RAID nedir? Ne işe yarar? Çalışma mantığı nedir? Nasıl çalışır? Bu makalede bunların cevaplarını bulmaya çalışacağız..

Transkript

1 RAID Nedir Nasıl Yapılır 1. Bölüm: RAID Nedir, Ne İşe Yarar R A I D 1.BÖLÜM RAID NEDİR NE İŞE YARAR RAID nedir? Ne işe yarar? Çalışma mantığı nedir? Nasıl çalışır? Bu makalede bunların cevaplarını bulmaya çalışacağız.. Bilgisayarlar çıktığından beri hep daha fazla performans istenmiştir. Özellikle hız gerektiren durumlarda, sabit diskin çoğu kullanıcın sandığından daha fazla etkisi vardır. Windows performansı optimize etmek için araçlar sunar, fakat disklerin fiziksel potansiyelinin bir sınırı vardır. Birkaç sabit diski eşzamanlı kullanmak bu sorunu hafifletmeye oldukça yardımcı olur. Bunun için gerekli teknoloji RAID (Redundant Array of Independent Disk Drives - "birbirini destekleyen bağımsız, ucuz disklerden oluşan dize") olarak bilinir. Basitçe açıklamak gerekirse, veri transfer hızlarının artması ve güvenliğin yükseltilmesi amacıyla birkaç sabit disk bir arada kullanılır.raid teknolojisinin amacı dizideki diskleri birleştirip yüksek bir depolama kapasitesi elde etmek, hata toleransı sağlamak, bazen de disk performansını artırmaktır. Mirroring, spanning, striping gibi tekniklere dayanan pek çok RAID standardı vardır. RAID Level 4 hariç, dizideki disklere bağımsız olarak ulaşamazsınız. Yani bir diski alıp aynı bilgisayar veya başka bir bilgisayarda tek başına o diski okumak mümkün değil. Her işletim sisteminde RAID desteği yoktur. Sözgelimi; Windows 2000'in altındaki Windows sürümleri ve eski Linux kernelleri RAID'i desteklemez. Raid konusuna girmeden önce; neden raid a gereksinim duyulmuş özetlersek; Performans; Bilgisayarımızdaki en yavaş olan HDD yi performansını artırmak; Diğer birçok sistem bileşeninin aksine, sabit diskin performansı ince ayarlar veya "overclock" ile arttırılamaz. Erişim süresini küçük yazılımlarla değiştirebilirsiniz, fakat bu yöntem aslen çalışma sesini azaltmak ya da disk üzerine dağılmış veriyi birleştirerek verimliliği artırmak için kullanılır. Bir işlemci her saniyede milyonlarca, hatta milyarlarca komutu işleyebilir. Sabit disk, işlemcinin komut işleme hızına ulaşamaz. Bu sorunu ortadan kaldırmak için programlar sabit diskten alınarak RAM e yüklenir. RAM den de işlemciye aktarılır.

2 Sistem belleğinden gelen veriler, çoğunlukla CPU nun hızına yetişemezler. Bu problemi çözmek için CPU içinde yüksek hızlı hafızalar bulunur. Günümüzde artık işlemciler bile iki ve dört çekirdekli üretilmeye başlandılar ve gerçekten de son derece performanslıdırlar. Ancak bilgisayarımızdan aldığımız performans sadece işlemcilerin ne kadar hızlı olduğuna değil, sabit diskimizin okuma/yazma hızına da bağlı. İşlemciniz ne kadar hızlı olursa olsun, günümüz sabit disklerin okuma/yazma hızlarının işlemci hızlarına göre düşük olması, önemli boyutta performans kaybını da beraberinde getiriyor. Eğer günlük kullanımda -İnternet'e bağlanmak, makale yazmak, video izlemek, mp3 dinlemek gibi- performans arıyorsanız, hiçbir işlemci ya da dev kapasiteli RAM, derdinize çare olamaz. Çünkü hepsi, zincirin en zayıf halkası olan sabit diski beklemek zorunda! Disklerdeki erişim süresindeki iyileştirmeler, NCQ teknolojisi, SATA2 ve tampon bellek miktarının arttırılması performansın belli bir miktar arttırılmasını sağladı ama bu gelişme ne yazıkki CPU ve Ram deki hıza parelel olarak gelişmedi. RAID teknolojisi ile diskin okuma ve yazma hızı bir darboğazdan çıkınca, işlemci daha fazla ve daha hızlı gelen veriyi daha çabuk işlemek zorunda kalıyor. Tabii, doğal olarak bilgisayarınız da biraz daha hızlanmış oluyor. Yani işlemcinizin gerçek performansını bir nebze de olsa artırmış oluyorsunuz. Aslında, çoğu kullanıcı için pahalı bir işlemci yerine, fazladan bir disk alıp RAID'e geçmek, inanılmayacak kadar doyurucu sonuçlar ortaya çıkarabilir. Sabit disklerin yarattığı performans dar boğazını aşmanın en iyi yolu olarak görülen RAID dizileri, uzun zamandır anakartlarda donanımsal olarak destekleniyor. Bir anakartın RAID için sunduğu donanımsal destek çeşitliliği aşağıdaki resimde görülmektedir.

3 Yüksek kapasiteli disklerde düşük Maliyet ile hem daha fazla alan hem de yüksek performans elde edilebilir; Yüksek kapasiteli olan 500GB lık disk satın almaya kalkışırsak; 1 adet 500GB kapasiteye sahip bir HDD alabiliriz veya 2 adet 250GB kapasiteli disk alabiliriz. 2 adet 250GB disk alıp RAID yaparsanız hem disklerinizin performansı birinci seçeneğe göre artar, hem de düşük bir maliyet ile 500GB bir depolama alanına sahip olursunuz. (Aşağıdaki resimde de görüldüğü gibi) Düşük maliyet, küçük kapasiteli diskler için geçerli değildir. Güvenlik; Raid dizeleri, kronik performans sorunlarının yanında da güvenlik problemlerini çözmek için mükemmel bir yaklaşımdır. Daha fazla alan; Çoğu durumda sadece performans ve veri güvenliği değil, çok yüksek miktarlarda verinin işlenmesinin ve depolanmasının gerekebileceği de değerlendirilmelidir. Bu tip problemleri çözebilmek için doğru yaklaşım yüksek kapasiteli disklerle kurulacak bir RAID dizesi olabilir. Bu dört temel nedenden dolayı RAID teknolojisi gelişti. İşte bu "RAID" teriminin son zamanlarda ünlü olmasının sebebi bu. Böylelikle RAID teknolojisi hem verilerimizin güvenliğini sağlarken hem de bir nebze de olsa işlemcimizin performansından sonuna kadar faydalanmış oluyoruz. İşlemlere başlamadan önce, ne tür bir yapılandırmaya ihtiyacımız olacağını belirlemek gerekiyor. 1-Performans için RAID0 sistem kurabiliriz. "Ben hız delisiyim ille de hız olsun" diyorsanız siz RAID1 kurabilirsiniz.(mesela ben performans için 2x250GB Seagate RAID0 sistemini kurdum) 2-Güvenlik için RAID kurabiliriz. "Benim diskimin performansı bana yeter, ben güvenlik isterim, dosyalarım çok kıymetlidir" diyorsanız, RAID 1 kurabilirsiniz. RAID 1 kullandığınızda aynı veriyi depolayan iki diskiniz olur. Disklerden birinin başına bir şey

4 gelirse yapmanız gereken sadece onu çıkarıp yenisi takmaktır. Hiç bir veri kaybı yaşamazsınız. 3-Hem performans hem de güvenlik için RAID kurabiliriz. "Benim param bol ben zengin bir insanım, hız da isterim güvenlik de arkadaş" diyorsanız, bunun için RAID 5 kurabilirsiniz. RAID 5 hem başarım hem güvenlik sunuyor. Burada şu sonucu çıkarabiliriz. Her farklı konfigurasyon için farklı ihtiyaçlarımız ve yapılandırmalarımızın olacağını bilmek gerekiyor. Önceleri tamamen güvenlik için sunucu bilgisayarlarda dâhili kartlarla (RAID denetçileri) kullanılan RAID teknolojisi (Hardware Raid), artık son kullanıcıya yönelik işletim sistemlerinin NT 5.0 tabanı üzerine geliştirilmesiyle, işletim sistemiyle birlikte gelen araçlar yardımıyla ya da çeşitli 3. parti yazılımlar aracılığıyla, yazılım tabanlı (Software Raid) olarak da yapılabiliyor. Şimdi Hardware Raid ile Software Raid ı karşılaştıralım. 1-Software RAID, işlemciye ekstra bir yüklenmeye sebep olduğundan dâhili kartlarla yapılan RAID'e göre oldukça yavaş kalıyor. Masaüstü sistemlerde güdülen asıl amaç performans olduğu için Software RAID pek tercih edilmeyen bir yöntem. Hardware RAID'in performansı software RAID'e göre çok çok üstün durumda. 2-Diğer bir farkta Hardware RAID software RAID'e göre pahalıdır. Bu yüzden anakart üreticileri bazı modellerinde bu teknolojiyi de entegre ediyorlar. Bu büyük bir avantaj, çünkü bu yüzden hem hardware RAID'in nimetlerinden faydalanabilir, hem de ekstra bir ücret ödemeden neredeyse bedavaya sahip olabiliyoruz. Tek ihtiyacınız olan bağlamak istediğiniz sabit sürücü kadar anakartınız üzerinde bağlantı noktası olması. Pahalı RAID denetleyicilerine ihtiyacınız yok. 3-Hardware RAID kullanmak için iki diskin de baştan formatlanması gerekir ve donanımın RAID BIOS'undan gerekli ayarlar yapıldıktan sonra ancak Windows kurulup gerekli driverlar yüklendikten sonra çalışır. 4-Software Raid yapılırken bilgiler kaybolmuyor ama Hardware raid için HDD leri formatlamak gerekeceğinden tüm bilgiler kayboluyor. 5-Burada dikkat etmeniz gereken nokta, bir kere RAID dizisini oluşturduğunuzda donanımsal bir çözüme dönemiyorsunuz. Eğer fikir değiştirip donanımsal bir çözüme geçerseniz tüm diziyi baştan yaratmalısınız. Basic diskler dinamik disk haline çevrilebilir, ancak dinamik diskler Basic haline çevrilemez. Bu ancak dinamik disklerin silinmesiyle oluşur. 6-Software Raid Hardware Raid a göre işlemciye biraz daha yük bindiriyor. Donanım raid kadar performanslı değil ve çok fazla sistem kaynağı harciyor... 7-Üçüncü parti partition yazılımlarla Basic diskler üzerinde işlem yapabilirken dynamic diskler üzerinde işlem yapamamaktadırlar. Dynamic disklerde artik partition kavramı yoktur, volume kavramı vardır. 8-Dynamic disklerin diğer bir avantajı, volume'leri istedigimiz gibi extend (genişletme)

