Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 362

Transkript

1 Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 362 PAMUKDA TOHUM YATAĞI HAZIRLAMADA KULLANILAN BAZI TOPRAK ĠġLEME YÖNTEMLERĠNĠN TOPRAK STRÜKTÜRÜNE ETKĠLERĠ ÜZERĠNE BĠR ARAġTIRMA A Research on Effect of Some Tillage Methods on Physical Properties of Soil in Seedbed Preparation For Cotton Tuna DOĞAN 1 Galip KEÇECĠOĞLU 2 Ġbrahim YALÇIN 3 Ersel YILMAZ 4 ÖZET Tohum yatağı hazırlama evresinde uygulanan toprak işlemenin başarıya ulaşabilmesi, fiziksel çevre etmenlerinin ve işleme derinliğindeki toprağın ekim öncesi uygun forma sokulmasıyla sağlanabilecektir. Bu ise kullanılacak alet ve makinaların amacına uygun olarak kullanılmasıyla mümkün olabilecektir. Çalışmada Ziraat Fakültesi deneme tarlalarında 3 farklı toprak işleme yöntemi kullanılarak tohum yatağı hazırlanmış ve Nazilli-84 pamuk tohumluğu ile ekim yapılmıştır. 3 farklı toprak işleme yönteminde aletlerin; toprağın hacim ağırlık değerlerine etkisi işleme öncesine göre Yöntem-1 ve Yöntem-2 de özellikle cm derinlikte yükseldiği görülmektedir cm derinliklerde kuru eleme sonuçu 1 mm in altındaki agregat yüzdeleri işleme öncesine göre Yöntem-1 ve Yöntem-3 de oldukça yükselmiştir. Islak eleme sonuçlarında yöntemler arasında belirgin bir fark görülmemektedir. Yapılan penetrasyon ölçümlerinde, işleme öncesi 30 cm derinlikteki sıkışmayı, Yöntem-1'deki aşırı trafik daha da artırmıştır. Yöntem-3'de sıkışmanın çizelle işleme ve az trafik nedeni ile bir miktar azaldığı görülmektedir. İnfiltrasyon hızının ise Yöntem-1 den sonra varolan pulluk tabanının fazla trafikten dolayı sıkışmanın artması ile azaldığı gözlenmektedir. Yöntem-2 nin, pulluk tabanı olmadığı koşullarda infiltrasyon hızı açısından daha olumlu sonuç vereceği ortaya çıkmaktadır. İşgücü gereksinmeleri açısından Yöntem-2 avantajlı, tarla filiz çıkış dereceleri bakımından Yöntem-2 ve Yöntem-3, Yöntem-1 e göre avantajlı bulunmuştur. ABSTRACT Tillage method performance during seedbed preparation will be obtained by regulating seeding depth and physical environment conditions to proper from. This will be possible with using of equipment and machine as indicated the aim. This study were carried out using three different tillage methods in Agriculture Facullty, experiment fields and Nazilli-84 cv. of cotton seeds were sown. Equipment affects on soil volume weights have increased especially at 20-30cm depht by Method-1 and Method-2 in all three different tillage methods when compared with pre-tillage conditions. As the result of dry-screening of soil at 0-10cm depth,aggregate percentages the less than 1 mm have fairly increased at Method-1 and Method-3 when compared with pre-tillage term. Among the methods, result of wet-screening of soil did not show significant differences. During penetration measurements, Method-1 resulted over traffic, showed press at 30 cm depth if compared with pre-tillage term.. The less were obtained at Method-3 because of low traffic and chisel tillage. When Method-1 were used infiltration rate decreased because of over traffic and press and plough base. It was understood that Method-2 would give positive results for infiltration speed when plough base did not exist. Method-2 has advantages about production power requirments. Method-2 and Method-3 has better advantages than Method-1 about percentage of emerged seedlings. 1 Yard.Doç.Dr., Adnan Menderes Üniv. Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümü-AYDIN.

