YENİMAHALLE EĞİTİM ARAŞTIRMA SAĞLIK OCAĞINA BAŞVURAN YAŞLILARDAKİ KRONİK HASTALIKLARIN SIKLIĞI VE MALİYETİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "YENİMAHALLE EĞİTİM ARAŞTIRMA SAĞLIK OCAĞINA BAŞVURAN YAŞLILARDAKİ KRONİK HASTALIKLARIN SIKLIĞI VE MALİYETİ"

Transkript

1 YENİMAHALLE EĞİTİM ARAŞTIRMA SAĞLIK OCAĞINA BAŞVURAN YAŞLILARDAKİ KRONİK HASTALIKLARIN SIKLIĞI VE MALİYETİ EVALUATION OF COST AND FREQUENCY OF PATIENTS WITH CHRONIC DISEASES ADMITTED TO YENIMAHALLE TRAINING AND RESEARCH HEALTH DEPARTMENT Canan GÜLBAYRAK, Yasemin AÇIK, A. Ferdane OĞUZÖNCÜL, S. Erhan DEVECİ, A. Tevfik OZAN Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Elazığ Özet Yaşlı nüfustaki artış medikal, sosyal ve ekonomik yönden önemli sorunları beraberinde getirmektedir. Özellikle kronik hastalıklar olmak üzere birçok hastalığın prevalansı artmaktadır. Ülkemizde yapılan araştırmalarda; 65 yaş ve üzerindeki nüfusun %80 inde en az bir kronik hastalık olduğu belirlenmiştir. Yenimahalle Eğitim Araştırma Sağlık Ocağına, 1Ocak-31Aralık 2001 tarihleri arasında yapılan 60 yaş ve üzeri poliklinik başvurularında; kronik hastalık sıklığını, kronik hastalık reçetelerindeki ilaç sayısını belirlemek, kronik hastalıkların poliklinik giderlerine ve ilaç maliyetlerine dikkat çekmek amacıyla planlanmış tanımlayıcı bir çalışmadır. Yenimahalle Eğitim Araştırma Sağlık Ocağı bölgesinde, 60 yaş ve üzeri başvurularda, tek kronik hastalık sıklığı %51.2, iki kronik hastalık sıklığı %5.1 dir. Hipertansiyon %25.6 ile en sık görülen kronik hastalık, Hipertansiyon ve Diabetes Mellitus %28.6 ile en sık görülen kronik hastalık kombinasyonudur. Kronik hastalık başvurularında tek ilaçlı kronik hastalık tedavisi %30.9, ikili ilaçlı tedavi %38.4, üç ilaçlı tedavi ise %23.6 dır. Bir yıl boyunca yapılan poliklinik başvurularının toplam muayene ücreti maliyeti Dolar her kronik hastalık reçetesinde günde 1X1 doz ilaçla tedavide yıllık asgari reçete maliyeti toplam ,80 Dolarıdır. Sonuç olarak, Yenimahalle Eğitim Araştırma Sağlık Ocağı bölgesinde 60 yaş ve üzeri nüfusta kronik hastalıklar yaygın olarak görülmekte ve kronik hastalıkların maliyeti yüksek oranlarda olmaktadır. Bu nedenle koruyucu sağlık hizmetlerini ön plana çıkaran yeni sağlık politikaları benimsenmelidir. Anahtar kelimeler: Yaşlılık, Kronik hastalık, İlaç, Maliyet Summary The increasing in old population, bring some medical, social and economic problems together. The prevalance of many diseases increase, especially cronic diseases. İn the investigations that made in our country, in the 80 %of the population 65 years old have at least one cronic disease. İn the population who were 60 years old and applying to Yenimahalle Training-Research Health Department in 1 January-31 December 2001; the aim of the study was; to find the frequency of the cronic diseases, to determine the number of the drugs in cronic disease prescription, to attract attention to polyclinic price of cronic diseases, and the price of cronic diseases treatment in registration. İn Yenimahalle Training-Research Health Department in the population who were 60 years old, 51.2% were have one cronic disease, 5.1% were have two cronic hastalık; Hipertension was the more frerquent disease and was 25.6%, Hipertension and Diabetes Mellitus was the more frequent combination and was 28.6%. İn the applying of cronic diseases the treatment with one drug was 30.9%, with two drug 38.4%, with three drug 23.6%. Throught one year, the policlinic examination costs were Dolar; in each cronic disease prescription, with the 1X1 dose in every day in the minimum prescription price in one year was ,80 Dolar. In conclusion, in the population who were 60 years old in Yenimahalle Training-Research Health Department region, the cronic diseases are very frequent and the costs of the treatment of cronic diseases are very high. Because of this, new political health policy that provide protecting health care must consider. Key words: Old age, Cronic Disease, Drug, Cost AÜTD 2003; 35: 7-12 MJAU 2003; 35: 7-12

2 8 AÜTD 2003 Tablo 1. Yenimahalle EASO na Yapılan 60 Yaş ve Üzeri Poliklinik Başvurularında Kronik Hastalıkların ve Kronik Hastalık Dışı Başvuruların Cinsiyete Göre Dağılımı X²=104.73, p=0.000 başvurular kadın erkek toplam n % n % n % hipertansiyon diabetes mellitus kalp hastalıkları romatizmal hastalıklar osteoporoz diğer kronik hastalık kombinasyonları kronik hastalık dışı başvurular toplam Giriş Yaşlılık; organizmanın verimliliğinde azalmaya paralel olarak çevreye uyum yeteneğinin yavaş yavaş bozulduğu bir süreçtir. Dünya Sağlık Örgütü nün (DSÖ) 1963 yılındaki seminerlerinde yaş yaşlılık dönemi, 75 yaş ve üzeri ise ileri yaş dönemi olarak kabul edilmiştir (1). Beklenen yaşam süresinin uzaması ve fertilite hızının azalması ile, dünya nüfusu bir önceki 50 yıla göre daha hızlı yaşlanmıştır. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde 60 yaş ve üzeri nüfus, tüm nüfustan daha hızlı artmaktadır. Dünyada 1960 larda yaşlı nüfusun yaklaşık %50 si gelişmekte olan ülkelerde yer alırken, bu oran 2000 yılında dünya nüfusunun 2/3 üne (yaklaşık 600 milyon yaşlı bireye) ulaşmıştır (2). Türkiye de 1965 nüfus sayımında 65 yaş ve üzeri nüfusun toplam nüfusa oranı %3.95 tir (3). Ülkemizde, 1990 nüfus sayımında, toplam nüfus , 60 yaş ve üstü populasyon olarak bildirilmiştir (4). Daha sonra, 1995 te yaşlı nüfus %4.7 olmuş (3), 2000 nüfus sayımında ise toplam nüfusta %16.6 lık bir artış tespit edilmiştir (4). Nüfus artışı ve yaşlı nüfusun aynı hızla artması halinde yaşlı nüfus oranının 2010 yılında ise %5.6 ya çıkması beklenmektedir (3). Yaşlı nüfustaki bu artış medikal, sosyal ve ekonomik yönden önemli sorunları da beraberinde getirmektedir. Özellikle kronik hastalıklar olmak üzere birçok hastalığın prevalansı artmaktadır (5). Ülkemizde yapılan araştırmaların sonuçları; 65 yaş ve üzerindeki kişilerin %80 inde en az bir kronik hastalık ve yaş arası her beş kişiden ikisinde fiziksel fonksiyonlarda yetersizlik olduğunu göstermiştir (6). Kronik hastalıkların prevalansının artması sonucu yaşlı bireyler sağlık hizmetlerine daha fazla gereksinim duymakta ve daha fazla ilaç kullanmaktadır (7). Üstelik ülkemizde rasyonel ilaç kullanımı yoktur ve polifarmasi yaygındır (8). Ülkemizde sağlık harcamalarına ayrılan kaynaklar kısıtlıdır ve bu kısıtlı miktarın önemli bir kısmı ilaç ve tedavi giderlerine ayrıldığı için sağlık sistemine yeterli yatırımlar yapılamamaktadır. Türkiye de toplam sağlık harcamalarının Gayrı Safi Milli Hasıla içindeki payı 1997 yılında %3.4, 1998 yılında %4.1 olmuştur (9). Oysa gelişmiş ülkelerde toplam sağlık harcamalarının Gayri Safi Milli Hasılaya oranı 1950 lerde %3-4 iken, izleyen dönemlerde sürekli artış göstererek 1980 de %10, 1980 lerin sonunda ise kimi ülkelerde %12-13 lere yükselmiştir (10). Ülkemizde toplam sağlık harcamalarının %64 ü ayaktan tedavi hizmetlerine, %29 u yataklı tedavi hizmetlerine ve %6 sı diğer hizmetlerine ayrılmıştır. Kamu sektöründe; Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) tüm sağlık harcamalarının % 46.9 unu, Bağ-Kur %60.3 ünü, Emekli Sandığı %56.7 sini ilaç giderlerine ayırmak zorunda kalmaktadır (9). Kronik hastalıkların prevalansındaki artma toplam sağlık harcamaları içinde zaten yüksek bir paya sahip olan ilaç ve tedavi harcamalarının daha da artmasına neden olacaktır. Bu çalışma, bir sağlık ocağı bölgesinde 60 yaş ve üzeri kişilerde kronik hastalıkların sıklığına, bu hastalıklarda kullanılan ilaç sayısına, kronik hastalıkların poliklinik bedellerine ve bir-dört ilaçla tedavi edilen kronik hastalıkların reçete maliyetine dikkati çekmek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem Elazığ il merkezinde bulunan Yenimahalle Eğitim Araştırma Sağlık Ocağında (EASO) kayıtlara dayalı ve tanımlayıcı tipte bir araştırma olarak planlanan bu çalışmada; 1 Ocak 31 Aralık 2001 tarihleri arasında sağlık ocağına yapılan başvuruların kaydedildiği poliklinik defteri ile sağlık ocağının aylık çalışmaları incelenmiştir. Tüm başvurular içinde 60 yaş ve üstü başvurular ve bunların içinde de kronik hastalık başvuruları tespit edilmiş (tekrar yapılan başvurular ayrı başvuru olarak incelemeye alınmıştır), her kronik hastalık başvurusunun tanısı, kaç kronik hastalığı olduğu, kronik hastalığı ile ilgili yazılan ilaç sayısı ve ilaç tipi kaydedilmiştir. Poliklinik ücreti ile bir-dört ilaçla

