SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA HEDEFİNDE İKİ SEKTÖR: YENİLENEBİLİR ENERJİ VE ORGANİK TARIM
|
|
- Berna Onaral
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA HEDEFİNDE İKİ SEKTÖR: YENİLENEBİLİR ENERJİ VE ORGANİK TARIM Şebnem BORAN Övgü PINAR Sürdürülebilir Kalkınma İngilizce deki sustainable development kavramının çevirisi olan sürdürülebilir kalkınma, üzerinde uzlaşılmış bir tanım olmamasıyla birlikte; Kent Bilim Terimleri Sözlüğü nde, çevre değerlerinin ve doğal kaynakların savurganlığa yol açamayacak biçimde akılcı yöntemlerle, bugünkü ve gelecek kuşakların hak ve yararları da göz önünde bulundurularak kullanılması ilkesinden özveride bulunmaksızın, ekonomik gelişmenin sağlanmasını amaçlayan çevreci dünya görüşü olarak tanımlanmaktadır. Sürdürülebilir kalkınma kavramı bir resmi belgede ilk kez 1987 yılında Birleşmiş Milletler tarafından 1983 yılında kurulmuş olan Dünya Çevre ve Gelişim Komisyonu tarafından yayınlanan Ortak Geleceğimiz adlı raporda kullanılmıştır. Komisyon un görevi; yeryüzündeki kritik çevre ve kalkınma sorunlarını değerlendirmek ve gelecek nesillerin de yararlanacağı kaynakları tahrip etmeden sürdürülebilir kalkınmayı sağlayabilmek için gerçekçi teklifler getirmek olarak belirtilmiştir. Söz konusu raporda sürdürülebilir kalkınma; bugünün ihtiyaçlarını, gelecek kuşakların da kendi ihtiyaçlarını karşılayabilme olanağından ödün vermeden karşılamak olarak tanımlamıştır. Çevresel sorunların gün geçtikçe artmasına bağlı olarak; ekonomik büyüme gibi geleneksel endişelerin yanında sürdürülebilirlik ile ilgili konuların da kalkınma tartışmalarının içinde yer almasına yol açmıştır. Çevresel sorunların yanı sıra kaynakların yakın gelecekte tükenecek olması, kalkınmanın sürdürülebilir olması gereğinin anlaşılmasına yol açmıştır. Bu kapsamda; sürdürülebilir kalkınma hedefine ulaşmak açısından iki sektörün öne çıktığı görülmektedir. Bunlar yenilenebilir enerji ve organik tarımdır. Su kaynaklarının ve tarım arazilerinin en verimli şekilde kullanılması, verimi artırmak için tarımsal uygulamaların ve teknolojilerin iyileştirilmesi, eko-sistem, habitat ve tür kaybını azaltmak veya durdurmak suretiyle biyo-çeşitliliğin korunması, insan faaliyetleri sayesinde ozon tabakasında meydana gelecek zararların ve iklimin yeniden yapılanmasının önlenmesi ve besin üretiminde hammadde olarak kullanılan doğal kaynakların korunması gereklidir. 24
2 Sulama tekniklerinin dikkatlice kullanılması, verimi yüksek tarım arazilerinin tarım dışı uygulamalarının önlenmesi, dağ yamaçlarındaki steplerde bulunan tarım arazilerinin genişletilmesinin önlenmesi, ormanlar ve sulak alanların yok edilmesinin durdurulması veya azaltılması gereklidir. Bu kapsamda tarım politikalarının sürdürülebilirlik kavramına dayalı olması ve sürdürülebilir bir yol olan organik tarıma yönlendirilmesi gerektiği yönünde dünyada artan bir trend vardır. Organik tarım ile doğadaki denge korunarak gelecek nesillere kirletilmemiş, toprak ve su kaynakları teslim etmek, kimyevi ilaç ve gübrelerin kullanımı önleyerek insan sağlığını korumak amaçlanmaktadır. Özellikle gelişmiş ülkelerdeki bireylerin tükettikleri ürünlerin niteliği konusunda gösterdiği özenin artması ve buna bağlı olarak daha fazla bedel ödeyerek daha doğal ürünler talep etmeye başlaması üreticilerin de bu gelişmeye uygun davranmaları sonucunu doğurmuştur. Sürdürülebilir kalkınma hedefiyle de uyumlu olan bu gelişme birçok ülkede devlet tarafından organik tarımın teşvik edilmesine neden olmuştur. Dolayısıyla organik üretim tarım sektörünün en önemli gündem maddelerinden biri haline gelmiştir. Enerji üretiminin ve tüketiminin de sürdürülebilir kalkınma kavramı çerçevesinde gerçekleştirilmesi, günümüzün en önemli hedeflerinden bir diğeridir. Yenilenebilir enerji üretimi de bu hedefin gerçekleşmesinde önemli payı olan bir öncelik olarak karşımıza çıkmaktadır. Enerjinin insanlığın gelişim süreci içinde belirleyici bir rolü olduğu bilinmektedir. Bu doğrultuda enerjinin geri dönülmez çevresel tahribata yol açmadan, ekolojik dengeyi bozmadan ve kuşaklar arasında adil dağıtım anlayışına uygun bir biçimde kullanımı yenilenebilir enerji kaynaklarının önemini arttırmaktadır. Fosil yakıtların kullanımına bağlı olarak başta CO2 olmak üzere sera etkisi yapan gazların miktarı atmosferde hızla artmaktadır. Buna bağlı olarak ortaya çıkan zararlar ve fosil yakıtların hiç bitmeyecekmişçesine tüketilmesi günümüzde insanlığı ve diğer canlıları tehdit eder bir duruma gelmiştir. Bu doğrultuda; enerji kaynaklarından gerçekleştirilen enerji üretiminin yüksek verim ve temiz teknolojilerle gerçekleştirilmesini, fosil yakıtların çevre dostu yeni teknolojilerle değerlendirilmesini, fosil yakıtların yerine yenilenebilir enerji kaynaklarının yerleştirilmesini, bir çevrimde atık biçimde ortaya çıkan enerjinin bir başka çevrimde girdi olarak kullanılması ve ekonomik büyüme ile bütünleştirilmesi günümüzün en önemli hedefleri arasındadır. Küresel ısınmanın dünya gündemindeki yerini koruması ve fosil yakıtların azalmasıyla beraber alternatif enerji kaynaklarına olan ilgi de artmaktadır. Sürdürülebilir kalkınma kavramının, çevre bilincinin gelişmesi ve çevresel bozulmanın canlı yaşamı üzerindeki olumsuz etkilerinin iyice anlaşılması, dünyada çevre alanında uluslararası platformda ortak bir iradenin oluşması, bu kapsamda birçok uluslararası antlaşmanın yürürlüğe girmesi ve çevre politikalarında köklü değişiklikler yapılması, çevre konusunda önemli gelişmelerin kaydedilmesi sonucuna yol açmıştır. Bu kapsamda; bu hedef ile doğrudan ilişkisi bulunan iki sektör; yenilenebilir enerji ve organik tarım, sürdürülebilir kalkınmanın bir uygulaması olarak ele alınacaktır. 25
3 Yenilenebilir Enerji Fosil kaynakların çevreye verdiği zararın yanı sıra artan enerji ihtiyacına bağlı olarak yenilenebilir enerji kaynaklarına olan talep her geçen gün artmakta ve yenilenebilir enerji teknolojilerinin geliştirilme zorunluluğunu beraberinde getirmiştir. Dünya enerji tüketiminde yenilenebilir enerji kaynaklarının payı gün geçtikçe artmakta olup mevcut payı şu şekildedir: Grafik 1: Dünya Enerji Tüketiminde Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Payları Kaynak: Ren21, Renewables Global Status Report Geçtiğimiz 25 yılı aşkın bir süredir, dünya enerji talebi ortalama olarak yılda %2 artmıştır. Önümüzdeki 25 yılda da dünya enerji talebinin ortalama olarak yılda %1,2 artması beklenmektedir. Söz konusu artışın gelişmekte olan ülkelerde bir miktar daha yüksek olması beklenmekle birlikte, dünya enerji talebindeki artışın önemli bir bölümü Çin de olacaktır yılında Çin enerji tüketiminde ABD yi geçmiş bulunmaktadır. Çin de enerji talebi ekonomik gelişmelerdeki zayıflamaya rağmen hızını kesmemektedir. Ancak 2011 yılı Çin de yaşanan kuraklık nedeniyle hidrolik kaynaklardan elde edilen elektriğin azalmasına neden olduğundan enerji arzında daralmalar görülmektedir. Bu durumun Çin in daha fazla fosil yakıt ithal etmeye yönelmesi durumunu ortaya çıkarması, fosil yakıtlarda yüksek fiyat baskısının 2011 yılında da devam etmesine yol açmıştır. Birincil enerji fiyatlarının tümünde, geçtiğimiz 5 yıl zarfında, global ekonomik krize rağmen yüksek artışlar, ülkeleri enerji ithalatından uzaklaşmaya, yerli üretimin arttırılmasına yöneltmektedir. ABD, Avrupa Birliği başta olmak üzere dünyada eğilim yenilenebilir enerji kaynakları aracılığıyla enerji talebini karşılamak yönündedir. Özellikle Almanya, bu hedefi her geçen gün arttırmaktadır. Almanya da nükleer santrallerin 2022 yılına kadar kapatılması politikası bunun önemli örneklerinden biridir. Yenilenebilir enerji potansiyeli açısından dünya ülkelerinin durumuna ilişkin tablo şu şekildedir: 26
