Kızamıkta Güncel Durum

Transkript

1 Kızamıkta Güncel Durum Prof. Dr. Gülbin Gökçay Đstanbul Üniversitesi Çocuk Sağlığı Enstitüsü ve Đstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı

2 Kızamık epidemiyolojisi Etkeni RNA virusu, tek konak insan. Klinik bulgular: ateş, döküntü (immun sistemi baskılanmışlarda olmayabilir), konjonktivit, burun akıntısı Kolay bulaşır. Döküntüler başlamadan 3-4 gün önce ve döküntüler görüldükten sonraki ilk 4 gün bulaştırıcı. Đmmun sistemi baskılanmışlarda bu süre uzayabilir. Bazı kişilerde daha hafif seyredebilir

3

4

5

6

7 Kızamık epidemiyolojisi Küçük çocuklarda komplikasyon daha kolay gelişir. Bağışıklık sistemini kolay baskılar Komplikasyonlar: Orta kulak iltihabı, otit, pnömoni, sıklıkla beyin hasarı ile sonlanan ensefalit (1000 kızamık vakasında bir), ölüm (1000 kızamık vakasında 1-3), SSPE (nadir) 7-10 yıl sonra ortaya çıkabilir

8 Tanı: Kızamık epidemiyolojisi IgM : Döküntülerin ilk üç gününde negatif olabilir, Bir ay kadar pozitif kalabiliyor Aşılılarda pozitiflik kısa süreli olabiliyor ancak kolay kayboluyor. IgG de belirgin artış Virus izolasyonu

9 Kızamık epidemiyolojisi Tedavi: DSÖ kızamık geçiren tüm çocuklara A vitamini öneriyor. Cochrane analizi (Huiming Y et al. 2005) iki gün A vitamini kullanımının mortalite ve morbiditeyi azalttığını gösteriyor. >12 ay IU 6-11 ay IU <6 ay IU Korunma: Aşı Đmmunglobulin

10 Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak (KKK) aşısı Canlı aşıdır. Subkütan yapılır. Gebelerin çocuklarına aşı yapılmasında sakınca yoktur. Jelatin, neomisin ve tavuk embriyosunda pasajlarla üretilen tipleri yumurta antijeni içerir Yumurta yedikten sonra alerjik döküntüsü olanlarda aşı yapılmasında sakınca yoktur. Hastalığı geçirmiş bir kişinin aşı olması sorun yaratmaz. Aşı uygulaması için üst yaş sınırı yoktur

11 Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak aşısı Aşıdan sonra anafilaksi gelişimi milyon dozda birdir. Aşıya bağlı SSPE bildirilmemiştir. Hastalığın ve salgınların önlenmesi için zamanında aşılanma çok önemli 12.aydaki uygulamadan sonra % oranında bağışıklık gelişir. Maternal antikorların varlığında birincil aşılama başarısızlığının sıklığı artar. Son araştırmalar maternal antikorların 2-3 ayda kaybolduğunu göstermektedir (Leuridan E et al BMJ 2010) Tam korunma için bir yaşından sonra iki doz uygulaması gerekli

12 Kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısı Salgın durumlarında 6.aydan sonra uygulanabilir. Temastan sonra ilk 72 saatte aşılama koruyucu olabilir. Aşıdan 5-10 gün sonra olguların %5-15 inde 2-3 gün süren yüksek ateş ve döküntü gelişebilir. Ancak bu durum bulaştırıcı değildir. Aşı öncesi tüberkülin testi yapmak şart değildir. Ancak yapılacaksa aşı ile aynı anda ya da aşıdan 4 hafta sonra yapılmalıdır.