3 AÜTD Tablo 2. Yenimahalle EASO na Yapılan 60 Yaş ve Üzeri Poliklinik Başvurularında Kronik Hastalıklarda Kullandıkları İlaç Sayısının Cinsiyete Göre Dağılımı kullanılan ilaç sayısı kadın erkek toplam n % n % n % bir ilaç iki ilaç üç ilaç dört ilaç beş ilaç toplam * Satır Yüzdesi, **Sütun Yüzdesi X²=8.56, p=0.73 tedavisi yapılan her kronik hastalık grubu için bir yıllık reçete maliyeti hesaplanmıştır. Poliklinik maliyetinin belirlenmesinde, Elazığ 1 no lu döner sermaye saymanlığınca tüm SO için belirlenen liralık muayene bedeli baz alınmıştır. İlaç maliyet hesaplanmasında; her kronik hastalık için kullanılan ilaçların satış bedelleri ecza depolarından alınan fiyat listelerinden, her ilaç için en düşük ve en yüksek doz maliyetleri belirlenerek ortalamaları alınmıştır. Ortalama doz maliyeti üzerinden bir hasta için, günde 1X1 doz ilaç alındığı varsayılarak otuz ile çarpılmış ve o kronik hastalıkla ilgili bir aylık ortalama reçete maliyeti çıkarılmıştır. Ortalama bir aylık reçete maliyetinin on iki ile çarpımı sonucu, her bir kronik hastalığa ait bir yıllık ortalama maliyet hesaplanmış ve bu maliyet, ilaç sayısına göre gruplandırılan hasta sayıları ile çarpılarak, o hastalığın bölgedeki bir yıllık ortalama maliyeti tespit edilmiştir. Veriler SPSS programına kaydedilerek, hata kontrolleri, tablolar ve istatistiksel analizler bu program aracılığı ile yapılmıştır. İstatistiksel analizlerde X² testi kullanılmıştır. Bulgular Sağlık ocağının 2001 yılı kayıtlarına göre, sağlık ocağı (SO) bölgesinin toplam nüfusu dır. Bölgedeki 60 yaş ve üzeri nüfus 3061 olup; %49.3 sı (1509 kişi) erkek, %50.7 si (1552 kişi) kadındır. Bölgede, 60 yaş ve üzeri nüfusun toplam nüfusa oranı %8.9 dur. Sağlık ocağı polikliniğine 2001 yılı içinde yapılan toplam başvuru sayısı dir. Bu başvuruların 3038 i 60 yaş ve üzeri kişiler tarafından yapılmış ve 1721 inde kronik hastalık tanısı konulmuştur. Bu grupta bir yıl içinde kişi başına yapılan ortalama poliklinik başvurusu yaklaşık 1 iken, 60 yaş altı grupta bu oran 0.5 tir. Diğer yaş gruplarına göre, 60 yaş ve üzeri nüfus poliklinik hizmetlerinden 2 kat daha fazla yararlanmıştır. Yaşlı grup başvuruları içinde en sık poliklinik başvurusu %20.9 ile 60 yaşındaki hasta grubunda olmuştur. Başvurular kronik hastalıklar açısından değerlendirildiğinde %51.2 sinde bir kronik hastalık, %5.1 inde kronik hastalık kombinasyonu tespit edilmiştir. Kronik hastalığı olanların %88.6 sının bir kronik hastalığı, %11.4 ünün iki kronik hastalığı bulunduğu saptanmıştır. Kronik hastalıkların cinsiyet dağılımına bakıldığında; %59.9 unun kadın, %40.1 inin erkek olduğu görülmüştür. Kronik hastalık başvurularının, yaş ve cinsiyete göre dağılımında; yaş arası başvuruların %57.7 sinin kadınlar, %42.3 ünün erkekler; 75 yaş ve üzeri başvuruların ise %55.2 sinin kadınlar, %44.8 inin erkekler tarafından yapıldığı saptanmıştır (X²=0.90, p=0.34). Yaşlıların poliklinik başvurularında en sık görülen kronik hastalık her iki cinste de Hipertansiyon (HT) olmuştur (Tablo 1). En sık görülen kronik hastalık kombinasyonları %28.6 ile HT ve Diabetes Mellitus (DM), %26.6 ile HT ve Kalp Hastalıkları, %19.1 ile HT ve Romatizmal Hastalık (RA), ve %10.1 DM ve RA olduğu saptanmıştır. Tablo 3. Yenimahalle EASO na 60 Yaş ve Üzerinde Yapılan Poliklinik Başvurularında Kronik Hastalıkların 1 Aylık Ortalama Reçete Maliyeti.* kronik hastalık adı en ucuz ilaç dozu en pahalı ilaç dozu ortalama doz fiyatı tek ilaçla tedavide aylık maliyet TL TL TL US$ TL US$ hipertansiyon (0.09) (2.890) diabetes mellitus (0.18) (5.574) kalp hastalıkları (0.23) (7.165) romatizmal hastalıklar (0.87) (26.180) osteoporoz (0.80) (26.111) *Hastaların 1X1 doz ilaç kullandığı varsayılmıştır.

4 10 AÜTD 2003 Tablo 4. Yenimahalle EASO na 60 Yaş ve Üzerinde Yapılan Poliklinik Başvurularında Kronik Hastalıkların Bir Yıllık Ortalama Reçete Maliyeti* hastalık adı hastasayısı bir kişide 1 yıllık maliyet toplam maliyet TL US$ TL US$ tek ilaç hipertansiyon , ,78 diabetes mellitus , ,57 kalp hastalıkları romatizmal hastalıklar , ,33 osteoporoz toplam , ,69 iki ilaç hipertansiyon , ,86 diabetes mellitus , ,12 kalp hastalıkları , ,76 romatizmal hastalıklar , ,16 osteoporoz , ,13 toplam , ,06 üç ilaç hipertansiyon , ,93 diabetes mellitus , ,41 kalp hastalıkları , ,47 romatizmal hastalıklar , ,83 osteoporoz toplam , ,65 dört ilaç hipertansiyon , ,46 diabetes mellitus , ,94 kalp hastalıkları , ,64 romatizmal hastalıklar , ,33 osteoporoz toplam , ,39 *Hesaplamada kronik hastalık kombinasyonları ve diğer hastalıklar hariç tutulmuştur. Kronik hastalık başvurularında; %38.2 ile en sık ikili ilaç kullanıldığı belirlenirken, bunu %31.9 ile tek ilaç tedavisinin takip ettiği görülmüştür. İkili ilaç kullananların; %58.9 u kadın, %41.1 i erkektir (Tablo 2). Kronik hastalık başvuruları içinde en sık kullanılan ilaç tipi %32.1 ile antihipertansifler olurken, ağrı kesici ve antienflamatuarların kullanım oranı %28.0 dir. Sağlık ocaklarında 2002 yılında döner sermaye sistemine geçilmesiyle her poliklinik başvurusundan 2.65 Dolar muayene ücreti alınmaktadır (11). Kronik hastalıklar nedeniyle yapılan 1721 başvurunun bugünkü fiyatlarla toplam poliklinik ücreti maliyeti Dolardır. Başvurularda tek ilaçla tedavi edilen her kronik hastalık için ortalama aylık ilaç maliyeti Tablo 3 te çıkarılmıştır (12). İlaçlarda; ortalama en ucuz ilaç dozuna Diabetes Mellitus tedavisinde rastlanırken, doz maliyeti en yüksek ilaçların Romatizmal Hastalıklarda olduğu görülmüştür. Ortalama fiyatlara bakılarak bir aylık maliyet hesabı yapıldığında; en ucuz maliyetin Hipertansiyon tedavisinde, en yüksek maliyetin de Romatizmal Hastalık tedavisinde olduğu belirlenmiştir. Yenimahalle EASO nda kronik hastalık başvurularına ait tüm başvuruların bir-dört ilaçla 1 yıllık reçete maliyetleri Tablo 4 de gösterilmiştir. EASO ında bir yıllık reçete maliyetinin toplam ,80 Dolar olduğu belirlenmiştir. Tartışma Yenimahalle EASO bölgesinde 60 yaş ve üzeri grupta poliklinik başvurusu oranı, 60 yaş altı gruba göre iki kat fazla bulunmuştur. Sağlık Ocaklarında döner sermaye sistemi tarifesine göre, kişi başı muayene bedeli 2.6 ABD Dolar olarak açıklanmıştır. Ankara Gölbaşı EASO da verilen hizmetlerin iş etüdü tekniğiyle birim maliyetinin hesaplanması çalışmasında da en fazla gideri olan maliyet merkezi poliklinikler olarak belirlenmiş ve polikliniklerin kişi başına birim maliyeti 3.3 ABD Dolar olarak açıklanmıştır (13). Yaşlı grubun poliklinik hizmetlerinden diğer yaş gruplarına