5 edebiliriz. Bu ne demektir: istediğimiz bir volume'un boyutunu daha sonra istediğimiz şekilde arttırabiliriz, ve bunu volume'u ve/veya diski formatlamadan yapabiliriz, yeter ki diskimizde yeteri kadar bos alan olsun.. 9- Basic disk üzerinde sağ tuşa tıklanarak Dinamik diske dönüştürürsek; dönüşümün ardından basic disk elemanlarının yeni yapısı şu şekilde olur: Önemli Uyarılar: 1- RAID ayarlaması yapacaksanız BIOS'tan "Configure SATA as" maddesini "RAID" olarak işaretlemelisiniz GB Sürücü Boyutu Sınırlaması Orijinal Windows* XP veya 2000 CD leri en fazla 137 GB kapasitesine sahip sabit diskleri destekleyebilir. Bilgisayarınıza 137 gigabaytın üzerinde bir kapasiteye sahip sabit disk takmak için, Windows 2000 Service Pack 3 veya sonraki sürümler veya Windows XP Service Pack veya sonraki sürümleri kullanıyor olmanız gerekir. 3-Her bios güncelleşmesinden sonra BIOS'tan "Configure SATA as" maddesini "RAID" olarak tekrardan seçilmelidir. 4- AHCI modundaysanız veya sadece tek bir SATA sabit diskiniz varsa, Option ROM yüklenmez ve RAID Yapılandırma Uygulamasına giremezsiniz. 5-Windows* XP veya Windows* 2000 de, Intel Matris Depolama Yöneticisi veya Intel Uygulama Hızlandırıcısı 4.0 kurulumunu başarıyla tamamlayabilmek için, Yönetici haklarına sahip olarak oturum açmanız gerekir. 6-RAID yapacaksanız harddiskler arasında olabildiğince aralık bırakmak çok önemli çünkü ısınan hdd'ler çabuk bozulur. Disk ne kadar ısınırsa bozulma ihtimali de o kadar artıyor. 7- Eğer verileriniz önemliyse RAID 1 en iyi yedekleme çözümüdür. İmkânınız varsa RAID 1 kullanın: Hiç bir veri kaybı yaşamazsınız. RAID 1 kullanıldığında hiç başarım artışı olmaz gibi bir inanış vardır. Eğer iyi bir RAID sürücüsüne sahipseniz yazma konusunda bir artı sağlamasa da okuma işlemi iki diskten birden yapıldığı için başarım

6 artışı sağlanır. Eksiler ise artan maliyet ve düşen depolama alanı şeklinde karşımıza çıkar. 8- Arada sırada diskinizin durumunu görmek için S.M.A.R.T. yazılımını çalıştırın. IBM'in geliştirdiği bu teknoloji sayesinde, harddisklerin kendi içlerinde bazı testleri yapmaları ve destekleyen işletim sistemi ve programlara oluşturulan bilgileri rapor halinde vermeleri mümkün olmaktadır. Sis tem, aslen sunucularda yer alan yüksek kapasiteli ve pahalı diskler için geliştirilmiş olsa da, zamanla hemen hemen tüm harddisklerde yer almaya başlamıştır. SMART, harddisklerde oluşabilecek birçok hatayı daha meydana gelmeden tespit edebilir. Bu yüzden, eğer mümkünse SMART destekli harddiskler kullanmanız ve gerekli yazılımları kurmanız önerilir. Bu saye de ciddi veri kayıplarının önüne, büyük ihtimalle daha önceden geçebilirsiniz. 9- Kaliteli bir PSU kullanın; çünkü RAID için fazladan kullandığınız her HDD daha fazla güç harcayacaktır. Ayrıca kaliteli güç kaynaklarında, aşırı voltaj koruması, aşırı akım koruması ve bilgisayarın her bir parçasını koruyabilen kısa devre koruması olduğundan RAID sisteminde kullandığınız HDD niz emin ellerde demektir. 10- Sabit disk belli bir süre kullanıldıktan sonra dosyalar bütün yüzeye parçacıklar halinde dağılıyor. Sonra performansı düşüyor ama mekanik sorunlar yüzünden değil fragmentasyon problemi yüzünden. Diskin okuma/yazma kafası gerekli bilgiye ulaşmak için bütün diski taramak zorunda kalıyor ve bu da daha uzun zaman alıyor. Kullanılış şekline dayanarak yaklaşık ayda bir birleştirme işlevini geçmelisiniz. Devamlı bir şekilde bu işlemi yaparsanız sabit diskiniz her zaman iyi performans sağlar. 11- Eğer Software RAID yapacaksanız, hangi diske yansısı alınacaksa (mirroring); o zaman o diskin herhangi bir şekilde bölümlenmemiş olması gerekiyor. 12-Eğer sürücülerinizden biri garip tepkiler vermeye başlarsa (daha yüksek ses, düşük performans gibi) hiç duraksamayın. Tüm önemli bilgilerinizin yedeğini alın - özellikle de RAID 0 kullanıyorsanız. Eğer işletim sisteminiz de RAID'in üzerinde ise benzer sürücüye sahip bir bilgisayara aynalama yapabilirsiniz. Aksi halde her şeyi baştan yüklemekten başka çareniz kalmaz. 13- RAID yapmayı düşünüyorsanız Anakartınızdaki chipset ICHR olursa Raid yapabilirsiniz ama ICH chipsetli Anakartlarla raid yapamazsınız. 14- Dinamik diskler, taşınabilir bilgisayarlarda veya Windows XP Home Edition tabanlı bilgisayarlarda desteklenmez. Windows XP Home Edition, Windows XP Professional veya Windows XP 64-Bit Edition tabanlı bilgisayarlarda yansıtılmış birimler veya RAID- 5 birimler oluşturamazsınız. Ancak, Windows XP Professional tabanlı bir bilgisayar kullanarak, Windows 2000 Server, Windows 2000 Advanced Server veya Windows 2000 Datacenter Server çalışan uzak bilgisayarlarda bir yansıtılmış veya RAID-5 birim oluşturabilirsiniz. Raid teknolojisinden iki şekilde yararlanabiliriz. Birincisi SoftWare RAID diğeri

7 Hardware RAID. Şimdi bunları incelemeye çalışalım. Mustafa İRDEM ARALIK 2006 Kaynaklar: Bölüm: Software Raid nedir, nasıl yapılır? 2.BÖLÜM SOFTWARE RAID NEDİR? NASIL YAPILIR? Ek yazılım ve ek donanım gerektirmeden Windows NT tarafından desteklenen raid çeşididir. RAID 2'den 6'ya kadar olan modlar sadece gerekli donanımsal desteğe sahip denetçiler tarafından yapılabilir. Diğer yandan, RAID 0 ve 1, bir de RAID5 Windows 2000 ve Windows XP tarafından da yapılabilir - tabii birden çok disk sürücü olduğu sürece. Windows NT, Windows 2000 işletim sistemleri kendi içlerinde sistem performansını ve işlemci gücünü kullanarak yazılım üzerinde RAID yapma yeteneğine sahiptir. Yani ayrıca bir RAID kartı gerekmeksizin, IDE yada SCSI diskler üzerine RAID 0, RAID 1 ve RAID 5 konfgurasyonu oluşturulabilir. Buradaki avantaj RAID kartı maliyetinden kurtulmaktır. Ancak Sistemin genel performansında ise özellikle işlemci gücünde büyük bir düşüş görülecektir. Software RAID'in performans için güçlü CPU'ya ihtiyacı var ama bu çok CPU kullandığı manasına gelmiyor. Anında, çok güçlü ve çok kısa müddetle CPU kullanıyor. Nitekim RAID'den sorumlu kernel daemon real-time önceliğiyle çalışıyor, ve fakat CPU'dan max % birkaç yiyor. Dolayısıyla software RAID'in CPU'yu tüketeceği endişesine kapılmayın.

8 Hiç merak ettiniz mi? Windows XP, 2000 gibi sistemlerin kurulumlarında tüm disk alanını seçtiğimiz halde 8mb lık bir yer daha gözükür. Bu 8mb lık alan daha sonra o diski dynamic diske çevirmek istediğimizde kullanılmak için Windows tarafından otomatik olarak ayrılmaktadır. Dinamik Diskler Üzerindeki Volüm Türleri Basic disk kullanımı: Basic diskler primary ve extended partitionlardan oluşurlar. Extended partition mantıksal sürücüler içerir. Dinamik diskler ise basit volümler, spanned volümler, mirror volümler, striped volümler ve RAID-5 volümlerinden oluşur. Dinamik disk kullanımının üstünlükleri şunlardır: *Volümler değişik disklerdeki bitişik olmayan boşlukları içerebilir. * Her disk üzerindeki yaratılacak volüm sayısında limit yoktur. *Disk konfigürasyon bilgileri disk üzerinde saklanır. Bu bilgi diğer disklere de replike edilir ve böylece bir disk arızasından diğer diskler etkilenmez. Basic diskleri dinamik haline dönüştürdüğümüzde partition (disk bölümü) terimi yerini volüm kavramına bırakır. Volüm değişik düzenleme olanakları olan bir bölümüdür. Beş tür dinamik birim vardır 1-Basit 2-Dağıtılmış 3-Şeritli

9 4-Yansıtılmış 5-RAID 5 MIRRORED DISK : Bir diskteki volume üzerine yazılan verinin aynisinin farklı bir disk üzerinde ayni boyuttaki başka bir volume üzerine de yazılması için oluşturulan volume tipidir. Mirrored Volume oluşturabilmek için 2 adet diske ihtiyaç vardır. Hata toleransı vardır, disklerden biri çöktüğünde veri kaybı yaşanmaz. Oluşturulan her iki diskin boyutu ayni olmak zorundadır. STRIPPED VOLUME : Birden fazla disk üzerinde oluşturulan, veriyi kullanılan disk sayısına bölerek her diske eşit parçalar halinde yazılmasına olanak sunan volume tipine Striped Volume denir. Diskler üzerinde Stripe yapmak için kullanılacak alan ayni olmak zorundadır. Veri ayni anda birden fazla diske bölünerek yazıldığından hiz açısından kazanç sağlanır, fakat hata toleransı yoktur. Disklerden herhangi biri bozulursa veri kaybi yasanir. Yüksek hiz gerektiren uygulamalarda, veri Striped Volume lar üzerine yazılabilir. EXTENDED VOLUME : Mevcut bir volume un boyutunu büyütmek için ayni disk veya farklı bir diskten bir volume ile birleştirilmesine extend denir. Mevcut volume u extend edeceğimiz alanın tanımlanmamış veya NTFS ile formatlı bir volume olması gerekmektedir. SPANNED VOLUME : Birden fazla disk üzerinde bulunan tanımlanmamış alanlardan oluşturulabilecek ortak volume lere Spanned Volume denir. Spanned Volume oluşturabilmek için kaç tane disk kullanırsanız kullanın sürücü harfi bir tane atanır. Diskler üzerinde Spanned Volume oluşturabilmek için kullanılan alanların boyutlarının ayni olması **gerekmemektedir**.data önce birinci disk üzerine yazılmaya baslar, birinci disk dolduktan sonra ikinci diske yazılmaya başlanır. Hata toleransı yoktur. Disklerden herhangi biri bozulursa tüm veri kaybolur. RAID-5 VOLUME : En az 3,en fazla 32 disk üzerinde oluşturulmuş eşit boyutlardaki volum lari kullanarak oluşturulan, veriyi kullanılan disk sayısının bir eksiğine bölüp eşit şekilde yazan ve son kısma da diğer disklere yazılan verileri bir fonksiyona sokup çıkan sonucu (parity) yazan volume tipidir. Parity yani verilerin fonksiyona girmiş halleri tüm disklere eşit olarak en son yazılır. Hata toleransı vardır. Disklerden biri çökerse/bozulursa veri kaybı yaşanmaz fakat çöken disk üzerindeki veriler diğer disklerdeki verileri ters fonksiyona sokacağından sistem ağırlaşır. Yansıtılmış ve RAID-5 birimleri hataya dayanıklıdır ve yalnızca Windows 2000 Server,

10 Windows 2000 Advanced Server, Windows 2000 Datacenter Server veya Windows Server 2003 işletim sistemleri çalıştıran bilgisayarlarda kullanılabilir. Bununla birlikte, bu işletim sistemlerinde yansıtılmış ve RAID-5 birimlerini uzaktan oluşturmak için Windows XP Professional çalışan bir bilgisayar kullanabilirsiniz. Şimdi Software Raid nasıl yapılır? Adım adım resimlerle anlatmaya çalışalım. Denetim masasından yönetimsel araçlara girip, bilgisayar yönetimi ikonuna tıklamanız lazım. Veya çalıştırda diskmgmt.msc yazıp tamam tuşuna basın. Karşımıza Disk Yönetimi Konsolu çıkıyor. Burada yapmanız gereken işlem, RAID dizesinde kullanılacak disklerin hepsinin basit moddan dinamik moda geçirilmesi (basic-> dynamic). Bu disklere sağ tuş tıklayıp "Dinamik diske dönüştür" demeniz yeterli. HDD lerinizi "dynamic disk" olarak dönüştürdüğümüzde diskler software raid için hazırdırlar. Korkmayın hiçbir bilginiz kaybolmaz. Dönüştürme işlemi bittikten sonra sürücülerden birisine sağ tıklayıp yeni birim oluşturun. Aşağıdaki ekranları takip edin:

11

12 İşlem sistemin Restart'ından sonra gerçekleşir. Diyelimki, 1. diskin 2. diske yansısını alacağız (mirroring); o zaman 2. diskin herhangi bir şekilde bölümlenmemiş olması gerekiyor. Birinci diske sağ tuş tıklayıp "Yansı ekle" (Add Mirror) demeniz yeterli olacak. Dosyaların kopyalanma işlemi otomatik olarak

13 gerçekleştiriliyor.