4 Grafik 2: Yenilenebilir Enerji Potansiyeli Açısından Dünyadaki Durum (GW) Kaynak: Ren21, Renewables Global Status Report 2011, Günümüzde tüm yenilenebilir enerji kaynakları, enerji talebinin %2,5 lik kısmını karşılarken Uluslararası Enerji Ajansı tarafından yapılan tahminlerde; 2015 yılında yenilenebilir enerji kaynaklarının toplam enerji talebinin %3,3 ünü karşılaması beklenmektedir. Uluslararası Enerji Ajansı nın projeksiyonlarına göre; yılları arasındaki dönemde yenilenebilir enerji kaynaklarına 10,5 trilyon dolarlık yatırım gerçekleşecektir. OECD ülkeleri arasında yenilenebilir enerji kaynaklarının enerji tüketimindeki payının %25 e ulaşması beklenmektedir. Karbondioksit oranlarının düşürülmesi gerekliliği, fosil yakıtlara bağımlı durumda bulunan ülkelerde enerji arz güvenliğinin sağlanması ve yenilenebilir enerji kaynaklarının orta ve uzun vadede geleneksel enerjilere göre maliyet avantajı da elde edeceği beklentileri, yenilenebilir enerji kaynakları konusunda yatırımların ve desteklerin oluşmasına neden olmuştur. Yüksek petrol ve doğalgaz fiyatları, yenilenebilir enerji kaynaklarının daha fazla kullanımına yönelik eğilimleri arttırmaktadır. Türkiye, hidrolik ve kömür kaynaklarının zenginliği, temiz ve yenilenebilir enerji potansiyeli, yetişmiş insan gücü, sanayi yapısı, yeni enerji teknolojilerinde yararlanılabilecek bor, toryum gibi stratejik kaynakların varlığı, dinamik nüfus, modernleşme yönündeki atılımları, enerji piyasasının liberalleştirilmesi, enerji kaynaklarının çeşitliliği, yatırım potansiyeli gibi avantajlı birçok özelliğe sahip olmakla birlikte yerli ve yabancı sermaye girişinin azlığı, bürokratik engeller, hukuki altyapı ve mevzuattan kaynaklanan eksiklikler, kurumlar arasında eşgüdüm eksikliği, bilimsel ve teknolojik altyapının zayıflığı, ar-ge çalışmalarıyla ilgili kaynakların ve teşviklerin yetersizliği, kamuoyu bilincinin zayıf olması, ara eleman eksikliği, uzman kurumların eksikliği gibi problemler enerji sektörünün gelişme hızını yavaşlatmaktadır. 27
5 Bilindiği üzere; çevre sorunlarının etkisiyle tüm dünyada enerji kaynakları tercihi açısından önemli değişiklikler meydana gelmektedir. Tüm dünya ile paralel bir şekilde Türkiye de de enerji kaynakları tercihinde önemli değişiklikler görülmektedir. Ancak Türkiye nin enerji kaynak tercihinde görülen değişikliklerin nedenini sadece çevresel faktörlerle açıklamak yetersiz olacaktır. Günümüzde Türkiye ekonomisinin en büyük sorunu, yıllardır büyüyen cari açıktır. Cari açığın en büyük nedeni ise Türkiye nin enerjide dışa bağımlı olmasından kaynaklanmaktadır. Söz konusu dışa bağımlılığın yüzde 73 seviyesinde olduğu ülkemizde, petrol ve doğalgazın neredeyse tamamı, kömürün ise beşte biri ithal edilmektedir. Cari açığı daha düşük seviyelere indirmenin en önemli yolu yenilenebilir enerji kaynaklarının enerji arzı içindeki payının arttırılmasından geçmektedir. Çünkü yenilenebilir enerji kaynakları açısından gerek ülkemiz önemli bir potansiyele sahiptir. Yenilenebilir enerji kaynaklarının Türkiye ekonomisi içerisindeki yerini vurgulamak için; enerji kaynakları seçiminde göz önünde tutulan öncelikli ölçütler çerçevesinde bir değerlendirme yapılması da yerinde olacaktır. Bu ölçütleri; yatırım ve üretim maliyetleri, kaynağın yerel bir kaynak olup olmadığı, kalan ömrünün bu kaynağa yatırım yapmak için uygunluğu ve son olarak da yaratacağı istihdam boyutu olarak genellersek; birincil ve yenilenebilir enerji kaynakları için bir karşılaştırma yapıldığında; yenilenebilir enerji kaynaklarının önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Buna ilişkin tablo aşağıda yer almaktadır: Tablo 1: Enerji Kaynaklarının Karşılaştırılması Dışsal/Yerel Kalan Ömür (yıl) İstihdam (Kişi/yıl TWh) Yatırım Maliyeti ($/kw) Üretim Maliyeti (sent/kwh) Petrol Dış ,0-6,0 Kömür Dış/Yerel ,5-5,0 Doğalgaz Dış ,5-4,0 Nükleer Dış ,5-12,0 Hidrolik Yerel ,5-7,5 Rüzgar Yerel ,5-4,5 Güneş Yerel Yüksek 5,0-6,0 (Termik) Jeotermal Yerel ,0-4,0 Kaynak: Uğurlu, Türkiye önemli ölçüde yenilenebilir kaynak potansiyeline sahiptir. İçinde bulunduğumuz ekonomik koşullar göz önüne alındığında rüzgar, hidrolik, biyokütle ve güneş maliyet etkinliği ve rekabet gücü en yüksek ve destekleme maliyetleri makul seviyelerde olan enerji seçenekleri olarak karşımızda durmaktadır. İzmir ekonomisi içerisinde yenilenebilir enerji sektörünün durumuna bakıldığında; İzmir Kalkınma Ajansı tarafından gerçekleştirilen İzmir İçin Stratejik ve Yükselen Sektörler çalışmasında; yenilenebilir enerji de bu sektörlerden biri olarak gösterilmektedir. 28
6 Söz konusu raporda; Son zamanlarda özellikle elektrik üretimi, kentsel ısıtma, turizm ve seracılık alanlarında önemi artan enerji kaynakları İzmir in sahip olduğu potansiyelle değerlendirilmesi gereken bir sektör olarak karşımıza çıkmaktadır. İzmir ilinde rüzgar, jeotermal ve güneş gibi sürdürülebilir, yenilenebilir enerji ve biyoenerji kaynaklarının üretimi, işletimi, dağıtımı zaten belli bir düzeye kadar getirilmiştir. Fakat bu alanların daha da geliştirilmesi ildeki diğer sektörlerin gelişimine de katkı sağlayacaktır denmektedir. İzmir yenilenebilir enerji kaynakları açısından öne çıkmaktadır. Güneş enerjisi, rüzgar ve jeotermal enerji kaynakları bölgede yüksek kullanım potansiyeline sahiptir. Rüzgar enerjisi potansiyeline bakıldığında İzmir in ülke genelinde 3.sırada olduğu görülmektedir. İzmir in Türkiye Rüzgar Enerjisi Kurulu Gücü içerisindeki payı %18 dir. REPA çalışmaları kapsamında İzmir in 2370 km2 lik alanına karşılık gelen MW olduğu tahmin edilen İzmir rüzgar enerjisi potansiyelinin şu an itibariyle sadece %2.5 i kullanılmaktadır. İzmir ili söz konusu teorik kapasitesi ile rüzgar enerjisi bakımından oldukça zengin olup, bu potansiyelden üretilebilecek toplam enerji miktarı 31 milyar kwh/yıldır. Bu da Ege Bölgesi nin toplam elektrik tüketiminden daha büyük bir değere karşılık gelmektedir yılına kadar ise bu oran yeni kurulumlarla birlikte % 4.5 e ulaşacaktır hedefi gerçekleştirildiğinde, İzmir in mevcut rüzgâr enerjisi potansiyelinin ancak % 10 u değerlendirilmiş olacaktır. İzmir de işletmede bulunan Rüzgar Enerji Santralleri ne ilişkin bilgiler aşağıda yer almaktadır: Tablo 2: İzmir de İşletmede Bulunan Rüzgar Enerjisi Santralleri Şirket Mevkii Alize A.Ş. İzmir- Çeşme Güçbirliği İzmir- A.Ş. Çeşme Mare A.Ş. İzmir- Çeşme İnnores İzmir- A.Ş. Aliağa Kaynak: EPDK Üretime Geçiş Tarihi Kurulu Güç (MW) Türbin imalatçısı Enercon Vestas I/ Enercon I/ Nordex Türbin adet ve kapasitesi 3 adet 500 kw 12 adet 600 kw 49 adet 800 kw 17 adet kw Başta Çeşme olmak üzere rüzgar potansiyeline sahip Urla, Karaburun, Aliağa, Bergama'da rüzgar enerji santrali kurmak için büyük bir potansiyel yatmaktadır. Güneş enerjisi, İzmir'in sahip olduğu uygun hava koşulları nedeniyle önemli potansiyellerinden biridir. Türkiye de yıllık güneş enerjisi dağılımı, kwh/m 2 olup İzmir ise yılda kwh/m 2 güneş almaktadır. Bu doğrultuda İzmir iline gelen güneş enerjisinin Türkiye ortalamasının üzerinde olduğunu söylemek mümkündür. Bu rakamlar günde ortalama 4,6 kwh/m²yıl ve 7,7 saat güneşlenme süresine karşılık gelmektedir. 29
