YILLARINDA ADLİ TIP KURUMU GÖRÜNTÜ ANALİZİ LABORATUARINA GELEN OLGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ

Transkript

1 7- Yıllarıda Adli Tıp Kurumu Görütü Aalizi Laboratuarıa Gele Olguları Değerledirmesi 7- YILLARINDA ADLİ TIP KURUMU GÖRÜNTÜ ANALİZİ LABORATUARINA GELEN OLGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ > Uz.Dr. Gürol BERBER > Uz. Dr. Eyüp KANDEMİR > Uz. Dr. Bület ÖZATA > Uz.Dr. Selçuk GÜRLER > Prof. Dr. H.Bület ÜNER, > Doç. Dr. Haluk İNCE Adli Tıp Kurumu İ.Ü. Adli Tıp Estitüsü ÖZET İmajlar, iki ve üç boyutlu olabile -örek olarak fotoğraf ve heykel sayılabilir- yapay eserlerdir. Bu görütüler optik aletlerle veya doğal objelerle kamera, les ve isa gözü, su yüzeyi gibi eselerle tespit edilebilir. Dijital tekolojii isalarca suça yöelik amaçlarla kullaımı artmaktadır. Buu yaıda dijital tekoloji adli bilimcileri adli çalışmalarıı yei bir yolla yapma imkâıı vermiştir.. Çalışmada elde edile verilerle, görütü aalizi çalışmaları yapa şubemizi ve mahkemeleri adli yöde daha iyi souca ulaşabilmesi ve bu ihtiyacı karşılamaya yöelik daha iyi bir hizmeti asıl yapılabileceğii tartışmayı amaçlıyoruz. Temmuz 7 de beri Adli Tıp Kurumu Fizik İhtisas Dairesi Görütü Aalizi Laboratuarı görütü aalizi kousuda hizmet vermektedir. Çalışmamızda laboratuarımıza görütü mukayesesi içi göderile olguları souçlarıı iceleip Temmuz 7-Mart tarihleri arasıda görütü laboratuarıa gele dosyaları mahkemei sormuş olduğu sorular, icelemeye göderile görütü materyalii durumu, görütü aalizi karar ölçeğie göre asıl souçlara ulaşıldığı araştırılarak mahkemeleri isteğii karşılaıp karşılamadığı, iceleme materyallerii yeterice faydalı olup olmadığı hususları değerledirilecektir. Çalışmamızda olgu icelemiştir. Bölgelere göre e sık Marmara bölgesi mahkemeleride (%3) istek olmuştur. Dosyaları 6 taeside (%69, ü) iceleme kousu materyal erkek şahsa aitke, 33 taeside (%,) kadı şahsa aittir. Çalışmamızda e sık hırsızlık (86, % 9) olguları tespit edilmiştir. Adli görütü aalizi çalışması, yapıla görütü türüü aalizii türü e olursa olsu birkaç farklı kouyu içermektedir. Bu koular yorumlama, iceleme ve tekik hazırlık olarak 3 kategoriye ayrılır. Adli Görütü Aalizi Fizik İhtisas Dairesi Görütü İceleme Laboratuarıı e öemli kousudur. Temmuz 7 de beri Adli Tıp Kurumu Fizik İhtisas Dairesi Görütü Aalizi Laboratuarı görütü aalizi kousuda hizmet vermektedir. Bu kouda gittikçe arta bir şekilde isteği olması görütü aalizii adli birimlerce öemii ortaya koymaktadır. Aahtar kelimeler: İ maj, mukayese, adli bilimler Adli Tıp Dergisi / Turkish Joural of Foresic Medicie, Cilt / Vol.:, Sayı / No:3

2 Gürol BERBER, Eyüp KANDEMİR, Bület ÖZATA, Selçuk GÜRLER, H.Bület, ÜNER, Haluk İNCE EVALUATION OF THE CASES THAT COMES TO IMAGE LABORATUARY OF COUNSEL OF FORENSIC MEDICINE BETWEEN 7- ABSTRACT Images are two-dimesioal ad three-dimesioal artifact for example photos, ad statues. They may be captured by optic devices ad atural objects, such as cameras, leses ad the huma eye or water surfaces. Digital techology usage by people for crimial purpose is icreasig. Besides, foresic scietists eable to do their foresic activities by digital techology. We wat to discuss what ca be doe for better results by the ivestigators ad courts i our study. I our study, we examie the results of the cases that set to the Image Laboratory of Coucil of Foresic Medicie betwee 7- years accordig to questios from judiciary, such as the status of image material that set to compariso ad how to do a compariso accordig to scale image aalysis. cases were evaluated i our study. Accordig to regios, courts of Marmara regio were set most of the cases. 6 (69,%) of the cases were belog to male perso while (33;,%) of the cases were belog to female geder. Robbery was the most frequet case (86; 9%) accordig to origi of the cases. Foresic image aalysis procedure ca ivolve several differet tasks, regardless of the type of image aalysis performed. These tasks fall ito three categories: iterpretatio, examiatio, ad techical preparatio. Foresic image aalysis is i the lead subject of the Image Aalysis Laboratory of Specialized Committee of Physics. Sice July 7, Image Aalysis Laboratory, Specialized Committee of Physics, the Coucil of Foresic Medicie provides services i the areas of image aalysis. There is a icreasig demad for these services ad this shows the importace of image aalysis for legal istitutios. Keywords: Image, compariso, foresic sciece GİRİŞ Güümüzde; suç sayı ve çeşidideki artış, adli tabipleri ve adli bilim ile uğraşa bilim adamlarıı isa biyolojisii pek çok yöü hakkıda fikir belirtmek durumuda bırakmaktadır. Ayak Digital techology usage by people for crimial purpose is icreasig. Besides, foresic scietists eable to do their foresic activities by digital techology. We wat to discuss what ca be doe for better results by he ivestigators ad courts i our study. izi aalizi, yüz taıma karşılaştırma ve rekostrüksiyo gibi pek çok kou adli tabipleri uzmalık alaı içerisidedir (-3). So yıllarda özellikle fotoğrafik karşılaştırmalar öemli hale gelmiştir. Öreği Amerika adli atropoloji heyeti bu tip aaliz sayısıı 987 de 7 de 99 de ye yükseldiğii göstermiştir. Tarama kameralarıı yaygılaşması soucu fotoğraf karşılaştırması daha da öem kazamıştır. Bu tekolojik aşama ile işlee suç hareket Adli Tıp Dergisi / Turkish Joural of Foresic Medicie, Cilt / Vol.:, Sayı / No:3

