Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi TÜRKİYE 10. ENERJİ KONGRESİ TÜRKİYE DE JEOTERMAL ENERJİ SEKTÖRÜ, SORUNLARI VE ÇÖZÜMLER

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi TÜRKİYE 10. ENERJİ KONGRESİ TÜRKİYE DE JEOTERMAL ENERJİ SEKTÖRÜ, SORUNLARI VE ÇÖZÜMLER"

Transkript

1 Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi TÜRKİYE 10. ENERJİ KONGRESİ TÜRKİYE DE JEOTERMAL ENERJİ SEKTÖRÜ, SORUNLARI VE ÇÖZÜMLER Umran SERPEN İTÜ Petrol ve Doğal Gaz Müh. Böl. ÖZET Bu çalışmada ülkemizde jeotermal enerjinin doğrudan ve dolaylı kullanımının tarihsel gelişimi özetlendikten sonra, Türkiye de jeotermal enerjinin doğrudan ve dolaylı kullanım kapasiteleri hakkında, şimdiyedek verilen rakkamlardan farklı, son derece sağlıklı hesaplanmış veriler sunulmaktadır. Öte yandan, Türkiye nin jeotermal potansiyeli hakkında yapılan bilimsel çalışmalar anlatılmakta, onların sonuçları sunulmakta ve onlar üzerine kurulan Türkiye deki jeotermal enerji kullanım trendlerinin neler olduğu, endüstrinin bunlardan hangilerine yanıt verdiği belirtilmektedir. Çalışmada ayrıca yapılan ekonomik incelemede, şimdiyedek jeotermal endüstrisindeki gelişimin itici gücü olan kamu yatırımlarının ekonomik olmamalarına dikkat çekilmektedir. Özellikle, merkezi ısıtma sistemleri için şimdiyedek uygulanan finans modelinin, doğal gazın yarattığı rekabet nedeniyle, rekabet edememe durumuna işaret edilmektedir. Bu nedenle, bu çalışmada jeotermal yatırımların özel sektör tarafından yapılmasının nedenleri üzerinde durulmakta ve bu tür yatırımların ekonomik olması için geçerli koşulların neler olduğu sunulmaktadır. Diğer taraftan, şimdiyedek yapılan projelerde karşılaşılan teknik ve idari sorunlar anlatılmakta ve bunların nedenleri incelenerek, üretilen çözümler sunulmaktadır. Bu bağlamda, söz konusu olan jeotermal yasa tasarıları incelenmekte ve çağdaş ülkelerde uygulanan cinsten bir jeotermal yasa ortaya koymak için, mevcut yasa tasarılarının hangi yönleriyle değiştirilmesi gerektiği üzerinde durulmaktadır. 101

2 1. GİRİŞ Jeotermal enerjinin ülkemizdeki varlığı, doğal kaplıca akışlarından birkaçbin yıldan beri bilinmesine ve özellikle tedavi amaçlı kullanılmasına rağmen, bilinçli bir şekilde aranmasına 1960 lı yılların başında başlamış ve yıllarında Gönen ve Balçova da MTA tarafından yapılan jeolojik-jeofizik çalışmalar sonucunda 1963 yılında ilk jeotermal kuyu Balçova da yaklaşık 40 m de 124 o C sıcaklıkta jeotermal akışkana rastlamıştır. Bu kuyuda gözlenen aşırı çökelme nedeniyle ve o devirde konuya çözüm daha üretilmediği için, bu saha üzerindeki çalışmalar durmuş ve UNDP ile MTA arasında yapılan işbirliği çerçevesinde, daha yüksek entalpili olduğu tahmin edilen başka jeotermal alanlara yönelinmiştir. Bu bağlamda, yapılan jeolojik ve jeofizik çalışmaların ardından, 1968 yılında delinen ilk kuyu ile 200 o C sıcaklığında Türkiye nin ilk yüksek entalpili jeotermal sahası olan Kızıldere keşfedilmiştir. Birkaç yıl sonra 1970 yılında Germencik ve ertesi yıl Seferihisar jeotermal alanlarına keşif amaçlı sondajlar yapılmıştır. Yetmişli yıllarda jeotermal aramalar daha çok düşük sıcaklıklı kaynaklar üzerinde devam etmiş ve bu bağlamda Afyon da Ömer-Gecek gibi sahalar keşfedilmiştir. Bu arada Kızıldere üzerinde bu kaynağın geliştirilebilmesi için, uzun dönemli reenjeksiyon ve üretim test çalışmaları MTA tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmaların sonucu meyve vermiş ve MW e kurulu gücü Kızıldere jeotermal santralı 1984 yılında elektrik üretimine başlamıştır. Seksenli yıllarda yüksek entalpili Germencik sahasına 9 adet kuyu delinerek geliştirilmiş, Salavatlı sahasında iki adet derin kuyu delinmiş ve orta entalpili bir saha ortaya çıkmıştır. Seksenli yıllardaki diğer önemli bir gelişme, ülkemizde ilk jeotermal kaynaklı merkezi ısıtma sisteminin Gönen de devreye alınmasıdır. Bu gelişmeyi takiben, bugüne dek bir çoğu 90 lı yıllarda olmak üzere oniki kadar merkezi ısıtma sistemi kurulmuştur. Jeotermal endüstrisindeki ikibinli yıllardaki önemli bir gelişme de, jeotermal enerjinin seracılıkta kullanılmaya başlamasıdır. Bu yıllardaki jeotermal sektöründeki en önemli teknolojik gelişme de ilk hava soğutmalı binary jeotermal elektrik santralının Salavatlı da kurulmasıdır. Bu gelişmenin öteki boyutu da, bu projenin jeotermal endüstrisinde ilk özel sektör yatırımı olmasıdır. Jeotermal enerji endüstrisinin tarihsel gelişimine bakıldığında, başlangıçta yüksek entalpili jeotermal alanlara yönelinmiş ve daha sonra da doğrudan kullanımın da yararı anlaşılmıştır. Bu süreç içinde kamu yatırımlarıyla başlayan jeotermal projeler, özel sektör tarafından da gerçekleştirilmeye başlamıştır. Bu çalışmada, jeotermal enerji endüstrisinin güncel resmi verildikten sonra, jeotermal enerji sektörünün durumu irdelenmekte ve jeotermal enerjinin hangi kollarında nerelere ve nasıl yatırım yapılması gerektiği konusunda, sonuçlar aktarılmaktadır. 2. TÜRKİYE NİN JEOTERMAL ENERJİ POTANSİYELİ Türkiye nin jeotermal potansiyeli üzerine ilk bilgiler Roberts (1978) tarafından verilmiştir [1]. Roberts, Türkiye nin Jeotermal Temel Kaynak Potansiyelini 3.1*10 23 J olarak tahmin etmiştir. Türkiye nin Jeotermal Temel Kaynak Potansiyeli bilimsel bazda ilk defa çalışmanın yazarı tarafından gerçekleştirilmiş [2] ve ısı akısı üzerinden tahmin edilen jeotermal enerji potansiyeli 2.8*10 23 J olarak tahmin edilmiştir. Türkiye nin tahmin edilen her iki jeotermal potansiyel değeri detaylı bir 102

3 şekilde Tablo 1 de gösterilmektedir. Her iki tahmin de bilimsel çalışmalar kullanılarak elde edilmiştir. Tablo 1. Türkiye nin Jeotermal Kaynak Temeli [2]. Sıcaklık Aralıklarında 3 km derinikteki Kaynak Temeli, J < 100 o C > 250 o C Toplam 1. Sınıf 2. Sınıf 3. Sınıf 4. Sınıf Roberts 19.0* * * * *10 23 Serpen 16.0* * * *10 23 Tablo 1 de görüldüğü gibi, 250 o C üzerindeki sınıf dışında her iki tahmin birbirine yakındır. Sıcaklığı 250 o C üzerinde hiçbir kaynak keşfedilmediği için, kendi tahminimiz gerçek durumu daha sağlıklı yansıtmaktadır. Serpen (2000) in, Türkiye için yaptığı tahmin [2] dikkate alınıp, Roberts (1978) in [1] dünya için yaptığı toplam jeotermal kaynak tahminiyle (4.2*10 25 J) karşılaştırılırsa, Türkiye nin jeotermal temel kaynağı dünyanınkinin %0.7 si olarak bulunur. Roberts (1978) in dünya ülkeler bazında jeotermal kaynak tahmini listesi dikkate alınırsa, Türkiye 23. sırada bulunmaktadır. Türkiye nin jeotermal temel kaynak potansiyeli üzerinde tarafından daha detaylı bir stokastik model çalışması [3], daha sonra gerçekleştirilmiştir. Jeotermometreler ve sıcaklık gradyenleri üzerine bina edilen ısı akısı haritaları, Türkiye nin altında depolanan ısı enerjisini tahmin etmek için kullanılmıştır. Bu haritalardan hesaplanan depolanmış ısı değerleri kullanılarak, jeotermal kaynaklar 3 grupta toplanmışlardır: (1) T<100 o C, (2) 100 o C>T>180 o C ve (3) T>180 o C. Elde edilen veriler üzerinde Monte Karlo simülasyonu uygulanmış ve beklenen jeotermal enerji temel kaynağı ile dönüşebilir enerji tahminleri, her bir grup için hesaplanmıştır. Bu çalışmanın sonuçları Tablo 2 de görülmektedir. Tablo 2. Türkiye nin Dönüşebilir Jeotermal Enerji Kategorileri [3]. Sıcaklık Aralığı,( o C) 103 Dönüşebilir Enerji, (J) 1. Sınıf, (<100 o C), doğrudan kullanım 4.9 * Sınıf, ( o C), doğrudan kullanım 8.0 * Sınıf, ( o C), dolaylı kullanım 1.3 *10 18 Tablo 2 de, en büyük potansiyelin 2. Sınıf jeotermal kaynaklarda bulunduğu, gözleniyor. Bu sınıfa ait sıcaklık aralığı, jeotermal enerjinin doğrudan endüstriyel kullanımını kapsamaktadır. Ayrıca, bu kaynakların orta ve üst grubundakiler (140 o -170 o C), binary çevrimler için verimli bir aralıkta olup, elektrik üretimi için de kullanılabilirler. Öte yandan, mekan ve sera ısıtmacılığı, yiyecek kurutma, akuakültür, vb. doğrudan kullanım alanlarında faydalanılabilecek 1. sınıfa ait düşük entalpili jeotermal kaynakların ülkemizde önemli bir potansiyel taşıdığı, anlaşılmaktadır. Jeotermal gradyen dağılımıyla birlikte kayaçların ısıl iletkenlikleri kullanılarak, yüzeyden ısıl deşarj ile ısı akısı üzerine bir çalışma gerçekleştirilmiş [4] ve Türkiye yüzeyinden atmosfere boşalan ortalama 109 mw t /m 2 lik ısı akısı dolayısıyla, 84.2