13 Kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısı kontrendikasyonları Neomisin ya da jelatine karşı anafilaktik reaksiyon Yumurtaya karşı anafilaktik reaksiyon Gebelik Malign hastalıklar Đmmun yanıtın baskılandığı durumlar

14 Kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısı önlem alınarak uygulanacak durumlar Yakın zamanda kan ürüni almış olmak Trombositopeni ya da trombositopenik purpura öyküsü

15 Toplumlarda bir aşı uygulama sürecinde yaşanananlar * Vaccine 2004 Plotkin den alınmıştır

16 En fazla tartışılan bazı aşı suçlamaları Kızamık aşısı ve SSPE (Türkiye) Kızamık aşısı ve otizm (Đngiltere)

17 Kızamık aşısı ve SSPE Kızamık aşısına bağlı gelişen SSPE vakası yoktur. Beyin biopsileri ile yapılan moleküler çalışmalarda daima vahşi virus saptanmıştır. Campbell H, Andrews N, Brown KE, Miller E. Review of the effect of measles vaccination on the epidemiology of SSPE. International Journal of Epidemiology 2007;36:

18 Kızamık aşısı ve SSPE Bölgeler SSPE insidansı (milyonda) Kızamık aşı yüzdesi Batı Doğu Güney Kuzey Orta

19 Kızamık aşısı ve otizm Wakefield ve arkadaşları tarafından 12 çocuk üzerinde yürütülen bir araştırmanın sonuçlarına göre kızamık-kızamıkçıkkabakulak aşı uygulaması ile otizm gelişmesi arasında bir ilişki olabileceği öne sürülmüş Wakefield AJ, Murch SH, Anthony A, et al. Iieallymphoid-nodular hyperplasia,non-specific colitis, and pervasive developmental disorder in children. Lancet 1998;351(637):641

20 Kızamık aşısı ve otizm Araştırma yayınlandıktan 6 yıl sonra makalenin 13 yazarının 10 tanesi bu sonuca varmanın doğru olmadığını açıklayarak makaleden isimlerini çektiklerini belirttiler Murch SH, Anthony A, Casson DH, Malik M, Berelowitz M, 3 Dhillon AP, et al. Retraction of an interpretation. Lancet 2004;363:750.

21 Kızamık aşısı ve otizm Son olarak Lancet yayın kurulu Wakefield ve arkadaşları tarafından yapılan çalışmanın yönteminde bir çok sorunun bulunduğu ve etik açıdan eksikliklerinin olduğu için makalenin iptal edildiğini açıklamıştır. Editors of the Lancet. Retraction ileal-lymphoid-5 nodular hyperplasia, non-specific colitis, and pervasive developmental disorder in children. Lancet 2010;375:445.

22 Avrupa da 2011 yılı kızamık vakaları (n=30 567) ve iki doz aşılanma oranı* (2010 CISID)

23 Avrupa ülkelerinde kızamık ( kişide vaka sayısı), 2011 (n=30 567)

24 Avrupa ülkelerinde kızamık, 2012 Kızamığa bağlı 9 ölüm var. Bunların altısı Fransa da Vakaların % 90 ını ergenler ve erişkinler Vakaların % 84 ünde aşılanma durumu biliniyor. % 82 si hiç aşılanmamış % 13 tek doz aşılı % 4 iki doz aşılı

25 Avrupa ülkelerinde kızamık, 2012 Dünya Sağlık Örgütü başta Avrupa ülkeleri olmak üzere tüm ülkelere bu konuda önlem almaları için çağrıda bulundu. Fransa Kızamık aşılaması için kampanya başlattı Yuvalara giden çocuklara 9.ayda aşılama ve iki yaşa kadar tekrar Doğumu 1980 sonrası olanlara iki doz aşı

26 Kızamık aşısı ve otizm MroŜek-Budzyn ve arkadaşları tarafından yürütülen bir vaka kontrol çalışması otizm tanısı almış ve yaşları 2-15 arasında değişen 96 çocuk ile yaş ve cinsiyet açısından eşleştirilmiş 192 sağlıklı çocuğun verileri değerlendirilmiş Kızamık aşılamasının otizmle ilişkili olmadığı sonucuna varılmıştır MroŜek-Budzyn D, Kiełtyka A, Majewska R, Lack of Association Between Measles-Mumps-Rubella Vaccination and Autism in Children. Pediatr Infect Dis J 2010;29:

