Konu 4 Genetik Şifre ve Transkripsiyon

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Konu 4 Genetik Şifre ve Transkripsiyon"

Transkript

1 PowerPoint Lecture Presentation for Concepts of Genetics Ninth Edition Klug, Cummings, Spencer, Palladino Konu 4 Genetik Şifre ve Transkripsiyon Yrd. Doç. Dr. Aslı Sade Memişoğlu Copyright Copyright 2009 Pearson 2009 Pearson Education, Education, Inc. Inc.

2 4.1 Genetik şifrenin özellikleri Genetik bilgi, yeryüzündeki tüm canlılar için hemen hemen evrensel olan üçlü şifreler halinde DNA da depolanır. Genetik bilgi, transkripsiyon işlemi süresince DNA dan RNA ya aktarılır. RNA da, dört ribonükleotid harften oluşan üçlü kodonlar bulunur. 20 amino asit, 4 farklı ribonükleotidin kodonlar şeklinde yapılanması ile 64 farklı kodondan oluşur

3 4.1 DNA nın iki zincirinden birindeki bilgi transkripsiyonla RNA ya aktarılır (mrna). Bu RNA lar ribozomla etkileşime geçer ve burada mrna nın şifresi, protein oluşturmak için çözülür.

4 4.1 Genetik şifre bazı karakteristik özelliklere sahiptir: 1. Harfler olarak betimlenen ribonukleotid bazları çizgisel olarak sıralanır. 2. Kodon denilen 3 lü ribonükleotid grubu bir amino asidi belirler. 3. Özgündür: Her üçlü yalnız bir amino asidi belirtir. 4. Dejeneredir. Aynı aminoasit, birden fazla kodon tarafından şifrelenebilir. 5. Şifrede başla ve dur sinyalleri bulunur. 6. Şifre hemen hemen evrenseldir. 7. Duraksamaz: Translasyon başladığında kodonlar arasında boşluk ve duraksama olmaz. 8. Üst üste çakışmaz.

5 4.2 Şifrenin işleyişi Genetik şifre üçerli gruplar halinde okunur. Dört baz üçerli gruplar halinde 64 farklı üçlü grup oluşturabilir 4 3 = = 16 (20 amino asite yetersiz)

6 4.2.1 Üçlü şifreleme Üçlü okuma bir çerçeve oluşturur Eğer 1 veya 2 baz eklenirse bu çerçeve kayar Fakat 3 baz eklenirse okumada çerçeve tekrar doğru sıraya döner

7 4.3 Dejenere şifre Amino asitlerin hemen hepsi iki, üç yada dört farklı kodon tarafından belirlenmektedir. Aynı amino asidi belirleyen kodonların ilk iki harfi aynı yalnız üçüncü harf farklıdır. Crick, üçüncü pozisyondaki bu dejenerasyonu gözlemlemiş ve bunu açıklamak için 1966 da Wobble hipotezini öne sürmüştür.

8

9 4.3.1 Wobble hipotezi Crick in hipotezine göre, trna seçiminde ilk iki ribonükleotid üçüncüye göre daha kritiktir. kodon-antikodon etkileşiminde üçüncü pozisyondaki hidrojen bağının kurulmasında esneklik vardır ve baz eşleşme kuralına sıkıca uyma zorunluluğu yoktur.

10 4.3.1 Bu durumda 1 trna ilk 2 nükleotiti aynı olan birden fazla kodona bağlanabilir 61 kodon için sadece trna yeterli olduğu görülmüştür. = ekonomi

11 4.3.1 mrna 3. pozisyonu ve trna 1. pozisyonundaki baz eşleşmeleri farklı kurallara tabidir. I = inosin (trna da bulunan değişmiş baz)

12 4.3.2 Düzenli genetik şifre Kodon dizileri ve onlara karşılık gelen amino asitler için düzenli genetik şifreye sahiptir. Buna göre kimyasal olarak benzer özelliklere sahip amino asitleri kodlayan kodonlar ortak bazlara sahiptir Ör: Hidrofobik amino asitlerde 2. baz U veya C dir AAA ve AAG = lizin eğer sadece ortadaki baz G olursa arjinin olur (AGA ve AGG). Her ikiside pozitif yüklü amino asitler Bu nasıl bir avantaj sağlar???

13 CEVAP Mutasyonlar 1 veya 3. bazda olduğunda amino asit değişmez 2. bazda olduğunda yine benzer kimyasal özelliğe sahip amino asit gelir. Bu sayede proteinin işlevi çok fazla etkilenmez

14 4.3.3 Başlama ve sonlanma AUG metiyonin kodlar ve buna bazen başlatıcı kodon denmektedir. Başlangıç metiyonin değiştirilmiş bir formdur = Formil-metiyonin (fmet) Eğer dizi içerisinde AUG varsa burada formil grubu olmayan Met eklenir Nadiren başlangıç noktasında bulun GUG de methionini sentezleyebilmektedir. UAA, UGA ve UAG sonlanma kodonları olarak işlev görür. Bunlara karşılık gelen bir trna yoktur

15 4.3.3 Eğer DNA dizisinde bir mutasyon olur ve aradaki bir kodon sonlanma kodonlarından birine dönüşürse??? Karşılık gelen trna olmadığından protein sentezi durur eksik protein üretilir ve çoğunlukla işlevsiz olur

16 4.4 Neredeyse evrensel şifre? yılları arasında virüsler, bakteriler, arkebakteriler ve ökaryotlarda genetik şifrenin evrensel olduğu kabul edilmiştir. Maya ve insan mitokondrilerinde bazı istisnalar bulunmaktadır.

17 4.5 Çakışan genler mrna da başlangıç noktaları yer değiştirdiğinde farklı okumalar ortaya çıkabilir. Bu da çakışan genler kavramını ortaya çıkarır.

18 4.5 Bazı virüs ve bakterilerde sıkça rastlanan bir durum. Bu sayede kısıtlı bir DNA molekülünden daha fazla protein sentezlenir Dezavantaj: bir mutasyon birden fazla proteini etkiler İnsan dahil diğer ökaryotlarda da bu tip iç içe geçmiş genlere rastlanmıştır

19 4.6 Prokaryotlarda Transkripsiyon mrna (mesajcı RNA) DNA ile protein arasındaki köprüdür mrna bir DNA kalıbından transkripsiyon sırasında sentezlenir.

20 4.6 DNA her zaman çekirdektedir Fakat protein sentezi sitoplazmada gerçekleşir mrna çekirdekte sentezlenir ve sonra sitoplazmaya geçer Hücrede bulunan protein miktarı genelde mrna miktarı ile doğru orantılıdır Bu gözlemler mrna nın aracı molekül olduğu açıklamasını getirdi

21 4.6.1 RNA polimeraz RNA polimeraz DNA kalıbı kullanarak RNA sentezini yapar. DNA polimerazdan farklı olarak başlamak için bir primer gerekmez Deoksiribonükleotitler yerine ribonükleotitleri kullanır.

22 4.6.2 Promotorlar, kalıba bağlanma ve sigma alt birim Transkripsiyon sonucu, DNA ikili sarmalının zincirlerinden biri üzerindeki bir bölgeye komplementer olan tek zincirli RNA molekülü sentezlenir. Birinci basamak, kalıba bağlanma basamağı olarak tanımlanır. Bakteride bu ilk bağlanma, RNA polimerazın sigma (σ) alt biriminin promotor denilen özgül DNA dizilerin tanımasıyla gerçekleşir.

