MEME KANSERİ. Öğr.Gör.Dr.Aylin ERDİM M.Ü. SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ CERRAHİ HASTALIKLARI HEMŞİRELİĞİ ANABİLİM DALI

Transkript

1 MEME KANSERİ Öğr.Gör.Dr.Aylin ERDİM M.Ü. SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ CERRAHİ HASTALIKLARI HEMŞİRELİĞİ ANABİLİM DALI

2 KANSER Cancer İngilizce yengeç YENGEÇ düşmanını kıstırdıktan sonra sıkıca tutuyor, yavaş yavaş kemirerek yiyor. KANSER de tedavi edilmediği takdirde, insanı giderek zayıflatıp halsiz düşürüyor ve sonunda öldürüyor.

3 HÜCRE Vücudumuzda tüm organlar hücrelerden oluşur. Sağlıklı vücut hücreleri bir düzen içinde bölünebilme yeteneğine sahiptirler.

4 KANSER OLUŞUMU Etkenler ile hücrenin anormal çoğalması Normal hücre Tümörün kan dolaşımı sisteminden beslenmesi Tümörün kan dolaşım sistemi ile diğer organlara hücum etmesi

5 TÜMÖRLER GELİŞTİKLERİ YERDE SINIRLI KALANLAR ÇEVRE DOKU VE ORGANLARA YAYILAN İYİ HUYLU KÖTÜ HUYLU KANSER

6 TÜMÖR Vücudumuzdaki hücrelerin kontrolsüz ve sürekli çoğalmaları durumudur. Tüm tümörler kanser değildir. İki tip tümör vardır: 1.iyi huylu( beningn) 2.kötü huylu (malign-kanser)

7 İyi huylu tümörler Ortaya çıktıkları organda sınırlı kalırlar Yayılmalarını engelleyen bir kapsülle çevrelidirler Çevre ve uzak dokulara yayılmazlar Örneğin; kist vb.

8 Kötü huylu tümörler-kanser Normal yapısı değişmiş hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalmaları ve işlevlerini yitirmeleri ile ortaya çıkan bir grup hastalıktır. Tüm doku ve organlarda kanser ortaya çıkabilir.

9 Meme Kanseri, kadınları fiziksel psikolojik ve sosyal Açıdan etkileyen karmaşık bir hastalıktır. (Stacey D, DeGrasse C, Johnston L. ONF 2002; 29: 77 84)

10 Tüm dünyada yaklaşık olarak her 8 kadından birinde meme kanseri gelişebileceği ve her 30 kadından birinin meme kanseri nedeniyle öleceği tahmin edilmektedir. Dünyada her 3 dakikada bir kadına, meme kanseri tanısı konuyor.

11 Dünyada Meme Kanseri, kadınlarda görülen kanser türleri arasında ilk sırada, kanser nedeniyle oluşan ölümlerde ise akciğer kanserinden sonra ikinci sırada yer almaktadır.

12 Dünyada Kadınlarda Kanser İnsidansa göre; Meme (38.9) Serviks (15.2) Kolorektum (14.6) Mortalite hızına göre; Meme (12.4) Akciğer (10.9) Serviks ( 7.8)

13 Türkiye de Meme Kanseri, Meme kanseri Türkiye de de kadınlarda en sık görülen kanserlerden biridir. İlk sırada yer almaktadır.

14 Türkiye de Kadınlarda Kanser İnsidansa göre; Meme (28.3) Kolorektum ( 9.1) Mide ( 8.8) Mortalite hızına göre; Meme (12.4) Mide (7.9) Kolorektum ( 6.2)

15 Memenin Sınırları Meme, göğüs kemiğinden koltukaltına ve kaburgaların alt sınırına kadar uzanan bir organdır.

16 KADIN MEMESİ Meme dokusunun büyük bölümünü laktasyon dönemi dışında yağ dokusu oluşturur.şekil ve sertliği yağ dokusunun hacmine bağlıdır. Normalde gr. dır. Ancak laktasyonda ağırlığı gr. ulaşır.