7 Ancak İzmir ili için, güneş enerjisinin kullanımıyla ilgili çalışmalar; tüm bu potansiyeline rağmen; sıcak su elde edilmesi dışında genelde pek bilinmemektedir. Bu nedenle de ilgili sanayinin de zayıf kaldığı dikkat çekmektedir. İzmir de güneş enerjisine yapılacak yatırımların arttırılması ve bu alanda nitelikli işgücü yetiştirilmesi öncelikli hedeflerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. İzmir, jeotermal enerji açısından oldukça güçlü bir potansiyele sahiptir. En yüksek potansiyel Balçova-Narlıdere de yer almaktadır. Bunu Seferihisar takip etmektedir. İzmir ilindeki Jeotermal Enerji potansiyelinin büyük bir kısmı konut ısıtmasında kullanılmaktadır. Jeotermal sera ısıtma sistemleri ise jeotermal enerjinin kullanıldığı diğer önemli alanlardan biridir. Seferihisar, Balçova ve Dikili deki kuyu potansiyelleri jeotermal elektrik santralleri için yeterli düzeydedir. Fakat İzmir de kurulu herhangi bir Jeotermal Elektrik Santrali bulunmamaktadır. Konut ısıtmada konut ısıtma için yaklaşık olarak konut eşdeğeri potansiyel varken sahip olduğu konut potansiyelinin yalnızca %11 inin kullanıldığı, dönümlük sera ısıtması potansiyelinin ise yalnızca % 3'ünün kullanıldığı bilinmektedir. Bölgede bulunan jeotermal kaynak sıcaklıklarındaki çeşitlilik, kullanım alanının genişlemesine olanak vermektedir. Seferihisar (35 MWe), Dikili (30 MWe) ve Balçova'da (5 MWe), elektrik üretimine olanak veren sıcaklıklarda potansiyel bulunmaktadır. Konut ısıtması için potansiyeli yüksek olan ilçeler ve yatırım alanları olarak Balçova, Narlıdere, Seferihisar, Aliağa, Bergama, Çeşme ve Dikili gösterilmektedir. Balçova da 306,9 MWt kurulu kapasite olup konut eşdeğeridir. Yine Bergama da 4,05 MWt kurulu kapasite olup 450 konut eşdeğeridir. Dikili de ise 22,50 MW kurulu güç olup konut eşdeğeridir. Sera ısıtması için potansiyeli yüksek olan ilçeler ise; Seferihisar, Bayındır ve Dikili dir. Sera ısıtması için Dikili-İzmir de 880 dekar alan üzerinde 117,60 MWt tahmini gücünde, Balçova- İzmir de ise 17 dekar alan üzerinde 3,33 MW tahmini gücünde potansiyel olduğu belirtilmektedir. MTA tarafından ana rezerv bölgesi olarak, Seferihisar, Balçova, Aliağa, Dikili, Bergama, Çeşme, Bayındır ve Alaçatı bölgeleri gösterilmiştir. Jeotermal kaynağın bulunduğu bu bölgelere yapılacak olan turistik tesisler aracılığıyla söz konusu kaynakların turizm yoluyla değerlendirilmesi bir yatırım fırsatı olarak karşımıza çıkmaktadır. İzmir in topraklarının % 28,5'ini tarım alanları oluşturmaktadır. Aynı zamanda Ege Bölgesi nde yapılan toplam tarım içindeki payı % 13 tür. Bu doğrultuda İzmir de tarımsal faaliyetler doğrultusunda gerçekleşen üretim kapsamında; biyokütle enerjisi üretimi doğrultusunda ortaya çıkan kullanılabilir atık miktarı ve toplam ısıl kapasitesi şu şekildedir: 30
8 Tablo 3: İzmir de Tarımsal Üretim Sonucu Kullanılabilir Atık Miktarı ve Toplam Isıl Kapasitesi Üretim (ton/yıl) Kullanılabilir Atık Miktarı (ton/yıl) Toplam Kapasitesi (GJ/yıl) Arpa Buğday Çavdar Yulaf (Dane) Yulaf (Ot) Mısır Tütün Pamuk Ayçiçeği TOPLAM Kaynak: Koçar Isıl Hayvancılık faaliyetleri kapsamında değerlendirildiğinde; İzmir de hayvancılık faaliyetlerinden biyokütle enerjisi üretilmesine yönelik toplam ısıl kapasitesi GJ/yıl dır. Tablo 4: İzmir de Hayvancılık Faaliyetlerinden Biyokütle Enerjisi Potansiyeli Hayvan Sayısı Elde Edilebilecek Kuru Fermente Gübre Miktarı (ton/yıl) Fermente Gübre Getirisi (TL) Elde Edilebilecek Biyogaz Miktarı (m3/yıl) Toplam Isıl Kapasitesi (GJ/yıl) Sığır Kümes Hayvanı (Tavuk ve Hindi) Küçükbaş Hayvan At, Eşek,Katır Kaynak: Koçar TOPLAM Dalga enerjisi bakımından ise; İzmir kıyılarının yüksek potansiyeli olduğu görülmektedir. 31
9 Tablo 5: Türkiye nin Dalga Enerjisi Teknik Potansiyeli Bölge Güç Karadeniz kwh/m Marmara Denizi kwh/m Ege Denizi kwh/m Akdeniz kwh/m İzmir-Antalya kwh/m Kaynak: Biresselioğlu Ege Denizi ve Akdeniz üzerindeki rüzgar potansiyelinin 4-17 kw/m lik yıllık ortalama dalga gücünde bir yoğunlaşmaya neden olması; dalga enerjisinden yararlanmak için en uygun yerin, İzmir-Antalya arasına denk gelen denizler olduğu sonucunu ortaya koymaktadır. Ancak İzmir de dalga enerjisi ile ilgili potansiyel çalışması yapılmamıştır. Organik Tarım Dünya da ve Türkiye de organik tarım hızla gelişmekte ve yaygınlaşmaktadır. Son 20 yılda Avrupa, Kuzey Amerika ve Japonya da organik ürüne talep artış göstermiştir yılı verilerine göre Dünya da organik tarım 37,04 milyon hektar alanda uygulanmaktadır. Bu alanın dağılımına bakıldığında % 33 Okyanusya da, % 27 si Avrupa, % 23 ü Latin Amerika, % 7 si Asya, % 7 si Kuzey Amerika ve % 3 ü Afrika da yer almaktadır. AB ülkeleri içerisinde en çok organik tarımsal üretim yapılan ülkeler sırasıyla 1,5 milyon hektar alan ile İspanya yer alırken, sırasıyla İtalya ve Almanya izlemektedir. Hızla büyüyen organik tarım pazarı 2010 yılında 59 milyar dolara ulaşmıştır. Bu değerin % 45 i Amerika Birleşik Devletleri tarafından gerçekleştirilirken, bunu Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya ve Kanada izlemektedir. Dünyada kişi başı en çok ürün tüketen ülkeler arasında İsviçre, Danimarka, Lüksemburg, İsveç, Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Fransa yer almaktadır. Ülkemizde de organik tarım yıldızı parlayan sektörler arasındadır. Son 10 yılda sektör büyüme göstermiş, krizin ardından hızı yavaşlamasına rağmen büyümeyi sürdürmüştür. Ancak sektör hızla büyümesine rağmen dünya sıralamasında istenilen noktada bulunmamaktadır. Türkiye de organik tarım 1984 yılında yabancı alıcıların talepleri ile başlamıştır. Üretilen ilk organik ürünler kuru üzüm ve kuru incir ile Ege Bölgesinde olmuş daha sonra kuru kayısı ve fındık üretimine geçilerek farklı bölgelere yayılmıştır lı yıllara kadar organik ürün çeşidi 8 adet olmuş, daha sonraki yıllarda yurt dışı taleplerine bağlı olarak ürün çeşitliliği gelişmiştir. Bir diğer önemli gelişme ise 1992 yılında ülkemizde organik tarım konusunda faaliyet gösteren tüm kuruluşların katılımı ile ülkemizde organik tarımın daha sağlıklı gelişmesini amaç edinen Ekolojik Tarım Organizasyonu Derneği (ETO) kurulmuştur. Organik tarımda ülkemiz yasal alt yapısını tamamlamış durumdadır. Ancak tüm dünyada yönetmelikler sorunlara karşı sürekli yeni yöntem ve girdi geliştirilmesi nedeni ile devamlı değişikliğe uğrayarak yenilenmektedir. 32
10 Avrupa Topluluğu ülkeleri öncülük yaparak 1991 yılında 2092 sayılı bitkisel ürünlerin üretimini ve pazara sunulmasını düzenleyen yönetmeliği yürürlülüğe koymuştur. Türkiye de organik tarım konusundaki yasal düzenlemeler, Avrupa Birliği nin sözkonusu yönetmeliğinden 3 yıl sonra yapılmıştır. Ülkemizdeki ilk yasal düzenleme, sayılı Bitkisel ve Hayvansal Ürünlerin Ekolojik Üretilmesine İlişkin Yönetmelik 18 Aralık 1994 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik sonrasında organik tarımda kanuni çerçevenin tanımlanması ve hatalı uygulamalarda gereken yaptırımların ve güvencelerin oluşturulması amacı ile 5262 Sayılı Organik Tarım Kanunu 03 Aralık 2004 tarihli Resmi Gazete de yayınlanarak uygulamaya başlanmıştır. Kanunun değişikliği ise 8 Şubat 2008 tarihli Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmelikler, bilimsel ve teknik gelişmeler, ihtiyaçlar, AB ile yasal düzenlemelerle uyum sebepleri ile sık sık yenilenmektedir. Türkiye nin yasal düzenlemelerinde ülke koşullarının yanı sıra Avrupa Birliği ile mevzuat uyumu da korunmaktadır. AB de 1 Ocak 2009 tarihinde yürürlüğe giren yeni yönetmelik sonrasında uyum çalışmaları yapılmıştır. Son olarak, tarih sayılı Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik çıkarılmıştır. Son yönetmelik, her türlü bitkisel, hayvansal ve su ürünleri üretimi ile kullanılacak girdilerin organik tarım metoduna uygun olarak üretilmesi veya temini, gıda veya yem olarak kullanılan mayalar, orman ve doğal alanlardan organik tarım ilkelerine uygun olarak ürün toplanması, bu ürünlerin işlenmesi, ambalajlanması, etiketlenmesi, depolanması, taşınması, pazarlanması, kontrolü, sertifikalandırılması, denetimi ile cezai hükümlere ilişkin teknik ve idari hususları kapsamaktadır. AB nin organik tarım yönetmeliğine birebir uyumludur. Türkiye iklim, toprak, su kaynakları, ürün çeşitliliği ve iş gücü bakımından organik tarım için son derece elverişlidir. Biyolojik çeşitlilik, hastalıklara dayanıklı türler, birçok alanda bozulmamış ekolojik denge, uygun ekolojik ortam, sentetik girdi kullanımının düşüklüğü vb. önemli üstünlüklere sahiptir. Sekiz ürün ile başlayan organik tarım faaliyetleri son yıllarda 200 ürünü geçmiştir. Türkiye de organik tarım üretim verilerine tabloda yer verilmiştir. Geçiş ürünleri dahil edilmiştir yılında üretici hektar alanda ton ürün elde etmiştir. Tablo 6: Türkiye de Organik Tarımın Gelişimi (Geçiş Süreci Dahil) Yıllar Ürün Sayısı Çiftçi sayısı Üretim Alanı(ha) Üretim Miktarı(ton)