23 4.6.2 Promotor bölge, genin transkripsiyonunun başlangıç noktasına göre daha yukarıda yani 5 - kısımda yer almaktadır. Enzim, promotor bölgeyi tanıyana kadar belli bir uzunluktaki DNA boyunca keşif yapmaktadır. Sonuçta enzim, 40 nükleotidi transkripsiyonun başlangıç noktasından yukarıda yer alan 60 nükleotitlik bir bölgeye bağlanmaktadır.

24 4.6.2 Enzim bağlanması gerçekleştikten sonra, sarmal bu bölgede açılır. Böylece DNA kalıbı, enzimin çalışmasına müsait duruma gelir. Transkripsiyonun başladığı bu noktaya transkripsiyon başlangıç bölgesi denir.

25 4.6.3 Promotor diziler Promotor ve RNA polimeraz arasındaki ilişki transkripsiyonu yönetmektedir. Bakterilerde transkripsiyonun hızını yöneten hem güçlü hem de zayıf promotorlar tespit edilmiştir. Promotor dizisindeki mutasyonlar, gen ifadesinin başlamasına, etkinliğinin azalmasına ya da artmasına neden olabilir.

26 4.6.3 Promotor diziler Promotor bölgelerde özellikle bazı diziler enzim bağlanması için önemlidir = konsensus diziler Bakteriyel promotorlarda bu tip iki dizi bulunmuştur. 1. Transkripsiyonun başlangıç noktasının 10 nükleotit yukarısında yer alan TATAAT dizisidir (Pribnow kutusu). 2. Transkripsiyon başlangıç noktasının 35 nükleotit yukarısında bulunan TTGACA dizisidir. Başlangıç noktasından önce olduğu için konumları -10 ve -35 olarak tanımlanır

27 4.6.3 Promotor diziler Bu diziler aynı organizmanın farklı genlerinde ve farklı türlerde aynıdır Evrimsel olarak korunmuş: Biyolojik süreçlerde önemli olduğunun göstergesi

28 4.6.4 Başlama, Uzama, Sonlanma RNA polimeraz, promotoru tanıyıp bağlandıktan sonra DNA kalıp zincirinin başlangıç noktasındaki ilk nükleotide komplementer olan nükleotiti ekler. İlk 8-9 nükleotiti sigma birimi ekler, sonra ayrılır ve enzimin ana birimi devam eder RNA polimerizasyonu, bir sonraki komplementer ribonükleotidin girmesi ve bir öncekine fosfodiester bağı ile bağlanması şeklinde meydana gelir. Bu işlem 5-3 yönüne doğru devam eder.

29

30 4.6.4 Başlama, Uzama, Sonlanma Bakterilerde, protein ürünleri aynı metabolik yolda yer alan gen grupları, kromozom üzerinde çoğunlukla birlikte kümeler oluşturur. genler art arda sıralanır ve son gen dışında diğerleri, transkripsiyonu sonlandıran sinyalleri içermez Bu durumda, transkripsiyon sonucunda birden fazla proteini şifreleyen büyük bir mrna molekülü ortaya çıkar. bu RNA ya polisistronik mrna denir.

31 Section Başlama, Uzama, Sonlanma Bakterilerde transkripsiyon, gen dizisi sonundaki 40 bazlık bir bölümün kendi üzerine katlanması ile sonlanır.

32

33 4.7 Ökaryotlarda Transkripsiyon Prokaryotlardan farkları: 1. Çekirdekte meydana gelir ve üç ayrı RNA polimeraz tarafından yönlendirilir. mrna nın, translasyon için çekirdekten stoplazmaya taşınması 2. Ökaryotik genlerin transkripsiyonunun başlaması için nükleozomun gevşemesi (kromatin iplik-protein birlikteliği) ve kromatin ipliklerinin ayrılması 3. Transkripsiyonun başlaması ve düzenlenmesi için, DNA nın yukarı bölgesindeki promotor DNA dizileri ile protein faktörleri arasında yoğun ve karmaşık ilişkilerin kurulması 4. İlk oluşan mrna nın sadece %25 kadarı protein sentezinde kullanılır: Kesip birleştirme işlemleri

34 3 tip RNA polimeraz

35 4.7.1 Başlama RNA polimeraz II aktivitesi, hem genin içindeki DNA elementleri, hem de bu DNA elementlerine bağlanan transkripsiyon faktörleri (proteinler) tarafından kontrol edilir. en az üç tane DNA elementi bulunur. promotor, ana-promotor ve etki arttırıcı elementlerdir Etki azaltıcı elementler de düzenlemeye katkıda bulunur

36 4.7.1 Başlama Bütün ökaryotik genlerde bulunan TATA kutusu anapromotor elementlere bir örnektir. TATA kutusunun konumu, transkripsiyonun başladığı nükleotidin pozisyonunu tayin eder. -30 pozisyonunda bulunur Prokaryotlardaki -10 dizine benzer işlev Ökaryotik promotorun bir parçasını oluşturan diğer bir DNA dizisi CAAT kutusudur. CAAT kutusu ile beraber düzenleyici elementler promotorun verimli çalışmasını etkiler.

37

38 4.7.2 Uzama ve sonlanma Uzama prokaryotlara benzer şekilde işler Transkripsiyon sonunda DNA da sonlanma sinyalini taşıyan kısma gelinir. Kompleks dayanıksız hale geçer. Kıskaç açılır, transkripsiyon sona ererken DNA ve RNA enzimden ayrılır.

39 4.7.3 RNA nın işlenmesi Çekirdekte oluşan RNA molekülü ön-mrna olarak adlandırılır Bu mrna sitoplazmaya geçmeden önce belirli işlemlerden geçer: Bu işlemlere transkripsiyon sonrası değişiklik (posttranskripsiyonel modifikasyon) denir

40 4.7.3 mrna nın işlenmesi 1. 5 ucuna 7-metil guanozin şapka yapısı takılır. 1. muhtemelen molekülün 5 ucunu nükleazlara karşı korumaktadır. 2. mrna sonuna poly-a kuyruk takılır civarında adenin nükleotit mrna yı nükleazlara karşı korur 3. Kes-yapıştır işlemi: 1. Ökaryot genlerinde proteine dönüşmeyen bölgeler bulunur = intron. Bu bölgeler ön-mrna dan kesilerek çıkarılır ve esas protein kodlayan bölgeler (ekzon) tekrar birleştirilir

41

42 Kes-yapıştır işlemi

43 Ön-mRNA ve olgun mrna

44 Elektron mikroskopu ile transkripsiyon gözlemlenebilir Figure 14.15

45 wxgjqc 15VtdM&t=41s

Genetik şifre, Transkripsiyon ve Translasyon ASLI SADE MEMİŞOĞLU

Genetik şifre, Transkripsiyon ve Translasyon ASLI SADE MEMİŞOĞLU Genetik şifre, Transkripsiyon ve Translasyon ASLI SADE MEMİŞOĞLU Giriş DNA nın genetik bilgiyi barındırdığının anlaşılmasından sonra; DNA nın genler halinde nasıl organize olduğu ve Genetik işlevin kromozomlar

Detaylı

GENETİK ŞİFRE. Prof. Dr. Filiz ÖZBAŞ GERÇEKER

GENETİK ŞİFRE. Prof. Dr. Filiz ÖZBAŞ GERÇEKER GENETİK ŞİFRE Prof. Dr. Filiz ÖZBAŞ GERÇEKER Genetik Bilgi Akışı Genetik kodun özellikleri 1. Genetik şifre, harfler halinde gösterilen mrna moleküllerini oluşturan ribonükleotid bazları kullanılarak,