17 Memenin işlevi Memeler belli bir gelişim aşamasına kadar bebeğin besin ihtiyacını karşılamak üzere süt üretmekten ve salgılamaktan sorumlu yapılardır. Ergenlik öncesi dönemde kız ve erkek çocuklarda yaklaşık aynı büyüklükte olmasına karşın, ergenlikte overlerin östrojen üretimi ile hızla bir gelişim gösterirler.

18 Yaşam Süreci ve Memedeki Değişiklikler Meme, yaşam boyunca değişikliklere uğrar.

19 Meme dokusu Süt yapımını sağlayan bezlerin oluşturduğu LOBÜLLER Sütün boşaltılmasını sağlayan kanallar DUKTUSLAR Bu dokuların arasını dolduran yağ ve bağ dokularından oluşmuştur. Lobüllerin birleşmesi ile loblar oluşur. Her memede adet lob bulunur.lobüller birbirine süt kanalları ile bağlıdır. Süt kanalları meme başına doğru birleşir. Meme başının çevresindeki koyu renkli alana AREOLA denir. Meme dokusu en fazla üst dış kadranda bulunur ve bu bölgede daha fazla oluşmasına neden olur.

20 MEMENİN YAPISI Meme dokusu; Süt bezleri Süt kanalları Kas ve yağ dokusu Sinirler Kan damarlarından oluşur.

21 İÇTEN GÖRÜNÜM MEME ANATOMİSİ LENF NODLARI ÖNDEN GÖRÜNÜM ve LENF NODLARI GÖĞÜS DUVARI KOTLAR CİLT YAĞ LOBULLER DUKTUS MAJÖR PEKTORAL KAS AEROLA MEMA BAŞI BAĞ DOKU DUKTUS İÇİNDEKİ NORMAL HÜCRELER

22 MEMENİN GELİŞİMİ Memenin gelişimi ve fizyolojik fonksiyonları hormonlar tarafından düzenlenir. Puberte ile birlikte meme dokusu gelişmeye başlar. Meme dokusunun gelişimini sağlayan esas hormonlar östrojen ve progesteron dur.

23 Memede bulunan süt bezleri ve süt kanallarını döşeyen hücrelerin, kontrolsüz hızla çoğalarak çevre dokulara ve vücudun başka bölgelerindeki organlara yayılarak çoğalmayı sürdüren sistemik bir hastalıktır. MEME KANSERİ NEDİR?

24

25 MEME KANSERİNİN ÇEŞİTLERİ Meme kanseri Lobuler karsinom % 30 Duktal karsinom % 70 İnflamatuar kanserler %1-2 LCIS (lobuler Karsinoma insutu) İnvaziv lobuler karsınom DCIS (Duktal Karsinoma İnsutu) İnvaziv Duktal Karsinom

26 MEME KANSERİ MEME KANSERİNİN TİPLERİ Meme iki ana yapıdan oluştuğundan meme kanserinin 2 tipi vardır: 1-Süt salgılayan kısımdan gelişen Lobuler kanser. 2-Süt kanallarından gelişen Duktal kanser. Meme dokusu dışında öncelikle de koltuk altındaki lenf bezlerini tutmaktadır. En yaygın görülen meme kanser tipi Duktal Kanserdir ve tüm meme kanserlerinin %75' ini oluşturur.

27 Yayılma Eğilimi Olmayan/invaziv Olmayan Meme Kanserleri: İnvaziv olmayan meme kanserlerine aynı zamanda in situ meme kanseri de denir. İn situ terimi kanser hücrelerinin bir bölgeye sınırlı olduğunu ve meme içinde henüz yayılmadığını gösterir.

28 İn situ duktal karsinom (DCIS): süt kanalları içinde sınırlıdır. İn situ lobüler karsinom (LCIS): süt bezleri içinde sınırlıdır.

29 İnvaziv meme kanserleri: İnvaze duktal karsinom(idc): Süt kanallarında başlar ve yakınındaki tüm meme dokularına yayılır. İnvaze lobüler karsinom(ilc): Süt bezlerinde başlar ve çevre dokulara yayılır.