11 Kaynak: T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, 2012 İzmir; organik tarımın beşiği konumunda olup özellikle son yıllarda organik tarım konusunda gelişmeler kaydedilmiştir. İlk organik üretim çekirdeksiz kuru üzüm ile 1980'li yılların ortalarında İzmir'de başlamıştır. İzmir ihracatta öncü konumunda yer almakta ve organik tarımsal ürünlerle iştigal eden pek çok işletmeye ev sahipliği yapmaktadır. İzmir de organik tarımsal üretim yapan çiftçi sayısı, üretim alanı ve miktarına tabloda yer verilmiştir. Tablo 7: İzmir & Türkiye Organik Tarım Verileri ( ) İzmir Çiftçi Sayısı Üretim Alanı (hektar) Üretim (Ton) Türkiye Çiftçi Sayısı Üretim Alanı (hektar) Üretim (Ton) İzmir/Türkiye Pay (%) Çiftçi Sayısı 10,5 9,8 3,8 3,6 3,3 Üretim Alanı 20,4 15,4 3,9 4,1 2,3 (hektar) Üretim (Ton) 4,5 9,3 4,8 3,3 2,7 Kaynak: TÜİK, 2013 İzmir de organik üretim yapılan tarım alanının Türkiye deki payı 2007 yılında % 20,4 iken 2011 yılında % 2,3 e düşmüştür. Üretim alanındaki düşüşün esas sebebinin doğadan toplanan alan miktarındaki düşüş olduğu belirtilmektedir. Üretim miktarı açısından ise İzmir in payı % 4,5 den % 2,7 ye düşmüştür. Ancak İzmir Türkiye ortalamasının üzerinde bir değere sahiptir. İzmir de en fazla yetişen organik ürünler arasında zeytin, mısır, domates, üzüm ve incir yer almaktadır. 34
12 İzmir, organik tarım potansiyeli incelendiğinde; Tahtalı Baraj Havzası, Gediz deltası, Foça, Karaburun, Seferihisar, Urla, Bozdağ, Kozak Yaylası, Bergama ve Kınık öne çıkmaktadır. Organik ürün arayan firmalar öncelikle Tahtalı Baraj Havzası na yönlendirilmektedir. Geleneksel ürünler, zeytin, bağcılık, bostan, sebze (domates) ön plandadır. Gediz deltası, yüksek eko-turizm potansiyeline sahiptir. En çok pamuk ve tarla ürünleri yetiştirilen bölgede sebze üretimi gelişmektedir. Foça ilçesi; Ova bölgesinde tarla bitkileri öne çıkmaktadır. Dağlık bölgede Zeytin ağaçları önemli organik tarımsal potansiyel vaat etmektedir. Tanınmış Foça yoğurdunu üreten kooperatif çiftçilerinin, organik hayvansal üretim yapma potansiyeli olduğu düşünülmektedir. Karaburun, Seferihisar ve Urla ilçelerinde son dönemde organik tarımsal üretim açısından oldukça önemli adımlar atılmıştır. Bu bölgede zeytin, bağcılık ve sebze üretiminin yaygınlaşma potansiyeli bulunmaktadır. Pazarlama sorunu çözüldükçe bu bölge daha da gelişecektir. Bozdağ, kendine özgü ekolojik yapısı olan bir bölgedir. Bölge çiftçisi organik tarıma isteklidir. Kestane, ceviz gibi ürünler dağlık kesimde yaygındır. Kozak yaylası, organik küner (çam fıstığı) yetiştiriciliği vardır, farklı alternatif ürünler için de bölge umut vaat etmektedir. Bergama, Beydağ, Kınık ilçelerinde, dağlık bölgelerde organik hayvancılık potansiyeli bulunmaktadır. Tablo 8: İzmir de Organik Tarım İçin Potansiyel Bölgeler Bölge Tahtalı Baraj Havzası Gediz Deltası Foça Karaburun, Seferihisar, Urla Bozdağ Kozak Yaylası Ürünler zeytin, bağcılık, sebze(domates), arıcılık eko-turizm, pamuk, tarla bitkileri, sebze tarla bitkileri, zeytin, hayvancılık, bağcılık (foça karası üzümü) zeytin, bağcılık, sebze, meyve, hayvancılık, arıcılık kestane, ceviz küner (çam fıstığı), bağcılık, zeytin tarla bitkileri, bağcılık, zeytin, hayvancılık, Bergama, Kınık arıcılık Kaynak: İzmir Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü 35
13 Üretimin yanında tüketim açısından İzmir in gelişmesi amacıyla başlatılan Organik Açık Pazarlar projesi önem taşımakla birlikte; Karşıyaka ve Bornova ilçelerinde organik pazar kurulmuştur. İzmir halkının, açık pazarlarda, organik ürünleri doğru olarak tercih edebilmesi için, organik logo, sertifika ve etiket-ambalaj konularında pazarda alışveriş eden tüketicilerin bilgilendirilmesine yönelik semt pazarlarında etkinlikler düzenlemek için çalışmalar sürdürülmektedir. Ekolojik Fuarın bundan böyle İzmir de gerçekleşecek olması İzmir de organik tarımın gelişiminde önemli bir adımdır. İlki 6-9 Mayıs 2010 tarihleri arasında İzmir Fuarında gerçekleşen fuarda gıdadan tekstile, kozmetikten temizlik malzemelerine, alternatif enerji sistemlerinden ekolojik konuta, kullandığımız ambalajlardan eko-turizme kadar çok çeşitli ürünler sergilenmiştir. İzmir organik tarım ürünü ihracatına devam etmelidir. Bir başka deyişle, mevcut pazarlara hizmet etmeyi sürdürmelidir. Bununla birlikte; yenilikçilik ve rekabet gücü ölçütleri üzerinden organik tarımsal ürünlere katma değer eklenmesine çalışılmalıdır. Organik tarımsal ürünlere ek olarak organik gıda ürünleri geliştirilmelidir. İzmir de organik tarım ürünleri ve organik gıdalar için bir piyasa oluşturulmaya çalışılmalıdır. Bu kapsamda; Organik gıdalar için etkin bir tedarik zinciri ile dağıtım kanalı tesis etmek, İzmir organik sektörüne, İzmir menşeli organik tarımsal ürünler ile organik gıda ürünlerine güven duyulmasını sağlamak, Üretilen organik tarım ürünlerinin yeterli miktar ve çeşitte olmalarını sağlamak, İzmir de organik gıdalara yönelik iç talep yaratmak öncelikli hedefler olarak belirlenmelidir. İzmir in, mevcut Avrupa pazarlarına organik ürün sağlamaya devam ederken, iç pazarda da organik üretimden (hammaddeler) organik gıda (ürünler) üretimine geçişe öncelik tanıması gerekmektedir. Sonuç İzmir deki enerji kullanımı, Türkiye geneline göre yaklaşık %54 oranında fazladır. Ayrıca İzmir in enerji tüketiminin son birkaç yılda %15 arttığı görülmektedir. Yenilenebilir enerji sektörü, hem Türkiye nin enerji arz güvenliğindeki artışa, hem de yereldeki potansiyeli değerlendirerek İzmir in ve Türkiye nin sürdürülebilir kalkınmasına katkıda bulunmak bakımından büyük önem taşımaktadır. Ayrıca çevre iller arasındaki ve Türkiye içindeki konumuna bakıldığında, İzmir in bir yenilenebilir enerji merkezi olma konusundaki potansiyelinin değerlendirilmesi önem taşımaktadır. İzmir in yenilenebilir enerji açısından son derece yüksek bir potansiyele sahip olduğu görülmektedir. Söz konusu potansiyeli realize edebilmek için bu alanda çalışan firma sayısının arttırılması ile bu firmaların teknolojik açıdan desteklenmesi için gerekli altyapının sağlanması önem arz etmektedir. İzmir de bu hedefe ulaşılabilmesi için ulusal girişimlere duyulan ihtiyaç söz konusudur. 36