2 Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ Prof.Dr., Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümü-İZMİR. 3 Arş.Gör., Adnan Menderes Üniv. Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümü-AYDIN. 4 Arş.Gör., Adnan Menderes Üniv. Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü-AYDIN. GĠRĠġ Tohum yatağı hazırlamanın amacı, tohumun çimlenmesini sağlayacak gevşek bir ortam hazırlamak, bitki köklerinin gelişmesine uygun su ve hava düzenine sahip bir toprak durumu oluşturmaktır Toprak işleme ile toprağın bazı fiziksel özelliklerine etki edilir ve böylece toprak strüktürü değiştirilir. Toprak strüktürü ise toprak verimliliğinin temel koşullarından birisidir (Pınar ve Ark., 1992). Russel (1973), bitki kök gelişimi için uygun hacim ağırlık değerlerini gr/cm 3 olarak bildirmektedir. Hacim ağırlık değerinin gr/cm 3 aştığı durumlarda bitki kök gelişiminin engellendiğini vurgulamıştır. Pınar ve Arkadaşları (1992), yaptıkları çalışmada Samsun yöresinde kullanılan ve alternatif 6 tohum yatağı hazırlama yönteminin, toprak sertliği, toprağın parçalanması ve kesek oluşumu ile volüm ağırlığı ve poroziteye etkilerini saptamışlardır. Yaptıkları çalışmada, tohum yatağı hazırlığının rototiller kullanılarak tek işlemle yapıldığı yöntemde, diğer yöntemlere göre bitkilerin gelişmesine daha uygun bir toprak koşulu sağlandığını görmüşlerdir. Kulaklı pulluk+toprak frezesi+dişli tırmık+float kullanılarak tohum yatağı hazırlama yönteminin, toprağı strüktürsüz bir duruma getirebilecek kadar küçük agregatlar oluşturabileceğini tespit etmişlerdir. Barut ve Arkadaşları (1996), yaptıkları çalışmada orta bünyeli topraklarda pamuk tarımında uygulanan alışılagelmiş tohum yatağı hazırlama yönteminin, toprağa olan fiziksel etkilerini belirlemeye çalışmışlardır. Siltli kum bünyenli 2 da'lık bir arazide yürüttükleri çalışmada toprak işleme aleti olarak kulaklı pulluk, ağır diskli tırmık, tandem diskli tırmık, ve tapan kullanmışlardır. Toprak işleme öncesi ve toprak işleme sonrası toprağın penetrasyon direnci, hacim ağırlığı, porozite ve nem içeriği gibi fiziksel değerleri elde ederek 9 geçiş sonrası toprakta oluşabilecek fiziksel etkileri saptamaya çalışmışlardır. Çalışmada kullanılan her toprak işleme aletinin toprak işleme sırasında yakıt tüketimi ve toplam iş zamanları ölçülerek pamuk bitkisi için tohum yatağı hazırlığında kullanılan makinalarının işletmecilik değerlerini ve toprak parametreleri arasındaki ilişkileri saptamışlardır. Adam ve Erbach (1992), yaptıkları çalışmada ikincil toprak işleme aletlerinin toprak agregatlaşmasına etkisini incelemişlerdir. Tandem diskaro ile yapılan toprak işlemenin, yaylı kültivatör ile yapılan işlemeden daha sağlam ve iri toprak partikülleri meydana getirdiğini gözlemlemişlerdir. Kyung ve Arkadaşları (1987), yaptıkları çalışmada, pamukta üç farklı toprak işleme yönteminin büyüme döneminde yüzey akışı ve toprak kaybını incelemişlerdir. Anız ile kaplı olmayan tarlada toprak işlemesiz yöntem, buğday anızı kaplı tarlada çizel pulluğu ve diskli pullukla işlemeyi içeren yöntem, diskli pullukla ve çizel pullukla işleme+diskaro+3 kültivatör den oluşan geleneksel yöntemi kullanmışlardır. Özellikle yaz sürümünün yüzey akışını azalttığını belirtmişlerdir. İkinci sistemde toprak kaybı ve yüzey akışının düşük seviyelerde olduğunu belirtmişlerdir. Wagner ve Arkadaşları (1992), iki farklı toprak çeşidinde toprak işleme ile su miktarının (nem içeriğinin) toprak agregatlarına etkisini incelemişlerdir. Çalışma sonuçlarında, diskli aletlerle toprak işlemede toprak neminin toprak agregat boyutları üzerine belirgin etkisini bulmuşlardır.