4 GW t lık ısı enerjisinin dışa atıldığı belirlenmiştir. Türkiye nin hesaplanan ortalama ısı akısı ve enerji dışa atımı değerleri diğer çalışmalarla uyumludur [3, 5]. Dünyanın ısı dışa atımının 40x10 6 MW t olduğu bilindiğine göre, Türkiye yüzeyinden dışa atılan ısı, dünyanınkinin sadece % 0.2 si kadar olup oldukça düşüktür. Isı deşarjı ile jeotermal kaynakların niteliği ve miktarı arasında bir ilişki bulunmaktadır. Türkiye nin jeotermal enerji açısından zengin bir ülke olarak düşünülmesine ve bunların 600 kadarı yüzeylemesine rağmen, düşük ısı deşarjı vermesi dikkat çekicidir. Diğer taraftan, Serpen vd., (2000) [6], ülkemizin en önemli jeotermal bölgesi olarak tanınan Büyük Menderes havzasının hidrotermal enerji potansiyelini yeni bir metodoloji ile hesaplamışlardır. Stokastik yöntemler kullanılarak yapılan risk analizi çalışması sonucunda, Büyük Menderes havzası için beklenen ulaşılabilir jeotermal enerji J olarak, bilinen 18 saha ve oluşumlardan tahmin edilmiştir. Öte yandan, Türkiye deki hidrotermal kaynaklar dışında kalan, olası jeotermal süper-kritik sistemlerin batıda Menderes Masif inin B. Menderes ve Gediz grabenleri arasındaki kısmında, Orta Anadolu da Kapadokya yöresinde ve Doğu Anadolu da Kuvaterner yaşlı volkanların bulunduğu bölgede olabileceği konusu işaret edilmiştir [7]. Elektrik potansiyel olarak da, batıda bir-iki bin, Orta Anadolu da birkaçyüz ve Doğu Anadolu da da birkaç on MW e mertebeleri tahmin edilmiştir [7]. 3. TÜRKİYE DE JEOTERMAL ENERJİ KULLANIMI 3.1. Dolaylı Kullanım Kızıldere jeotermal sahasına 17.8 MW e kapasiteli klasik buhar çevrimli elektrik santralı kurulmuş olup, 1984 yılından beri yaklaşık ortalama 10 MW e güçle elektrik üretmektedir. Özel sektör (Ege Enerji) tarafından yapılan gross kapasitesi 8.5 MW e olan, hava soğutmalı binary çevrimli bir jeotermal santral Salavatlı jeotermal sahasına monte edilmiş olup, bugünlerde deneme için elektrik üretimine başlayacaktır. Diğer bir özel yatırımcı (Güriş) Germencik-Ömerbeyli jeotermal sahasına 25 MW e kapasiteli binary santral kurulması için karar almış olup, bugünlerde rezervuar değerlendirme çalışmaları gerçekleştirilmekte ve 10- kuyuluk bir sondaj programı üzerinde çalışılmaktadır [8]. Bundan sonraki yatırımlar bu projelerin başarısına bağlı olacaktır Doğrudan Kullanım Merkezi Isıtma Sistemleri Türkiye de jeotermal enerjinin doğrudan kullanımı daha çok merkezi ısıtma sistemleri vasıtasıyla gerçekleşmiştir. İlk merkezi ısıtma sistemi 1987 de kurulmuş ve yılları arasında 11 merkezi ısıtma sistem daha, ilkini takip etmistir. Tablo 3 ten de görüldüğü gibi, merkezi ısıtma sistemlerinin toplam kapasitesi 250 MW t a erişmiştir. Bu merkezi ısıtma sistemlerinin kabaca konutu ısıttığı tahmin edilmektedir [8]. Tablo 3. Türkiye nin Merkezi Isıtma Sistemleri, [8, 9]. 104

5 Yer Tarih Güç, (MW t ) Gönen-Balıkesir Simav-Kütahya Kırşehir Kızılcahamam-Ankara Balçova-İzmir Afyon Kozaklı-Nevşehir Sandıklı-Afyon Diyadin-Ağrı Salihli-Manisa Sarayköy-Denizli Edremit-Balıkesir Toplam Türkiye deki jeotermal enerjinin ikinci önemli doğrudan kullanım alanı seracılıktır. Tablo 4 önemli sera ısıtmacılığı yerlerini ve bu alanları ısıtmak için sağlandığı tahmin edilen güçleri göstermektedir. Jeotermal enerji ile sera ısıtmacılığı son zamanlarda popüler hale gelmiştir. Bundan ötürü, 809 dekar lık mevcut sera alanına ilaveten 800 dekarlık yeni sera ısıtma alanı şimdilerde projelendirilmektedir ve bunlar çok yakın bir zamanda kurulacaklardır. Tablo 4 ten de görüldüğü gibi, büyük sera tesisleri 142 MW t lık güç kullanmaktadırlar ve küçük tesisler de dikkate alınırsa, bu miktar 150 MW t a erişecektir. Öte yandan, Türkiye nin karbon dioksit içeren jeotermal kaynakları seralarda bitkilerin gelişimi için kullanılan gerekli CO 2 i kolaylıkla sağlayabilirler. Jeotermal enerjinin diğer bir doğrudan kullanım alanı gıda kurutmadır. Bu konuda, Urganlı jeotermal alanında TÜBİTAK tarafından desteklenen bir pilot uygulama bulunmaktadır [8]. Tablo 4. Türkiye de Jeotermal Enerji ile Isıtılan Sera Alanları [8]. Yer Sera Alanı, (dekar) Tahmini Güç, (MW t ) Dikili Urganlı Simav Gümüşlük-Kuşadası Edremit 50 9 Tuzla 50 9 Gediz Afyon Alaşehir Urfa Balçova Toplam Jeotermal enerjinin doğrudan kullanımı, balneoloji ve turistik amaçlı havuzlarda harcananlardır. Türkiye de birçok kaplıca işletmesi bulunmaktadır. Bu kaplıcaların 105

6 yılda yaklaşık 4 milyon kadar yerli ziyaretçisi vardır. Bunun dışında Balçova gibi kaplıcalar yabancı ziyaretçileri çekmektedirler. Yakın zamanda Çeşme-Ilıca bölgesine yapılan yatırımlarla buraya da yabancı ziyaretçi çekmek mümkün olmuştur. Onların kullandıkları gücü kontrol etmek, sayısallandırmak veya kayıt altında tutmak oldukça zordur. Bundan ötürü, bilinen büyük kaplıcaların ısıl güç gereksinimleri diğer küçüklerle birlikte mevcut veriler kullanılarak hesaplanmış ve birçok küçük kaplıcanınkiler ise, bilinenler temel alınarak tahmin edilmiştir. Sonuç olarak, balneoloji ve yüzme için toplam 110 MW t lık bir güç gereksinimi tahmini yapılmıştır [8]. Aslında, ülkemizde balneoloji ve turizm alanında kullanılan su miktarı oldukça yüksek olup, jeotermal sular israf edilmektedir [10,11]. Sadece Balçova da, saha işletmeciliği olarak sular kontrol altına alınmıştır. Bu suların optimum kullanımının sağlanması gerekmektedir. Sonuç olarak, ülkemizdeki jeotermal kaynakların tüm doğrudan kullanıma harcadıkları miktar 510 MW t civarındadır. 4. TÜRKİYE DE JEOTERMAL ENERJİ KULLANIMININ EKONOMİSİ Türkiye de geçmişte jeotermal enerji projelerinin ekonomisi üzerien yapılan çalışmalarda, örneğin Kızıldere jeotermal santralının bütünüyle (saha ve önceden yapılan arama yatırımları bazında) ele alındığında ekonomik olmadığı görülmüştür [12]. Kızıldere den Denizli nin ısıtılması projesi de ekonomik bulunmamıştır [13]. Yakın zamanda Serpen (2005) tarafından Türkiye de jeotermal kaynak ekonomisi üzerine stokastik bir çalışma [14] gerçekleştirilmiştir. Elektrik satış fiyatlarının 5.5 cent/kwh civarında olması durumunda, ülkemizde jeotermal enerjiden elektrik üretimi, yatırımı ancak kurtarır görünmektedir. Bu tür yatırımların geri ödemesi 7-8 yılda gerçekleşmektedir. Kârlılık, ısı kalitesi (entalpi) ve kaynağın fiziksel büyüklüğü ile artmaktadır. Öte yandan, benzeri stokastik bir ekonomik çalışma, birçoğu halen kurulu olan merkezi ısıtma sistemleri için gerçekleştirilmiştir [14]. Merkezi ısıtma sistemlerinin ekonomisi varolan çok düşük ve sabit ısıtma tarifeleriyle kârlı görünmemektedir. Birçok jeotermal kaynak için merkezi ısıtma sistemi çalışılmış, ancak bir tanesi çok az da olsa karlı bir yatırım olarak bulunmuştur. Balçova nın Geliştirilmesinin Kavramsal Planlanması [9, 15] gibi diğer çalışmalar, Seferihisar-Cumalı jeotermal kaynakları için gerçekleştirilen ekonomik analiz [16], mevcut tarifelerle negatif net şimdiki değer ve düşük iç karlılık oranı ile sonuçlanmıştır. Diğer taraftan, sera ısıtmacılığı, diğer tip doğrudan kullanım, oldukça kârlı görünmektedir. Yüz dekarlık bir sera alanını inşa etmek yaklaşık 5 milyon $ a malomakta ve iki yıl içinde geri ödemektedir. Yaklaşık aynı miktarda enerji tüketen bir jeotermal santralın maliyeti 15 milyon $ ı bulmakta ve geri ödemesi 8-10 yılda olmaktadır. Seracılığa yatırım yapmak, elektrik üretmekten daha karlı görünmektedir. Türkiye de kaplıca işletmeciliği gelişen bir iş koludur. Fakat, kaplıcalarımızın genel durumu hiç te iç açıcı değildir. Türkiye, hem yurtiçi hem de yabancı müşteri grublarına hizmet veren birçok kaplıcaya sahiptir. Eğer yatırımcılar bu kaplıcaları yeniden düzenleyip, uygun sağlık hizmetlerini de sağlayabilir, turizm ile bunu birleştirebilirler ve yabancıları bu sağlık-turizmi tesislerine çekebilirlerse, çok 106