Detaylı

Replikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon. Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ

Replikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon. Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ Replikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ DNA replikasyonu DNA nın replikasyonu, DNA molekülünün, sakladığı genetik bilgilerin sonraki nesillere aktarılması için kendi kopyasını

Detaylı

TRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ

TRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ TRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ TRANSLASYON Translasyonda nükleik asit kullanılır fakat son ürün bir nükleik asit değil proteindir. Translasyon mekanizması 4 ana bileşenden oluşmaktadır: 1. mrnalar 2. trnalar

Detaylı

Biyoteknoloji ve Genetik II. Hafta 8 TRANSLASYON

Biyoteknoloji ve Genetik II. Hafta 8 TRANSLASYON Biyoteknoloji ve Genetik II Hafta 8 TRANSLASYON Prof. Dr. Hilal Özdağ A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: 2225826/125 Eposta: hilalozdag@gmail.com TRANSLASYON Translasyon a. mrna ribozoma

Detaylı

DNA Replikasyonu. Doç. Dr. Hilal Özdağ. A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: /202 Eposta:

DNA Replikasyonu. Doç. Dr. Hilal Özdağ. A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: /202 Eposta: DNA Replikasyonu Doç. Dr. Hilal Özdağ A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: 2225826/202 Eposta: hilalozdag@gmail.com 1 Watson ve Crick Gözümüzden kaçmamış olan bir nokta da.. Replikasyon

Detaylı

MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM)

MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM) MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM) TRANSKRİPSİYONU (ÖKARYOTİK) STOPLAZMA DNA Transkripsiyon hnrna RNA nın işlenmesi mrna G AAA Eksport G AAA NÜKLEUS TRANSKRİPSİYONU (PROKARYOTİK) Stoplazma

Detaylı

GENETİK ŞİFRE VE TRANSKRİPSİYON

GENETİK ŞİFRE VE TRANSKRİPSİYON GENETİK ŞİFRE VE TRANSKRİPSİYON Giriş Ökaryotlardaki transkripsiyon, prokaryot ve bakteriyofajlara benzer ancak daha karmaşıktır. Transkripsiyon, bir ana polimeraz enzimine ve destekleyici proteinlere

Detaylı

Tanımlamalar PROTEİN SENTEZİ; TRANSLASYON. Protein sentezi ;translasyon. mrna ; Genetik şifre 1/30/2012. Prof Dr.Dildar Konukoğlu

Tanımlamalar PROTEİN SENTEZİ; TRANSLASYON. Protein sentezi ;translasyon. mrna ; Genetik şifre 1/30/2012. Prof Dr.Dildar Konukoğlu PROTEİN SENTEZİ; TRANSLASYON Prof Dr.Dildar Konukoğlu DNA SENTEZİ DNA DNA RNA sentezi DNA mrna Protein sentezi mrna Protein Tanımlamalar Replikasyon Replikasyon Transkripsiyon Transkripsiyon Translasyon

Detaylı

TRANSLASYON ve PROTEİNLER

TRANSLASYON ve PROTEİNLER TRANSLASYON ve PROTEİNLER Prof. Dr. Sacide PEHLİVAN 13 Aralık 2016 mrna daki baz sırasının kullanılarak amino asitlerin doğru sıra ile proteini oluşturmasını kapsayan olayların tümüne Translasyon veya

Detaylı

12. SINIF KONU ANLATIMI 2 DNA VE RNA

12. SINIF KONU ANLATIMI 2 DNA VE RNA 12. SINIF KONU ANLATIMI 2 DNA VE RNA DNA (DEOKSİRİBONÜKLEİK ASİT) Temel nükleik asittir. Prokaryot hücrelerin sitoplazmasında, ökaryot hücrelerde çekirdek, mitokondri ve kloroplast organelinde bulunur.

Detaylı

Transkripsiyon ve Transkripsiyonun Düzenlenmesi

Transkripsiyon ve Transkripsiyonun Düzenlenmesi MBG 505 BAKTERİ GENETİĞİ Transkripsiyon ve Transkripsiyonun Düzenlenmesi Emrah ÖZÇELİK Ribonükleik asit (RNA) 3 tip RNA Mesajcı RNA (mrna) (genetik seviyede) Transfer RNA (trna) Ribozomal RNA (rrna) (fonksiyonel

Detaylı

TRANSLASYON VE TRANKRİPSİYON

TRANSLASYON VE TRANKRİPSİYON TRANSLASYON VE TRANKRİPSİYON GEN İFADESİ (GEN EKSPRESYONU) Gen ifadesinin düzenlenmesi çeşitli aşamalarda olur: 1) Primer transkriptlerin oluşumu 2) Primer mrna dan matür (olgun) mrna oluşumu 3) mrna nın

Detaylı

A. DNA NIN KEŞFİ VE ÖNEMİ

A. DNA NIN KEŞFİ VE ÖNEMİ DNA nın Yapısı ve Replikasyonu Biyoloji Ders Notları A. DNA NIN KEŞFİ VE ÖNEMİ İlk olarak Friedrich Miescher (1869) akyuvar hücreleri ve balık sperminde yönetici molekülleri tespit etmiştir. Çekirdekte

Detaylı

RNA Yapısı ve Katlanması, Hücrede Bulunan RNA Çeşitleri

RNA Yapısı ve Katlanması, Hücrede Bulunan RNA Çeşitleri RNA Yapısı ve Katlanması, Hücrede Bulunan RNA Çeşitleri RNA (Ribonükleik Asit) Nükleik asitler, Friedrich Miescher tara2ndan 1869'da keşfedildi. İl=haplı bandajlardan izole edilen bu maddeye nüklein adını

Detaylı

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 12. Sınıf 1 GENDEN PROTEİNE

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 12. Sınıf 1 GENDEN PROTEİNE YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 12. Sınıf 1 GENDEN PROTEİNE Protein sentezini tüm canlılar gerçekleştirir. Bir mrna molekülünde en fazla 64 çeşit kodon bulunur. DOĞRU YANLIŞ SORULARI Canlıların heterotrof beslenenleri

Detaylı

7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ

7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ 7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Başlıklar 1. Prokaryotlar gen ifadesini çevre koşullarına göre düzenler 2. E. Coli de laktoz metabolizması 3. Lac operonu negatif kontrol 4. CAP pozitif kontrol

Detaylı

BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS YÖNETİCİ MOLEKÜLLER

BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS YÖNETİCİ MOLEKÜLLER www.benimdershanem.esy.es Bilgi paylaştıkça çoğalır. BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS YÖNETİCİ MOLEKÜLLER NÜKLEİK ASİTLER Nükleik asitler, bütün canlı hücrelerde ve virüslerde bulunan, nükleotid birimlerden

Detaylı

Transkripsiyon (RNA Sentezi) Dr. Mahmut Çerkez Ergören

Transkripsiyon (RNA Sentezi) Dr. Mahmut Çerkez Ergören Transkripsiyon (RNA Sentezi) Dr. Mahmut Çerkez Ergören Transkripsiyon Transkripsiyon DNA molekülündeki bilginin RNA nükleotid dizisi haline çevrilmesi işlemidir. (DNA dan RNA sentezlenmesi) Hücre içi genetik