3 Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 364 İnfiltrasyon, tohum yatağı hazırlandıktan sonraki aşamalarda yani bitkinin vejetatif gelişme süresi içerisinde büyüme, çiçeklenme, koza oluşumu ve koza açımı dönemlerindeki sulamalarda, uygulanan suyun bitki kök bölgesi toprağına girişinde önem taşımaktadır (UL ve Ark.,1993). Aydın yöresinde pamuk üretimi, endüstri bitkileri içinde birinci sıradadır ve büyük önem taşımaktadır. Geleneksel olarak pamuk için tohum yatağı hazırlama işlemi amacı ile tarlaya çok fazla girilmekte ve tavın yakalanması amacıyla toprak çok fazla işlenmekte ve ufalanmaktadır. Fazla ufalanmanın getirdiği en önemli zarar olarak rüzgar erozyonu ve onun yanında su erozyonu görüleceği açıktır. Öte yandan fazla işlemenin getirdiği fazla trafik toprakta fazla sıkışmaya neden olacağı bilinmektedir. Aynı zamanda fazla trafik yakıt tüketimininde artmasını da doğal olarak getirmektedir. Çiftçinin uyguladığı geleneksel yönteme karşı tarlada daha az trafiği amaçlayan diğer yöntemlerin denenmesi gerekmektedir. MATERYAL ve YÖNTEM Materyal Denemeler Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Üretim Çiftliği arazisinde sürdürülmüştür. Parsellerdeki toprakların deneme sırasında, yapılan bünye tayini sonucu 0-30cm derinliklerde %58.4 kum, %13.6 kil, %28 mil, 30-60cm derinliklerde %56.4 kum, %13.6 kil, %30 milden oluşmakta ve kumlu-tın toprak olarak sınıflandırılmaktadır. Denemenin yapıldığı arazinin eğimi, güney-kuzey ve batı-doğu doğrultusunda %0.1 olarak belirlenmiştir. Aydın yöresinde pamuk tarımında yaygın olarak kullanılan toprak işleme aletleri pulluk ve çekme tip diskli tırmıkdır. Bus aletlere alternatif olarak kullanılabilecek asma tip diskli tırmık, çizel ve rototiller deneme materyali olarak kullanılmıştır. Bu alet ve makinalara ait teknik özellikler Çizelge 1 de verilmiştir. Çizelge 1. Deneme materyali olarak kullanılan toprak işleme aletlerinin teknik özellikleri. Alet- makina İş genişliği Özellikleri Uçdemiri tipi İşleme derinliği (cm) Kulaklı Pulluk soklu Burunlu 20 Diskaro (Çekme tip) diskli 9 Diskaro (Asma tip) diskli 8 Çizel ayaklı Dar 40 Rototiller Tapan 2400 Kuru eleme analizi Retsch marka elek ile yapılmıştır. 19mm, 4.5mm, 2.36mm, 2mm, 1mm ve 1mm'in alatındaki çapları eleyebilecek elek takımına sahiptir. Kuru eleme için 4 dakika çalıştırılmıştır. Islak eleme analizi Devlet Su işleri 21. Bölge Müdürlüğü laboratuvarlarında 2.38mm, 1.190mm, 0.59mm, 0.297mm, 0.149mm ve 0.074mm ölçülerinde elek takımı kullanılarak yapılmıştır. Toprak sıkışmasını ölçmek için darbeli penetrometre kullanılmıştır (Keçecioğlu, 1964).