27 Temaslılar tanımı Olası/kesin vakayla bulaştırıcı olduğu dönemde, aşağıdaki epidemiyolojik ilişkisi olan kişilerdir. Tüm hane halkı Vaka ile aynı yerde uyuyanlar (hastane, yatılı okul, askeriye) Vaka ile aynı sınıfı, okulu, günlük bakımı alan çocuk/yetişkinler Vaka ile aynı yerde bekleyenler (hastanede bekleme odasındaki hastalar ve hasta yakınları) ve aynı konsültasyon odasında vakanın görülmesinden sonraki 2 saat içinde muayene olanlar) Vaka ile aynı iş/eğitim biriminde bulunup vaka ile ortak alanı paylaşmış olan kişiler Vaka ile aynı uçakla seyahat edenler arasında, aynı sırada ya da 2 sıra arka ve önünde oturanlar Vakanın dolaştığı ortak alanda (sinema, alışveriş merkezi, restoran, toplu taşıma araçları vb) aynı zamanda bulunan diğer kişiler

28 Kızamık salgınında aşı uygulamaları Toplumda hassas gruplar aşılanır. Aşılanmayacak durumda olanların son vakadaki döküntüden iki hafta sonrasına kadar toplu yerlere girmesi önlenir

29 KIZAMIK TÜRKĐYE YE GERĐ DÖNDÜ

30 Đstanbul da KızamK zamık k Salgını 2011 Türkiye yıllardan beri yaptığı uğraşlar sonucunda kızamık eliminasyonu çalışmalarına başlamıştı. Kızamık eliminasyon çalışmalarına göre makulopapüler döküntüsü olan her olgunun ateşi olsun ya da olmasın bildirimi gerekiyordu ve bu bildirim oranının kişide bir oranında olması gerekiyordu. Ancak:

31 Đstanbul da KızamK zamık k Salgını tarihinde Kızamık bildirimi oldu de iki hastaya ait kan örneğinde Kızamık IgM pozitifliği olduğu bildirildi Bildirimi yapılan vaka sayıları giderek arttı Đlk vakalar dışındakilerde genelde yurtdışı temas öyküsü yoktu bunlar artık yerli vaka olarak kabul edildi.

32 Đstanbul da ve TürkiyeT rkiye de KızamK zamık 2012 Önce Đstanbul da 29 Haziran 2012 de tekrar kızamık bildirimi oldu. Ardından Türkiye nin çok sayıda ilinden kızamık vakaları bildirilmeye başlandı

33 Salgın n durumunda yapılmas lması gerekenler Şüpheli vakanın bildirimi Temaslı izlemi ve aşı uygulaması Hastane personelinin aşılanması Tüm sağlık kuruluşlarının vaka yönetimi ve salgındaki gelişmeler konusunda bilgilendirilmesi Günlük döküntülü hastalık sürveyansı Eksik kızamık aşılarının tamamlatılması Hassas grupların aşılanması

34 Salgında kızamık vaka bildirimi Olası vakaların hepsinin bildirimi bekleniyor

35 Tarih ve Sayılı Kızamık, Kızamıkçık ve Konjenital Kızamıkçık Sendromu Sürveyansı Daimi Genelgesi

36 Ulusal Kızamık Sürveyansı Akış Şeması Aile Hekimi Sıcak vaka olup olmadığını değerlendir Sıcak vaka değil Sıcak Vaka Đdrar ve nazofarengeal sürüntü de al ve gönder Đhbar Hastaneler/Özel Sağlık Kuruluşları Vaka Bildirim ve Lab Đstek ve Sonuç Formunu doldur Vaka Đnceleme Formunu doldur Serum gönder, sıcak vakaysa idrar ve nazofarengeal sürüntü de al ve gönder Đhbar TSM Salgın incelemesi başlat Vaka Bildirim ve Lab Đstek ve Sonuç Formu Vaka inceleme formları tamamlanır tamamlanmaz Örnekleri formlarıyla (haftada iki kez) gönder Vaka Cetveli oluştur (ayda 2 kez) gönder Vaka Bildirim ve Lab Đstek ve Sonuç Formunu ve Vaka Đnceleme Formunu doldur. Serum al ve gönder Đl Halk S. Laboratuvarı IgM (-) IgM (+) Halk Sağlığı Müdürlüğü Vaka Bildirim ve Lab Đstek ve Sonuç Formu Haftada 2 kez numune gönder Sıcak vakaysa hemen gönder Đzolasyon için örnek iste ve gönder Vaka Bildirim ve Lab Đstek ve Sonuç Formu BHSL na Haftalık Formunu gönder Aktif sürveyans bildirim Vaka Đnceleme Formu (son sınıflama) Đl Vaka Cetveli oluştur ve ayda 2 kez gönder Đhbar Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Aşı ile Önlenebilir Hast.Daire Başk. Döküntüden sonraki ilk 3 gün içerisinde alınmış ise tekrarlanacak Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Mikrobiyoloji Ref. Lab. D.B. Genotip tayini DSÖ