Detaylı

7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ

7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ 7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Başlıklar 1. Prokaryotlar gen ifadesini çevre koşullarına göre düzenler 2. E. Coli de laktoz metabolizması 3. Lac operonu negatif kontrol 4. CAP pozitif kontrol

Detaylı

Genetik Şifre ve Transkripsiyon

Genetik Şifre ve Transkripsiyon Genetik Şifre ve Transkripsiyon Prof. Dr. Sacide PEHLİVAN 12 Aralık 2016 RNA (Ribonükleik Asit): Ribonükleotid Polimeri Tek zincirli bir moleküldür. İçerdiği şeker ünitesi riboz dur. DNA dan baz içeriği

Detaylı

GENETİK ŞİFRE PROF. DR. SERKAN YILMAZ

GENETİK ŞİFRE PROF. DR. SERKAN YILMAZ GENETİK ŞİFRE PROF. DR. SERKAN YILMAZ Genetik Şifre (Kod) Organizmalardaki proteinlerin birincil yapılarının (amino asit dizilerinin), DNA molekülündeki genlerin nükleotid dizisi tarafından tayin edilmesi

Detaylı

C H A P T E R. Genler ve Genomlar. Yrd. Doç Dr. Aslı Sade Memişoğlu. PowerPoint Lecture by: Melissa Rowland-Goldsmith Chapman University

C H A P T E R. Genler ve Genomlar. Yrd. Doç Dr. Aslı Sade Memişoğlu. PowerPoint Lecture by: Melissa Rowland-Goldsmith Chapman University C H A P T E R 2 Genler ve Genomlar Yrd. Doç Dr. Aslı Sade Memişoğlu PowerPoint Lecture by: Melissa Rowland-Goldsmith Chapman University Chapter Contents 2.1 Hücre yapısı 2.2 Yaşamın molekülü 2.3 Kromozom

Detaylı

12. SINIF KONU ANLATIMI 6 GENETİK ŞİFRE VE PROTEİN SENTEZİ 2

12. SINIF KONU ANLATIMI 6 GENETİK ŞİFRE VE PROTEİN SENTEZİ 2 12. SINIF KONU ANLATIMI 6 GENETİK ŞİFRE VE PROTEİN SENTEZİ 2 SANTRAL DOGMA Hücredeki bilgi aktarım mekanizmasının tamamına SANTRAL DOGMA denir. Santral dogma tek yönlü bilgi aktarımıdır. Geri dönüşümü

Detaylı

hendisliği BYM613 Genetik MühendisliM Tanımlar: Gen, genom DNA ve yapısı, Nükleik asitler Genetik şifre DNA replikasyonu

hendisliği BYM613 Genetik MühendisliM Tanımlar: Gen, genom DNA ve yapısı, Nükleik asitler Genetik şifre DNA replikasyonu BYM613 Genetik MühendisliM hendisliği Hacettepe Üniversitesi Biyomühendislik BölümüB 2012-2013 2013 Güz G z DönemiD Salı 9.00-11.45, D9 Dr. Eda Çelik-AKDUR edacelik@hacettepe.edu.tr İçerik Tanımlar: Gen,

Detaylı

GIDA BİYOTEKNOLOJİSİ-3

GIDA BİYOTEKNOLOJİSİ-3 Protein sentezi GIDA BİYOTEKNOLOJİSİ-3 1 2 Genler ve genetik kod Gen: DNA nın genetik bilgiyi taşıyan bölümleri. Bütün genler DNA dan oluşur. Bir gendeki bilgileri A,G,T,C bazlarının sıralanışı belirler.

Detaylı

Çukurova Üniversitesi

Çukurova Üniversitesi Gen Ekspresyonu (Kalıtsal Bilginin anlatımı) DNA molekülünün taşıdığı bilginin protein moleküllerine çevrilmesine Gen ekspresyonu denir. Gen ekspresyonu 2 aşamada gerçekleşir: 1.Transkripsiyon (Yazılım):

Detaylı

Prokaryotik promotor

Prokaryotik promotor Transkripsiyon Transkripsiyon-Replikasyon Farkları 1.Replikasyon sırasında tüm kromozom kopyalanır fakat transkripsiyonda sadece bir gen bölgesi kopyalanabilir. 2. Transkripsiyon düzeyi organizmanın o

Detaylı

2. Histon olmayan kromozomal proteinler

2. Histon olmayan kromozomal proteinler 12. Hafta: Nükleik Asitler: Nükleik asitlerin yapısal üniteleri, nükleozitler, nükleotidler, inorganik fosfat, nükleotidlerin fonksiyonları, nükleik asitler, polinükleotidler, DNA nın primer ve sekonder

Detaylı

Ders 8 trna-rrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri

Ders 8 trna-rrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri Ders 8 trna-rrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri mrna trna - rrna Taşıyıcı (transfer) RNA (trna) Nispeten küçük moleküllerdir. Bir öncu molekülün nükleusta işlenmesiyle oluşurlar. trna molekülleri, mrna

Detaylı

NÜKLEİK ASİTLER ( DNA VE RNA)(Yönetici Moleküller)

NÜKLEİK ASİTLER ( DNA VE RNA)(Yönetici Moleküller) NÜKLEİK ASİTLER ( DNA VE RNA)(Yönetici Moleküller) NÜKLEİK ASİTLERİN KEŞFİ *FRIEDRICH MIESCHER * Balık spermlerinin çekirdeklerini ve akyuvar çekirdeklerini ayrıştırarak yaptığı çalışmalarda, bu hücrelerin

Detaylı

Hücrede Genetik Bilgi Akışı

Hücrede Genetik Bilgi Akışı Hücrede Genetik Bilgi Akışı 1) Genomun korunması DNA nın tam olarak kopyalanması ve hücre bölünmesiyle yeni kuşak hücrelere aktarılması 2) Genetik bilginin çevrimi Hücre içerisinde bilginin DNA dan RNA

Detaylı

Ders 5 - mrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri - I -

Ders 5 - mrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri - I - Ders 5 - mrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri - I - Pre-mRNA (hnrna) cap mrna AAAAAAAAAAAAA REPLİKASYON DNA nın kendini eşlemesi TRANSKİPSİYON DNA dan RNA ya gene

Detaylı

PROTEİN SENTEZİNİN DÜZENLENMESİ VE AŞAMALARI

PROTEİN SENTEZİNİN DÜZENLENMESİ VE AŞAMALARI PROTEİN SENTEZİNİN DÜZENLENMESİ VE AŞAMALARI Protein Sentezinin Düzenlenmesi Edward TATUM 1940 yılında bir gen bir enzim hipotezini ileri sürmüştür. Bu hipotez daha sonra bir gen bir protein haline gelmiştir.