4 Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 365 Toprak işleme yöntemlerinin infiltrasyon hızına etkilerini belirlemek amacıyla çift silindir infiltrometre kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan bu çift silindir infiltrometrelerin iç silindirlerinin çapı 250 mm, dış silindirlerinin çapı 400mm ve silindir yüksekliği 400mm dir. Tarla denemelerinde elde edilen bütün verilerin değerlendirilmesinde Pentium 150 PC kullanılmıştır. Ayrıca Harward Graphics, Tarist, Qbasic dilleri kullanılmıştır. Yöntem Denemede, aşağıda açıklanan 3 farklı tohum yatağı hazırlama yöntemi kullanılmıştır. Yöntem-1 : Kulaklı pulluk+kulaklı pulluk+diskli tırmık(6 defa)+tapan Yöntem-2 : Kulaklı pulluk+çizel+asma tip diskli tırmık+tapan Yöntem-3 : Kulaklı pulluk+çizel+rototiller+tapan Yöntem-1 Aydın yöresinde geleneksel olarak kullanılan, toprağın çok fazla parçalanıp ufalandığı ve tarla trafiği çok fazla olan yöntemdir. Bunun sonucunda meydana gelen olumsuzluklar sebebiyle bu yönteme alternatif olabilecek diğer yöntemler çalışmada ele alınmıştır. Çalışmanın yürütüldüğü deneme tarlası, tesadüf blokları deneme desenine göre düzenlenmiştir. 3 toprak işleme yöntemi 3 tekerrürlü olarak denenmiştir. Net parsel uzunlukları 20 m alınmış, her varyant 12 sıra olarak ekilmiş ve varyantlar arasında 5 m ayrıca, traktörün rahat dönebilmesi için tekerrürler arasında da 10 m boşluk bırakılmıştır (Açıkgöz, 1993). Toprak sertliğinin ölçülmesinde kullanılan darbeli penetrometre ile tarlanın işleme öncesi ve yöntemler sonrası yapılan ölçümlerle darbe sayısına bağlı olarak darbe derinlikleri ölçülmüştür (Keçecioğlu,1964). Toprağın parçalanma durumunu belirlemek amacıyla tarlanın ilk halinden ve yöntemler sonrası her parselden 0-15cm ve cm derinliklerden toprak örnekleri alınarak kuru ve ıslak elek analizi yapılmıştır. Ayrıca 0-10 cm derinliklerden alınan toprak örnekleri için kuru eleme yapılmıştır. Denemede uygulanan tohum yatağı hazırlama yöntemlerinde volum ağırlık değerleri; 0-10, 10-20, 20-30, ve cm derinliklerden alınan bozulmamış toprak örnekleri kullanılarak hesaplanmıştır. 3 farklı toprak işleme yöntemi ile tohum yatağı hazırlandıktan sonra ekim, yöre koşullarında uygulanan 70 cm sıra aralığı mesafesinde ve 5 kg/da ekim normunda Nazilli 84 havsız pamuk tohumluğu ile gerçekleştirilmiştir. Zaman etüdleri kapsamında bulguların elde edilmesinde Analitik Yöntemden yararlanılmıştır. Traktörün alet makinalarla çalışması esnasında her kısma ait zaman ölçümleri yapılmıştır. Bulguların değerlendirilmesi 150m uzunluğunda, 66,67 m genişliğinde, 1 ha büyüklükteki standart parsel esas alınarak yapılmıştır (Uçucu,1981). Tarla filiz çıkış derecesi, ekim yapıldıktan sonra tarlada çıkan filiz sayısı, ekilen tohum miktarına oranlanarak hesaplanmıştır (Tozan ve Önal, 1994). İnfiltrasyon testleri toprak neminin ekime başlangıç zamanı için öngörülen nemde (tarla kapasiitesi civarı), sabah saat 8.30'da başlatılarak , 15-15, 30-30, 60, dakikalarda okumaları yapılmak suretiyle paralelli olarak gerçekleştirilmiştir. Bulunan sonuçlar hem logaritmik kağıda çizilerek, hemde regresyon analizi yapılarak, ilgili katsayıların güvenirliliği test edilmiştir.