37 Kızamık k Vaka Tanımlar mları Kızamık için Klinik Tanımlama (Olası Vaka) 38 o C den yüksek ateş ve Makülopapüler döküntü ve Öksürük veya burun akıntısı veya konjunktivit ile karakterize hastalık. Kızamık Tanısı için Gerekli Laboratuvar Kriterleri (Kesin Vaka) Kızamığa özgü IgM antikoru saptanması veya Kızamık virüs izolasyonu veya RT -PCR ile kızamık viral RNA saptanması veya 2-4 hafta arayla alınan serum örneklerinde kızamığa özgü IgG antikor titresinde belirgin (en az 4 kat) artış.

38 Kızamık Vaka Sınıflaması Şüpheli Vaka: Makülopapüler döküntüyle seyreden herhangi bir hastalık. Olası Kızamık Vakası (Klinik Vaka): Klinik tanımlamayla uyumlu vaka. Kesin Kızamık Vakası: a. Laboratuvarla Doğrulanmış Vaka: Tanı için gerekli laboratuvar kriterlerinden biri ile doğrulanmış olası vaka veya yakın zamanda aşılanmış ise laboratuvarla doğrulanmış vaka ile epidemiyolojik ilişkili olan vaka. b. Epidemiyolojik Đlişkili Vaka: Başka bir laboratuvarla doğrulanmış kesin vaka ile epidemiyolojik ilişkili (maruziyet ve inkübasyon dönemi açısından yer ve zamansemptomların başlamasından 7 18 gün önce temas- ilişkisi bulunma durumu) olan olası vaka. Vaka Değil: Kızamığın klinik tanımlaması ile uyumlu belirti ve bulguları olan bir kişide laboratuvar testlerinin negatif olması veya kızamık olmadığı (örn: roseola infantum, eritema infeksiyozum vb) laboratuvarla doğrulanmış bir vaka ile epidemiyolojik ilişkili olan vaka.

39 Sıcak Vaka Kesin vaka ile temas öyküsü olan veya döküntünün başlamasından önceki 3 hafta içerisinde seyahat öyküsü olan veya aşısız veya yaşına göre eksik aşılı olan veya kümelenme gösteren olası kızamık vaka tanımına uyan vaka Sıcak vaka ise vakadan derhal serum, idrar ve boğaz sürüntüsü alınmalı ve numune nakli 24 saat içerisinde gerçekleşmelidir.

40 Şüpheli ya da Olası Vaka Tanımına Uyan bir Vaka ile Karşılaşıldığında; Sağlık Personeli Tarafından Yapılması Gerekenler 1. Vakanın sıcak vaka olup olmadığını değerlendiriniz. 2. Toplum Sağlığı Merkezine bilgilendiriniz, 3. Vaka Bildirim ve Laboratuvar Đstek ve Sonuç Formunu doldurunuz, 4. Kızamık Vaka Đnceleme Formunu doldurmaya başlayınız, 5. Laboratuvar tanısı için kan (serum) örneği alınız. 6. Virüs izolasyonu için nazofarengeal sürüntü ve idrar örneği alınız saat içinde topladığınız örnekleri ve doldurduğunuz formları Toplum Sağlığı Merkezine gönderiniz, 8. Hastanın izolasyonu konusunda aileyi bilgilendiriniz, hastane ortamında ise izolasyonunu sağlayınız. 9. Bilgiyi Form 016 ya, 017A ya ve GBP Sürveyans Formuna ekleyiniz.

41 Kızamıkta sıcak vakada yaklaşım Kan, idrar ve nazofaringeal sürüntü örneği alınır ve 4-8 derecede saklanır Alınan kan örneği buzdolabında saklanır ve ilçedeki toplum sağlığı merkezinesağlık grup başkanlığına bildirim yapılır.

