GİRESUN TİCARET BORSASI

Transkript

1 GİRESUN TİCARET BORSASI STRATEJİK PLANI 1

2 GTB DE STRATEJİK PLAN SÜRECİ DURUM ANALİZİ Tarihçe Yasal Yükümlülükler ve Mevzuat Analizi Faaliyet Alanları ve Hizmetler Paydaş Analizi Çevre Analizi Kurum içi Analiz Dış Çevre Analizi PEST Analizi, SWOT Analizi STRATEJİK TASARIM Misyon Bildirimi Vizyon Bildirimi Temel Değerler Gelişme Alanları Stratejik Amaçlar Stratejik Hedefler Faaliyetler, Projeler Performans Göstergeleri Maliyetlendirme ve KaynakTablosu me, Değerlendirme, Performans Göstergeleri STRATEJİK PLAN Uygulama ISO 9001:2008 Kalite Yönetim Sistem Standardı Şartları Yönetimin Gözden Geçirme ve Stratejik Plan Prosedürü me ve Degerlendirme Prosedürü Akreditasyon Gereklilikleri İŞ PLANLARI STRATEJİLER VE PLANIN GELİŞTİRİLMESİ 2

3 SUNUŞ Dünya fındık üretiminin yaklaşık %75 ini üreten ülkemizde, fındık sektörünün temsilcisi olarak Borsalarımıza büyük görevler düşmektedir. Başta devlet fındık stratejisinin uygulamaya konulduğu ve buna bağlı olarak fındık ürününün serbest piyasaya bırakıldığı bugün ki koşullarda borsalarımızın önemi bir kez daha ortaya çıkmıştır. Bu noktada; Tarım Ürünleri Lisanslı depoculuk Kanunun ve Ürün İhtisas Borsacılığı Kanunlarının çıktığı 2005 yılından beri, Giresun Ticaret Borsası yönetimi olarak 2006 yılından başlattığımız ve halen devam etmekte olan Lisanslı depoculuk ve spot borsa kurma faaliyetlerimizi bugün AB projesi dahilinde geliştirip uygulama aşamasına getirmiş bulunmaktayız. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin 2001 yılında İngiltere Odalar Birliği ile birlikte yürütmeye başladığı Oda ve Borsa Akreditasyon Sistemi kapsamında, borsamız bu akreditasyon sistemine dahil olan borsalar arasında yerini almıştır. Bu kapsamda borsamızın stratejik planı çalışmaları yapılırken bugüne kadar yapmış olduğumuz ve sürdürdüğümüz projelerimizi de göz önüne alarak, hızlı ve kaliteli hizmet sunan, saydam, hesap verebilir, öncü bir borsa olma vizyonundan hareketle, Giresun Ticaret Borsası olarak dönemini kapsayan stratejik planımızı 2010 yılı Nisan ayında TOBB ETÜ SEM ile birlikte, hazırlık çalışmaları ve eğitim programları ile başlatmış bulunuyoruz. Oluşturulan Stratejik Plan Yönlendirme Kurulu, katılımcılığı en üst düzeyde tutma ilkesini benimsemiş ve bu doğrultuda borsanın misyon, vizyon ve değerlerini borsa üyeleri, yönetim kademesi ve çalışanları ile paylaşmıştır. Planın mevcut durum analiz çalışmalarında; meclis üyelerimiz, yönetim kademesi, bölge fındık borsaları, kamu kurum çalışanları, üyelerimiz ve çalışanlarımızın katılımı ile Paydaş Çalıştayı yapılmıştır. Bu çalıştayda anket çalışmaları da düzenlenerek katılımcılarımızın beklenti, öneri ve memnuniyet değerlendirmesi yapılmıştır. Bu kapsamda, Giresun Ticaret Borsası Stratejik Planının ana konularını; üyelerle iletişim ve etkin hizmet sunma, yeni fındık stratejisinin uygulanmasıyla birlikte ortaya cıkan borsaların yeni rolünü yerine getirmek, buna göre uygun yatırımların uygun yerlere yönlendirilmesi ve desteklenmesi, etkin ve faydalı eğitim ve seminer faaliyetleri gerçekleştirerek üyelerinin ve fındık sektörünün geliştirilmesi, güçlü yönetimi ve çalışanları ile borsanın imajının ve müşteri memnuniyetinin yükseltilmesi oluşturmuştur. Kurum olarak düzenlemiş olduğumuz stratejik plan ile; sahip olduğumuz kaynakları amaçlarına uygun olarak kullanmak, çevre ile olan ilişkilerimizi düzenlemek, borsamızın içerisindeki olumlu veya olumsuz tüm durumlara zamanında müdahale etmek, dolayısıyla ortaya çıkacak riskleri yönetmek amaçlanmıştır. Stratejik Plan Yönlendirme Kurulu planın gerçekleşme etkinliğini sürekli izleyerek değerlendirmelerini, belli zaman aralıklarında Yönetim Kuruluna sunacaktır. Ayrıca plan dokümanı örneği Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ne gönderilmiştir. Planın oluşturulmasında katkı sağlayan paydaşlarımıza ve Stratejik Plan Yönlendirme Kurulu üyeleri ile danışman hocamız Prof.Dr.Fuat Önder ve çalışanlarımıza katkılarından dolayı teşekkür ederim. Mustafa KARADERE Yön.Kurulu Bşk. 3