3 7- Yıllarıda Adli Tıp Kurumu Görütü Aalizi Laboratuarıa Gele Olguları Değerledirmesi aıda yakalaır. Fakat filmde yakalaa imajlar ile suçlu şahıs arasıda kraiyometrik oktalar tespit edilip ve atropometrik aaliz yapılarak kesi bir bağlatı kurulmadıkça yai kimlikledirme gerçekleştirilmedikçe çok az değer taşır (-). Basit görülmesie rağme iki ya da daha fazla fotoğrafı karşılaştırılması e zor taımlama tipleride birisidir. Bu zamaa kadar fotoğraf aalizi ve video görütüleri içi stadart kurallar geliştirilememiştir (9-). Buu yaıda vücut, kıyafet, araç, silah gibi objeler ve sorgulaa imajı gösterile kamera ile çekilip çekilmediği de fotoğrafik karşılaştırma alalarıa girmektedir (9, 3-5). Yüz isa vücuduu e özel taıabilir bölümüdür. Yüz; taımlama olarak, alıda çeeye ve bir kulakta diğer kulağa kadar ola başı ö bölümüdür (6) Ayrıca yüz çevrede gele travmaları, fizyolojik yaşlama belirtileri ve geetik özellikleri subasale, superior labiale, stomio, iferior labiale, pogoio, gathio, cheilio, alare, superaurale, tragio, subaurale, postaurale oktalarıda oluşmaktadır. Bu oktalarda yararlaılarak Krogma ve İşca metodu, iki tajat (Rus) Metodu, Prokopec ve Ubelaker metodu, George metodu, Macho metodu, Stepha ve arkadaşlarıı metodu gibi farklı metodlar ve hesaplamalar kullaılarak görütü mukayesesi yapılmaktadır. (3, -6). Fotomotaj birde fazla fotoğraf ve fotoğraf parçalarıı kesilmesi ve birleştirilmesi işlemie dayaır. Güümüzde bu işlemi yapabilmek içi çeşitle yazılım (software) programları geliştirilmiştir Fotoğrafik mukayese (görütü mukayesesi); iceleme kousu bir kişiye veya objeye ait görütü ile mukayese kousu ola bilie kişilere veya objelere ait imajları özellikleri arasıda karşılaştırma yaparak bezerlik veya farklılık yöüde bir karar oluşturma işlemidir. Fotoğrafik karşılaştırma görütü aalizii öemli bir kısmıı oluşturmaktadır. Resmi belgeler, üfus cüzdaları, kimlik kartları, sürücü belgeleri, tapu seedi, pasaportlar gibi birçok belge üzerideki fotoğraflarda yapıla sahtecilikler icelemektedir. İceleme (tetkik) kousu belgeler üzerideki fotoğraflar ile şüpheli şahısları mukayese fotoğrafları arasıda yapıla mukayese işlemleri bu doğrultuda yapıla icelemelerdedir. de yasıtır. Bütü bu faktörleri yüz fizyoomiside görüle bezerlikleri ve ayrılıkları ortaya çıkardığıa şüphe yoktur. Bezerlikleri ortaya koyabilmei öceside belirli değişkeleri saptamasıa gerek vardır. Bular arasıda cisiyet, ırk veya yaş ö pladadır, boy, kilo karşılaştırması, vücudu morfolojik değişimi diğer öemli parametrelerdedir. (5,-, 7-) Yüzdeki yaşlama hem yumuşak hem de kemik dokuda meydaa gele değişimleri birleşimidir. Özellikle orta yaşlarda sora orbita altıdaki yaşlamaı yaşam boyu kaldığı gösterilmiştir (,3). Yüzde kullaıla aatomik referas oktaları olguda olguya değişmekle birlikte trichio, metopio, glabella, asio, midasal poit, proasale, Adli görütü aalizi çalışmalarıda mahkemelerce göderile dosyalar mahkeme isteği doğrultusuda icelemektedir. Dosya içeriğide görütü mukayesesi, fotomotaj olup olmadığı, kurgu olup olmadığı gibi hususları aydılatılması istemektedir. Fotomotaj birde fazla fotoğraf ve fotoğraf parçalarıı kesilmesi ve birleştirilmesi işlemie dayaır (7). Güümüzde bu işlemi yapabilmek içi çeşitli yazılım (software) programları geliştirilmiştir (8). Dijital kurgu (editig) DV (digital video) verilerii bilgisayar aracılığıyla işlemesie verile isimdir. Film motaj programları arasıda basit programlarda daha profesyoel programlara kadar farklı türleri vardır. Bu programlar ile esel verilere Adli Tıp Dergisi / Turkish Joural of Foresic Medicie, Cilt / Vol.:, Sayı / No:3