7 büyük rantlar elde edebilirler. Türkiye yenilenmiş ve sağlık açısından donatılmış tesislere, bu tür kaynakların bulunmadığı veya bulunup ta fiyatların çok yüksek olduğu ülkelerden çok sayıda yabancı turist ve hasta çekebilir. 5. TÜRKİYE JEOTERMAL ENERJİ YASASI Türkiye de jeotermal kaynakların gelişimini etkileyen sorunlar: (1) teknik, (2) ekonomik ve (3) yasal olmak üzere 3 grupta toplanabilir. Toksoy and Serpen (2001) tarafından tüm bu konular detaylı bir şekilde incelenmiş, açıklanmış ve çözüm önerileri sunulmuştur [17]. Yakın geçmişte bir İzmir Valisi, yasal boşluğun tehlikelerini sezdiği ve gözlemlediği için (delinen yasal olmayan kuyular, başıboş gelişigüzel gelişme, vb.), İzmir İli ndeki jeotermal kaynakların idare edilip, korunması ve boşluğun doldurulması amacıyla, bir yönetmelik talebinde bulunmuştu [18]. İzmir İli jeotermal kaynakları için yönetmelik, bu çalışmanın yazarı ve Jeotermal Yüksek Danışma Kurulu işbirliği ile İzmir MMO sponsorluğunda çağdaş İntegre Kaynak İdaresi Filozofisi kullanılarak, hazırlanmış ancak, valinin değişimi bu gelişmeyi engellemiştir. Anayasaya göre, tüm doğal kaynaklar kamuya ait olup, devlet bu kaynakların işletmesi için izin ve ruhsat vermektedir. Türkiye nin jeotermal kaynakları 1920 li yıllardan beri 927 sayılı Sıcak ve Soğuk Maden Sularının Kullanımı ve Kaplıcalar Tesisatı adlı yetersiz bir yasayla idare edilmektedir. O zamandan beri jeotermal endüstrisinde birçok teknolojik gelişme olmuş ve jeotermal kaynaklardan çeşitli şekillerde enerji elde edilmeye başlanmış, fakat yasada herhangi bir değişiklik yapılamamıştır li yılların başında jeotermal kaynakların idaresi kısa bir müddet için Maden İşleri Genel Md. e verilmiş, ancak kaynakların idaresinde oluşan sorunlar nedeniyle, yasa iptal edilmiştir. Şimdi aynı hataya bir jeotermal yasa tasarısında düşülmektedir. Biri Enerji Bakanlığı ve diğeri İç İşleri Bakanlığı esas olmak üzere birçok jeotermal enerji yasa tasarısı 2005 yılında sunulmuştur. Mecliste muhalefetin hazırladığı ve Enerji Bakanlığı tasarısına benzeyen bir taslak daha bulunmaktadır. Bu çalışmanın yazarı, dünya ölçeğinde kazandığı deneyimi kullanarak ve önemli jeotermal enerji üreticisi ülkelerin yasalarını dikkate alarak, çağdaş bir jeotermal enerji yasa tasarısı hazırlamış [19] ve geçmişte Enerji Bakanlığına da sunmuştur. Hazırlanan bu taslak İntegre Kaynak İdaresi Filozofisi üzerine bina edilmiştir. Öte yandan, bu çalışmanın yazarı bir başka taslağın hazırlanmasında yardımcı olmuş [20] ve ayrıca, Enerji Bakanlığının hazırladığı tasarı hakkında yapılan toplantılarda tartışmalara katılmıştır. 6. TÜRK JEOTERMAL ENDÜSTRİSİNİN DURUMU Önümüzdeki yıllarda, Türkiye enerji konusunda kendi özel sorunları ile mücadele edecektir. Bu problemlerden ilki, kendi enerji politikasının dinamikleridir. Yakın zamanlarda, doğal gaz boru hatları neredeyse ülkemizdeki tüm büyük şehirlere ulaşmış durumdadır. Serbestleştirilmiş gaz pazarı, endüstri ve ısıtma için çok rekabetçi gaz fiyatlarının oluşmasına neden olmuştur. Konutlara gaz bağlanması 5 $ gibi çok ucuz bir fiyata yapılmaktadır. Çok büyük rekabet dolayısıyla, toptan gaz satıcısından alınan gaz fiyatına, dağıtım firmaları hiç bedel eklemeden, aynı 107

8 fiyata tüketiciye aktaracaklardır. Botaş tan dağıtım şebekesini devralan Bursa Gaz ın yeni sahipleri, yakın zamanda agresif bir kampanya uygulayarak, mevcut abone sayılarına yeni abone eklemişlerdir. Bu koşullar altında jeotermal enerjinin doğal gazla rekabet şansı kalmamış görünüyor. Şimdiye dek yapılan jeotermal merkezi ısıtma sistem projeleri, her bir aboneden yaklaşık $ toplanarak gerçekleştirilmiştir. Jeotermal merkezi ısıtma sistemleri, bu toplanan deposit bedeli ve bir miktar yerel yönetim desteği kullanılarak kurulmuştur. Halk artık bu modeli meblağ yüksek olduğu için kullanmaz ve bu nedenle jeotermal yerine gaz şebekesine çok düşük veya sıfır bedelle abone olabilir. Ülkemizde hiç bir merkezi ısıtma sistemi finansal olarak anlamlı bir proje üzerine kurulmamıştır [17]. Gerçi ısıtma tarifeleri, potansiyel aboneleri çekebilmek için çok düşük tutulmaktadır, fakat bu tarifelerle gerçekleştirilmiş projeler hiç bir zaman geri ödememiştir. Bundan ötürü, yerel yönetim desteği olan bedeller hiç bir zaman geri alınamamış olup, aboneler deposit bedellerini kaybetmektedirler. Öte yandan, uygun bir şekilde projelendirip kurulmayan merkezi ısıtma sisteminlerini ilgilendiren başka sorunlar da vardır. Bazı merkezi sistemlerin dağıtım şebekelerinde çok ciddi su kayıpları vardır [17]. Bunlardan bazıları öyle yanlış tasarlanmışlardır ki, işletme maliyetleri pahalıdır ve hiç birinde bir hidrolik proje yapılmamıştır. En önemli husus da, jeotermal kaynağın tamamen ihmal edilmesidir ve bundan ötürü, bazı kaynaklar aşırı abone sayısı ile şişirilmiş merkezi ısıtma sistemlerine yeterli ısıyı sağlayamamaktadır. Yakın zamanda en kötüsü olmuş ve bir Belediye Başk. ı jeotermal merkezi ısıtma sistemine bir kömür kazanı bağlayarak jeotermal suyu ısıtıp, abonelere ancak ısınabilecekleri bir ısı sağlamıştır. Böyle bir çözüm, ulusal jeotermal endüstri için üzüntü ve utanç verici bir durumdur [8]. Bu sektörde en önemli sorun, bazı yerel hükümet ilgililerinin jeotermal enerji kullanan merkezi ısıtma sistemlerini yeniden değerlendirmeye başlamışlardır. Bu yerel yöneticiler mevcut jeotermal merkezi ısıtma sistemlerini sökerek, konutları ısıtma için doğal gaz sistemlerine bağlanmayı, ciddi bir şekilde düşünmeye başlamalarıdır. Öte yandan, yerel yöneticiler jeotermal kaynakları son sıralarda çok popüler olan sağlık turizmine yönlendirmeyi, düşünmeye başlamışlardır [8]. Daha önce bahsedildiği gibi, ülkemizin jeotermal kaynaklarının önemli bir kısmı proses ısısı için çok daha uygundur. Fakat, bu durum bizim ulusal endüstrimiz tarafından ihmal edilmektedir. Taşıdıkları ısıya ilaveten, jeotermal sular kumaş yıkamada çok faydalı olan silika içermektedir. Ege Bölgesi tekstil endüstrisi bundan faydalanmalıdır. Ülkemizde doğrudan kullanımda sera ısıtmacılığı hızla gelişmektedir. Bildiride belirtilen 800 dekar ın çok üstündeki projeler gündemdedir. Eğer paketleme endüstrisi de gelişime ayak uydurabilirse, seralarda üretilen gıdalar önemli ölçüde artacaktır. Böyle bir gelişme ülkemizden yapılan gıda ihracatını artıracaktır. Büyük sera işletmecileri ürettiklerini zaten ihraç etmektedirler [8]. Elektrik üretimi konusunda, endüstri şimdilik beklemededir. Jeotermal elektrik santral yatırımlarının, nakit akışları başlamadan önce uzun yatırım süreçleri sahip olmaları ve geri ödeme zamanlarının uzun olmalarına rağmen, jeotermal projeler 108

9 marjinal kârlı görünüyor. Fakat, yatırımcılar yasal boşluk nedeniyle tedirginler ve bürokrasi ile mücadele ederek vakit kaybetmek istemiyorlar. Yasal boşluk Jeotermal endüstrisi içinde, resmi kurumlar arasında da anlaşmazlıklar yaratıyor ve gelecekte kaos yaratmaya devam edebilecek. Her ne kadar birçok taslak varsa da, son günlerde Enerji ve İçişleri Bakanlığı yasa tasarıları birleştirildi ve ruhsat verme yetkisi İçişleri taslağında olduğu gibi İl Özel İdareleri ne bırakıldı. Her şeyden önce söylenmesi gereken, her iki taslakta da jeotermal enerjinin idaresi çağdaş olmayıp, ülkemizde jeotermal sorunların çözümüne yardımcı olmaktan uzak olmasıdır. Aslında, her iki taslak ve son birleştirlen de Türkiye nin maden yasasından kopya edilmişlerdir. Madencilik ve jeotermal enerji birbirinden uzak kavramlardır. Birincisi katı bir madde iken, öbürü bir enerji şeklini ifade etmektedir. Maden yatakları statik varlıklar iken, jeotermal sistemler dinamik varlıklardır. Su jeotermal sistemlerde enerjiyi taşıdığı için dinamizmi sağlayan maddedir. Bundan ötürü, söz konusu taslakların kavramları doğru oluşturulmamıştır. Enerji Bakanlığının taslağı, hiçbir bilimsel ve teknolojik temeli olmaksızın yatırımcılar üzerine yersiz ve ağır kontroller koyar ve sahaların bütünlüğünü tehdit ederken, hiçbir teşvik öngörmüyor. Bu bağlamda, taslağın öngördüğü jeotermal sahaların bölünmesi çok tehlikeli bir yaklaşım olup, sonuçta kaynakların elden çıkıp, bozulmalarına neden olabilir. Öte yandan, aynı taslak mevcut vergilere ek vergiler getiriyor. İç işleri Bakanlığı ve son taslak yerel yönetimlere jeotermal kaynakların yönetimi ile ilgili tüm yetkiyi veriyor. Yerel yönetimler, maalesef, jeotermal enerji için karmaşık işlemleri gerektiren bir görevi yerine getirmeyi sağlayacak yeterli altyapıya sahip değiller. Öte yandan, tüm taslaklar da riskli yatırımlar için teşvik öngörmüyor [8]. 7. SONUÇLAR Türkiye nin zengin jeotermal ve insan kaynakları dikkate alındığında, ülkemiz çağdaş bir jeotermal yasa sahibi olmayı hakediyor. Fakat, önerilen yasa taslakları yetersiz ve Türkiye nin şimdiki gereksinimlerini karşılamaktan uzaktır. Türkiye de elektrik üretiminin ekonomisi marjinal karlı görünüyor, ancak yine de, son projenin durumuna göre yeni projeler geliştirilebilir. Türkiye de merkezi ısıtma sistemlerinin ekonomisi, mevcut finans modeli ve ısınma tarifeleriyle olumsuz görüntüdedir ve bu ekonomik durumla, doğal gazla rekabet edememesi yanında, birçok teknik olumsuzlukla boğuşuyor. Türkiye nin jeotermal kaynaklarından proses ısısı elde edilmesi uygun görünüyor. Bu durum vurgulanmalı ve endüstri tarafından dikkate alınmalıdır. Türkiye nin jeotermal kaynaklarının sera ısıtmacılığında kullanımı ekonomik olarak anlamlı görünüyor ve endüstri bunu zaten algılamış durumdadır. 109

