Unia Zentralsekretariat Weltpoststrasse 20 Postfach 272 CH-3000 Bern 15 T frauen@unia.ch / TR.

Transkript

1 Unia Zentralsekretariat Weltpoststrasse 20 Postfach 272 CH-3000 Bern 15 T frauen@unia.ch / TR.A6

2 İş yerinde cinsel taciz Cinsel tacize maruz kaldığını düşünen kadınlar için yol gösterme kılavuzu

3 İçindekiler Giriş 3 Sözlü, hareketli ve fiili cinsel taciz 4 İş yerinde cinsel taciz kanunen yasaklanmıştır 6 Tacize karşı kendinizi savunabilmeniz için somut olanaklar 9 Unia bu şekilde yardımcı olabiliriz 13 Başka olanaklar 15 İletişim 16 2

4 Giriş Yaklaşık her 3 kadından ve 10 erkekten biri, çalışma yaşamı boyunca iş yerinde cinsel tacize maruz kalmaktadır.ister hizmet sektöründe, ister satış yada temizlik sektörü veya benzeri herhangi bir iş ortamında olsun, meydana gelen cinsel taciz, ne yazık ki günlük yaşantımızın bir gerçeği haline gelmiştir. Genelde bu duruma maruz kalan kadınlar için ne yapılması gerektiği hususunda zorluklar baş göstermektedir ve sıklıkla şu sorulara cevap aranmaktadır: n Cinsel taciz ne demektir? n Belirli davranış biçimleri cinsel taciz olarak yorumlanabilir mi? Yoksa ben çok mu hassas davranıyorum? n Cinsel tacize karşı ne yapabilirim? n Eğer ben tacize karşı kendimi savunmak istersem, kim bana yardımcı olabilir? Elinizdeki bu broşür, hangi davranış biçimlerinin cinsel taciz olarak nitelendirileceğini ve tacize karşı koymak için hangi olanaklara sahip olunduğunu göstermektedir. Bir çok kadın iş yerinde kendini cinsel tacize uğramış hissetmektedir ve buna karşı konulabilir. 3

5 Sözlü, hareketli ve fiili cinsel taciz Cinsel taciz ne demektir? Kişinin istenmeyen bir davranış olarak algıladığı cinsel içerikli her hareket, cinsel tacize tekabül eder. Taciz eden kişinin tacizi hangi yolla yaptığı yada bununla neyi hedeflediği belirleyici değildir. Önemli olan tacize maruz kalan kişinin kendini taciz edilmiş hissetmesidir. İstemediğiniz bir davranışa maruz kalıyor ve davranışı rahatsız edici buluyorsanız, taciz durumuyla karşı karşıyasınız demektir. Cinsel taciz sadece fiili olarak değil, sözle ve hareketle de yapılabilir. Yani bir eylemin cinsel taciz olarak adlandırılması için bedensel bir temas zorunlu değildir. Aşağıda sıralanan örnekler cinsel tacizin ortaya çıkabilecegi durumlara işaret etmektedir: n Kişinin vücudunu cinsel obje olarak öne çıkarmaya çalışan davranış ve hareketler (örneğin; kişinin figüründen bahsedilmesi) n Cinsellik üzerine yapılan istenmeyen konuşmalar n Rahatsız edici bakışlar ve el ve kol hareketleri n Porno içerikli materyallerin gösterilmesi(örneğin resimler) n Bedensel temas yada tecavüz Kimler taciz edebilir? İşyerinde meydana gelen taciz olayı n İşveren n Çalışma arkadaşları n Müşteri yada hastalar tarafından gerçekleştirilebilir. 4

6 Örnek olay 1 Bir restorantın müşterisinin, servis yapan çalışanın vücuduna dikkat çekici bir tarzda bakması durumunda ve çalışan kişinin bu davranışı rahatsız edici bulması ve müşteriye servis yapmak istememesi. Örnek olay 2 Bir iş yerinde soyunma odasında ki dolaplara erkeklerin, herkesin göreceği şekilde iğneleyici yorumlarla kaplanmış çıplak kadın resimlerini asması ve bayan çalışanların bu durumu onur kırıcı bulması Örnek olay 3 Bir temizlik firmasının şefinin, sistemli bir biçimde çalışanlarından bazılarının vücutlarının göğüs ve kalça kısımlarına dokunmaya çalışması karşısında, çalışanın mesafe koyma çabasına rağmen şefin bu yönlü girişimlerini devam etirmesi. 5