4 Gürol BERBER, Eyüp KANDEMİR, Bület ÖZATA, Selçuk GÜRLER, H.Bület, ÜNER, Haluk İNCE ulaşmak mümkü olabilmektedir. Görütü işleme yazılımları arasıda bilie, güveilirliği ve etkiliği kaıtlamış «Adobe Photoshop, Cogitech Video Ivestigator, Matiab gibi yazılımlar mevcuttur. Görütü kayıtlarıı adli amaçlı kullaılması durumuda elde edilişi, muhafazası, aktarımı, hazırlaışı ve aalizi içi gerekli prosedürleri belirli stadartlara göre yapılması gereklidir. Görütü aalizi, düyada yaygı ve yerleşmiş bir disiplidir. Güümüzde tekolojideki gelişme ve yaygılaşması, görütülü iletişimi çok kolaylaşması, görütü kayıtlarıı kolaylıkla yapılıp aktarılabilmesi adli bilimler alaıda da görütü aalizii gittikçe öemli kılmaktadır. Adli olgularda, görütü kayıtları gerek suç gerek delil olarak yer almaktadır. Tüm sayısal görütüleri e küçük parçası ola oktacıklara piksel deir. Görütüü çok sayıda küçük piksellerde oluşması ile et ve keski hatlı bir fotoğraf ortaya çıkmaktadır. Görütü icelemeside görütüü et olması soucu etkilemektedir. Bir görütüü belirli bir alaı içideki piksel sayısıa çözüürlük deir. Bu piksel sayısıı fazlalığı görütüü kaliteli olmasıı sağlar. Çözüürlük fotoğraf kareside dikey ve yatay olarak bulua pikselleri çarpımı (6 x 8) şeklide verilir. PPI, iç başıa düşe piksel sayısıdır (pixel per ich). Görütü sıkıştırma, belirli bilgiyi temsil edebilecek şekilde veri DVR (Digital Video Recorder, Sayısal Video Kaydedici), VCR (Video Casette Recorder, Video Kaset Kaydedici) ve etwork DVR kullaa aalog CCTV sistemleri, video suucu kullaa Network video sistemi, etwork kamera kullaa etwork video sistemleri mevcuttur miktarıı azaltma işlemie demektedir. Ayı fotoğrafı değişik türlerde kaydedilmesi soucuda ortaya kayıplı kayıpsız sıkıştırmada dolayı kalite ve boyut farklılıkları olmaktadır (7-9). Kapalı devre video kameralar (CCTV) belirli bir bölgeye sıırlı miktarlarda moitörle siyal trasferii sağlaya video kameralar kullaıla sistemlerdir. Kapalı devre video kameraları isalarca kullaımı ve video kameraları görütülerii adli amaçlarla kullaımı artmaktadır. Güvelik amaçlı kullaıla bu sistemler ihtiyacı artması ve tekolojii ilerlemesiyle karmaşık sistemler halii almıştır. Mağazalarda meydaa gelebilecek hırsızlıklar, bia ve park alalarıda güveliği sağlaması, kaza ve plaka tespit edilmesi, büyük çaplı bialara giriş çıkış yapa persoeli, ziyaretçileri kimliklerii belirlemesi gibi kullaım alalarıı yaıda her geçe gü yei kullaım alaları doğmaktadır. CCTV sistemleride hareket algılamaı amacı, yüksek güvelik gerektire yerlerde sürekli olarak hareket varlığıı izlemesidir (3-3). Başlagıç olarak izleme yapılacak yer sayısı kadar kamera, moitör ve görütüleri kaydetmek içi her bir kamera içi videokaset kaydedicisie ihtiyaç duyulmaktaydı. Bu durum zama ilerledikçe oldukça maliyetli ve zahmetli olduğuda, bir takım çözümler bulumaya başladı. DVR (Digital Video Recorder, Sayısal Video Kaydedici), VCR (Video Casette Recorder, Video Kaset Kaydedici) ve etwork DVR kullaa aalog CCTV sistemleri, video suucu kullaa Network video sistemi, etwork kamera kullaa etwork video sistemleri mevcuttur (3-3). Güvelik kamerası kayıtlarıda elde edile görütüleri yeterli kalitede olması, olayları içide yer ala şahıs, araç, eşya vb. objeleri taıabilmesi, taımlaabilmesi davaları seyirleride 3 Adli Tıp Dergisi / Turkish Joural of Foresic Medicie, Cilt / Vol.:, Sayı / No:3