Detaylı

Çukurova Üniversitesi. Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü

Çukurova Üniversitesi. Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü RNA TEK ZINCIRLIDIR Nükleik asitlerin ikinci çeşidi ribonükleik asit ya da RNA'dır; bu moleküller DNA'ya benzer ancak; RNA'da deoksiriboz yerine riboz şekeri Azotlu baz timin yerine urasil RNA'nın çoğunlukla

Detaylı

Chapter 10 Lecture. Genetik Kavramlar Concepts of Genetics Tenth Edition. 1. DNA Yapısı. Çeviri: Aslı Sade Memişoğlu

Chapter 10 Lecture. Genetik Kavramlar Concepts of Genetics Tenth Edition. 1. DNA Yapısı. Çeviri: Aslı Sade Memişoğlu Chapter 10 Lecture Genetik Kavramlar Concepts of Genetics Tenth Edition 1. DNA Yapısı Çeviri: Aslı Sade Memişoğlu Genetik malzeme nedir? Çoğunlukla genetiğin ikili sarmalın keşfiyle başladığı düşünülür

Detaylı

MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA

MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA RİBOZOMLAR Ribozom RİBONÜKLEOPROTEİN (RNP) yapısındadır. Ribozomlar hem protein hem de RNA moleküllerinden oluşur. Ribozomlar protein ve RNA moleküllerinden oluşan

Detaylı

GEN EKSPRESYONU: GENDEN PROTEİNE

GEN EKSPRESYONU: GENDEN PROTEİNE GENLER ve İŞLEVLERİ GEN EKSPRESYONU: GENDEN PROTEİNE Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER Yrd.Doç.Dr.Yosun MATER Genlerin Doğası Şimdiye kadar öğrendiklerimiz bize canlıya ait bilgilerin DNA da yer aldığını

Detaylı

BAKTERİLERİN GENETİK KARAKTERLERİ

BAKTERİLERİN GENETİK KARAKTERLERİ BAKTERİLERİN GENETİK KARAKTERLERİ GENETİK MATERYALLER VE YAPILARI HER HÜCREDE Genetik bilgilerin kodlandığı bir DNA genomu bulunur Bu genetik bilgiler mrna ve ribozomlar aracılığı ile proteinlere dönüştürülür

Detaylı

LYS ANAHTAR SORULAR #4. Nükleik Asitler ve Protein Sentezi

LYS ANAHTAR SORULAR #4. Nükleik Asitler ve Protein Sentezi LYS ANAHTAR SORULAR #4 Nükleik Asitler ve Protein Sentezi 1) İncelenen bir nükleotidin DNA ya mı yoksa RNA ya mı ait olduğu; I. Bağ çeşidi II. Pürin bazı çeşidi III. Pirimidin bazı çeşidi IV. Şeker çeşidi

Detaylı

Nükleik Asitler. DNA ve RNA nükleik asitleri oluşturur

Nükleik Asitler. DNA ve RNA nükleik asitleri oluşturur NÜKLEİK ASİTLER Nükleik Asitler DNA ve RNA nükleik asitleri oluşturur Genetik bilginin nesiller boyu aktarılması ve bunun proteinlere tercüme edilmesinde görev alırlar Nükleotid ünitelerinden oluşurlar

Detaylı

Protein Sentezi Bir polipeptit sentezi sırasında; DNA'nın ilgili kısmı (gen) açılır. (IV)

Protein Sentezi Bir polipeptit sentezi sırasında; DNA'nın ilgili kısmı (gen) açılır. (IV) Protein Sentezi - 1 1. Bir polipeptit sentezi sırasında; DNA'nın ilgili kısmı (gen) açılır. (IV) mrna sentezlenir ve ribozomun küçük alt birimine bağlanır. (I III) trna uygun amino asitleri ribozoma bağlar

Detaylı

PROKARYOTLARDA GEN EKSPRESYONU. ve REGÜLASYONU. (Genlerin Gen Ürünlerine Dönüşümünü Kontrol Eden Süreçler)

PROKARYOTLARDA GEN EKSPRESYONU. ve REGÜLASYONU. (Genlerin Gen Ürünlerine Dönüşümünü Kontrol Eden Süreçler) PROKARYOTLARDA GEN EKSPRESYONU ve REGÜLASYONU (Genlerin Gen Ürünlerine Dönüşümünü Kontrol Eden Süreçler) Nihal EYVAZ (050559015) Şerife OKAY (050559025) Prof. Dr. Figen ERKOÇ Gazi Eğitim Fakültesi Gen

Detaylı

GENETİK. Öğt. Gör. Meltem KÖKDENER

GENETİK. Öğt. Gör. Meltem KÖKDENER GENETİK Öğt. Gör. Meltem KÖKDENER 2 5.1. TRANSKRİPSİYONUN AŞAMALARI 5.2. PROTEİN SENTEZİ (Translasyon ) 5.3. GENETİK İFADENİN DÜZENLENMESİ 5 GENETİK TRANSKRİPSİYON ÜNİTE 5 TRANSKRİPSİYON Öğr. Gör. Meltem

Detaylı

Genler ve proteinler arasındaki temel ilişki

Genler ve proteinler arasındaki temel ilişki GENDEN PROTEİNE Genler ve proteinler arasındaki temel ilişki İngiliz hekim Archibald Garrod (1909), genlerin, enzimler aracılığı ile fenotipi belirlediğini ilk öne süren kişidir. Garrod, doğuştan metabolizma

Detaylı

Gen Đfadesi, tespiti ve ölçülmesi

Gen Đfadesi, tespiti ve ölçülmesi Gen Đfadesi, tespiti ve ölçülmesi Doç. Dr. Hilâl Özdağ Eposta: ozdag@medicine.ankara.edu.tr Tel: 2225826/202 Ders Notları Đçin: http://bteml.biotek.ankara.edu.tr/wiki/index.php/ana_sayfa adresinden Genombilimde

Detaylı

www.demiraylisesi.com

www.demiraylisesi.com YÖNETİCİ MOLEKÜLLER C, H, O, N, P atomlarından meydana gelir. Hücrenin en büyük yapılı molekülüdür. Yönetici moleküller hücreye ait genetik bilgiyi taşır, hayatsal faaliyetleri yönetir, genetik bilginin

Detaylı

Biyoteknoloji ve Genetik I Hafta 13. Ökaryotlarda Gen İfadesinin Düzenlenmesi

Biyoteknoloji ve Genetik I Hafta 13. Ökaryotlarda Gen İfadesinin Düzenlenmesi Biyoteknoloji ve Genetik I Hafta 13 Ökaryotlarda Gen İfadesinin Düzenlenmesi Prof. Dr. Hilal Özdağ A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: 2225826/125 Eposta: hilalozdag@gmail.com Gen İfadesi

Detaylı

Genden proteine Genler, transkripsiyon ve translasyon yolu ile proteinleri belirler Transkripsiyon, DNA yönetiminde RNA sentezidir Ökaryotik

Genden proteine Genler, transkripsiyon ve translasyon yolu ile proteinleri belirler Transkripsiyon, DNA yönetiminde RNA sentezidir Ökaryotik Genden proteine Genler, transkripsiyon ve translasyon yolu ile proteinleri belirler Transkripsiyon, DNA yönetiminde RNA sentezidir Ökaryotik hücreler, transkripsiyondan sonra RNA yı değişikliğe uğratırlar

Detaylı

Akıllı Defter. 9.Sınıf Biyoloji. vitaminler,hormonlar,nükleik asitler. sembole tıklayınca etkinlik açılır. sembole tıklayınca ppt sunumu açılır

Akıllı Defter. 9.Sınıf Biyoloji. vitaminler,hormonlar,nükleik asitler. sembole tıklayınca etkinlik açılır. sembole tıklayınca ppt sunumu açılır 9.Sınıf Biyoloji 1 Akıllı Defter vitaminler,hormonlar,nükleik asitler sembole tıklayınca etkinlik açılır sembole tıklayınca ppt sunumu açılır sembole tıklayınca video açılır 1 VİTAMİNLER ***Vitaminler:

Detaylı

GEN MUTASYONLARI. Yrd. Doç. Dr. DERYA DEVECİ

GEN MUTASYONLARI. Yrd. Doç. Dr. DERYA DEVECİ GEN MUTASYONLARI Yrd. Doç. Dr. DERYA DEVECİ Gen mutasyonları 2 temel mekanizma ile gerçekleşir. A. İnsersiyon; Bir veya daha fazla nükleotidin araya girmesiyle B. Delesyon; Bir veya daha fazla nükleotidin

Detaylı

NÜKLEİK ASİTLER ÜN TE 3

NÜKLEİK ASİTLER ÜN TE 3 NÜKLEİK SİTLER ÜN TE 3 NÜKLEİK SİTLER NÜKLE K S TLER DN (Deoksiribonükleik asit) RN (Ribonükleik asit) Bulundu u Yerler Çekirdek Bulundu u Yerler Çekirdek Mitokondri Ökaryotlarda Mitokondri Kloroplast

Detaylı

DNA. Kendi kopyasını yapabilir, Tamir edilebilir, Rekombinasyon geçirebilir.