7 İş yerinde cinsel taciz kanunen yasaklanmıştır İş yerinde cinsel taciz kanunen yasaklanmıştır İş yerinde yaşanan cinsel taciz vakıalarında sadece tacizciye karşı değil aynı zamanda işverene karşı da girişimde bulunabilinir. İş verenin yükümlülükleri İş veren, yasalarla çalışanlarını cinsel tacizden korumakla ve bu tür olayların ortaya çıkmasını baştan itibaren engellemekle yükümlü kılınmıştır. Çalışma ortamı, çalışanların kişilik haklarına saygı gösterilen ve bu yolla da tacizin engellendiği bir ortam olmalıdır. Bu sağlanmadığı zaman işvereni hukuk mercilerine şikayet etme hakkı doğmaktadır. Kendinizi korumak sizin hakkınız Cinsel tacize karşı koymak her zaman kolay olmamaktadır. Taciz olgusunun abartılı karşlanacağı yada ciddiye alınmayacağı korkusu kadınlarda oldukça yaygındır. Bundan dolayı, çekinmeden cinsel tacize karşı kendinizi savunma hakkına sahip olduğunuzu unutmayınız. 6

8 Yasa size, kendinizi koruma hakkını vermektedir Bunun için farklı alternatifler mevcuttur. Yasaya göre Her kim size cinsel tacizde bulunuyorsa, kişilik haklarınıza saldırıda bulunuyor demektir.eğer böyle bir durum meydana geldiyse, Medeni kanunun 28.Maddesine göre tacizde bulunan kişiye karşı dava açma hakkına sahipsinizdir.duruma göre tacizde bulunan kişiye karşı Ceza yasasının 198.maddesine göre cezai müeyyide uygulanabilir. İşvereni, sizi tacizden korumakla yükümlü kılan hukuk maddelerini, borçlar hukukunun 328.Maddesi çalışma yasasının 6.Maddesi Hakeşitliği yasasının 4. ve 5. Maddelerinde bulabilirsiniz. 7

9 8

10 Tacize karşı kendinizi savunabilmeniz için somut olanaklar Aşağıda cinsel tacize karşı kendinizi nasıl savunabileceğiniz ve neler yapabileceğinize dair olanaklar gösterilmektedir. Bunlardan herhangi birini seçmek gibi bir zorunluluğunuz yoktur. Akabinde kendinizi savunma yöntemleri konusunda bazı bilgiler bulacaksınız. 1.Tacizi ve tacize karşı tepkiyi yazılı tespit etme. Taciz olaylarında tacizle ilgili muhtemel bilgileri yazılı olarak tutanağa kaydetmeniz fayda sağlayacaktır. Mümkünse tarih, saat, yer, varsa şahitler, tacizin biçimi ve sizin tepkiniz not edilmelidir. Tespit etmiş olduğunuz cinsel tacizi açığa çıkaracak olan delileri saklayınız. (Mektup, SMS, vs). Eğer siz taciz edene karşı yazılı bir uyarı göndermişseniz bunun bir kopyasını muhafaza etmeniz gerekmektedir. Tüm bunlar, daha sonraki süreçte gelişmelere ışık tutmak ve durumu doğru aktarmak için size yardımcı olacaktır. 2.Tacizde bulunan kişiyle direk konuşmayı deneme Tacizde bulunmayı deneyen kişiye karşı kararlı ve onun bu davranışını kabul etmediğinizi gösteren tutum içinde bulunmalı, tacize karşı hemen reaksiyon göstermelisiniz.örneğin, tacize yeltenen kişiden davranışından vazgeçmesini ya da rahatsız edici resimleri kaldırmasını talep edebilirsiniz. Başarılı olmadığınız takdirde sonraki zaman dilimlerinde de tepki gösterebilirsiniz. Tacizde bulunan kişiyle direk kontağı tercih etmediğiniz durumlarda mektupla da tepkinizi göstermeniz mümkündür. 9

11 Sınır koymayı bilmek Sınır koymak ya da direk tepki göstermek her zaman kolay değildir. Bu tür rahatsız edici durumlarda kişinin nasıl bir tepki göstermesi gerektiğini anlatan ve özgüveni arttıcı kurslar mevcuttur. Örneğin Wen-Do(bayanlar için savunmayı geliştiren kurslar) bu kurs aracılığıyla bedensel ve ruhsal sınırlarınızı algılama ve ona göre davranama olanağını elde edebilirsiniz. 3.İşletme içinde sorumlularla kontağa geçiniz Bazı işletmelerde taciz vakalarında kontak kurabileceğiniz birimler mevcuttur. Bu birimler vasıtasıyla yaşananları konuşabilir, sonrası için nasıl hareket edileceğini ve ne türlü önlemler alınabileceğini planlayabilirsiniz. İlk olarak görüşmenin gizli kalacağını açığa kavuşturmanız gerekmektedir. Dikkat: Konuşmayı tercih ettiğiniz kişi sizin ustabaşınız ise, bu kişi durumu bir üst yönetime bildirmek zorundadır. Bu da bundan sonra atılacak adımları tek başınıza kararlaştıramayacağınız anlamına gelir. 10