14 Yenilenebilir enerji yatırımlarının ve yenilenebilir enerji kullanımının önünü açacak yasal düzenlemelerin tamamlanması, ulusal ve bölgesel düzeyde sürdürülebilir kalkınmanın sağlanabilmesi açısından önem taşımaktadır. Yenilenebilir enerji konusunda çalışan firmaların yetki, lisans ve denetimlerini sağlayacak yasal mevzuatın güçlendirilmesi, bu konuda standartların oluşturulması, akreditasyon ve kontrol mekanizmalarının kurulması gerekmektedir. Jeotermal enerji konusunda yapılmış olan yasal düzenlemelerle birlikte rüzgar ve güneş enerjisi yatırımlarını destekler nitelikteki yasal düzenlemelerin yapılması da önem taşımaktadır. Ayrıca; ulusal düzeyde hazırlanacak olan enerji üretim ve tüketim planlamasının da bölgesel potansiyeller temel alınarak ve uluslararası politika ve eylemlerle uyumlu uzun vadeli hedefler konularak yapılması gerekmektedir. Bu çerçevede İzmir de yenilenebilir enerji yatırımlarının arttırılması, yenilenebilir enerji teknolojilerinin üretim ve tüketiminin yaygınlaştırılması, sektördeki işgücünün geliştirilmesiyle İzmir in yenilenebilir enerji bölgesi haline getirilmesi bölgenin gelişmesinde büyük önem taşımaktadır. Yenilenebilir enerji sektörünün yanı sıra organik tarımla ilgili olarak da sürdürülebilir kalkınma hedefinde ekolojik dengenin korunarak, tarımda sürdürülebilirliğin sağlanması, tüketiciye güvenilir ve kaliteli ürünlerin sunulması amacıyla organik ürünlerin üretimi ve tüketiminin yaygınlaştırılarak, organik tarımsal üretim ve pazarlamanın düzenlenmesi ve geliştirilmesi gerekmektedir., Bu kapsamda, ürün çeşitliliği ve verimliliğin artırılması, izlenebilirliğin sağlanması, kalite standardının AB standartları seviyesine ulaştırılması ve etkin denetim mekanizmasının kurulması, teşvik ve desteklerin devam ettirilmesi, pazarlamada yeni yaklaşımların getirilmesine ilişkin politikaların izlenmesi sağlanmalıdır. Tarımsal üretim içerisinde organik tarımın payının artırılması, çevre koruma ve kırsal kalkınma politikaları, turizm ve sağlık sektörü ile entegrasyonun sağlanması da önem taşımaktadır. KAYNAKLAR A.T. Us, Sürdürülebilir Kalkınma Yaklaşımı ve İşletme Politikalarına Etkisi ( ). Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi, Enerji 2011 Raporu, 2011, Ankara, Efe Biresselioğlu Sunum, İzmir Ekonomi Üniversitesi. Ege İhracatçı Birlikleri, İzmir Organik Gıda İş Kümesi Çalışması, İzmir, Mart Ekolojik Tarım Organizasyonu Derneği, Organik Tarım Yıllığı, İzmir, Günnur Koçar Sunum, Ege Üniversitesi klar/raporlar/raporedk.pdf ( ) ( ) ( ) Organik Üretim İstatistikleri İzmir Kalkınma Ajansı, İzmir Bölge Planı
15 İzmir Kalkınma Ajansı, İzmir İçin Stratejik ve Yükselen Sektörler, ( ) İzmir Kalkınma Ajansı, İzmir Mevcut Durum Analizi, ( ) İzmir Tarım İl Müdürlüğü Organik Ürün Broşürü, Kaynakları Sempozyumu ve Sergisi, Bildiriler Kitabı, Ekim 2005, TMMOB, TÜBİTAK, Mersin Üniversitesi, Mersin, Neslihan Kulözü, Yenilenebilir Enerji Politikaları: Fransa Örnegi, III. Yenilenebilir Enerji Organik Tarım Ulusal Eylem Planı , T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı. Prof. Dr. Uygun Aksoy, Dr. Ahmet Altındişli, Ekolojik Tarım, İzmir, Ruşen Keleş, Kent Bilimleri Terimleri Sözlüğü, İmge Yayınları, Ankara, T.C. Merkez Bankası, ( ) Tayfun Büke, Aylin Çiğdem Köne, Sürdürülebilir Kalkınma Kavramı Çerçevesinde Türkiye nin Enerji Tüketiminin Analitik Şebeke Yöntemiyle İncelenmesi, Türkiye 10. Enerji Kongresi Dünya da ve Türkiye de Enerji- Uygulamalar ve Sorunlar Cilt-II, Kasım 2006, Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi, İstanbul, TÇSV, Ortak Geleceğimiz, Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayınları, Ankara, Tülay Selici, Zafer Utlu, Nadir İlten, Enerji Kullanımının Çevresel Etkileri ve Sürdürülebilir Gelişme Açısından Değerlendirilmesi, TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası III. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu Bildirileri, ( ). Türkiye Organik Tarım Stratejik Plan , T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı. Türkiye'de Sürdürülebilir Kalkınma Raporu: Gelece i Sahiplenmek, Sürdürülebilir Kalkınma En yi Uygulamaları, Kalkınma Bakanlı ı, Haziran 2012, Ankara. 38
ORGANİK TARIMDA ÖNCÜ KENT: İZMİR
2015 KASIM-ARALIK- SEKTÖREL ORGANİK TARIMDA ÖNCÜ KENT: İZMİR Şebnem BORAN Dünya da ve Türkiye de organik tarım hızla gelişmekte ve yaygınlaşmaktadır. Son 20 yılda Avrupa, Kuzey Amerika ve Japonya da organik
DetaylıORGANİK TARIM HIZLA GELİŞİYOR
2018 OCAK/ŞUBAT - SEKTÖREL ORGANİK TARIM HIZLA GELİŞİYOR Şebnem BORAN Dünyada ve ülkemizde organik tarım ve organik ürünler ticareti son yıllarda hızla gelişmektedir. Son 20 yılda Avrupa, Kuzey Amerika
DetaylıAR&GE BÜLTEN 2012 EYLÜL SEKTÖREL TARIM KENTİ İZMİR
TARIM KENTİ İZMİR Şebnem BORAN Gözde SEVİLMİŞ Küresel iklim değişikliği, gıda fiyatlarındaki yükseliş, dünya nüfusundaki hızlı artış gibi gelişmelerin etkisiyle tarım sektörünün son derece stratejik bir
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIMIZ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ. Prof. Dr. Zafer DEMİR --
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIMIZ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ Prof. Dr. Zafer DEMİR -- zaferdemir@anadolu.edu.tr Konu Başlıkları 2 Yenilenebilir Enerji Türkiye de Politikası Türkiye de Yenilenebilir Enerji Teşvikleri
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI ENERJİ Artan nüfus ile birlikte insanların rahat ve konforlu şartlarda yaşama arzuları enerji talebini sürekli olarak artırmaktadır. Artan enerji talebini, rezervleri sınırlı
DetaylıYenilenebilir olmayan enerji kaynakları (Birincil yahut Fosil) :
Günümüzde küresel olarak tüm ülkelerin ihtiyaç duyduğu enerji, tam anlamıyla geçerlilik kazanmış bir ölçüt olmamakla beraber, ülkelerin gelişmişlik düzeylerini gösteren önemli bir kriterdir. İktisadi olarak
DetaylıBİYOKÜTLE ENERJİ SANTRALİ BİOKAREN ENERJİ
BİYOKÜTLE ENERJİ SANTRALİ BİOKAREN ENERJİ BİYOKÜTLE SEKTÖRÜ Türkiye birincil enerji tüketimi 2012 yılında 121 milyon TEP e ulaşmış ve bu rakamın yüzde 82 si ithalat yoluyla karşılanmıştır. Bununla birlikte,
DetaylıTÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU
TÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU Zinnur YILMAZ* *Cumhuriyet Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, SİVAS E-mail: zinnuryilmaz@cumhuriyet.edu.tr, Tel: 0346 219 1010/2476 Özet Yüzyıllardan
DetaylıENERJİ. KÜTAHYA www.zafer.org.tr
ENERJİ 2011 yılı sonu itibarıyla dünyadaki toplam enerji kaynak tüketimi 12.274,6 milyon ton eşdeğeri olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılı itibarıyla dünyada enerji tüketiminde en yüksek pay %33,1 ile petrol,
DetaylıENERJİ ALTYAPISI ve YATIRIMLARI Hüseyin VATANSEVER EBSO Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Enerji ve Enerji Verimliliği Çalışma Grubu Başkanı
ENERJİ ALTYAPISI ve YATIRIMLARI Hüseyin VATANSEVER EBSO Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Enerji ve Enerji Verimliliği Çalışma Grubu Başkanı İZMİR BÖLGESİ ENERJİ FORUMU 1 Kasım 2014/ İzmir Mimarlık Merkezi FOSİL
DetaylıEnerji ve İklim Haritası
2013/2 ENERJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Enerji ve Çevre Yönetimi Dairesi Başkanlığı Enerji ve İklim Haritası Uzm. Yrd. Çağrı SAĞLAM 22.07.2013 Redrawing The Energy Climate Map isimli kitabın çeviri özetidir.
DetaylıYenilebilir Enerji Kaynağı Olarak Rüzgar Enerjisi
Yenilebilir Enerji Kaynağı Olarak Rüzgar Enerjisi İbrahim M. Yağlı* Enerji üretiminde Rüzgar Enerjisinin Üstünlükleri Rüzgar enerjisinin, diğer enerji üretim alanlarına göre, önemli üstünlükleri bulunmaktadır:
DetaylıDoç. Dr. Mehmet Azmi AKTACİR HARRAN ÜNİVERSİTESİ GAP-YENEV MERKEZİ OSMANBEY KAMPÜSÜ ŞANLIURFA. Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Doç. Dr. Mehmet Azmi AKTACİR HARRAN ÜNİVERSİTESİ GAP-YENEV MERKEZİ OSMANBEY KAMPÜSÜ ŞANLIURFA 2018 Yenilenebilir Enerji Kaynakları SUNU İÇERİĞİ 1-DÜNYADA ENERJİ KAYNAK KULLANIMI 2-TÜRKİYEDE ENERJİ KAYNAK
DetaylıEnervis H o ş g e l d i n i z Ekim 2015
Enervis H o ş g e l d i n i z Ekim 2015 Dünya Enerji Genel Görünümü Genel Görünüm Dünya Birincil Enerji Tüketimi 2013-2035 2013 2035F Doğalgaz %24 Nükleer %4 %7 Hidro %2 Yenilenebilir Petrol %33 Kömür
DetaylıSürdürülebilir Kalkınma - Yeşil Büyüme. 30 Mayıs 2012
Sürdürülebilir Kalkınma - Yeşil Büyüme 30 Mayıs 2012 Sürdürülebilir Kalkınma gelecek kuşakların kendi ihtiyaçlarını karşılayabilme olanağından ödün vermeksizin bugünün ihtiyaçlarını karşılayabilecek kalkınma
DetaylıProf.Dr.İlkay DELLAL