42 Kızamıkta sıcak vakada yaklaşım Triyaj uygulanmalı, döküntü ve/veya ateş şikayeti olanlar farklı bir bekleme ortamına alınmalıdır Olası kızamık vakaları ayrı bir odada muayene edilmeli ve muayene sonrasında aynı odaya şüpheli vaka tanımına uymayan başka bir vaka alınacaksa oda en az iki saat süre ile hava akımı yapacak şekilde havalandırılmalıdır

43 Kızamık vakalarındaki artış nedeni ile başlatılan aşılama çalışmaları Aşılanmamış 9-12 ay arası bebeklere KKK aşı uygulaması ve bu çocuklar bir yaşlarına geldiklerinde ilk dozdan en az 28 gün sonra olmak üzere ikinci KKK aşısının uygulanması ve daha sonra da üçüncü aşının program göre yapılması Đkinci aşı zamanı gelmiş tüm çocukların aşılanmasının sağlanması

44 Kızamık vakalarındaki artış nedeni ile başlatılan aşılama çalışmaları Olası kızamık vakaları ile teması olan kişilere aşılanma durumuna bakılmaksızın aşılama. Temaslı olan kişiler aşılanmayı reddeder ise bu durum tutanak altına alınmalı. Önceden Kızamık Ig G (+) olduğu belgelenmiş kişileri aşılamaya gerek yoktur

45 Kızamık vakalarındaki artış nedeni ile başlatılan aşılama çalışmaları Sağlık personeline serolojik tetkik yapılmaksızın aşı yapılmalı. Ancak, önceden Kızamık Ig G (+) olduğu belgelenenleri aşılamaya gerek yoktur. Tam korunma için iki doz aşı gerekmektedir. Bu nedenle aşılandığını belgeleyemeyen sağlık çalışanlarının iki doz aşılı olmaları gerekmektedir. Bu amaçla bir doz ara ile 2 doz aşı uygulanır.

46

47

48 Ulusal ve Bölge Kızamık Laboratuvarları

49 Olası Kızamık Vakaları 1 için Sınıflandırma Şeması Laboratuvar ve epidemiyolojik inceleme gereken vaka Laboratuvar incelemesi sonucu 2 Kızamık pozitif Laboratuvarla doğrulanmış vakayla epidemiyolojik ilişki Son sınıflandırma Laboratuvarla doğrulanmış kızamık Şüpheli vaka/ Kızamık klinik tanımlaması ile uyumlu belirti ve bulguları olan kişi Negatif 3 Ara Değer 4 Evet Kızamık değil Epidemiyolojik ilişkili kızamık Klinik örnek alınamadı veya test yapılamadı Hayır Klinik (olası) kızamık vakası 1 Gebe olmayan vakalar için. (Gebelikte kızamıkçık vakalarının sınıflandırılması ile ilgili daha geniş bilgi için sayfa 11 e bakınız). 2 Yakın zamanda kızamık ve/veya kızamıkçık aşılanma öyküsü varlığında IgM sonuçlarının yaklaşım için bir önceki sayfaya bakınız. 3 Döküntünün başlangıcından sonraki ilk 3 gün içinde alınan serum örneğinde negatif sonuç alınması durumunda, günler arasında ikinci bir örnek alınmalıdır. 4 Bir örnek tekrarlanan testlere rağmen ara değer olarak sonuç verirse, örnek alternatif bir yöntemle incelenebilir veya hastadan bir örnek daha alınarak test edilir. Sonuç yine ara değer çıkarsa vaka, başka bir laboratuvarla doğrulanmış vakayla/vakalarla arasında epidemiyolojik ilişki olup bulunup bulunmadığına göre sınıflandırılmalıdır.

50 Aşılanma Öyküsü Durumunda Yaklaşım Kızamık aşısı uygulanmış olan kişilerde, aşılamadan sonra IgM saptanması beklenir. Serolojik yöntemler doğal enfeksiyon ve aşılama ile ortaya çıkan bağışıklık yanıtını ayıramaz; bu nedenle, sadece virüsün izolasyonu ve genetik tiplendirilmesi ile doğal enfeksiyon ve aşı ile oluşan IgM yanıtı ayırt edilebilir. Virüs izolasyonu veya tespiti yapılamamış IgM pozitif bir vakada yakın zamanda (döküntü başlangıcından önceki 6 hafta içinde) aşılanma öyküsü olması durumunda yaklaşım aşağıda verilmiştir: Epidemiyolojik Bulgu Son Vaka Sınıflaması Laboratuvarla doğrulanmış vaka ile epidemiyolojik ilişkinin varlığı Toplumda yapılan aktif araştırma ile virüs dolaşımının olduğuna dair kanıt bulunmaması Virüsün dolaşımda olduğu bölgelere seyahat hikayesi bulunmaması Laboratuvarla doğrulanmış (kesin) vaka Vaka değil (yakın zamanda aşılanmış)