5 7- Yıllarıda Adli Tıp Kurumu Görütü Aalizi Laboratuarıa Gele Olguları Değerledirmesi oldukça öemlidir. Kaliteli görütü içi yeterli sayıda kamera, kaydedici kayıt alaı, uygu koumladırma, uygu ve degeli ışık, kullaıcıları bilgili olmaları ve herhagi bir olay aıda asıl davraacaklarıı bilmeleriyle sağlaabilir (3). detay kaybı olacağıda sağlıklı icelemeler yapmak mümkü olamayacaktır (3, 3). Görütü icelemeside kişii kameraya göre pozisyou ve mesafesi öemlidir. İcelemei kaliteli olması kişii öde ve profilde görütüleri ile sağlaabilir. Güvelik kameraları yüksek çözüürlükte ise, koumları iyi ayarlamışsa ve sayısı teşhis ve tespite elverişli ise iyi bir mukayese imkâı ortaya çıkaracaktır. Görütüü çözüürlüğüü yüksek olması kayıt edilirke fazla yer kaplar fakat teşhise elverişli görütüler sağlar. zıtlık ayarları, iterpolasyo, katmalara ayırma, kırpma, keskileştirme, bulaıklık giderme, gürültü azaltma, görütü karelerii ortalamasıı alma, görütü stabilizasyou gibi yötemler kullaılarak ve görütüü histogramıı düzeleyerek görütü üzeride bir takım değişiklikler ve düzeltmeler yapılabilir (3). Çalışmamızda 7- yılları arasıda Görütü Aalizi Laboratuarıa gele dosyaları mahkemei sormuş olduğu sorular, icelemeye göderile görütü materyalii durumu, görütü aalizi karar ölçeğie Eldeki görütüde temel ve ileri görütü iyileştirme tekikleri kullaılarak daha iyi bir görütü veya veri elde etmek mümküdür. Resim üzeride parlaklık ayarları, doyguluk ayarları, zıtlık ayarları, iterpolasyo, katmalara ayırma, kırpma, keskileştirme, bulaıklık giderme, gürültü azaltma, görütü karelerii ortalamasıı alma, görütü stabilizasyou gibi yötemler kullaılarak ve görütüü histogramıı düzeleyerek görütü üzeride bir takım değişiklikler ve düzeltmeler yapılabilir Görütüleri kalitesii etkileye faktörlerde biri ışıkla ilgili yaşaa sorulardır. Yüksek kotrastlı ışığı arkada geldiği olayda iceleme kousu obje gölgede kalabildiği gibi kişileri taıması zorlaşabilir ve hatta imkasız hale gelebilir. Ayrıca ışığı direkt kişii yüzüe düşmesi soucu to farklılıklarıda kayaklaa yaılgılar meydaa gelebilir. Mevcut aladaki ışık kayağıa göre objeleri rekleride değişiklikler olabilir(3). Görütü etliğii boza edelerde biri de gürültü dür. Kaliteyi boza ısı, yüksek voltaj, düşük ışık gibi sebepler görülebilir. Gürültülü görütülerde Görütü işleme, gerçek görütüleri dijital bir resim halie getirilip, özelliklerii ve görütüsüü işleerek değiştirilmesidir (3, 3). Eldeki görütüde temel ve ileri görütü iyileştirme tekikleri kullaılarak daha iyi bir görütü veya veri elde etmek mümküdür. Resim üzeride parlaklık ayarları, doyguluk ayarları, göre asıl souçlara ulaşıldığı araştırılarak mahkemeleri isteğii karşılaıp karşılamadığı, iceleme materyallerii yeterice faydalı olup olmadığı hususları değerledirilecektir. Elde edile verilerle görütü aalizi ile mahkemeleri ihtiyacıı karşılamaya yöelik daha iyi bir hizmeti asıl yapılabileceğii tartışmayı amaçlıyoruz. Adli Tıp Dergisi / Turkish Joural of Foresic Medicie, Cilt / Vol.:, Sayı / No:3

6 Gürol BERBER, Eyüp KANDEMİR, Bület ÖZATA, Selçuk GÜRLER, H.Bület, ÜNER, Haluk İNCE GEREÇ VE YÖNTEM 7- yılları arasıda ATK Görütü Aalizi Laboratuarıa gele mahkeme dosyaları mahkemei sorduğu sorular, olguları illere göre dağılımı, olayı orijii (suçu şekli), icelemeye gele materyali durumu (CD, video, fotoğraf vb), görütü aalizi karar ölçeğie göre souçları değerledirilmesi, gele iş sayısıı aylara göre dağılımı gibi parametreler esas alıarak iceleecektir. Elde edile veriler istatistiksel metotlarla değerledirilecektir. BULGULAR Tablo-. Vakaları bölgelere göre dağılımı Laboratuarımızda kullaıla görütü aalizi karar ölçeğide +3; uyarlık dereceside bezerliği, +; ayı şahsa ait olması kuvvetle mümkü, +; şahıslar bezerlikler göstermekte, ; verileri yetersiz olduğu, -; şahıslar farklılıklar göstermekte, -;farklı şahıslara ait olması kuvvetle mümkü, -3; ayrım dereceside farklılık şeklide kullaılmaktadır. Çalışmamızda olgu icelemiştir. Bölgelere göre e sık Bölgeler Sıklık () Yüzde (%) Marmara 3 Ege 6,5 Akdeiz 7 5,8 İç Aadolu 7, Karadeiz 35,8 Doğu Aadolu 3,7 G.Doğu Aadolu 7, Gödere adli merci Savcılık Ağır Ceza M. Asliye Ceza M. Sulh Ceza M. Hukuk M. İş M. Çocuk M. Aile M. Sıklık () Tablo-. Adli makamları göderdiği vakaları dağılımı Yüzde %,7, 3, 3,7 3,,7 Marmara bölgeside (%3) istek olmuştur. Buu Ege bölgesi izlerke (%,5) e az İç Aadolu ve Güeydoğu Aadolu bölgeside (%7,) istek gelmiştir (tablo ). Görütü aalizi laboratuarıa (%,7) olgu savcılıklarda, (%3) olgu asliye ceza mahkemeleride, 33 (%,) olgu ağır ceza mahkemeleride göderilmiştir. Hukuk mahkemeleri (%3, 9 olgu), İş mahkemeleri (%,7 lik, olgu) ve Aile mahkemeleri (%,7 lik, olgu) adi suçlarda ziyade hukuki alaşmazlıklarla ve belgeyle ilgili suçlarla daha alakalı olduğuda göderile dosyalardaki payı itibariyle alt sıralarda yer aldığı tespit edilmiştir (tablo ). Dosyaları 6 taeside (%69, ü) iceleme kousu materyal erkek şahsa aitke, 33 taeside (%,) kadı şahsa geri kala dosyalar her iki cisiyetide buluduğu veya cisiyeti bildirilmeye şahısları dosyalara aittir (tablo 3). Yıllara göre göderile dosyalar 7 yılıda 3 ike, 8 yılıda 97, 9 yılıda 3, yılıı ilk ayıda 6 olmuştur. Suçu orijii bakımıda çalışmamızda e sık 86 olguyla hırsızlık edeiyle (%9) mahkemelerde istek gelirke, buu 3 olguyla evrakta sahtecilik, 5 olguyla çete suçu izlemiştir. Suçu edei bilimeye olgu sayısı 57 (%9,) olmuştur (tablo ). Adli Tıp Kurumu a göderile iceleme kousu materyal açısıda çoğulukla sadece CD (7 dosyada, %57,6) ve sadece fotoğraf (99 dosyada, %33,3) göderile olgular çoğuluğu oluşturmuştur. 5 Adli Tıp Dergisi / Turkish Joural of Foresic Medicie, Cilt / Vol.:, Sayı / No:3