4 1. GİRİŞ Giresun Ticaret Borsası; fındığın ana yurdu olan Giresun'da 1926 yılında kurulmuştur. Kuruluşundan bugüne bölgedeki fındık üretimi ve sektörünün öncü kuruluşu haline gelmiştir. Cumhuriyet tarihi boyunca fındık üretiminin ve ticaretinin gelişmesi için her türlü mevzuat, kanun ve yönetmeliklerin düzenlenmesi için çalışmalar yapmış ve çeşitli kurumlarla ortaklaşa bilimsel, ekonomik, finansal, eğitim ve araştırma faaliyetleri yürütmüştür. Bu yönüyle diğer fındık borsaların gelişmesine öncülük yapmıştır. Devlet müdahale alımlarının başladığı 1970'li yıllara kadar, salon satışını başarı ile yürütmüştür. Bu tarihten sonraki dönemlerde devletin destekleme alım politikaları neticesinde piyasa üzerindeki etkinliğini kaybetmiştir. Bu süre içinde fındık ihracatından destekleme fiyat istikrar fonu altında yüksek fonlar getirilmiştir. Devlet adına destekleme alımı yapan kurum ve kuruluşların fındık politikalarının kötü ve bilinçsiz yönetmeleri fındıkta arz talep dengesini bozmaktaydı. Bu durum, bir yandan fındık piyasalarında büyük spekülasyonlara sebep vermekte, diğer yandan devlet hazinesine büyük zararlar vermekteydi. Bu süreçte, Giresun Ticaret Borsası olarak her platformda, üretici tüccar(ihracatçı) devlet menfaatlerini gözeterek fonun kaldırılması, fındık destekleme alımlarında gerekli olan politikaların belirlenmesi, vergi ve stopaj düzenlemeleri konusunda etkili ve başarılı çalışmalar yürütmüştür. Destekleme fiyat istikrar fonunun düşürülmesi, çeşitli vergi ve stopaj düzenlemelerinin yapıldığı 1990'lı yıllardan sonraki dönemlerde, devletin verdiği yüksek taban fiyatları fındık dikim alanlarının artmasına ve böylece devletin desteklediği stok fazlasının çoğalmasına sebep vermiştir. Bu yüksek maliyetli stok fazlalıkları, ihracatı olumsuz yönde etkilemiş, yine devletimize büyük zararlar vermiştir. Bu süreç, 15 Temmuz 2009 tarihinde açıklana Fındık Stratejisi uygulamasına göre devletin destekleme ve müdahale alımından vazgeçmesi, fındığın serbest piyasalara bırakılması, arz ve talep dengeleri üzerinde spekülatif etkilere sebep olmuştur. Bu noktada, Borsaların önemi bir kez daha ön plana çıkmıştır. Giresun Ticaret Borsası olarak; 1990'lı yılların başından beridir, fındık borsası kurulması konusunda her platformda çalışmalar yürütmüş, 2005 yılında 5300 sayılı Tarım ürünleri Lisanslı depoculuk kanunu ve Ürün ihtisas borsaları yönetmeliği çıktıktan sonra bu konuda çalışmalar başlatmıştır. Bunun neticesinde düzenlenen Fındık Lisanslı Depo Yönetmeliği bakanlığa bildirilmiş ve yönetmeliğin çıkarılmasına katkı sağlamıştır. Diğer taraftan; Lisanslı depo ve spot borsa kurulumu için proje faaliyetlerine başlatılmış ve 2006 yılında projesi hazırlanmıştır. Proje çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarında tanıtılmış ve fındık lisanslı deposunun teknik özelliklerinin nasıl olması gerektiği anlatılmıştır. Ancak, proje gerekli ilgiyi ve yatırım desteğini bulamamıştır. T.C.Sanayi ve Ticaret Bakanlığının otoritesinde yürütülen AB IPA Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı çerçevesindeki hibe fona; Fındık Lisanslı Deposu ve Fındık Pazar Yeri Kurulması projesi adı altında başvuruda bulunulmuş ve bu proje ilgili programa sunulan 532 proje arasından seçilen 47 proje arasından 9.3 Miyon EURO bütçe ile en büyük hibe bütçe almaya hak kazanmıştır. Bu aşamadan sonra Borsamız bünyesinde AB Proje Geliştirme ve Uygulama Ofisi kurulmuş ve proje faaliyetlerinin yürütülmesi çalışmalarına devam edilmiştir. Ofisin kurulmasına müteakip çeşitli kamu kurum ve kuruluşları ile AB Hibe programları için çalışmalar başlatılmış, TÜBİTAK-MAM'ın yürüttüğü INNOFODD CENTER projesine yerel ortak olmak, Giresun Üniversitesi ile Kadın İstihdamının Desteklenmesi Projesi için El Çikolataları Eğitim Projesi bunlardan bir kaçıdır. Giresun Ticaret Borsası bu çalışmalara yaptığı ve yapacağı çalışmalardan dolayı fındık bölgesinde güçlü ve hak ettiği bir konuma gelmiş ve öncü olmuştur. Giresun Ticaret Borsası olarak 2008 Yılında başlatılan TOBB Akreditasyon sürecinde, kalite yönetim sistemi kurulmuş ve akreditasyon işlemlerine başlanmıştır. Bu çerçevede stratejik plan oluşturma çalışmaları için TOBB-ETÜ ile işbirliği yapılmıştır. Stratejik planımızın oluşturulmasında 4

5 en büyük etken, şu ana kadar yaptığımız ve yapmayı düşündüğümüz projelerimizin ön plana çıkmasıdır. Bu çizgide borsamızın, yazılı olmasa da yaptığımız projeler sebebiyle bir stratejik planı bulunmaktaydı. Projelerin sonuçlarının sürdürülebilir olması ve başarıya ulaşılabilmesinin kolaylaştırmak için, yaptığımız iç ve dış paydaşların görüş ve önerilerini de katarak daha etkin ve uygulanabilir bir stratejik planı hazırlanmıştır. 2. STRATEJİK PLAN HAZIRLAMA YÖNTEMİ GTB STRATEJİK PLAN çalışmalarını katılımcı bir yaklaşımla hazırlamayı kararlaştırmış ve bu nedenle Yönetim Kurulu TOBB ve TOBB ETÜ SEM ile ilişkiye geçmesi için Genel Sekreterini yetkilendirmiştir. TOBB ETÜ SEM ile protokol yapıldıktan sonra ilk olarak Prof. Dr. Fuat Önder in de içinde yer aldığı Stratejik Plan Yönlendirme Kurulu belirlenmiştir. Yönlendirme Kurulu şu kişilerden oluşturulmuştur: Halil PALTUN Eren NİZAM Erdal Suat BAŞKAN Prof.Dr.Fuat Önder Giresun Ticaret Borsası Meclis Başkan Yardımcısı Giresun Ticaret Borsası - Genel Sekreteri Giresun Ticaret Borsası AB Proje Geliştirme ve Uygulama Birimi Müdürü TOBB-ETÜ - Danışman Bundan sonra yapılan 3 aylık zaman planlamasına göre; önce 2 tam gün yönetim kurulu üyeleri, meclis üyeleri ve çalışanlardan oluşan gruba Stratejik Plan Eğitimi verilmiştir. Daha sonra iç ve dış paydaşların birlikte katıldığı 1 tam gün Paydaş Çalıştayı yapılmıştır. Bu çalışmalar sırasında borsamızın kurum düzeyinde güçlü ve zayıf yanları ile fırsatlar ve tehditler araştırılmış (SWOT Analizi), aynı zamanda ulusal ve uluslararası boyutta politik, ekonomik, sosyal ve teknolojik gelişmeler gündeme getirilmiştir (PEST Analizi). Çalıştay sırasında görüşler alınırken Paydaş Görüş Toplama Formu da uygulanmış, müşteri memnuniyeti konusunda fikirler toplanmış ve paydaşlar GTB nin gelişme alanlarını belirlemişlerdir. Yine bu hazırlıklar ile eş zamanlı olarak danışmanlık hizmetleri ile birlikte stratejik plan yönlendirme kurulu Durum Analizi çalışmalarını sürdürmüştür. Bu kapsamda hizmet-faaliyet analizi, doküman analizi, son projelerin sonuçları ve ekonomik değerlendirmeler de incelenmiştir. Ayrıca SWOT ve PEST Analizleri uygulanarak Güçlü ve Zayıf yanlarımız ile Fırsatlar ve Tehditler birimler bazında tespit edilmeye çalışılmıştır. Birimlerin misyon, vizyon ve hedefleri de belirlenmiş ve Stratejik Plan sonuçları içinde kullanılmıştır. Durum analizinden sonra Stratejik Tasarım a geçilmiş ve üst yönetimin görüşleri alınarak çalıştay sonuçlarıyla birlikte yorumlanmıştır. Daha sonraki çalışmalarda tüm paydaşların da görüşleri dikkate alınarak kurumsal anlamda GTB nin Misyon, Vizyon ve Temel Değerleri güncellenerek yeniden belirlenmiştir. Çalışmalar sonunda ortaya çıkan 3 ana başlık Gelişim Yönleri olarak tespit edilmiş ve sırasıyla Stratejik Amaçlar, Hedefler, Faaliyetler ve Performans Göstergeleri bu gelişim yönlerine paralel olarak tasarlanmış ve ortaya konmuştur. Burada faaliyetlere göre belirlenen göstergeler, ISO 9001:2008 Kalite Yönetim Sisteminin zorunlu bir sonucu olan ve kurumda dokümante edilerek Süreç Yönetim Sistemi olarak hayata geçirilmesi gereken, GTB nın süreçlerinin hedefleri ya da birer çıktı göstergeleridir. Böylece faaliyet ve projeler için gerçekçi maliyet, kaynak ve izleme tabloları hazırlanabilmiştir. Stratejik Plan uygulamaları esnasında bu yöntemle, tüm çalışanlar mevcut olan Fonksiyonel Yönetim Sistemlerinin, Kalite Yönetim Sistemiyle bütünleşip Süreç Yönetimi ve sonucunda performans göstergelerinin de bir araç olarak kullanılabildiği Stratejik Yönetim tarzına nasıl dönüştüğünü daha iyi anlamışlardır. Bu hazırlıklar sırasında, akreditasyon gereklilikleri dikkate alınarak yapılan bu çalışmada ISO 9001:2008 Kalite Yönetim Sistemi dokümantasyonunda var olan Yönetimin Gözden Geçirme Prosedürü güncellenerek Yönetimin Gözden Geçirme ve Stratejik Plan Prosedürü haline 5