DNA. Kendi kopyasını yapabilir, Tamir edilebilir, Rekombinasyon geçirebilir. DNA Kendi kopyasını yapabilir, Tamir edilebilir, Rekombinasyon geçirebilir. DNA REPLİKASYONU DNA Replikasyonu, Mitoz-Mayoz dur. Önce G1 den sonra S fazında ORJİN denilen bölgede başlar. DNA POLİMERAZLAR

Detaylı

Sınıf ; Çalışma yaprağı 3

Sınıf ; Çalışma yaprağı 3 Öğrencinin Adı ve soyadı ; Sınıf ; Çalışma yaprağı 3 F.8.2. DNA ve Genetik Kod / Canlılar ve Yaşam Bu ünitede öğrencilerin; DNA ve genetik kod ile ilişkili kavramları açıklamaları ve aralarındaki ilişkileri

Detaylı

PROTEİN BİYOSENTEZİ ve REGÜLASYONU. Yrd.Doç.Dr. Filiz Bakar Ateş

PROTEİN BİYOSENTEZİ ve REGÜLASYONU. Yrd.Doç.Dr. Filiz Bakar Ateş PROTEİN BİYOSENTEZİ ve REGÜLASYONU Yrd.Doç.Dr. Filiz Bakar Ateş RNA Yapısı ve S entezi Ø Bir organizmanın genetik yapısını DNA da bulunan deoksiribonükleotid dizeleri belirler. Ø Genetik bilginin DNA da

Detaylı

Translasyon. Doç. Dr. Nurten Özsoy. mrna tarafından taşınan bilgilerin protein dizilerine aktarılmasıdır. sitoplazma serbest amino asitler.

Translasyon. Doç. Dr. Nurten Özsoy. mrna tarafından taşınan bilgilerin protein dizilerine aktarılmasıdır. sitoplazma serbest amino asitler. Translasyon Doç. Dr. Nurten Özsoy mrna tarafından taşınan bilgilerin protein dizilerine aktarılmasıdır Gen protein zinciri Sentezlenen mrna sitoplazma serbest amino asitler trna ribozom Transkripsiyon

Detaylı

ÜNİTE 10:YÖNETİCİ MOLEKÜLLER

ÜNİTE 10:YÖNETİCİ MOLEKÜLLER ÜNİTE 10:YÖNETİCİ MOLEKÜLLER Nükleik asitler sadece kalıtsal bilgiyi taşıyan moleküller olmayıp bu bilgiyi protein senteziyle birlikte hücre yönetiminde kullanmalarıyla önem kazanmaktadırlar.gelişmiş canlıların

Detaylı

Chapter Konu 11 Lecture 11. Konu 11. Concepts of Genetics. Tenth Edition. 2-DNA Eşlenmesi ve Rekombinasyon

Chapter Konu 11 Lecture 11. Konu 11. Concepts of Genetics. Tenth Edition. 2-DNA Eşlenmesi ve Rekombinasyon Chapter Konu 11 Lecture 11 Concepts of Genetics Konu 11 Tenth Edition 2-DNA Eşlenmesi ve Rekombinasyon Konu 11 İçerik 11.1 DNA yarı korunumlu eşlenme ile kopyalanır 11.2 Prokaryotlarda DNA eşlenmesi 11.3

Detaylı

b. Amaç: Gen anatomisi ile ilgili genel bilgi öğretilmesi amaçlanmıştır.

b. Amaç: Gen anatomisi ile ilgili genel bilgi öğretilmesi amaçlanmıştır. TIBBİ GENETİK I-DERS TANIMLARI 1-Tanım: DNA ve RNA yapısının öğretilmesi. b. Amaç: DNA nın genetik materyal olmasında moleküler yapısının önemi ve RNA yapısının proteine geçiş ve gen ekspresyonu kontrolündeki

Detaylı

GENETİK ŞİFRE ve PROTEİN SENTEZİ 12. SINIF ÜNİTE, KONU, KAZANIM VE AÇIKLAMALARI 12.1.2. Genetik Şifre ve Protein Sentezi Anahtar Kavramlar antibiyotik, antikodon, biyoetik, biyogüvenlik, biyoteknoloji,

Detaylı

KONU 5 TRANSLASYON VE PROTEİNLER

KONU 5 TRANSLASYON VE PROTEİNLER KONU 5 TRANSLASYON VE PROTEİNLER Translasyon ve proteinler Translasyon; mrna, trna, ribozomlar ve polipeptid zincir sentezinin başlaması, uzaması ve sonlanması için gerekli çeşitli translasyon faktörleri

Detaylı

DNA ve RNA NIN YAPISI. Yrd.Doç.Dr. Özlem KURT ŞİRİN

DNA ve RNA NIN YAPISI. Yrd.Doç.Dr. Özlem KURT ŞİRİN DNA ve RNA NIN YAPISI Yrd.Doç.Dr. Özlem KURT ŞİRİN Bu derste neler öğreneceğiz? Nükleotid tanımı ve yapısı DNA nın primer, sekonder ve tersiyer yapısı RNA çeşitleri ve yapıları Canlılarda, genetik bilginin

Detaylı

Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları

Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları ANT139 PALEOANTROPOLOJİ YE GİRİŞ Genetiğin Basit Temelleri, Kavramlar, Mendel Genetiği, Gen Aktarımı 3. Ders Canlılığı anlayabilmek için moleküler seviyeye inmek gerekir! Hücre Yaşayan organizmaların temel

Detaylı

Doç.Dr.Erdal BALCAN 1

Doç.Dr.Erdal BALCAN 1 www2.bayar.edu.tr/biyoloji/erdal.balcan E.Coli gibi bakteriler kısa yaşam süreleri içinde çeşitli çevresel koşullarla karşılaşırlar (ortam ile etkileşimleri fazla). Bakteriler ve diğer prokaryotlar evrimsel

Detaylı

KALITSAL MOLEKÜLÜN BİÇİMİ ve ORGANİZASYONU PROF. DR. SERKAN YILMAZ

KALITSAL MOLEKÜLÜN BİÇİMİ ve ORGANİZASYONU PROF. DR. SERKAN YILMAZ KALITSAL MOLEKÜLÜN BİÇİMİ ve ORGANİZASYONU PROF. DR. SERKAN YILMAZ Değişik canlı gruplarında kalıtsal molekülün çeşidi, sayısı, biçimi ve organizasyonu bakımından farklılıklar bulunur. Ortak özellik: nükleik

Detaylı

SİTOPLAZMİK ZAR ve SİTOPLAZMA

SİTOPLAZMİK ZAR ve SİTOPLAZMA SİTOPLAZMİK ZAR ve SİTOPLAZMA Sitoplazmik Zarın İçeriği ve Fonksiyonu Hem gram negatif hem gram pozitif bakterilerde sitoplazmayı saran ve sitoplazma ile hücre çeperi arasında yer alan bu zarın ayrı bir

Detaylı

Hücre zarının yapısındaki yağlardan eriyerek hücre zarından geçerler.fazlalıkları karaciğerde depo edilir.