51 Ne zaman ikinci serum örneği? Klinik tanıyı kesinleştirebilmek için aşağıdaki şartlarda ilk örneğin alınmasından 7-10 gün sonra ikinci kan (serum) örneğinin alınması gerekir: Kızamığa özgü IgM ELISA şüpheli sonuçlanmışsa, Erken dönemde alınmış kan (serum) örneğinde klinik olarak uyumlu olmasına rağmen kızamığa özgü IgM sonucu negatif olarak saptanmışsa.

52 Serum Numunesi Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler Hastadan yaklaşık olarak 5ml kan örneği steril tüpe alınmalı ve hastanın adı-soyadı ve örneğin alındığı tarih etiketlenmelidir. Santrifüj etme imkanı varsa yaklaşık dakika oda ısısında bekletildikten sonra 10 dakika 1000g (=3000 rpm) devirde santrifüj edilir. Santrifüj etme imkanı yoksa hemoliz olmasını engellemek için kan örneği hemen buzdolabına konulmalı ve serumu tamamen ayrılıncaya kadar buzdolabında bekletilmelidir. Tam kan asla DONDURULMAMALIDIR. Serum örneği hastanın adı-soyadı, örneğin cinsi ve alındığı tarih in etiketlenmiş olduğu steril viallere aseptik şartlarda aktarılmalıdır. Đlgili Bölge Halk Sağlığı Laboratuvarına gönderilene kadar 4-8 C de saklanmalı ve soğuk zincir kurallarına uygun olarak 24 saat içinde gönderilmelidir. Hastaya ait Vaka Bildirim ve Laboratuar Đstek ve Sonuç Formu, Vaka Đnceleme Formu veya KKS Đnceleme Formu eksiksiz olarak doldurulmalıdır. Serum örnekleri 24 saat içinde gönderilemiyorsa buzdolabında en fazla 5 gün muhafaza edilebilir. 5 günü aşan durumlarda serum örneği -20 C de saklanmalı ve laboratuvara donmuş olarak buz kutuları içinde ulaştırılmalıdır. Serumlar dondurulmuş olarak saklanıyorsa asla çözdürülmemelidir. Tekrarlayan donma ve çözünme işlemleri serum IgM antikor düzeylerini etkilemektedir. Kan alma işlemi için ideal olan sistem vakumlu tüplerdir. Ancak gerekli ekipmanın bulunmadığı ve enjektör kullanılarak kan alındığı durumlarda, enjektördeki kanın tüpe aktarılarılması aşamasında kanın hemoliz olmasını engellemek için enjektör ucundaki iğnenin çıkarılarak kanın tüpe konması gerekmektedir.

53 Serum Numunesi Nakli Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler Örnekler gönderilmeden önce mutlaka laboratuvarla görüşülmelidir. Örnekler laboratuvara mümkün olan en kısa sürede gönderilmeli, asla başka örneklerin gelmesi için bekletilmemelidir. Her örnek ayrı bir plastik poşetin içine konmalıdır. Örnekler buz kutuları içinde merkeze yerleştirildikten sonra çevresi buz aküleri ile desteklenmeli ve taşıma sırasında hareket etmeyecek şekilde sabitlenmelidir. Her örnek için doldurulması gerekli formlar mutlaka kontrol edilmeli ve eksiklikler tamamlanmalıdır.