7 7- Yıllarıda Adli Tıp Kurumu Görütü Aalizi Laboratuarıa Gele Olguları Değerledirmesi Göderile adli merci Bilgi yok Erkek Kadı Erkek-kadı Sıklık () Yüzde % 8, 69,,,3 Tablo-3. Cisiyete göre vakaları dağılımı Oriji Bilimeye Çete Parada sahtecilik Sahte kimlik Silahla adam öldürme Eşyaya zarar Doladırıcılık Diğerleri Suç yok-hukuk mah Uyuşturucu Hırsızlık Cisel suçlar Kaste yaralama Öldürmeye teşebbüs Gasp Yagı-patlama Evrakta sahtecilik Sıklık () Yüzde % 9, 8,,7,7,,3 6,7,7 7,,3 9 3,7 3,3,7, Tablo-. Olayı orijiie göre dağılımı Adli Tıp Dergisi / Turkish Joural of Foresic Medicie, Cilt / Vol.:, Sayı / No:3 6

8 Gürol BERBER, Eyüp KANDEMİR, Bület ÖZATA, Selçuk GÜRLER, H.Bület, ÜNER, Haluk İNCE İceleme kousu materyal Bilimiyor CD Sıklık () 7 Yüzde %,7 57,6 Mukayese materyali olarak da 9 (%73,7) olguda fotoğraf, 7 olguda CD, 3 olguda CD ve fotoğraf göderilirke 69 olguda ise herhagi bir materyal bulumamıştır. (tablo 5 ve 6). CD ve fotoğraf -CD ve hard disk -CD, DVD ve fotoğraf YOK DVD Kaset 3 5,3,3,3,3,7 Rapor soucua göre 9 (%3,3) olguda (veriler souca ulaşmada yetersiz), 3 olguda + (ayı kişi olması kuvvetle mümkü) bulumuş ike 3 olguda göderile materyal icelemeye elverişsiz görülmüştür. 38 dosya dairemizi görev alaıa girmeye sorular edeiyle iade edilmiştir (tablo 7). Fotoğraf Hard disk Disket Hafıza kartı CD ve DVD 99 33,3,3,3,3,3 Çalışmamızdaki 8 (%7) olguda mahkeme görütü ve fotoğraf mukayesesi istediği tespit edilirke, (%,7) olguda görütü iyileştirmesi, 68 olguda ise diğer sorular şeklide sııfladırıla birbiride farklı sorular olduğu görülmüştür (tablo 8). Tablo-5. İceleme kousu materyali iteliği Mukayese materyal Sıklık () Bilimiyor 69 CD 7 CD ve fotoğraf 3 Fotoğraf 9 Tablo-6. Mukayese kousu materyali iteliği Yüzde % 3,, 73,7 Çalışmamızdaki 3 dosyada birde fazla kişi ile ilgili soru sorulduğu tespit edilmişke, bularda 6 dosyada kişileri hepsi erkek, dosyada kadı olduğu, dosyada ise erkek ve kadı şahıslar olduğu görülmüştür. Göderile dosyalar içideki 6 dosyada, ve daha fazla kişi içi mukayese isteirke ve buları içide taeside de erkek ve kadı cisiyetleri birlikte buluduğu, 5 dosyada ise 3 kişi içi mukayese isteirke ve hepsii erkek cisiyette olduğu, kişii mukayesesi istee dosyada ise hepsii erkek olduğu görülmüştür. Çete ile ilgili 5 dosyaı 5 taeside birde 7 Adli Tıp Dergisi / Turkish Joural of Foresic Medicie, Cilt / Vol.:, Sayı / No:3

9 7- Yıllarıda Adli Tıp Kurumu Görütü Aalizi Laboratuarıa Gele Olguları Değerledirmesi fazla kişi var ike, 3 evrakta sahtecilik suçu içide 5 ii, hırsızlık ile doladırıcılık suçuu içere dosyaları er taeside, hukuk mahkemelerii 3 üde birde fazla kişi ile ilgili olduğu görülmüştür. Göderile materyal ile souçları mukayeseside +3 ile -3 olarak belirtile ve ayrım dereceside şeklide rapor edile 6 ve 7 olmak üzere 3 dosyaı hepside göderile materyali fotoğraf olduğu ayı zamada mukayesesii de fotoğraf olduğu görülmüştür. Souçlara göre + (6CD, 5 fotoğraf), -(CD, 7 fotoğraf, disket ve CD- DVD), + (5CD, fotoğraf ve cd-dvd, diğer), -(3CD, 3 fotoğraf), (63CD, 8 fotoğraf, DVD, kaset, CD ve fotoğraf, harddisc, CD- DVD, hafıza kartı, disket, CD-DVD-fotoğraf, diğer) şeklide göderile materyalle souç dağılımıı olduğu görülmüştür. 5 CD ve DVD, hafıza kartı, CD-DVD, kaset, 8 fotoğraf, CDharddisc göderile dosyalar icelemeye elverişli olmadığı tespit edilmiştir. Yıllara göre 8 yılıda 9, 9 yılıda 9 dosyada göderile materyal icelemeye elverişli değil ike, yılıı ayı içi bu rakam olmuştur. Mukayese olarak 7 dosyada sadece CD ve dosyada fotoğraf ile beraber CD göderilmiştir. 69 dosyada mukayese materyal tam olarak belirleememiş veya göderilmemiştir. Cisiyet ile rapor soucu arasıda istatistiksel karşılaştırmada bir cisiyete bağlı olarak soucu etkileye alamlı bir parametre buluamamıştır. Göderile materyal ile orijii istatiksel değerledirmeside sahte kimlik suçu edeiyle göderile 5 dosyaı tamamıda fotoğraf mukayesesi istemiştir. doladırıcılık dosyasıı 8 taeside fotoğraf göderilirke side sadece CD göderilmiş, hukuk mahkemeleride gele dosyaı 9 uda, 3 evrakta sahtecilik suçuu 3 uda fotoğraf iceleme kousu olarak göderilmiştir. 86 hırsızlık dosyasıı 69 uda sadece CD göderilirke, çete suçu ola 5 dosyaı 5 ide sadece CD, 57 suç edei bilimeye dosyaı 38 ide sadece CD iceleme kousu olarak göderilmiştir. Rapor Soucu +3 (uyarlık dereceside bezer) + (ayı şahsa ait olması kuvvetle mümkü) + (şahıslar bezerlikler göstermekte (veriler yetersiz) - (farklılıklar mevcut) - (farklı şahıslara ait olması kuvvetle mümkü) -3 (ayrım dereceside farklılık) Elverişli değil Diğer Red Müzekkere Sıklık () Yüzde %, 9, 3,3 7,7,, 9,8,8 3, Tablo-7. Rapor soucua göre vakaları dağılımı Adli Tıp Dergisi / Turkish Joural of Foresic Medicie, Cilt / Vol.:, Sayı / No:3 8