14 Windows XP ile RAID 5 Yapmak Normalde RAID 5, taşınabilir bilgisayarlarda veya Windows XP Home Edition tabanlı bilgisayarlarda desteklenmez. Windows XP Home Edition, Windows XP Professional veya Windows XP 64-Bit Edition tabanlı bilgisayarlarda yansıtılmış birimler veya RAID- 5 birimler oluşturamazsınız. Ancak, Windows XP Professional tabanlı bir bilgisayar kullanarak, Windows 2000 Server, Windows 2000 Advanced Server veya Windows 2000 Datacenter Server çalışan uzak bilgisayarlarda bir yansıtılmış veya RAID-5 birim oluşturabildiğimizi yukarda bahsetmiştik. Biz bunu server üzerindeki uzak bilgisayarlada değil de Windows XP'de RAID 5 birimini oluşturmak istersek, Windows XP'de bir iki ufak değişiklik yapmamız gerekir.bunu yapmak için iki şeye ihtiyacınız var. 1- Hex editörü (mesela Ultra Edit) 2- Windows XP CD'si gerekli. Başlangıç olarak geçici bir klasöre aşağıdaki dosyaları kopyalayın: C:\windows\system32\drivers\dmboot.sys C:\windows\system32\dmconfig.dll C:\windows\system32\Dmadmin.exe Sonra bu dosyaları hex editörü ile açın:

15 Değiştirdiğimiz dosyaları Windows'un System32 dizinindeki asılları ile değiştirmemiz gerekli ama bunu yaptığımız anda Windows farkediyor ve yedeklerden asıl dosyaları geri yüklüyor. Eğer sisteminiz FAT32 ile çalışıyorsa sistemi DOS işletim sistemi ile yeniden çalıştırın ve değiştirdiğiniz dosyaları asıllarının üstüne yazın. Fakat FAT32 sistemini yeterli güvenliği sağlamadığından dolayı kullanmanızı tavsiye etmiyoruz. NTFS ortamında ise WindowsXP CD'si ile sistemi önyüklemeli ve kurtarma konsolunu (recovery console) çalıştırmalısınız. Kurtarma konsulunu çalıştırmak için gelen ilk ekranda "R" tuşuna basın. Bu noktada değişiklik yaptığınız dosyaları bir diskete kopyalamanız gerekir. İlk önce Windows dizinine gidin: C: [ENTER]

16 cd\windows [ENTER] Şimdi aşağıdaki komutları kullanarak dosyaları birer birer kopyalayın. Tüm dosyalar iki farklı dizinde bulunmakta. copy a:\dmboot.sys system32\drivers copy a:\dmboot.sys system32\dllcache copy a:\dmconfig.dll system32 copy a:\dmconfig.dll system32\dllcache copy a:\dmadmin.exe system32 copy a:\dmadmin.exe system32\dllcache Tüm bu işlemleri yaptıktan sonra bilgisayarınızı yeniden başlatın. Bilgisayarınız açıldıktan sonra yönetim konsolunu (management console) çalıştırın ve disk yönetimine gelin. RAID 5 dizisinde kullanacağımız bütün diskler dinamik diske dönüştürün. Dönüştürme işlemi bittikten sonra sürücülerden birisine sağ tıklayıp yeni birim oluşturun. Aşağıdaki ekranları takip edin: Dosyaları değiştirdikten sonra Windows XP RAID 5'i desteklemeye başlıyor.

17 Burada dört adet Western Digital WD740 Raptor sürücüsü kullanılmıştır. Buradan sonraki seçenekler...

18 Basit bir birim veya dizi (array) oluştursanız da aynı. Windows diziyi oluşturmayı bitirir bitirmez RAID herhangi bir sürücüden farksız bir şekilde kullanılabilir olur. Mustafa İRDEM ARALIK 2006 Kaynaklar: Bölüm: Hardware Raid nedir, nasıl yapılır? 3.BÖLÜM HARDWARE RAID NEDİR? NASIL YAPILIR? 1-İntel raid denetleyicisi - Matrix RAID Teknolojisi 2-Silicon Image -Asus EZ-BACKUP 3-Jmicron sata raid denetleyicisi

19 4-MediaShield Depolama Teknolojisi (Nvidia chipsetli Anakartlar) 5-VIA Chipsetli Anakartlarda VIA TECH RAID Ayarlamaları Not= 4. ve 5. maddeler 4. bölümde anlatılmıştır. RAID KONFİGÜRASYON SEÇENEKLERİ RAID için farklı konfigürasyon seçeneklerini açıklamaya çalışalım. Raid0

20 Amacı güvenliği değil performansı artırmaktır. Bilgiler eşit uzunlukta "şeritler" halinde dizideki disklere yazılır. Diğer RAID teknikleriyle kombine edilirse veri güvenliği sağlanabilir. Dizideki disklerinin birinin çökmesi halinde veri kaybolup tutarsız hale geleceğinden veri güvenliği zayıftır. En iyi performans ve kapasiteyi sağlar. Şeritleme metodunda, minimum iki disk gerekiyor. Disk sayısı arttıkça hız artar. Maksimum disk sayısı 32 adettir. MS Windows NT Workstation ve Server işletim sistemlerinin ikisinde de desteklenir. Üç disk ile şeritleme yaptığımızı varsayalım. Üç diski şeritledik, şimdi bu şeritlediğimiz harddisk gurubuna veri yazdıralım. Bu bilgiler üç diske birden paylaştırılarak yazılıyor. Bu sayede yazma performansında ciddi bir artma söz konusu oluyor. Mesela, 120 GB'lık üç tane disk taktığımızda, bunları şeritlersek, tek disk'miş gibi ama 360 GB olarak gözüküyor. Şeritlemenin mantığı bu: dosyaları, kurduğumuz şeritleme dizisinde kaç tane disk var ise onlara paylaştırarak yazar. Okurken de, az çok aynı mantık geçerli. Şeritleme sistemi, disk ile fazlaca uğraşan uygulamalar için "hissedilecek" düzeyde performans artışını sağladığını söylemek mümkün. Disk dizilerinde, aynı türden bağlanmış diskler üzerine veriler yazılırken ardışık bloklara bölünerek diskler üzerine dağıtılarak yazdırılıyor. Bu yüzden disklerin boyutlarının birbirine eşit olması gerekir. Buna ek olarak disklerin önbellekleri de toplanır. Yani 8 MB bellekli iki disk toplam 16 MB'lık bir bellek gibi çalıştırılıyor. Bu işlem özellikle yazma/okuma performansı ciddi bir şekilde artıyor, fakat güvenlik de minimum seviye indiriyor.

21 RAID 0 sistemindeki bir sürücü başarısız olur ise, dizideki bütün veriler kaybolacaktır.

22 Herhangi bir HDD bozulursa tüm bilgilerinize birer fatiha okumak zorunda kalırsınız.

23 Bozulan HDD nin yerine yeni bir HDD takıp verilerinizi kurtarma şansınız yok. RAID1( Disk Mirroring or Disk Dublexing )

24 RAID1 sisteminde bilgiler iki farklı HDD te saklanmaktadır. Yani bilgiler sisteme yazılırken iki defa yazılmaktadır. Dolayısıyla yazmada bir yavaşlık getirecektir. Kullanılan iki yöntem vardır. Disk Mirroring ( Disk Aynalama ) HDD te bulunan bir bölümün ( patition ) başka bir HDD te de bulundurulması. Pek kullanılmayan bir sistemdir. MS NT Server işletim sistemi desteklemektedir MS NT Workstation desteklemez. Disk Dublexing ( Disk Çiftleme ) bir HDD te bulunan tüm bilgilerin aynı büyüklükte başka bir HDD te de bulundurulmasıdır. Böylece birbirinin aynısı olan iki HDD miz olacaktır.

25 Herhangi bir nedenle birinde bir problem meydana geldiğinde sistemde hiçbir şekilde aksama olmayacak çalışmaya devam edecektir. Ayrıca okuma sırasında performans artışı sağlar. Ancak veri yazma hızı tek disk seviyesinden biraz alta düşer. Yüksek disk alanı kapasitesi kaybına neden olur.

26 Sisteme yeni bir hardisk takılırsa yeniden yapılanma başlar.

27 RAID 0/1 Raid 0 ve 1'in kombine edilmiş halidir. RAID 0'ın performans, RAID 1'inse güvenlik özellikleri bu sistemde birleştirilmiştir. Öte yandan, 4 harddiskten 2 harddisk kapasitesi elde edilebileceğinden pahalı bir uygulamadır. RAID 0/1 veya RAID 0+1 olarak da bilinmektedir, veri bölme (RAID 0) performansını RAID 1'in hata toleransı ile birleştirir. Bütün RAID yapılarının en yüksek performansı sunması, RAID 0/1 aynı zamanda bir çok sürücü yetersizliklerine tahammül edebilen tek RAID seviyesidir. Bir dizideki disklerin yarısına kadarı başarısız olabilir, başarısızlıkların aynı veriyi içermemesi sağlanır. Fakat RAID 0/1, ciddi masraf

28 dezavantajlarına RAID 1'den daha fazla maruz kalır. RAID 0/1 için en az dört tane sürücü gerekir (sadece iki tanesi veri saklama için kullanılır) ve sürücüler kapasiteyi artırırken çift çift eklenmelidir. RAID 2 RAID 2, birden fazla görevlendirilmiş eşlik sürücüleri kullanılarak ve yansıtılmış, bit seviyesinde veri taksimatını eş zamanlı sürücülere birleştirerek veri koruması sağlar. Bu RAID seviyesi hem RAM hata düzeltilmesi (Hamming Kod olarak bilinmektedir) hem de, bu fonksiyonun sürücü seviyesinde gerçekleştirilebilmesi için, disk sürücüsü hata düzeltilmesi için kullanılmaktadır. LAN yöneticilerinin önerisi ile RAID 2 çözümleri network ortamlarında kullanılmamaktadır. RAID 3 RAID 3, ikili disklerde (performans için genellikle senkronize edilmiş) ile bayt seviyesinde veri taksimatını, veri koruması için görevlendirilmiş eşlik sürücüsü tek bir tane ile birleştirir. RAID 3, büyük, ardışık veri dosyalarının yüksek çıkışı gereken uygulamalarda mükemmel bir performans sağlar. CAD/CAM, video, resim ve sinyal işlemleri genelde uygulandığı alanlardır. RAID 3 sistemleri büyük, ardışık çalışmalar