10 KAYNAKLAR [1] Roberts V.W., (1978). Geothermal Energy Prospects for the Next 50 Years, EPRI, ER-611- SR, 4-1 to [2] Serpen U., (2000). Jeotermal Enerji, Petrol Müh. Odası, Ankara. [3] Serpen U. ve Mıhçakan M., (2000) Türkiye de Jeotermal Enerji Potansiyelinin Isı Akısı Verileri ile Stokastik Bir Değerlendirilmesi, Türkiye 8. Enerji Kongresi, Ankara, 8-12 Mayıs. [4] Ahlatçı, B., 2005.Türkiye de Yüzeyden Isıl Enerji Boşalımı ve Isı Akısının Alansal ve Stratigrafik Litoloji Dağılımına Bağlı olarak Kestirimi, Bitirme Çalışması, İTÜ petrol ve Doğal Gaz Müh. Böl., İstanbul. [5] İlkışık, O.M., Silica Heat Flow Estimates and Lithospheric Temperatures in Anatolia, Proceedings 11 th Congress of World Hydrothermal Organization, held in Istanbul and Pamukkale, May [6] Serpen, U., Yamanlar, Ş., Karamanderesi, İ.H., Estimation of Geothermal Potential of B. Menderes in Turkey, Proceedings of WGC 2000, Kyushu-Tohuku, Japan. [7] Öngür T. ve Serpen U., Preliminary Assessment of Deep UGR Potential for Turkey, a Report to SAGA, Nov. 22 nd, Istanbul. [8] Serpen U., Geothermal Energy and Its Utilization in the World and Turkey. Proceedings of the 1 st International Symposium and Exhibition on Environment-Friendly Energy Sources and Technologies, ISET2005, 5-7 September, Altınyunus-Çeşme, Izmir,TURKEY. [9] Erdoğmuş B, Toksoy M., Özerdem B. and Aksoy, N., Economic Assessment of Geothermal District Heating Systems: A case Study of Balçova-Narlıdere, Turkey, to be published in Energy and Buildings. [10] Satman A., Onur M., Serpen U., Afyon Ömer-Gecek Sahasının Üretim ve Rezervuar Performans Değerlendirilmesi, AFJET için Rapor. [11] Satman A., Serpen U., Arısoy A. ve Çekirge N., Heybeli Jeotermal Kaynağının Ön Değerlendirme Projesi, Oy Danışmanlık, İzmir. [12] Serpen U. ve Gülgör A., Türkiye de yapılan Jeotermal Yatırımların Ekonomik Analizi, Türkiye 7. Enerji Kongresi, İstanbul, Eylül. [13] Serpen U., Ceyhan A.G., Inan A.A., Space Heating of Denizli City with the Disposal Water of Kızıldere Geothermal Field, 10. Ulusal Isı Bilimi ve Tekniği Kongresi, , Ankara, 6-8 Sept. [14] Serpen, U., Jeotermal Kaynakların İşletiminin Ekonomisi, Yayınlanmamış Çalışma, İTÜ petrol Müh. Böl., İstanbul. [15] Toksoy M., Gülşen E. and Serpen U., Conceptual Planning for the Extension of Balçova District Heating System, Proceedings World Geothermal Congress 2005 Antalya, Turkey, Apr.. [16] Öztürk M. ve Serpen U., Seferihisar İlçesi nin Jeotermal Enerji ile Isıtılmasının Ekonomik Değerlendirilmesi, Termodinamik/Aralık [17] Toksoy M. and Serpen U., Institutional, Technical and Economic Problems in Direct Use Geothermal Applications in Turkey, GRC Transactions Vol. 25, Aug , San Diego. [18] Serpen U. and Toksoy M., Regional Geothermal Management Policy in Turkey-A Regulatory Draft, GRC Transactions Vol. 25, Aug , San Diego. [19] Serpen U., Jeotermal Enerji Yasa Tasarısı, 22 Ekim. [20] Öngür T. ve Serpen U., Yayınlanmamış Jeotermal Enerji Yasa Taslağı. 110

Türkiye de Jeotermal Enerjinin Bugünü ve Geleceği Paneli

Türkiye de Jeotermal Enerjinin Bugünü ve Geleceği Paneli Türkiye de Jeotermal Enerjinin Bugünü ve Geleceği Paneli Panelistler: Abdurrahman Satman (İstanbul Teknik Üniversitesi) Gürşat Kale (İncirliova Belediye Başkanı) Ali Kındap (Zorlu Enerji) Mehmet Şişman

Detaylı

JEOTERMAL ENERJİNİN TÜRKİYE VE DÜNYADA KULLANIMI

JEOTERMAL ENERJİNİN TÜRKİYE VE DÜNYADA KULLANIMI _ 435 JEOTERMAL ENERJİNİN TÜRKİYE VE DÜNYADA KULLANIMI Umran SERPEN ÖZET Bu çalışmada,yenilenebilir enerji kaynaklarının bu yüzyıldaki rol ve önemi vurgulanmaktadır. Jeotermal enerji hakkında verilen kısa

Detaylı

Jeotermal enerjinin dünyada, Türkiye'de durumu ve İstanbul Teknik Üniversite'sindeki çalışmalar

Jeotermal enerjinin dünyada, Türkiye'de durumu ve İstanbul Teknik Üniversite'sindeki çalışmalar TR135 Jeotermal enerjinin dünyada, Türkiye'de durumu ve İstanbul Teknik Üniversite'sindeki çalışmalar Ümran SERPEN 1 İTÜ Petrol ve Doğal Gaz Müh. Böl, Maslak, istanbul Özet Bu çalışmada, jeotermal enerji

Detaylı

GÜRMAT GERMENCİK JEOTERMAL ENERJİ SANTRAL PROJELERİ

GÜRMAT GERMENCİK JEOTERMAL ENERJİ SANTRAL PROJELERİ GÜRMAT GERMENCİK JEOTERMAL ENERJİ SANTRAL PROJELERİ ŞİRKET PROFİLİ GÜRİŞ İNŞAAT VE MÜHENDİSLİK A.Ş. 1958 yılında kurulmuş ve kurulduğu tarihten bu yana yurtiçi ve yurtdışında birçok alanda hizmet vermektedir.

Detaylı

Türkiye de Jeotermal Enerji ve Potansiyeli

Türkiye de Jeotermal Enerji ve Potansiyeli Temiz Enerji Günleri İTÜ Elektrik Mühendisliği Kulübü 6-7 Mart 2013 Türkiye de Jeotermal Enerji ve Potansiyeli Abdurrahman SATMAN İTÜ Petrol ve Doğalgaz Mühendisliği Bölümü İTÜ Enerji Enstitüsü Konvansiyonel

Detaylı

Jeotermal Enerji ve Türkiye

Jeotermal Enerji ve Türkiye Jeotermal Enerji ve Türkiye Jeotermal Enerji Yatırımları Açısından Değerlendirme Adnan ŞAHİN asahin@mb.com.tr Elk. Y. Müh. Enerji Grup Başkanı Mayıs-2013 SUNUM İÇERİĞİ Jeotermal enerji hakkında genel bilgi,

Detaylı

TÜRKĐYE JEOTERMAL KAYNAKLARININ DEĞERLENDĐRĐLMESĐ

TÜRKĐYE JEOTERMAL KAYNAKLARININ DEĞERLENDĐRĐLMESĐ TÜRKĐYE JEOTERMAL KAYNAKLARININ DEĞERLENDĐRĐLMESĐ E. Didem KORKMAZ BAŞEL, Umran SERPEN, Abdurrahman SATMAN ĐTÜ Petrol ve Doğal Gaz Mühendisliği Bölümü, 34469 Maslak-Đstanbul e-mail: korkmazem@itu.edu.tr

Detaylı

TMMOB JEOTERMAL KONGRE PROGRAMI

TMMOB JEOTERMAL KONGRE PROGRAMI TMMOB JEOTERMAL KONGRE PROGRAMI 21 KASIM 2007 ÇARŞAMBA 09:00-10:00 KAYIT 10:00-10:45 AÇILIŞ 10:45-11:00 ARA I.OTURUM 11:00-11:20 Yenilenebilir Enerji ve Jeotermal Kaynaklarımız Hayrullah Dağıstan-Enerji

Detaylı

JEOTERMAL BÖLGE ISITMA SİSTEMLERİNDE SICAKLIK KONTROLUNUN DÖNÜŞ SICAKLIĞINA ETKİSİ

JEOTERMAL BÖLGE ISITMA SİSTEMLERİNDE SICAKLIK KONTROLUNUN DÖNÜŞ SICAKLIĞINA ETKİSİ JEOTERMAL BÖLGE ISITMA SİSTEMLERİNDE SICAKLIK KONTROLUNUN DÖNÜŞ SICAKLIĞINA ETKİSİ Doç. Dr. Serhan KÜÇÜKA Dokuz Eylül Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü GİRİŞ Jeotermal kaynaklı bölge ısıtma sistemlerinde,

Detaylı

ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI. ÖMÜRHAN A. SOYSAL ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSİ

ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI. ÖMÜRHAN A. SOYSAL ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSİ ÖMÜRHAN A. SOYSAL ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSİ omurhan.soysal@emo.org.tr İÇEF KAYSERİ İLİ ENERJİ FORUMU 5 MAYIS 2007 ALTERNATİF: Seçenek (Türk Dil Kurumu Sözlüğü) Bir durumun veya cismin olabilecek diğer

Detaylı

SULTANHİSAR-AYDIN 260 ADA 1,2,3,4 PARSEL JEOTERMAL ENERJİ SANTRALİ İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU

SULTANHİSAR-AYDIN 260 ADA 1,2,3,4 PARSEL JEOTERMAL ENERJİ SANTRALİ İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU SULTANHİSAR-AYDIN 260 ADA 1,2,3,4 PARSEL JEOTERMAL ENERJİ SANTRALİ İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU PLANLAMA ALANININ KONUMU: Planlama Alanı Türkiye'nin Batısında Ege Bölgesinde Aydın ili,sultanhisar ilçesi

Detaylı

JEOTERMAL BÖLGESEL ISITMA SİSTEMLERİ; SARAYKÖY BÖLGESEL ISITMA SİSTEMİ

JEOTERMAL BÖLGESEL ISITMA SİSTEMLERİ; SARAYKÖY BÖLGESEL ISITMA SİSTEMİ _ 949 JEOTERMAL BÖLGESEL ISITMA SİSTEMLERİ; SARAYKÖY BÖLGESEL ISITMA SİSTEMİ Halil ÇETİN Habib GÜRBÜZ Mustafa ACAR ÖZET Dünyamızın ve ülkemizin, birincil enerji kaynak rezervlerinin kısıtlı olması, yakıt

Detaylı

Ülkemizde Jeotermal Enerji Uygulamalarında Jeoloji Mühendislerince Yapılan Çalışmalar

Ülkemizde Jeotermal Enerji Uygulamalarında Jeoloji Mühendislerince Yapılan Çalışmalar Ülkemizde Jeotermal Enerji Uygulamalarında Jeoloji Mühendislerince Yapılan Çalışmalar Kemal AKPINAR İller Bankası Makina ve Sondaj Dairesi Başkanı 88 JEOTERMAL ENERJİNİN HER SAFHASINDA JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ

Detaylı

Birincil Enerji Tüketimi

Birincil Enerji Tüketimi Türkiye 10. Enerji Kongresi 27-30 Kasım 2006 Genel Enerji Talep ve Üretim Projeksiyonları, Arz Seçenekleri, Türkiye İçin Enerji Politikaları Öncelikleri Abdurrahman Satman İTÜ Enerji Enstitüsü TÜRKİYE

Detaylı

Kurulu Kapasite (MW) Denizli, Kızıldere 15,00 82.500.000 Faaliyette

Kurulu Kapasite (MW) Denizli, Kızıldere 15,00 82.500.000 Faaliyette TÜRKİYE DE JEOTERMAL KAYNAKLI ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİM TESİSİ KURULMASI 1. Türkiye de Jeotermal Potansiyel Türkiye jeotermal potansiyel açısından Avrupa da birinci, Dünyada ise yedinci sırada yer almaktadır.

