Atık Yönetimi Daire Başkanlığı. Yönetimi

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Atık Yönetimi Daire Başkanlığı. Yönetimi"

Basak Onut
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Atık Yönetimi Daire Başkanlığı Termik Santrallerden Kaynaklanan Küllerin Yönetimi Erdem ÖZMEN Çevre ve Orman Uzmanı Antalya, Nisan 2011

2 Yönetimi Kömür, dünyada en yaygın Ülkemiz kömür rezervi şekilde bulunan fosil yakıttır bakımından Dünyada 11 ıradadır yılı itibarı ile Türkiye de elektrik enerjisinin % 29 ömürden karşılanmaktadır. Bu oran Almanya da % 50, ABD de % 60, Güne frika da % 95 dir yılına kadar dünyada ortalama elektrik enerjisinin 50 sinin kömürden sağlanacağı tahmin edilmektedir.

2009 yılı itibarı ile Türkiye de elektrik enerjisinin % 29 ömürden karşılanmaktadır.

3 Yönetimi ÜRKİYE DE ELEKTRİK ÜRETİMİNİN KAYNAKLARA GÖRE DAĞILIMI

4 Yönetimi TERMİK SANTRALLAR (yakıt türlerine göre) atı Yakıtlı Termik santrallar ömür, odun, katı atık) vı Yakıtlı Termik santrallar el-oil, motorin, nafta) az Yakıtlı Termik santrallar oğalgaz, LPG, biyogaz vb.)

vı Yakıtlı Termik santrallar el-oil, motorin, nafta)

5 Yönetimi Kömüre Dayalı Termik Santraller ulverize tipi kazanlar kışkan Yataklı Kazanlar

6 Termik Santral Çalışma Prensibi

7 Yönetimi ik santrallerde kömürün yakılması sonucu iki çeşit k çıkmaktadır. Bunlar; baca gazlarıyla sürüklenen uçu ve baca gazlarıyla birlikte yükselemeyerek taban n taban külleridir. mizde kömürle çalışan 14 adet termik santralden her şık 20 milyon ton kül ortaya çıkmaktadır. an küller yaklaşık olarak külü içermektedir. % uçucu kül, % 20-

9 Termik Santrallerde Oluşan Kül Miktarları KULLANILAN KÖMÜR ERMİK SANTRAL ADI MİKTARI(ton/yıl) OLUŞAN KÜL MİKTARI (ton/yıl) MA TALAĞZI NGAL GÖZÜ NÇBİLEK YİTÖMER MERKÖY ŞİN ELB TAĞAN HANELİ DAŞ N NİKÖY

000 NÇBİLEK 1.240.786 591.854 YİTÖMER 5.850.000 1.989.000 MERKÖY 3.962.987 1.585.195 ŞİN ELB. 23.382.791 6.141.

10 Termik Santrallerde Oluşan Kül Miktarlarının Karşılaştırmas MİK SANT ATALAĞZI TERMİK SANT. KANGAL TERMİK SANT. SUGÖZÜ TERMİK SANT. TUNÇBİLEK TERMİK SANT. EYİTÖMER TERMİK SANT. EMERKÖY TERMİK SANT. ELBİSTAN TERMİK SANT. YATAĞAN TERMİK SANT. ORHANELİ TERMİK SANT. İÇDAŞ TERMİK SANT. YENİKÖY TERMİK SANT. ÇAYIRHAN TERMİK

391 431.200 713.847 64.680 ATALAĞZI TERMİK SANT. KANGAL TERMİK SANT. SUGÖZÜ TERMİK SANT. TUNÇBİLEK TERMİK SANT. EYİTÖMER TERMİK SANT.

11 Kül Miktarlarının Karşılaştırılması ömürün ısıl değerine bağlı olarak oluşan atık mi eğişkenlik göstermektedir. erli kömürün yakılmasından kaynaklanan kül miktarı % 4 rasında değişirken, ithal (Rusya, Güney Afrika) kömü aynaklanan kül miktarı % arasında değişmektedir. Yerli Kömür Kullanımı İthal Kömür Kullanımı

erli kömürün yakılmasından kaynaklanan kül miktarı % 4 rasında değişirken, ithal (Rusya,

12 Termik Santral İncelemeleri fşin-elbistan A Termik Santrali Uçucu kül ve taban külleri, santralin hammadd ihtiyacının karşılandığı kömür ocaklarında yer altı iletim hattından gönderilerek depolanmaktadır yılına kadar 40 milyon tona yakın uçucu kül v taban külü depolanmıştır.

ocaklarında yer altı iletim hattından gönderilerek depolanmaktadır.

13 Afşin-Elbistan A Termik Santrali

14 KÜL YAYMA BANDI

15 Yatağan Termik Santrali atağan Termik Santrali Silolarda taban külü, uçucu kül ve baca gazı arıtm sisteminden kaynaklanan jipsiyum karıştırılmaktadır. Oluşan karışım sulandırılmakta ve atık barajınd depolanmaktadır yılları arasında ton uçucu kü çimento hammaddesi olarak satılmıştır. Kül depolama işlemi sona eren depolama alanlar bitkisel toprakla kapatılarak rehabilite edilmektedir.

Oluşan karışım sulandırılmakta ve atık barajınd depolanmaktadır. 2003 2007 yılları arasında 655.