10 Gürol BERBER, Eyüp KANDEMİR, Bület ÖZATA, Selçuk GÜRLER, H.Bület, ÜNER, Haluk İNCE Mahkemei sorusu Görütü ve Fotoğraf mukayesesi Aleti e olduğu Görütü iyileştirmesi Foto motaj olup olmadığı Diğerleri Sıklık () Yüzde % 7,3,7,9 Tablo-8. Mahkemei sorusua göre vakaları dağılımı Oriji * cisiyet Bilimeye Çete Parada sahtecilik Sahte kimlik Silahla adam öldürme Eşyaya zarar verme Doladırıcılık Diğer Hukuk mahkemesi Uyuşturucu Hırsızlık Cisel suçlar Kaste yaralama Gasp Evrakta sahtecilik Cisiyet Bildirilmemiş 35 6, 8 8, , 5 8, Erkek 35, 3 9, 5, 5 7, , , 5 5, ,8 6 69, Kadı, , 6 8,6 6 5,5 3, 33, Birde fazla kişi -erkek ve kadı mevcudiyeti,8 5 5,, Tablo-9. Rapor soucua göre vakaları dağılımı 9 Adli Tıp Dergisi / Turkish Joural of Foresic Medicie, Cilt / Vol.:, Sayı / No:3

11 7- Yıllarıda Adli Tıp Kurumu Görütü Aalizi Laboratuarıa Gele Olguları Değerledirmesi Rapor Soucu CİNSİYET Bildirilmemiş Erkek Kadı Birde fazla kişi ve/veya erkekkadı mevcut ,7 6,7 6, ,, ,6 75, ,6 8, 8,8 3, ,3 6,7-3 9,3 8, , 8,6 Red ,8,5,6 Müzekkere ,3 66,7 Elverişli değil 6,7 76,7 6,7 Diğer ,6 58,8,6 Toplam Tablo-. Rapor soucua göre cisiyeti dağılımı BÖLGE Mahkeme Sorusu Marmara Ege Akdeiz İç Aadolu Karadeiz Fotoğraf mukayesesi Aleti e olduğu Görütü iyileştirilmesi Foto motaj olup olmadığı Diğer Doğu Aadolu G.Doğu Aadolu ,,5 7,7 5,7 8,7,9 5,3, ,7,3,,3,3 3 33,3 33,3 33, ,8,7, 7, 9, 6, ,5 5,8 7,,8 3,7 7, Tablo-. Mahkeme sorusua göre bölgeleri dağılımı Adli Tıp Dergisi / Turkish Joural of Foresic Medicie, Cilt / Vol.:, Sayı / No:3

12 Gürol BERBER, Eyüp KANDEMİR, Bület ÖZATA, Selçuk GÜRLER, H.Bület, ÜNER, Haluk İNCE Rapor soucu * yıl ilşkisi YIL Ret Müzekkere 7 9 Elverişli değil Diğer Tablo-. Rapor soucua göre yılları dağılımı TARTIŞMA VE SONUÇ Dijital tekolojii gelişmesiyle birlikte yakı zamada adli bilimcileri fotoğrafik mukayese yötemii kullaarak adli çalışmalar yapması öemli hale gelmiştir (-5). Bu doğrultuda adli görütü aalizi Fizik İhtisas Dairesi Görütü Aalizi Laboratuarıda e öemli uygulamalarıda biri olarak Temmuz 7 de beri hizmet vermektedir. Mahkemelerce göderile dosyaları yıllar bazıda gittikçe artması ve isteile soruları gittikçe daha özellikli olması bu kouda mahkemeleri gittikçe görütü aalizi kousuda biliçlediğii ve bu hususu asıl daha etkili kullamaya başladıklarıı göstermektedir. Bölgelere göre e sık Marmara bölgeside (%3) isteği olması bu bölgedeki üfus yoğuluğu ve tekolojii kullaımıa rahat ulaşımıı etkili olması ve ATK u merkezii bu bölgede olması edeiyle ormal olduğuu düşüüyoruz. Adli mercilerde savcılıkları çoğulukla dosya gödermesi (%,7) soruşturma aşamasıda ATK Görütü Aalizi Laboratuarıa başvuru ihtiyacıı doğduğuu göstermektedir. Yie dosyalarda erkek şahıslarla ilgili olalar çoğuluğu oluşturması (%69, ü) toplum yapısıa ve erkeği toplumdaki yeri itibariyle daha sosyal hayat içide olmasıyla örtüşmektedir. Hukuk mahkemeleri (%3, 9 olgu), İş mahkemeleri ve Aile mahkemeleri ( %,7, olgu) ( %,7, olgu) olmak üzere daha az bir oraa sahip olduğu görülmüştür. Bu hususlarda imza ve belge icelemelerii yaıda görütü ve fotoğraf icelemelerii de adli yargı sistemide öemli yararlar sağlayacağıı zamala daha iyi görülmesiyle ve bilimesiyle bu oraları da artacağıı düşüüyoruz. Çalışmamızda e sık 86 olguyla hırsızlık edeiyle (%9) ve 3. Sıklıkla 5 olguyla (%8,) çete suçu mahkemelerde istek gelmesi iş hayatıda gittikçe arta şekilde güvelik kamerası kullaımıı bir soucu olarak görülmektedir. Bu olgularda kameradaki şahsı kimliğii tespiti heme düşüülmektedir. Adli Tıp Kurumu a göderile iceleme kousu materyalleri çoğulukla sadece CD (7 dosyada, %57,6) olması, kamera kaydı yapılmış olayları olduğu dosyaları göderile tüm olgular içide çoğuluğu oluşturduğuu göstermektedir. Adli Tıp Dergisi / Turkish Joural of Foresic Medicie, Cilt / Vol.:, Sayı / No:3