6 getirilmiş ve bu prosedüre Stratejik Plan Hazırlama Kılavuzu eklenmiştir. Ayrıca ISO 9001:2008 KYS dokümantasyonu içindeki İç Denetim Prosedürü de revize edilerek Stratejik Planın izlenebilirliği sağlanmıştır. Kurumsal Performans Yönetimi, me - Değerlendirme ve Planın Geliştirilmesi konularında ilgili taraflar bilgilendirilmiş; ayrıca en az yılda bir kez, plan sonuçlarının ilgili prosedür gereği yönetimin gözden geçirme toplantılarının gündemine alınarak planın geliştirilebileceği, bu sayede kalite ve akreditasyon gerekliliklerinin hayata geçebileceği ve kurumsallaşmanın sağlanacağı gibi konular hakkında bilinç yaratılmaya çalışılmıştır. Burada sözü edilen birçok yönetim sisteminin nasıl birleşik kullanılabildiği ve ENTEGRE YÖNETİM SİSTEMİ ne dönüşerek Ticaret ve Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları için en uygun ODA/BORSA YÖNETİM SİSTEMİ örneği olduğu bu ilk çalışmayla ortaya konulmuş olmaktadır. Böylece hazırlanan STRATEJİK PLANLAR kuruluş için uygulanabilir, aktif ve geleceğin şekillendirilmesi anlamında hayata geçirilebilir olacaktır. Kısaca GİRESUN TİCARET BORSASI Stratejik Planı; üyelerine yılları arasında yapacağı faaliyetlerin, geleceğe yönelik planlarının stratejik yönetim ilkeleri açısından nasıl gerçekleşeceğine dair bir yol haritası önermektedir. GTB YÖNETİM KURULU STRATEJİK PLANINDAKİ STRATEJİK AMAÇ VE HEDEFLERİ 26/05/2010 TARİH VE 72 NO LU KARARI İLE KABUL ETMİŞTİR. TEŞEKKÜR: Bu planın hazırlanma dönemi olan yıllarında TOBB Akreditasyon Kurul Sekreteri Sayın Sibel Aygün tarafından düzenlenen eğitimlere borsamız personelinden ilgililer katılmışlardır. Ayrıca TOBB-Daire Başkanı Sayın Dr. Yüksel Vardar ın sunum notları ve önerdiği bazı tablolar bu çalışmalarda kullanılmıştır. Kendilerine stratejik planlarımızın geliştirilmesine katkılarından dolayı teşekkürlerimizi sunuyoruz. Ayrıca TOBB ETÜ SEM den başta Prof. Dr. Fuat Önder hocamız olmak üzere emeği geçen herkese teşekkür ederiz. 3. STRATEJİK PLANDA YASAL DAYANAK Kamu kurumları tarihinde yürürlüğe giren 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile başlayan yasal sürecin ertesinde stratejik plan yapma yükümlülüğünü üstlenmişlerdir. Ancak stratejik planlamaya ilişkin hükümler 01/01/2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 24 Aralık 2005 tarihinde yayımlanan 5436 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ve 26 Mayıs 2006 tarihli Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik referans metinler olarak kabul edilebilir. Girsun Ticaret Borsası ve üst birlik olan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ni tanımlayan tarihli 5174 sayılı Kanunun 28.inci maddesinde borsalar; bu kanunda yazılı esaslar çerçevesinde borsaya dahil maddelerin alım satımı ve borsada oluşan fiyatların tespit,tescil ve ilanı işleriyle meşgul olmak üzere kurulan, Tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşu olan GTB nın stratejik planının temel dayanağını 2010 tarihi itibarıyla güncelleştirilmiş Odalar ve Borsalar için Akreditasyon Kılavuzu ve ekleri oluşturmaktadır. GTB nın Stratejik Planını değerlendirecek olan kurum ise üst birlik olan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği organı Akreditasyon Kurulu dur. Akreditasyon, malların ve hizmetlerin istenen şartlara uygun nitelikler taşıdığını tespit etmek gayesiyle yapılan deney, analiz, muayene ve belgelendirme (sertifikasyon) işlemlerini içeren uygunluk değerlendirmesi işleri yapan kuruluşların yeterliliklerinin onaylanmasıdır. Stratejik plan, akreditasyon sürecinin oluşturmaya çalıştığı standardizasyonunun önemli bir bileşenidir. Bu yeni standart, yetki almayı isteyen tüm odaların ve borsaların sahip olmaları ve üyelerine sunmaları gereken birtakım zor, temel becerileri ve hizmetleri içeren kapsamlı ve güvenilir bir çerçeveye dayandırılmaktadır. 6