5 AÜTD göre iki kat fazla yararlanması onlar için harcanan muayene bedelinde ve birim maliyetlerinde artmaya yol açmaktadır.yaşlanan nüfusla beraber kronik hastalık prevalansının da artması, muayene bedelleri ve birim maliyetlerinin sağlık harcamaları içinde daha da önemli bir yere sahip olacaktır. Çalışmamızdaki kronik hastalık sıklığı %51.1 ve kronik hastalık kombinasyon sıklığı %5.1 bulunmuştur. Deveci ve arkadaşları tarafından Elazığ il merkezinde iki sağlık ocağında yapılan bir çalışmada; SO larına başvuran yaşlıların her iki cinste de %50 den fazla oranda kronik hastalıklarının mevcut olduğu tespit edilmiştir (14). Türkiye genelinde 65 yaş ve üzeri grupta kronik hastalık sıklığı ise %80 olarak belirlenmiştir (6). Çalışmada kronik hastalık sıklığı, Deveci ve arkadaşlarının bu yayını ile uyumlu, fakat Türkiye genelinden düşük bulunmuştur. Türkiye geneli ile olan uyumsuzluğun nedeni, çalışmanın kayıtlara dayalı yapılmasından kaynaklandığı sanılmaktadır. EASO na yapılan kronik hastalık başvuruları içinde en çok konulan teşhisin %45.5 ile HT olduğu görülmüştür. Başbakanlık Özürlüler Dairesi Başkanlığı ve Türk Tabipler Birliği (TTB) tarafından yapılan çalışmada da en sık görülen kronik hastalığın %30.7 ile HT (kadınlarda %36.9, erkeklerde %26.7) olduğu açıklanmıştır (15). Yine bölgemizde yapılan çok merkezli bir çalışmada en sık görülen kronik hastalığın HT olduğu tespit edilmiştir (14). Açık ve Sezer, Elazığ Baskil İlçe Merkezinde 50 yaş ve üzerinde HT prevalansını kadınlarda %68.5, erkeklerde %63 olarak belirlemişler; cinsiyete göre dağılımda ise fark bulamamışlardır (18). Dwiedi ve ark ları Kardioloji polikliniğine başvuran 60 yaş ve üzeri yaşlılarda en yaygın kardiovasküler hastalığı Esansiyel HT (%76.09) ve bu olgularda erkek/kadın oranının 1.44/1 olarak tespit etmişlerdir (19). Gonzalez ve Ribera nın çalışmasında 65 yaş ve üzeri hastalarda HT prevalansının yaklaşık %50 civarında ve kadınlarda daha fazla olduğu bildirilmiştir (20). Konu ile ilgili bölgesel ve genel çalışmalarda en sık rastlanılan hastalığın HT olması, bu hastalığın prevalansını azaltmaya yönelik ciddi çalışmaların gerekliliğini ortaya koymaktadır. Yenimahalle EASO na yapılan kronik hastalık başvurularında; ikili ilaç tedavisi %38.4 oranı, tekli ilaç tedavisi %30.9, üçlü ilaç tedavisi %23.6, dörtlü ilaç tedavisi %6.3, beşli ilaç tedavisi oranı %0.2 olarak bulunmuştur. Başbakanlık Özürlüler Dairesi Başkanlığı ve TTB tarafından yapılan yaşlılarda ilaç kullanımı ile ilgili çok merkezli çalışma raporunda; katılımcıların %28.2 sinin bir ilaç, %24.3 ünün iki ilaç, %18.5 inin üç ilaç, %11.7 sinin dört ilaç ve %17.3 ünün beş veya daha fazla ilaç kullandığı açıklanmıştır (15). Çalışmamızda bir, iki ve üç adet ilaç kullanımı yüksek, diğer çoklu ilaç kullanımların daha düşük çıkmıştır. Başbakanlık Özürlüler Dairesi Başkanlığı ve TTB tarafından yapılan çalışmada dörtlü ve beşli ilaç kullanımın yüksek çıkması, çalışmanın huzurevlerinde yapılmasına karşılık, çalışmamızın daha az bağımlı yaşlı populasyonda yapılması nedeniyle olabileceği düşünülmüştür. Poliklinik kayıtlarından kronik hastalıklara bağlı kullanılan ortalama ilaç sayısı 1.22 (SD=1.34) olarak tespit edilmiştir. Hanlan ve ark. çalışmalarında, reçeteli kullanımda ortalama kullanılan ilaç sayısını 2.23 (SD=2.16) olarak bildirmişlerdir (16). Çalışmamızda kullanılan ortalama ilaç sayısının düşük bulunması; sadece kronik hastalıklarda yazılan ilaçların taranmasından ve çalışmanın kayıtlara dayalı yapılmasından kaynaklanmıştır. Çalışmamızda, kronik hastalığı olan kadınların %41.5 inin, erkeklerin %26.6 sının hastalıklarının tedavisinde iki veya daha fazla ilaç kullandıkları tespit edilmiştir. Simon ve ark.nın çalışmasında, 60 yaş üzerindeki kadınların %44 ünün, erkeklerin %29 unun iki veya daha fazla ilaç kullandığı bildirilmiştir (17). Her iki çalışmanın sonuçları da kadınların ilaç kullanma sıklığının erkeklere göre daha fazla olduğunu göstermektedir. Tedavi ve ilaç maliyetlerinin hesaplanması sırasında her kronik hastalık reçetesinde bir-dört ilaç tedavisi için bir yıllık maliyette Dolar gibi yüksek bir maliyetle karşılaşılmıştır. EASO bölgesinde, kronik hastalık reçetelerinde en yüksek ilaç maliyetinin ikili ilaç tedavisinde olduğu tespit edilmişken, bunu üçlü ilaç tedavisinin takip ettiği görülmüştür. Başvurular içindeki ikili ilaç tedavisinin oranı %38.4, üçlü ilaç tedavisi oranı ise %23.6; toplam ilaç bedelleri sırasıyla Dolar ve ABD Dolardır. İki grup arasında kişi sayısının yarı yarıya olmasına rağmen ilaç maliyetleri birbirinden çok farklı bulunmamıştır. Reçetelerde ikinci en sık kullanım şekli olarak karşımıza çıkan tekli ilaç tedavisinin (%30.9) maliyeti ise Dolar olarak belirlenmiştir. Bu miktar ikili ilaç tedavisinin yaklaşık 1/5 ine, üçlü ilaç tedavisinin 1/3 üne denk gelmektedir. Oysa burada tedavi edilen hasta sayısı ikili ilaç kullanılan gruba yakın diğer gruptan da belirgin olarak yüksektir. Tek ilaç tedavisi uygulanan kişi sayısı 553 iken, ikili ilaç tedavisi uygulanan kişi sayısı 603, üçlü ilaç tedavisi uygulanan hasta sayısı 301 dir. Dörtlü ilaç tedavisinde ise sadece 38 kişi için belirlenen ilaç maliyeti Dolardır. Reçetelerdeki ilaç sayısının artması reçetelerin ortalama maliyetlerde inanılmaz bir artmaya yol açmaktadır. Bir sağlık ocağı bölgesinde kronik hastalık reçetelerinde karşımıza çıkan bu yüksek ilaç maliyeti, yaşlılık oranının artmasıyla daha da artacaktır. Yaşlılarda, artan hastalıklar ve beraberinde sağlık hizmetlerinden faydalanmada yükseliş, bu grubun sağlık harcamalarındaki payını arttırmaktadır. İngiltere de tüm sağlık ve sosyal servislerin 75 ve üzeri yaş grubundaki kişilerin tedavi maliyeti, 0-4 yaş grubunun 4 katı, 5-64 yaş grubunun 7 katı, yaş