Hücre zarının yapısındaki yağlardan eriyerek hücre zarından geçerler.fazlalıkları karaciğerde depo edilir. DERS: BİYOLOJİ KONU: C.T.B(Vitaminler e Nükleik Asitler) VİTAMİNLER Bitkiler ihtiyaç duydukları bütün vitaminleri üretip, insanlar ise bir kısmını hazır alır. Özellikleri: Yapıcı, onarıcı, düzenleyicidirler.

Detaylı

Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER

Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER * Yrd.Doç.Dr.Yosun MATER *Genom ve DNA replikasyonu *Bir birey tarafından taşınan genetik materyalin tamamı genom olarak adlandırılır. *Genomun gen içeren bölümü genik DNA olarak adlandırılır. * Gen nedir?

Detaylı

HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111

HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111 HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111 asli.memisoglu@deu.edu.tr KONULAR HAYVAN HÜCRESİ HAYVAN, BİTKİ, MANTAR, BAKTERİ HÜCRE FARKLARI HÜCRE ORGANELLERİ

Detaylı

DNA nın REPLİKASYONU ve REKOMBİNASYONU. Prof.Dr. Sacide PEHLİVAN

DNA nın REPLİKASYONU ve REKOMBİNASYONU. Prof.Dr. Sacide PEHLİVAN DNA nın REPLİKASYONU ve REKOMBİNASYONU Prof.Dr. Sacide PEHLİVAN REPLİKASYON (DNA nın Eşlenmesi-Hangi DNA ) nükleer-mitokondrial Nerede? Ne zaman? Neden? DNA Replikasyon Mekanizmasının Özellikleri Özgül

Detaylı

ÖKARYOTLARDA GENETİK MATERYALİN YAPISI VE ORGANİZASYONU

ÖKARYOTLARDA GENETİK MATERYALİN YAPISI VE ORGANİZASYONU ÖKARYOTLARDA GENETİK MATERYALİN YAPISI VE ORGANİZASYONU Doç. Dr. Bengi ÇINAR KUL Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Genetik Anabilim Dalı İnsan genomu 3 x 10 9 bp (n) İnsan diploidtir (2n) her çekirdek

Detaylı

Genetik çalışmaların yüksek canlılardan çok mikroorganizmalarla yapılması bazı avantajlar sağlar.

Genetik çalışmaların yüksek canlılardan çok mikroorganizmalarla yapılması bazı avantajlar sağlar. 8.Hafta: Bakteri Genetiği BAKTERİ GENETİĞİ Genetik çalışmaların yüksek canlılardan çok mikroorganizmalarla yapılması bazı avantajlar sağlar. 1) Yüksek canlılarda çok sayıda kromozom ve onları kontrol eden

Detaylı

BAKTERİLERİN GENETİK YAPISI

BAKTERİLERİN GENETİK YAPISI BAKTERİLERİN GENETİK YAPISI Kromozom bakteri hücrelerinde genellikle çift zincirli helikal çembersel (bazı bakterilerde lineer) yapıdaki DNA molekülü Genom kromozomal ve plazmitlerde bulunan toplam genetik

Detaylı

GEN EKSPRESYONUNUN KONTROLÜ VE DÜZENLENMESİ GEN İFADESİ

GEN EKSPRESYONUNUN KONTROLÜ VE DÜZENLENMESİ GEN İFADESİ GEN EKSPRESYONUNUN KONTROLÜ VE DÜZENLENMESİ GEN İFADESİ Bir organizmanın genetik yapısını DNA da bulunan dntp dizileri belirler ve bu bilginin ifade edilmesi ise (Protein sentezi) RNA lar ile sağlanır.

Detaylı

15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ

15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ 15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ İyonlaştırıcı radyasyonların biyomoleküllere örneğin nükleik asitler ve proteinlere olan etkisi hakkında yeterli bilgi yoktur. Ancak, nükleik asitlerden

Detaylı

DNA dan Kromozomlara

DNA dan Kromozomlara DNA dan Kromozomlara Giriş DNA nın genetik bilgiyi barındırdığının anlaşılmasından sonra; DNA nın genler halinde nasıl organize olduğu ve Genetik işlevin kromozomlar halinde nasıl organize olduğu araştırılmaya

Detaylı

İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın

İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın Genetik nedir? Biyolojinin kalıtım ve varyasyonlarla (çeşitlilikle) ilgilenen bilim dalıdır. Genetik yaşayan tüm organizmalarda

Detaylı

Nucleik asitlerin hücre hayatı için önemi A-Oswgld Avery nin yaptığı çalışmalar ve sonuçları:

Nucleik asitlerin hücre hayatı için önemi A-Oswgld Avery nin yaptığı çalışmalar ve sonuçları: Nucleik asitlerin hücre hayatı için önemi A-Oswgld Avery nin yaptığı çalışmalar ve sonuçları: Sonuç: a) DNA uygun koşullarda kendine benzer yeni DNA ların oluşumunu sağlar. b) DNA özgün karakterlerin oluşumunu

Detaylı

1. ÜNİTE : HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM

1. ÜNİTE : HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM 1. ÜNİTE : HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM 1 DNA (Deosiribo Nükleik Asit) Kalıtım maddesi hücre çekirdeğinde bulunur. Kalıtım maddesi iğ ipliği (Yumak) şeklinde bir görünümdedir. İğ ipliğindeki kalıtım maddesi

Detaylı

8 - ÖKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ

8 - ÖKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ 8 - ÖKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Başlıklar 1. Ökaryot gen düzenlenmesi farklı basamaklarda olabilir 2. Kromatin modifikasyonları 3. Transkripsiyonun düzenlenmesi 4. Transkripsiyon sonrası düzenlenme

Detaylı

DNA. İzolasyon Kiti. Mısırdan. Öğretmen Kılavuzu. Öğrenci Kılavuzu

DNA. İzolasyon Kiti. Mısırdan. Öğretmen Kılavuzu. Öğrenci Kılavuzu DNA Mısırdan İzolasyon Kiti Öğretmen Kılavuzu a. Konu b. Kullanıcı Kitlesi c. Deney Süresi d. Materyaller e. Güvenlik f. Genel Bilgi g. Deney Öncesi Hazırlık h. Ön Bilgi i. Deneyin Yapılışı j. Deney Sonuçları

Detaylı

Genetik Kavramlar Sekizinci baskıdan çeviri Klug, Cummings, Spencer

Genetik Kavramlar Sekizinci baskıdan çeviri Klug, Cummings, Spencer Genetik Kavramlar Sekizinci baskıdan çeviri Klug, Cummings, Spencer 1 Genetiğe Giriş Copyright 2006 Pearson Prentice Hall, Inc. 1-Genetiğe giriş 1.1 100 yıldan daha kısa zamanda Mendel den DNA ya 1.2 İkili

Detaylı

Hücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları. Doç. Dr. Ahmet Özaydın

Hücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları. Doç. Dr. Ahmet Özaydın Hücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları Doç. Dr. Ahmet Özaydın Nükleus (çekirdek) ökaryotlar ile prokaryotları ayıran temel özelliktir. Çekirdek hem genetik bilginin deposu hem de kontrol merkezidir.