29 için optimize edildiğinden, her yazma isteği için her sürücüye ulaşılır. Sürücüler iyi bir şekilde senkronize edilmediğinde bu durum rotasyonael gecikme sorunlarına neden olabilir. Sonuç olarak bu RAID yapısı, bir çok defa ve eş zamanlı okuma ve yazma işlemleri gerektiren, işlem tarafından yönlendirilen network uygulamaları için uygun değildir. En az üç sürücü kullanılır. RAID 4 RAID 4 yapısı, görevlendirilmiş bir eşlik diskine dayanmasının haricinde RAID 5'e benzer. Sonuç olarak RAID 4 işlem tarafından yönlendirilen birçok network uygulamaları için kullanılmaz. Minimum üç sabit diskle yapılan RAID 4, disklerin tümden yansılanması yerine, bir disk üzerinde eşlik (parity) bilgisi tutulması mantığıyla çalışıyor. Disklerin birinde, hangi verinin nereye yazıldığının bilgisi tutulur. Disklerden birinin çökmesi durumunda, eşlik bilgisi bu diskteki verilerin yeniden oluşturulmasını sağlar. Eğer iki disk birden çökerse tüm bilgiler kaybolur. Bu kurulum pek fazla tercih edilmez, çünkü eşlik bilgisinin tek bir diskte bulunması ve her yazım sırasında güncellenmesi performans darboğazı oluşturur. RAID 4, eğer iki ya da daha fazla yavaş sabit diskiniz ve bir de çok hızlı diskiniz varsa tercih edilebilir bir konfigürasyon. Ayrıca sabit disklerin boyutlarının birbirine yakın olması tercih ediliyor. RAID5 ( Stripe Set With Parity)

30 RAID5 teknolojisi RAID0 teknolojisinde kullanılan R/W mekanizmasına hata toleransı eklenmiş halidir. Yani bilgiler yazılırken yine sistemdeki tüm HDD lere paylaştırılarak yazılır. Ek olarak her şeritin ( stripe) kendine ait eşlik ( parity ) bilgisi de aynı şeritte yer alır. Aşağıdaki şekilde de görebileceğiniz gibi, şeritlere ait eşlik bilgileri tüm HDD lere matematiksel bir işlemle dağıtılmaktadır. Ve sonuç olarak bu eşlik bilgileri sayesinde eğer HDD lerden biri bozulursa sistem çalışmaya devam edecektir. Herhangi bir bilgi kaybı olmayacaktır. Eğer aynı anda sistemde bulunan 2 HDD bozulursa tüm bilgiler kaybolacak ve bu durumda da yedekten geri dönülecektir. RAID 5 için 4 adet HDD kullandığımızı varsalım. Sistemimize 4 adet HDD takiyoruz. RAID 5 hem başarım hem güvenlik sunuyor. RAID 5 şerit üstündeki tüm disklerdeki eş zamanlı işlemleri kontrol etmek ve eşlik bilgisi (parity information) ve veriyi yazmak için güçlü bir mantıksal işlem yeteneğine ihtiyaç duyar. Veri yazmak çok fazla karışık bir mimari gerektirmez ama aktarım hızı arttıkça anında eşlik bilgilerini yazmak CPU üzerine ek yük bindirir. Bu durumda kaybolan alan %33, ki bu bile hala oldukça fazla. Eşlik bilgisini depolamak için gereken alan disk sayısı arttıkça düşüyor ama bu seferde disk hatası riskini artırıyor. En kötü senaryo ise tabi ki iki diskin aynı anda ölmesidir. Merak etmeyin bunun çözümü de var. RAID 6 bakınız.

31 Veri ve eşlik bilgilerini dizideki tüm disklere yazabilmek için RAID 5 en az üç diske ihtiyaç duyuyor. Maksimum birbiriyle aynı boyutta 32 HDD kullanılabilir. ( Aynı marka olmasına özen gösterin ) MS NT Server destekler MS NT Workstation desteklemez. Genelde database bulundurulan sitemlerde kullanılır. ( Mail Server, SQL Server gibi )

32 Herhangi bir hardisk bozulursa bozulan hardiskin yerine yeni bir hardisk takılır.

33 Eşlik bilgileri (parity information) sayesinde eğer HDD lerden biri bozulursa sistem çalışmaya devam edecektir. Bilgiler yeni takılan HDD ye bu pariteler sayesinde tekrardan yazılmaya başlanacaktır. (Parity: Disk dizesindeki herhangi bir harddiskte meydana gelen veri kaybını tekrar en eski haline getirmek için kullanılan bir tür veri kaybı önleme sistemidir.)

34 Yukarıdaki bilgilerden şu sonuçlara varabiliriz: 4 disk ile mevcut depolama alanının dörtte birini feda ederken yukarıdaki en kötü senaryonun oluşması ihtimalini düşürüyorsunuz. Dört diskli bir RAID 5 aynı zamanda 133 Mbps (32-bit, 33 Mhz) PCI veriyolunun başarım limitlerine de takılmıyor. Burada söylemeye değer olana RAID 5 masaüstü PC'leri için gerçekçi bir çözüm değil. Çalışma istasyonlarında her ne kadar daha fazla disk alanı kullansalar da RAID 0+1 (şeritleme ve aynalama, striping + mirroring) veya RAID 10 (aynalama ve şeritleme, mirroring + stripping) hala daha iyi ve hızlı çözüm. RAID 6

35 RAID 6 aslında RAID 5'ten farklı bir şey değildir - sadece iki katı parite bilgisi saklanır. Performansı düşürmesine rağmen, iki diskin çökmesine karşı toleranslıdır. Fakat en az beş diske ihtiyaç duyar. RAID 10 Veri şeritleme ve veri yansıtma işlemlerinin birlikte yapılabildiği bir kurulumdur. RAID 10 kurulumu ile RAID 0 ve RAID 1 ayarlamalarının tüm özelliklerinden faydalanabilirsiniz.en az dört hard disk gereklidir. Bu sistem, RAID 0+1'e göre daha güvenlidir. RAID 50 (5+0)

36 Birkaç diskten oluşturduğunuz RAID 5'in performansı size hala mı yetmiyor O halde iki özdeş RAID 5 dizesinden oluşan bir şerit yaratın. Bu durumda veri güvenliği artık kendiliğinden sağlanmasa da (bu durumda bir RAID dizesi tek bir disk gibi görünür) performans teorik olarak bir kez daha ikiye katlanabilir. Gerçekte ise, PCI ve ağ bağlantınızın sınırları ölçüsünde bir performans elde edersiniz. Çoklu veya Kümeli RAID konfigürasyonlarında adlandırma önemli bir faktördür. RAID 0+1 alt seviyede şerit dizileriyle çalışıp sadece üst seviyede aynalama yaparken, RAID 10'da tam tersi geçerlidir. RAID 10'ın pek bir anlamı olmadığı için bu örnekte yanlış adlandırma vahim bir sorun değildir. Matrix RAID Teknolojisi Matrix RAID bugüne kadar gördüğümüz en ilginç sürücü altsistemi (subsystem) özelliklerinden birisi ve sonuçta RAID 0 dizilerin başarımını, RAID 1 ve RAID5 dizilerinin güvenliğiyle birleştiriyor. ICH7-R güney köprüsüne sahip anakartlar, RAID 0, 1, 0+1 ve 5 özelliği de güneyköprüsünün sundukları arasında var. Kısaca Matrix Depolama Teknolojisi adı verilen teknoloji sayesinde aynı fiziksel sürücü üzerinde birden fazla RAID dizisi oluşturulabiliyor. Intel'ın yazılım katmanının esnek çalışma yapısı sayesinde, aynı sürücü takımınına iki farklı RAID dizisi yapılanması kurmak olanaklı. RAID 0'a işletim sistemini ve uygulamaları kurarak başarım artışı sağlayabilir, önemli verilerinizi de RAID 1 dizi üzerinde depolayarak güvence altına alabilirsiniz.

37 Eğer iki sürücüden birisi bozulursa (ne yazık ki üç veya dört adet kullanamıyorsunuz), RAID 0 dizisi üzerindeki işletim sistemi ve uygulamaları sonsuza dek kaybederken, RAID 1 dizisi önemli verilerinizi kurtarmak üzere yerli yerinde duruyor. Matrix RAID sisteminde bütün diskin kopyası yaratılarak bütün verilerinizin güvenliğini sağlanmıyor, sadece RAID 1 için ayırdığınız alana kaydettiğiniz verilerin güvenliği sağlanıyor. RAID 0 metoduyla oluşturduğumuz, verileri iki diske bölerek kaydeden ve büyük performans artışı sağlayan alana PERFORMANS, verileri iki diske de aynen kopyalayıp güvenlik sağlayan RAID 1 diskimize de GUVENLIK ismini verdik. Bu resim Matrix RAID'in nasıl çalıştığını kusursuz bir şekilde açıklıyor. Bu diskleri nasıl kullanacağınız sizin tercihinize kalmış. Örneğin işletim sistemini, yüksek performans gerektiren oyun veya video editing gibi uygulamalarınız için de RAID 0 kısmını kullanabileceksiniz. Çok önemli belgelerinizi ya da kişisel fotoğraflarınızı güvenlik bölümüne kaydedebilirsiniz. Şunu unutmamalısınız, iki diskinizden herhangi bir tanesi bozulduğunda bizim PERFORMANS ismini verdiğimiz RAID 0 bölümündeki bütün veriler kaybedilecektir, ama GUVENLIK ismini verdiğimiz RAID 1 bölümündeki verilerin her iki diskte de kopyası olduğundan, sağlam diskteki verilerle yolunuza devam edebileceksiniz. Yani bu demek oluyor ki herhangi bir sabit disk çökmesine karşın önemli bilgilerinizi korurken aynı anda RAID 0 ın yüksek performansına da sahip olacaksınız. Ayrıca Matrix RAID çok yüksek depolama alanlarına da izin verebiliyor.

38 Eğer iki sabit diskiniz varsa RAID 0 veya RAID 1 dizileri (ya da ikisini birden) oluşturabildiğinizi yukarda yazmıştık. Ayrıca ICH7-R güney köprüsüne sahip anakartlarda sağlanan İntel Matrix özelliği ile RAID0 ve RAID5 de tıpkı RAID0 ve RAID1 gibi yapılandırabilirsiniz. Yukarıdaki resimde de görülen sistemde RAID 5 yapılandırması uygulanmış dört sabit disk üzerinde önemsiz verilerin saklandığı ve hızlı bir çalışma ortamı sağlayan RAID 0 alanı ayrılmış. Disklerden birisi bozulduğunda RAID 0 üzerinde bulunan verilerinizi kaybediyorsunuz ancak RAID 5'te bulunan önemli bilgilere hiç bir şey olmuyor. Bozulan diski yenisiyle değiştirerek RAID 5 yeniden oluşturma sürecini başlatabiliyorsunuz. Sadece 2 adet 250GB diskle kurduğumuz RAID 0 ve RAID 1 bölümleri Matrix RAID sistemi BIOS'dan ayarlanıyor ve kullanılması için özel bir sürücü gerekmiyor. Buna rağmen, RAID özelliklerinden tam olarak yararlanabilmek için Intel Application Accelerator (IAA) 4.0 sürümünü kurmanız şart.

39 Bir RAID Dizisi Oluşturmak

40 Asus EZ-BACKUP Anakartınız ASUS ise ve Anakartınızda ASUS EZ-BACKUP özelliği varsa,hiçbir sürücüye ve ayara gerek kalmadan RAID0 ve RAID1'ı sisteminize kurabilirsiniz. ASUS EZ-Backup özelliğiyle kullanıcılar BIOS yada diğer kurulumlara gerek kalmaksızın RAID1 (default) veya RAID0 sistemleri düzenlemek için SATA2 teknolojisini kullanabilirler. EZ-Backup sabit disk üzerindeki veri güvenliğini isteyenler için idealdir. Asus EZ Backup uygulaması bir diskinizde bulunan verileri başka bir diske kopyalayarak, bozulmalardan doğan zararları azaltmaya çalışan bir program. EZ Backup'ı bir çeşit RAID 1 gibi düşünebilirsiniz; yedekleme işlemini kendiliğinden başlattığından sadece bir kere ayarlamanız yeterli. EZ Backup, Silicon Image depolama aygıtı denetleyicisi üzerinden çalışıyor. EZ-Backup sabit disk üzerindeki veri güvenliğini isteyenler için idealdir.