Detaylı

TÜRK YE DEK JEOTERMAL ALANLAR VE BU

TÜRK YE DEK JEOTERMAL ALANLAR VE BU TÜRK YE DEK JEOTERMAL ALANLAR VE BU ALANLARDAK FARKLI GÜNCEL UYGULAMALARA BAKI Füsun Servin Tut Haklıdır Dokuz Eylül Üniversitesi Jeoloji Mühendisli i Bölümü, Buca- zmir fusuntut@gmail.com ÖZET Günümüzde

Detaylı

Jeotermal Isıtma Sistemleri Yük Hesabı Yöntemleri

Jeotermal Isıtma Sistemleri Yük Hesabı Yöntemleri 93 TESKON / KLİ-018 MMO» bu makaledeki ifadelerden, fikirlerden, toplantıda çıkan sonuçlardan ve basım hatalanndan sorumlu değildir. Jeotermal Isıtma Sistemleri Yük Hesabı Yöntemleri ORHAN MERTOĞLU MURAT

Detaylı

AFYONKARAHİSAR İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI

AFYONKARAHİSAR İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI AFYONKARAHİSAR İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI Afyon ili sahip olduğu jeolojik yapı gereği çeşitli maden yatakları oluşumu için uygun bir ortam sunmaktadır. Bu nedenle hem maden rezervleri, hem de maden

Detaylı

Jeotermal Kaynaklardan Güç Üretim Modelleri, Tasarım ve Performans Değerlendirmesi Üzerine Görüşler

Jeotermal Kaynaklardan Güç Üretim Modelleri, Tasarım ve Performans Değerlendirmesi Üzerine Görüşler Jeotermal Kaynaklar Sempozyumu 2016 Jeotermal Kaynaklardan Güç Üretim Modelleri, Tasarım ve Performans Değerlendirmesi Üzerine Görüşler Hilal Kıvanç Ateş 15/04/2016 İçerik: Giriş Jeotermal Santral Teknolojilerinin

Detaylı

JEOTERMAL ENERJİ. Temiz Enerji Günleri 2012 İTÜ Elektrik Mühendisliği Kulübü 16 Şubat 2012

JEOTERMAL ENERJİ. Temiz Enerji Günleri 2012 İTÜ Elektrik Mühendisliği Kulübü 16 Şubat 2012 Temiz Enerji Günleri 2012 İTÜ Elektrik Mühendisliği Kulübü 16 Şubat 2012 JEOTERMAL ENERJİ Abdurrahman SATMAN İTÜ Petrol ve Doğalgaz Mühendisliği Bölümü İTÜ Enerji Enstitüsü Konvansiyonel ABD İÇERİK Jeotermal

Detaylı

TEMİZ ENERJİ TEKNOLOJİLERİ KURSU. Harran Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü Osmanbey Kampüsü, Şanlıurfa

TEMİZ ENERJİ TEKNOLOJİLERİ KURSU. Harran Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü Osmanbey Kampüsü, Şanlıurfa TEMİZ ENERJİ TEKNOLOJİLERİ KURSU Prof. Dr. Hüsamettin BULUT Harran Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü Osmanbey Kampüsü, Şanlıurfa KISA ÖZGEÇMİŞ Doç. Dr. Hüsamettin BULUT EĞİTİM

Detaylı

HASRET ŞAHİN ISI EKONOMİSİ

HASRET ŞAHİN ISI EKONOMİSİ Çok düşük ısı yoğunluğuna sahip alanlar için merkezi ısı pompası ve yerel yükselticiler ile birlikte ultra düşük sıcaklıklı bölgesel ısıtma sistemi: Danimarka'da gerçek bir vaka üzerinde analiz HASRET

Detaylı

JEOTERMAL ENERJĐ NEDĐR?

JEOTERMAL ENERJĐ NEDĐR? JEOTERMAL ENERJĐ NEDĐR? Jeotermal enerji kısaca yer ısısı olup, yerkabuğunun çeşitli derinliklerinde birikmiş ısının oluşturduğu, kimyasallar içeren sıcak su ve buhardır. Jeotermal enerji ise jeotermal

Detaylı

SERALARIN TASARIMI (Seralarda Isıtma Sistemleri) Doç. Dr. Berna KENDİRLİ A. Ü. Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü

SERALARIN TASARIMI (Seralarda Isıtma Sistemleri) Doç. Dr. Berna KENDİRLİ A. Ü. Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü SERALARIN TASARIMI (Seralarda Isıtma Sistemleri) Doç. Dr. Berna KENDİRLİ A. Ü. Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Seralarda Isıtma Sistemlerinin Planlanması Bitki büyümesi ve gelişmesi

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI ENERJİ Artan nüfus ile birlikte insanların rahat ve konforlu şartlarda yaşama arzuları enerji talebini sürekli olarak artırmaktadır. Artan enerji talebini, rezervleri sınırlı

Detaylı

DENİZLİ İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI

DENİZLİ İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI DENİZLİ İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI Denizli ili gerek sanayi (tekstil, iplik, dokuma, tuğla-kiremit ve mermer vb.) ve ekonomi gerek turizm açısından Batı Anadolu Bölgesinin önemli illerinden biridir

Detaylı

TTGV Enerji Verimliliği. Desteği

TTGV Enerji Verimliliği. Desteği Enerjiye Yönelik Bölgesel Teşvik Uygulamaları Enerji Verimliliği 5. Bölge Teşvikleri Enerjiye Yönelik Genel Teşvik Uygulamaları Yek Destekleme Mekanizması Yerli Ürün Kullanımı Gönüllü Anlaşma Desteği Lisanssız

Detaylı

Afşin-Elbistan Termik Santralleri Elektrik Üretiminden Çok İklimi Değiştiriyor

Afşin-Elbistan Termik Santralleri Elektrik Üretiminden Çok İklimi Değiştiriyor Afşin-Elbistan Termik Santralleri Elektrik Üretiminden Çok İklimi Değiştiriyor Kasım 2015 Hazırlayan Önder Algedik 2 İçindekiler Özet... 3 Afşin Elbistan Linyit Rezervi... 4 Elektrik Üretimi... 5 Afşin

Detaylı

İstanbul Bilgi Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği. Çevreye Duyarlı Sürdürülebilir ve Yenilenebilir Enerji Üretimi ve Kullanımı

İstanbul Bilgi Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği. Çevreye Duyarlı Sürdürülebilir ve Yenilenebilir Enerji Üretimi ve Kullanımı İstanbul Bilgi Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği Çevreye Duyarlı Sürdürülebilir ve Yenilenebilir Enerji Üretimi ve Kullanımı Günlük Hayatımızda Enerji Tüketimi Fosil Yakıtlar Kömür Petrol Doğalgaz

Detaylı

Jeotermal Enerji ÖZET

Jeotermal Enerji ÖZET Jeotermal Enerji ÖZET Artan enerji ihtiyacı, fosil enerji kaynaklarının gün geçtikçe azalması ve bunların kullanımından kaynaklanan çevre sorunları nedeniyle jeotermal kaynakların aranması ve geliştirilmesine

Detaylı

ENERJİ. KÜTAHYA www.zafer.org.tr

ENERJİ. KÜTAHYA www.zafer.org.tr ENERJİ 2011 yılı sonu itibarıyla dünyadaki toplam enerji kaynak tüketimi 12.274,6 milyon ton eşdeğeri olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılı itibarıyla dünyada enerji tüketiminde en yüksek pay %33,1 ile petrol,

Detaylı

MENDERES GRABENİNDE JEOFİZİK REZİSTİVİTE YÖNTEMİYLE JEOTERMAL ENERJİ ARAMALARI

MENDERES GRABENİNDE JEOFİZİK REZİSTİVİTE YÖNTEMİYLE JEOTERMAL ENERJİ ARAMALARI MENDERES GRABENİNDE JEOFİZİK REZİSTİVİTE YÖNTEMİYLE JEOTERMAL ENERJİ ARAMALARI Altan İÇERLER 1, Remzi BİLGİN 1, Belgin ÇİRKİN 1, Hamza KARAMAN 1, Alper KIYAK 1, Çetin KARAHAN 2 1 MTA Genel Müdürlüğü Jeofizik

Detaylı

İZMİR İLİ JEOTERMAL ENERJİ KAYNAKLARI POLİTİKASI NASIL OLMALIDIR? Yrd. Doç. Dr. Niyazi AKSOY niyazi.aksoy@deu.edu.tr

İZMİR İLİ JEOTERMAL ENERJİ KAYNAKLARI POLİTİKASI NASIL OLMALIDIR? Yrd. Doç. Dr. Niyazi AKSOY niyazi.aksoy@deu.edu.tr 143 İZMİR İLİ JEOTERMAL ENERJİ KAYNAKLARI POLİTİKASI NASIL OLMALIDIR? Yrd. Doç. Dr. Niyazi AKSOY niyazi.aksoy@deu.edu.tr GİRİŞ İzmir de jeotermal enerji kullanımı ve yaygınlaştırılması sıkça tartışılmaktadır.

Detaylı

TERMİK SANTRALLERDEKİ ATIK ENERJİNİN KULLANILABİLİRLİĞİ: ÇAN ONSEKİZ MART TERMİK SANTRALİ. Celal KAMACI. Dr. Zeki KARACA.

TERMİK SANTRALLERDEKİ ATIK ENERJİNİN KULLANILABİLİRLİĞİ: ÇAN ONSEKİZ MART TERMİK SANTRALİ. Celal KAMACI. Dr. Zeki KARACA. 111 Dergisi 3 TERMİK SANTRALLERDEKİ ATIK ENERJİNİN KULLANILABİLİRLİĞİ: ÇAN ONSEKİZ MART TERMİK SANTRALİ Celal KAMACI Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çan Meslek Yüksekokulu celal@comu.edu.tr Dr. Zeki

Detaylı

LOJİSTİK SEKTÖRÜ BÜYÜME ORANLARI

LOJİSTİK SEKTÖRÜ BÜYÜME ORANLARI RAPOR: TÜRKİYE NİN LOJİSTİK GÖRÜNÜMÜ Giriş: Malumları olduğu üzere, bir ülkenin kalkınması için üretimin olması ve bu üretimin hedefe ulaşması bir zorunluluktur. Lojistik, ilk olarak coğrafyanın bir ürünüdür,

Detaylı

YOZGAT İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI

YOZGAT İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI YOZGAT İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI Yozgat ili Kızılırmak Nehrinin İç Anadolu Bölgesinde çizmiş olduğu yay içerisinde yer alan Bozok yaylası üzerindedir. Coğrafi bakımdan Başkent'e yakın olması ve Doğu

Detaylı

JEOTERMAL SEKTÖR DEĞERLENDİRME RAPORU

JEOTERMAL SEKTÖR DEĞERLENDİRME RAPORU JEOTERMAL SEKTÖR DEĞERLENDİRME RAPORU Jeotermal Elektrik Santral Yatırımcıları Derneği HAZİRAN 2017 Jeotermal Elektrik Santral Yatırımcıları Derneği (JESDER); Türkiye de yenilenebilir enerji kaynaklarının