6 12 AÜTD 2003 grubunun ise 2.5 katı olarak bildirilmiştir (21). Erengin ve ark. tarafından Antalya il merkezinde yapılan reçete maliyeti çalışmasında da; en yüksek reçete maliyeti 50 yaş ve üzeri hasta grubunda bulunmuş ve bu durum kronik hastalıklara bağlanmıştır. Çalışmada tanılarına göre reçete maliyetleri incelendiğinde, kronik hastalıklar için yazılan reçetelerin diğerlerinden daha pahalı olduğu belirtilmiştir. Kronik hastalık reçetelerinde; DM için ortalama 22.5 (SD=19.5) dolar, HT için ortalama 20.6 (SD=20.7) dolar maliyet açıklanmıştır (22). Araştırmalarda, kronik hastalıkların reçete maliyetleri benzer şekilde yüksek bulunmuştur. Epidemiyolojik araştırmalar geriatrik populasyondaki ilaç harcamalarının 60 yaş altı nüfusa oranla 3-4 kez fazla olduğunu ortaya koymuştur. Genellikle bir veya birden fazla kronik hastalığı olan bu hasta grubunda kullanılan ilaç çeşitliliği ve sayısı artmakta, dolayısıyla ilaç etkileşimleri, ilaç yan etkileri ile iatrojenik hastalıklar da artmakta ve bunlarda yeni ilaç kullanımına neden olmaktadır. Bu hasta grubuyla uğraşan sağlık personelinin hastaya ve hastalığa yaklaşımları, ülkelerin ilaç politikaları, sosyo-ekonomik durum ve reçeteli veya reçetesiz satılan ilaçlara yaklaşım geriatrik populasyona uygulanan ilaç sayısını ve tipini etkilemektedir. Bu yaş grubunda ilaç kullanımının durumu hakkında ülkemizde yapılan az sayıda çalışma vardır (23). İrrasyonel ilaç kullanımı ve polifarmasi, özellikle geriatrik populasyonda daha dikkat çekici boyutlardadır. Sağlıkta kaynak dağılımındaki verimsizliğin yanı sıra maliyet/etkililik prensipleri doğrultusunda çalışılmaması kaynak israfını büyük boyutlara ulaştırmaktadır. Bu israfın önemli kısmını ise ayaktan tedavi hizmetlerine ve ilaç giderlerine ayrılan pay oluşturmaktadır. Kronik hastalıkların insidansının artmasıyla ilaca ayrılan kaynak daha da artacaktır. Sonuç olarak, Yenimahalle EASO bölgesinde sağlık ocağına başvuran 60 yaş ve üzeri nüfusta kronik hastalıklar yaygın olarak görülmekte ve kronik hastalıkların maliyeti yüksek oranlarda olmaktadır. Oysa birinci basamak sağlık hizmetlerinde uygulanacak rasyonel ilaç kullanımı ile reçete maliyetlerinde önemli bir azalma sağlanacaktır. Kaynaklar 1. WHO Technical Report Series 835. Aging and working capacity. 1993: WHO İstatistikleri. / www. who.sis. Erişim Tarihi: Devlet İstatistik Enstitüsü. Erişim Tarihi: Türkiye İstatistik Yıllığı Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü. Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, 1998: WHO Protecting The Health of Elderly Copenhagen,1983; pp Mandıracıoğlu A. Yaşlılık ve polifarmasi. Toplum ve Hekim Dergisi 1992; 52:15 7. Akan P,Erdinçler V, Beğer T. Yaşlıda ilaç kullanımı. Turkısh Journal of Geriatrics 1999; 2 (1): Ulusal Sağlık Politikası. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü,1993; Türkiye Sağlık Harcamaları ve Finansmanı (1998). Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü, Ocak 2001; Tokat M. Türkiye de Sağlık Hizmetlerinin Geliştirilmesi, Finansman ve Örgütlenme. Ankara: Friedrich Ebert Vakfı Yayınları, 1992: Tetkik ve tedavi muayene formu. Elazığ 1 no lu döner sermaye saymanlığı işletme müdürlüğü, Elazığ; Hedef Ecza Deposu fiyat çizelgesi, Elazığ. Temmuz Kemal M. Hisar. Sağlık Ocaklarında verilen hizmetlerin iş etüdü tekniğine dayalı olarak değerlendirilmesi ve birim maliyetlerinin hesaplanması. Toplum ve Hekim Dergisi 2001;16(1): Deveci SE, Ozan AT, Açık Y yılında Yenimahalle ve Abdullahpaşa Eğitim Araştırma Sağlık Ocaklarına yapılan 60 yaş ve üzeri başvuruların tanımlanması. Fırat Tıp Dergisi 2001;4: Arslan Ş, Atalay A, Kutsal YG. Yaşlışarda İlaç Tüketimi Çok Merkezli Çalışma Raporu. Ankara: Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı ve Türk Tabipler Birliği Kasım 2000; Hanlan JT, Fillenbaum GG, Burchett B et al. Drog use pattern among black and nonblack community dwelling elderly. Ann Pharmacother 1992;26: Simon LA, Tett S, Simon J et al. Multiple medication use in the elderly: use of prescription and non-prescription drugs in on Australian Community setting. Med J. Aust 1992;157: Açık Y, Sezer E. Elazığ ın Baskil ilçe merkezinde 35 yaş ve üzeri nüfusta hipertansiyon prevalans çalışması. Fırat Tıp Dergisi 1998;1: Dwiedi S, Singh G,Agarwal MP.Profile of hipertansiyon in elderly subject. J Assoc Physicians India 2000;48: Gonzalez Garcia P, Ribera Cassa DO jm. Arterial Hipertansiyon in the Elderly. The Outstanding Aspect. Reu Esp Cardiol 1995;48 Suppl: The uses of epidemiyology in the study of elderly. Technical Report Series, World Health Organization Genova, 1975; Erengin H, Dönmez L, Özütürk B. Antalya kent merkezinde iki sağlık ocağında reçete maliyetleri ve bazı özellikleri. 8. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi. Diyarbakır. Antalya tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. 2002: Sloan RW. Principals of drug therapy in geriatric patients. Amer Fam Physician 1992;45: Yazışma adresi: Doç.Dr. Yasemin AÇIK Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Elazığ Tel: Tel&Fax: Cep:

Akılcı İlaç Kullanımı. Uzm.Dr.M.Bünyamin GÜCÜYENER 2015

Akılcı İlaç Kullanımı. Uzm.Dr.M.Bünyamin GÜCÜYENER 2015 Akılcı İlaç Kullanımı Uzm.Dr.M.Bünyamin GÜCÜYENER 2015 Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI İLAÇ KULLANIMI İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD Perinatoloji BD Prenatal-Tanı Tedavi Ünitesi Dr. Tuğba Saraç Sivrikoz Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı tanımı

Detaylı

Dünyada ve Türkiye de Kronik Hastalıklar. Prof. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FRCP, FIDSA Hacettepe Üniversitesi emekli Öğretim Üyesi

Dünyada ve Türkiye de Kronik Hastalıklar. Prof. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FRCP, FIDSA Hacettepe Üniversitesi emekli Öğretim Üyesi Dünyada ve Türkiye de Kronik Hastalıklar Prof. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FRCP, FIDSA Hacettepe Üniversitesi emekli Öğretim Üyesi Dünya Sorunu Dünya Sağlık Örgütü (WHO) raporlarına göre kronik hastalıklar

Detaylı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı

Detaylı

ÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuçlar: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT Rational Drug Usage Behavior of University Students Objective: Method: Results:

ÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuçlar: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT Rational Drug Usage Behavior of University Students Objective: Method: Results: ÖZET Amaç: Bu araştırma, üniversite öğrencilerinin akılcı ilaç kullanma davranışlarını belirlemek amacı ile yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı-kesitsel türde planlanan araştırmanın evrenini;; bir kız ve

Detaylı

Türkiye Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Analizi 2002-2013 Dönemi

Türkiye Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Analizi 2002-2013 Dönemi Türkiye Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Analizi 2002-2013 Dönemi Mehmet ATASEVER Mayıs, 2015 Türkiye Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Analizi 2002-2013

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM. Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD

AKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM. Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD AKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı ( ) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Akılcı İlaç Kullanımı ( ) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Akılcı İlaç Kullanımı (29.05.2016) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Sunu Planı 1. Akılcı İlaç Kullanımı Tanım 2. Akılcı İlaç Kullanımı Sorumluluk Sahibi

Detaylı

ERZURUM İLİ PASİNLER İLÇESİNDE YAŞLI POPULASYONUN MEDİKO-SOSYAL SORUNLARI*

ERZURUM İLİ PASİNLER İLÇESİNDE YAŞLI POPULASYONUN MEDİKO-SOSYAL SORUNLARI* ERZURUM İLİ PASİNLER İLÇESİNDE YAŞLI POPULASYONUN MEDİKO-SOSYAL SORUNLARI* MEDICO-SOCIAL PROBLEMS OF THE ELDERLY POPULATION IN PASINLER TOWN OF ERZURUM PROVINCE Yıldırım TUFAN, Asuman GÜRAKSIN, Tacettin

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr.Şenol Çomoğlu

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr.Şenol Çomoğlu AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr.Şenol Çomoğlu 2 AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine

Detaylı

Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı

Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı ĠLAÇ NEDĠR? Dünya Sağlık Örgütü ne (DSÖ) göre; Fizyolojik sistemleri, patolojik durumları alanın yararına değiştirmek, incelemek amacıyla

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. PINAR DAL KONAK ESKİŞEHİR ONKOLOJİ GÜNLERİ

AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. PINAR DAL KONAK ESKİŞEHİR ONKOLOJİ GÜNLERİ AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. PINAR DAL KONAK 20.05.2017 ESKİŞEHİR ONKOLOJİ GÜNLERİ Akılcı ilaç kullanımı (AİK), ilk defa 1985 te Kenya da gerçekleştirilen Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) toplantısında, kişilerin

Detaylı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı

Detaylı

Dünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h)

Dünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h) Dünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h) Sağlık Sisteminde Karışıklığa Yol Açabilecek Gelişmeler Bekleniyor Sağlık harcamalarında kısıtlama (dünya

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı

Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Alaeddin Akcasu Prof. Dr. S. Oğuz Kayaalp Akılcı İlaç Kullanımı Eğitimi ve Temel İlkeleri Doç. Dr. Kamil VURAL Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı Akılcı İlaç Kulanımı

Detaylı

Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinin Beş Yıllık ( ) Kansere Bağlı Ölüm Kayıtlarının Değerlendirilmesi

Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinin Beş Yıllık ( ) Kansere Bağlı Ölüm Kayıtlarının Değerlendirilmesi Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinin Beş Yıllık (2003-2007) e Bağlı Ölüm Kayıtlarının Değerlendirilmesi The Determination of the

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Bülent Sönmez 9. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015, Edirne

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Bülent Sönmez 9. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015, Edirne AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. M. Bülent Sönmez 9. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015, Edirne AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık

Detaylı

MELLİTUS HASTALIGI VE HEMŞİRELİK BAKıMı

MELLİTUS HASTALIGI VE HEMŞİRELİK BAKıMı ATATÜRK SAGLIK MESLEK LİsESİ HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ SON SINIF ÖGRENCİLERİNİN DİABETES MELLİTUS HASTALIGI VE HEMŞİRELİK BAKıMı HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ Sibel KARA CA * ÖZET Bu araştırma İzmir

Detaylı

Türkiye Diyabet Prevalans Çalışmaları: TURDEP-I ve TURDEP-II

Türkiye Diyabet Prevalans Çalışmaları: TURDEP-I ve TURDEP-II 47. ULUSAL DİYABET KONGRESİ 11-15 Mayıs 211, Rixos Sungate Hotel, Antalya Türkiye Diyabet Prevalans Çalışmaları: TURDEP-I ve TURDEP-II Prof. Dr. İlhan SATMAN ve TURDEP-II Çalışma Grubu İstanbul Üniversitesi

Detaylı

Türkiye nin Tansiyonunu Ölçüyoruz

Türkiye nin Tansiyonunu Ölçüyoruz T.C. Sağlık Bakanlığının Onayı ve Desteği ile Türkiye nin Tansiyonunu Ölçüyoruz İstatistik Analiz Raporu (İstanbul) Eylül 2010 Omega Araştırma tarafından hazırlanmıştır. İÇİNDEKİLER Türkiye nin Tansiyonunu

Detaylı

Diyabette Akılcı İlaç Kullanımı. Dr. Ahmet KAYA TRABZON

Diyabette Akılcı İlaç Kullanımı. Dr. Ahmet KAYA TRABZON Diyabette Akılcı İlaç Kullanımı Dr. Ahmet KAYA 06.10.2016 TRABZON AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Uzm. Dr. F. İlknur VAROL İnönü Ünv. T.Ö.T.M. Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme BD.