5 Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 366 Tarla denemelerinden elde edilen bütün verilerin değerlendirilmesinde Pentium 150 PC e yüklenen veritabanı esaslı Türkçe İstatistik programı TARİST kullanılmıştır (Açıkgöz vd., 1994). BULGULAR ve TARTIġMA Hacim Ağırlıkları Arazi işlenme öncesi ve sonrası 0-10, 10-20, 20-30, ve cm derinliklerden alınan örneklerle hacim ağırlık değerleri elde edilmiştir. Sonuçlar Çizelge-2 de verilmiştir. İşleme öncesi özellikle cm derinliklerde hacim ağırlık değeri yüksektir. Aynı derinliklerde işleme sonrası Yöntem-I ve Yöntem-II de bu değer daha da yükselmiştir. Çizelge 2. İşleme öncesi ve sonrası yöntemlere göre hacim ağırlık (gr/cm 3 ) değerleri. Derinlik (cm) İşlenmemiş Yöntem Yöntem Yöntem Agregat Ġriliği Dağılımı Agregat iriliği dağılımı amacıyla farklı derinliklerde toprak örnekleri alınmıştır cm derinlikten alınan toprak örnekleri normal şartlarda 24 saat kurutulduktan sonra kuru eleme yapılmıştır. Eleme sonuçları, ağırlıkların %'si olarak dağılımı Çizelge-3'de verilmiştir. Çizelge incelendiğinde, 0-10 cm derinlikte kuru eleme sonuçlarına bakıldığında, özellikle 1 mm in altındaki agregat yüzdeleri işleme öncesine göre Yöntem-1 ve Yöntem-3 de oldukça yükselmiştir. Çizelge 3. Deneme parsellerinde 0-10 cm derinliklerde kuru eleme sonuçları (%)*. Elek ölçüleri 19> < İşlenmemiş Yöntem Yöntem Yöntem * Değerler 3 tekerrür ortalamalarıdır Ayrıca 0-15 ve cm derinliklerde alınan toprak örneklerinin kuru eleme sonuçları Çizelge-4'de verilmiştir. 0-15cm ve 15-30cm derinlikdeki kuru eleme sonuçlarında da özellikle 1 mm in altındaki agregat yüzdeleri işleme öncesine göre Yöntem-1 ve Yöntem-3 de oldukça yükselmiştir. Yöntem-2 de ise belirgin bir artış olmadığı görülmektedir. Çizelge-5'de 0-15cm ve cm derinliklerden alınan toprak örneklerinin ıslak eleme analiz sonuçları görülmektedir mm eleğin altındaki kapta biriken agregat yüzdeleri arasında belirgin bir farklılık görülmemektedir.

6 Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 367 Penetrometre Ölçümleri Penetrasyon dirençlerinin ölçümü için parseller işlenmeden önce ve yöntemler uygulandıktan sonra ölçümler yapılmıştır. Şekil-1, Şekil-2, Şekil-3 ve Şekil-4 de sonuçlar grafik olarak görülmektedir. Penetrometre ölçümleri sonucu 10., 20., 30., 40., 50., 60., 70., 80., 90., 100., 110., 120., 130., 140., 150., 160., 170., 180. ve 190. darbelerde batma derinliklerine ait değerler Çizelge-6'da verilmiştir. Penetrasyon ölçümleri sırasında toprak nem değerleri, işleme öncesi ve yöntemler arası sırasıyla 0-15 cm derinlikte %20.48, %21.97, %20.71, %19.66; cm derinlikte %28.60, %29.70, %24.88, %23.36; cm derinlikte %23.72, %24.36, %24.78 ve %24.79 dur. İşleme öncesi sıkışma 30 cm derinlikte bariz olarak görülmektedir. Yöntem-1 ve Yöntem-2 de aynı derinlikte sıkışmanın devam ettiği görülmektedir. Yöntem-3'de ise sıkışma işleme öncesine göre daha azalmış durumdadır. Bunun nedeni; çizelle işleme ile toprağın belirli oranda gevşetilmesi ve trafiğin azalmasıdır. Ġnfiltrasyon Hızları Toprak işlenmeden önce, yapılan arazi testleri sonucu, kümülatif su alma hızı eşitliği tekerrürlerin ortalaması olarak D=0,398.T (D:cm,T:dakika) gerçek infiltrasyon hızı eşitliği ise I=28,72.T (I:cm,T:dakika) olarak bulunmuştur. 3 farklı yöntemin uygulanmasından sonra ise Yöntem-1 için kümülatif su alma hızı ve gerçek infiltrasyon hızı eşitlikleri D=0,033.T I=1,195.T olarak bulunmuştur. Yöntem-2 için sırasıyla D=0,126.T I=9,334.T eşitlikleri elde edilirken, Yöntem-3 için D=0,042.T 0.46 I=2,09.T eşitlikleri elde edilmiştir. Yapılan infiltrasyon testleri sonucu arazinin yöntemler uygulanmadan önce bir pulluk tabanı problemi olduğunu göstermektedir. Yöntem-1 in uygulanmasından sonra varolan pulluk tabanının fazla trafikten dolayı sıkışmanın verdiği etki ile arttığı gözlenmektedir. Yöntem-2 nin tamamen olmasada pulluk tabanı olmadığı koşullarda infiltrasyon hızı açısından daha olumlu sonuç vereceği ortaya çıkmaktadır.