12 4.Hukuki yola başvurma Eğer hukuki bir yola başvurmak istiyorsanız, başvurmadan önce konunun uzmanlarından, örneğin Unia Sendikası ından aydınlatıcı bilgi alabilirsiniz. Eğer taciz olayına şahit olan kişiler varsa, bunların tanık olarak ifade verip veremeyeceğinisorabilirsiniz. Bir çok vakıada, olayın çözümünün hukuki yola başvurmadan yapılması önerilmektedir. Hukuki yol çözüm olarak tercih edilse bile, diğer yöntemler de olduğu gibi sendika desteğini esirgemeyecektir. İş arkadaşlarının desteği Yaşadıklarınızı iş arkadaşlarınızdan biriyle ya da tanıdıklarınızla paylaşmak istiyorsanız, bunu yapmaktan kaçınmayınız. Bu, tanıdık çevrelerinizin yardımını sağlayarak size destek sunacaktır. 11

13 12

14 Unia bu şekilde yardımcı olabiliriz İster bilgilendirme amaçlı olarak, ister taciz kurbanı ya da tacize tanıklık etmiş kişi olarak Unia Sendikası na herzaman başvurabilirsiniz. Kişisel danışma Sendika sekreterleriyle iş yerindeki durumunuz ve olup bitenler hakkında konuşabilirsiniz.eğer isterseniz, Unia sizleri işvereninize ve tacizde bulunan kişiye karşı hukuki hak arama girişiminde, ihtiyacınız olan bilgileri ve bunların nasıl hayata geçirileceği hakkında bilgilendirebilir. 13

15 14

16 Başka olanaklar Unia sendikası sizin sadece danışmanınız değil, istediğiniz taktirde girişimlerinizi planlamanıza yardım edecek bir kurumdur. Hazırlık aşaması İşvereninizle konuşma talebinizi sendika sekreterleri organize edebilir ve hatta görüşmeye sizinle birlikte katılabilirler. Yazılı iletişim Yazılı iletişim yöntemini seçmeniz halinde de sendika mektup vb.yazımında size yardım etmektedir. Hukuki yardım Eğer siz işvereninize karşı hukuki işlemin başlatılmasına karar vermişseniz Unia sizi bu yolda destekleyecek ve yardımcı olacaktır. Elbette bu sadece sizin isteğinizle olacak, güvenilirlik ve gizlilik ilkesi zedelenmeyecektir. İşverenleri duyarlı kılma Ayrıca Unia Sendikası işletmenizde cinsel tacize karşı önlem alınması ve önlemlerin hayata geçirilmesi için işvereninizle de kontağa geçebilir. Unia ya başvurmakta tereddüt etmeyiniz, size menununiyetle yardımcı olacağımızdan emin olabilirsiniz. 15

17 İletişim Unia sizin yakınınızda: Unia Aargau T , aargau@unia.ch Unia Bern T , bern@unia.ch Unia Biel-Seeland/Solothurn T , biel-solothurn@unia.ch Unia Fribourg T , fribourg@unia.ch Unia Genève T , geneve@unia.ch Unia Neuchâtel T , neuchatel@unia.ch Unia Nordwestschweiz T , nordwestschweiz@unia.ch Unia Ostschweiz-Graubünden T , ostschweiz-graubuenden@unia.ch Unia Ticino T , ticino@unia.ch Unia Transjurane T , transjurane@unia.ch Unia Valais T , valais@unia.ch Unia Vaud T , vaud@unia.ch Unia Zentralschweiz T , zentralschweiz@unia.ch Unia Zürich-Schaffhausen T , zuerich-schaffhausen@unia.ch İletişim kurulabilecek diğer bilgilendirme merkezleri n Detaylı bilgilendirme için: T n Yerel ve genel hak eşitliği büroları adresleri için: n web adresi n Wen-Do kursları için: n Yakınınzda bulunan Unia Sendikası büroları 16

18 Unia onurunuzla çalışabileceğiniz bir iş ortamı için mücadele etmektedir. Unia ya üye olunuz! Unia, daha iyi çalışma koşulları için mücadele eden ve sosyal alanda ki ilerlemenin teminatı bir sendikadır. Bölge örgütlerinde şubelerinde iş, sosyal güvenlik, göçmen yasaları ve meslek içi eğitim ile ilgili donanımlı sendikacılar, sorularınızın çözümü için destek sunmaktadır. Birlikte daha güçlüyüz! Unia Sendikası na üye olmak istiyorum. Unia Sendikası ile ilgileniyorum. Lütfen benimle kontak kurunuz. Soyadı Adı Adres PLZ/Şehir Telefon

19 Unia Zentralsekretariat Weltpoststrasse 20 Postfach 272 CH-3000 Bern 15

20