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Uzm. Dr. F. İlknur VAROL İnönü Ünv. T.Ö.T.M. Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme BD. AKILCI İLAÇ KULLANIMI Uzm. Dr. F. İlknur VAROL İnönü Ünv. T.Ö.T.M. Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme BD. AKILCI İLAÇ KULLANIMI GeliĢmekte olan toplumların en büyük sorunlarından biri haline

Detaylı

Kronik Böbrek Hastalarında Eğitim Durumu ve Yaşam Kalitesi. Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi

Kronik Böbrek Hastalarında Eğitim Durumu ve Yaşam Kalitesi. Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi Kronik Böbrek Hastalarında Eğitim Durumu ve Yaşam Kalitesi Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi Giriş: Kaliteli yaşam; kişinin temel ihtiyaçlarını karşıladığı,

Detaylı

ALZHEİMER ve HALK SAĞLIĞI. Doç. Dr. Suphi VEHİD

ALZHEİMER ve HALK SAĞLIĞI. Doç. Dr. Suphi VEHİD ALZHEİMER ve HALK SAĞLIĞI Alzheimer hastalığı (AH) ilk kez, yaklaşık 100 yıl önce tanımlanmıştır. İlerleyici zihinsel işlev bozukluğu ve davranış değişikliği yakınmaları ile hastaneye yatırılıp beş yıl

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı Temel İlkeleri

Akılcı İlaç Kullanımı Temel İlkeleri Akılcı İlaç Kullanımı Temel İlkeleri Doç. Dr. Kamil VURAL Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı Akılcı İlaç Kullanımı Hastaya doğru tanı sonrası, Sorunun dikkatlice tanımlandığı,

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Mehdi Zoghi

Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Mehdi Zoghi Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Mehdi Zoghi http://www.cardiovascularacademy.org/ Orijinal İlaç Geliştirme Süreci Türkiye İlaç Sektörü Vizyon 2023 Raporu Akılcı İlaç Kullanımı Nedir? Kişilerin hastalığına

Detaylı

Türkiye nin Tansiyonunu Ölçüyoruz

Türkiye nin Tansiyonunu Ölçüyoruz T.C. Sağlık Bakanlığının Onayı ve Desteği ile Türkiye nin Tansiyonunu Ölçüyoruz İstatistik Analiz Raporu (Sivas) Eylül 2010 Omega Araştırma tarafından hazırlanmıştır. İÇİNDEKİLER Türkiye nin Tansiyonunu

Detaylı

KÖRFEZ 6 NO'LU SAĞLIK OCAĞI İLE YÜZBAŞILAR SAĞLIK OCAĞI BÖLGELERİNDE 65 YAŞ

KÖRFEZ 6 NO'LU SAĞLIK OCAĞI İLE YÜZBAŞILAR SAĞLIK OCAĞI BÖLGELERİNDE 65 YAŞ Geriatri 3 (3): 91-97,2000 Turkish Journal of Geriatrics ARAŞTIRMA Dr. Jale DİKER KÖRFEZ 6 NO'LU SAĞLIK OCAĞI İLE YÜZBAŞILAR SAĞLIK OCAĞI BÖLGELERİNDE 65 YAŞ ÜZERİNDEKİ KİŞİLERDE KRONİK HASTALIKLAR VE

Detaylı

Özgün Problem Çözme Becerileri

Özgün Problem Çözme Becerileri Özgün Problem Çözme Becerileri Research Agenda for General Practice / Family Medicine and Primary Health Care in Europe; Specific Problem Solving Skills ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ AİLE HEKİMLİĞİ

Detaylı

Erdal Akalın CUMHURİYET İN 90. YILI KUTLU OLSUN..

Erdal Akalın CUMHURİYET İN 90. YILI KUTLU OLSUN.. Erdal Akalın CUMHURİYET İN 90. YILI KUTLU OLSUN.. Yaşlılık ve İnfeksiyon: Neden Önemlidir? Prof. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA Hacettepe Üniversitesi emekli Öğretim Üyesi www.saglikpolitikaları.org

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI İLAÇ KULLANIMI Sunum Planı Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) Kavramı AİK te Paydaşlar AİK Süreç Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı ve Problemin Boyutu Türkiye deki AİK Uygulamalarına Genel Bakış AKILCI İLAÇ

Detaylı

AVRUPADA DİYABET HARİTASI VE GENEL PERSPEKTİF. Prof. Dr. Şehnaz Karadeniz İstanbul Bilim Üniversitesi

AVRUPADA DİYABET HARİTASI VE GENEL PERSPEKTİF. Prof. Dr. Şehnaz Karadeniz İstanbul Bilim Üniversitesi AVRUPADA DİYABET HARİTASI VE GENEL PERSPEKTİF Prof. Dr. Şehnaz Karadeniz İstanbul Bilim Üniversitesi Diyabet Dünya çapında ve Avrupa da halk sağlığı sorunu AVRUPADA DİYABET YÜKÜ 20-79 yaşları 2003 2025

Detaylı

TABLO-2: NÜFUSUN YERLEŞİM YERİNE GÖRE DAĞILIMI, 2008 TABLO-3: İSTATİSTİKÎ BÖLGE BİRİMLERİ SINIFLAMASI'NA (İBBS) GÖRE NÜFUS

TABLO-2: NÜFUSUN YERLEŞİM YERİNE GÖRE DAĞILIMI, 2008 TABLO-3: İSTATİSTİKÎ BÖLGE BİRİMLERİ SINIFLAMASI'NA (İBBS) GÖRE NÜFUS TABLO DİZİNİ TABLO-1: DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER, 2008 TABLO-2: NÜFUSUN YERLEŞİM YERİNE GÖRE DAĞILIMI, 2008 TABLO-3: İSTATİSTİKÎ BÖLGE BİRİMLERİ SINIFLAMASI'NA (İBBS) GÖRE NÜFUS DAĞILIMI TABLO-4: YILLARA GÖRE

Detaylı

DİYABETTE AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. İlknur ÖZTÜRK ÜNSAL 2. Diyabet Tedavisi Sempozyumu 2017

DİYABETTE AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. İlknur ÖZTÜRK ÜNSAL 2. Diyabet Tedavisi Sempozyumu 2017 DİYABETTE AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. İlknur ÖZTÜRK ÜNSAL 2. Diyabet Tedavisi Sempozyumu 2017 Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır.

Detaylı

Yuanli Liu, Yusuf Çelik, Bayram Şahin Ankara, 23 Eylül 2005

Yuanli Liu, Yusuf Çelik, Bayram Şahin Ankara, 23 Eylül 2005 Türkiye Sağlık Harcamaları: Uygunluk, Verimlilik, Hakkaniyet Yuanli Liu, Yusuf Çelik, Bayram Şahin Ankara, 23 Eylül 2005 Sunum İçeriği Amaç & Yaklaşım Temel Bulgular Politika Önerileri 2 Çalışmanın Cevaplamaya

Detaylı

Nadir Hastalıklar-Yetim ilaçlar. bir sağlık sorunu. Uğur Özbek İstanbul Üniversitesi Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü (DETAE) Orphanet-Türkiye

Nadir Hastalıklar-Yetim ilaçlar. bir sağlık sorunu. Uğur Özbek İstanbul Üniversitesi Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü (DETAE) Orphanet-Türkiye Nadir Hastalıklar-Yetim ilaçlar bir sağlık sorunu Uğur Özbek İstanbul Üniversitesi Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü (DETAE) Orphanet-Türkiye NADİR HASTALIK Prevalansı 1/2000 den az olan hastalıklar NADİR

Detaylı

Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği AİFD Türkiye 2006 Yılı İlaç Harcamaları Değerlendirmesi. bilgilendirme notu. Sayfa 1

Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği AİFD Türkiye 2006 Yılı İlaç Harcamaları Değerlendirmesi. bilgilendirme notu. Sayfa 1 Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği AİFD Türkiye 2006 Yılı İlaç Harcamaları Değerlendirmesi bilgilendirme notu Sayfa 1 İçindekiler: Konu Sayfa Genel Değerlendirme: Türk ilaç piyasasında neler oldu?... 3

Detaylı

AĞRIDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Prof. Dr. Arzu Yağız On Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, İzmir

AĞRIDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Prof. Dr. Arzu Yağız On Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, İzmir AĞRIDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI Prof. Dr. Arzu Yağız On Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, İzmir AKILCI İLAÇ KULLANIMI -Tanım- Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine

Detaylı

Artan Sağlık Harcamaları Temel Sağlık Göstergelerini Nasıl Etkiliyor? Selin Arslanhan Araştırmacı