13 7- Yıllarıda Adli Tıp Kurumu Görütü Aalizi Laboratuarıa Gele Olguları Değerledirmesi Mahkemeleri laboratuarımıza yöelik istekleri arasıda 8 ( %7) olguda görütü ve fotoğraf mukayesesi, ( %,7) olguda görütü iyileştirmesi, 68 olguda ise diğer sorular şeklide sııfladırıla birbiride farklı sorular olduğu görülmüştür. Görütü ve fotoğraf mukayesesi laboratuarımızı çalışması içide e öemli kısmıı teşkil etmektedir. Rapor soucua göre 87 ( 9,3) olguda (veriler souca ulaşmada yetersiz), 3 olguda + (ayı kişi olması kuvvetle mümkü) bulumuş ike 3 olguda göderile materyal icelemeye elverişsiz görülmüştür. 38 dosya ise dairemizi görev alaıa girmeye sorular edeiyle iade edilmiştir (tablo 7). Yıllara göre icelediğide souca ulaşmada yetersiz verileri kayıtlı olduğu rapor sayısıı azaldığı görülmektedir. Buu gelişe tekoloji ve buu kullaımıı artması ile doğru oratılı olduğuu düşüüyoruz. Çalışmamızdaki 3 dosyada birde fazla kişi ile ilgili soru sorulduğu tespit edilmiştir. Buu özellikle çete, hırsızlık, doladırıcılık, sahtekârlık suçlarıda dosyada birde fazla kişi olduğu görülmüştür. Göderile materyal ile souçları mukayeseside +3 ile -3 olarak belirtile ve ayrım dereceside şeklide rapor edile 6 ve 7 olmak üzere 3 dosyaı hepside göderile materyali fotoğraf olduğu ayı zamada mukayesesii de fotoğraf Yıllara göre icelediğide souca ulaşmada yetersiz verileri kayıtlı olduğu rapor sayısıı azaldığı görülmektedir. Buu gelişe tekoloji ve buu kullaımıı artması ile doğru oratılı olduğuu düşüüyoruz olduğu görülmüştür. Fotoğraf çekimlerii kaliteli olması, uygu açıda olması ve kişii aatomik ve morfolojik özelliklerii daha iyi yasıtması mukayesei daha iyi olmasıı sağlamıştır. Kamera çekimlerii çözüürlüğü yüksek, uygu açıda, koumda ve yeterli sayıda olması durumuda daha iyi kimlikledirmei yapılabileceğii göstermektedir. Çalışmamızda 8 yılıda, 9 yılıda 5, yılı ilk ayıda olmak üzere toplam 9 (%3,6) olguda görütü tespit içi yetersiz alamıda () verilmiştir. Göderile materyaldeki görütüü çözüürlüğü, kameraı yerleşim yeri ve sayısı, gele ışığı yöü, çekim mesafesi gibi görütü aalizii olumsuz etkileye edeler arasıda görülmüştür. Kameraı görütü aalizii olumsuz etkileye bu şartlara dikkat edilmesi yai özellikle topluma açık alalara, işyerlerie, baka gibi kamu hizmeti vere birimlere görütü çözüürlüğü yüksek, uygu yerleşimli ve yeterli sayıda kameraları sağlaması, ışık kayağıı öde koumlamamasıa dikkat edilmesi ve uygu mesafei ayarlaarak kaydedile görütülerle tatmi edici souçlara ulaşmak hem bilimsel yöde hem de yargılama sürecie katkı sağlayacaktır. Göderile materyali suçu karakterie ve iteliğie uygu olarak CD, DVD veya fotoğraf olduğu görülmüştür. Çalışmamızda sahte kimlik düzeleme suçu edeiyle göderile 5 dosyada fotoğraf mukayesesi istemiştir. doladırıcılık dosyasıı 8 taeside fotoğraf göderilirke side sadece CD göderilmiş, hukuk mahkemeleride gele dosyaı 9 uda, 3 evrakta sahtecilik suçuu 3 uda fotoğraf iceleme kousu olarak göderilmiştir. 86 hırsızlık dosyasıı 69 uda sadece CD göderilmiştir. Çalışmamız adli görütü aalizi üzerie ülkemizde yapıla eder çalışmalarda biri olması edeiyle bu kouda gelecek çalışmalara ve adli mercilere öemli katkıları olacağıı ve daha kaliteli hizmet verilebilmesi içi gerekli ölemleri alımasıda faydalı olacağıı düşüüyoruz. Adli Tıp Dergisi / Turkish Joural of Foresic Medicie, Cilt / Vol.:, Sayı / No:3

