RMR Geçici Yöntemin Ayrıntıları- Demiryolları

Transkript

1 TR2009/ /001 Technical Assistance for Implementation Capacity for the Environmental Noise Directive () Çevresel Gürültü Direktifinin Uygulama Kapasitesi için Teknik Yardım Projesi RMR Geçici Yöntemin Ayrıntıları- Demiryolları Simon SHILTON, Anahtar Uzman 2

2 İçerik RMR geçici yöntemin tanımı RMR ın tarifi Hazırlık Gürültü emisyonu Gürültü yayılımı Uyarlama Uygulamadaki kılavuzları

3 RMR GEÇİCİ YÖNTEMİN TANIMI

4 RMR geçici yöntemin tanımı Çevresel Gürültü Direktifi EK II Reken- en Meetvoorschrift Railverkeerslawaai 96, Ministerie Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, 20 November 1996 içerisinde yayımlanmış olan Hollanda ulusal hesaplama yöntemi 2003/613/EC Komisyon Tavsiye Kararı Stratejik gürültü haritalama için kullanılması halinde Hollanda yöntemine ilave edilmesi gereken uyarlamaları ortaya koyar

5 Gerekli Dokümanlar Reken- en Meetvoorschrift Railverkeerslawaai 96, Ministerie Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, 20 November 1996 (Flemenkçe dilinde) Metine bire bir bağlı olmayan İngilizce Tercümesi "AR-INTERIM-CM WP 3.2.1, Wolfel et al., 2003 de mevcuttur 2003/613/EC sayılı ve 6 Ağustos 2003 tarihli, sanayi gürültüsü, havalimanı gürültüsü, karayolu gürültüsü, demiryolu gürültüsü ve ilgili emisyon verileri için revize edilmiş olan geçici hesaplama yöntemlerine ilişkin kılavuzlar hakkında Komisyon un tavsiye kararı

6 Tamamlayıcı Dokümanlar Stratejik gürültü haritalaması amaçlı geçici gürültü hesaplama metotlarının uyarlanması ve gözden geçirilmesi, AR-INTERIM-CM, Wolfel et al, Mart 2003 WP 3.2.1, 3.2.2, and UYARI: AR-INTERIM-CM tarafından önerilen uyarlamalardan birkaçı 2003/613/EC sayılı Avrupa Komisyonu kararı kapsamında benimsenmemektedir DEFRA Araştırma Projesi NANR 208: Gürültü Modellemesi", Hepworth Acoustics, Mayıs 2007 HAL /2/2, /4/2 ve /6/2 WG-AEN Gürültü Haritalama ve Gürültü Maruziyeti için ortak verilerin üretimine ilişkin İyi Uygulamalar Kılavuzu, Versiyon 2, Ağustos 2007

7 Dikkat Avrupa Komisyonu nun önerdiği geçici yöntem eskidir RMR 1996 Artık Hollanda da kullanılmamaktadır 2006, 2009 ve 2012 yıllarında güncellenmiştir RMR 2012 mevcut Hollanda standardıdır geçici yöntem ile aynı değildir

8 RMR nin tarifi HAZIRLIK

9 Ray bölümleri Öncelikle her bir demiryolu hattı, iki ray mantarı veya birkaç hat (koridor veya ray mantarı) arasında olacak şekilde bir orta hat kullanılmak suretiyle modellenmelidir Böylelikle kaynakları oluşturmak için her bir hat tek tip gürültü emisyonu üreten düz kesitlere ayrılmış Aşağıdaki hususların değişmesi halinde yeni kaynaklar oluşturulur: Ray türü Ray bağlantı noktalarının yoğunluğu Demiryolu araçlarının veya trenlerinin sayısı ya da türü Demiryolu araçlarının veya trenlerinin hızı Fren yapan araçların oranı Kaynak çizgileri, alıcı açısından, 0.5 ila 5 derece arasında değişen, ancak sıklıkla 2 derecelik sabit açının kullanıldığı, açılarla kaynak kesitlerine ayrılmaktadır.