Detaylı

III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler

III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler MBG 111 BİYOLOJİ I 3.1.Karbon:Biyolojik Moleküllerin İskeleti *Karbon bütün biyolojik moleküllerin omurgasıdır, çünkü dört kovalent bağ yapabilir ve uzun zincirler

Detaylı

DNA ONARIMI VE MUTASYON. Merve Tuzlakoğlu Öztürk Bakteri genetiği dersi Sunum-2 18.11.2005

DNA ONARIMI VE MUTASYON. Merve Tuzlakoğlu Öztürk Bakteri genetiği dersi Sunum-2 18.11.2005 DNA ONARIMI VE MUTASYON Merve Tuzlakoğlu Öztürk Bakteri genetiği dersi Sunum-2 18.11.2005 *DNA nın dölden döle değişmeden aktarımı için 2 süreç önemlidir: DNA ONARIMI 1. Replikasyon sürecinin doğru yapılması

Detaylı

Biochemistry Chapter 4: Biomolecules. Hikmet Geçkil, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University

Biochemistry Chapter 4: Biomolecules. Hikmet Geçkil, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University Biochemistry Chapter 4: Biomolecules, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University Biochemistry/Hikmet Geckil Chapter 4: Biomolecules 2 BİYOMOLEKÜLLER Bilim adamları hücreyi

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #13

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #13 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #13 1) Canlılarda özelliklerin genlerle kontrol edildiği ve her genin en az bir özellikten sorumlu olduğu bilindiğine göre, I. Diploid canlılarda her özellik için iki gen bulunması

Detaylı

Tarımı yapılan bitkilerin ve evcilleştirilmiş hayvanların tarih öncesi bulguları, atalarımızın faydalı türlerin genetik bileşenlerini değiştirmedeki

Tarımı yapılan bitkilerin ve evcilleştirilmiş hayvanların tarih öncesi bulguları, atalarımızın faydalı türlerin genetik bileşenlerini değiştirmedeki Tarımı yapılan bitkilerin ve evcilleştirilmiş hayvanların tarih öncesi bulguları, atalarımızın faydalı türlerin genetik bileşenlerini değiştirmedeki başarılı girişimlerini belgeler. İstenen ve istenmeyen

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 37. ADIM HÜCRE 14- ÇEKİRDEK

ADIM ADIM YGS-LYS 37. ADIM HÜCRE 14- ÇEKİRDEK ADIM ADIM YGS-LYS 37. ADIM HÜCRE 14- ÇEKİRDEK 3) Çekirdek Ökaryot yapılı hücrelerde genetik maddeyi taşıyan hücre kısmıdır. Prokaryot hücreli canlılarda bulunmaz. GÖREVLERİ: 1) Genetik maddeyi taşıdığından

Detaylı

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 9. Sınıf DOĞRU YANLIŞ SORULARI Nitel gözlemlerin güvenilirliği nicel gözlemlerden fazladır. Ökaryot hücrelerde kalıtım materyali çekirdek içinde bulunur. Ototrof beslenen canlılar

Detaylı

Artan bilgi ile birlikte hasta ve ailelerin bilinçlendirilmesi

Artan bilgi ile birlikte hasta ve ailelerin bilinçlendirilmesi Bugün gelinen noktada genetik Artan bilgi ile birlikte hasta ve ailelerin bilinçlendirilmesi «Genetik bilgiden hastaların ve ailelerin yararlanması için tüm sağlık çalışanları insan genetiğinin temelinde

Detaylı

MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (6. BÖLÜM)

MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (6. BÖLÜM) MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (6. BÖLÜM) GENLER Bazı genlerde regülatör sekansları transkripsiyon başlama bölgesinin baş kısımlarında bulunabildiği gibi 50 kb yukarıda bulunabilmektedir. Promotör,

Detaylı

DNA VE GENETİK KOD KAZANIM KONTROL SINAVI

DNA VE GENETİK KOD KAZANIM KONTROL SINAVI NA VE GENETİK KO KAZANIM 4. 1. 1. GEN 3.KROMOZOM 6 2. NA 4.NÜKLEOTİ 5 1 2 ukarıdaki kutucuklarda verilen kavramları basitten karmaşığa doğru sıralayınız? A) 4-3-1-2 B) 2-1-3-4 C) 4-1-2-3 ) 2-1-4-3 3 4

Detaylı

Dersin Amacı. Organel Genomları. Mitokondri ve Kloroplast. Enerji kaynakları 1/8/14. Doç. Dr. Metin Aytekin

Dersin Amacı. Organel Genomları. Mitokondri ve Kloroplast. Enerji kaynakları 1/8/14. Doç. Dr. Metin Aytekin Organel Genomları Dersin Amacı Doç. Dr. Metin Aytekin Mitokondriyal nın özelliklerini kavramak Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı 7 Ocak 2014 Nükleer Genom 3000 Mb ~80.000

Detaylı

DNA dan Protein lere

DNA dan Protein lere DNA dan Protein lere Proteinler, çok sayıda amino asit (50-3000 tane) biriminden oluşmaktadır. Amino asitlerde, amino grubu (- NH 2 ), asit grubu (- OOH karboksil grubu) ve zincir rezidüsü (kalan) denen

Detaylı

Genetik Kod ve Protein Sentezi. Dr. Mahmut Çerkez Ergören

Genetik Kod ve Protein Sentezi. Dr. Mahmut Çerkez Ergören Genetik Kod ve Protein Sentezi Dr. Mahmut Çerkez Ergören Protein Sentezi = Translasyon Genetik bilginin protein molekülü şeklindeki ifadesi. Protein Sentezi Proteinler gen ekspresyonunun son ürünüdür.

Detaylı

DNA ve Özellikleri. Şeker;

DNA ve Özellikleri. Şeker; DNA ve Özellikleri Hücrelerdeki hayatsal olayların yönetimini çekirdek sağlar. Çekirdek içinde, hücrenin beslenme, solunum, üreme gibi canlılık faaliyetlerin yönetilmesini sağlayan genetik madde bulunur.

Detaylı

CANLILARDA ÜREME. Üreme canlıların ortak özelliğidir. Her canlının kendine benzer canlı meydana getirebilmesi üreme ile gerçekleşir

CANLILARDA ÜREME. Üreme canlıların ortak özelliğidir. Her canlının kendine benzer canlı meydana getirebilmesi üreme ile gerçekleşir CANLILARDA ÜREME EYLÜL 3.HAFTA MİTOZ VE EŞEYSİZ ÜREME Her canlının kendine benzer canlı meydana getirebilmesi üreme ile gerçekleşir Üreme canlıların ortak özelliğidir 3 4 Canlılar hücrelerden meydana gelir

Detaylı

OKSİJENLİ SOLUNUM

OKSİJENLİ SOLUNUM 1 ----------------------- OKSİJENLİ SOLUNUM ----------------------- **Oksijenli solunum (aerobik): Besinlerin, oksijen yardımıyla parçalanarak, ATP sentezlenmesine oksijenli solunum denir. Enzim C 6 H

Detaylı