16 BİRİKEN SU SULANDIRILMIŞ KÜL

17 Rehabilite Edilmiş Kül Depolama Sahası

18 Termik Santral Küllerinin Yönetimi ile İlgili Mevzuat 2872 sayılı Çevre Kanunu tarih ve Sayılı Resmi Gazete d yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Gene Esaslarına İlişkin Yönetmelik tarih ve sayılı Resmi Gazeted yayımlanan ve tarihinde yürürlüğe gire Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik tarihli ve sayılı Resmi Gazete d yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikesiz ve İner Atıkların Geri Kazanımı Tebliği

26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Resmi Gazeted yayımlanan ve 01.04.

19 Termik Santral Küllerinin Yönetimi ile İlgili Mevzuat ik Santrallerde kömürün yakılması sonucu oluş er; ık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin Ek Listesinde tanımlanmıştır. 10 ISIL İŞLEMLERDEN KAYNAKLANAN ATIKLAR Enerji Santrallerinden ve Diğer Yakma Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar (19 Hariç) ( ün altındaki kazan tozu hariç) dip külü, cüruf ve kazan tozu Uçucukömürkülü cu kül ve taban külleri A ve M kodlarıyla işaretlenmemiş olup

10 ISIL İŞLEMLERDEN KAYNAKLANAN ATIKLAR 10 01 Enerji Santrallerinden ve Diğer Yakma Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar

20 Termik santrallerden kaynaklanan küllerin depolam ntemi ile bertarafının planlanması durumunda Atıkları üzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik kapsamınd polanması gerekmektedir. Bu Yönetmelik ile düzen arak depolanacak atıkların geçirimsizlik tabakası, drena bakası, kapama ve izleme, lisanslandırma vb. hususlar zenleme getirilmiştir.

21 Atıkların Düzenli Depolanması Dair Yönetmeli apsamında, tarihinden önce kurulan mevcu ül depolama alanları için atık üreticilerinden, iyileştirm lanı hazırlamaları ve Bakanlığımıza sunulması tale dilmiştir. Bakanlığımıza sunulan iyileştirme planla eğerlendirme aşamasındadır. Yapılacak değerlendirme sonucunda mevcut kü epolama alanları kapatılacak veya kül depolama işlem

22 Küllerin geri kazanımının planlanması durumunda hlikesiz ve İnert Atıkların Geri Kazanımı Tebliği kapsamınd ğerlendirilmelidir. Bu tebliğ ile küllerin çevreye olabilecek olumsu kilerinin en aza indirilmesi, kül miktarının azaltılması, geçic polanması, geri kazanım tesislerinin kurulması ve b sislerin çevreyle uyumlu yönetiminin sağlanmasına yöneli ensip, politika ve programların belirlenmesi için gerek ari ve teknik esaslar düzenlenmiştir.

23 Dünyada Kül Kullanım Alanları

24 Kül Kullanım Alanları Baraj Yapımında Kül Kullanımı

25 Kül Kullanım Alanları Tuğla Yapımında Kül Kullanımı

26 Kül Kullanım Alanları Çimento Katkı Malzemesi Olarak Kullanımı

28 Avrupa Kömür Ürünleri Derneği (ECOBA) 2008 yı verilerine göre Avrupa Birliği üye ülkelerinde yaklaşı olarak 43 milyon ton uçucu kül ve taban kül oluşmaktadır. Oluşan bu atıkların yaklaşık olarak % 90 farklı alanlarda tekrar kullanılarak geri kazanılmaktadır. Amerika Kömür Külü Derneği (ACAA) verilerine gör 2009 yılında Amerika da 76,6 milyon ton uçucu kül v taban külü açığa çıkmış olup, söz konusu küllerin araz ıslahı çalışmaları ve maden sahalarında dolgu malzemesi olarak kullanımları dışında % 40 i tekra kullanılmaktadır.

29 Avrupa Birliği Kül Geri Kazanım Miktarları lanı Uçucu Kül (mton) Taban Külü (mton) 4850 am Maddesi atkı Malzemesi ı Malzemesi Blok eramik İmalatı şmaları 95 - abilizasyonu öşeme Dolgusu ik Dolgusu lgu leştirme 40 ldurma ı

30 Amerika da Kül Geri Kazanım Miktarları Alanı Uçucu Kül (ton) Taban Külü (ton) tkı Malzemesi Katkı Malzemesi oldurmada zemesi Malzemesi ileştirme dolgu malzemesi 0 0 uz Kontrolü ik Uygulamaları ilizasyonu

31 Sonuç ve Öneriler Ülkemizde termik santrallerden kaynaklanan külleri çevreyle uyumlu bir şekilde yönetimi için dört önem husus ortaya çıkmaktadır. Bunlar; oluşan kül miktarının kaynağında azaltılması, küllerinin geri kazanım ve rehabilite amaç kullanılması, tekrar kullanılamayan küllerin mevzuatla uyumlu bi şekilde düzenli depolanması, mevcut kül depolama sahalarının iyileştirilmesidir.

32 Yönetimi TEŞEKKÜR EDERİM.

Benzer belgeler

KÖMÜRÜN ENERJİDEKİ YERİ

KÖMÜRÜN ENERJİDEKİ YERİ Prof. Dr. Güven ÖNAL Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı 1 Sunumun Ana Konuları Dünya da Kömür ve Enerji Türkiye nin Kömür Rezervleri ve Üretimi Türkiye nin Enerji Durumu Yerli