Detaylı

Dünyada Enerji Görünümü

Dünyada Enerji Görünümü 09 Nisan 2014 Çarşamba Dünyada Enerji Görünümü Dünyada, artan gelir ve nüfus artışına paralel olarak birincil enerji talebindeki yükseliş hız kazanmaktadır. Nüfus artışının özellikle OECD Dışı ülkelerden

Detaylı

ÖZEL EGE İLKÖĞRETİM OKULU BUHARKENT İZMİR

ÖZEL EGE İLKÖĞRETİM OKULU BUHARKENT İZMİR ÖZEL EGE İLKÖĞRETİM OKULU BUHARKENT İZMİR HAZIRLAYANLAR ÖĞRENCİLER: Ekinsu Kadiroğlu Ekin Madan Kardelen Kurt Ege Ayyıldız Baran Bil (6E) (6E) (6E) (6E) (6E) Zafer Talha Çimen (6E) DANIŞMAN ÖĞRETMEN: Özlem

Detaylı

JEOTERMAL ENERJİ 2010282055 KÜBRA İNCEEFE

JEOTERMAL ENERJİ 2010282055 KÜBRA İNCEEFE JEOTERMAL ENERJİ 2010282055 KÜBRA İNCEEFE JEOTERMAL ENERJİ NEDİR? Jeotermal yerkabuğunun çeşitli derinliklerinde birikmiş ısının oluşturduğu, kimyasallar içeren sıcak su, buhar ve gazlardır. Jeotermal

Detaylı

NEVŞEHİR İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI

NEVŞEHİR İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI NEVŞEHİR İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI İç Anadolu Bölgesi nde yer alan Nevşehir ili bulunduğu jeolojik yapısı gereği ülkemiz ve Dünyanın önemli turistik yerlerinden biridir. Bölgenin jeolojik yapısı Erciyes,

Detaylı

2018 Dokuz Aylık Finansal Sonuçlar Sunumu

2018 Dokuz Aylık Finansal Sonuçlar Sunumu 2018 Dokuz Aylık Finansal Sonuçlar Sunumu 2018 9 Aylık Finansal Sonuçlar- İlk Bakış Turcas Petrol UFRS Konsolide Net Kar / Zarar Etkenleri (9A18) 200 100 0-100 -200 23 56 44 18 18 18 289 TP Net Zarar -184

Detaylı

Yatırımsız Enerji Verimliliği: Enerji Performans Sözleşmeleri

Yatırımsız Enerji Verimliliği: Enerji Performans Sözleşmeleri Yatırımsız Enerji Verimliliği: Enerji Performans Sözleşmeleri Onur Ünlü Mak.Yük Müh. 16.01.2015 İçerik Neden Verimlilik Artırıcı Proje? Verimlilik Artırıcı Proje Engeller Finansal Çözüm: EPS Uygulama 1

Detaylı

TÜRKİYE DE JEOTERMAL UYGULAMALARDA SON DURUM VE 2013 YILI HEDEFLERİ

TÜRKİYE DE JEOTERMAL UYGULAMALARDA SON DURUM VE 2013 YILI HEDEFLERİ Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi TÜRKİYE 10. ENERJİ KONGRESİ TÜRKİYE DE JEOTERMAL UYGULAMALARDA SON DURUM VE 2013 YILI HEDEFLERİ Orhan MERTOĞLU, Murat MERTOĞLU, Nilgün BAKIR ORME JEOTERMAL A.Ş.,

Detaylı

TÜRKİYE DOĞAL GAZ MECLİSİ 2012 2013 KIŞ DÖNEMİ DOĞAL GAZ GÜNLÜK PUANT TÜKETİM TAHMİNİ VE ALINMASI GEREKLİ TEDBİRLER

TÜRKİYE DOĞAL GAZ MECLİSİ 2012 2013 KIŞ DÖNEMİ DOĞAL GAZ GÜNLÜK PUANT TÜKETİM TAHMİNİ VE ALINMASI GEREKLİ TEDBİRLER 2012 2013 KIŞ DÖNEMİ DOĞAL GAZ GÜNLÜK PUANT TÜKETİM TAHMİNİ VE ALINMASI GEREKLİ TEDBİRLER 2012 İÇİNDEKİLER 1. Talebe İlişkin Baz Senaryolar 2. Doğal Gaz Şebekesi Arz İmkânlarına Dair Varsayımlar 3. Elektrik

Detaylı

TÜRKİYE NİN DOĞALGAZ POTANSİYELİ

TÜRKİYE NİN DOĞALGAZ POTANSİYELİ TÜRKİYE NİN DOĞALGAZ POTANSİYELİ Murat Sungur BURSA Enerji Grubu Başkanı Zorlu Holding (CEO Zorlu Holding Energy Group) 11 Ocak 2010 ANKARA SUNUM İÇERİĞİ 1. Türkiye nin doğalgaz üretim ve tüketim durumu

Detaylı

Halka açık seminer Elektrik Mühendisleri Odası Trabzon Şubesi Organizasyonu 22 Nisan 2000, saat 18:00 Hamamizade İhsan Bey Kültür Merkezi - Trabzon

Halka açık seminer Elektrik Mühendisleri Odası Trabzon Şubesi Organizasyonu 22 Nisan 2000, saat 18:00 Hamamizade İhsan Bey Kültür Merkezi - Trabzon ÜLKEMİZİN ENERJİ DURUMU, SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Halka açık seminer Elektrik Mühendisleri Odası Trabzon Şubesi Organizasyonu 22 Nisan 2, saat 18: Hamamizade İhsan Bey Kültür Merkezi - Trabzon Doç.

Detaylı

DİKİLİ TARIMA DAYALI İHTİSAS SERA (Jeotermal Kaynaklı Sera) ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

DİKİLİ TARIMA DAYALI İHTİSAS SERA (Jeotermal Kaynaklı Sera) ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ TARIMA DAYALI İHTİSAS SERA ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ DİKİLİ TARIMA DAYALI İHTİSAS SERA (Jeotermal Kaynaklı Sera) ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ MENDERES TARIMA DAYALI İHTİSAS SERA (Süs Bitkileri Ve Çiçekçilik)

Detaylı

AYDIN İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI

AYDIN İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI AYDIN İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI Ege bölgesinin tarım ve turizm bakımından önemli illerinden biri olan Aydın ili, madenciliğin de yoğun olarak yapıldığı illerden biridir. Metalik madenler bakımından

Detaylı

KONYA ĐLĐ JEOTERMAL ENERJĐ POTANSĐYELĐ

KONYA ĐLĐ JEOTERMAL ENERJĐ POTANSĐYELĐ Konya İl Koordinasyon Kurulu 26-27 Kasım 2011 KONYA ĐLĐ JEOTERMAL ENERJĐ POTANSĐYELĐ Yrd.Doç.Dr.Güler GÖÇMEZ. Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi. gulergocmez@selcuk.edu.tr 1.GĐRĐŞ Jeotermal

Detaylı

Neden Jeotermal Enerji? Türkiye İçin Önemi, Hedefler ve Beklentiler

Neden Jeotermal Enerji? Türkiye İçin Önemi, Hedefler ve Beklentiler Neden Jeotermal Enerji? Türkiye İçin Önemi, Hedefler ve Beklentiler Petrol ve doğalgaz gibi enerji kaynakları açısından dışa bağımlılığımız, ülkemiz ekonomisinin üzerindeki olumsuz yüklerin en başında

Detaylı

JEOTERMAL ENERJİYE İLİŞKİN YASAL DÜZENLEME ve DESTEKLER

JEOTERMAL ENERJİYE İLİŞKİN YASAL DÜZENLEME ve DESTEKLER JEOTERMAL ENERJİYE İLİŞKİN YASAL DÜZENLEME ve DESTEKLER S a f f e t D u r a k Enerji Uzmanı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Haziran 2011 ICCI Bu sunumda; Türkiye de ve Dünya da jeotermal enerjinin son

Detaylı

RPM de Jeotermal aramanın Teknik Gereklilikleri DADI THORBJORNSON, RPM DANIŞMANI ÇALIŞTAY SWİSS HOTEL IZMIR 5 TEMMUZ 2018

RPM de Jeotermal aramanın Teknik Gereklilikleri DADI THORBJORNSON, RPM DANIŞMANI ÇALIŞTAY SWİSS HOTEL IZMIR 5 TEMMUZ 2018 RPM de Jeotermal aramanın Teknik Gereklilikleri DADI THORBJORNSON, RPM DANIŞMANI ÇALIŞTAY SWİSS HOTEL IZMIR 5 TEMMUZ 2018 Ortak Girişim Üyeleri 10,000 çalışanı ve mühendislikte yüz yirmi yıllık tecrübesi

Detaylı

Enerji Sektörü Yatırımlarında İklim Risklerinin Yönetimi

Enerji Sektörü Yatırımlarında İklim Risklerinin Yönetimi Enerji Sektörü Yatırımlarında İklim Risklerinin Yönetimi Enerji Sektöründe İklim Değişikliği ve Risk Yönetimi Çalıştayı (Türkiye) Mövenpick Hotel, Ankara 28 Nisan 2015 Dr. Craig Davies Senior Manager,

Detaylı

JEOTERMAL ELEKTRİK SANTRALLERİNDE ENERJİ VE EKSERJİ VERİMLİLİKLERİ

JEOTERMAL ELEKTRİK SANTRALLERİNDE ENERJİ VE EKSERJİ VERİMLİLİKLERİ JEOTERMAL ELEKTRİK SANTRALLERİNDE ENERJİ VE EKSERJİ VERİMLİLİKLERİ Dr. Nurdan YILDIRIM ÖZCAN Enerji Sistemleri Mühendisliği Bölümü Yaşar Üniversitesi III. Enerji Verimliliği Günleri, Yasar Üniversitesi,

Detaylı

4-6 Kasınkara DÜNYA DA VE TÜRKİYE DE JEOTERMAL GELİŞMELER

4-6 Kasınkara DÜNYA DA VE TÜRKİYE DE JEOTERMAL GELİŞMELER ÖZ III. Jeotermal Kaynaklar Sempozyumu Bildiriler Kitabı S. 1-17. 4-6 Kasım 2015 Ankara III. Geothermal Resources Symposium Proceedings p. 1-17. 4-6 November 2015 Ankara 4-6 Kasınkara DÜNYA DA VE TÜRKİYE

Detaylı

TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası Kimya Mühendisleri Odası Maden Mühendisleri Odası Makine Mühendisleri Odası Petrol Mühendisleri Odası

TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası Kimya Mühendisleri Odası Maden Mühendisleri Odası Makine Mühendisleri Odası Petrol Mühendisleri Odası Makine Mühendisleri Odası Petrol Mühendisleri Odası JEOTERMAL KONGRESİ KONGRE PROGRAMI 23-25 Aralık 2009 MTA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SADRETTİN ALPAN KONFERANS SALONU ANKARA KONGRE DÜZENLEME KURULU BAŞKANI Şevket

Detaylı

ÇANKIRI İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI

ÇANKIRI İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI ÇANKIRI İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI Çankırı ili, Orta Anadolu'nun kuzeyinde, Kızılırmak ile Batı Karadeniz ana havzaları arasında yer almaktadır. Çankırı-Çorum havzası İç Anadolu nun Tersiyer deki en

Detaylı

Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi TÜRKİYE 10. ENERJİ KONGRESİ YENİLENEBİLİR ENERJİ VE JEOTERMAL KAYNAKLARMIZ

Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi TÜRKİYE 10. ENERJİ KONGRESİ YENİLENEBİLİR ENERJİ VE JEOTERMAL KAYNAKLARMIZ Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi TÜRKİYE 10. ENERJİ KONGRESİ YENİLENEBİLİR ENERJİ VE JEOTERMAL KAYNAKLARMIZ Hayrullah Dağıstan MTA Genel Müdürlüğü Enerji Dairesi 06520/ANKARA hayrullah@mta.gov.tr

Detaylı

T.C. Ekonomi Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü Ankara 08.01.2013

T.C. Ekonomi Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü Ankara 08.01.2013 T.C. Ekonomi Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü Ankara 08.01.2013 Konu : 390319000000 GTİP no lu GPPS ve HIPS ithalatına % 3 oranında gümrük vergisi uygulanmasının kaldırılma talebi Sayın Bakanlığınızın,

Detaylı

TÜRKİYE JEOLOJİSİNİN SUNDUĞU ZENGİNLİK:JEOTERMAL KAYNAKLARIMIZ..