41 Asus'un EZ-Backup sistemi. Metal plakanın altında Silicon Image'In 4723 yongası var. Bu yonga SATA kontrolcüsü değil aslında. Görevi SATA çoklamak. ICH7R'den bir port alıyor ve onu ikiye bölüyor. Resimde kırmızı SATA portunun üzerinde iki tane jumper göreceksiniz. Bu jumper'lar EZ Backup sistemi için var. Mevcut halinde RAID 1 için ayarlı. Alttaki turuncu iki SATA portuna iki tane disk taktığınız anda RAID1 olarak çalışıyor. Sürücü yok, ayar yok. Adının backup olması bundan. Temel işlevi RAID1 yapıp verilerin iki diske de yazılmasını sağlamak ve disk arızası durumunda diğer diskten bilgilerinizi kurtarmak. Ancak kulağa hoş gelen tarafı elbette bu işin kesinlikle ayarsız olmasıdır. Eğer RAID 0 yani performans isterseniz o zaman sağdaki jumper'ı çıkarıyorsunuz. Silicon Image ile RAID 0 yapacaksanız BIOS'tan ilgili ayarı 'enabled' yapmalısınız. BIOS'ta EZ Backup menüsünden ayar yapıyorsunuz ve yine ayarsız olarak RAID 0

42 diskleriniz oluyor. Ancak sonuçta hala tek SATA portu üzerinden çalıştığı için bant genişliği bölüşülüyor. Burada bahsedilen SATA portlarını kullanarak RAID 0 kurulmasıdır. Burada dikkat etmeniz gereken; EZ Backup kullanılarak raid yapacaksanız SATA diskler seçmeniz olacaktır. Eğer SATA2 diskler kullanacaksanız intel Raid kullanmanızı tavsiye ederim. Çünkü teoride tek SATA2 portu iki tane SATA port kadar bant genişliği sunuyor. Diskler SATA seçilirse bir yavaşlama görülmez. Ama SATA2 diskler kullanırsanız o zaman tam performans alamayabilirsiniz. EZ Backup manager yazılımını yüklediğiniz an işlem tamam. Herhangi bir yazılım ve ayara gerek yok. Jmicron Jmicron yongası Anakartınızda Jmicron sata RAID kontrolcusu (yongası) varsa ayrıca bu jmicron yongası sayesinde RAID0 ve RAID1 de sisteminizde kullanabilirsiniz.

43 'SATA on the go' diye adlandırılan bu sistemde amaç dışarıdan bir SATA disk bağlamanız. İşiniz bitince de sökmeniz. USB disk kutusu yerine direkt anakarta bağlantı imkânı veriyor. Harici bir diskle RAID 0 yapmak anlamsız olur. Zaten bu kadar seçenekten sonra gerek de yok ama RAID 1 düşünebilirsiniz. Çünkü bu sistemdeki çalışmalarınız harici diskte aynen depolanacağı için işiniz bittikten sonra alıp götürebilirsiniz ya da bu diski arıza durumunda değiştirmek kolay olur. SATA portlardan birisi aşağıdaki resimde de görüldüğü gibi arka paneldedir. ASUS P5W DH Delux Anakart iki SATA port daha destekliyor. Jmicron JMB363 yongası biri içeride biri dışarıda olmak üzere iki adet SATA2 port destekliyor ve bir de IDE port ekliyor. IDE ve SATA karışık RAID yapılamıyor. Dolayısıyla RAID 0 ve 1 seçenekleri var. Ayrıca denetleyici, sistem çalışırken SATA bağlantısının takılıp çıkarılmasına (hot plug) izin veren AHCI (Advanced Host Controller Interface) desteğine de sahip. İNTEL CHİPSETLİ ANAKARTLARDA RAID UYGULAMALARI Eğer Serial ATA sabit disk sürücülerinize RAID 0, RAID 1, RAID 5, RAID 10 ya da Intel Matrix Storage Technology ayarlaması yapmak istiyorsanız *RAID+ konumunda kullanınız.

44 Make Disk menüsü Make Disk menüsü ile Intel ICH ya da JMicron JMB36X RAID/AHCI sürücü disketlerini oluşturabilirsiniz. RAID ayarlamaları RAID 0 (Veri şeritleme) iki benzer hard disk sürücünün verileri paralel şekilde okumasına yazmasına imkân sağlar. İki hard disk, tek hard diske göre aynı işte daha performanslı çalışacaktır. Veriye ulaşım hızı artacaktır. Bu kurulum için iki adet ve birbiri ile aynı özelikte hard disk gerekmektedir. RAID 1 (Veri yansıtma) bir sürücüden diğer sürücüye veri kopyalama ve koruma esasıyla çalışır. Bir sürücü arızalandığında, disk düzenleme yönetimi yazılımı, çalışan diskteki tüm uygulamaları yöneterek verinin diğer diske tam kopyalandığını denetler. Bu RAID ayarlaması verilerin korunması ve sistemde arıza toleransını düşürmeyi amaçlar. Bu kurulum için iki sürücü ya da kullandığınız sürücünün aynısı yeni bir sürücü gerektirir. Yeni sürücüler aynı kapasitede olmalı ya da yeni aldığınız sürücü kullandığınız sürücüden büyük olmalıdır. RAID 10 veri şeritleme ve veri yansıtma işlemlerinin birlikte yapılabildiği bir kurulumdur. RAID 10 kurulumu ile RAID 0 ve RAID 1 ayarlamalarının tüm özelliklerinden faydalanabilirsiniz. Dört yeni hard disk ya da kullandığınız hard disk ile benzer özellikte üç hard disk gerektirir. RAID 5 şeritleme ve veri eşitleme bilgisi işlemlerini yapabilen ve üç ya da daha fazla sayıda hard disk gerektiren bir sistemdir. RAID 5 kurulumunun avantajları arasında daha iyi HDD performansı, hata toleransı ve yüksek depolama kapasitesi vardır. RAID 5 kurulumu, veri tabanı ilişkili uygulamalar, kaynak yatırım planlaması ve diğer iş sistemlerinde en uygun işlem yapma kabiliyetindedir. En az üç adet aynı özellikte hard

45 disk gerektirir. Intel Matrix Storage. Intel Matrix Storage teknolojisi yongası ile RAID 0, RAID1 RAID 5 ve RAID 10 özelliklerine destek vererek en iyi sistem performansı ve veri güvenliği korumayı sağlar. İki raid kurulumunu birlikte farklı RAID özellikleriyle kullanarak yüksek performans, kapasite ve hata toleransı sağlayabilirsiniz. Örneğin, RAID 0 ve RAID 1 kurulumları sadece aynı özellikteki iki harddisk kullanılarak yapılabilir. Intel RAID ayarlamaları Güney köprüsü yongası ile RAID 0, RAID 1, RAID 5, RAID 10 (0+1) ve Intel Matrix Storage ayarlamalarını destekler. BIOS taki RAID maddesini ayarlamak RAID set(ler)ini ayarlamadan önce BIOS tan RAID maddesini ayarlamalısınız. Bunu yapmak için: 1. BIOS a girin. 2. Ana Menü ye gidin, IDE Configuration ı seçerek <Enter>a basın. 3. Configure SATA As maddesini seçin ve <Enter>a basarak ayarlama seçeneklerini görüntüleyin. 4. Configure SATA As maddesinden RAID i seçin ve <Enter>a basın. 5. Onboard Serial-ATA BOOTROM u seçin ve <Enter>a basın, ardından seçeneklerden Enabled ı seçin. 6. Ayarlarınızı kaydederek BIOS tan çıkın. Intel Matrix Storage Manager Option ROM aracı Intel Matrix Storage Manager Option ROM aracını RAID 0, RAID 1, RAID 10 (RAID 0+1) ve RAID 5 setlerini oluşturmak için kullanabilirsiniz. Intel Application Accelerator RAID Option ROM aracına girmek için: 1. Serial ATA hard disk sürücüleri yerleştirin. 2. Sistemi açın 3. POST ekranında, <Ctrl+I>ya basarak aracın ana menüsünü görüntüleyin.

46 Ekranın altındaki yönlendirme tuşları menüler arasında gezmeye ve menü seçeneklerini seçmeye yarar. RAID 0 set (şeritleme) oluşturmak RAID 0 set oluşturmak için: 1. Aracın ana menüsünden, 1. Create RAID Volume maddesini seçin ve <Enter>a basın. Bu ekran görüntülenecektir.

47 2. RAID 0 setinin adını yazın ve <Enter>a basın. 3. RAID Level maddesi seçildiğinde, yukarı/aşağı ok tuşlarını kullanarak RAID 0(Stripe) seçin ve <Enter>a basın. 4. Disks maddesi seçildiğinde RAID için kullanacağınız hard diskleri seçin ve <Enter>a basın. Bu açılır pencere görünecektir. 5. Bir sürücüyü seçmek için yukarı/aşağı ok tuşlarını kullanın, ardından <Space>e basarak seçiminizi yapın. Seçtiğiniz sürücülerin yanında küçük üşgen işareti belirecektir. Seçiminizi yaptıktan sonra <Enter>a basın. 6. Aşağı/yukarı ok tuşlarını kullanarak RAID 0 dizilimi için şerit ölçüsünü belirleyin, ardından <Enter>a basın. Kullanılabilir şerit ölçü değerleri 4 KB tan 128 KB a kadardır. Normal şerit ölçüsü 128 KB dir.

48 7. RAID yığınındaki istediğiniz kapasite miktarını girerek <Enter>a basın. Normalde en çok kullanılabilir alan gösterilir. 8. Create Volume maddesi belirginleşince <Enter> a basınız. Bu ikaz görünecektir. 9. RAID yığınını oluşturup ana menüye dönmek için <Y> ye, Create Volume menüsüne geri dönmek için <N> ye basınız.

49 RAID 1 seti (yansıma) oluşturmak RAID 1 seti oluşturmak için: 1. Aracın ana menüsünden, 1. Create RAID Volume maddesini seçin ve <Enter>a basın. Bu ekran görüntülenecektir. 2. RAID 1 setinin adını yazın ve <Enter>a basın. 3. RAID Level maddesi seçildiğinde, yukarı/aşağı ok tuşlarını kullanarak RAID 1 (Mirror) seçin ve <Enter>a basın. 4. RAID yığınındaki istediğiniz kapasite miktarını girerek <Enter>a basın. Normalde en çok kullanılabilir alan gösterilir. 5. Press Create Volume maddesi belirginleşince <Enter> a basınız. Bu ikaz görünecektir. 6. RAID yığınını oluşturup ana menüye dönmek için <Y> ye, Create Volume menüsüne geri dönmek için <N> ye basınız. RAID 10 seti (RAID 0+1) oluşturmak RAID 10 seti oluşturmak için: 1. Aracın ana menüsünden, 1. Create RAID Volume maddesini seçin ve <Enter>a basın. Bu ekran görüntülenecektir.