14 Gürol BERBER, Eyüp KANDEMİR, Bület ÖZATA, Selçuk GÜRLER, H.Bület, ÜNER, Haluk İNCE KAYNAKLAR. George R.M. Aatomic ad Artistic Guidelies for Foresic facial Recostructio. Foresic Aalysis of the skull, s:5-7, Ed. İşca M.Y., Helmer R.P First Ed. Wiley-Liss Ic New York (993).. Grüer O. Idetificatio of skulls: A Historical Review ad Practical Applicatios. Foresic Aalysis of the skull, s:9-5, Ed. İşca M.Y., Helmer R.P First Ed. Wiley-Liss Ic New York (993) 3. Polat, iamci MA, Aksoy ME. Adli Tip Ders Kitabı, istabul, 997; 8.. Rocha SS, Ramos DLP, Cavalcati MGP. Applicability of 3D-CT Facial Recostructio for Foresic idividual idetificatio. Pesqui Odotol Bras, 3; 7(): Taylor KT. Foresic Art ad illustratio. New York, ; : Moore LK, Dalley FA. Kliige Yoelik Aatomi. Çevire: Sahioglu K. Nobel Tıp Kitabevleri, 7; Burs RK. Foresic Athropology Traiig Maual. illustartio by Walligto J. Pretice Hall, Upper Saddle River, New Jarsey, 999; Lebediskaya G.,V., Balueva T.S. ad Veselocskaya E.V. Priciples of Facial Recostructio. Foresic Aalysis of the skull, s:8-98, Ed. İşca M.Y., Helmer R.P First Ed. Wiley-Liss Ic New York (993) 9. İşca M.Y. Itroductio of Techiques for Photographic Compariso: Potetial ad Problems Foresic Aalysis of the skull, s:57-7, Ed. İşca M.Y., Helmer R.P First Ed. Wiley-Liss Ic New York (993). İşca M.Y. Craiofacial Image Aalysis ad Recostructio. Foresic Aalysis of the skull, s:-9. Ed. İşca M.Y., Helmer R.P First Ed. Wiley-Liss Ic New York (993). Krogma WM, ad İşca MY. The Huma Skeleto i Foresic Medicie, Sprigfield Charles C, Thomas, Novoty V., İşca M.Y. ad Loth S.R Morphologic ad Osteometric Assesmet of Age, sex ad Race From the Skull. Foresic Aalysis of the skull, s:7-88, Ed. İşca M.Y., Helmer R.P First Ed. Wiley-Liss Ic New York (993) 3. Schultz HA. Relatio of the Exteral Nose to the Boy Nose ad Nasal Cartilages i Whites ad Negroes. America Joural of Physical Athropology. vol. o.3: Y, Edyak G.J. ad İşca M.Y. Kraiofacial Evaluatio ad Growth. Foresic Aalysis of the skull, s:-7, Ed. İşca M.Y., Helmer R.P First Ed. Wiley-Liss Ic New York (993) 5. Seta S., Yoshio M. Acombied Apparatus for photographic a video superimpositio. Foresic Aalysis of the skull, s:6-69, Ed. İşca M.Y., Helmer R.P First Ed. Wiley-Liss Ic New York (993) 6. Clemet J, Raso D. Craiofacial idetificatio i Foresic Medicie. Great Britai, Arold, Kaduce DP. Burr R, Gress R, Kaer R, Lyo JL, ad Zoe JJ (99) Cigarette smokig: Risk factor for premature facial wriklig. A Iter Med ( ): Ferrario FV, Sforza C, Serrao G. A Three-Dimesioal Quatitative Aalysis of Lips i Normal Youg Adults. Cleft Palate-Craiofacial Joural, Ja; Vol.37, No. I. 9. Graw M. Sigificace of the Classical Morphological Criteria for Idetifyig Geder Usig Recet Skulls. Foresic Sciece Commuicatios, Ja; Vol.3, No. I.. Al Wazza K. The Relatioship Betwee itercathal dimesio ad the Widths of Maxillary Aterior Teeth. The Joural of Prosthetic Detistry.;86: Evcuma D. iki Boyutlu Kraiyofasiyal RekostrUksiyou (Yeide Yuzledirmei) Kimlikledirmede Degerledirilmesi. Adli TIp Kurumu Başkalığı, Tıpta Uzmahk Tezi, istabul, ; -6.. Pessa JE, Che Y. Curve Aalysis of the Agig Orbital Aperture. Plastic ad Recostructive Surgery. Feb ; vo.9.o.: Pessa JE, Desvige DL, Labros SV, Nimerick J, Sugua B, Zadoo PV.Chages i Ocular Globe-to-Orbital rim Positio with Age: Implicatios for Aesthetic Blepharoplasty of the Lower Eyelids. Aesthetic Plastic Surgery,999; 3: Ry C, Wilkiso MC. Appraisal of Traditioal ad Recetly Proposed Relatioships Betwee the Hard ad Soft Dimesios of the Nose i Profile. America Joural of Physical Athropology, 6; 3: Hoffma BE, McCoathy DA, Coward M, Saddler L. Relatioship Betwee the Piriform Apertura ad iteralar Nasal Widths i Adult Males. Joural of Foresic Sci, Jully 99; Vo.36, No.:5-6I. 6. Latta GH, Weaver JR, Coki JE. The Relatioship Betwee the Width of the Mouth, iteralar width, Bizygomaic Width, ad iterpupillary Distace i Edetulous Paties. J Prosthet Det. 999; 65: David Geela. Udead Theories: Costructivism, Eclecticism Ad Research i Educatio. Sese Publishers. (6). 8. Daw Ades. Photomotage (World of Art series) by Daw Ades. Thames & Hudso publicatio, Herbert L Blitzer, Jack Jacobia. Foresic Digital Imagig ad Photography. İlker Caikligil. Dijital Video ile Siema Herma Kruegle. CCTV Surveillace, Secod Editio: Video Practices ad Techology Ala R. Matchett. CCTV for Security Professioals Herbert L. Blitzer, Jack Jacobia. Foresic Digital Imagig ad Photography. Legal cosid eratios, Academic Press. : Adli Tıp Dergisi / Turkish Joural of Foresic Medicie, Cilt / Vol.:, Sayı / No:3