TÜRKİYE JEOLOJİSİNİN SUNDUĞU ZENGİNLİK:JEOTERMAL KAYNAKLARIMIZ.. TÜRKİYE JEOLOJİSİNİN SUNDUĞU ZENGİNLİK:JEOTERMAL KAYNAKLARIMIZ.. Jeotermal, kelime anlamı olarak yer ısısı anlamına gelmektedir. Jeotermal kaynak ise Jeolojik yapıya bağlı olarak yerkabuğunun ulaşılabilir

Detaylı

Diğer yandan Aquatherm kataloglarında bu konuda aşağıdaki diyagramlar bulunmaktadır.

Diğer yandan Aquatherm kataloglarında bu konuda aşağıdaki diyagramlar bulunmaktadır. Düşük Sıcaklıklı Isıtma, Yüksek Sıcaklıklı Soğutma Ve Isı Pompası Sistemleri Dr. İbrahim ÇAKMANUS Dünyamızda enerji, istenilen yer ve zamanda seyrek olarak uygun sıcaklıkta bulunur. Mühendisler için temel

Detaylı

AYDIN İLİNDEKİ JEOTERMAL ENERJİ KAYNAKLARININ SERA ISITMAK AMACIYLA KULLANIMI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

AYDIN İLİNDEKİ JEOTERMAL ENERJİ KAYNAKLARININ SERA ISITMAK AMACIYLA KULLANIMI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA AYDIN İLİNDEKİ JEOTERMAL ENERJİ KAYNAKLARININ SERA ISITMAK AMACIYLA KULLANIMI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA A Research On Utilization Of Geothermal Energy Sources For Greenhouse Heating In Aydın Province Murat

Detaylı

JEOTERMAL ENERJİ YASASI TASLAĞI

JEOTERMAL ENERJİ YASASI TASLAĞI 1 JEOTERMAL ENERJİ YASASI TASLAĞI Umran SERPEN ÖZET Jeotermal Enerji Yasası tasarısı jeotermal enerji kaynakları gelişmiş ülkelerde de kullanılan Entegre Kaynak Yönetimi felsefesiyle hazırlanmıştır. Bu

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE ÇEVRE MEVZUATI

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE ÇEVRE MEVZUATI YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE ÇEVRE MEVZUATI Dr. Gülnur GENÇLER ABEŞ Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürü Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 06/02/2016 YENİLENEBİLİR ENERJİ NEDİR? Sürekli devam eden

Detaylı

MADEN TETKİK VE ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MTA DOĞAL KAYNAKLAR VE EKONOMİ BÜLTENİ YIL : 2012 SAYI : 14

MADEN TETKİK VE ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MTA DOĞAL KAYNAKLAR VE EKONOMİ BÜLTENİ YIL : 2012 SAYI : 14 MADEN TETKİK VE ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MTA DOĞAL KAYNAKLAR VE EKONOMİ BÜLTENİ YIL : 2012 SAYI : 14 MADEN KENTİ SİVAS ZİRVESİ-2 NİN ARDINDAN M. Emrah AYAZ* Yer altı zenginlikleri bakımından ülkemizin en

Detaylı

İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş. Enerji Sektörü Yatırımcı Buluşmaları

İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş. Enerji Sektörü Yatırımcı Buluşmaları İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş. Enerji Sektörü Yatırımcı Buluşmaları Odaş Enerji Ak Enerji Zorlu Enerji 27 Mart 2018 2018 İş Yatırım Enerji Sektörü Yatırımcı Günü Notları İş Yatırım da ilk defa düzenlediğimiz

Detaylı

ABD/NEVADA EYALETİNDEKİ BAZI JEOTERMAL SAHALARDAKİ DENEYİMLER

ABD/NEVADA EYALETİNDEKİ BAZI JEOTERMAL SAHALARDAKİ DENEYİMLER 259 ABD/NEVADA EYALETİNDEKİ BAZI JEOTERMAL SAHALARDAKİ DENEYİMLER Ümran SERPEN Niyazi AKSOY ÖZET Bu çalışmada ABD nin Nevada eyaletinde bulunan Steamboat-Springs, Brady ve Desert Peak jeotermal sahalarının

Detaylı

2012 SEKTÖR RAPORU TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

2012 SEKTÖR RAPORU TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DÜNYADA ELEKTRİK ENERJİSİ SEKTÖRÜNÜN GÖRÜNÜMÜ Bilindiği üzere, elektrik enerjisi tüketimi gelişmişliğin göstergesidir. Bir ülkedeki kişi başına düşen

Detaylı

JEOTERMAL KAYNAKLARIMIZIN SAĞLIKSIZ YÖNETİMİ

JEOTERMAL KAYNAKLARIMIZIN SAĞLIKSIZ YÖNETİMİ 25 JEOTERMAL KAYNAKLARIMIZIN SAĞLIKSIZ YÖNETİMİ Umran SERPEN Tahir ÖNGÜR Niyazi AKSOY ÖZET Bu çalışmada jeotermal kaynaklarımızın yönetimindeki sorunlar hem ülke bazında, hem de kaynak bazında ortaya konulmuştur.

Detaylı

Mars Enerji Hakkında

Mars Enerji Hakkında Mars Enerji Hakkında Mars Enerji International Hollanda Üretim Planı ; RES Servis ve kurulumda, Hollanda lı partner Avrupalı yatırımcıları TR ye gelmesinde köprü Üreticiler ile hızlı işbirlikleri Mars

Detaylı

Yenilebilir Enerji Kaynağı Olarak Rüzgar Enerjisi

Yenilebilir Enerji Kaynağı Olarak Rüzgar Enerjisi Yenilebilir Enerji Kaynağı Olarak Rüzgar Enerjisi İbrahim M. Yağlı* Enerji üretiminde Rüzgar Enerjisinin Üstünlükleri Rüzgar enerjisinin, diğer enerji üretim alanlarına göre, önemli üstünlükleri bulunmaktadır:

Detaylı

2014 Yılı Petrol Arama - Üretim Faaliyetleri

2014 Yılı Petrol Arama - Üretim Faaliyetleri $/Varil 2014 Yılı Petrol Arama - Üretim Faaliyetleri? Petrol İşleri Genel Müdürlüğü Sunum Planı Ruhsatlandırma Faaliyetleri Arama ve Üretim Faaliyetleri Faaliyetlerin Ekonomik Boyutu 2 Ruhsatlandırma Faaliyetleri

Detaylı

2014-2023 İzmir Bölge Planı İlçe Toplantıları. Balçova İlçe Raporu

2014-2023 İzmir Bölge Planı İlçe Toplantıları. Balçova İlçe Raporu 2014-2023 İzmir Bölge Planı İlçe Toplantıları Mayıs, 2013 Nüfus Yapısı Genel Bilgiler Yüzölçümü, 2002: 21,22 km2 Nüfus, ADNKS, 2012: 77.843 kişi Nüfus Yoğunluğu, 2012: 3706 kişi Şehirleşme Oranı, 2012:

Detaylı

GEDİZ ÜNİVERSİTESİ HİBRİT ENERJİ SANTRALİ ve 100 kw RÜZGAR TÜRBİNİ UYGULAMASI

GEDİZ ÜNİVERSİTESİ HİBRİT ENERJİ SANTRALİ ve 100 kw RÜZGAR TÜRBİNİ UYGULAMASI GEDİZ ÜNİVERSİTESİ HİBRİT ENERJİ SANTRALİ ve 100 kw RÜZGAR TÜRBİNİ UYGULAMASI Doç. Dr. Selim SOLMAZ Gediz Üniversitesi Makine Müh. Bölümü selim.solmaz@gediz.edu.tr SUNUM PLANI Motivasyon Proje Geçmişi

Detaylı

2010 SEKTÖR RAPORU TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

2010 SEKTÖR RAPORU TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DÜNYADA ELEKTRİK ENERJİSİ SEKTÖRÜNÜN GÖRÜNÜMÜ Bilindiği üzere, elektrik enerjisi tüketimi gelişmişliğin göstergesidir. Bir ülkedeki kişi başına düşen

Detaylı

PLAKALI ISI EŞANJÖRÜ SEÇĐMĐ: [1)YÜZME HAVUZLARININ ISITILMASINDA ÇAĞDAŞ ÇÖZÜM. Semih Ferit Emekli

PLAKALI ISI EŞANJÖRÜ SEÇĐMĐ: [1)YÜZME HAVUZLARININ ISITILMASINDA ÇAĞDAŞ ÇÖZÜM. Semih Ferit Emekli [1)YÜZME HAVUZLARININ ISITILMASINDA ÇAĞDAŞ ÇÖZÜM Semih Ferit Emekli 1960 Đstanbul'da doğdu. Pertevniyal Lisesi'nden sonra ĐDMMA Yıldız Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü'nden 1980 81 döneminde mezun

Detaylı

Binalarda Isı Yalıtımı ile Güneş Kontrolünün Önemi

Binalarda Isı Yalıtımı ile Güneş Kontrolünün Önemi Binalarda Isı Yalıtımı ile Güneş Kontrolünün Önemi Dünyamızda milyarlarca yıl boyunca oluşan fosil yakıt rezervleri; endüstri devriminin sonucu olarak özellikle 19.uncu yüzyılın ikinci yarısından itibaren

Detaylı

GDF SUEZ de Su Ayak İzi ve Su Risklerinin Yönetimi. Peter Spalding: HSE Manager, GDF SUEZ Energy International April 2015

GDF SUEZ de Su Ayak İzi ve Su Risklerinin Yönetimi. Peter Spalding: HSE Manager, GDF SUEZ Energy International April 2015 GDF SUEZ de Su Ayak İzi ve Su Risklerinin Yönetimi Peter Spalding: HSE Manager, GDF SUEZ Energy International April 2015 GDF SUEZ Önemli Rakamlar 2013 de 81,3 milyar gelir 147,400 dünyada çalışan sayısı