50 2. RAID 10 setinin adını yazın ve <Enter>a basın. 3. RAID Level maddesi seçildiğinde, yukarı/aşağı ok tuşlarını kullanarak RAID10 (RAID 0+1) i seçin ve <Enter>a basın. 4. Aşağı/yukarı ok tuşlarını kullanarak RAID 0 dizilimi için şerit ölçüsünü belirleyin, ardından <Enter>a basın. Kullanılabilir şerit ölçü değerleri 4 KB tan 128 KB a kadardır. Normal şerit ölçüsü 64 KB dir. 5. RAID yığınındaki istediğiniz kapasite miktarını girerek <Enter>a basın. Normalde en çok kullanılabilir alan gösterilir. 6. Press Create Volume maddesi belirginleşince <Enter> a basınız. Bu ikaz görünecektir. 7. RAID yığınını oluşturup ana menüye dönmek için <Y> ye, Create Volume menüsüne geri dönmek için <N> ye basınız. RAID 5 seti (eşitlik) oluşturmak

51 RAID 5 seti (eşitlik) oluşturmak için: 1. Aracın ana menüsünden, 1. Create RAID Volume maddesini seçin ve <Enter>a basın. Bu ekran görüntülenecektir. 2. RAID 5 setinin adını yazın ve <Enter>a basın. 3. RAID Level maddesi seçildiğinde, yukarı/aşağı ok tuşlarını kullanarak RAID5 (parity) i seçin ve <Enter>a basın. 4. Disks maddesi seçildiğinde RAID için kullanacağınız hard diskleri seçin ve <Enter>a basın. Bu açılır pencere görünecektir. 5. Bir sürücüyü seçmek için yukarı/aşağı ok tuşlarını kullanın, ardından <Space>e

52 basarak seçiminizi yapın. Seçtiğiniz sürücülerin yanında küçük üşgen işareti belirecektir. Seçiminizi yaptıktan sonra <Enter>a basın. 6. Aşağı/yukarı ok tuşlarını kullanarak RAID 0 dizilimi için şerit ölçüsünü belirleyin, ardından <Enter>a basın. Kullanılabilir şerit ölçü değerleri 4 KB tan 128 KB a kadardır. Normal şerit ölçüsü 64 KB dir. 7. RAID yığınındaki istediğiniz kapasite miktarını girerek <Enter>a basın. Normalde en çok kullanılabilir alan gösterilir. 8. Press Create Volume maddesi belirginleşince <Enter> a basınız. Bu ikaz görünecektir. 9. RAID yığınını oluşturup ana menüye dönmek için <Y> ye, Create Volume menüsüne geri dönmek için <N> ye basınız. JMicron RAID Ayarlamaları JMicron Serial ATA kontrolcüsü ile harici Serial ATA hard disk sürücülerinde RAID 0, RAID 1 ve JBOD setleri kurabilirsiniz. RAID seti oluşturmadan önce Belirtilen maddeleri hazırlayınız: 1. Aynı model ve kapasiteye sahip iki adet SATA HDD. 2. Floppy disket (Yazma koruması kapalı) 3. Microsoft Windows işletim sistemi kurulum CD si (Windows 2000/XP) 4. İçinde JMB363 sürücüsü bulunan Anakart destek CD si RAID seti oluşturmadan önce belirtilen adımları tamamlayınız: 1. Harici Serial ATA hard disk sürücüyü sisteme bağlayınız.

53 2. BIOS tan JMicron Controller Mode maddesini [RAID] konumuna getiriniz. 3. RAID ayarlamanızı yapmak için JMB RAID BIOS aracına giriniz. 4. Windows OS kurulumu için JMB RAID sürücü disketi oluşturunuz. 5. Windows OS kurulduktan sonra JMB sürücüsünü kurunuz. JMB RAID BIOS aracına giriş 1. POSTekranında <Ctrl-J>ye basarak JBM RAID BIOS menüsüne giriniz. 2. JMB RAID BIOS menüsü görüntülenecektir. 3. Ok tuşlarını kullanarak maddeler arasında gezebilirsiniz.

54 RAID set oluşturmak 1. JMB RAID BIOS ana menüsünde, ok tuşlarını kullanarak Create RAID Disk Drive ı seçin ve <Enter>a basın. 2. Level maddesi seçiliyken, yukarı/aşağı ok tuşlarını kullanarak oluşturmak istediğiniz RAID setini seçin.

55 3. Disks maddesi seçiliyken, yukarı/aşağı ok tuşlarını kullanarak RAID setinde kullanacağınız harddiskleri seçmek için boşluk çubuğuna basın. Tüm hard diskleri seçene kadar aynı işlemi tekrarlayın. Seçilen harddisklerin yanında işareti çıkacaktır. 4. RAID yığın kapasitesinde kullanmak istediğiniz kapasite miktarını yukarı/aşağı ok tuşlarını kullanarak belirleyin. Normalde en çok kullanılabilir alan gösterilir. 5. Bittiğinde <Enter>a basarak RAID setini oluşturmayı kabul edin. İşlemden sonra bir diyalog kutusu görünecektir. Kabul etmek için <Y> ye, iptal etmek için <N>ye basınız.

56 <Y>ye basınca harddisklerdeki tüm veri silinecektir. 6. Aşağıdaki ekran çıktığında, oluşturduğunuz RAID seti hakkında detaylı bilgi görüntülenecektir. RAID setini silmek 1. JMBRAID BIOS ana menüsünde, Delete RAID Disk Drive maddesini seçmek için ok tuşlarını kullanın ve <Enter>a basın.

57 2. Boşluk çubuğunu kullanarak silmek istediğiniz RAID setini seçiniz. Seçilen setin yanında işareti belirecektir. <Del> tuşuna bakarak seti silebilirsiniz. 3. İşlemi kabul etmek istediğinize dair bir diyalog kutusu görüntülenecektir. Kabul etmek için <Y>ye; iptal etmek için <N> ye basınız. <Y>ye basınca harddisklerdeki tüm veri silinecektir. Harddiskleri non-raid olarak geri düzenlemek Başka bir RAID setinin parçası olarak oluşturulan harddisk bozuk hard disk olarak adlandırılır. Bozuk harddiski sisteme bağladığınızda, bu harddiskle yeniden RAID seti oluşturmaya çalıştığınızda JMB363 aracında bu harddiski bir RAID parçası olarak seçemezsiniz. JMB aracı ile bu bozuk RAID harddiskini kullanarak RAID seti oluşturmak için harddiski non-raid olarak yeniden düzenlemeniz gerekmektedir. Bu işlemi yaptığınızda bozuk

58 harddiskteki tüm bilgiler ve eski RAID ayarlamaları silinecektir. Harddiskleri non-raid olarak geri düzenlemek için: 1. JMB RAID BIOS ana menüsünden, ok tuşlarını kullanarak Revert HDD to non-raid maddesini seçin ve <Enter>a basın. 2. Boşluk çubuğunu kullanarak non-raid olarak geri düzenlemek istediğiniz harddiskleri seçin. Seçilen harddisklerin yanında işareti görünecektir. 3. İşlemi kabul etmek istediğinize dair bir diyalog kutusu görüntülenecektir. Kabul etmek için <Y>ye; iptal etmek için <N> ye basınız. <Y>ye basınca harddisklerdeki tüm veri silinecektir Yansıma uyuşmazlığını çözmek Yansıma uyuşmazlığı sistem açıkken RAID 1 (yansıma) kurulumunda çalışırken herhangi bir harddiskin sinyal kablosu çıktığında ve bu kablo geri takıldığında oluşur. İki harddiskte de tam olarak aynı veri bulunacağından, sistem hangi sürücünün kaynak sürücü olduğunu belirleyemez. Bu özellik ile kaynak sürücü belirlenebilir ve yansı sürücüsü geri oluşturulabilir. Yansıma uyuşmazlığını çözmek için: 1. JMB RAID BIOS ana menüsünden, ok tuşlarını kullanarak Solve Mirror Conflict maddesini seçin ve <Enter>a basın.

59 2. Boşluk çubuğunu kullanarak kaynak sürücü olarak kullanmak istediğiniz harddisk sürücüyü seçin. Seçilen harddisklerin yanında işareti görünecektir. 3. <TAB> tuşunu kullanarak, RAID Disk Drive List menüsüne geçin, geri oluşturmak istediğiniz RAID setini belirleyin ve geri dönüşüm yapmak için (Yansıma uyuşmazlığını çözmek için) <Del> tuşuna basın. Ekranın altındaki durum çubuğunda geri oluşum işlemi görünecektir. Yansı sürücüyü tamir etmek RAID 1 (yansıma) kurulumunda hard disk sinyal kablolarından herhangi biri çıkarılıp ardından geri takıldığında, yansı sürücüyü tamir etmek istediğimizi soran bir diyalog kutusu görüntülenir. Kabul etmek için <Y>ye; iptal etmek için <N> ye basınız.

60 Bu seçenek iki harddiskteki bilgileri eşitler. Yansı sürücüyü tamir etmek için: 1. JMB RAID BIOS ana menüsünden, ok tuşlarını kullanarak Rebuild Mirror maddesini seçin ve <Enter>a basın. 2. <TAB> tuşunu kullanarak, RAID Disk Drive List menüsüne geçin, tamir etmek istediğiniz RAID setini belirleyin ve tamir etmek için <Del> tuşuna basın. Ekranın altındaki durum çubuğunda tamir işlemi görünecektir. Ayarları kaydedip setup tan çıkmak JMB aracında işlemlerinizi bitirdiğinizde, ok tuşlarını kullanarak Save & Exit Setup seçin. <Enter>a basarak RAID BOS aracındaki güncel raid ayarlarınızı kaydederek çıkabilirsiniz. " Bir diyalog kutusu görüntülenir. Kabul etmek için <Y>ye; iptal etmek

61 için <N> ye basınız. RAID sürücü disketi oluşturmak Windows 2000/XP işletim sistemleri kurulumunda RAID ayarlaması yapmak için RAID sürücüsü içeren bir floppy disket gereklidir. İşletim sistemine girmeden RAID sürücü disketi oluşturmak İşletim sistemine girmeden RAID sürücü disketi oluşturmak için: 1. Bilgisayarınızı çalıştırın. 2. POST ekranındayken <Del> tuşuna basın. 3. Birincil açılış cihazı olarak optik sürücünüzü belirleyin. 4. Destek CD sini optik sürücünüze yerleştirin. 5. Değişiklikleri kaydedip BIOS tan çıkın. 6. Sistem "Press any key to boot from the optical drive." Komutunu verdiğinde bir tuşa basın. 7. Bir menü görüntülendiğinde, RAID sürücü disketi oluşturmak için <1> tuşuna basın. 8. Biçimlendirilmiş bir floppy disketi sürücüye yerleştirin ve <Enter>a basın. 9. Ekrandaki talimatları izleyerek işlemi tamamlayın. Windows ta RAID sürücü disketi oluşturmak Windows ta RAID sürücü disketi oluşturmak için: 1. Windows u başlatın. 2. Anakart destek CD sini sürücüye yerleştirin. 3. Make Disk menüsüne gidin, Intel ICHR RAID sürücü disketi oluşturmak için Intel ICHR 32/64 bit RAID Driver Disk e, JMicron JMB RAID sürücü disketi oluşturmak için Make JMicron JMB 32/64-bit RAID Driver a tıklayın. 4. Sürücüye bir floppy disket yerleştirin. 5. Ekrandaki talimatları izleyerek işlemi tamamlayın RAID sürücüsünü kurmak için:

62 1. İşletim sistemi kurulumu sırasında, Sistem "press the F6 key to install third-party SCSI or RAID driver" komutunu verecektir. 2. <F6>ya basın, ardından RAID sürücüsünü barındıran disketi sürücüye yerleştirin. 3. SCSI adaptörünü kurmak istediğinde Intel 82801GH/GM SATA RAID Controller (Desktop ICHR) ve JMicron JMB maddelerini seçtiğinizden emin olun. 4. Ekrandaki talimatları izleyerek işlemi tamamlayın. Not=Anakartınız hangi ICHR Raid sürücüsünü destekliyorsa, disketi oluşturmak için Anakartınızın desteklediği sürücüyü kullanmalısınız. Anakartın üzerindeki SATA denetleyicisinin sürücülerini barındıran bir disket hazırlamanız. Bu sürücüler anakartınızın CD'sinde vardır. Mustafa İRDEM ARALIK 2006 Kaynaklar: Bölüm: MediaShield ve Via Tech RAID uygulamaları 4-MediaShield Depolama Teknolojisi NVIDIA chipseti kullanan anakartlarda RAID özelliği sadece SATA girişleri için kullanılabiliyor. Bunların hepsine MediaShield teknolojisi adı verilmiş ve RAID yapılandırması için basit bir sihirbaz yardımı sunuluyor. Ayrıca yazılım, bozulmuş olan diski görsel olarak belirtiyor yani program hangi girişte sorun olduğunu size gösteriyor. NVIDIA Media Shield RAID konfigürasyonları Anakart RAID ayarlanabilir Serial ATA hard disk sürücülerini konfigüre etmenize izin veren Media Shield, Silicon Image Sil3132 ve NVIDIA nforce 590 SLI Southbridge RAID kontrolcüleri ile gelir. NVIDIA Chipset aşağıdaki RAID konfigürasyonlarını destekler. RAID 0 (Data striping) iki benzer hard disk sürücüsünün verisini sıralı yığın şeklinde paralel olarak okuyup yazmaya uygun şekle getirir. İki hard disk tek sürücü imiş gibi aynı işi yaparlar devamlı veri transfer oranı ile veri erişim ve depolanmasını artırarak yalnız başına tek diski ikiye çoğaltır. Bu kurulum için iki yeni benzer hard disk sürücüsü önerilir. RAID 1 (Data mirroring) Bir sürücüden diğerine verinin benzer kopyasını ve muhafazasını alır. Eğer bir sürücü hata verir ise disk tanzim yönetim yazılımı tüm