TUSAF 2013 Buğday, Un, İklim Değişikliği ve Yeni Trendler Kongresi İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ve ENERJİ KISKACINDA TARIM ve GIDA SEKTÖRÜ Prof.Dr.İlkay DELLAL 9 Mart 2013, Antalya GÜNDEM 9 Mart 2013 1. GÜNEŞ (%40)
DetaylıYakın n Gelecekte Enerji
Yakın n Gelecekte Enerji Doç.Dr.Mustafa TIRIS Enerji Enstitüsü Müdürü Akademik Forum 15 Ocak 2005 Kalyon Otel, İstanbul 1 Doç.Dr.Mustafa TIRIS 1965 Yılı nda İzmir de doğdu. 1987 Yılı nda İTÜ den Petrol
DetaylıELEKTRİK ve PLANLAMA 21. YÜZYILDA PLANLAMAYI DÜŞÜNMEK. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Cengiz GÖLTAŞ 14 Mayıs 2011
ELEKTRİK ve PLANLAMA 21. YÜZYILDA PLANLAMAYI DÜŞÜNMEK Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Cengiz GÖLTAŞ 14 Mayıs 2011 TÜRKİYE DE ELEKTRİK ENERJİSİ KURULU GÜCÜ (Nisan 2011) TERMİK - İTHAL KÖMÜR
DetaylıDünyada Enerji Görünümü
22 Ocak 2015 Dünyada Enerji Görünümü Gelir ve nüfus artışına paralel olarak dünyada birincil enerji talebi hız kazanmaktadır. Özellikle OECD dışı ülkelerdeki artan nüfusun yanı sıra, bu ülkelerde kentleşme
Detaylı5 Mayıs 2010 Mersin Üniversitesi. KORAY TUNCER MMO Enerji Birimi / Teknik Görevli Makina Yüksek Mühendisi
5 Mayıs 2010 Mersin Üniversitesi KORAY TUNCER MMO Enerji Birimi / Teknik Görevli Makina Yüksek Mühendisi Türkiye de kişi başına elektrik enerjisi tüketimi 2.791 kwh seviyesinde olup, bu değer 8.900 kwh
DetaylıENERJİ VERİMLİLİĞİ MÜCAHİT COŞKUN
ENERJİ VERİMLİLİĞİ MÜCAHİT COŞKUN 16360019 1 İÇİNDEKİLER Enerji Yoğunluğu 1. Mal Üretiminde Enerji Yoğunluğu 2. Ülkelerin Enerji Yoğunluğu Enerji Verimliliği Türkiye de Enerji Verimliliği Çalışmaları 2
DetaylıTarım Tarihi ve Deontolojisi Dersi 14.Hafta SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM VE GİRDİ KULLANIMI. Dr. Osman Orkan Özer
Tarım Tarihi ve Deontolojisi Dersi 14.Hafta SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM VE GİRDİ KULLANIMI Dr. Osman Orkan Özer SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM VE GİRDİ KULLANIMI Sürdürülebilir tarım; Günümüz kuşağının besin gereksinimi
DetaylıAR& GE BÜLTEN Yılına Girerken Enerji Sektörü Öngörüleri
2006 Yılına Girerken Enerji Sektörü Öngörüleri Nurel KILIÇ Dünya da ve Türkiye de ulusal ve bölgesel enerji piyasaları, tarihin hiçbir döneminde görülmediği kadar ticaret, rekabet ve yabancı yatırımlara
DetaylıDünyada ve Türkiye de Organik Tarım
Dünyada ve Türkiye de Organik Tarım Organik tarım, dünyada yaklaşık 130 ülkede yapılmakta ve organik tarım üretim alanı giderek artmaktadır. 2011 yılı verilerine göre dünyada 37 milyon hektar alanda organik
Detaylıİzmir Bölge Planı. İlçe Toplantıları Kınık Özet Raporu
2010-2013 İzmir Bölge Planı İlçe Toplantıları Kınık Özet Raporu Aralık 2010 1 2010-2013 İzmir Bölge Planı İlçe Toplantıları Kınık Özet Raporu Nüfus Yapısı Kınık ın toplam nüfusu 2009 Adrese Dayalı Nüfus
DetaylıTürkiye nin Enerji Politikalarına ve Planlamasına Genel Bakış
Türkiye nin Enerji Politikalarına ve Planlamasına Genel Bakış Yrd. Doç. Dr. Vedat GÜN Enerji Piyasası İzleme ve Arz Güvenliği Daire Başkanı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 28-29-30 Haziran 2007, EMO-İÇEF,
DetaylıDünyada Enerji Görünümü
09 Nisan 2014 Çarşamba Dünyada Enerji Görünümü Dünyada, artan gelir ve nüfus artışına paralel olarak birincil enerji talebindeki yükseliş hız kazanmaktadır. Nüfus artışının özellikle OECD Dışı ülkelerden
DetaylıRÜZGAR ENERJİSİ. Cihan DÜNDAR. Tel: Faks :
RÜZGAR ENERJİSİ Cihan DÜNDAR Tel: 312 302 26 88 Faks : 312 361 20 40 e-mail :cdundar@meteor.gov.tr Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü A r a ş t ı r m a Ş u b e M ü d ü r l ü ğ ü Enerji Kullanımının
DetaylıÜlkemizde Elektrik Enerjisi:
Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik-Bilgisayar Bilim Kolu Eğitim Seminerleri Dizisi 6 Mart 8 Mayıs 22 Destekleyen Kuruluşlar: Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği
DetaylıTÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR
TÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR Halil AGAH Kıdemli Kırsal Kalkınma Uzmanı 22 Kasım 2016, İSTANBUL 1 2 SUNUM PLANI TARIMDA KÜRESELLEŞME TÜRK TARIM SEKTÖRÜ VE SON YILLARDAKİ GELİŞMELER TARIMDA
DetaylıENERJİ YÖNETİMİ A.B.D. (İ.Ö.) TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI GENEL BİLGİLERİ
ENERJİ YÖNETİMİ A.B.D. (İ.Ö.) TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI GENEL BİLGİLERİ Enerji Yönetimi A.B.D Lisansüstü Programı Tezsiz Yüksek Lisans programına kabul edilen öğrenciler zorunlu dersleri tamamlamak
Detaylıİstanbul Bilgi Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği. Çevreye Duyarlı Sürdürülebilir ve Yenilenebilir Enerji Üretimi ve Kullanımı
İstanbul Bilgi Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği Çevreye Duyarlı Sürdürülebilir ve Yenilenebilir Enerji Üretimi ve Kullanımı Günlük Hayatımızda Enerji Tüketimi Fosil Yakıtlar Kömür Petrol Doğalgaz
DetaylıTÜRKİYE NİN RÜZGAR ENERJİSİ POLİTİKASI ZEYNEP GÜNAYDIN ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI ENERJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
TÜRKİYE NİN RÜZGAR ENERJİSİ POLİTİKASI ZEYNEP GÜNAYDIN ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI ENERJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ GİRİŞ POTANSİYEL MEVZUAT VE DESTEK MEKANİZMALARI MEVCUT DURUM SONUÇ Türkiye Enerji
DetaylıENERJİ ÜRETİMİ VE ÇEVRESEL ETKİLERİ
ENERJİ ÜRETİMİ VE ÇEVRESEL ETKİLERİ Prof. Dr. Ferruh Ertürk Doç. Dr. Atilla Akkoyunlu Çevre Yük. Müh. Kamil B. Varınca 31 Mart 2006 İstanbul İçindekiler İÇİNDEKİLER...İ ÇİZELGELER LİSTESİ...İİİ ŞEKİLLER
DetaylıBALIKESİR de. Yatırım Yapmak İçin 101 Neden
BALIKESİR de Yatırım Yapmak İçin 101 Neden Coğrafi Konum 1. Türkiye nin ekonomik hareketliliğinin en yüksek olduğu Marmara Bölgesi nde yer alması, 2. Marmara ve Ege Denizi ne kıyılarının bulunması, 3.
DetaylıTARSUS TİCARET BORSASI
TARSUS TİCARET BORSASI Ülkemizde yetiştirilen tarımsal ürünlerden, tarımsal üretimin bir kısmı doğrudan tüketilirken, bir kısmı sanayide hammadde olarak işlenerek değişik gıdalara dönüştürülmektedir. Tarımsal
DetaylıENERJİ VERİMLİLİĞİ (ENVER) GÖSTERGELERİ VE SANAYİDE ENVER POLİTİKALARI
ENERJİ VERİMLİLİĞİ (ENVER) GÖSTERGELERİ VE SANAYİDE ENVER POLİTİKALARI Erdal ÇALIKOĞLU Sanayide Enerji Verimliliği Şube Müdürü V. Neden Enerji Verimliliği? Fosil kaynaklar görünür gelecekte tükenecek.
DetaylıAR&GE BÜLTEN. İl nüfusunun % 17 si aile olarak ifade edildiğinde ise 151 bin aile geçimini tarım sektöründen sağlamaktadır.
İzmir İlinin Son 5 Yıllık Dönemde Tarımsal Yapısı Günnur BİNİCİ ALTINTAŞ İzmir, sahip olduğu tarım potansiyeli ve üretimi ile ülkemiz tarımında önemli bir yere sahiptir. Halen Türkiye de üretilen; enginarın
DetaylıSağlıklı Tarım Politikası
TARLADAN SOFRAYA SAĞLIKLI BESLENME Sağlıklı Tarım Politikası Prof. Dr. Ahmet ALTINDĠġLĠ Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü ahmet.altindisli@ege.edu.tr Tarım Alanları ALAN (1000 ha)
DetaylıDünya Enerji Görünümü 2012. Dr. Fatih BİROL Uluslararası Enerji Ajansı Baş Ekonomisti Ankara, 25 Aralık 2012
Dünya Enerji Görünümü 2012 Dr. Fatih BİROL Uluslararası Enerji Ajansı Baş Ekonomisti Ankara, 25 Aralık 2012 Genel Durum Küresel enerji sisteminin temelleri değişiyor Bazı ülkelerde petrol ve doğalgaz üretimi
DetaylıİÇİNDEKİLER TABLO VE ŞEKİLLER...
İÇİNDEKİLER TABLO VE ŞEKİLLER...4 1.Yönetici Özeti... 11 2.Giriş... 12 3.Sektörel Analiz... 13 3.1 Birincil Enerji Kaynaklarına Bakış...13 3.1.1 Kömür... 13 3.1.1.1 Dünya da Kömür... 14 3.1.1.1.1 Dünya
DetaylıTürkiye de Biyoenerji Politikaları
Türkiye de Biyoenerji Politikaları 30 Eylül 2010, 14:00 Türkiye Uluslararası Yenilenebilir Enerji Kongresi Grand Cevahir Otel & Kongre Merkezi Şişli/İstanbul Erkan Erdoğdu Enerji Uzmanı & Doktora (PhD)
DetaylıRÜZGAR ENERJĐSĐ. Erdinç TEZCAN FNSS