54 Virüs Đzolasyonu için Đdrar Örneklerinin Alınması A. Zamanlama: Döküntülerin başlamasında sonraki yedi gün içinde toplanmalıdır. Bu amaçla ml. idrar örneği yeterlidir. Eğer mümkünse sabah ilk idrar örneğinin alınması tercih edilir. B. Toplama ve Saklama: Đdrar örneği mutlaka steril idrar kaplarına alınmalıdır (Bu amaçla idrar kültür kapları ya da tek kullanımlık 50 ml.lik santrifüj tüpleri kullanılabilir). Đdrar örneği asla DONDURULMAMALIDIR. Bölge Halk Sağlığı Laboratuvarı na gönderilene kadar buzdolabında saklanmalıdır. Đdrar örneğinin saklanması için viral taşıyıcı vasata gerek yoktur. C. Laboratuvara Gönderme: Örnekler gönderilmeden önce mutlaka laboratuvarla görüşülmelidir. Örnekler laboratuvara 24 saat içerisinde gönderilmeli, asla başka örneklerin gelmesi için bekletilmemelidir. Her örnek ayrı bir plastik poşetin içine konmalıdır. Örnekler buz kutuları içinde merkeze yerleştirildikten sonra çevresi buz aküleri ile desteklenmeli ve taşıma sırasında hareket etmeyecek şekilde sabitlenmelidir. Her örnek için doldurulması gerekli formlar mutlaka kontrol edilmeli ve eksiklikler tamamlanmalıdır.

55 Virüs Đzolasyonu için Nazofarengeal Sürüntü Alınması A. Zamanlama: Döküntülerin başlamasından sonraki ilk 4 gün içerisinde alınmalıdır. B. Toplama ve Saklama: Örnekler steril eküvyonla alınarak Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Mikrobiyoloji Ref. Lab. Daire Başkanlığı Viroloji Laboratuvarı tarafından hazırlanacak viral taşıyıcı vasat içeren tüplere konulmalıdır. Bölge Halk Sağlığı Laboratuvarı na gönderilene kadar buzdolabında (+4 Cde) saklanmalıdır. Eğer örnekler 24 saat içinde gönderilemeyecekse eküvyon taşıyıcı vasatın içinde dikkatli bir şekilde çalkalandıktan sonra atılmalıdır. Bu işlem, eküvyonda bulunan hücrelerin vasat ortamına geçmesini sağlayacaktır. C. Laboratuvara Gönderme: Örnekler gönderilmeden önce mutlaka laboratuvarla görüşülmelidir. Örnekler laboratuvara 24 saat içinde gönderilmeli, asla başka örneklerin gelmesi için bekletilmemelidir. Her örnek bir plastik poşetin içine konmalıdır. Örnekler buz kutuları içinde merkeze yerleştirildikten sonra çevresi buz aküleri ile desteklenmeli ve taşıma sırasında hareket etmeyecek şekilde sabitlenmelidir. Her örnek için doldurulması gerekli formlar mutlaka kontrol edilmeli ve eksiklikler tamamlanmalıdır.

56 31 Aralık 2012, Đstanbul Halk Sağlığı Müdürlüğü 1. Đstanbul ilinde 6 ay-8 ay 29 günlük bebeklerin Kızamık aşısı ve 9-11 ay 29 günlük bebeklerin KKK aşısı ile aşılanması ve rutin aşı şemasına da devam edilmesi 2. 1 Ocak Aralık 1991 arasında doğan vatandaşların talepleri halinde bir doz kızamık içeren aşı ile aşılanması 3. Tüm Türkiye de ana sınıflarındaki çocukların aşılanması. 4. Sağlık personelinin aşılanmasının sağlanması

57 Temas sonrası koruma Aşı uygulaması önerilir. Özellikle ilk 3 günde çok etkili ancak her fırsatı değerlendirmek önemli Temaslı 6 aydan küçükse Bebek matür (>36 hafta) anne kızamık IgG (+) ise immunglobulin gerek yok Bebek matür (>36 hafta) anne kızamık IgG (-) ise immunglobulin gerekli Bebek premature ise immunglobulin gerekli

58 Kızamık eliminasyonu için Dünya Stratejik Plan önerileri, Dünya Sağlık Örgütü Nisan 2012, Cenevre Đki doz aşılanmanın yaygınlaştırılması (Đlk doz sonrası % 15 aşı başarısızlığı var) Hastalığın yakından izlemi ve aşılama faaliyetlerinin yakından değerlendirilmesi Salgınlara karşı hazırlıklı olunması Toplumla iyi bir iletişim içinde olunması Aşılama ve tanı metodları için etkin ve ucuz yöntemlerin geliştirilmesi