10 Demiryolu araç kategorileri Hesaplama yapılmadan önce bir hat boyunca kullanılan tüm demiryolu araçları, kullanılmakta olan 10 kategoriye göre sınıflandırılır Bu sınıflandırma öncelikle ileri itiş sistemine ve tekerlek fren sistemine dayandırılarak Kategoride belirtilmemiş olan araçlar ileri itiş sistemine, tekerlek fren sistemine veya azami hızlarına göre en uygun kategoriye atanırlar Yeni demiryolu araçlarının dahil edilmesine ilişkin bir ölçüm prosedürü de tanımlanmış olup, Dittrich & Janssens, TNO-TPD 2000 tarafından yayınlanmıştır Verilen kategorilerden her bir birimi gürültü emisyonlarını tanımlar. Trenlerin çekilmesi halinde lokomotifler, vagonlar ve demiryolu arabaları bireysel üniteler olarak kabul edilir. Entegre trenler için ise bağlantılı birimler tek bir birim olarak değerlendirilmelidir. Azami araç hızı her bir kategori için ayrı belirlenmiştir:

11 Demiryolu araç kategorileri 1. Kategori Tipik hızı 60 ila 130 km/saat olan Alman demiryolları DB nin lastikli frenlere sahip konvansiyonel elektrikli yolcu trenleri ile (uluslarası) vagonları (1 ünite = 2 boji) 2. Kategori Elektrikli lokomotifli, tipik hızı 80 ila 140 km/saat arasında olan, SCNF ve TEE ye ait diskli frenlere ve ilaveten lastikli frenlere sahip elektrikli yolcu trenleri ve (uluslarası) vagonlar (1 ünite = 2 boji) 3. Kategori Tipik hızı 60 ila 120 km/saat arasında olan, farkedilir şekilde elektrikli makine gürültüsü çıkaran, daha kısa mesafelerde seyreden, diskli frenlere sahip banliyö trenleri (kentleşmiş bölgeler içerisinde veya etrafında, 1 ünite = 2 boji) 4. Kategori Tipik hızı 40 ila 80 km/saat arasında olan, lastikli frenlere sahip nakliye trenleri (tüm nakliye vagonları için, 1 ünite = 2 aks) 5. Kategori Tipik hızı 40 ila 80 km/saat arasında olan, lastikli frenlere sahip dizel yolcu trenleri (1 ünite = 2 boji) 6. Kategori Tipik hızı 40 ila 120 km/saat arasında olan, diskli frenlere sahip dizel yolcu trenleri (1 ünite = 2 boji) 7. Kategori Tipik hızı 40 ila 80 km/saat arasında olan, diskli frenlere sahip şehiriçi metro, tramvay ve hafif raylı sistemler (1 ünite = 2 boji) 8. Kategori Tipik hızı 40 ila 160 km/saat arasında olan, diskli frenlere sahip modern ve güncel elektrikli yolcu trenleri (çift katlı trenler dahil) (1 ünite = 2 boji) 9. Kategori Tipik hızı 150 ila 250 km/saat arasında olan, diskli ve lastikli frenlere sahip, TGV-PBA vethalys yüksek hızlı trenleri. Güç üniteleri ve yolcu taşıma birimleri arasında ayrım yapılmıştır (1 tren= 2 güç birimi + 8 yolcu ünitesi=13 boji 10. Kategori ICE3 hızlı trenleri için rezerve edilmiş; bu trenler için gürültü emisyonu katsayısı henüz verilmemiştir. (Not: RMR 2004 taslak versiyonunda 10. kategori kaldırılmış ve ICE3 trenleri 9. kategorinin bir parçası olarak düşünülmüştür)

12 Tren kategorileri Tür (ünite sayıları)

13 RMR nin tarifi GÜRÜLTÜ EMİSYONLARI

14 Gürültü Emisyonları RMR gürültü emisyonlarını 63Hz ile 8KHz arası oktav bantlarında hesaplar Emisyon modeli, her bir rayın merkezinde olası 5 farklı kaynak yüksekliğinde, ses gücü seviyesini temin eder: Ray mantarının tepesinde; Ray mantarının 0.5m üzerinde; Ray mantarının 2.0m üzerinde; Ray mantarının 4.0m üzerinde; ve Ray mantarının 5.0m üzerinde. En yüksek üç kaynak yüksekliği (2m, 4m ve 5m) sadece yüksek hızlı trenlere uygulanır

15 Ray Düzeltmesi Her bir araç kategorisi başına varsayılan gürültü emisyonları referans bir ray için geçerlidir: eklemsiz yumuşak raylar, tek veya çift blok (beton) traversler, yüksüz. Toplamda 7 db e kadar çıkabilen diğer ray türleri için düzeltmeler temin edilmiştir Düzeltmeler, her bir araç kategorisi için, oktav bantları cinsinden yapılmıştır Ray 1.1 Ray 2.1 Ray 3.2 Ray 3.3 Ray 3.4 Ray 4.1 Ray 5.1 Ray 6.1 Ray 7.1 Ray 8.1 Eklemsiz raylardan oluşan tren yolu hattı, tek veya çift (beton) traversler, yük altında Eklemsiz raylardan oluşan tren yolu hattı ve ahşap traversler veya zikzak beton traversler, yük altında Yük altında kaynak yapılmamış veya tek makaslı ray Yük altında kaynak yapılmamış raylar, eklemli makaslar ve kavşaklar, her 100 metrede 2 tane Yük altında kaynak yapılmamış raylar, her 100 metrede 2 veya daha fazla makas bulunur, manevra sahası gibi Bloklara sahip olan demiryolu rayları, yük olmaksızın (bu kısmın yansıtıcı zemin ile modellenmesi gerekiyor) Bloklara sahip olan demiryolu rayları, yük altında Ayarlanabilir raylara sahip hat, yük olmaksızın (essasen viyadüklerin üzerinde, bu kısmın yansıtıcı zemin ile modellenmesi gerekiyor) Ayarlanabilir raylara sahip hat, yük altında Gömülü raylı hat

16 Köprü ve Hemzemin Geçit Düzeltmesi Hemzemin geçitler için, öncesinde ve sonrasında kullanılacak ray türleri ve artı ray ın altındaki modelleme yansıtıcı zemin sebebi ile de 2 db lik ilave belirlenmiştir Köprüler için bir dizi beton yapılar belirlenmiştir bb endeks kodu bir db düzeltmesine değil bir oktav bandı düzeltme faktörüne atıfta bulunur Beton bir köprü üzerinde yer alacak bir bariyer 2.0m nin altında olmalı, aksi takdirde ölçüm yapılmalıdır Çelik köprülerin modellemesi için kılavuz hazırlanmıştır

17 Gürültü emisyonu Herhangi bir araç kategorisi kombinasyonu ve ray türü için izin verilen yük (SWL-emniyetli çalışma yükü), oktav bandı başına araç hızı fonksiyonudur: a c ve b c kategori başı standart emisyon değerleridir Fren yapan trenler için ilave emisyon 0.5 m olarak belirlenmiştir 3., 5. ve 6. kategorilere ait makine gürültüsü için ilave emisyon 0.5m dir.

18 Gürültü emisyonu Ray ın bir bölümüne ait L E gürültü emisyonu, her bir oktav bandı başına ve kaynak yüksekliği başına elde edilir, akış, hızlar, frenleyen ve frenlemeyen ünitelerde dahil olmak üzere tüm araç kategorilerinin toplanmasıyla ortaya konur:

19 RMR SRM II nın tarifi GÜRÜLTÜ YAYILIMI

20 Gürültü Yayılımı RMR gürültü yayılımını 63Hz den 8KHz e kadar olan oktav bandları arasında hesaplar Alıcıdaki ses düzeyini her bir kaynak segmenti için değerlendirebilmek için yayılım şunları dikkate alır: Geometrik sapma Atmosferik absorpsiyon Zemin etkisinin azalması Meteorolojik düzeltme Bariyer etkisinin azalması Yansıma Tanımlanmış iki adet yöntem var, bir tanesi basitleştirilmiş A- sınıfı yöntemi SRM I, ve daha detaylı oktav bandı metodu olan SRM II. Sadece SRM II dikkate alınacaktır.

21 Mesafe ile etkinin azalması Gürültü Yayılımı r hesaplama noktası ile kaynak arasındaki mesafedir, iki nokta arasındaki en kısa hat baz alınarak ölçülmüştür [m]; ν sektör sahası ile kaynak hattı arasındaki açıdır [derece cinsinden]; φ sektörün açılış açısı [derece cinsinden] Yayılma ile etkinin azalması D L atmosferik absorpsiyon D B zemin etkisinin azalması C M meteorolojik düzeltme

22 Atmosferik absorpsiyon Gürültü Yayılımı r kaynak ile alıcı arasındaki eğimli mesafedir air, 10 o C ve %80bağıl nemde ISO-DIS 3891 deki 1/3 oktav spektrumdan elde edilmiştir NOT: bu değerler Türkiye için uygun olmayabilir bkz. uyarlamalar

23 Zemin etkisinin azalması Gürültü Yayılımı Zemin alanları üçe ayrılmaktadır: Kaynağa yakın 15m içerisinde Alıcıya yakın 70m içerisinde Kaynak ile alıcı alanı arasında eğer S ile R arası mesafe>85m ise Zemin etkisinin azalması her bölge için ayrı ayrı hesaplanır ve daha sonra kesit uzunluklarının oranlarına dayandırılarak birleştirilir Kaynak ve alıcı alanlarındaki yayılım yüksekliği göz önünde bulundurulur Hesaplama oktav bantları cinsinden yapılır

24 Gürültü Yayılımı Meteorolojik düzeltme yöntem meteorolojik koşulların ses yayılımı için elverişli olduğunu kabul eder Bu koşullar devamlı olamayacağı için meteorolojik düzeltme uygulanır h s kaynak yüksekliğidir, kaynağın bulunduğu bölgedeki ortalama zemin yüksekliğine göre alınır; h r alıcı yüksekliğidir, alıcının bulunduğu bölgedeki ortalama zemin yüksekliğine göre alınır; d p kaynak- alıcı arasındaki yatay mesafedir ; ve C 0 meteorolojik istatistiklere bağlı sabit sayıdır C 0 yerel rüzgar hızı ile yön verilerinden elde edilir ancak 2003/613/EC uyarınca 3.5 olarak sabitlenmesi önerilmektedir.

25 Gürültü Yayılımı Bariyer etkisinin azalması Fresnel sayısına bağlı olarak azaltma amacıyla kullanılan en etkin tek ince bariyer, 3 bariyer yüksekliği kullanılmıştır Bariyerin üstünden geçen düz patika Rüzgar yönünde eğimli patika Doğrudan patika Her bir gürültü kaynağı için azaltma oktav bantları cinsinden hesaplanmıştır Eğer paravan ince değilse paravanın kenar türüne bağlı olarak 2dB veya 5dB lik düzeltme faktörü uygulanır Yansıtıcı özelliğe sahip ray mantarlarına yakın bariyerlerin, tren ile bariyer arasındaki yansımaların tahmin edilebilmesi amacıyla, etkin yükseklikleri azaltılmaktadır

26 Gürültü Yayılımı Yansıma Dikey engellerden gelen yansımalar görüntü-kaynak yöntemi kullanılarak değerlendirilirler. Buna yansıtan yüzeyin absorbsiyon faktörü de dahil edilir eğer yüzey; Yatay ise Kaynak segmentlerinin görüş açılarına eşdeğer bir görüş açısı vardır; Yerel zemin yapısına göre en az 2m yüksekte ise 0.8 den daha düşük absorbsiyon katsayısına sahip ise; ve Yansıma ve ayırma etkilerinin tren vagonları tarafından ihmal edilebileceği derecede raylardan yeterli mesafede ise Azami yansıma derinliği 3 tür Raylara yakın bulunan yansıtıcı gürültü bariyerleri, demiryolu platformları veya diğer dikey yüzeyler, yansıtan yayılım patikaları oluşturan yansıtıcı yüzeyler olarak görülmezler