7 Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 368 Sistem Çizelge cm ve 15-30cm derinliklerde kuru eleme ağırlık yüzde sonuçları (%)*. Elek ölçüleri Derinlik(cm) 19> < İşlenmemiş İşlenmemiş Yöntem Yöntem Yöntem Yöntem Yöntem Yöntem * 3 tekerrür ortalamasıdır Çizelge cm ve cm derinliklerden alınan toprak örneklerinin ıslak eleme sonuçları (%)*. Örnek Derinliği Numune Agırlığı (gr) Yıkama Sonu kuru Ağırlık(gr ) İşlenmemiş İşlenmemiş Yöntem Yöntem Yöntem Yöntem Yöntem Yöntem * 3 tekerrür ortalamasıdır Çizelge 6. İşlenmemiş ve 3 yönteme göre işlenmiş parsellerde darbeli penetrometre darbe sayısına göre batma değerleri (cm)*. DarbeSayısı İşlenmemiş Yöntem Yöntem Yöntem altında kalan

8 Batma Derinliği (cm) Batma Derinliği (cm) Batma Derinliği (cm) Batma Derinliği (cm) Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 369 * 3 tekerrür ortalamasıdır Darbe Sayısı Şekil-1 Yöntem-1 penetrometre sonuçları Darbe Sayısı Şekil-2 Yöntem-2 penetrometre sonuçları Darbe Sayısı Şekil-3 Yöntem-3 penetrometre sonuçları Darbe Sayısı Şekil-4 İşleme öncesi penetrometre sonuçları

9 Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 370 Sistemlere ĠliĢkin Etkin ÇalıĢma Zamanları ve ĠĢ BaĢarıları Çalışmada, 3 farklı yöntemde kullanılan alet makinaların ve bu yöntemlerin iş gücü gereksinmeleri ve iş başarısı değerleri saptanmış ve Çizelge-7 de sunulmuştur. Çizelge 7. Yöntemlerin iş gücü gereksinmeleri ve iş başarıları. YÖNTEMLER ÇH E Y TZ TİGh/ha BİİGh/ha İB YÖNTEM-1 K.Pulluk 7,04 1,47 0,26 1,73 1,80 1,80 0,56 Çek. Diskaro(x6) 7,72 3,00 0,42 3,42 3,54 3,54 0,28 Tapan 7,21 0,58 0,09 0,67 0,71 0,71 1,41 Toplam 5,05 0,77 5,82 6,05 6,05 0,17 YÖNTEM-2 K.Pulluk 7,11 1,44 0,22 1,66 1,74 1,74 0,58 Çizel 6,30 0,72 0,15 0,87 0,90 0,90 1,11 Asma Diskaro 8,35 0,54 0,13 0,67 0,69 0,69 1,45 Tapan 7,71 0,55 0,09 0,64 0,67 0,67 1,49 Toplam 3,25 0,59 3,84 4,00 4,00 0,25 YÖNTEM-3 K.Pulluk 7,44 1,39 0,28 1,67 1,73 1,73 0,58 Çizel 7,31 0,62 0,11 0,73 0,78 0,78 1,28 Rototiller 3,02 1,66 0,23 1,89 1,97 1,97 0,51 Tapan 7,01 0,59 0,09 0,68 0,73 0,73 1,37 Toplam 4,26 0,71 4,97 5,21 5,21 0,19 ÇH:Çalışma hızı(km/h) E:Esas zaman(h/ha) Y:Yardımcı zaman(h/ha) TİGh/ha:Traktör iş gücü(h/ha) BİİGh/ha:Birim insan iş gücü(h/ha) B:İş başarısı(ha/h) Çizelge-7 incelendiğinde; her yöntemde kullanılan alet makinaların çalışma hızı, etkin çalışma zamanını oluşturan zaman kısımları ve iş başarıları görülmektedir. Buna göre Yöntem TİGh/ha değeriyle diğer yöntemler içinde en az iş gücü gereksinmesi göstermektedir. En fazla iş gücü gereksinmesinin 6.05 TİGh/ha değeriyle Yöntem-1 de olduğu saptanmıştır. Bir başka deyişle fazla alet makine kullanılan dolayısıyla tarla trafiğinin fazla olduğu Yöntem-1 diğer yöntemler içinde en az iş başarısı göstermektedir. Tarla Filiz ÇıkıĢ Dereceleri ve Bitki Boyları Araştırmada tüm parsellerde mekanik pamuk ekim makinası ile 5kg/da normunda havsız (delinte) Nazilli 84 pamuk tohumu kullanılarak ekim yapılmıştır. 