30 INFLAMATUAR MEME KANSERİ İnflamatuvar meme kanseri (İMK) meme derisinin tutulumu ile kendini gösteren en agresif meme kanseri formudur. İMK tüm meme kanserlerinin %1-6'sını oluşturmaktadır. Memede ödem, kızarıklık, sıcaklık ve deride kalınlaşma,portakal kabuğu görünümü bulguları vardır. Meme enfeksiyonu görünümündedir. Prognozu oldukça kötüdür.

31 INFLAMATUAR MEME KANSERİ INFLAMATUAR MEME KANSERİ Genellikle bir kitle veya tümör yoktur, ancak meme cildi şiş, sıcak ve kırmızı renktedir. Bu görünüm portakal kabuğuna benzetildiği için portakal kabuğu görünümü denilmektedir. Bu görüntü memenin iltihabından veya yangısından değil, deri lenfatiklerinin tümör hücreleri ile tıkanmasından kaynaklanmaktadır. Meme büyümüş ve serttir, hassastır, kaşıntılıdır. Bu nedenle inflamatuar meme kanserlerinin erken evreleri meme yangıları (mastit) ile karıştırılabilir ve genellikle antibiyotikle tedavi edilmeye çalışılır. Mevcut durum kanserden kaynaklanıyorsa yakınmalar geçmez hatta ilerler, yapılacak deri içeren biyopsi tanıyı koydurur.

32 INFLAMATUAR MEME KANSERİ Genellikle bir kitle olmadığı için mamografi ile görüntülenemez, böyle olunca da erken evrelerde tanımak zorlaşır. Bu tip meme kanseri daha yüksek yayılma şansına sahiptir ve kötü bir prognoza sahiptir.

33 MEME PATOLOJİSİ Normal Hücreler Meme dokusunu oluşturan bu hücrelerin Hepsinin kendine ait DNA sı vardır; büyümeleri normal ilerler Duktal Karsinoma in situ Süt ductusunu çevreleyen hücreler sayı ve büyüklük olarak anormal arttığında oluşur. DCİS da duktus içerisinde normal görünümlü olmayan pek çok hücre gözlenir. Bu hücreler süt Duktusunun içinde kalır Lobuler Karsinoma in situ (LCİS) Süt lobülünün içindeki hücreler in anormal sayı ve büyüklük artışında oluşur. LCİS da lobül İçinde normal görünümde olmayan pek çok hücre gözlenir ve bu hucreler süt lobülünün içinde kalır İnvziv veya infiltratiif Karsinoma DCİS veya LCİS da bulunan hücreler duktusun veya lobulun dışına yayıldığında oluşur.diğer vücüt organlarına yayılım olduğu anlamını taşımaz

34 Meme kanserlerinin %80 i süt kanallarından(duktus) kaynaklanır. Bu nedenle tıbbi olarak duktal karsinoma olarak adlandırılır.

35 Meme Kanserinin meme de bölgelere göre görülme sıklığı nedir? %25 % 45 % 15 % 10 % 5 Sağ Meme

36 Meme kanserinde yayılım Meme kanseri öncelikle lenf damarları ile koltuk altındaki lenf bezlerine sıçrar. İleri evrelerde kanserin meme dışında başka orgnlara yayılmasına METASTAZ denir.

37 Meme kanserinde yayılım Kemik %71 Akciğerler %69 Karaciğer %65 Plevra %50 Adrenal bezde %49 Deri %30 Beyin %20

38 Meme kanseri yaygın olmasına karşın, yavaş bir gelişme hızı gösteren, tanısı erken yapıldığında, başarılı tedavi sonuçları elde edilebilen, ölüm oranı azaltılabilen bir kanser türüdür.

39 Ortalama yaşam süresinin artması, Yaşam tarzındaki değişiklikler, Tanı testlerinde ve Kanser olgularının bildirimindeki artışlar, Meme Kanseri görülme sıklığında artışa yol açan başlıca nedenler arasında sayılabilir.

40 ERKEN TANI NEDEN ÖNEMLİ? ERKEN TANI İLE İYİLEŞME ORANI %90

41 TEŞEKKÜR EDERİM.