63 uygulamaları diğer sürücüdeki tam veri kopyasını içeren kurtarma diskine yönlendirir. Bu RAID konfigürasyonu veri koruması ve mevcut sistemin hata dayanıklılığını artırmayı sağlar. İki yeni sürücü ya da varolan sürücü ve bu kurulum için yeni bir sürücü kullanınız. Yeni sürücü aynı boyutta ya da varolan sürücüden büyük olmalıdır. RAID 0+1 data striping ve data mirroring i denklik(fazlalık veri) olmadan hesaplayabilecek ve yazabilecektir. RAID 0+1 ile yapılandırma yapıldığında RAID 0 ve RAID 1 yapılandırmalarının tüm özelliklerinden faydalanılır. Bu kurulum için dört yeni hard disk sürücüsü ya da var olan sürücü ve üç yeni sürücü kullanınız. RAID 5 veri ve denklik bilgisinin her ikisini üç ya da daha fazla hard disk sürücüsüne böler. RAID 5 konfigürasyonunu HDD performansı, hata dayanıklılığı ve yüksek depolama kapasitesi gibi daha iyi avantajları içerir. RAID 5 konfigürasyonu analiz işlemi, bağlantısal veritabanı uygulamaları, yatırım kaynak planlama ve diğer iş sistemleri için en iyi verime sahiptir. Bu kurulum için minimum üç benzer hard disk sürücü kullanınız. JBOD (Spanning (Karışlamak) ) diskleri bir araya toplamanın yerine geçer ve henüz RAID konfigüre edilmemiş hard disk sürücülere müracaat eder. Bu konfigürasyon işletim sisteminde tek bir disk varmış gibi görünerek benzer veriyi birçok disk üzerinde tutar. Karışlamak ayrı bağımsız diskler üzerinden herhangi bir avantaj sağlamaz ve hata dayanıklılığı yada diğer RAID performans yararlarını sağlamaz. NVIDIA Media Shield RAID Programına girmek Anakart Serial ATA hard disk sürücüleri destekler. En iyi performans için disk birliği oluştururken aynı model ve kapasiteye sahip benzer sürücüleri kurunuz. BIOS RAID maddelerini ayarlamak Hard disk sürücüleri kurduktan sonra RAID konfigürasyonunu ayarlamadan önce BIOS da gerekli RAID maddelerinin ayarlandığından emin olunuz. BIOS RAID maddelerini ayarlamak için: 1. Sistemi açın ve BIOS kurulum programına girmek için POST esnasında Del e basınız. 2. BIOS da RAID Enabled maddesini Enabled yapınız. 3. RAID olarak konfigüre etmek istediğiniz SATA sürücü(leri) seçiniz ve aktifleştiriniz. 4. Değişikliklerinizi kaydediniz ve kurulumdan çıkınız. CMOS temizlendikten sonra NVRAID ayarlarınızı tekrar girdiğinizden emin olunuz. Aksi halde sistem RAID kurulumunuzu algılamayacaktır. NVIDIA RAID programına girmek 1. Bilgisayarınızı açınız. 2. POST esnasında programın ana menüsünü görüntülemek için F10 a basınız.

64 Ekranın altındakiler dolaşım tuşlarıdır. Bu tuşlar menü seçenekleri üzerinde hareket etmenize ve seçmenize olanak sağlar. Bir RAID yığını oluşturmak RAID yığını oluşturmak için: 1. NVIDIA RAID programı Define a New Array menüsünden RAID Mode u seçiniz ve Enter a basınız. Aşağıdaki alt menü belirir. RAID modunu seçmek için yukarı aşağı ok tuşlarını kullanınız ardından Enter a basınız. 2. TAB a basıp Striping Block u seçiniz ardından Enter a basınız. Aşağıdaki alt menü belirir.

65 Eğer Striping yada Stripe Mirroring i seçmişseniz RAID 0 düzeniniz için yukarı aşağı ok tuşlarını kullanarak ayırma boyutunu seçiniz ardından Enter a basınız. Varolan değerler 8 KB ile 128 KB arasındadır. Varsayılan seçim 128 KB dır. Ayırma değeri planlanan sürücü kullanımına bağlı olarak seçilmelidir. 8/16 KB düşük disk kullanımı 64 KB tipik disk kullanımı 128 KB performans disk kullanımı NOT: Server sistemleri için düşük düzen blok boyutunu kullanmanızı öneririz. Temel olarak ses ve görüntü düzenleme için kullanılan multimedya bilgisayar sistemleri için en iyi performans elde etmede yüksek düzen blok boyutunu kullanmanızı öneririz. 3. Free Disks alanını seçmek için TAB a basınız. Düzen disklerini atamak için sağ sol ok tuşlarını kullanınız. 4. RAID seti oluşturmak için F7 ye basınız. Aşağıdaki mesaj kutusu belirir. 5. Seçili diskleri temizlemek için Y ye basınız yada diskleri temizlemeden uygulamak için N ye basınız. Aşağıdaki ekran belirir. Bu seçeneği kullanırken dikkat ediniz. RAID sürücülerinizdeki tüm veri kaybolabilir.

66 Ekranın altında yeni dolaşım tuş takımları gösterilmiştir. 6. Ayarları kaydetmek ve çıkmak için Ctrl+X e basınız. RAID düzenini yeniden oluşturmak RAID düzenini yeniden oluşturmak için: 1. Array List menüsünden yukarı aşağı ok tuşlarını kullanarak RAID düzenini seçiniz ardından Enter a basınız. RAID Array detayları belirir.

67 Ekranın altında yeni dolaşım tuş takımları gösterilmiştir. 2. RAID düzenini yeniden ayarlamak için R ye basınız. Aşağıdaki ekran belirir.

68 3. Yeniden ayarlanacak RAID düzenini seçmek için yukarı aşağı ok tuşlarını kullanınız ardından F7 ye basınız. Aşağıdaki onaylama ekranı belirir. 4. Yeniden ayarlama düzenine başlamak için Enter a yada iptal için Esc e basınız. 5. Yeniden ayarlama işleminden sonra Array listesi menüsü belirir. RAID düzenini silmek RAID düzenini silmek için: 1. Array List menüsünden RAID düzenini seçmek için yukarı aşağı ok tuşlarını kullanınız ardından Enter a basınız. RAID Array detayları belirir.

69 Ekranın altında yeni dolaşım tuş takımları gösterilmiştir. 2. Bir RAID düzeni silmek için D ye basınız. Aşağıdaki onaylama mesajı belirir. 3. Düzeni silmek için Y ye yada iptal etmek için N ye tıklayınız. Bu seçeneği kullanırken dikkat ediniz. RAID sürücülerinizdeki tüm veri kaybolabilir. 4. Eğer Yes i seçmişseniz Define a New Array menüsü belirir. Disk verisini temizlemek Disk verisini temizlemek için: 1. Array List menüsünden RAID düzenini seçmek için aşağı yukarı ok tuşlarını kullanınız ardından Enter a basınız. RAID Array detayları belirir.

70 Ekranın altında yeni dolaşım tuş takımları gösterilmiştir. 2. Diski temizlemek için C ye basınız. Aşağıdaki onay mesajı belirir. 3. Disk verisini temizlemek için Y ye yada iptal etmek için N ye basınız. Bu seçeneği kullanırken dikkat ediniz. RAID sürücülerinizdeki tüm veri kaybolabilir. Silicon Image RAID konfigürasyonları Silicon Image RAID kontrolcüsü RAID 0, RAID 1 ve JBOD konfigürasyonlarını destekler. Disk düzeni konfigüre etmek için Silicon Image RAID programını kullanınız. Dıştan takmalı Serial ATA (E-SATA) hard diskleri kurmak RAID konfigürasyonu için Dıştan takmalı SATA hard diskleri kurmak: 1. E-SATA sinyal kablolarının bir ucunu arka paneldeki yuvaya bağlayınız. 2. E-SATA sinyal kablosunun diğer ucunu da dıştan takmalı SATA disk sürücüsüne

71 bağlayınız. Bu bölümdeki kurulum işlemi sadece referans amaçlıdır detaylı kurulum bilgisi için dıştan takmalı sürücünüzle gelen kullanım klavuzuna başvurunuz. RAID BIOS maddelerini ayarlamak Hard disk sürücülerini kurduktan sonra RAID konfigürasyonunuzu ayarlamadan önce BIOS daki gerekli RAID maddelerinin ayarlanmış olduğundan emin olunuz. BIOS RAID maddelerini ayarlamak için: 1. Sistemi açınız ve BIOS kurulum programına girmek için POST esnasında Del e basınız. 2. BIOS da Advanced Onboard Device Configuration menü maddesinden Silicon SATAII Controller maddesini RAID mod a ayarlayınız. Detaylar için "4.5.4 Onboard Devices Configuration " bölümüne bakınız. 3. Değişikliklerinizi kaydediniz ve kurulumdan çıkınız. Silicon Image Array Management yazılımını çalıştırmak Windows XP den Başlat tuşuna tıklayarak Tüm programlar Silicon Image Sam ı seçerek Silicon Image Array Management yazılımını çalıştırınız. Silicon Image SATARaid RAID konfigürasyonu hakkında detaylar için anakart destek DVD nizdeki "Sil3132 User Guide" a başvurunuz. Silicon Image BIOS RAID konfigürasyon programına girmek Silicon Image BIOS RAID konfigürasyon programına girmek için: 1. Bilgisayarınızı açınız. 2. POST esnasında Ctrl+S yada F4 e basınız. Bu bölümde gösterilen RAID BIOS kurulum ekranları sadece referans içindir ekranınızdaki maddelerle tam olarak uyuşmayabilir. Üst sol köşedeki Main Menu uygulanacak operasyonu seçmenize olanak sağlar. Main

72 Menu seçenekleri aşağıda belirtilmiştir: Create RAID set Yeni bir RAID kalıtı oluşturur ya da sürücüleri parçalara ayırır. Delete RAID set Bir RAID oluşumunu siler ya da sürücü parçalarını birleştirir. Rebuild RAID1 set RAID 1 oluşumunu yeniden inşa eder (örneğin değiştokuş sürücüleri). Resolve Conflicts RAID ayarında bozukluk olan sürücüleri otomatik olarak eski durumuna getirir. Low Level Format Sürücüye referans çizgisi numunesi oluşturur. Diski formatlamak sürücüde daha önce depolanmış tüm veriyi siler. Logical Drive Info Herbir RAID kurulumunun mevcut konfigürasyonunu gösterir. Ekranın üst sağ köşesindeki yardım mesaj kutusudur. Mesaj herbir menü maddesinin fonksiyonunu tanımlar. Ekranın altındaki açıklamalar kutusudur. Açıklamalar kutusundaki tuşlar kurulum menü seçenekleri boyunca dolaşmanıza izin verir. Aşağıda açıklamalar kutusundaki tuşlar ve karşılık gelen fonksiyonları bulunmaktadır. ^, v : Diğer maddeyi Seç/Hareket et ESC : Önceki Menü Enter : Seç Ctrl-E : Çıkış RAID 0 kurulumu oluşturmak (Striped(ayrıştırılmış)) RAID kurulumu oluşturmak için: 1. Silicon Image konfigürasyon programı ana menüsünden Create RAID kurulumunu seçiniz ardından seçenek menüsünü görüntülemek için Enter a basınız. 2. RAID 0 ı seçiniz ardından aşağıdakini görüntülemek için Enter a basınız.