Artan Sağlık Harcamaları Temel Sağlık Göstergelerini Nasıl Etkiliyor? Selin Arslanhan Araştırmacı Artan Sağlık Harcamaları Temel Sağlık Göstergelerini Nasıl Etkiliyor? Selin Arslanhan Araştırmacı TEPAV Değerlendirme Notu Temmuz 1 19 191 19 193 19 195 19 197 19 199 199 1991 199 1993 199 1995 199 1997

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Kürşat Tigen

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Kürşat Tigen AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. M. Kürşat Tigen İLAÇLAR Hastalıklardan korunma, teşhis, tedavi veya vücudun herhangi bir faaliyetini değiştirmek amacıyla kullanılan kimyasal, bitkisel, biyolojik kaynaklı ürünler

Detaylı

Antibiyotiklerin Kullanımının Monitörizasyonu

Antibiyotiklerin Kullanımının Monitörizasyonu Antibiyotiklerin Kullanımının Monitörizasyonu Prof. Dr. Ayşe ERBAY Bozok Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Antibiyotikler halen her gün hayat

Detaylı

Nüfus Yaşlanması ve Yaşlılığın Finansmanı

Nüfus Yaşlanması ve Yaşlılığın Finansmanı Nüfus Yaşlanması ve Yaşlılığın Finansmanı Prof. Dr. Serdar SAYAN TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi 4. Türkiye Nüfusbilim Kongresi Ankara 6 Kasım 2015 Yaşlılık (Emeklilik) Sigortası Türkiye de çalışanların

Detaylı

Nadir Hastalıklar-Yetim ilaçlar bir sağlık sorunu

Nadir Hastalıklar-Yetim ilaçlar bir sağlık sorunu I I. Sağlık Ekonomisi Kongresi Yeni Nesil Tedavilere Bakış : Kişiselleştirilmiş Tıp ve Yetim İlaçlar Oturumu Nadir Hastalıklar-Yetim ilaçlar bir sağlık sorunu Uğur Özbek İstanbul Üniversitesi Deneysel

Detaylı

TR63 BÖLGESİ MEVCUT DURUM ANALİZİ DEMOGRAFİK GÖSTERGELER

TR63 BÖLGESİ MEVCUT DURUM ANALİZİ DEMOGRAFİK GÖSTERGELER g TR63 BÖLGESİ MEVCUT DURUM ANALİZİ DEMOGRAFİK GÖSTERGELER TABLOLAR Tablo 1. TR63 Bölgesi Doğum Sayısının Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (2011)... 1 Tablo 2. Ölümlerin Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (2011)...

Detaylı

GERİATRİK HASTAYA YAKLAŞIM

GERİATRİK HASTAYA YAKLAŞIM GERİATRİK HASTAYA YAKLAŞIM Demografik anlamda yaşlılığın sınırı 65 yaş olarak benimsenmektedir. 65-74 arası erken yaşlılık, 75-84 yaş arası yaşlılık, 85 yaş ve üzerindekiler ileri yaşlılık dönemidir. Yaşlanma

Detaylı

KANSER İSTATİSTİKLERİ

KANSER İSTATİSTİKLERİ 1 KANSER İSTATİSTİKLERİ Kanser, günümüzün en önemli sağlık sorunlarından biridir. Sık görülmesi ve öldürücülüğünün yüksek olması nedeniyle de bir halk sağlığı sorunudur. Tanı olanaklarının gelişmesi ve

Detaylı

İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim Öğretim Yılı. Dönem 5 KLİNİK FARMAKOLOJİ & TOKSİKOLOJİ STAJ TANITIM REHBERİ

İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim Öğretim Yılı. Dönem 5 KLİNİK FARMAKOLOJİ & TOKSİKOLOJİ STAJ TANITIM REHBERİ İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi 2018-2019 Eğitim Öğretim Yılı Dönem 5 KLİNİK FARMAKOLOJİ & TOKSİKOLOJİ STAJ TANITIM REHBERİ Hazırlayan: Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı 1 KLİNİK FARMAKOLOJİ

Detaylı

HEMODİYALİZ HASTALARINDA HUZURSUZ BACAK SENDROMU, UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK ( )

HEMODİYALİZ HASTALARINDA HUZURSUZ BACAK SENDROMU, UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK ( ) HEMODİYALİZ HASTALARINDA HUZURSUZ BACAK SENDROMU, UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK (2.0.20) Gülay Turgay, Emre Tutal 2, Siren Sezer Başkent Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Diyaliz Programı

Detaylı

AYNI YÖREDE BULUNAN 242 BİREYİN PROTETİK MUAYENE BULGULARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

AYNI YÖREDE BULUNAN 242 BİREYİN PROTETİK MUAYENE BULGULARININ DEĞERLENDİRİLMESİ G.Ü. Dişhek. Fak. Der. Cilt III, Sayı 1, Sayfa 121-125, 1986 AYNI YÖREDE BULUNAN 242 BİREYİN PROTETİK MUAYENE BULGULARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Hüsnü YAVUZYILMAZ* Celil DİNÇER** M. Emin TOPÇU*** Koruyucu

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Osman Raif Karabacak Dışkapı Yıldırım Beyazıt EAH

Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Osman Raif Karabacak Dışkapı Yıldırım Beyazıt EAH Akılcı İlaç Kullanımı Doç.Dr.Osman Raif Karabacak Dışkapı Yıldırım Beyazıt EAH 1 Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı ilaç kullanımı tanımı ilk kez 1985 yılında DSÖ tarafından yapılmıştır Kişilerin ilaçları; Klinik

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. NURİYE TAŞDELEN FIŞGIN İNFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ

AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. NURİYE TAŞDELEN FIŞGIN İNFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. NURİYE TAŞDELEN FIŞGIN İNFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ Akılcı İlaç Kullanımı Nedir? Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Kenya da Dünya Sağlık Örgütü

Detaylı

Hepatit C Bilgilendirme Toplantısı. Doç.Dr. Özgür Günal

Hepatit C Bilgilendirme Toplantısı. Doç.Dr. Özgür Günal Hepatit C Bilgilendirme Toplantısı Doç.Dr. Özgür Günal Hepatit C Epidemiyoloji: Dünya genelinde yaklaşık 150-200 milyon kronik hepatit C hastası Her yıl yaklaşık 3-4 milyon yeni olgu Her yıl 350 bin den

Detaylı

Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor?

Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor? Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor? Ebru Turgut 1, Yunus Emre Sönmez 2, Şeref Can Gürel 1, Sertaç Ak 1 1 Hacettepe

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı

Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı Botulinum Toksin Komplikasyonları ve Kontrendikasyonları IV. DOD Dermatoloji Gündemi 3-6 Eylül 2015-Eskişehir Prof. Dr. Kamer GÜNDÜZ Celal Bayar Üniversitesi Deri ve Zührevi Hastalıklar

Detaylı

Sivas İl Merkezinde Yaşlı Nüfusta Bazı Kronik Hastalıkların Prevalansı ve Risk Faktörleri

Sivas İl Merkezinde Yaşlı Nüfusta Bazı Kronik Hastalıkların Prevalansı ve Risk Faktörleri Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Sivas İl Merkezinde Yaşlı Nüfusta Bazı Kronik Hastalıkların Prevalansı ve Risk Faktörleri Frequency of Some Chronic Diseases and Risk Factors Among the Elderly People

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI. Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI. Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin

Detaylı

Dünya genelinde her 3 4 kişiden biri kronik hastalıklıdır. (Ülkemizde Kronik Hastalıklar Raporu na göre,

Dünya genelinde her 3 4 kişiden biri kronik hastalıklıdır. (Ülkemizde Kronik Hastalıklar Raporu na göre, KRONİK HASTALIKLAR *Genellikle tam iyileştirilmeleri söz konusu olmayan, *Sürekli, *Yavaş ilerleyen, *Çoğu kez kalıcı sakatlıklar bırakan, *Oluşmasında kişisel ve genetik etkenlerin rol oynadığı, *Genellikle

Detaylı

TURDEP-II Sonuçları. Prof. Dr. İlhan SATMAN ve TURDEP-II Çalışma Grubu

TURDEP-II Sonuçları. Prof. Dr. İlhan SATMAN ve TURDEP-II Çalışma Grubu TURDEP-II Sonuçları Prof. Dr. İlhan SATMAN ve TURDEP-II Çalışma Grubu İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı TURDEP-I:

Detaylı

Muayene sayısındaki artış, anlamlı bir erişim artışını mı ifade ediyor?

Muayene sayısındaki artış, anlamlı bir erişim artışını mı ifade ediyor? Muayene sayısındaki artış, anlamlı bir erişim artışını mı ifade ediyor? Selin Arslanhan Araştırmacı TEPAV Politika Notu Eylül 2010 Sayfa 1 Muayene sayısındaki artış, anlamlı bir erişim artışını mı ifade

Detaylı

Türkiye Nüfusunun Yapısal Özellikleri Nüfus; 1- Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı Genç (Çocuk) Nüfus ( 0-14 yaş )

Türkiye Nüfusunun Yapısal Özellikleri Nüfus; 1- Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı Genç (Çocuk) Nüfus ( 0-14 yaş ) Türkiye Nüfusunun Yapısal Özellikleri Nüfus; ülkelerin kalkınmasında, ülkenin dünyadaki etki alanını genişletmesinde potansiyel bir güç olarak önemli bir faktördür. Nüfusun potansiyel gücü, nüfus miktarı

Detaylı

Türkiye 2,920,000 6,422,000

Türkiye 2,920,000 6,422,000 Meltem TÜRKER Türk Eczacıları Birliği Araştırma Uzmanı meltem.bayazit@teb.org.tr 1982 yılında Berlin de doğdu. 2001 yılında Çanakkale Süper Lisesi ni, 2006 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyoloji

Detaylı

Yaşam kalitesini olumsuz etkileyen, Önlenebilen veya geciktirilebilen bir hastalıktır.