7 I. DURUM ANALİZİ I.1 Tarihçe Giresun, Anadolu'nun kuzeydoğusunda, yeşille mavinin kucaklaştığı Karadeniz'in inci kentlerinden birisidir. Şehir, denize doğru uzanan yarımadanın üzerinde yer almaktadır kilometrekarelik yüzölçümü ile ülkenin binde 8,5'ini kaplar. Şehrin kuruluş tarihi M.Ö'den önce 350 yıllarına dayandıran kaynaklar vardır. Yine bu bölgede Türklerin MÖ yıllarından beri yaşadığı bilinmektedir. Doğu Karadeniz ve Giresun'la ilgili Yunan coğrafyacı ve seyyahların verdiği bilgilerle beraber eski Anadolu tarihi araştırmalarında, şehir ve kasaba tarihlerinde, dil incelemeleri sonucunda M.Ö.2000'li yıllardan günümüze bu bölgedeki Türk varlığı inkar edilemez bir gerçektir. Bölgenin ilk ahalisi eski Anadolu kavimleridir. Sonraki çağlarda Orta Asya göçleri sırasında gelen Talip'ler, Tiberen'ler, Mosinekler gibi Türk oymaklarının bu bölgede yerleştikleri söylenir. Sonradan Miletos'lular Çıtlakkale yakınlarında Kerasus şehrini kurdular (MÖ.D.C.Y.Y) Şehir adını çevrede yetişen yaban kirazından (ceresia) alır. MÖ.183 'te Pontos Kralı Pharnakes I şehri zapteder. Savaşlar sırasında harabolan kentin yerine 2 km. doğudaki yanmada üzerinde yenisi kurulur ve Pharnakeia adını alır. Pontos Kralı Mitridates, Romah Lukullus'a yenilince Pharnakeia, Romalıların eline geçer.(m.ö.172). Daha sonra Roma ile Pontos arasında birkaç defa el değiştiren kentin adı, Roma hakimiyeti sırasında Kerasus olur. İmparatorluğun ikiye bölünmesi üzerine Doğu Roma İmparatorluğuna bağlanır.(m.s.395). Fatih Sultan Mehmet'in 1461 "e Trabzon' u fethi ile Kerasus, Osmanlılar'a geçer ve adı Giresun olur. Osmanlı yönetiminde Tanzimat'a kadar Trabzon'un bir ilçesi olan Giresun, daha sonra Şebinkarahisar'a ve tekrar Trabzon'a bağlanır. Bir süre müstakil (1920)mutasarrıflık olduktan sonra da İl Merkezi ilan edilir(1923). İlde iklim ve doğal yapı gereği, imalat sanayi genel olarak tarım ve ormana dayalıdır. İlde 23 adet fındık kırma tesisi mevcut olup, bunların 5 adedi entegre fındık kırma tesisidir. Taş sektöründe de 13 adet yatırım mevcuttur. Dünyaca kalitesi bilinen Giresun fındığı halkın temel geçim kaynağını oluşturmaktadır. Bu fındığın işlenerek iç ve diş pazarlara hazırlanması ilde kurulu bulunan modern tesislerde yapılmaktadır. Bu fındık önceki yıllarda işlenmeden ihraç edilirken günümüzde, tesislerde işlenerek kavrulmuş, kıyılmış, beyazlatılmış, un ve püre haline getirilmiş şekilde ihraç edilmektedir. Maden olarak, Kurşun konsantresi ve barit madenide önem arz etmektedir. İlde ayrıca kereste ve ağaç parke üretimi yapılmaktadır. 27 Şubat 1925 Tarihinde aşar usulü vergi alınması ve ihracat sırasındaki devletin koyduğu sabit fiyatları tespit eden aşar komisyonlarının kaldırılmasından sonra üreticilerin piyasadaki fiyat hareketlerinden korunması ve günlük fiyatların takip edilebileceği bir borsa kurulmasına karar verilmiştir. Bu amaçla, İsmail Aykutoğlu nun başkanlığında, Mehmet Ergun, Ömer Lütfi Durali, Avni Ormancı ve Osman Nuri Gürel den meydana gelen kurulun teşebbüsleriyle 1 Ağustos 1926 tarihinde Cumhuriyet tarihinde Fındıkla iştigal eden ilk borsa Giresun da kurulmuştur. Bu tarihten 1970 li yıllara kadar çok yoğun olmasa bile satış salonunda fındık alım satımı yapılmış. Ancak bu tarihten sonra gelişen konjonktüre göre borsalar az da olsa piyasa yapmaya yönelik aktivitelerini büyük çoğunlukla kaybetmiştir. Bu tarihten sonra 1990 lı yıllara kadar Borsamız, Anayasa nın 135. Maddesinden aldığı yetkiye göre kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu olmasına rağmen sanki bir dernek, ihtiyari olarak üye olunması gereken bir kuruluş olarak değerlendirilmiştir. Ancak 1990 lı yıllara gelindiğinde, zirai ürünlerden vergi, kayıp ve kaçağının önlenmesi amacı ile sırayla; 159, 160 ve 163 Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliğleri çıkarılmış ve nihai sonuç olarak da 164 Sayılı 7

8 Gelir Vergisi Genel Tebliği ile Ticaret borsalarının zirai ürünlerden doğan kayıp ve kaçağı önlemek amacıyla kendilerine müteselsil sorumluluk getirilmiştir. Bu sorumluluk ile borsa yöneticileri ödenmeyen zirai vergilerden sorumlu tutulmuşlardır. Bu gelişme borsaların uzun yıllar durağan yapısının ve fiziki aktivitelerinin yükselen bir trendle artmasına yol açmış ve borsaların bir toparlanma süreci olmuştur. 164 Sayılı Gelir Vergisi Tebliği sonrası devamla çıkarılan 175 ve 185 sayılı Gelir Vergisi Tebliğleri ile 164 Sayılı Gelir Vergisi ne ilaveten, borsa kotasyonuna dahil olsun veya olmasın ürünlerin ticaret borsalarında tescil ettirilerek satın alınması halinde stopaj vergisine % 50 indirim sağlanması borsaların önemini bir kat daha artırmış ve kayıt dışı zirai ürünlerin kayıt içine alınmasında önemli rol üstlenmiştir. Bu sayede de borsaların işlem hacmi ve önemi artmıştır yılından itibaren devlet destekleme politikaları çerçevesinde destekleme taban fiyatı verilmesi piyasalardaki fiyat oluşumuna etki etmiştir. Bu durum borsamızın salon satışını rolünü kaldırmış ve sadece tescil yapan borsa şeklinde çalışmasına neden olmuştur. Bu durum 15 Temmuz 2009 tarihinde açıklanan devletin fındık stratejisi içinde yer alan devlet destekleme alımlarından vazgeçilmesi ve fiyatların serbest piyasaya bırakılmasına kadar sürmüştür. Bu karardan sonraki bir yıl içindeki serbest piyasadaki spekülatif hareketler düzenleyici kurum olarak borsaların önemini bir kez daha ortaya koymuştur yılında çıkan 5300 sayılı ürün lisanslı depoculuk ve ürün ihtisas borsası kanunundan sonra borsamız tarafından başlatılan, fındık lisanslı depoculuk yönetmeliği ve fındık lisanslı depo projesi bu noktada büyük önem kazanmıştır.15 Ocak 2009 tarihinde Sanayi ve Ticaret Bakanlığı otoritesindeki İPA BROP(Bölgesel Rekabet Edilebilirlik Operasyonel Programı) çerçevesinde Avrupa Birliği projesi sunulmuş, Temmuz 2009 da projemiz kabul edilmiş ve Avrupa Birliği proje çalışmaları bu tarihten itibaren başlamıştır. Bu projeyle fındık borsalarına düşen görev çerçevesinde fındık spot borsası ve tonluk fındık lisanslı deposu kurulması hedeflenmiştir. Giresun Ticaret Borsası olarak 2008 yılından itibaren fındık sektörü için çeşitli AB projeleri yapılmış ve Eylül 2009 tarihinde borsamız bünyesinde AB Proje geliştirme ve uygulama ofisi kurulmuştur. Bu faaliyetler kapsamda TUBİTAK MAM ın IPA BROP kapsamında AB Projesi olarak yaptığı proje bedeli 18 milyon avro olan INNOFOOD projesine ortak olmuş, bu ortaklık kapsamında borsa gayrimenkullerine ait binayı tahsis ederek 3 milyon avroluk 1. Sınıf bir bölgesel Ar-Ge laboratuarı projesine başlanmıştır. Yine buna ek olarak Giresun Üniversitesi ile fındık tüketimini artırmak amaçlı el çikolatacılığı eğitimi IPA'nın Kadın İstihdamını Geliştirme Programı kapsamında başvurulmuş ve ön elemeleri geçmiştir. I.2 Yasal Yükümlülükler ve Mevzuat Analizi a) 5174 Sayılı Kanunun 28. Maddesine göre; Ticaret Borsaları, bu kanunda yazılı esaslar çerçevesinde borsaya dahil maddelerin alım satımı ve borsada oluşan fiyatların tespit, tescil ve ilanı işleriyle meşgul olmak üzere kurulan kamu tüzel kişiliğine sahip kurumlardır. Bu kanun kapsamında; Üyelere verilen tescil hizmetleri çerçevesinde düzenlenen alım satım beyannameleridir. Üyelerin cari hesaplarının tutulması Üye sicil işlemleri Fiyat bültenleri çıkarıp yayınlamak, - Borsanın kotasyonuna dahil ürünlerle ilgili veri tabanı bilgileri oluşturmak ve bu bilgileri yayınlamak. - Üyelerin ihtiyacı olan belgeleri düzenlemek ve vermek. b) 5174 Sayılı Kanunun 34. Maddesinde belirtilen, Mevzuatla Bakanlıklara veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına verilen işlerle ilgili düzenlemelerdir. c) Kotasyona tabi ürünlerin tescil işlemlerinin yapılabilmesi için Sanayi ve Ticaret bakanlığından onaylı en az miktarlarla ilgili hükümler, d) Borsa tescil ücreti tarifesi ile ilgili hükümler, e) Borsa kayıt ücreti ve yıllık aidat tarifeleri, 8