RÜZGAR ENERJĐSĐ Erdinç TEZCAN FNSS Günümüzün ve geleceğimizin ekmek kadar su kadar önemli bir gereği; enerji. Son yıllarda artan dünya nüfusu, modern hayatın getirdiği yenilikler, teknolojinin gelişimi
DetaylıTürkiye de Organik Tarım
Türkiye de Organik Tarım Ülkemizde organik tarım, 1984-85 sezonunda geleneksel ihraç ürünlerimizden kuru üzüm ve kuru incir ihracatı ile başlamış ve daha sonraki yıllarda hızla gelişme göstererek 2008
DetaylıSera Gazlarının İzlenmesi ve Emisyon Ticareti. Politika ve Strateji Geliştirme. Ozon Tabakasının Korunması. İklim Değişikliği Uyum
Politika ve Strateji Geliştirme Sera Gazlarının İzlenmesi ve Emisyon Ticareti Ozon Tabakasının Korunması İklim Değişikliği Uyum 1 Birleşmiş Milletler İklim değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve ilgili uluslararası
DetaylıTABİAT VARLIKLARINI KORUMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ENERJİ VE ÇEVRE POLİTİKALARI AÇISINDAN RESLER VE KORUNAN ALANLAR. Osman İYİMAYA Genel Müdür
TABİAT VARLIKLARINI KORUMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ENERJİ VE ÇEVRE POLİTİKALARI AÇISINDAN RESLER VE KORUNAN ALANLAR Osman İYİMAYA Genel Müdür Enerji hayatımızın vazgeçilmez bir parçası olarak başta sanayi, teknoloji,
DetaylıENERJİ VERİMLİLİĞİ (EnVer) & KANUNU
ENERJİ VERİMLİLİĞİ (EnVer) & KANUNU Erdal ÇALIKOĞLU Sanayide Enerji Verimliliği Şube Müdürü V. Neden Enerji Verimliliği? Fosil kaynaklar görünür gelecekte tükenecek. Alternatif kaynaklar henüz ekonomik
DetaylıSürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi TARIMSAL FAALİYETİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİSİ Toprak işleme (Organik madde miktarında azalma) Sulama (Taban suyu yükselmesi
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. Türkiye Güneş Enerjisi Geleceği Solar TR2016, 06 Aralık
YENİLENEBİLİR ENERJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Türkiye Güneş Enerjisi Geleceği Solar TR2016, 06 Aralık 1 YE ve EV Politika,Mevzuat İzin süreçleri Enerji Verimliliği Yenilenebilir Enerji YEGM Teknik Etki Analizleri
DetaylıEKONOMİ BAKANLIĞI GİRDİ TEDARİK STRATEJİSİ 2013-2015
EKONOMİ BAKANLIĞI GİRDİ TEDARİK STRATEJİSİ 2013-2015 GİTES NİÇİN GEREKLİ? Sorunlar; Emtia fiyatlarındaki dalgalanmalar ve artışlar, Dünya girdi kaynaklarının geleceğine yönelik belirsizlikler, Girdi tedarik
DetaylıİZMİR DE SÜT SEKTÖRÜNE BAKIŞ
İZMİR DE SÜT SEKTÖRÜNE BAKIŞ Büyük tarımsal ekonomiler sıralamasında 7. sırada yer alan ülkemiz tarımının milli gelire, istihdama ve dış ticarete katkısı giderek artmaktadır. Tarım sektörü; 2008 yılında
DetaylıCam Sektörü 2013 Yılı Değerlendirmesi
Cam Sektörü 2013 Yılı Değerlendirmesi Temmuz 2014 1 Milyar $ I. Cam Sektörü Hakkında 80 yıllık bir geçmişe sahip olan Türk Cam Sanayii, bugün camın ana gruplarını oluşturan düzcam (işlenmiş camlar dahil),
DetaylıTEB KOBİ AKADEMİ İLLER GELECEKLERİNİŞEKİLLENDİRİYOR: ADANA GELECEK STRATEJİSİ KONFERANSI 5 ARALIK 2007
TEB KOBİ AKADEMİ İLLER GELECEKLERİNİŞEKİLLENDİRİYOR: ADANA GELECEK STRATEJİSİ KONFERANSI 5 ARALIK 2007 1 Adana Gelecek Stratejisi Konferansı Çalışmanın amacı: Adana ilinin ekonomik, ticari ve sosyal gelişmelerinde
DetaylıTÜRKİYE'DE YENİLENEBİLİR ENERJİ
TÜRKİYE'DE YENİLENEBİLİR ENERJİ Enerji İşleri Genel Müdürlüğü 18 Haziran 2009, Ankara YEK Potensiyeli Yenilenebilir Enerji Üretimi Yenilenebilir Kurulu Güç Kapasitesi YEK Hedefleri YEK Mevzuatı YEK Teşvik
DetaylıKÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER
KÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER Prof.Dr. Hasancan OKUTAN İTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü okutan@itu.edu.tr 18 Haziran 2014 İTÜDER SOMA dan Sonra: Türkiye de
DetaylıTablo 4- Türkiye`de Yıllara Göre Turunçgil Üretimi (Bin ton)
NARENCİYE DOSYASI Kökeni Güneydoğu Asya olan turunçgillerin, çağdaş anlamda üretimi 19. yüzyılda ABD`de başlamış ve hızla yayılmıştır. Turunçgil yetiştiriciliği dünyada 40 derece kuzey enlemi ile 40 derece
DetaylıBiliyor musunuz? Enerji. İklim Değişikliği İle. Mücadelede. En Kritik Alan
Biliyor musunuz? Enerji İklim Değişikliği İle Mücadelede En Kritik Alan Enerji üretimi için kömür, petrol ve doğalgaz gibi fosil yakıtların kullanımı sanayileşme devriminden beri artarak devam etmektedir.
Detaylıİzmir İli Enerji Tesislerinin Çevresel Etkileri - RES
TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi İzmir İli Enerji Tesislerinin Çevresel Etkileri - RES Hasan Sarptaş, Yrd. Doç. Dr. Ege Üniversitesi Güneş Enerjisi Ens. Türkiye de Rüzgar Enerjisinin Görünümü
DetaylıİÇİNDEKİLER SUNUŞ... XIII 1. GENEL ENERJİ...1
İÇİNDEKİLER SUNUŞ... XIII 1. GENEL ENERJİ...1 1.1. Dünya da Enerji...1 1.1.1. Dünya Birincil Enerji Arzındaki Gelişmeler ve Senaryolar...1 1.2. Türkiye de Enerji...4 1.2.1. Türkiye Toplam Birincil Enerji
DetaylıT.C. Kalkınma Bakanlığı
T.C. Kalkınma Bakanlığı 2023 Vizyonu Çerçevesinde Türkiye Tarım Politikalarının Geleceği- Turkey s Agricultural Policies at a Crossroads with respect to 2023 Vision 2023 Vision, Economic Growth and Agricultural
DetaylıTürkiye nin Elektrik Üretimi ve Tüketimi
Türkiye nin Elektrik Üretimi ve Tüketimi -Çimento Sanayinde Enerji Geri Kazanımı Prof. Dr. İsmail Hakkı TAVMAN Dokuz Eylül Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Enerji Kaynakları Kullanışlarına Göre
DetaylıT.C. GIDA,TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI TÜRKİYE TARIM HAVZALARI ÜRETİM VE DESTEKLEME MODELİ. 30 Havza
T.C. GIDA,TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI TÜRKİYE TARIM HAVZALARI ÜRETİM VE DESTEKLEME MODELİ 30 Havza 1 Sunum Planı 1. Tarım havzalarının belirlenmesi 2. Mevcut durum değerlendirmesi 3. Amaç ve gerekçe
DetaylıRÜZGAR ENERJİ SANTRALLERİ BİLEŞENLERİNİN NEDEN YURT İÇİNDE ÜRETİLMESİ GEREKLİLİĞİ VE BU SÜREÇTE YAŞANAN SIKINTILAR/ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
RÜZGAR ENERJİ SANTRALLERİ BİLEŞENLERİNİN NEDEN YURT İÇİNDE ÜRETİLMESİ GEREKLİLİĞİ VE BU SÜREÇTE YAŞANAN SIKINTILAR/ÇÖZÜM ÖNERİLERİ A. Emre Demirel Ege Kule AŞ/Fabrika Müdürü 1 EGE KULE A.Ş. Ege Kule, 1955
Detaylı4. Ünite 2. Konu Enerji Kaynakları. A nın Yanıtları
ENERJİ KAYNAKLARI 1 4. Ünite 2. Konu Enerji Kaynakları A nın Yanıtları 1. Günümüzde kullanılan nin maliyetinin düşük, çevreye zarar vermeyen... yenilenebilir ve güvenli olmasına önem verilmektedir. 12.
Detaylı5.1. Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri [2011/101]
5.1. Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri [2011/101] KARAR ADI NO E 2011/101 Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri ĠLGĠLĠ DĠĞER KARARLA R T...... 2005/201 Ulusal Bilim ve Teknoloji Sisteminin
Detaylı2010-2011 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÖZEL ÇAMLICA KALEM İLKÖĞRETİM OKULU OKULLARDA ORMAN PROGRAMI ORMANDAN BİO ENERJİ ELDE EDİLMESİ YIL SONU RAPORU
2010-2011 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÖZEL ÇAMLICA KALEM İLKÖĞRETİM OKULU OKULLARDA ORMAN PROGRAMI ORMANDAN BİO ENERJİ ELDE EDİLMESİ YIL SONU RAPORU AYLAR HAFTALAR EYLEM VE ETKİNLİKLER 2 Okullarda Orman projesini
DetaylıALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI
ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI KONULAR 1-Güneş Enerjisi i 2-Rüzgar Enerjisi 4-Jeotermal Enerji 3-Hidrolik Enerji 4-Biyokütle Enerjisi 5-Biyogaz Enerjisi 6-Biyodizel Enerjisi 7-Deniz Kökenli Enerji 8-Hidrojen
DetaylıKooperatifçilik Genel Müdürlüğü
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü YENİLENEBİLİR ENERJİ KOOPERATİFLERİ Çanakkale, Mayıs 2016 Sunum İçeriği I- Genel Olarak Kooperatifler II- Dünyada Yenilenebilir Enerji Kooperatifleri III- Türkiye de Yenilenebilir
Detaylı2003 yılında tarımın milli gelirlerimizdeki payı yüzde 12,6 iken, 2006 yılında yüzde 11,2 ye indi.