Yaşam kalitesini olumsuz etkileyen, Önlenebilen veya geciktirilebilen bir hastalıktır. Sık görülen, Morbidite ve mortalitesi yüksek olan, Yaşam kalitesini olumsuz etkileyen, Büyük ekonomik yük getiren, Farkındalığı ve erken tanısı düşük olan, Önlenebilen veya geciktirilebilen bir hastalıktır.

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı. Prof. Dr. Rümeysa Demirdamar Lefke Avrupa Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Kurucu Dekan

Akılcı İlaç Kullanımı. Prof. Dr. Rümeysa Demirdamar Lefke Avrupa Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Kurucu Dekan Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Rümeysa Demirdamar Lefke Avrupa Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Kurucu Dekan 23.09.2016 Akılcı İlaç Kullanımı Kişilerin uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en düşük fiyata

Detaylı

Ölçüm Aletleri Çalışması ş Sonuçları. Hastalıkları Derneği

Ölçüm Aletleri Çalışması ş Sonuçları. Hastalıkları Derneği Türkiye 2012 Ev Kan Basıncı Ölçüm Aletleri Çalışması ş Sonuçları Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği 25 Nisan 2013-Antalya Çalışmalar PATENT HINT SALTURK PATENT 2 SALTURK 2 Amaç (Patent 2)

Detaylı

DİYABETTE AKILCI İLAÇ KULLANIMI

DİYABETTE AKILCI İLAÇ KULLANIMI DİYABETTE AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. Asena GÖKÇAY CANPOLAT SBÜ Ankara Numune Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Kliniği 3. Diyabet Tedavisi Sempozyumu 16.11.2018-

Detaylı

HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR

HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR Feray Gökdoğan 1, Duygu Kes 2, Döndü Tuna 3, Gülay Turgay 4 1 British University of Nicosia, Hemşirelik Bölümü 2 Karabük

Detaylı

Tedavi Uyum. Alper Şener Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi Çanakkale

Tedavi Uyum. Alper Şener Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi Çanakkale Tedavi Uyum Alper Şener Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi Çanakkale SGK SUT Güncellemeler ECZANE İlaç temini Sisteme kayıt Reçetenin muadille değişimi HASTA UYUM HEKİM Tedavi kararı Günlük aktivite

Detaylı

Bir ARB Olarak Olmesartan. Prof. Dr. Tevfik Ecder İstanbul Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Nefroloji Bilim Dalı

Bir ARB Olarak Olmesartan. Prof. Dr. Tevfik Ecder İstanbul Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Nefroloji Bilim Dalı Bir ARB Olarak Olmesartan Prof. Dr. Tevfik Ecder İstanbul Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Nefroloji Bilim Dalı PatenT (Prevalence, awareness, treatment and control of hypertension

Detaylı

SKY 329 KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK SİSTEMLERİ. 14. Hafta

SKY 329 KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK SİSTEMLERİ. 14. Hafta SKY 329 KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK SİSTEMLERİ 14. Hafta 1 Hindistan Sağlık Sistemi Genel bilgi Hindistan Güney Asya'da bulunan bir ülkedir. Dünyanın en büyük yedinci coğrafi alanı ve en büyük ikinci nüfusuna

Detaylı

TND Böbrek Sağlığı Otobüsü

TND Böbrek Sağlığı Otobüsü Sık görülen, Morbidite ve mortalitesi yüksek olan, Yaşam kalitesini olumsuz etkileyen, Büyük ekonomik yük getiren, Farkındalığı ve erken tanısı düşük olan, Önlenebilen veya geciktirilebilen bir hastalıktır.

Detaylı

YAŞLI HASTALAR, SAĞLIK HİZMETLERİ ve ZORLUKLAR. Uzm. Dr. Mehmet Emin KUYUMCU Hacettepe Üniversitesi İç Hastalıkları ABD, Geriatri BD

YAŞLI HASTALAR, SAĞLIK HİZMETLERİ ve ZORLUKLAR. Uzm. Dr. Mehmet Emin KUYUMCU Hacettepe Üniversitesi İç Hastalıkları ABD, Geriatri BD YAŞLI HASTALAR, SAĞLIK HİZMETLERİ ve ZORLUKLAR Uzm. Dr. Mehmet Emin KUYUMCU Hacettepe Üniversitesi İç Hastalıkları ABD, Geriatri BD Türkiye yaşlanıyor 2010 yılı Türkiye toplam nüfusu 73.722.988 65 yaş

Detaylı

ANKARA'DA ALTINDAĞ SAĞLIK OCAĞI BÖLGESİ'NE MAHALLESİ'NDE YAŞAYAN 65 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERİN BAZI SAĞLIK VE SOSYAL DURUMLARININ SAPTANMASI

ANKARA'DA ALTINDAĞ SAĞLIK OCAĞI BÖLGESİ'NE MAHALLESİ'NDE YAŞAYAN 65 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERİN BAZI SAĞLIK VE SOSYAL DURUMLARININ SAPTANMASI Geriatri5(3):97-102, 2002 Turkish Journal of Geriatrics Dr. Nazmi BİLİR 1 Dr. Dilek ASLAN 2 Dr. Nur GÜNGÖR 2 Dr. Mustafa AĞAÇ 3 Dr. ZishanSIDDIQUİ 3 Dr. Fatih ULUÇ 3 Dr. Zekeriya ÜLGER 3 Dr. Özge YILMAZ

Detaylı

ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ

ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ Doç. Dr. Deniz Beste Çevik Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı beste@balikesir.edu.tr

Detaylı

RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ

RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ 20.05.2010 Giriş I Renovasküler hipertansiyon (RVH), renal arter(ler) darlığının neden

Detaylı

Kocaeli Med J 2018; 7; 3: ARAŞTIRMA MAKALESİ/ ORIGINAL ARTICLE ABSTRACT. Zeynep Öztürk

Kocaeli Med J 2018; 7; 3: ARAŞTIRMA MAKALESİ/ ORIGINAL ARTICLE ABSTRACT. Zeynep Öztürk ARAŞTIRMA MAKALESİ/ ORIGINAL ARTICLE Kocaeli Med J 2018; 7; 3:104-110 Geriatrik hastalarda ilaç kullanımlarına kesitsel bir bakış A cross sectional look at medication use in geriatric patients Zeynep Öztürk

Detaylı

Türkiye nin Tansiyonunu Ölçüyoruz

Türkiye nin Tansiyonunu Ölçüyoruz T.C. Sağlık Bakanlığının Onayı ve Desteği ile Türkiye nin Tansiyonunu Ölçüyoruz İstatistik Analiz Raporu (Samsun) Haziran 2011 Omega Araştırma tarafından hazırlanmıştır. Dr Zübeyde Arat, Rana Tandoğan

Detaylı

Hipertansiyon ve Kronik Böbrek Hastalığı

Hipertansiyon ve Kronik Böbrek Hastalığı Chronic REnal Disease In Turkey CREDIT Hipertansiyon ve Kronik Böbrek Hastalığı Alt Analiz Sonuçları Prof. Dr. Bülent ALTUN Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi CREDIT: Kilometre Taşları

Detaylı

tepav Ocak2013 N201301 POLİTİKANOTU Fiyat ve Geri Ödeme Politikalarının İlaç Sanayii Üzerine Etkisi Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı

tepav Ocak2013 N201301 POLİTİKANOTU Fiyat ve Geri Ödeme Politikalarının İlaç Sanayii Üzerine Etkisi Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı POLİTİKANOTU Ocak2013 N201301 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Selin ARSLANHAN MEMİŞ 1 Analist, TEPAV Yaşam Bilimleri ve Sağlık Politikaları Enstitüsü Fiyat ve Geri Ödeme Politikalarının

Detaylı

YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İŞ YÜKÜNÜN BELİRLENMESİ. Gülay Göçmen*, Murat Çiftçi**, Şenel Sürücü***, Serpil Türker****

YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İŞ YÜKÜNÜN BELİRLENMESİ. Gülay Göçmen*, Murat Çiftçi**, Şenel Sürücü***, Serpil Türker**** YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İŞ YÜKÜNÜN BELİRLENMESİ Gülay Göçmen*, Murat Çiftçi**, Şenel Sürücü***, Serpil Türker**** *Fulya Acıbadem Hastanesi Sorumlu Hemşire, **Fulya Acıbadem Hastanesi Yoğun Bakım Sorumlu

Detaylı

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ve Doğum Mevsimi İlişkisi. Dr. Özlem HEKİM BOZKURT Dr. Koray KARA Dr. Genco Usta

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ve Doğum Mevsimi İlişkisi. Dr. Özlem HEKİM BOZKURT Dr. Koray KARA Dr. Genco Usta Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ve Doğum Mevsimi İlişkisi Dr. Özlem HEKİM BOZKURT Dr. Koray KARA Dr. Genco Usta Giriş DEHB (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu), çocukluk çağının en sık görülen

Detaylı

Özel Bir Hastanede Diyabet Polikliniğine Başvuran Hastalarda İnsülin Direncini Etkileyen Faktörlerin Araştırılması

Özel Bir Hastanede Diyabet Polikliniğine Başvuran Hastalarda İnsülin Direncini Etkileyen Faktörlerin Araştırılması Özel Bir Hastanede Diyabet Polikliniğine Başvuran Hastalarda İnsülin Direncini Etkileyen Faktörlerin Araştırılması 20 24 Mayıs 2009 tarihleri arasında Antalya da düzenlenen 45. Ulusal Diyabet Kongresinde

Detaylı

K.K.T.C`DE DİYABETİN EPİDOMİYOLOJİSİ. UZM.HEM. AYNUR BAYKAL Dr.Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Merkezi