27 2003/613/EC sayılı Komisyon Tavsiye Kararı UYARLAMA

28 Uyarlama 2003/613/EC sayılı komisyon kararı, Çevresel Gürültü Direktifi ile uyumlu olarak hazırlanacak stratejik gürültü haritalarında kullanılmak üzere aşağıdaki uyarlamaları sunmaktadır: Gürültü göstergesi Gündüz, akşam, gece ve Lgag periyotları Yıllık ortalama tren verileri gerekmektedir Yayılım Meteorolojik şartlar CM, 3.5 db değerine sabitlenmiş C 0 değeri ile dahil edilmelidir Atmosferik absorbsiyon RMR varsayılan değerlerinin uygun olmaması halinde, ISO Standardına dayanan bölgesel veriler kullanılmalıdır

29 Uyarlama İlave araç kategorileri veya ray türleri için kullanılacak ölçüm yöntemleri: Reken- en Meetvoorschrift Railverkeerslawaai 2002, Ministerie Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, 28 maart 2002 Üç yöntem: A yeni bir aracın mevcut kategorilerden birine dahil edilmesi için basitleştirilmiş yöntem B yeni bir demiryolu aracı kategorisi oluşturulmasını mümkün kılan yöntem C yeni ray türlerinin oluşturulmasını mümkün kılan yöntem

30 UYGULAMA KILAVUZLARI

31 Kısıtlamalar RMR 1996 ray mantarının pürüzlülüğü için bir düzeltme içermez Bu durum emisyonu 10dB e kadar etkileyebilir, ve Ray mantarının pürüzlülüğünün azaltılması için rayların taşlanması, gürültü eylem planlaması kapsamında bilindik bir faaliyettir Çoklu bariyer düşünülmemektedir, sadece en etkili olan tek bir adet dikkate alınmaktadır Aşağıdaki durumlarda bariyerin azaltma etkisi abartılmış olur: Bariyer 4.0m den yüksek ise Bariyer, ray ın orta hattından 4.5m daha az mesafede ise

32 SRM I A-ağırlıklandırılmış hesaplama yöntemi olan basitleştirilmiş SRM I, stratejik gürültü haritalaması uygulamaları için kullanılmamalıdır. SRM I sadece belirli kriterlerin sağlanması halinde uygulanmalıdır: Demiryolu hattı hemen hemen dümdüz olmalıdır; Alıcılara doğru yayılım en azından 30 derece olmalıdır; Köprü, tüneller ve viyadükler gibi herhangi özel yapılar olmamalı; ve Raylar için ortalama değerin 3m altında ya da üstünde kalan yükseklik farklarına izin verilmez. Gerçek hayatta stratejik gürültü haritalama projelerinde, bu kriterlerin her zaman sağlanması mümkün olmadığı için tüm durumlarda SRM II oktav bandının kullanılması önerilmektedir

33 Modelleme Zemin şu şekilde modellenir: Sert (B = 0): kaldırım, asfalt, beton,diğer sertleşmiş/mühürlenmiş zeminler, su yüzeyleri ve ilgili yüzeyler; veya Sert olmayan: balast, çimen yüzeyler, üzerinde bitki örtüsü bulunan ya da bulunmayan tarımsal alanlar, kumlu yüzeyler, bitki örtüsü olmayan zemin, v.b. Demiryolu hemzemin geçitler ray hatlarının altında, sert zemin olarak modellenir Bariyerler Bent kenarında yer alan bariyerlerin %100 absorbsiyon a sahip olduğu farz edilir Platformlar Ray mantarının yaklaşık 0.8m üzerinde yer alır

34 Standart bir bent in çapraz kesiti Standart bent Ray çizgisi kaynağı her zaman balastın 0.2m üzerinde, ray mantarında olmalıdır Kontur çizgisi her zaman balast yüksekliğinde, ray kaynak çizgisinin altında modellenmelidir Bent in kenarı ray mantarının en az 0.5m altında modellenmelidir Bent temeli modellenmelidir

35 İlginiz için teşekkürler!