73 3. Tasarladığınız konfigürasyon metodunu seçiniz. Otomatik konfigürasyon a. Auto Configuration u seçiniz ve Enter a basınız. b. Program RAID boyutunu girmeniz için bir mesaj gösterir aşağı yukarı ok tuşlarını kullanarak RAID boyutunu ayarlayınız ardından Enter a basınız. c. Onaylamak için Y ye Main Menu ye dönmek için N ye basınız. Varsayılan olarak otomatik konfigürasyon ayırma boyutunu 64K ya ayarlar ve kurulu fiziksel sürücülere bağlı olarak mantıksal sürücüler ayarlar. El ile konfigürasyon a. Manual configuration u seçiniz ve Enter e basınız. Aşağıdaki açılır menü belirir. b. Yukarı yada aşağı ok tuşlarını sürücü kullanımınıza uygun yığın boyutunu seçmek için kullanınız ardından Enter a basınız. NOT: Server sistemleri için düşük düzen blok boyutunu kullanmanızı öneririz. Temel olarak ses ve görüntü düzenleme için kullanılan multimedya bilgisayar sistemleri için en iyi performans elde etmede yüksek düzen blok boyutunu kullanmanızı öneririlir. c. Seçim çubuğu Physical Drive menüsüne hareket eder. Yukarı aşağı ok tuşlarını kullanarak sürücüyü seçiniz ardından RAID kurulumunun ilk sürücüsünü ayarlamak için Enter a basınız.

74 d. Basamak c yi ikinci, üçüncü ve dördüncü sürücüyü ayarlamak için tekrarlayınız. Varolan sürücü sayısı sisteminize kurulu ve sisteminizde aktifleştirilmiş fiziksel sürücülere bağlıdır. e. Program RAID boyutunu girmeniz için bir mesaj gösterir aşağı yukarı ok tuşlarını kullanarak RAID boyutunu ayarlayınız ardından Enter a basınız. f. Onaylamak için Y ye Main Menu ye dönmek için N ye basınız. RAID 1 kurulumu oluşturmak (Mirrored(Yansıtılmış)) RAID 1 kurulumu oluşturmak için: 1. Silicon Image konfigürasyon programı ana menüsünden Create RAID i seçiniz ardından Enter a basınız. Aşağıdaki alt menü belirir. 2. Aşağıdakini görüntülemek için RAID 1 i seçiniz ardından Enter a basınız.

75 3. Tasarladığınız konfigürasyon metodunu seçiniz. Otomatik konfigürasyon a. Auto Configuration u seçiniz ve Enter a basınız. b. Program RAID boyutunu girmeniz için bir mesaj gösterir aşağı yukarı ok tuşlarını kullanarak RAID boyutunu ayarlayınız ardından Enter a basınız. c. Onaylamak için Y ye Main Menu ye dönmek için N ye basınız. Otomatik konfigürasyon mevcut disk verisinin kopya yedeğini almadan RAID 1 i kurar. Tek hard disk sürücüsünü RAID 1 e ayarlarken Manual konfigürasyonun kullanımı önerilir. El ile konfigürasyon a. Manual configuration u seçiniz ve Enter a basınız. Seçim çubuğu Physical Drive menüsüne hareket eder. b. Yukarı aşağı ok tuşlarını kullanarak kaynak sürücüyü seçiniz ve Enter a basınız.

76 c. Hedef sürücüyü seçmek için Yukarı aşağı ok tuşlarını kullanarak kaynak sürücüyü seçiniz ve Enter a basınız. d. Kaynak ve hedef sürücüleri seçtikten sonra aşağıdaki açılır menü görünür. Create with data copy seçeneği kaynak sürücüden yansıtılan sürücüye mevcut veriyi kopyalamanıza olanak sağlar. Kaynak sürücünüzde önemli verileriniz var ise Create with daha copy yi seçiniz. Create without data copy seçeneği Mirrored kurulumunun disk kopyalama özelliğini kapatır. Eğer Create without data copy i seçmişseniz RAID 1 kurulumu içeriklerinin uyumluluğunu garanti etmek için tekrar bölünmeli ve tekrar formatlanmalıdır. e. Eğer Create with daha copy yi seçmişseniz aşağıdaki açılır menü belirir. Online kopyalama seçeneği otomatik olarak kaynak sürücüye veriyi yazarken arka planda hedef sürücüye kopyasını alır. Offline copy seçeneği kaynak sürücüden hedef sürücüye içerikleri şimdi kopyalamanıza izin verir. f. Tasarlanan kopyalama metodunu seçmek için aşağı yada yukarı ok tuşlarını

77 kullanınız ardından Enter a basınız. g. Program RAID boyutunu girmeniz için bir mesaj gösterir aşağı yukarı ok tuşlarını kullanarak RAID boyutunu ayarlayınız ardından Enter a basınız. h. Onaylamak için Y ye Main Menu ye dönmek için N ye basınız. Eğer daha önceden offline copy i seçmişseniz kopyalama işlemi meydana gelir. CONCATENATION kurulumunu oluşturmak CONCATENATION kurulumunu oluşturmak için: 1. Silicon Image konfigürasyon programı ana menüsünden Create RAID kurulumunu seçiniz ardından Enter a basınız. 3. Alt menüden CONCATENATION u seçiniz ardından Enter a basınız. 3. Seçili araç çubuğu Physical Drive menüsüne hareket eder. RAID kurulumu için sürücü ayarlamak için sürücüyü seçiniz ardından Enter a basınız. 4. Program RAID boyutunu girmeniz için bir mesaj gösterir aşağı yukarı ok tuşlarını kullanarak RAID boyutunu ayarlayınız ardından Enter a basınız.

78 5. Onaylamak için Y ye Main Menu ye dönmek için N ye basınız. Tek Serial ATA sürücüsü kullanırken CONCATENATION kurulumunu konfigüre ediniz aksi halde sistem sürücüyü algılamayacaktır Windows altında SATARAID5 GUI programını kullanarak RAID kurulumu oluşturabilirsiniz. RAID sürücü diski oluşturmak RAID kurulumunu içeren RAID sürücülü bir floppy disk Windows 2000/XP işletim sistemi kurulumu esnasında gereklidir. RAID sürücü diskini oluşturmak için: 1. CD-ROM sürücüsüne anakart destek DVD sini yerleştiriniz. 2. Make Disk sekmesini seçiniz. 3. Make Disk menüsünden oluşturmak istediğiniz RAID sürücü diskini seçiniz yada destek DVD si içeriğini sürücü diski programını bulmak için araştırınız. Detaylar için "5.2.4 Make Disk menüsü" bölümüne başvurunuz. 4. Floppy disk sürücüsüne floppy diski yerleştiriniz. 5. İşlemi tamamlamak için gelen ekran bilgisini takip ediniz. 6. Bilgisayar virüsü bulaşmasını önlemek için floppy diskini yazma korumasına ayarlayınız. RAID sürücüsünü kurmak için: 1. OS kurulumu esnasında sistem sizi üçüncü parti SCSI yada RAID sürücüsünü kurmak için F6 ya basmanız için uyarır. 2. F6 ya basınız ardından RAID sürücüsünü içeren floppy diski floppy disk sürücüsüne yerleştiriniz. 3. İşlemi tamamlamak için gelen ekran bilgisini takip ediniz. 5-VIA CHİPSETLİ ANAKARTLARDA VIA TECH RAID AYARLAMALARI Bu Chipset ile aşağıdaki RAID ayarlamalarını yapabilirsiniz. RAID 0 (Veri şeritleme) iki benzer hard disk sürücünün verileri paralel şekilde okumasına ve yazmasına imkan sağlar. İki hard disk, tek hard diske göre aynı işte daha performanslı çalışacaktır. Veriye ulaşım hızı artacaktır. Bu kurulum için iki adet ve birbiri ile aynı özelikte hard disk gerekmektedir. RAID 1 (Veri yansıtma) bir sürücüden diğer sürücüye veri kopyalama ve koruma esasıyla çalışır. Bir sürücü arızalandığında, disk düzenleme yönetimi yazılımı, çalışan diskteki tüm uygulamaları yöneterek verinin diğer diske tam kopyalandığını denetler. Bu RAID ayarlaması verilerin korunması ve sistemde arıza toleransını düşürmeyi amaçlar. Bu kurulum için iki yeni sürücü ya da kullandığınız sürücünün aynısı yeni bir sürücü gerektirir. Yeni sürücüler aynı kapasitede olmalı ya da yeni aldığınız sürücü kullandığınız sürücüden büyük olmalıdır. JBOD (Karışlamak) diskleri bir araya toplamanın yerine geçer ve henüz RAID konfigüre edilmemiş hard disk sürücülere müracaat eder. Bu konfigürasyon işletim sisteminde tek bir disk varmış gibi görünerek benzer veriyi birçok disk üzerinde tutar.

79 Karışlamak ayrı bağımsız diskler üzerinden herhangi bir avantaj sağlamaz ve hata dayanıklılığı ya da diğer RAID performans yararlarını sağlamaz. Not: Eğer RAID ayarlaması yapılmış harddisklerden sistem açmak istiyorsanız, harddisklerinize işletim sistemi kurmadan önce destek CD'sinden RAID sürücüsünü floppy diskete hazırlayınız. RAID sürücü disketi oluşturmak Windows 2000/XP işletim sistemleri kurulumunda RAID ayarlaması yapmak için RAID sürücüsü içeren bir floppy disket gereklidir. VIA RAID sürücü disketi oluşturmak için: 1. Anakart destek CD sini optik sürücüye yerleştirin. 2. Make Disk menüsüne gidin, Make VIA VT8237 RAID Driver Disk maddesine tıklayarak sürücü disketini oluşturun. 3. Sürücüye bir floppy disket yerleştirin. 4. Ekrandaki talimatları izleyerek işlemi tamamlayın. RAID sürücüsünü kurmak için: 1. İşletim sistemi kurulumu sırasında, Sistem "press the F6 key to install third-party SCSI or RAID driver" komutunu verecektir. 2. F6ya basın, ardından RAID sürücüsünü barındıran disketi sürücüye yerleştirin. 3. Ekrandaki talimatları izleyerek işlemi tamamlayın. VIA Tech RAID BIOS Aracı nı başlatmak 1. Bilgisayarı çalıştırın. 2. POST ekranında, Tab tuşuna basarak VIA RAID ayarlama aracına girin. Create Array VIA RAID BIOS aracı ana menüsünden, Create Array maddesini seçin ve Enter a basın.

80 RAID 0 for performance 1.Create array menüsünden, Array Mode maddesini seçin ve Enter a basın. RAID seçenekleri açılır pencerede görüntülenecektir. 2. RAID 0 for performance maddesini seçin ve Enter a basın. Bu noktada, Auto Setup for Performance maddesini seçerek RAID setinin otomatik oluşturulmasını sağlayabilirsiniz. Eğer otomatik kurulumu seçecekseniz maddeleri takip edin. Seçmeyecekseniz 5. adım ile devam edebilirsiniz. 3. Auto Setup for Performance maddesini seçin ve Enter a basın. Aşağıdaki karşılama mesajı görüntülenecektir 4. Y tuşuna basarak kabul edin ya da N tuşuna nasarak ayarlama seçeneklerine geri

81 dönün. Y tuşuna bastıysanız 9. adımdan devam edebilirsiniz. 5. Hard disk sürücülerini seçin ve Enter a basın. Yön tuşlarına basarak sürücüyü seçebilisiniz, ardından Enter a basarak seçilen sürücüyü işaretleyebilirsiniz. 6. Block Size maddesini seçin ve Enter a basın. Aşağıdaki mesaj görüntülenecektir. 7. Start Create Process maddesini seçin ve Enter a basın. Aşağıdaki mesaj görüntülenecektir 8. Y tuşuna basarak kabul edin ya da N tuşuna nasarak ayarlama seçeneklerine geri dönün. 9. Esc tuşuna basarak ana menüye dönün. RAID 1 for data protection 1.Create array menüsünden, Array Mode maddesini seçin ve Enter a basın. RAID seçenekleri açılır pencerede görüntülenecektir