Tarım Sektörünün İhracattaki Yeri ve Önemi Şebnem BORAN Ülkemizde son yıllarda önceliğin sanayi sektörüne kayması sonucu ekonomimizde göreceli olarak tarım ürünlerinin ihracatımızdaki ağırlığı giderek
DetaylıALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI. ÖMÜRHAN A. SOYSAL ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSİ
ÖMÜRHAN A. SOYSAL ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSİ omurhan.soysal@emo.org.tr İÇEF KAYSERİ İLİ ENERJİ FORUMU 5 MAYIS 2007 ALTERNATİF: Seçenek (Türk Dil Kurumu Sözlüğü) Bir durumun veya cismin olabilecek diğer
Detaylı(*Birincil Enerji: Herhangi bir dönüşümden geçmemiş enerji kaynağı) Şekil 1 Dünya Ekonomisi ve Birincil Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki
Nüfus artışı, kentsel gelişim ve sanayileşme ile birlikte dünyada enerji tüketimi gün geçtikçe artmaktadır. Dünya nüfusunun 2040 yılına geldiğimizde 1,6 milyarlık bir artış ile 9 milyar seviyesine ulaşması
DetaylıKUZEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ TARIM SEKTÖRÜ GZFT ANALİZİ
T.C. KUZEYDOĞU ANADOLU KALKINMA AJANSI KUZEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ TARIM SEKTÖRÜ GZFT ANALİZİ Dr. Mehmet Ali ÇAKAL TRA1 2012 Her hakkı saklıdır. İÇİNDEKİLER 1. KAPSAM... 2 2. KUZEY DOĞU ANADOLU BÖLGESİ TARIM
Detaylı30 Mayıs 2012. Ebru AKDAG MEYED Genel Sekreteri IFU Dünya Meyve Suyu Günü Elçisi
30 Mayıs 2012 Ebru AKDAG MEYED Genel Sekreteri IFU Dünya Meyve Suyu Günü Elçisi İçerik MEYED Dünya Meyve Suyu Günü Meyve Suyu Sanayisinde Güncel Durum Meyve Suyu Sektörünün Potansiyeli Sorunlar ve Çözüm
DetaylıENERJİ DÖNÜŞÜMÜ ENERJİ TÜKETİMİ
ENERJİ DÖNÜŞÜMÜ Enerji, modern kişisel yaşamın, üretim ve iletişim süreçlerinin en önemli aktörlerinden biri. Enerjinin tüketimi küresel düzeyde hızla artmaya devam ederken üç ana ihtiyaç baş gösteriyor:
DetaylıTÜRKİYE ET ÜRETİMİNDE BÖLGELER ARASI YAPISAL DEĞİŞİM ÜZERİNE BİR ANALİZ
TÜRKİYE ET ÜRETİMİNDE BÖLGELER ARASI YAPISAL DEĞİŞİM ÜZERİNE BİR ANALİZ Arş. Gör. Atilla KESKİN 1 Arş.Gör. Adem AKSOY 1 Doç.Dr. Fahri YAVUZ 1 1. GİRİŞ Türkiye ekonomisini oluşturan sektörlerin geliştirilmesi
DetaylıMustafa BARAN Ankara Sanayi Odası Genel Sekreter Yardımcısı
Mustafa BARAN Ankara Sanayi Odası Genel Sekreter Yardımcısı Enerji verimliliği / Sanayide enerji verimliliği Türkiye de enerji yoğunluğu Enerji tüketim verileri Türkiye de enerji verimliliği projeleri
DetaylıNÜKLEER ENERJİ. Dr. Abdullah ZARARSIZ TMMOB-Fizik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı
NÜKLEER ENERJİ Dr. Abdullah ZARARSIZ TMMOB-Fizik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Dünyada Elektrik Enerjisi Üretimi (2005) Biyomas ve atık: %1,3 Nükleer: %16,5 Kömür: %38,8 Diğer yenilenebilir:
DetaylıKUZEY DOĞU ANADOLU BÖLGESİ TARIM SEKTÖRÜ GZFT (SWOT) ANALİZİ(2012)
T.C. KUZEYDOĞU ANADOLU KALKINMA AJANSI KUZEY DOĞU ANADOLU BÖLGESİ TARIM SEKTÖRÜ GZFT (SWOT) ANALİZİ(2012) Dr. Mehmet Ali ÇAKAL TRA1 2012 Her hakkı saklıdır. İÇİNDEKİLER 1. KAPSAM... 3 2. KUZEY DOĞU ANADOLU
Detaylı2010-2013 İZMİR BÖLGE PLANI İLÇE LANSMAN SÜRECİ BAYINDIR SONUÇ RAPORU
1 2010-2013 İZMİR BÖLGE PLANI İLÇE LANSMAN SÜRECİ BAYINDIR SONUÇ RAPORU Tarih: 4 Ocak 2011 Yaklaşık Katılımcı Sayısı: 65 Katılımcı listesindeki Sayı: 62 Katılımcı Düzeyi ve Profili: 2 3 4 Dağıtılan Belgeler:
DetaylıDünya Enerji Görünümü Dr. Fatih Birol Baş Ekonomist, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) İstanbul, 20 Aralık 2013
Dünya Enerji Görünümü 2013 Dr. Fatih Birol Baş Ekonomist, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) İstanbul, 20 Aralık 2013 Günümüzde dünyanın enerji görünümü Enerji sektöründeki bazı ezberler bozuluyor. Ülkelerin
DetaylıGİTES TEKSTİL VE DERİ EYLEM PLANI
GİTES TEKSTİL VE DERİ EYLEM PLANI HEDEF -1 PAMUĞA İLİŞKİN POLİTİKALARDA ETKİNLİĞİN ARTIRILMASI 1.1 Pamuk Arama Konferansı sonucunda belirlenen Pamuk Eylem Planları hayata geçirilecektir. Gıda, Tarım ve
DetaylıİYİ TARIM UYGULAMALARI VE EUREPGAP. Prof. Dr. Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü
İYİ TARIM UYGULAMALARI VE EUREPGAP Prof. Dr. Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü TARIMDA DEĞİŞİM Dünyada 1970 li yıllarda; Tüketicilerin bilinçlenmesi, 1990 lı yıllarda
DetaylıT.C. KIRIKKALE VALİLİĞİ İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ ARALIK 2014 KIRSAL KALKINMA YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİ PROGRAMI
T.C. KIRIKKALE VALİLİĞİ İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ ARALIK 2014 KIRSAL KALKINMA YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİ PROGRAMI RECEP KIRBAŞ İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRÜ Kırsal Kalkınma Yatırımlarının
DetaylıKÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER
KÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER Prof.Dr. Hasancan OKUTAN İTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü okutan@itu.edu.tr 24 Ekim 2014 29. Mühendislik Dekanları Konseyi Toplantısı
DetaylıMühendislik Çevre Danışmanlık Gıda Tarım Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİMİ
Mühendislik Çevre Danışmanlık Gıda Tarım Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİMİ LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİMİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK Ülkemizde 2010-2011 yılı itibari ile çeşitli
DetaylıTürkiye nin Enerji Teknolojileri Vizyonu
Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 26. Toplantısı Türkiye nin Enerji Teknolojileri Vizyonu Prof. Dr. Yücel ALTUNBAŞAK Başkanı Enerji İhtiyacımız Katlanarak Artıyor Enerji ihtiyacımız ABD, Çin ve Hindistan
DetaylıDünya Seramik Sektörü Dış Ticareti a) Seramik Kaplama Malzemeleri
Dünya Seramik Sektörü Dış Ticareti a) Seramik Kaplama Malzemeleri ÜLKE Dünya Seramik Kaplama Malzemeleri Üretiminde İlk 1 Ülke 29 21 211 212 212 Dünya /212 Üretiminden Aldığı Pay Değişim (%) (%) 1 ÇİN
DetaylıTARIM - AGRICULTURE. İlkay Dellal. 6 th March 2018, Bilkent Hotel, Bilkent- Ankara 6 Mart 2018, Bilkent Otel, Bilkent Ankara
Technical Assistance for Developed Analytical Basis for Formulating Strategies and Actions towards Low Carbon Development Düşük Karbonlu Kalkınma İçin Çözümsel Tabanlı Strateji ve Eylem Geliştirilmesi
DetaylıKÖMÜRÜN ENERJİDEKİ YERİ
KÖMÜRÜN ENERJİDEKİ YERİ Prof. Dr. Güven ÖNAL Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı 1 Sunumun Ana Konuları Dünya da Kömür ve Enerji Türkiye nin Kömür Rezervleri ve Üretimi Türkiye nin Enerji Durumu Yerli
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE ÇEVRE MEVZUATI
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE ÇEVRE MEVZUATI Dr. Gülnur GENÇLER ABEŞ Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürü Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 06/02/2016 YENİLENEBİLİR ENERJİ NEDİR? Sürekli devam eden
DetaylıSU ÜRÜNLERİNDE MEKANİZASYON-2
SU ÜRÜNLERİNDE MEKANİZASYON-2 Yrd.Doç.Dr. Mehmet Ali Dayıoğlu Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları & Teknolojileri Mühendisliği Bölümü Kaynak: YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE TEKNOLOJİLERİ
DetaylıİZMİR DE SÜT HAYVANCILIĞI
İZMİR DE SÜT HAYVANCILIĞI Şebnem BORAN Gözde SEVİLMİŞ Süt özellikle protein, yağ, vitamin (C vitamini hariç) ve mineraller (başta kalsiyum ve fosfor olmak üzere) gibi beslenmede çok önemli olan toplam
DetaylıZEYTİNYAĞI SEKTÖR RAPORU-2013
Türkiye de Üretim Zeytin ağacında periyodisiteden dolayı zeytin üretimi yıllara göre inişli çıkışlı bir grafik izlemekte ve üretime bağlı olarak bir yıl düşük (yok yılı) bir yıl yüksek (var yılı) ürün
DetaylıTORBALI TİCARET ODASI MOBİLYA SEKTÖR ANALİZİ
TORBALI TİCARET ODASI MOBİLYA SEKTÖR ANALİZİ a. Sektörün Dünya Ekonomisi ve AB Ülkelerindeki Durumu Dünya mobilya üretimi 2010 yılında yaklaşık 376 milyar dolar olurken, 200 milyar dolar olan bölümü üretim
DetaylıENERJİ KAYNAKLARI ve TÜRKİYE DİYARBAKIR TİCARET VE SANAYİ ODASI
ENERJİ KAYNAKLARI ve TÜRKİYE DİYARBAKIR TİCARET VE SANAYİ ODASI ENERJİ KAYNAKLARI ve TÜRKİYE Türkiye önümüzdeki yıllarda artan oranda enerji ihtiyacı daha da hissedecektir. Çünkü,ekonomik kriz dönemleri
DetaylıSÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Yönetimine Giriş Eğitimi
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Yönetimine Giriş Eğitimi İÇDAŞ A.Ş. Sürdürülebilirlik Yönetim Birimi Amaç ve İçerik Bu eğitim sunumu ile paydaşlarımıza Sürdürülebilirliği tanıtmak ve şirketimizin Sürdürülebilirlik alanında
DetaylıTMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI DENİZLİ ŞUBESİ BÜLTENİ YIL : 1 SAYI : 3 EYLÜL
TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI DENİZLİ ŞUBESİ BÜLTENİ YIL : 1 SAYI : 3 EYLÜL 2010 Y E K S M E M VI.Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu Şubemiz tarafından düzenlenecektir. 2011 YEKSEM Odamız,
DetaylıTarım & gıda alanlarında küreselleşme düzeyi. Hareket planları / çözüm önerileri. Uluslararası yatırımlar ve Türkiye
Fırsatlar Ülkesi Türkiye Yatırımcılar için Güvenli bir Liman Tarım ve Gıda Sektöründe Uluslararası Yatırımlar Dr Mehmet AKTAŞ Yaşar Holding A.Ş. 11-12 Şubat 2009, İstanbul sunuş planı... I. Küresel gerçekler,
DetaylıKONYA-EREĞLİ TİCARET BORSASI TÜRKİYE DE VE İLÇEMİZDE HAYVANCILIK SEKTÖRÜ SORUNLARI
KONYA-EREĞLİ TİCARET BORSASI 2015 TÜRKİYE DE VE İLÇEMİZDE HAYVANCILIK SEKTÖRÜ SORUNLARI TÜRKİYE DE HAYVANCILIK SEKTÖRÜ Ülkemiz coğrafi özellikleri bakımından her türlü hayvansal ürün üretimi için uygun
DetaylıGÖNEN BİYOGAZ TESİSİ
GÖNEN BİYOGAZ TESİSİ Ülkemizde, gıda ve elektrik enerjisi ihtiyacı, ekonomik gelişme ve nüfus artışı gibi nedenlerden dolayı hızla artmaktadır. Gıda miktarlarında, artan talebin karşılanamaması sonucunda
Detaylı