9 f) Borsa örf ve adet hükümleri, g) Borsa fire ve zayiat oranları, h) Borsalara üye olunabilmesi için gerekli şartlarla ilgili hükümler, ı) Borsa muamelat yönetmeliği, j) Borsa iç yönergesi, k) Ticaret borsalarına tabi maddeler ve bu maddelerin alım veya satımlarının tescili hakkında yönetmelik, l) Ticaret borsalarında alım satım yapan aracılar hakkında yönetmelik, m) Ticaret borsaları ile Ürün İhtisas Borsalarında alivre ve vadeli alım satım yönetmeliği, 9

10 I.3 Faaliyet Alanları ve Hizmetler GİRESUN TİCARET BORSASI Birim GENEL SEKRETERLİK Kanun ile Verilen Görev 5174 Sayılı TOBB Kanunu, Borsa Muamelat Yönetmeliği, Kanun Hükmü no faaliyet adı ürün/hizmet 1 Üye kayıt Üye başvurusu, gerekli evrakların temin edilerek sicil dosyasının oluşturulması / yönetim kuruluna sunumu, yönetim kurulunca kaydı onaylanan üyenin bilgi işlem programlarına kaydı, borsa sicil kayıt sureti verilmesi, tahsil servisine dosyanın devri. 2 Borsa üyelerine kredi kaynağı yaratılması Reel kredi faizlerinin yüksek olduğu dönemde Borsa nın kendi öz kaynaklarından finansman yaratılması, yaratılan finansman karşılığında finans kurumlarıyla düşük faizli kredi anlaşması yapılması ve üyelerinin kullanımına sunulması, kayıtlarının tutulması işlemleri 3 Fındık rekolte tespit çalışmalarına katılım Tarım il müdürlüğü, ziraat odaları ve diğer ilgili kurum ve kuruluşlarla birlikte Fındık Rekolte Çalışmaları na katılmak, sonuçlarını raporlamak, üyelerine ve ilgili kurum ve kuruluşlara iletmek 4 Fındık rekolte gerçekleşme oranlarının istatistiksel çalışmalarını yapmak Yapılan rekolte tespit çalışmaları ile gerçekleşen fındık rekoltelerinin istatistiksel çalışmalarını yapmak, bültenlerini hazırlamak, üyelerine, ilgili kurum ve kuruluşlara yaymak, internet ortamında yayınlamak. Birim Kanun ile Verilen Görev Kanun Hükmü no faaliyet adı TESCİL 5174 Sayılı TOBB Kanunu, Borsa Tescil Yönetmeliği, 46.madde ürün/hizmet 1 Alım Satım tescil işlemleri Tescil işlemi başvurusu, gerekli evrakların incelenerek gelen evrak defterine kayıtları, Stopaj ödenti makbuz kontrolü, tescil evraklarının hazırlanması, Tescil ücretinin tahsilâtının yapılması ve tescil belgesinin teslimi. 2 Piyasada oluşan fiyatların tespiti Piyasada alım ve satımı yapılan fındıkların, borsa tarafında tespiti ve tescil edilerek borsa elektronik panosundan ve web sitesi aracılığıyla çeşitli teknolojik haber platformlarına sunulması 3 Servisin tanzim ettiği diğer belgeler *borsa sicil kayıt sureti *borsa ihracat tescil beyannamesi Üye başvurusu, üye kaydının sicil programından bulunarak belgenin yazdırılması, belgenin mühürlenerek imzalanması, ücretinin tahsili için tahsil servisine devri. 4 Bülten yayınlama işlemleri Günlük, Aylık ve Yıllık Borsa tescil rakamlarının, gerçekleşen ürün fiyatlarının istatistiksel çalışmalarının yapılması, derlenmesi, basım ve üyelere ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına iletilmesi işlemleri 5 Yıllık fındık istatistiksel verilerin derlenmesi ve yayınlanması Birim Kanun ile Verilen Görev Kanun Hükmü no faaliyet adı Yıllık bazda tespit edilen ve gerçekleşen fındık üretim miktarları, tescil rakamları, fındık üretim alan verileri, aylık bazda en yüksek ve en düşük fındık fiyat verileri, ihracat verileri, Türkiye ihracatının içindeki fındık miktarları ve tutarları, v.b. derlenmesi, kitap haline getirilmesi ve basım işlemlerinin yapılması ve dağıtılması işlemleri AB PROJE GELİŞTİRME VE UYGULAMA OFİSİ ürün/hizmet 1 AB projeleri geliştirmek AB hibe programlarının takibi, programlarla ilgili sempozyumlara, toplantılara katılmak, çeşitli kurum ve kuruluşlarla birlikte AB projeleri geliştirmek, Proje dosyaları hazırlamak ve ilgili kurumlara başvurmak. 2 AB projeleri yürütmek Hibe başvurusu kazanmış olan projeler için, ilgili ortak kurumlarla işbirliği sağlamak, projenin yürütülmesi işlerinin kontrolünü yapmak, ilgili AB raporlarını düzenlemek, Proje sonuç raporlarının hazırlanması ve ilgili kurum ve kuruluşlara iletilmesi 3 Borsa üyelerine AB projeleri hakkında danışmanlık verilmesi Açık olan AB hibe programları hakkında Üyelere proje yapılması konusunda danışmanlık verilmesi, eğitim ve bilgilendirme seminerleri düzenlenmesi 4 KYS, Stratejik Plan ve Akreditasyon çalışmalarının yürütülmesi GTB nin Kalite Yönetim Sisteminin geliştirilmesi, yürütülmesi ve dökümantasyon işlemlerinin takip çalışmalarını yürütmek, GTB nin Stratejik plan ve akreditasyon çalışmalarının yürütülmesi işlemlerine katılmak 10