3 tekerrürlü ekilen her bir yöntem için ekimden sonraki 20.günde tarla filiz çıkış dereceleri ve bitki boyları belirlenmiş ve bu değerler Çizelge-8 de verilmiştir. Çizelge 8. Tarla filiz dereceleri ve bitki boyları. YÖNTEMLER T.F.Ç.D. (%) Bitki Boyları (cm) Yöntem-1 42,43 11,0 Yöntem-2 51,08 10,6 Yöntem-3 51,49 12,8

10 Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 371 Çizelge-8 incelendiğinde, Yöntem-2 ve Yöntem-3 arasında %51,08 ve %51,49 luk tarla filiz çıkış dereceleri bakımından çok önemli fark çıkmamıştır. Ancak bu yöntemlerle Yöntem-1 le karşılaştırıldığında farkın olduğu söylenebilir. 3 yönteme bitki boyları yönünden bakıldığında ise değerlerin birbirine çok yakın olduğu görülür. SONUÇ Araştırmada uygulanan 3 yöntemin, toprak hacim ağırlıklarına etkileri incelendiğinde Yöntem-1 ve Yöntem-2 de cm derinliklerde 1.6 gr/cm 3 değerinin üzerine çıktığı görülmüştür. İşleme öncesi toprak örneklerinde gr/cm 3 iken, iki yöntemde sırasıyla gr/cm 3 ve gr/cm 3 değerlerine yükselmiştir. Yöntem-3 de ise kullanılan aletler ve az trafik nedeni ile işleme öncesi değerin altına gr/cm 3 e inmiştir. İşleme öncesi ve sonrası hacim ağırlık değerleri cm derinliklerde bitki kök gelişimini olumsuz etkileyecek düzeydedir. Kuru eleme sonuçlarına göre 0-10 cm derinlikte, 1mm çapın altındaki agregat iriliği % dağılımı, Yöntem-1 ve Yöntem-3 de, Yöntem-2 ye göre yüksektir. 2 mm altındaki toplam agregat % dağılımı; işleme öncesi %27.74, Yöntem-1 de %54.77,Yöntem-2 de %39.23 ve Yöntem-3 de %49.82 dir. Diğer bir deyişle Yöntem-1 ve Yöntem-3 de toprak çok fazla ufalanmaktadır. İşleme öncesi toprakta belirgin bir pulluk tabanı bulunmaktadır. İşleme sonrası yöntemler arasında en uygun olan Yöntem-2 görülmektedir. Bunun nedeni olarak kullanılan ekipman ve tarla trafiğinin azaltılması gösterilebilir. İnfiltrasyon hızı açısından Yöntem-II nin daha olumlu olduğu söylenebilir. Yöntem-2 4,00 TİGh/ha değeriyle diğer yöntemler içinde en az iş gücü gereksinmesi göstermektedir. En fazla iş gücü gereksinmesinin 6,05 TİGh/ha değeriyle Yöntem-1 de olduğu saptanmıştır. Bir başka deyişle fazla alet makine kullanılan dolayısıyla tarla trafiğinin fazla olduğu Yöntem-1 diğer yöntemler içinde en az iş başarısı