K.K.T.C`DE DİYABETİN EPİDOMİYOLOJİSİ. UZM.HEM. AYNUR BAYKAL Dr.Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Merkezi K.K.T.C`DE DİYABETİN EPİDOMİYOLOJİSİ UZM.HEM. AYNUR BAYKAL Dr.Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Merkezi Dünya genelinde 4.ölüm nedenidir. Her yıl diyabete bağlı

Detaylı

SAĞLIĞI KORUMANIN VE DAHA ĐYĐYE GÖTÜRMENĐN ĐLKELERĐ. DOÇ.DR. EMEL ĐRGĐL Halk Sağlığı Anabilim Dalı

SAĞLIĞI KORUMANIN VE DAHA ĐYĐYE GÖTÜRMENĐN ĐLKELERĐ. DOÇ.DR. EMEL ĐRGĐL Halk Sağlığı Anabilim Dalı SAĞLIĞI KORUMANIN VE DAHA ĐYĐYE GÖTÜRMENĐN ĐLKELERĐ DOÇ.DR. EMEL ĐRGĐL Halk Sağlığı Anabilim Dalı Çevre Kişi Etken Olumlu Olumsuz Sağlık sürer Hastalık Đyileşir Kronikleşir Sakat bırakır Öldürür Hastalığın

Detaylı

DÜNYADA VE TÜRKİYEDE MESLEK HASTALIKLARI

DÜNYADA VE TÜRKİYEDE MESLEK HASTALIKLARI 1 DÜNYADA VE TÜRKİYEDE MESLEK HASTALIKLARI Meslek hastalıkları, işyeri ortamında bulunan faktörlerin etkisi ile meydana gelen hastalıkların ortak adıdır. Dünya Sağlık Örgütü ve Uluslararası Çalışma Örgütü

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI FAALİYETLERİ & VERİLERLE İLAÇ KULLANIMI. Ecz. Mesil AKSOY Akılcı İlaç Kullanımı Dairesi Başkanı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI FAALİYETLERİ & VERİLERLE İLAÇ KULLANIMI. Ecz. Mesil AKSOY Akılcı İlaç Kullanımı Dairesi Başkanı AKILCI İLAÇ KULLANIMI FAALİYETLERİ & VERİLERLE İLAÇ KULLANIMI Ecz. Mesil AKSOY Akılcı İlaç Kullanımı Dairesi Başkanı Akılcı İlaç Kullanımı SUNUM AKIŞI AİK Yapılanması Akılcı İlaç Kullanımı Ulusal Eylem

Detaylı

AÜTF İBN-İ SİNA HASTANESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ VE HASTALIKLARININ SİGARAYLA OLAN İLİŞKİSİ

AÜTF İBN-İ SİNA HASTANESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ VE HASTALIKLARININ SİGARAYLA OLAN İLİŞKİSİ AÜTF İBN-İ SİNA HASTANESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ VE HASTALIKLARININ SİGARAYLA OLAN İLİŞKİSİ BARAN E 1, KOCADAĞ S 1, AKDUR R 1, DEMİR N 2, NUMANOĞLU

Detaylı

Türkiye de ilaç sanayisinde çalışanların yaklaşık %1 i eczacıdır. Akademisyen sayısı ise 900 civarındadır (6).

Türkiye de ilaç sanayisinde çalışanların yaklaşık %1 i eczacıdır. Akademisyen sayısı ise 900 civarındadır (6). SAYISAL AÇIDAN TÜRKİYE DE ECZACILIK EĞİTİMİ TRENDİ: GERÇEKTEN İŞSİZ ECZACILAR OLACAK MI? Zekeriya AKTÜRK zekeriya@atauni.edu.tr Eczacılık fakültelerine 28 yılında ilk 1 bine giren öğrenciler yerleştirilirken

Detaylı

YASLANMA ve YASAM KALİTESİ

YASLANMA ve YASAM KALİTESİ YASLANMA ve YASAM KALİTESİ Tufan Çankaya İzmir, 2003 Giriş: Doğal süreç; Doğum, büyüme-gelişme, üreme, ölüm Ölüm, yaşamın hangi döneminde meydana geliyor? Genç ölüm - Geç ölüm Dünya topluluklarına bakıldığında:

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı ve İlaç Uygulama Hataları. Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi

Akılcı İlaç Kullanımı ve İlaç Uygulama Hataları. Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Akılcı İlaç Kullanımı ve İlaç Uygulama Hataları Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi İLAÇ YÖNETİMİ Tüm ilaçlar tehlikelidir ama bazıları yararlıdır AKILCI İLAÇ KULLANIMI Kişilerin klinik

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımında İlaç Uygulama Hataları. Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi

Akılcı İlaç Kullanımında İlaç Uygulama Hataları. Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Akılcı İlaç Kullanımında İlaç Uygulama Hataları Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi İLAÇ YÖNETİMİ Tüm ilaçlar tehlikelidir ama bazıları yararlıdır AKILCI İLAÇ KULLANIMI Kişilerin klinik

Detaylı

SAĞLIK EKONOMİSİ 1. DERS. Doç.Dr.Gülbiye Yenimahalleli Yaşar

SAĞLIK EKONOMİSİ 1. DERS. Doç.Dr.Gülbiye Yenimahalleli Yaşar SAĞLIK EKONOMİSİ 1. DERS Doç.Dr.Gülbiye Yenimahalleli Yaşar Sağlık Ekonomisi Ekonomi bilimi kurallarının sağlık sektörüne uygulanması ile ilgilenen bir bilim dalıdır (Tokat, 1994:2). Sağlık hizmeti sunumunda

Detaylı

1980-2000 Yılları Arasında Malatya ve Türkiye de Beklenen Yaşam Süreleri Değişiminin İncelenmesi

1980-2000 Yılları Arasında Malatya ve Türkiye de Beklenen Yaşam Süreleri Değişiminin İncelenmesi İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 11(2) 79-83 (2004) 1980-2000 Yılları Arasında Malatya ve Türkiye de Beklenen Yaşam Süreleri Değişiminin İncelenmesi Harika Gözükara Otlu, Saim Yoloğlu İnönü Üniversitesi

Detaylı

Cukurova Medical Journal

Cukurova Medical Journal Cukurova Medical Journal Araştırma Makalesi / Research Article 2008 2012 Yılları Arasında Adli Toksikoloji Laboratuvarına Gelen Olguların Değerlendirilmesi Evaluation of Cases Consulted to Forensic Toxicology

Detaylı

Elazığ il merkezinde iki eğitim araştırma sağlık ocağı bölgesinde kadınların sigara ARAŞTIRMALAR içme sıklığı (Research Reports) Abstract

Elazığ il merkezinde iki eğitim araştırma sağlık ocağı bölgesinde kadınların sigara ARAŞTIRMALAR içme sıklığı (Research Reports) Abstract Elazığ il merkezinde iki eğitim araştırma sağlık ocağı bölgesinde kadınların sigara ARAŞTIRMALAR içme sıklığı (Research Reports) ELAZIĞ İL MERKEZİNDE İKİ EĞİTİM ARAŞTIRMA SAĞLIK OCAĞI BÖLGESİNDE KADINLARIN

Detaylı

SAĞLIK KURULU İŞLEYİŞ PROSEDÜRÜ

SAĞLIK KURULU İŞLEYİŞ PROSEDÜRÜ 1. AMAÇ: Bu prosedürün amacı; Kartal Yavuz Selim Hastanesine gelen kişilerin sağlık durumları hakkında tek hekimin yetkisi dışında kalan hususlara karar vermek. 2.KAPSAM: Bu prosedür, Sağlık Kurulu Başkanı,

Detaylı

Prof. Dr. H. Zafer Güney Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Prof. Dr. H. Zafer Güney Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. H. Zafer Güney Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Araştırma Serisi 9-2011 1 AİK- DSÖ TANIMI Hastaların ilaçları klinik ihtiyaçlarına uygun şekilde,

Detaylı

Tıbbi Mikrobiyolojide İnsan Gücü. Doç. Dr. Aynur EREN TOPKAYA Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi

Tıbbi Mikrobiyolojide İnsan Gücü. Doç. Dr. Aynur EREN TOPKAYA Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyolojide İnsan Gücü Doç. Dr. Aynur EREN TOPKAYA Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi İnsan Gücü Bir işi yapabilecek toplam kişi sayısı veya harcanacak emek zaman miktarı. Neden İnsan Gücü

Detaylı

TÜRKIYE DE SAĞLIK REFORMLARI. DOÇ. DR. MELTEM ÇIÇEKLIOĞLU EGE ÜNIVERSITESI Tı P FAKÜLTESI HALK SAĞLIĞI AD

TÜRKIYE DE SAĞLIK REFORMLARI. DOÇ. DR. MELTEM ÇIÇEKLIOĞLU EGE ÜNIVERSITESI Tı P FAKÜLTESI HALK SAĞLIĞI AD TÜRKIYE DE SAĞLIK REFORMLARI DOÇ. DR. MELTEM ÇIÇEKLIOĞLU EGE ÜNIVERSITESI Tı P FAKÜLTESI HALK SAĞLIĞI AD TURKIYE DE SAĞLIK REFORMLARI Sağlık Hizmet Sunumu Sağlık Bakanlığı Yapılanması Birinci Basamak Sağlık

Detaylı

Türkiye nin Tansiyonunu Ölçüyoruz

Türkiye nin Tansiyonunu Ölçüyoruz T.C. Sağlık Bakanlığının Onayı ve Desteği ile Türkiye nin Tansiyonunu Ölçüyoruz İstatistik Analiz Raporu (Manisa) Haziran 2011 Omega Araştırma tarafından hazırlanmıştır. Dr Zübeyde Arat, Rana Tandoğan

Detaylı