11 I.4 Paydaş Analizi GTB Stratejik Plan oluşturma sürecinde, paydaşlarının borsanın gelişimine yönelik görüşlerini, önerilerini ve geleceğe yönelik beklentilerini belirlemek amacıyla Paydaş Çalıştayı düzenlemiştir. İç ve dış paydaşların katılımının sağlanmasıyla stratejik planın sahiplenilmesi sağlanacak ve uygulama şansı artacaktır. Paydaşlar; borsamızın hizmetleri ile ilgisi olan, borsamızdan doğrudandolaylı, olumlu-olumsuz yönde etkilenen veya borsamızı etkileyen kişi, grup veya kuruluşlar olarak tanımlanmıştır. Sonra, belirlenen paydaşların öncelikleri tespit edilmiştir. Paydaşların önceliklendirilmesinde dikkate alınacak hususlar; paydaşın kuruluş faaliyetlerini etkileme gücü ve paydaşın kuruluş faaliyetlerinden etkilenme derecesi olarak belirlenmiştir. Paydaşların etki ve önem derecelendirmesi yapılırken Paydaşın etki derecesi (Zayıf Güçlü), Paydaşın önem derecesi ( Önemli Önemsiz ) matrisi kullanılmış olup sonuçlar aşağıdaki tabloda önceliği başlığı altında verilmiştir. Ayrıca bu çalışmada Paydaş Görüş Toplama Formu da kullanılmış ve tüm sonuçlar STRATEJİLER VE PLANIN GELİŞTİRİLMESİ bölümünde stratejik analiz için kullanılmıştır. Tablo 2: GTB nin Paydaşları Paydaş TOBB TOBB ETÜ TBMM Maliye Bakanlığı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Sanayi Bakanlığı Müfettişleri Çevre ve Orman Bakanlığı Valilik Giresun İl Özel İdaresi Belediye Başkanlığı İlçe Belediye Başkanlıkları Tarım İl Müdürlüğü Sağlık Müdürlüğü Milli Eğitim Müdürlüğü Vergi Dairesi Müdürlüğü Toprak Mahsülleri Ofisi SGK İl Müdürlüğü Emniyet Müdürlüğü Giresun Gümrük Müdürlüğü İcra Müdürlükleri İl Seçim Kurulu İş Mahkemeleri Tabibler Odası Giresun Barosu İŞ-KUR Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi TSE KOSGEB İGEME ABİGEM TÜBİTAK MAM Türk Telekom Müdürlüğü Trabzon Kalkınma Ajansı Hastaneler Merkezi Finans ve İhale Birimi İç Paydaş / Dış Paydaş/Müşteri Temel ve Birlikte çalış Birlikte çalış Birlikte çalış Birlikte çalış İç - Neden Paydaş Önceliği 11

12 Paydaş AB Genel Sekreterliği Noterler Kredi Garanti Fonu Giresun Milletvekilleri Mali Müşavirler ve Muh.Odası Esnaf ve Sanatkarlar K. K.Koop. Fırıncılar Odası Esnaf ve Sanatkarlar Odası Karadeniz İhracatcılar Birliği Giresun Ticaret ve Sanayi Odası Giresun Ziraat Odası Diğer Fındık Borsaları Eczacılar Odası Mühendis Odaları(Ziraat,Gıda,vd.) Ulusal Basın Bölgesel Basın Yerel Basın GTB Üyeleri GTB Yönetim Kurulu GTB Meclis Üyeleri GTB İhtisas Komisyon Üyeleri GTB Disiplin Kurulu Üyeleri GTB Çalışanları GTB Hesap İnceleme Kurulu GTB Bilirkişiler ve Eksperler Giresunlu Kadın Girişimciler Giresunlu Genç Girişimciler GTB Tedarikçileri GTB Üyesi Olmayan İşletmeciler Meslek Liseleri ve Yüksek Okullar Burs Verilen Öğrenciler Giresun İlindeki Finans Kurumları Kotasyon Dışı Kooperatifler Fındık Kooperatifleri Dernekler Mahalle ve Köy Muhtarlıkları Sivil Toplum Kuruluşları SİAD'lar Üretici Birlikleri Sendikalar Eğitim ve Danışmanlık Şirketleri Proje Danışmanlık Şirketleri Fuar Organizasyon Şirketleri Turizm Seyahat Firmaları Reklam Ajansı Giresun'daki Dernekler Dış Ticaret Müsteşarlığı DTM Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu DEİK Yeni İş Kuracak Girişimciler Giresun Kamuoyu Siyasi parti il başkanlıkları Giresun'daki Vakıf Kuruluşları Giresun'lu İş Adamları Dernekleri İç Paydaş / Dış Paydaş/Müşteri İç Paydaş Temel Ortak İç Paydaş Temel Ortak İç Paydaş Temel Ortak İç Paydaş Temel Ortak İç Paydaş Temel Ortak İç Paydaş Temel Ortak İç Paydaş Temel Ortak İç - Temel ve, /Müşteri /Müşteri Müşteri Dış paydaş / Müşteri /Müşteri Neden Paydaş Önceliği 12

13 Paydaş Çiftciler ve Çiftci Örgütleri Ulusal Fındık Konseyi Fındık Araştırma Enstitüsü Fındık Tanıtım Kurulu Komisyoncular GTB Kiracıları Kargo Firmaları Sigorta Firmaları Uluslararası Kuruyemiş Konseyi TOBB sigorta emekli sandığı Marketler I.5 İç Paydaş / Dış Paydaş/Müşteri Temel ve Neden Paydaş Önceliği Çevre Analizi Durum Analizi süreci, son olarak bilgi toplama ve toplanan bilgilerin değerlendirilmesi ile sürdürülmüştür. Bu arada Giresun Ticaret Borsası nda kurum içi unsurların değerlendirilmesi ile kurumun güçlü ve zayıf yönleri ve kurum dışı unsurların değerlendirilmesi sonucunda da fırsatlar ve tehditler belirlenmiştir. Sonuçlar SWOT matriste sınıflandırılarak toplanmıştır. Dış çevre analizi ise, GTB nun uzak çevrede kontrolü dışındaki koşulların ve eğilimlerin incelenerek, kuruluş için kritik olan fırsat ve tehditlerin belirlenmesi olarak uygulanmıştır. Sonuçlar PEST matrisinde sınıflandırılarak toplanmıştır. Tüm sonuçlar STRATEJİLER VE PLANIN GELİŞTİRİLMESİ bölümünde stratejik analiz için kullanılmıştır. Kurum içi Analiz Kuruluş içi analiz, kuruluşun mevcut durumunu ve geleceğini etkileyebilecek, iç ortamdan kaynaklanan ve kuruluşun kontrol edebildiği koşulların ve eğilimlerin incelenerek güçlü ve zayıf yönlerin belirlenmesi ve değerlendirilmesidir. Güçlü yönler, kuruluşun amaçlarına ulaşması için yararlanılabileceği olumlu hususlardır. Zayıf yönler ise kuruluşun başarılı olmasına engel teşkil edebilecek eksikliklerdir. Diğer bir ifadeyle, aşılması gereken olumsuz hususlardır. Belirlenecek güçlü yönler kuruluşun hedeflerine, zayıf yönler ise kuruluşun alacağı tedbirlere ışık tutacaktır. 13

14 GTB nin Organizasyon Şeması 14

15 Organizasyon Yapısı Borsa Meclisi, Borsa Yönetim kurulu Borsa Disiplin Kurulu Borsa Hesapları İnceleme Komisyonu Borsa Bilirkişi ve Eksperleri Borsa Genel Sekreteri Tescil Müdürü Tescil Memuru AB Proje Geliştirme ve Uygulama Ofisi Müdürü Veznedar Sekreter Hizmetli Borsa Meclisi : GTB Meclis Başkanı GTB Meclis Başkan Yardımcısı 12 GTB Meclis üyesi Borsa Meclisinin görevleri : a) Borsa yönetim kurulu ve disiplin kurulu üyelerini seçmek. b) Kendi üyeleri arasından Birlik genel kurul delegelerini seçmek. c) Yönetim kurulu tarafından yapılacak teklifleri inceleyip karara bağlamak. d) Çalışma alanları içindeki örf, adet ve teamülleri tespit ve ilân etmek. e) Aylık mizanı ve aktarma taleplerini incelemek ve onaylamak. f) Borsada gerçekleştirilen işlemlerden veya üyelerin yapmış oldukları sözleşmede yer alması halinde bu sözleşmelerle ilgili olarak çıkan ihtilafları çözmekle görevli tahkim müesseseleri oluşturmak. g) Borsa dışında yapılan işlemlerden doğabilecek ihtilafların çözümü için, mahkemeler tarafından istenecek bilirkişi listesini onaylamak. h) Borsa üyeleri hakkında disiplin kurulu tarafından teklif edilecek cezalara karar vermek. ı) Yıllık bütçe ve kesin hesapları onaylamak ve yönetim kurulunu ibra etmek, sorumluluğu görülenler hakkında takibat işlemlerini başlatmak. j) Taşınmaz alımına, satımına, inşa, ifraz, tevhit ve rehnine ve ödünç para alınmasına, kamulaştırma yapılmasına ve bu Kanun hükümleri çerçevesinde şirketlere ortak olmaya karar vermek. k) Borsa iç yönergesini kabul etmek ve Birliğin onayına sunmak. l) Borsaya dahil maddelerden hangilerinin, daha sonra tescil ettirilmek şartıyla, borsa yerinin dışında alınıp satılabileceğini belirlemek ve bu şekilde alınıp satılacak maddelerin otuz günü geçmemek kaydıyla tescil edilmesine ilişkin süreyi belirlemek. m) Yönetim kurulunca borsaya kayıt zorunluluğuna veya üyelerin derecelerine ilişkin olarak verilecek kararlara karşı yapılan itirazları incelemek ve kesin karara bağlamak. n) Mesleklere ve sorunlara göre ihtisas komisyonları kurmak. o) Yurt içi ve dışı sınaî, ticarî ve ekonomik kuruluşlara üye olmak ve kongrelerine delege göndermek. p) Tahsili imkânsızlaşan alacakların takibinden vazgeçme veya ölen, ticareti terk eden ve borsaya olan aidat borçlarını yangın, sel, deprem ve benzeri tabiî afetler gibi iradesi dışında meydana 15

16 gelen mücbir sebeplerden dolayı ödeme güçlüğü içinde olan üyelerin aidat anapara ve gecikme zammı borçlarının affı ve/veya yeniden yapılandırılmaları ile borsa veya üyeler adına açılacak davalar konusunda yönetim kurulundan gelen teklifleri inceleyip karara bağlamak ve gerekli gördüğünde bu yetkisini yönetim kuruluna devretmek. r) Borsaya veya Türk ekonomi hayatına önemli hizmetler vermiş kimselere meclisin üye tam sayısının üçte ikisinin kararıyla şeref üyeliği vermek. s) İlgili mevzuatla verilen diğer görevleri yerine getirmek. Disiplin Kurulu : Disiplin kurulu Borsa üyeleri arasından 1 Başkan ve 5 üye olarak seçilir. Görevleri : a) Borsa üyelerinin disiplin soruşturmalarını bu Kanunda ve ilgili mevzuatta öngörülen usul ve esaslara uygun olarak yürütmek. b) Meclise, borsa üyeleri hakkında disiplin ve para cezası verilmesini önermek. Yönetim Kurulu : Yönetim Kurulu Başkanı Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Yönetim Kurulu Muhasip Üyesi Yönetim Kurulu üyesi Yönetim Kurulu üyesi Yönetim Kurulunun Görevleri : a) Mevzuat ve meclis kararları çerçevesinde borsa işlerini yürütmek. b) Bütçeyi, kesin hesabı ve aktarma tekliflerini ve bunlara ilişkin raporları borsa meclisine sunmak. c) Aylık hesap raporunu borsa meclisinin incelemesi ve onayına sunmak. d) Borsa personelinin işe alınmalarına ve görevlerine son verilmesine, yükselme ve nakillerine usulüne uygun olarak karar vermek. e) Borsa personelinin disiplin işlerini bu Kanunda ve ilgili mevzuatta düzenlenen esas ve usuller çerçevesinde karara bağlamak. f) Disiplin kurulunun soruşturma yapmasına karar vermek. g) Bu Kanun uyarınca verilen disiplin ve para cezalarının uygulanmasını sağlamak. h) Borsada gerçekleştirilen işlemlerden doğacak ihtilafları çözmekle görevli hakem kurulunu belirlemek. ı) Borsa dışında yapılan işlemlerden doğabilecek ihtilafların çözümü için, mahkemeler tarafından istenecek hakem ve bilirkişi listelerini hazırlamak ve onaylanmak üzere meclise sunmak. j) Bu Kanunda ve ilgili mevzuatta öngörülen belgeleri tasdik etmek. k) Borsanın bir yıl içindeki faaliyeti ve bölgesinin iktisadî durumu hakkında yıllık rapor hazırlayıp meclise sunmak. l) Hazırladığı iç yönergeyi meclise sunmak. m) Borsaya ait her türlü incelemeyi yapmak, endeks ve istatistikleri tutmak ve başlıca maddelerin borsada oluşan fiyatlarını tespit etmek ve bunları uygun vasıtalarla ilân etmek. n) Yüksek düzeyde vergi ve tescil ücreti ödeyen, ihracat yapan, teknoloji geliştiren üyelerini ödüllendirmek. o) Bütçede karşılığı bulunmak kaydıyla sosyal faaliyetleri desteklemek ve özendirmek, bağış ve yardımlarda bulunmak, burs vermek, meclis onayı ile okul ve derslik yapmak. p) Bu Kanunla ve sair mevzuatla borsalara verilen ve özel olarak başka bir organa bırakılmayan diğer görevleri yerine getirmek. 16

17 İnsan Kaynakları - Borsa personelinin sayısı ve dağılımı Toplam 8 personeldir. 1 Genel Sekreter 1 Tescil Müdürü 1 Tescil Memuru 1 Muhasebe Memuru 1 veznedar 1 AB Proje Geliştirme ve Uygulama Ofisi Müdürü 1 Sekreter ve Santral Görevlisi 1 hizmetli Borsa personelinin Görev ve Sorumlulukları : 1-Genel sekreterlik Temel fonksiyonu: a) Borsanın idari işlerini, iç çalışmalarını ve yazı işlerini düzenlemek ve yürütmek. b) Her türlü organ toplantılarını düzenlemek, duyurmak, raportörlük etmek, karar defterlerinin, devam çizelgelerini oluşturmak ve arşivlemek. c) Oy kullanmamak şartı ile Yönetim ve Meclis toplantılarına iştirak etmek. d) Borsa personeli ile ilgili işlemleri yürütmek, çalışmalarını denetlemek ve gerekli emir ve talimatları vermek. e) Resen yapılan harcamaları Yönetim kuruluna onaylatmak ve bilgilendirmek, f) Borsa hesaplarını düzenlemek, gelir tablolarını, kesin mizan ve kesin hesabını yapmak ve bunları Yönetim kuruluna onaylatmak. g) Yayın işlerini düzenlemek, h) Üye kayıtları ile ilgili işlemleri ve mevzuatları yürütmek ve uygulamak. i) Yönetim kurulunca devredilen yetkileri kullanmak, j) Borsa iç yönergesi taslağını hazırlamak ve yönetim kuruluna sunmak, k) Borsa Muamelat Yönetmeliği ve sair mevzuatla verilen diğer görevler ile mevzuat çerçevesinde Meclis, Yönetim kurulu veya Yönetim Kurulu Başkanı tarafından verilecek görevleri yapmak, l) Kalite Yönetim Sistemi ile ilgili iç tetkiklere katılmak. m) Kalite yönetim Sistemi ile ilgili olarak kurulan çalışma gruplarına katılmak ve yardımcı olmak. n) Kuruluşun kalite hedeflerinin gerçekleşmesini takip etmek, Genel sekreter, borsa personelinin sicil amiridir. 2-Tescil Servisi a) Tescil Servisi, Giresun Ticaret Borsası Tescil Prosesine göre yapılan tescil için gelen evrakları incelemek, taleplerini almak, beyannamelerini düzenlemek ve kayıtlarını tutmak. b) Tescil işlemlerini düzgün ve süratli şekilde yürütmesini sağlamak. 3-Muhasebe servisi a) Muhasebe servisinin görevi, yürürlükte olan mevzuatlar çerçevesinde; Borsanın gelir ve gider bütçelerinin hazırlanması, kesin hesabın çıkarılması, hesap ve kayıt düzeninde şeffaflık ve tek düzenin sağlanması, b) bütün işlemlerin kayıt altına alınması, faaliyetlerinin gerçek mahiyetlerine uygun olarak sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesi, 17