göstermektedir. Tarla filiz çıkış dereceleri açısından Yöntem-2 ve Yöntem-3 arasında belirgin bir fark bulunmamaktadır. Bitki boyları yönünden de yöntemler arasında belirgin bir fark görülmemektedir. Aydın yöresinde pamuk tarımında geleneksel tohum yatağı hazırlama yöntemine göre alternatif yöntemlerin toprak strüktürü açısından daha uygun olacağı görülmektedir. Yöntemler arasındaki farklılıkların çok yıllık denemelerle belirginleştirilmesi gerekmektedir. LĠTERATÜR Açıkgöz,N.,1993, Tarımda Araştırma ve Deneme Metodları (III.Basım), Ege Üniversitesi Ziraat Fakültei,478, Bornova-İZMİR. Açıkgöz,N.,AkkaĢ,M.E.,Moghaddam,A. ve Özcan,K.,1994, PC'ler için veritabanı Esaslı Türkçe İstatistik Paketi:TARİST, E.Ü.Ziraat Fakültesi,İZMİR. Adam,K.M.,Erbach,D.C.,1992, Secondary Tillage Tool Effect on Soil Aggregation, Transaction of ASAE,Vol.35(6),Pg: Barut,Z.B.,Okursoy,R.,Özmerzi,A.,1996, Physical Effects of Cotton Seed Bed Preparation on Silty Sand, 6.Uluslararası Tarımsal Mekanizasyon ve Enerji Kongresi, Bildiri Kitabı,Sayfa: ,ANKARA.

11 Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 372 Güngör,Y.,Yıldırım,O.,1987,Tarla Sulama Sistemleri, A.Ü.Ziraat Fakültesi,Ziraat Fakültesi Yayınları:1022,ANKARA. Keçecioğlu,G.,1964,Toprak Kanalında Çeşitli Toprak İşleme Aletleri Üzerinde Bir Araştırma, Doktora Tezi,Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayını:93, Bornova-İZMİR. Kyung,H.Y.,touchton,J.T.,Walker,R.H.,1987,Effect of Tillage on Surface Runnoff and Soil Loss From Cotton, Transaction of ASAE,Vol.30(1),Pg: Pınar,Y.,Uzun,Z.,Onuk,V.,Bat,N.K.,Tekgüler,A.,1992, Tohum Yatağı Hazırlama Yöntemlerinin Toprağın Bazı Fiziksel Özelliklerine Etkileri, Tarımsal Mekanizasyon 14. Ulusal Kongresi, Bildiri Kitabı,Sayfa:49-65,SAMSUN. Russel,E.W.,1973, Soil Conditions and Plant Growth, 10.th Edition Logmans Co. LONDON. Tozan,M.,Önal,Ġ.,1994, Perlit Uygulamalı Domates Ekim Tekniği, Tarımsal Mekanizasyon 15. Ulusal Kongresi Bildiri Kitabı,ANTALYA. Uçucu,R.,1981, Buğday ve Arpa Hasat-Harmanında Uygulanan Değişik Sistemlerin Ege Bölgesi Koşullarında İş Başarıları, İşgücü Gereksinimleri ve Maliyetleri, Doçentlik Tezi, E.Ü.Ziraat Fakültesi,Bornova-İZMİR. Ul,M.A.,Dorsan,F.,Sezgin,F.,1993, Pamuk Bitkisinin Sulanmasında Islatma Derinliği Değiştirilerek Gerçekleştirilen Kısıtlı Su Uygulamalarının Su Tüketimi ve Verim Üzerine Etkisi, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt:30, Sayı:1-2,A:73-90, Bornova-İZMİR. Wagner,L.G.,Ambe,N.M.,Barnes,P.,1992, Tillage-Induced Soil Aggregate Status as Influenced by Water Content, Transaction of ASAE,Vol.35(2),Pg: