. Daha sonra, Batı cephesinde, Yunanlılarla, I. İnönü ve II. İnönü Savaşları yapıldı. Bu savaşların kazanılmasıyla Yunanlılara büyük bir darbe indirilmiş oldu. Bunun üzerine Yunan ordusu yeniden saldırıya geçti. Saldırı üzerine Mustafa Kemal, ordularına: Hattı müdafaa yoktur sathı müdafaa vardır. Bu satıh, bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça terk olunamaz. emrini verdi. Türk askeri, büyük bir azim ve fedakârlıkla bu karara uydu. 23 ğustos ve 12 Eylül 1921 tarihleri arasında yapılan Sakarya Meydan Muharebesi ile, Türk milleti 1699 Karlofça ntlaşması ndan beri ilk defa toprak kazanmaya başlıyordu. Sakarya Savaşı, Türk milletinin savunma durumundan taarruz durumuna geçtiği önemli bir savaş olarak da tarihe geçti. Bu zafer sonunda, TBMM tarafından, Mustafa Kemal e Gazi unvanı ve Mareşal rütbesi verildi.

21 Türk tarihinin dönüm noktalarından biri olan Sakarya Savaşı ndan sonra, büyük bir taarruzla düşmanı tamamen yok etme kararı alındı yılı ğustosuna kadar, hazırlıklar tamamlandı. Güneydeki Türk birlikleri, büyük bir gizlilik içinde Batı cephesine kaydırıldı. İstanbul daki cephane depolarından silah ve cephane kaçırıldı. İtilaf Devletleri tarafından tahrip edilerek kullanılmaz hâle getirilen toplar onarıldı. Yeni silâhlar satın alındı. Ordumuza taarruz eğitimi yaptırıldı. Bu hazırlıklardan sonra, Gazi Mustafa Kemal in başkomutanlığını yaptığı ordumuz, 26 ğustos 1922 de düşmana saldırdı. Bir saat içinde düşman mevzileri ele geçirildi. 30 ğustos ta düşman çember içine alındı. Sağ kalanlar esir alındı. Esirler arasında Yunan Başkomutanı Trikopis te vardı. Bu savaş, tatürk ün başkomutanlığında yapıldığı için Başkomutanlık Meydan Muharebesi olarak adlandırıldı. Büyük Taarruzun başarıyla sonuçlanmasından sonra düşman, İzmir e kadar takip edildi. 9 Eylül 1922 de İzmir in kurtarılmasıyla yurdumuz düşmandan temizlenmiş oldu. Hain düşmanın, haksızca ve alçakça işgaline dur diyen ve kanımızın son damlasını akıtmadan yurdumuzu bırakmayacağımızı dünyaya ispatlayan bu büyük zaferi her yıl, 30 ğustos günü, bayram yaparak kutluyoruz. Zafer Bayramı, ilk defa 30 ğustos 1923 günü fyonkarahisar, Denizli, Kahramanmaraş, nkara ve İzmir de kutlanmıştır. Resmî olarak Zafer Bayramı ilân edilmesi 1935 yılının mayıs ayında olmuştur. Zafer Bayramı, tüm yurtta törenlerle kutlanır. Devlet erkânı ve birçok vatandaş, nkara da nıtkabir i, diğer illerde de anıt ve şehitlikleri ziyaret edip, Mustafa Kemal tatürk e, silâh arkadaşlarına ve komutasında savaşmış askerlere şükranlarını sunar. 21

22 bilge çocuk Makale Ben, çocuğunuz Psikolog Cafer Çataloluk Beni tanıyorsunuz değil mi? Ben sizin çocuğunuzum. Hani şu ufacık olan. Daha çocukluk oyunlarınızda ilk gençlik umutlarınızda düşündüğünüz ben. Ben sizin çocuğunuzum. Evlenirken beni yapmak için ikinizde hayaller kurmuştunuz. Ben, hani 9 ay boyunca dokunduğunuz, okşadığınız, sağlıklı olayım diye dualar ettiğiniz. Hangi müziğin anne karnında gelişimi etkilediğini araştırdığınız, yemelerinize içmelerinize dikkat ettiğiniz sırf bana zarar vermemek için, tutkuyla bağlandığınız sigaranızdan, içkinizden vazgeçtiğiniz kişiyim ben. Hani cinsiyetimi öğrenir öğrenmez bana uygun, renk renk elbiseler aldığınız, isim bulmak için en uzun mesaiyi geçirdiğiniz, bu yüzden dedelerden ninelerden hatta arkadaşlarınızdan gelen baskıya boyun eğmemek için çaba sarf ettiğiniz ben. Daha ben doğmadan kulağıma çalınan nağmelerinizdeki kaygıları, umutları, beklentileri, öfkeleri hatırlıyorum. Ben daha doğmadan beni doktor yaptınız, en iyi topçu oldum, en iyi popçu oldum, dergâhınızın en iyi şahsiyeti oldum, hatta doğmadan evlendirdiniz beni, çocuklarım oldu Ben daha doğmadan babam evden uzaklaştı kimi zaman, cinsiyetime göre hayal kırıklıkları yaşadınız ve bu yüzden çevreden gelen saldırılara göğüs gerdiniz. Ben daha doğmadan gideceğim okul belliydi, hatta arkadaşlarımı bile seçtiniz nerdeyse. Hayallerinizi biliyorum bana dair, ben en güçlü, ben en akıllı, ben en güzel/yakışıklı, ben en sizi temsil eden, ben en terbiyeli, ben en saygılı, ben en iyi hakkını savunan, ben iyi, en iyiydim sizin 22

23 beklentilerinizde. Kısacası ben daha ben olmadan sizin iç dünyanızda en iyi siz temsili olmuştum. Kabul edin daha ilk doğduğumda eciş bücüşlüğümle önce anne, sen inanamadın beni doğurduğuna; baba sen şaşırdın, sana neremin benzediğini araştırdın içinden, anne sen de. Sonra yavaş yavaş beni sahiplenmeye ve beslemeye başladınız. İlk emzirme denemeleriniz bir felaketti. Ne kadar kaygılıydınız. nne, ilgini çeken ilk şey memene yapışan damağım ve içinden çekilen bir şeyi hissetmekti ve ardından uykusuz gecelerde büyüttünüz beni. Bütün büyütmelerinizde hep birini büyüttünüz, hep birine kızdınız hep birini yetiştirdiniz ama bu tamamen ben değildim. Bana benzemiyordu bir kere, ben olduğum kadardım topu topu, siz yaramaz birinden söz ediyordunuz oysa ben kendi hayat alanımı genişletmeye ve hayatın sınırlarını öğrenmeye çalışıyorum. Çünkü sorularıma tam cevap verdiğinizi pek hatırlamıyorum, genelde tam dinlemeden evet ya da hayır deyip geçiştiriyordunuz. Ben bir arkadaşıma bir eşyamı vermişsem sizin istemediğiniz hayır deyip kızdınız ya da vurdunuz kimi zaman, oysa ben sizin nedenleriniz ve insanlarla ilişkilerinizi bilmiyordum sizde yeterince anlatmadınız. nlattığınız kelime ve kelime bağları çoğu zaman çok anlamadığım tarzdaydı ya da fazla basitleştirip benim için sıkıcı yaptınız, dinleyemedim. Sonrada ben yaramaz oldum dilinizde ve kendimi yaramaz olarak tanıdım. rdından sevdim bu oyunu ya da bu oyunlarla ilişki kurdum sizinle. Yemekte sorun yaptım, uykuda sorun yaptım, çünkü buysa rolüm en iyisini oynamalıydım. Beni çok sevdiğinizi söylediniz.kimi zaman izin verip, kimi zaman her nedense izin vermediğiniz şeyler yaptığımda bana küsmekle, bırakıp gitmekle, beni sevmemekle tehdit ettiniz. Ben de güvenemedim varlığınıza sizi kaybetmemek için bir oyunun içinde buldum kendimi. Bir düşünün iki elimden tutuyorsunuz, uçurumun başında ve Bırakırım ha, bilmem ne yaparsın? diyorsunuz. Sahi bırakır mısınız? Bırakmasanız bile niye bana ne istediğinizi daha başka yollardan söylemiyorsunuz. Emin olun siz bana doğrudan ve açıklayarak söylerseniz ben gereğini yaparım. Benim kendimi ifade etmem, kendimi tanımam için bana izin verin ben olan beni çok seveceksiniz. Yoksa sevgili anne ve babam, bütün varlığım sizinle süren kabul ve ret üzerinden organize bir oyunda bulursunuz beni. Hep bulduğunuz gibi. Ben ben olamam siz hep bu sorunla uğraşırsınız. Benim ben olmam için izin verin mutlak olacağım en iyi şey olacağım. Sadece yol çizin ve sevginizden, güveninizden ve bana güvenden mahrum bırakmayın beni. 23

24 bilge çocuk Ülkeleri Tanıyalım zerbaycan zerbaycan, resmî adıyla zerbaycan Cumhuriyeti, Güney Kafkasya da bulunan bir Türk devletidir. Hem vrupa hem sya da toprağı bulunan zerbaycan, bir Türk halkı olan zerilerin yoğun şekilde yaşadığı ikinci ülke konumundadır. Ülkenin başkenti Bakü dür. Türklerin zerbaycan ı kendilerine yurt edinmesi milattan önceki çağlara kadar iner.zerbaycan a Kafkasların kuzeyinden Derbend yoluyla gelip yerleşmişlerdir. Bu sebeple Derbend e Türk kapısı denmiştir. Selçukluların zerbaycan da görülmeleri ise yılları arasındadır.14. yüzyılda Karakoyunlular ve kkoyunluların egemenliklerine girmiştir. Daha sonra da fşarlar, Zendler ve Kaçarlar tarafından yönetilmiştir. Zand Hanedanı nın yıkılışı ile Kaçar Hanedanı nın kuruluşu sırasında burada Bakü, Kuba, Şeki, Gence, Karabağ, Revan, Nahçıvan, Derbent, Serab, Lenkeran, Şeki, Şamahı, Tebriz, Urmiye, Erdebil, Hoy, Maku, Marağa ve Karadağ gibi bağımsız hanlıklar belirmiştir Rus-İran Savaşları nın ardından 1813 yılında bu hanlıkların büyük bir kısmı Rusya İmparatorluğu hâkimiyetine girmiştir. Türkmençay ntlaşması ile İran, Rusya nın Revan Hanlığı, Nahçıvan Hanlığı ve Taliş Hanlığı nın güney bölümü üzerindeki hâkimiyetini tanımıştır de Rusya İmparatorluğu nun egemenliğine girmiştir de Kafkasya Kurultayı nı toplamış ve 28 Mayıs 1918 de de zerbaycan Demokratik Cumhuriyeti ni kurmuşlardır. Bu devlet Orta Doğu da ilk cumhuriyet olmuştur. ncak 1920 de Kafkasya ötesi Sosyalist Sovyet Cumhuriyetler Birliği ne katılmıştır. 30 ğustos 1991 de SSCB nin çöküşüyle bağımsızlığını yeniden ilan etmiştir. zerbaycan Cumhuriyeti, kardeş ve dost Türkiye Cumhuriyeti ile ekonomik, sosyal, kültürel ve diğer alanlarda iyi ilişkiler içindedir ve önemli anlaşmalar yapılmıştır. zerbaycan, Türk işadamları tarafından gerek yatırım ve gerekse ticari faaliyet bakımından tercih edilen bir ülkedir. Devlet adamlarının şu sözleri ülkeler arasındaki bağın derinliğini ifade etmektedir. tatürk: zerbaycan ın sevinci bizim sevincimiz, kederi bizim kederimizdir. Haydar liyev: Biz bir millet, iki devletiz. Ebulfez Elçibey: İki kardeşin yan yana ayrı devletler kurduğu nerede görülmüştür. zerbaycan ve 24 Türkiye olarak en kısa zamanda birleşmeliyiz. zerbaycan halk oyunu zerbaycan yerel kıyafeti Bakü den akşam üstü bir görüntü

25 Yeşil Sayfa bilge çocuk Orman Yangınları Serbest yayılma eğiliminde olan ve ormanda yaşama birliğine katılan canlı ve cansız bütün yanabilir varlıkları yakıp yok edebilen ateşe orman yangını denmektedir. Orman yangınlarının çıkış sebeplerine baktığımızda, yıldırım gibi doğal nedenlerin % 5-6 oranında kaldığını, diğer bütün yangınların çıkış sebebinin insan olduğunu görmekteyiz. Dolayısıyla ülkemiz ormanları için en tehlikeli varlığın İNSN olduğunu söylemek yanlış olmaz. Her yıl dünyada ortalama 4 milyon hektar, kdeniz kuşağında ise ortalama 550 bin hektar orman yanmaktadır. Özellikle Hatay dan başlayıp kdeniz ve Ege sahil bölgelerinden İstanbul a kadar uzanan kıyı bandı yangınlar açısından en riskli bölgelerdir. Orman yangını söndürme çalışmaları; vrupa birliği ülkelerinde olduğu gibi felaketlerle mücadele edecek ulusal düzeyde sivil ve askeri görevlilerin oluşturacağı büyük bir organizasyon kurulmalı ve orman yangınları ile mücadele bölümünde ormancı yangın uzmanları yer almalıdır. Orman Yangını Türleri Örtü yangını: Orman toprağının üzerinde yer alan ibre, dal, kesim artıkları, ot, funda, diri örtüyü yakar. Tepe yangını: sli ağaç türleri başta olmak üzere bitki topluluğunun tümüne zarar verir. Toprak yangını: Orman toprağı üstünde ve altında turbalarda oluşan yangınlardır Ziraat ve tarım alanı (kırsal alan) yangınları: Bağ, bahçe, anız, zeytinlikler, meyvelikler kısacası tarım alanlarında oluşan yangınlardır. Orman Yangınlarını Etkileyen Faktörler Yanıcı Madde: Ülkemizdeki yanıcı madde tipleri orman ekosistemini oluşturan çeşitli bitki türleri ve ölü kısımlardan oluşurlar. Çeşitli bitki türleri ve bunların kuruması sonucu dökülen dal ve yapraklar, kuruyan otlar, ölü örtü, ormanların altlarında bulunan ince yanıcı maddeler ormanda yangının ilk başlaması ve tutuşması açısından çok önemlidir. Yanıcı maddenin nemi, biçimi, miktarı, boyutu, yatay ve dikey devam etmesi önem arz eder. Çeşitli incelikte ve kalınlıkta karışımların istiflenme kalınlıkları, istiflenmenin şekli çok önemlidir. Yanıcı maddeyi oluşturan birleşimde bulunan elamanların ebatları orman yangınları açısından önemlidir. Yerin Yapısı: Bakı, yükseklik, arazi meyili, arazi şekli (röliyef), dar dereler yangının seyrini etkiler.yer yapısının orman yangınlarında büyük etkisi vardır. Yangınların seyri incelendiğinde yangınlar gündüz yamaç aşağı yavaş ilerler. deta hafif rüzgarlı denizdeki dalgayı andırır. Yamaç yukarı ise yangın çok hızlı hareket eder ve bir anda tepeye çıkar. Bunun nedeni yokuş yukarı devam eden yangının alevi yakıtlara yakın olmasından dolayı önündeki yanıcı maddeyi radyasyon ısısı ve yayılma ısısı ısıtmasıdır. Hatta kendine özgü davranış biçimi oluşturur. Yangın yamaç yukarı dar açı ile çıkar, yamaç aşağıya geniş açı ile iner Hava Halleri: Yağış, nisbi nem, sıcaklık ve rüzgar hızıdır. Nisbi nemin düşük, sıcaklık ve rüzgar hızının yüksek olması yangın riskini artıran faktörlerdir 25

26 bilge çocuk Söyleşi Söyleşi: İrem Nur Genç, yşenur Özer, Selin Keskin, Büşra kbaş, Mehmet Fatih Yakışır, leyna slan, lper Taşçı Biz oyuncaklarımızı hep kendimiz yaptık Dergimizin bu sayısında, Küçükçekmece nin çehresini değiştiren, kurduğu hayalleri kararlılık ve çalışkanlıkla birleştirerek başarıya ulaşan değerli belediye başkanımız ziz Yeniay ile bir söyleşi yaptık Sizin çocukluğunuz nasıldı? Benim çocukluğum köy hayatında büyüdüğümüz için çok yoğundu. Genelde akşam 10 da yatıp sabah 5 te kalkar ve çalışmaya başlardık. Beş yaşında babamla tarla sulamakla meşgul olduğumuz dönemler vardı. Yalnız başıma gece karanlıkta kaldığımı hatırlarım. Bazen bir hayvanla dağın başında bazen bahçede çalışarak geçti çocukluğumuz. Her çocuk gibi oyunumuz da oldu ama çalışarak geçirdik daha çok. Mesela eğimli bir sokakta oturuyorduk çok kar yağardı o dönemlerde. Kış günleri okuldan geldiğimizde çantalarımızı atıp kızakla kaymaya giderdik. Topumuz yoktu. Bezden toplar yapıp oynardık. Telden oyuncaklar arabalar yapardık. hşap bilyeleri tekerlek olarak kullanıp arabalar yapar oynardık. Biz hep kendi elimizle oyuncaklarımızı yaptık. rkadaşlarımızla bu oyuncakları paylaştık. İki çubuk parçası bizi eğlendirmeye yeterdi. Şimdiki çocuklar çok şanslı; ne isterlerse ulaşabiliyorlar ama biz de şanslıydık çünkü kendimiz ürettik oyuncaklarımızı ve arkadaşlarımızla paylaşarak çok eğlenceli bir çocukluk yaşadık

27 Hayal kurmakla hayalci olmayı karıştırmamak gerekir. Kararlılık ve çalışkanlık olmadan sadece hayallerle başarıya ulaşamazsınız. 2 Çocukken hangi oyunları oynardınız? Misket oynamayı çok severdik. Bunun dışında ahşap topaçlar vardı, onlarla oynamayı severdik. Saklambaç, körebe, çelik-çomak oynardık. Şimdiki çocukların elinde çok sayıda oyuncak var. O dönemde bizim bir tek ailemiz ve arkadaşlarımız vardı, dünyamız bunlardan ibaretti. Siz bugün televizyonda bütün dünyayı seyrediyorsunuz. Siz şimdi bilgisayarda sanal oyunlar oynuyorsunuz ama biz arkadaşlarımızla sokaklarda oynardık. Baba olarak ziz Yeniay ı anlatır mısınız? Biz çok yoğun çalışan insanlarız. Var gücümüzle İstanbul a hizmet ederken, bu yoğun iş temposu içinde asla unutmamamız gereken bize ihtiyacı olan bir ailemiz olduğudur. 3 ilemle güzel, eğlenceli vakit geçirmek için çok fazla gayret gösteriyorum. Baba olmak, çocuğunu beslemekten, onun maddi ihtiyaçlarını karşılamaktan ibaret değil. Çocukların babalarından ilgi ve sevgi görmek kendileriyle vakit geçirmesini istemek gibi beklentileri var. Bunların da çocuklara sağlanması gerekiyor. Özellikle bir baba olarak çocuklarımın benden bekledikleri ilgi, sevgi ve şefkatin farkındayım ve bu beklentileri karşılamak için elimden geleni yapıyorum. Bu sorumlulukların yanında da onların topluma faydalı bireyler olması için gayret gösteriyorum. Her çocuk istediği ölçüde bilgi ve kültüre ulaşabilmeli Sihirli değneğim olsa; dünyanın, her insanın güldüğü, insanların birbirini sevdiği bir yer olmasını sağlardım. 27

28 bilge çocuk 4 Söyleşi Bilgi evlerinin önemini anlatır mısınız? Bilgi evlerinde yapamadığınız ödevleri, eksik derslerinizi takviye ediyoruz. ma bundan daha önemli olan kulüp faaliyetlerimiz var. Burada şunu görmek gerekiyor: Bugün bilgi evlerimizde 38 binin üzerinde öğrencimiz var. tatürk Mahallesi, Mehmet kif Mahallesi ve ardından Kanarya Mahallesi üzerinde birer bilgi evi daha olacak. Bunu niye yapıyoruz? İlk olarak çocukların zamanlarını iyi değerlendirmelerini istiyoruz. ilelerin ekonomik durumları dershanelere kurslara yetemeyebiliyor. Biz bu açmış olduğumuz merkezlerde dershane hizmeti de vermiş oluyoruz. Bu bizim ilçe olarak başarımızı ciddi olarak yükseltti. Şu anda biz Küçükçekmece olarak bilgi evlerinden sonra sınav başarılarında 18 ilçeyi arkamızda bırakıp seviyemizi yükselttik. Dershanelerin vermediği sosyal faaliyetleri veriyoruz. Yanlış arkadaşlık ve alışkanlıklara maruz kalmadan okul dışı zamanlarınızı en iyi şekilde değerlendiriyorsunuz. Buradaki arzumuz her çocuk istediği ölçüde bilgi ve kültüre ulaşabilmeli. İnsanlar gördüklerini isterler bilgiye ulaşmak istediler ve biz bu ilgiden çok memnunuz. nne ve babalara çok teşekkür ediyorum. Bize verdikleri emanetleri en iyi şekilde eğitmeye gayret ediyoruz. Size göre meslek seçiminde nelere dikkat edilmeli? Dünyanın en başarılı insanları, en zeki insanları değil; en kararlı olanlarıdır İnsanlar hangi işi yapmaktan daha fazla hoşlanıyorsa onu yapmalıdır. Bu çerçevede çocuklarımı yönlendirirken kendilerine uygun buldukları alanda ilerlemelerini istedim. Benim üç çocuğum var. Kızım üniversite sınavlarına girerken mühendis olmayı hedefliyordu. Bir sene okudu, ben mühendis olamayacağım, dedi ve tıpa geçti. Şimdi doktor olacak. Mühendis olmak isteyen birine doktor olacaksın demek ya da doktor olmak isteyen birini mühendis olacaksın diye zorlamak son derece yanlıştır, çünkü hayatı boyunca o mesleği yapacak. Sevdiğiniz bir iş sizi mutlu eder severek yaparsınız ve başarı sizin için kaçınılmazdır ama sevmediğiniz bir şeyi yapmak sizi mutsuz eder başarılı olamazsınız. Dolayısıyla ben de çocuklarımın kendi yeteneklerine, kendi isteklerine uygun eğitimi almalarını sağlamaya ve buraya gelinceye kadar da onları belirli şekilde kendi yetenekleri çerçevesinde yönlendirmeye çalıştım. Bu çerçevede çocuklarımın hangi işi yapmasını istediğimden çok onların ne olmak istediğini öğrenmek benim için daha anlamlıydı. Şu anda da bunu yapıyorum. 28 Kararlı olun kararlılık sizi başarıya götürür 5

29 6 Belediye başkanı ya da yönetici olmak isteyen çocuklara önerileriniz neler? Dünyanın en başarılı insanları, en zeki insanlar değil; en kararlı olanlarıdır Dolayısıyla yönetici olmak isteyen arkadaşların her şeyden önce kendilerine inanmaları ve inandıkları doğrultuda kararlılıklarını sürdürmeleri; hayallerini bu ideal üzerine kurmaları gerekiyor. Tabii şu var; hayal kurmakla, hayalci olmayı karıştırmamalıyız. Hayaller olmadan, idealler olmadan başarı sağlanması mümkün değil. Yeteri kadar düzgün çalışmadan çabalamadan hayal kurarak bir yere gelinemez. Doktor kaymakam olmak istiyorsanız çalışmanız gerektiğini fark etmeniz gerekiyor. Bilmenin yanında sosyal bir insan olmak da gerekir. Bir müzik aletine merakınız olsun bir spor dalıyla ilgilenin bunlar sizin kişisel gelişiminize katkı sağlayacaktır. Bunları yaptığınızda göreceksiniz ki öğrenme kabiliyetiniz ve öğrendiğinizi yorumlayabilme yeteneğiniz gelişecektir. Şunu da gözden kaçırmamak gerekir bir insan günde beş saat ders mi çalışmalı? Hayır, bunun yerine üç saat ders çalışıp, bir saat dinlenip, bir saat spor yapan daha başarılı olur. Eğitim öğretim kadar kültür faaliyetleri de önemlidir. Hedeflerimiz hayallerimiz olacak ama oraya ulaşmak emek ister fedakârlık ister. Eğitimimiz ve sosyal hayatımız arasındaki dengeyi kurmalıyız. Sizin hayalleriniz bir başkası için gerçekçi olmayabilir basit olabilir ama siz vazgeçmeyin. Kararlı olun kararlılık sizi başarıya götürür. yrıca yaptığınızın en iyisi olmayı hedefleyin. Öğrenciyseniz en başarılı öğrenci, mühendisseniz en başarılı mühendis, çöpçüyseniz en başarılı çöpçü olun. Elinizde sihirli bir değnek olsa neleri değiştirirdiniz? Dünyadaki savaşları, açlığı durdururdum. Sevgisizlik muhabbetsizlik ortamını ortadan kaldırırdım. Her insanın güldüğü, insanların birbirini sevdiği bir dünya olmasını sağlardım. 7 29

30 bilge çocuk Oyun Sayfası Körebe Oyun Oynanacak Mekan : Geniş düz bir alan Oyuncu Sayısı : Oyuncu Yaş Grubu : 7 yaş ve üzeri Oyun İçin Gerekli raçlar : Gözleri kapatacak boyutta bez 30

31 Nasıl Oynanır? Önce ebe belirlenir ve ebenin gözleri bir bezle bağlanır. Oyun adını, ebenin gözlerinin bağlanmasından alır. Ebe ortada kalacak biçimde oyuncular bir halka oluştururlar. Körebeye dokunarak: Türkü söyler döneriz, Bil bakalım biz kimiz? Elindeki değnekle, Göster bizi körebe, sözlerini yinelerken halkayı bozmadan ebenin çevresinde dönerler. Ebe,bu sırada kollarını öne doğru uzatarak birini yakalamaya çalışır. Yakaladığı kişinin başını, yüzünü ve üstünü elleriyle yoklar. Kim olduğunu anlayabilirse adını söyler. Eğer tanırsa, dokunduğu oyuncu ebe olur. Tanıyamazsa, oyun aynı ebeyle sürer. 31

32 bilge çocuk Çizgi Roman Metin Yazarı: Meryem Nuriye Yavuz Çizer: Timuçin Keleş 32

33 llah 33

34 bilge çocuk Mizah Lokum Sıcak bir yaz günü 3 çocuk kantine gitmişler. Satıcı, birinci çocuğa ne istediğini sormuş. Çocuk bir lokum istemiş. Sıcak dolayısıyla lokumları yukarıdaki dolaba kaldıran satıcı sinirle lokumları indirmiş.çocuğa lokumunu verdikten sonra lokumları tekrar yukarı kaldırmış. İkinci çocuğa ne istediğini sormuş. Bu çocukta bir lokum isteyince adam çılgına dönmüş. Lokumu indirmiş tekrar. Lokumları kaldırmadan önce üçüncü çocuğa sormuş: -Çocuğum sen de mi bir lokum istiyorsun? Çocuk: -Hayır, demiş. damda rahatlıkla lokumları kaldırmış. Sonra çocuğa sormuş: -Oğlum peki sen ne istiyorsun? Çocuk cevap vermiş: -Ben iki lokum istiyorum. Deli Bir gün akıl hastanesinde bir deli aşağıya bir bardak su koyar ve arkadaşlarına ben bu bardağa atlayıp yüzerim der. Tam atlamaya çalışırken alttan bardak çekilir ve yere düşer. Doktor bunu kimin yaptığını sorar.bir deli ben yaptım der. Doktor bunu neden yaptığını sorar. Deli cevaplar: -Suyun içine düşer de çıkamazsa boğulur ölür diye korktum. Beyaz Saç 34 Çocuk annesine sormuş birgün; -nneciğim saçların neden beyazlıyor senin? nnesi; -Yavrum, sen beni her üzdüğünde saçımın bir tel beyazlıyor, elbette sebepsiz değil! Çocuk annesinin duyacağı tonda başlamış cevabı yorumlamaya; Hıı, şimdi anlaşıldı anneannemin saçları neden bembeyaz olmuş!

35 Bilmeceler 1- Okur-yazar olmayan zenciye ne denir? 2- ltı adam bir şemsiyenin altında ıslanmadan nasıl durabilir? 3- damın biri çok zayıf olduğu halde yatağa yattığında yatak kırılıyormuş. Niçin? 4- damın biri hamama gitmiş, terlememiş. Neden? cevaplar 1- Kara cahil. 2- Yağmur yağmazsa. 3- Uykusu çok ağırmış. 4- Çünkü adam notermiş. cevap: 74 Bir otobüste 4 çocuk seyahat etmektedir. Çocukların her birinde birer çanta, her bir çantanın içinde 4 tane kedi vardır. Buna göre; otobüste kaç tane ayak vardır. Y damın biri yolda bir çocuk görmüş. dını sormuş. Çocuk tam adını söyleyecekken,durdurmuş adam. Ben tahmin edeyim senin adını, sen sadece baş harfini söyle, demiş. Çocuk Y demiş. dam başlamış saymaya. -Yunus. -Hayır. -Yakup. -Yusuf -Hayır. dam sinirlenmiş. Başlamış kız isimlerini saymaya. -Yeliz -Hayır -Yeşim -Hayır. En sonunda kızan adam: -Ne çocuğum senin ismin! Çocuk: -Yamazan 35

36 bilge çocuk Makale Dondurmanın Sağlığımıza Faydaları Dilara Koçak - Uzm. Dyt. Gelişim Uzmanı Dondurma günümüzde sadece yazın tüketilen bir tatlı olmaktan çıktı, artık birçok firma talepleri göz önünde bulundurarak on iki ay boyunca dondurma üretiyor. Dondurma, süt, yoğurt gibi vitamin ve mineral içermektedir. Sağlık açısından dondurma alırken, etiket okumak oldukça önemli çünkü bazı dondurmalar çok yüksek kalorili, şeker ve doymuş yağ içerebiliyorlar. 36 Kalsiyum Güçlü ve sağlıklı kemiklerin ihtiyacı olan kalsiyumu, dondurma gibi süt ürünleri içermektedir. Vücudumuzda bulunan kalsiyumun %99 u kemikler ve dişlerimizde yer alır. Günlük olarak yeterli kalsiyum alınmadığında ise stoklarımızdan kullanılır. Dondurma, süt ve yoğurt gibi süt ve süt ürünlerinden alınan kalsiyum halk arasında kemik erimesi olarak adlandırılan osteoporoz rahatsızlığı riskini azaltır. Dondurma, süt ile kıyaslandığında;100 gramındaki kalsiyum oranı sütten daha yüksektir. Kalsiyum sadece kemikler ve dişler için önemli değildir aynı zamanda kilo verme de önemli bir rol oynamaktadır. Yapılan çalışmalar, kalsiyumun yeterli alımının kilo kaybını desteklediğini gösteriyor. Kalsiyum açısından zengin bir beslenme karın bölgesinde yağ kaybına katkıda bulunuyor. Kanıtlar günde üç ila dört defa kalsiyum açısından zengin süt ürünleri tüketmenin günde 100 kaloriye denk yağ yakılması veya senede yaklaşık 5 kilo yağ yakılması demek olduğunu gösteriyor. Yetersiz kalsiyum alımında ise yağ hücreleri, yağ depolamaya başlıyor. Protein Dondurma, aynı zamanda bir protein kaynağıdır. Proteinler; kemikler, kaslar, kan, deri ve kıkırdak için önemli makro besin öğesidir. Doku tamiri ve yapımında görev alır, saç ve tırnaklar için önemlidir.

37 Proteinler vücutta depo halde bulunmazlar, dondurma proteini almak için lezzetli bir alternatif olabilir. Sıcak yaz günlerinde egzersiz sonrası dondurma tüketmek, kasların toparlanması için iyi bir seçim olabilir. Meyve, yağlı tohumlar, hatta sebze eklenerek tüketilmesi kaslarınız için çok iyi bir seçim olacaktır. Vitaminler ve mineraller Dondurma,, B2 ve B12 vitamini içerir. vitamini, sağlıklı cilt, kemik ve bağışıklık sistemi ayrıca göz fonksiyonları için önem taşır. B2 ve B12 vitaminleri ise enerji metabolizmasında görev alır. Vücutta depo edilmeyen ve suda eriyen B grubu vitaminlerinin yeterli alınması gerekir. İçeriğinde kalsiyum, fosfor, magnezyum, sodyum, potasyum, demir ve çinko gibi mineraller de bulunur. Kalori 100 gram sütlü dondurma yaklaşık 190 kalori içerir. Normal bir külah ise yaklaşık 20 kaloridir. 100 gram sütlü dondurmada ortalama 148 mg kalsiyum, 115 mg fosfor, 63 mg sodyum, 181 mg potasyum, 0.1 mg demir, 440 IU vitamini, 0.21 mg E vitamini, 0.21 mg B2 vitamini ve 0.1 mg niasin vardır. Dondurma kararında yendiği sürece kilo aldırmaz ancak çok yüksek miktarlarda tüketimi tabiki kiloyu arttırıcı etki gösterecektir. Eğer dondurmanızın üstüne karamel veya çikolata sos, krema, fındık ya da fıstık parçacıkları eklettirirseniz, masum gözüken dondurmanız en az kalori artacaktır. Günlük hayatınızda egzersize yeterli önemi veriyor ve beslenmenize dikkat ediyorsanız, haftada 2-3 kez dondurma eklemenin bir sakıncası yoktur. Paketli ürünlere alternatif olarak evde kendi dondurmasını yapmak isteyenler için güzel bir tarif de paylaşıyoruz; Çilekli dondurma 500gr süzme yoğurt 500gr çilek 1 çay bardağı şeker 1 çay kaşığı vanilya Çilekler püre haline getirilip, süzme yoğurt, şeker ve vanilya ile iyice karıştırılır, minik kaplara konularak 7-8 saat dondurucuda bekletilir. 37

38 bilge çocuk Çizgi Roman Çizer: Yaşar Fırat Yazar: Mustafa Şapşap 38

39 39

40 bilge çocuk Tarih Klasik Türk Müziği nin kurucusu Itrî İstanbul da doğdu, aynı kentte öldü. Çağdaşlarının, ölümüne tarih düşürmek amacıyla kaleme aldığı mısralar ile, bestelediği yapıtlarda güfte olarak kullandığı şiirlerin yazılış tarihlerine göre, yaklaşık 1630 ile 1640 yılları arasında doğduğu sanılmaktadır. Çeşitli kaynaklarda ölümü için 1711 ve 1712 tarihleri gösterilmektedir. sıl adı Mustafa dır. Itrî, şiirlerinde kullandığı mahlastır. Buhurîzade Mustafa Efendi diye de anılmıştır. Buhurîzade adının kendi lakabı mı, yoksa aile adı mı olduğu bilinmemektedir. Yaşamı üstüne bilinenler de, eski ve yeni kaynaklardaki, çoğu birbiriyle çelişen bilgilere dayanır. Zamanına göre iyi bir öğrenim görmüştür. Çağının kaynakları, onun Mevlevi olduğunda birleşirler. Mevlevi tekkelerinde okunmak üzere bir ayin ile bir naat bestelemiş olması da, bunun bir kanıtıdır. Söylentilere göre, müzik sevgisiyle Mevlevi olmuştur. Itrî beş padişah dönemi gördü. Sultan IV. Mehmed zamanında tanındı. Huzurda düzenlenen fasıllara hanende olarak katıldı, bestelediği yapıtlarla padişahlardan büyük yakınlık gördü. Saraya girmeden önce ne tür işlerde çalıştığı bilinmiyor. Yakınlık gördüğü bir başka devlet adamı da, şiirleri ve müzik sevgisiyle tanınan Kırım Hanı I. Selim Giray dı. Itrî, IV. Mehmed le yakınlığının bir sonucu olarak, padişahtan, kendisine esirciler kethüdalığı görevinin verilmesi dileğinde bulunmuş, bu dileği yerine getirilmiştir. Bazı kaynaklar, onun bu dileğini, İstanbul a getirilen esirlerin ülkelerinin müziği üstüne bilgi edinmek, içlerinden müziğe yeteneği olanları da yetiştirmek istemesine bağlarlar. Itrî uzun yıllar Enderun da müzik öğretmenliği ve hanendelik ettikten sonra, elli yaşına doğru emekli olarak saraydan ayrıldı. ncak, müzikteki ünü Lale Devri nde daha da artarak sürdü. Meyvecilikle, çiçekçiliğe meraklı olduğu, kendi adıyla anılan İstanbul un ünlü 40 Mustabey armudunu ilk kez onun

41 yetiştirdiği de söylenir. Itırdan gelen Itrî mahlası da, çiçek merakına bağlanır. Mezarı Edirnekapı Şehitliği nde bulunmaktadır. Itrî zamanının tanınmış şairlerindendir. Divan ve âşık tarzlarında şiirleri vardır. Naatlar, gazeller, tahmisler, nazireler, tarih düşüren beytiler ve şarkılar dışında, hece ölçüsüyle türküler de yazmıştır. Bestelediği yapıtlarda şiirlerinin pek azını güfte olarak kullanmış, Nâbî, Bakî, Nazîm, Nailî, Nef î gibi ustaların şiirlerini bestelemeyi yeğlemiştir. Şiirlerini topladığı Divan ı kayıptır. Itrî mahlaslı bütün şiirler ona ait değildir, 1622 de ölmüş başka bir şair de aynı mahlasla şiirler yazmıştır. 17.ve 18 yy larda Buhurîzade lakabıyla tanınmış iki müzikçi daha bulunduğu için, Itrî nin onlarla da karıştırılmaması gerekir. Itrî aynı zamanda bir hattattır. Yazdığı örnekleri, Hâfız Post un güfte derlemesine eklediği güftelerde görülür. Neyzen olduğu da söylenir. Saz eserleri bestelemesi, ney ya da başka bir saz çaldığını gösterir. Çağının kaynaklarında, kuramsal bilgilerinin çok üstün bir düzeyde olduğundan söz edilir. sıl önemi besteciliğindedir. Yapıtlarıyla bir çığır açmış, Klasik Türk müziğinin kurucusu olmuştur. Ondan önceki bestecilerde, bir ölçüde de olsa, Orta ve Yakındoğu müziklerinin izleri sezilir. Bu etkiler onda bütünüyle silinmiş, Klasik Türk müziği diye adlandırılan, Osmanlı-Türk üslubu en belirgin çizgileriyle ortaya çıkmıştır. Klasik üsluba bağlı kalmış pek çok bestecide, az ya da çok, onun etkisi vardır. Itrî, bdülkadir Merâgi ve Hammâmîzade İsmail Dede Efendi yle birlikte, Türk müziğinin gelişimini yönlendiren üç önemli besteciden biri olmuştur. Itrî dinsel müziğe yepyeni bir hava getirmiştir. Notasıyla günümüze ulaşamamış parçalarının güfteleri ile usullerini veren eski kaynaklarda, çok ender kullanılmış usullerde bile yapıt bestelediği görülmüştür. Itrî, Şeyhülislam Esad Efendi nin belirttiğine göre, bini aşkın beste yapmış olan çok verimli bir bestecidir. Bunların büyük bir çoğunluğu unutulmuş ya da kaybolmuştur; bugün; ancak kırk dolayında yapıtı bilinmektedir. Günümüze kalan pek az yapıtıyla bile bugün de Klasik Türk müziğinin en başta gelen birkaç ustasından biri kabul edilmesi, sanatındaki olağanüstü özelliklerin bir sonucudur. UNESCO, 25 Ekim - 10 Kasım 2011 tarihlerinde gerçekleşen 36. genel konferansında[2] 2012 yılını Şair Nâbi ve Bestekar Itrî anma yılı ilan edilmiş ve bu kapsamda nkara da 2 Mart 2012 tarihinde UNESCO Türkiye Millî Komisyonu ve Yunus Emre Enstitüsü tarafından anma yılı açılış etkinliği düzenlenmiştir. Itri nin portresi 100 TL lık banknotların arka yüzünde yer almaktadır. 41

42 bilge çocuk Teknoloji TEKNOLOJİ Nintendo Wii Wii, Nintendo firmasının geliştirdiği bir oyun konsoludur. Wii nin en önemi parçası olan oyun kumandası (Wii Remote) harekete duyarlı sensörler içermekte ve bambaşka bir deneyim sunmaktadır. Wii nin oyun yelpazesi oldukça geniş. Kendine has Wii Sports, Wii Resort Sport, Mario, Zelda, Donkey Kong gibi oyunlar haricinde Spiderman, Call of Duty, Pes, Fifa gibi güncel ve güzel oyunlarda Wii nin oyunları arasında bulunmaktadır.bu oyunlar arasında tenis, masa tenisi, bowling, basketbol, okçuluk, jet ski, uçak oyunu gibi spor oyunları bulunmakta ve hepsi birbirinden eğlenceli ve değişik kontrolüyle size apayrı bir eğlence deneyimi yaşatmaktadır. Morpa Kampüs Morpa Kampüs; ilköğretim öğrencileri ve öğretmenlerine derslerde, destek olmak için hazırlanmış, yeni öğretim müfredatına uygun, internet üzerinden kullanılan bilgisayar destekli bir eğitim yazılımıdır. adresinden üyelik işlemlerini tamamlayarak bilgiye ulaşmanız mümkündür. Morpa Kampüs MEB müfredatına uygun şekilde hazırlanmış, ilköğretim 1, 2 ve 3. sınıflar için Türkçe, Matematik ve Hayat Bilgisi dersleri, 4, 5, 6, 7 ve 8.sınıflar için Türkçe, Matematik, Fen ve Teknoloji, Sosyal Bilgiler ve İngilizce derslerini kapsar. 42 Beamz Player C4 Kendi müziğinizi yaratmanız için muhteşem bir ürün olan Beamz Player C4 elektro gitar, elektronik piyano ya da elektro bateri yeteneklerin ortaya çıkmasına yardımcı olur. Son zamanlarda piyasaya çıkan yeni ve ilginç bir ürün olan Beamz Player C4 adlı cihaz, ellerinizi cihazdan yayılan ışınlar üzerinde gezdirmenizle farklı melodiler oluşturması esasına dayanıyor. Mobee Nett S800 Tablet Teknik özellikleri, performansı ve konforlu kullanımıyla gençlerin ve çocukların da internet dünyasını keşfetmesini sağlayan Mobee Nett 7 S800 Tablet, eğlenceli uygulamaları ve oyunlarıyla dikkat çekiyor. Nett 7 S800, çocuklarının daha keyifli ders çalışmasını, yenilikleri bir tıkla keşfetmesini sağlayarak gelişimlerine katkıda bulunurken, oyunlarla da yaratıcılıklarını geliştiriyor.

43 El Becerileri bilge çocuk Yanardağ Patlaması Heyecanlandırdı Okul dışında zamanlarımızı en iyi şekilde değerlendirdiğimiz sosyal faaliyetler aynı zamanda bilgiye ulaşma ihtiyacımızı da karşılamaktadır. Küçük Mucitler Kulübü nde yaptığımız pek çok çalışma buna örnektir. Fatih Bilgi Evi öğrencilerinin son olarak gerçekleştirdiği yanardağ patlaması deneyi de bunlardan bir tanesi. Deneyi yaparken öğretmenlerimiz yanardağın oluşumu ile ilgili bilgiler verdi. Yanardağın patlamasıyla tüm arkadaşlarımız çok heyecanlandı. Oldukça eğitici ve keyifli olan yanardağ deneyinde karbonat, sirke, gıda boyası, bulaşık deterjanı, pet şişe, gazete kâğıdı, sprey boya, folyo, mukavva ve koli bandı kullanılıyor. 500 ml. Pet şişenin etrafını sıkıca gazete kâğıtları ile sarıyor ve bantlıyoruz. Yükseklik için altına küçük bir karton koli koyduk. Onun etrafını da sardık. Bir nevi koli bandıyla mumyaladık. Oyun hamuruyla tekrar sardık. rdından dağların doğal görüntüsüne uygun sprey boyalarla boyadık. Mukavva ve folyo ile zemindeki teknesini yaptık. Bu şekilde dağı oluşturmuş olduk. Deney şaması 500 ml. Pet şişenin içine 250 ml. Sirke, 1 tatlı kaşığı gıda boyası, 1 yemek kaşığı bulaşık deterjanı koyuyoruz. 1 tatlı kaşığı karbonatı peçetenin içine koyuyoruz. Peçetenin kullanılmasındaki amaç patlamayı meydana getirmek. Karbonatı dökerek kullanırsak hemen reaksiyon başlar ve volkanik patlama sonucunu elde edemeyiz. maç patlamayı oluşturmak. Peçete ıslanıp yırtıldığında reaksiyon oluyor. Sirke ve karbonat aralarında etkileşince karbondioksit gaz açığa çıkıyor. 43

44 bilge çocuk Hikaye Elif in Japonları Cansu Tuğba Yılmaz Elif, ikinci kattaki evlerinin balkonundan sokakta oynayan arkadaşlarını seyrediyordu. Okul bitmişti, ders çalışmak zorunluluğu yoktu. Uyanır uyanmaz sokağa fırlayıp arkadaşlarıyla ip atlıyor, körebe oynuyordu. ma artık bunlarda sıkıcı olmaya başlamıştı. Sorumlulukları okulun bitmesiyle beraber sona ermişti. Oysa Ece öyle miydi? Büyükbabasının aldığı kuşla ilgileniyordu. Rengârenk tüyleri vardı kuşun. Normal arkadaşlardan farklıydı. Oyuncak bebeklere de benzemiyordu.ece yi imrenerek seyrediyordu Elif. Çok geçmeden babası durumu fark etti. Karne hediyesi olarak kızına iki japon balığı aldı. Küçük bir fanusu renkli taşlarla süsledi ve eve geldi. Babasının elindekinin ne olduğunu anlamayan Elif merakla bakınıyordu. Paketi babasının elinden aldı dikkatlice açtı. Kendisine bakan iki çift parlak göz gördü. Büyülenmiş gibiydi. Turuncu renkli, vücudu simli gibi ışıl ışıl iki balığı vardı artık. Babasına koştu, sarıldı. Soluksuz konuşmaya başladı: - Teşekkürler babacığım! Yapmam gereken çok şey var. 44

45 Yemi nerde balıkların? rkadaşlarım suyunun ilacı olduğunu söylemişti ilacını da aldın mı? cıkmışlar mıdır? Hemen yem vermeliyim - Sakin ol kızım. İlacını da aldım yemini de aldım. Hepsi masanın üzerinde. Belirli aralıklarla vermelisin. ksi halde onlara zarar verirsin. İki yeni arkadaşın var artık. Bakımlarını sakın aksatma. Hemen iki isim düşündü. Biraz daha açık renkli olana Hacivat diğerine Karagöz demeye karar verdi. Bütün zamanını yeni arkadaşlarıyla geçiriyordu. Seyretmesi bile çok hoştu. İnternetten araştırmaya devam etti. İstanbul daki büyük akvaryumların varlığından haberi yoktu. Görünce çok mutlu oldu. Fanustaki küçük japonların büyüklerini hayal etti. Köpekbalıkları geldi aklına. Mutlaka görmeliydi. Babasını aradı ve okuduklarını anlattı. Elif in heyecanını görmezden gelmek mümkün değildi. Babası çok yoğun olmasına rağmen kızının bu isteğini geri çeviremedi. Hafta sonu için söz verdi. Elif balıklarını seyrederken akvaryumdakileri hayal etmeye çalışıyordu. Sabırsızlıkla bekledi ve sonunda hafta sonu gelmişti. Erkenden uyanıp annesine kahvaltıyı hazırlarken yardım etti. Üzerini giyindi ve aceleyle evden çıktılar. Yarım saat sonra akvaryumun olduğu yere geldiler. Bilet işlemlerini sabırsızlıkla izleyen Elif işlemler biter bitmez içeri girdi. Hayatının en güzel anını yaşıyordu. Suyun içinde nefes alıyormuş gibiydi. Üstelik etrafında bir sürü balık vardı. Renk renk, desen desen. Suyun içinde kıvrılmalarını seyretti. Büyülenmişti. Babasına döndü: - Balıklarla yaşamanın bir yolu yok mu? Babası balık adamlardan söz etti. kvaryumu gezerken sohbet ettiler. Balık adam olmaya karar vermişti Elif. Olağanüstü geliyordu tüm bunlar. Hayranlıkla gezisine devam etti. Bir ara gözü saate ilişti. Telaşla babasına döndü. - kvaryumum! Benim akvaryumum kaldı. Balıklarımın yem saati babacığım. Dönmeliyiz. nnesi ve babası şaşkınlıkla birbirlerine baktı. Onun bu derece sorumluluklarına bağlı olmasına çok sevindiler. Elif sürekli saatine bakarken yola koyuldular. 45

46 bilge çocuk Makale Yüreği Spastik Olmayan dam Şadiye Dönümcü / Sosyal Hizmet Uzmanı Sinirlendiğinde ve üzüldüğünde kolayca ağlar, yatakta zorunlu ikamete tabii tutulmaktan nefret ederdi. O, kendi gerçekleri ve sınırları paralelinde mutlu, üretken, başarılı ve doyumlu, yalnızlığının kalabalığında yüreği spastik olmayan bir adamdı. Onunla ilk kez özel bakım katındaki pencereli köşkünde karşılaştığımızda; ayaklarını sandalye basamaklarına vurarak yaptığı takırtıya eşlik eden boğuntu benzeri yüksek perdeli sesiyle Tanıştığımıza mutlu oldum. demişti. Erkan ı köşk ünde bırakıp, odaları, içinde yaşayan bireyin kişiliğini yansıtmayan çıplak özel bakım odalarını, gezmeye koyulduk. İlk oda... Gözüm yatağın yan duvarındaki eski çerçeveye, Beethoven ın fotoğrafına takılınca bol sürprizli bir yerdeyim dedim içimden. Konuşulanları anlıyor, vücut dili yoğunluklu yanıt veriyor, canı isterse masa ya da bacağına harf yazarak iletişim kuruyordu. Gelen her konuğa çığlıklarıyla hoş geldiniz! diyen, köşkünden kat bekçiliği yapan, yaşlılardan biri kattan ayrılacak olsa, çığlık atarak, müziğin sesini yükselterek personele haber veren Erkan, beni sıkça şaşırtacaktı. nnesinin fotoğrafına bakmamı isterdi... Çift çerçeveli pencere kenarındaki köşkün olmazsa olmazları: masa, kasetçalar, walkmen, daktilo, misafir sandalyesi, kalem, defterler, biberon, üç fotoğraf çerçevesi, sarı kanaryaspor giysili yakışıklı bir adam, tekerlekli sandalye... 46

47 Her karşılaştığımızda annesinin fotoğrafına bakmamı ister, Çok özlüyorsun değil mi? dememi bekler, kaskatı olan elini göz yuvasına götürüp, ovuşturarak ağlıyormuş gibi yapardı. Duygularını yoğunluğuna yaşar, engellenmekten hoşlanmaz, İnadım inat, adım kel murat! der, sinirlendiğinde/üzüldüğünde kolayca ağlar, yatakta zorunlu ikamete tabii tutulmaktan nefret ederdi. Vazgeçilmezleri: iki kız kardeş, çeşitli renk ve modeldeki ayakkabılar, beyaz gazoz, karamelli dondurma, klasik müzik, sarı-kırmızı, japon balıkları, nargile pardon çay... Kardeşlerini özlediğinde bahane ile getirtirdi İnsanlarla sohbet etmeyi severdi. Kalabalıkların insanıydı. İkindi vakti nargilesini içerdi. Herkesle kurduğu iletişimin rengi farklıydı. Hepimiz severdik onu. El işi grubunun da değişmez seyirci üyesiydi. Söylediklerini anlayamadığımızda, olası seçenekleri sıralardık: diye. Kafasını sallayarak, bağırarak doğru olanı belirtirdi. Kardeşlerini özlediğinde, bir ihtiyaç bahane ederek gelmelerini sağlardı. nkesörlü telefonda tercüman aracılığıyla konuşurdu. Psikolog arkadaşımız büyük puntoyla tüm harf ve rakamları yuvarlak bir kartona yazarak, Erkan a daktilo yapmıştı. Daktilosundaki harfleri göstererek kelime+cümle+paragraflar yazar, dedikodu da yapardı. Ona inat Beşiktaşlı olmuştum. nkara ya deniz geldiğinde sarı-kırmızılıları denize atacağım dememe sinirlenir, Biz, sizi atacağız derdi. Sarıkırmızıya boyatıp, aynı renk perdeler diktirdiğimiz odasında diğer yaşlı ve personel taraftarlarla maçı izler, heyecanını zor dizginlerdi. Yenildiklerinde iştahtan kesilirdi. Takımının renklerini taşıyan her türlü obje bir şekilde ona ulaşırdı. Mutlu, üretken, başarılı ve doyumlu... Refakatçisinin desteğiyle yaşamını sürdüren, mamasını yerken bebekleşen, önlüklüyken yakalanmaktan hoşlanmayan Erkan, banyo sonrası berberde tıraşını olur, çam kokulu losyonunu sürdürdükten sonra hamam kahvesi ni içerdi. Yılbaşındaki yaramazlığını duymama üzülmüş, kucağında mor menekşelerle gelmişti odama. Bilmiyordu: yaramazlığı aslında izinli yaptığını. Hatırlayamadığım bir nedenle merdivenlerden hışımla çıkıp selam! deyip hızla yanından uzaklaşınca kasetçaların sesini sonuna kadar açıp, gitar konçertosu dinletmişti zorunlu: gevşemem için. Yeni yıl konseri için gittiğimiz CSO salonundaki konserde Erkan ın coşkusuna, sanatçılar ve izleyiciler de katılmıştı. Hipodromda Carmina Burana konserinde de sürekli nara atmıştı. O, kendi gerçekleri ve sınırları paralelinde mutlu, üretken, başarılı ve doyumlu, en önemlisi yalnızlığının kalabalığında yüreği spastik olmayan bir adamdı. 47

48 bilge çocuk Hayvanlar lemi Denizatı Denizatı, yılan iğnesinin de dahil olduğu Syngnathidae familyasından Hippocampus cinsine ait olan balıklardır. Tüm dünyada ılıman ve tropikal sularda bulunurlar. Denizatlarının boyutları 16 milimetre ile 35 santimetre arasında değişen türleri bulunur. Denizatı ve yılan iğnesi türleri erkek hamileliğinin görüldüğü tek türler olarak bilinmektedirler. Denizatı alt vücuttaki arka yüzgeç ve kafada solungaçların yanındaki göğüs yüzgeçleri ile tam bir balıktır. Bazı denizatı türleri kısmen saydamdır, bu yüzden akvaryumlarda orada olmalarına rağmen görünmezler. Denizatı nüfusu son yıllardaki aşırı avlanma nedeniyle tehlike altına girmiştir. Denizatı geleneksel Çin şifalı bitki biliminde kullanılmaktadır ve her yıl 20 milyon denizatı bu amaçla yakalanıp satılmaktadır Deniz ejderleri denizatlarının yakın akrabalarıdır; fakat daha büyük vücutları ve yaprak benzeri uzantıları vardır, bu uzantılar sayesinde yüzen deniz yosunu ve esmer su yosunu yataklarının arasında saklanabilirler. Deniz ejderleri larvamsı balıklar ve amphipodalarla beslenirler. Deniz bitkileri gibi küçük karides benzeri kabuklu hayvanlarla, 48

49 avlarını küçük ağızlarına çekerek beslenirler. Bu amphipodaların birçoğu, deniz ejderlerinin yaşadığı esmer su yosunu ormanlarının gölgesinde büyüyen kırmızı algle beslenir. Denizatları alışılmamış bir yolla ürerler, erkekleri hamile kalır. Çoğu denizatı türünün hamileliği yaklaşık olarak iki ile üç hafta arasından sürer. Erkek denizatında dişi tarafından bırakılan yumurtaları taşıdığı kuluçka kesesi bulunmaktadır. Çiftleşen çift kuyruklarını birbirlerine sararlar ve dişi uzun bir tüp olan ovipositoru erkeğin kesesine getirir. Yumurta tüpten yukarıya erkeğin kesesine ilerler ve burada daha sonra yumurtaları döller. Embriyolar on gün ile altı hafta arasında gelişirler.bu süre türe ve su koşullarına bağlı olarak değişmektedir. Erkek doğum yaparken, tüm bebek denizatları çıkana kadar boşaltır. Erkeğin kesesi yumurtalar için tuzluluğu ayarlar, yumurtalar olgunlaşmaya başladıkça dışarıdaki oranla eşitlemek için yavaşça arttırır. Yumurtadan çıkan yavrular ebeveynlerinden bağımsızdır. Bazıları gelişme zamanlarını okyanus planktonlarıyla geçirirler. Bazen, erkek denizatı yeni çıkmış yavruları tüketebilir. Denizatları genellikle tek eşlidir, ancak bazı türler sürü halinde yaşamayı sevmektedirler. Tek eşli çiftlerde, erkek ve dişi birbirlerini sabahları ve bazen akşamları aralarındaki bağı kuvvetlendirmek için kur yaparak karşılarlar. Günün geri kalanını birbirlerinden ayrı olarak yiyecek aramakla geçirirler. Denizatlarının hızlı hareket eden gözleri vardır, bu sayede avları ve avcıları vücutları hareket etmeden izleyebilirler. vlarını yutmakta kullandığı uzun bir burnu vardır. Yüzgeçleri küçüktür, çünkü kalın su bitkileri arasında gitmektedir. Denizatının uzun, kavrayıcı kuyruğu vardır, bu kuyruk deniz yosunu gibi desteklere sarılarak akım tarafından sürüklenmesini engeller. 49

50 bilge çocuk Gezi İstanbul Karış Karış Küçükçekmece Bilgi Evleri yaz gezileriyle tatilde yeni yerler görme, yeni şeyler öğrenme ve İstanbul un tarihi ve kültürel dokusu hakkında bilgi sahibi olma fırsatı bulduk. Öğretmenlerimiz, İstanbul un tarihi ve kültürel yapıtlarını tanıtıp, kültürel mirasa daha duyarlı olmamızı ve kent kültürü bilinci kazanmamıza katkı sağlamayı hedeflediklerini belirttiler. Bu kapsamda gerçekleştirilen gezilerde arkadaşlarımızla birlikte gezerek eğlenerek bilgi sahibi olduk. Her geziye ortalama 70 arkadaşımız katıldı. Bu sene ki yaz gezilerimiz oldukça keyifliydi. Neredeyse her gün geziye gittik. Eyüp Sultan, yasofya ve Sultan hmet Camileri, Mimar Sinan Eserleri ve Rumeli Hisarı Gezisi, Fener ve Balat Turu,Yuşa Tepesi ve Yoros Kalesi Gezisi, Gülhane Parkı, Havacılık Müzesi, Bilim ve Teknoloji Müzesi, Harbiye skeri Müzesi ve Kültür Sitesi, Demiryolu Müzesi, Beylerbeyi Sarayı, Planetaryum, Botanik Bahçesi, Gülhane İslam, Bilim ve Teknoloji Müzesi, İslam Eserleri Müzesi, İtfaiye Okulu ve Trafik Parkı gezilerini yaptık. yrıca Galatasaray Kültür ve Sanat Merkezi, Beşiktaş İnönü Stadı ve Fenerbahçe Spor Kulübü ziyaretlerini gerçekleştirdik. gezdik gördük eğlendik 50 öğrendik

51 gezdik öğrendik gördük eğlendik karış karış İstanbul... 51

52 bilge çocuk Deyimler ve Hikayeleri Lafla Peynir Gemisi Yürümez Rivayete göre bir zamanlar İstanbul da, Edirneli ksi Yusuf adında bir peynir tüccarı varmış. Madrabaz ve cimri biri olup Trakya dan getirttiği peynirleri İstanbul da satar, artanını da deniz yolu ile İzmir e gönderirmiş. İzmir de peynir fiyatları yükseldikçe elinde ne kadar mal var ise gemilere yükletir fakat taşıma bedelini peşin vermek istemeyerek, kaptanları yalanları ile oyalar dururmuş. Hele peynirler sağ salim varsın, istediğin parayı fazla fazla veririm diye vaatlerde bulunurmuş. Birkaç kez aldanan tüccar gemi kaptanlarından birisi, yine İzmir e doğru yola çıkmak üzereyken diklenmiş: -Efendi, tayfalarıma para ödeyeceğim. Geminin kalkması için masrafım var. Parayı peşin ödemezsen Sarayburnu nu bile dönmem. ksi Yusuf her zamanki gibi, -Hele peynirler sağ salim varsın demeye başlamadan, kaptan: -Efendi lafla peynir gemisi yürümez. Buna kömür lazım, yağ lazım, diyerek parasını almış. Parayı ödemek zorunda kalan ksi Yusuf akşama kadar sayıklayıp durmuş: Lafla peynir gemisi yürümez ha! Bu söz daha sonra, iş yapmayıp sadece boş konuşanlar için söylenmeye başlanarak deyimleşip güzel Türkçe mize yerleşmiş 52

53 Kültür Sanat bilge çocuk Kitap Kurdu Öteki Gizli Topluluk Yazar: Pedro Manas Franz oldukça normal bir çocukken, tek gözüne takmak zorunda kaldığı bir bantla bütün hayatı değişir. Okul bahçesinin kuytu köşelerinde, o güne kadar hiç fark etmediği çocuklarla tanışır: Kablolu Lepiska Blume, Köstebek Jacob, Kule Emily, Üç Kalibre Holger ve diğerleri. Gizli bir topluluk oluşturan bu çocuklar, Ö.T.E.K.İ. adını verdikleri örgütü kurarlar. O günden sonra, Mort göz, diye alay edilen Franz, Kobra Göze dönüşür! Farklılıklarıyla birbirlerine yaklaşan bu benzersiz çocuklar, artık hiç normale dönmek istemeyeceklerdir. Meraklı Dedektif Ines: Korku Treni Yazar: Jean-LucLuciani Ekibinden birkaç kişi ile Paris e gelen komiser Roullier, kızı Inés ve asistanı Melaine ile kafa dağıtmak için luna parka gider. ncak; Inés ve Melaine in bindikleri korku treninde bir çığlık duyulur ve bir adam yere yığılır. Cinayet silahı elinde olan Melaine, şok içindedir, tutuklanır. Deliller Melaine i gösteriyordur. Elleri kan içindedir ve hiçbir şey hatırlamıyordur. Inés ve babası Roullier in Melaine i aklamak için sadece kırk sekiz saatleri vardır... Eğlenceli Tarih Mehmet kif Yazar: Metin Özdamarlar Eğlenceli Bilginin sevilen dizisi Eğlenceli Tarih sizi bu kez Milli Şairimiz Mehmet kif Ersoy un hayranlık uyandıracak hayat hikâyesine götürüyor. Çoğu kişi Mehmet kif Ersoy u sadece; İstiklal Marşı nın şairi olarak bilir. Evet, gururla söylediğimiz, bağımsızlığımızın sembolü İstiklal Marşımızın şairidir. Peki, bu kadar mı? Derslerle Başım Dertte: Şifreli Mesajlar Gizli janlar Yazar: Funda Özlem Şeran Merhaba, benim adım Yağmur. Okulu sevsem de derslerle biraz başım dertte. bim olacak Bulut la da çok iyi anlaştığımız söylenemez. Neyse ki; en yakın arkadaşım Damla var. Onunla her şeyimizi paylaşırız. Sevincimizi, sorunlarımızı hatta kurabiyelerimizi bile. Öğretmenimiz Türkçe dersinde mektup yazmayı öğreneceğimizi söylediğinde aklıma parlak bir fikir geldi. Şifreli kelimeler kullanarak Damla yla birbirimize 53 mesaj yazmak. Başlarda çok eğlendik, ta ki; öğretmenimiz fark edene kadar...

54 bilge çocuk Geleneksel Sanatlarımız Seramik Sanatı Seramik; metal ve metal alaşımları dışında kalan tüm anorganik maddelerin oluşturduğu bileşimlerinin şekillendirilmesi, dayanıklılık kazanana kadar pişirilmesi bilim ve teknolojisidir. İlk seramik üretimlerden günümüze değin seramik; üretim amaçları ve üretim yöntemlerinin çeşitliliği nedeniyle geniş bir alana yayılmakta, el sanatları, sanat, bilim, teknoloji alanlarında yer almaktadır. Seramik sanatı, tarih öncesi çağlarda başlayan ilk üretimlerinden günümüze, üretim yöntemleri, üretim amaçları ve taşıdıkları kültür boyutu ile varlığını gelişerek sürdürmektedir. Bu gelişim süreci içerisinde, evrensel ve yerel özellikleri de yapısında taşımıştır. Seramik sanatı, çömlekçilik, çinicilik, tuğla ve kiremit üretimi olarak gruplandırılabilir. Çömlekçilik; çömlekçi çarkı, basit tezgah veya elle şekillendirilen kapların üretimini, çinicilik; geleneksel motiflerin dekoratif eşya ve duvar karolarında gösterilen, seramik sır altı, sır üstü dekor uygulamalarını, tuğla ve kiremit; elle, kalıplarla şekillendirilen yapı malzemelerini ifade etmektedir. Çömlekçilik ve çinicilik el sanatı ülkemizde bugünde varlığını korumakta, belirli merkezlerde üretimlerini sürdürmektedirler. Tuğla ve kiremit üretimi günümüzde endüstriyel şekillendirme yöntemleri ve araçları ile üretilmektedir. 54 Osmanlı seramik sanatının bilinen üç üretim merkezi; İznik, Kütahya ve Çanakkale dir. İznik ve Kütahya da geleneksel seramik üretimi sürdürülmekte, Çanakkale de geleneksel üretim yöntemleri ile üretilen seramikler ise görsel olarak geleneksel Çanakkale seramiklerini yansıtmamaktadır. Çömlekçilik sanatına, Türkiye nin seramik malzemenin uygun olduğu, hemen her ilinde rastlanmaktadır. vanos, Kınık, Menemen, Karacasu Çömlekçilik sanatında sürekli ve yoğun üretim yapan merkezlerdir. Seramik sanatı medeniyetlerini yaratırken insanoğlu önce suyu kullandı, sonra toprağı, sonra da ateşi.en eski insanlarının izlerinin olduğu nadolu da insanın beyni, yaratıcılığı ve yeteneği 8000 yıl önce bir araya geldi ve seramik malzemeyi keşfetti. Bu zengin toprak tarih boyunca Lidyalılar, Hititler,

55 Urartu, Bizans, Selçuk ve Osmanlı gibi birçok medeniyete kucağını açtı.onların var olmasına ve yok oluşlarına şahitlik etti. Seramik, nadolu toprağından doğmuş 8000 yıllık bir gelenek.seramik, tarihi insanoğlunun tarihi kadar eski, tarih boyunca farklı formlarda, farklı medeniyetlerin içinde ortaya çıktı. Bazen çanak olarak, bazen kap olarak, bazen de süs eşyası olarak ya da oyuncak olarak ortaya çıktı. Seramik farklı kültürlerin izlerini taşıyarak tarihe ışık tutan önemli bir araç oldu. Eski uygarlıklara baktığımızda, seramiğin dinsel idollerden tutunda mimari elemanlara, mutfak eşyaları ve dekoratif eşyalardan tutun da iletişim tabletlerine kadar büyük bir alanda kullanıldığını görürüz. nadolu daki seramik formların tarihteki değişimini izlediğimizde bize insanın gelişimini anlatır. İnsanlar önce avcılık yaptılar. Daha sonra toplayıcılıkla hayatlarını sürdürdüler. Bir süre sonra da yerleşik hayata geçtiler. Yerleşik hayata geçmeleri Neolitik Devrim olarak adlandırılır ve MÖ yıllarına rastlar. İnsanoğlu ilk olarak bu bölümde üretmeye başlıyor. İnsanoğlu bir daha vazgeçmeyeceği seramiği MÖ yılları arasında, doğada bulduğu malzemeleri karıştırarak keşfeder. Şimdiye kadar bulunmuş en eski seramik sanat eseri nadolu da ortaya çıktı. Tarihte kaydedilmiş en eski seramik keşifleri nadolu dadır. En eski yerleşim üniteleri olan Hacılar ve lacahöyük te bulunan çanaklar MÖ yılına ait. Bu el yapımı eserler tarih boyunca seramik dalında yapılmış en eski sanatsal çalışmalardır. Neolitik devirde başlayan seramik üretimi, sadece günlük kullanımlık çanak çömlek formunda ortaya çıkmadı. nadolu insanı seramiğin dayanıklılığından etkilenerek ondan dinsel törenlerde kullandığı tanrı heykelleri yaptı. Süs eşyaları ve takılar yaptı. Kilden yaptığı lambaları mağarasında kullandı, mektuplarını kil tabletlere yazdı. Seramik var olduğu medeniyetin sosyal ve kültürel gelişimine ışık tuttu. Türkler nadolu toprağına ayak bastıklarında önce Selçuklular, sonra da Osmanlılar tarihi mirası devraldılar. Seramik ve çanak ünlü Osmanlı Çinisine dönüştü. Hala birçok tarihi bina da İznik Çinisi canlılığını korumaktadır yıl önce bu topraklarda başlayan gelenek batı ve doğu kültürlerini de içine katarak devam etmektedir. Türk seramiği geleneği sanatla ve seramikle birleştiren Osmanlı mirasını devam ettirmektedir. 55

56 bilge çocuk Makale hlaki Gelişim Doç Dr. Erol Göka / Psikolog İnsan yaşamının hiçbir döneminde ahlaki değerler, gençlik döneminde olduğu kadar önem taşımazlar. Birçok insan için sınırları belirlenmiş net bir ahlak duygusunun gelişimi gençlik döneminde tamamlanır. hlakı içinde bulunulan çevre ve toplum tarafından paylaşılan kurallar, haklar ve görevler manzumesi olarak tanımlayabiliriz. ncak bazen kabul edilen kuralların birbiriyle çeliştiği olabilir, bu durumda birey kendi bilinçli seçimiyle ahlaki bir tercih yapmayı öğrenmek durumundadır. Gencin bilişsel açıdan olgunlaşması, toplumsal beklentiler ve talepler, ahlaki gelişimi hızlandırır. Genç insan, kendisine sunulan çok çeşitli değerlerden kimilerini alıp benimserken kimilerini reddeder. Her gencin yaşamına kılavuzluk eden şöyle ya da böyle bir değerler sistemi vardır. Güçlü bir kimlik duygusu ile değerlere sahip olma arasında sıkı bir bağlantı bulunmaktadır. Genç için ahlak ve değerler alanının önem taşıdığını hemen herkes kabul etmesine karşın ahlaki değerlerin gelişimiyle ilgili tam bir fikir birliği yoktur. hlaki gelişimi anlayabilmek için değişik teoriler ortaya atılmıştır. Bunlardan bilişsel yaklaşımı 56

57 savunanlar, ahlaki değerlerin ahlaki bir duruma uygun şekilde düşünebilme yeteneği ile gerçekleşebileceğini öne sürerler. Bazılarına göre ise ahlak, insanların ne düşündükleri ile değil ne yaptıkları ile ilgilidir. Jean Piaget nin zihinsel gelişimle ilgili çalışmaları, bu konuda önem taşırlar. Piaget, ahlakın bilişsel gelişime paralel olarak kademeli biçimde geliştiğini belirmiştir. Buna bağlı olarak küçük çocuğun sahip olduğu ahlaki değerlerle gencin sahip olduğu ahlaki değerlerin, bilişsel kapasitelerinin farklı olması nedeniyle birbirinden farklı olduğunu öne sürmüştür. İşlem öncesi zihinsel düzeyde olan çocuk, basit bir şekilde ana babanın koyduğu kuralları izler; somut işlemler döneminde çocuk, kuralları kabul etmekle birlikte bunların istisnası olabileceğini anlar. Gençlik döneminde gelinen zihinsel düzey olan soyut işlemler dönemindeyse artık genç insan, kuralları geniş ölçekte toplumun ve diğer insanların yararına göre değerlendirmeyi öğrenir. Lawrence Kohlberg, Piaget nin kavramlaştırmasını genişleterek ahlaki gelişmenin üç temel devreden oluştuğunu belirlemiştir: Gelenek öncesi, geleneksel ve gelenek sonrası. Her dönem de kendi içinde iki alt gruba ayrılmaktadır. İlk düzey olan gelenek öncesi ahlak döneminde ceza ve ana babaya uyma temel belirleyici etkendir; ikinci düzey olan geleneksel rol uyumunda ise çocuk, onaylanmak, takdir edilmek için diğer insanlarla iyi ilişkiler sürdürmeye çalışır. hlaki gelişimin son aşaması olan gelenek sonrası dönemde ahlaki ilkelere gönüllü olarak uyulur ve gerektiğinde belli durumlarda bu kuralların istisnası olabileceği bilinir. Gençlik döneminde önce geleneksel ahlaki düşünce baskındır: Buna göre doğru davranış, kişinin yapması gereken şeyleri yapması, otoriteye saygı göstermesi ve var olan sosyal düzeni sürdürmesidir. Önceden savunulanın aksine son araştırmalar, birçok gencin bu aşamadan öteye geçmediğini ve burada kaldığını ortaya koymuştur. Bazı gençler ise gelenek sonrası döneme geçerler. Bu dönemde herhangi bir toplumsal gruba ait olmayan, evrensel olarak kabul edilebilir, soyut ahlaki ilkeler kazanılır. Bilişsel olarak ahlaki ilkelerin kazanılması, onlara uyulacağı anlamına gelmez. İnsanların doğru bildikleri şeyi yapmaları, ahlakın kendi kişiliklerinde ve kimliklerinde tuttuğu yerin önemine bağlıdır. hlaki değerlerin genç tarafında içselleştirilmesinin güce ve disipline ya da sevgiden yoksun bırakmaya dayanan bir eğitimle değil; ilgi ve sıcaklığın eşlik ettiği açıklama ve anlatmaya dayanan bir eğitimle sağlanabileceği çeşitli çalışmalarla gösterilmiştir. Gençliğin değer sistemi ile ilgili olarak Batı da yapılan araştırmalarda günümüze doğru yaklaştıkça giderek daha fazla sayıda gencin kendi finansal ve genel iyiliğini toplumunkinden daha önemli gördüğü izlenmektedir. Yine 1970 li yıllarda yapılan araştırmalarda iyi eğitim daha ön plandayken, 80 li yıllarda daha fazla para kazanmak öne geçmiştir. Yeterince sistemli bir şekilde yapılmasalar da son yıllarda ülkemizde yapılan daha ziyade popüler nitelikli çalışmaların sonuçları da bu doğrultudadır. 57

58 bilge çocuk Test Şaşırtan Sorular Doktorunuz size 3 hap verir ve bunları yarımşar saat arayla almanızı tavsiye ederse; ilaçların tamamını bitirmeniz ne kadar 1sürer? Bu test 4 sorudan ibaret. Hızlı düşünüp, hızlı cevap vermeniz gerekiyor. Kolay gelsin. Gece saat sekizde yatıyorum 2ve yatarken guguklu saatimi sabah dokuza kuruyorum kaç saat uyurum? 3 3 elma vardı, ikisini aldım. Kaç elmam var? 1. cevap: Manisa dan hareket eden 43 yolculu bir otobüs kullanıyorsunuz. Uşak ta 7 4yolcu binip, 5 yolcu indi. fyon da 8 yolcu indi, 6 yolcu tuvalete gidip geldi ve 4 yeni yolcu bindi. 20 saat sonra; rdahan a vardığınızda şoförün adı neydi? 58 1 saat sürer. 2. cevap: Guguklu saatler gece gündüz ayrımı yapmadığı için 1 saat. 3. cevap: 2 elma 4. cevap: Cevap soruda gizli. Şöför sizsiniz.

59 ? ZEK TESTİ Haydi beynimizi çalıştıralım! rkadaşlar! Haydi, biraz beyin egzersizi yapalım. 5 soruluk bu testi cevaplamak için 5 dakikanız var ve sorulara verdiğiniz her doğru cevap 20 puan değerinde. 5 dakika içerisinde cevapları yandaki kutucuğa yazmalısınız. Soruların cevapları sayfanın altında yer alıyor ancak testi bitirmeden cevaplara bakmamalısınız. Başarılar! Bir çiftçinin 17 koyunu vardı. Sürüde salgın hastalık oldu, dokuzu ağır hastalandı, 1 diğerleri öldü. Çiftçinin kaç koyunu var? D 9 B E 10 C Dizide soru işareti yerine hangi sayı gelmelidir? ? D 75 B E 89 C 71 26?? 2 Tavşanlar ve tavukların bulunduğu bir kümeste toplam ayak sayısı 94, kafa sayısı 35 tir. Kümeste kaç tavuk ve kaç tavşan vardır? 12 tavşan 23 tavuk D B 10 tavşan 20 tavuk 8 tavşan 15 tavuk E C 12 tavşan 22 tavuk şağıdakilerden hangisi 900 ün 4 2 katının 20 de birinin 9 eksiğidir? 110 B 90 C 83 9 tavşan 23 tavuk de kaç tane 8 vardır? D 81 E 52 Soru 4: D Soru 5: E cevaplar Soru 1: D Soru 2: Soru 3: C D 211 B E C ? 59

60 bilge çocuk bil Bulmaca şifreyi çözelim şağıdaki mavi kutularda bir atasözümüz gizli. Bu gizemi çözmek için, şekillerin karşısındaki harflerden bir önceki harfi kutulara yerleştirmeniz gerekiyor. Bu atasözünün anlamını daha sonra anne ve babanızdan öğrenebilirsiniz. bul sudoku Sudoku bir Japon zeka oyunudur. Toplamda 9x9=81 kare olan kümelere 1 den 9 a kadar rakamlar yerleştirilir. Her bir rakam, her bir satırda ve sütunda sadece bir kez kullanılabilir. Her bir rakam, 3x3=9 kareden oluşan bloklarda da sadece bir kez kullanılabilir.

61 YolBul Küçük kız evine gitmek istiyor. Fakat yolunu kaybetmiş. Küçük kıza, evini bulması için yardım eder misin? Haydi başla... çizgileri takip edelim Harflere bağlı olan çizgileri takip ederek, harfleri yerleştirin. Bakalım çıkan sözcük size nedir? R Ü F Z noktalar birleşsin Noktaları birleştirin ve resmi tamamlayın. 61

62 bilge çocuk karpuz ananas kiraz kayısı şeftali kavun Bulmaca elma nar kivi armut muz ayva Kelime vı Yanda verilen meyveleri, kutuda karışık bulunan harfler arasından, yukarıdan-aşağıya, sağdan-sola ve çapraz şekilde bulup kalemle çizelim. K C B E R İ T N N S Y H R İ G Ş V G P U Z Y M K C C K Y I S M E İ E V E eksik kelimeler şağıdaki küçük hikayemizde bazı kelimeler eksik. Fakat eksikleri bulmanız için size bu kelimelere ait çizimler yaptık. Haydi bakalım eksik kelimeleri bulalım. M R U V R Ü K E Ş M Z G L U D I K Z R M U T B U V E Z V İ Z sya uyanıp pencereye koştu. İ F B U Ü Z Ü Ş T N E B Ç N N G L I Z L E V M C K İ V İ R T ışıl ışıldı. Denize gitmeye hazırdı. Yanına aldı. nnesi sya nın unuttuğu de aldı. Biraz yürüyüp vardılar. sya denize girmek için haraket ettiğinde gördü. Kumu karıştırmaya devam etti. buldu. Suya yaklaştı. Kıskaçlarını şakırdatan de gördü. Dokunmaktan korkup onu seyretmeye başladı. Haraketlerini çok ilginç buluyordu. raştırma yapmak için dönüp bilgisayarın başına geçmeliydi. 62 batmak üzereydi. giydi ve merakla eve doğru yola koyuldu.

63 10 fark şağıdaki 2 ayrı çizim, birbirine benzer gözüksede, aslında aralarında 10 fark var. Haydi onları bulalım. 63

64 bilge çocuk Sizden Gelenler Sizden Gelenler Kitap yracı: Halkalı Bilgi Evi Leylek ve kuzular: İnönü Bilgi Evi - Hobi klübü 64

65 Karikatürler: Ceylan Toprak Söğütlüçeşme Bilgi Evi 65

66 cevaplar cevaplar bilge çocuk bilge çocuk Bulmaca Cevapları çizgileri takip edelim Cevap: Zürafa şifreyi çözelim Cevap: cele bir ağaçtır, meyvesi pişmanlık K K K M M M M U U U U Z K K K V V V V V V V U N N N İ İ İ İ İ İ İ R B B B B C Ç E G G G G C C C Y Y Y H I I I Z Z Z Z Z R R R R R P U Z N N S Ş Ş Ş E E E E E E E F Ü Ü Ü M M T T T T D L L L S eksik kelimeler Güneş - top - Güneş gözlüklerini Plaja - Deniz yıldızı - Deniz kabukları - Yengeç - Eve - Güneş - Terliklerini

67

68