18 c) Mali tabloların muhasebenin temel kavramları ve genel kabul görmüş bütçe ve muhasebe ilkeleri çerçevesinde, uluslararası standartlara uygun zamanında ve doğru olarak hazırlanması ve raporlanmasına ilişkin çalışmalarını yürütmektir. 4- Veznedar a) Tescil servisinde düzenlenen beyannamelerin tahsilat işlemlerini yapmak. b) Kasa hesaplarını tutmak, kasa ve banka hesaplarını takip etmek ve gün sonu işlemlerini yaparak Genel sekretere raporlamak. 5-AB Proje Geliştirme ve Uygulama Ofisi a) Borsanın, AB Hibesi almaya hak kazanmış Projelerin ihale dosyalarının hazırlanması, projelerin yürütülmesi, kontrolörlük işlerinin yapılması ve raporlanması b) Yeni açılan AB hibe programlarını takip etmek, açılan program konularında proje üretmek ve yürütmek, c) Borsanın diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla ortaklaşa AB projeleri geliştirmek ve yürütmek başlıca görevleri arasındadır. Mevcut yürütülmekte olan projeler: i- Fındık Lisanslı Depo ve Fındık Pazar Yeri Kurulması projesi onay aşamasına gelmiş ve ihale dosyalarının hazırlanmasına başlanmıştır. ii- TÜBİTAK MAM ile Borsamız arasında hazırlanmış olan IPA INNOFFOD CENTER (Gıda Yenilikçilik Merkezi) Giresun Gıda Analiz Laboratuvarı ve Yenilikçi Fındık Kurutma Prototipi konulu projesi çerçevesinde ilgili kurum ile saha çalışmaları yapılması için ortak çalışmalar devam etmekte. Projenin fayda ve maliyet analizleri için saha çalışmaları ve anketler düzenlenmesi işlerini yürütmüştür. iii- Giresun Üniversitesi; Giresun İl Özel İdaresi ve Borsamız ortaklığında, T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Kurumu otoritesinde yürütülmekte olan Kadın İstihdamının Artırılması AB Programı çerçevesinde işsiz ve suç mağduru kadınlarımızın meslek edindirilmeleri amacıyla Kerasus El Çikolataları Eğitimi Projesi yapılmış olup, projenin koordinatörlüğünü ve proje sahipliğini Giresun Ticaret Borsası üstlenmiştir. Proje için hali hazırda değerlendirme aşamasında olup, projenin hibe almaya hak kazanması ile EURO'luk bir kaynakla insanlarımıza katma değeri yüksek fındıklı ürünlerin üretilmesi öğretilecektir. 6- Sekreter a) Gelen-giden evrak işlemlerini yürütmek ve kayıtlarını tutmak, b) İç ve dış iletişimi sağlamak, c) Arşiv kayırlarının tutulması ve arşivlenmesi işlemlerine katılmak, 7- Hizmetli a) Borsa binasının genel bakım ve temizlik işlemlerini yürütmek, b) Borsa içi ve dışındaki evrak getir-götür işlemlerini yapmak, c) Arşiv kayıtlarının arşivlenmesi işlemlerine yardımcı olmak, Çalışanlarla İlgili Analizler - Personelin eğitim düzeyi, yetkinliği ve deneyimi: - Genel sekreter 21 yıllık borsa personeli ve borsa işleriyle ilgili tecrübe, bilgi ve gereken görgüye sahiptir. 18

19 - Tescil Müdürü 21 yıllık borsa personeli ve borsa işleriyle ilgili tecrübe, bilgi ve gereken görgüye sahiptir. - Tescil Memuru 2 yıllık borsa personelidir ve borsa tescil müdürünün mahiyetinde çalışmakta ve onun yönlendirmeleriyle görevini sürdürmektedir. - Muhasebe Memuru, Özel sektördeki fındık fabrikalarında 13 yıllık tecrübesi bulunmakta olup, kurumumuzda 6 aydan beri çalışmaktadır. Doğrudan Genel Sekretere bağlıdır. - Veznedar; Borsamızda 2 yıldan beri çalışmakta olup, doğrudan Genel Sekreterliğe bağlı olarak çalışmaktadır. - AB Proje Geliştirme ve Uygulama Ofisi Müdürü: Fındık özel sektöründe 16 yıllık bir deneyimi bulunmakta olup, 6 yıl yine özel sektör firmalarına danışmanlık hizmeti yürütmüş olup, 7 aydan beridir de borsamızda görev yapmaktadır. Doğrudan Genel Sekreterliğe bağlıdır. - Sekreter ve Santral Görevlisi: Borsamızda 7 yıldan beri çalışmakta olup, doğrudan Genel Sekreterliği bağlı olarak çalışmaktadır. - Hizmetli: Borsamızda 4 seneden beri çalışmakta olup, doğrudan Genel Sekreterliğe bağlı olarak çalışmaktadır. Borsa Teknolojik Altyapı Durumu Bulunduğu bölüm Dizüstü bilgisayar Masa üstü bilgisayar Yönetim kurulu 1 Genel Sekreterlik 2 Tescil servisi 1 3 AB Proje Uygulama ve Geliştirme Ofisi 1 1 Sekreter Sunucu Yazıcı Yazıcı + Faks LCD Televizyo n Scanner GTB nin Üyesi Olduğu Kuruluşlar Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği-TOBB Türk Alman Ticaret ve Sanayi Odası INC Uluslararası Kuruyemiş Konseyi Ayrıca Sofya Ticaret Borsasıyla partnerlik anlaşmamız vardır. İştirakçisi Olduğu Kuruluşlar Tibor Turizm ve Ticaret Ltd.Şti GTB Mali Durum 2009 yılı gelirlerinin %43,75 tescil ücretleri, %51,57 faiz gelirleri, %4,68 diğer gelirlerden oluşmaktadır. Kurumun, Giresun Merkezde bulunan ve üyelerine hizmet ettiği 2 katlı hizmet katı, 2 adet dükkanı bulunmaktadır. Bunun yanında yine merkezde zemin artı 5 katlı bir binası bulunmaktadır. (Zemin kat dükkandır, üst katları TÜBİTAK MAM ile yapılan laboratuvar projesi için ayrılmış bulunmaktadır.) Kurumumuza ait Giresun Merkez'de 39 dekarlık bir arazisi bulunmakta ve bu arazinin 32 dekarlık bölümü Giresun İmar Planında: Fındık Borsası alanı olarak işlenmiş bulunmaktadır. Kuruma ait bir adet Wolkswagen Pasat 2.0 makam aracı bulunmaktadır. 19

20 GTB İSTATİSTİKSEL VERİLERİ 2008 yılı GTB tescil istatistikleri: 2008 yılı tescil rakamı TL.dır., 2008 yılı tescil miktarlarının ürünlere göre dağılım grafiği GTB tescil istatistikleri: 2009 yılı tescil rakamı TL.dır., 2009 yılı tescil miktarlarının ürünlere göre dağılım grafiği. 20

21 TÜRKİYE FINDIK İHRACATI: 21