Detaylı

TÜRKİYE JEOTERMAL KAYNAK ARAMALARI, KULLANIMI VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN SAĞLANMASI

TÜRKİYE JEOTERMAL KAYNAK ARAMALARI, KULLANIMI VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN SAĞLANMASI TÜRKİYE JEOTERMAL KAYNAK ARAMALARI, KULLANIMI VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN SAĞLANMASI Hayrullah DAĞISTAN* GİRİŞ Jeotermal Enerji, yerli, yenilenebilir, çevre dostu, yerinde değerlendirilebilen yerel ekonomiye

Detaylı

2013 SEKTÖR RAPORU TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

2013 SEKTÖR RAPORU TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DÜNYADA ELEKTRİK ENERJİSİ SEKTÖRÜNÜN GÖRÜNÜMÜ Bilindiği üzere, elektrik enerjisi tüketimi gelişmişliğin göstergesidir. Bir ülkedeki kişi başına düşen

Detaylı

JEOTERMAL KAYNAKLI ELEKTRİK ÜRETİMİ, TÜRKİYE

JEOTERMAL KAYNAKLI ELEKTRİK ÜRETİMİ, TÜRKİYE 223 JEOTERMAL KAYNAKLI ELEKTRİK ÜRETİMİ, TÜRKİYE Niyazi AKSOY ÖZET Türkiye de elektrik üretimine uygun jeotermal kaynaklar çoğunlukla Batı Anadolu daki graben sistemlerinde yer almaktadır. Türkiye de ilk

Detaylı

JEOTERMAL ENERJİ KAYNAKLARI

JEOTERMAL ENERJİ KAYNAKLARI JEOTERMAL ENERJİ KAYNAKLARI Doç. Dr. Ahmet YILDIZ Afyon Kocatepe Üniversitesi Jeotermal-Mineralli Sular ve Maden Kaynakları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü e-posta: ayildiz@aku.edu.tr 1. GİRİŞ Ülkemizin

Detaylı

TÜRK KONSEYİ EKONOMİK İLİŞKİLERİ YETERLİ Mİ?

TÜRK KONSEYİ EKONOMİK İLİŞKİLERİ YETERLİ Mİ? TÜRK KONSEYİ EKONOMİK İLİŞKİLERİ YETERLİ Mİ? Dr. Fatih Macit, Süleyman Şah Üniversitesi Öğretim Üyesi, HASEN Bilim ve Uzmanlar Kurulu Üyesi Giriş Türk Konseyi nin temelleri 3 Ekim 2009 da imzalanan Nahçivan

Detaylı

Cumali Taştekin EÜAŞ Maden Sahaları Daire Başkanı (V)

Cumali Taştekin EÜAŞ Maden Sahaları Daire Başkanı (V) Cumali Taştekin EÜAŞ Maden Sahaları Daire Başkanı (V) Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ); 1970 yılında Kurulan Türkiye Elektrik Kurumu nun (TEK), 1994 yılında TEAŞ ve TEDAŞ olarak ikiye ayrılmasından

Detaylı

ENERJİ ALTYAPISI ve YATIRIMLARI Hüseyin VATANSEVER EBSO Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Enerji ve Enerji Verimliliği Çalışma Grubu Başkanı

ENERJİ ALTYAPISI ve YATIRIMLARI Hüseyin VATANSEVER EBSO Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Enerji ve Enerji Verimliliği Çalışma Grubu Başkanı ENERJİ ALTYAPISI ve YATIRIMLARI Hüseyin VATANSEVER EBSO Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Enerji ve Enerji Verimliliği Çalışma Grubu Başkanı İZMİR BÖLGESİ ENERJİ FORUMU 1 Kasım 2014/ İzmir Mimarlık Merkezi FOSİL

Detaylı

Turizm Ekim 2014. Özge YALÇIN - Mali Analiz. TSKB Araştırma

Turizm Ekim 2014. Özge YALÇIN - Mali Analiz. TSKB Araştırma Ekim 2014 Özge YALÇIN - Mali Analiz TSKB Araştırma Turizm sektörünün analizi amacıyla hazırlanmış olan bu rapor, Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. nin uzman kadrosunca güvenilir ola rak kabul edilen

Detaylı

Şirketin kuruluşundan bugüne kadar geçirdiği evreler ve yurtdışı ve yurtiçinde gerçekleştirilen yatırımlar

Şirketin kuruluşundan bugüne kadar geçirdiği evreler ve yurtdışı ve yurtiçinde gerçekleştirilen yatırımlar Esen Bulca, Trakya Cam Pazarlama Müdürü Şirketin kuruluşundan bugüne kadar geçirdiği evreler ve yurtdışı ve yurtiçinde gerçekleştirilen yatırımlar Şişecam Grubu bünyesinde düzcam üretim ve pazarlama faaliyetleri,

Detaylı

ÜLKEMİZDE ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ VE ALINAN TEDBİRLER

ÜLKEMİZDE ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ VE ALINAN TEDBİRLER ÜLKEMİZDE ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ VE ALINAN TEDBİRLER TÜRKİYE BİRİNCİL ENERJİ TALEBİ Türkiye Birincil Enerji Talebi (Milyon TEP) 61% Son 13 yılda: Politik istikrar 77 124 İsikrarlı ekonomik büyüme İyileşen

Detaylı

EXAMINING of POWER GENERATION POTENTIAL in SIMAV GEOTHERMAL FIELD. Oğuz ARSLAN & Ramazan KÖSE & Bayram ALAKUŞ &M. Arif ÖZGÜR

EXAMINING of POWER GENERATION POTENTIAL in SIMAV GEOTHERMAL FIELD. Oğuz ARSLAN & Ramazan KÖSE & Bayram ALAKUŞ &M. Arif ÖZGÜR EXAMINING of POWER GENERATION POTENTIAL in SIMAV GEOTHERMAL FIELD Oğuz ARSLAN & Ramazan KÖSE & Bayram ALAKUŞ &M. Arif ÖZGÜR Dumlupınar Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Makine Mühendisliği Bölümü 43100,

Detaylı

Prof. Dr. Berna KENDİRLİ

Prof. Dr. Berna KENDİRLİ Prof. Dr. Berna KENDİRLİ Seracılıkta ortam sıcaklığının kontrol altında tutulması bitki büyümesi ve gelişmesi ile verim ve kalitesi üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Seralarda yetiştirilen ürünlerden

Detaylı

JEOTERMAL SU KAYNAKLARININ KORUNMASI:AFYON ÖRNEĞĠ

JEOTERMAL SU KAYNAKLARININ KORUNMASI:AFYON ÖRNEĞĠ JEOTERMAL SU KAYNAKLARININ KORUNMASI:AFYON ÖRNEĞĠ Dr. Yusuf ULUTÜRK Afyon Jeotermal Tesisleri Elektrik Üretim AŞ. Genel Müdür e-posta: yusufuluturk@afjet.com.tr Jeotermal Enerji Nedir?. (Suyun Sıcak Hali)

Detaylı

2018 Yıllık Finansal Sonuçlar Sunumu

2018 Yıllık Finansal Sonuçlar Sunumu 2018 Yıllık Finansal Sonuçlar Sunumu 2018 Yıllık Finansal Sonuçlar- İlk Bakış Turcas Petrol UFRS Konsolide Net Kar / Zarar Etkenleri (2018 Yıllık) 200 100 0 30 26 37 12 24 19 193 TP Net Zarar -131 Milyon

Detaylı

4646 SAYILI DOĞAL GAZ PİYASASI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI TASLAĞI İLE ÖNGÖRÜLEN DÜZENLEMELER

4646 SAYILI DOĞAL GAZ PİYASASI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI TASLAĞI İLE ÖNGÖRÜLEN DÜZENLEMELER 4646 SAYILI DOĞAL GAZ PİYASASI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI TASLAĞI İLE ÖNGÖRÜLEN DÜZENLEMELER 1 4646 SAYILI DOĞAL GAZ PİYASASI KANUNUNDAKİ YENİLİKLER Lisans sahibi şirketler aralarında

Detaylı

Sera ve Tavuk Çiftliklerinde Isı Pompası ile ısıtma

Sera ve Tavuk Çiftliklerinde Isı Pompası ile ısıtma Sera ve Tavuk Çiftliklerinde Isı Pompası ile ısıtma Sera ve Tavuk çiftlikleri genellikle şehir merkezlerinden uzak olduğu için doğalgaz şebekesine bağlı değildir. Bu durumda; en kolay erişilebilen ısı

Detaylı

TÜRKİYE'DE YENİLENEBİLİR ENERJİ

TÜRKİYE'DE YENİLENEBİLİR ENERJİ TÜRKİYE'DE YENİLENEBİLİR ENERJİ Enerji İşleri Genel Müdürlüğü 18 Haziran 2009, Ankara YEK Potensiyeli Yenilenebilir Enerji Üretimi Yenilenebilir Kurulu Güç Kapasitesi YEK Hedefleri YEK Mevzuatı YEK Teşvik

Detaylı

İÇİNDEKİLER TABLO VE ŞEKİLLER...

İÇİNDEKİLER TABLO VE ŞEKİLLER... İÇİNDEKİLER TABLO VE ŞEKİLLER...4 1.Yönetici Özeti... 11 2.Giriş... 12 3.Sektörel Analiz... 13 3.1 Birincil Enerji Kaynaklarına Bakış...13 3.1.1 Kömür... 13 3.1.1.1 Dünya da Kömür... 14 3.1.1.1.1 Dünya

Detaylı

BOR ÜRÜNLERİ VE TÜRK FRİT SEKTÖRÜNE ETKİLERİ

BOR ÜRÜNLERİ VE TÜRK FRİT SEKTÖRÜNE ETKİLERİ BOR ÜRÜNLERİ VE TÜRK FRİT SEKTÖRÜNE ETKİLERİ ÖZEL BOR KİMYASALLARI TOPLANTISI 06 Ağustos 2003 ETİ HOLDİNG A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ANKARA BOR ÜRÜNLERİ VE TÜRK FRİT SEKTÖRÜNE ETKİLERİ Bor mineral ve ürünleri,

Detaylı

JEOTERMAL ENERJĐ ALTERNATĐF MĐ? Saffet DURAK Maden Mühendisi

JEOTERMAL ENERJĐ ALTERNATĐF MĐ? Saffet DURAK Maden Mühendisi JEOTERMAL ENERJĐ ALTERNATĐF MĐ? Saffet DURAK Maden Mühendisi Son zamanlarda siyasiler, ülkemizin çok yakın bir gelecekte enerji sıkıntısıyla karşı karşıya kalacağım her fırsatta vurguluyorlar. Bunun temel

Detaylı

RPM de Jeotermal arama sondajının mali gereklilikleri WİETZE LİSE, BAŞ DANIŞMAN, RPM DANIŞMANI ÇALIŞTAY SWİSS HOTEL IZMIR 5 TEMMUZ 2018

RPM de Jeotermal arama sondajının mali gereklilikleri WİETZE LİSE, BAŞ DANIŞMAN, RPM DANIŞMANI ÇALIŞTAY SWİSS HOTEL IZMIR 5 TEMMUZ 2018 RPM de Jeotermal arama sondajının mali gereklilikleri WİETZE LİSE, BAŞ DANIŞMAN, RPM DANIŞMANI ÇALIŞTAY SWİSS HOTEL IZMIR 5 TEMMUZ 2018 Ortak Girişim Üyeleri 10,000 çalışanı ve mühendislikte yüz yirmi

Detaylı