Pansuman Uygulama. Pansuman uygulama, kurum kararı ile belirlenmiş ise hekim istemi beklemeden hemşire kararı ile yapılır.

Transkript

1 Pansuman Uygulama AMAÇ Kanamanın durdurulması, hücre çoğalmasının sağlanması, yara bölgesinin ısısının ve nemliliğinin sağlanması, enfeksiyonun önlenmesi, eksudanın absorbe edilmesi, özel tedavi uygulanması, doku travmasının izlenmesi, ödem gelişmesinin engellenerek ağrının azaltılması, dokunun tamiri ve rejenerasyonunun sağlanarak deri bütünlüğünün eski hale gelmesinin sağlanmasıdır. TEMEL İLKELER Pansuman uygulama, kurum kararı ile belirlenmiş ise hekim istemi beklemeden hemşire kararı ile yapılır. Tanımlar Depridman: Yara iyileşmesinin sağlanabilmesi için, iskemik, diyabetik, enfekte ve kabuklu/ nekrotik yaraların üzeri veya kenarında canlılığını kaybetmiş dokuların, kontamine veya yabancı maddelerin kaldırılması işlemine debridman denir. Kuru Pansuman: Epidermisin sağlam olduğu yaralarda kullanılan pansumandır. Bu pansumanda gazlı bezin yaraya yapışma ihtimali bulunduğundan gaz bezine pomat sürülebilir. Islak Pansuman: Epidermisin bozulduğu, özellikle geniş yaralanmalarda kullanılan pansumandır. Yara yerinin nemli kalmasını, nekrotik dokuların debridmanı için uygun ortam oluşmasını, hücre büyüme ve gelişiminin hızlanmasını, yarada kurumayı, dehidratasyonun ve enfeksiyonun önlenmesini sağlar. 425

2 Hemşirelik Bakım Standartları Islak-Kuru Pansuman: Debrisin yumuşatılması ve nekrotik dokunun çabuk çıkarılmasında kullanılır. Açık biçimde uygulanan ıslatılmış gazlı bezlerin kurumasına izin verilir böylece debris ve nekrotik doku kuruyan komprese yapışır ve yaradan uzaklaşır. Dikkat Edilecek Noktalar Pansuman mümkünse ayrı odada (pansuman odası) yapılmalıdır. Hastaya yara bölgesine göre pozisyon verilmeli, mümkünse hasta yatar pozisyonda olmalıdır. Pansuman öncesi ve sonrası eller el yıkama standardına göre yıkanmalıdır. Yara bakımında eldiven ve pansuman yapılırken steril eldiven giyilmelidir. Hastanın yaşam bulguları kontrol edilmelidir. Pansuman öncesinde yara görünüm/ renk, kanama, koku, eksüda, yabancı cisim varlığı açısından değerlendirilmelidir. Yarada duyusal/ motor fonksiyon kaybı değerlendirilmelidir. Kan damarı, tendon, sinir ve kemik hasarı varlığı kontrol edilmelidir. Birden fazla yara varsa, pansumana aseptik olan yaradan başlanmalıdır. Açık yara bakımında aseptik teknik kullanılmalıdır. Septik yara ve açık yara bakımı yapılırken önlük giyilmeli ve maske takılmalıdır. Enfeksiyon gelişmiş yaralarda, tam/ kısmi izolasyon uygulanmalıdır. Yara tipine göre uygun malzeme seçilmelidir (Bkz. Tablo 1). Yara temizliğinde kullanılacak antiseptik solüsyonların yaraya toksik ve tahriş etkisi olmamalıdır (Bkz. Tablo 2). Yaranın çabuk iyileşmesi, fibrin ve kollajen oluşumunu sağlamak için yara bölgesinin hareketi sınırlandırılmalıdır. Açık yarada serum fizyolojik dışında hiçbir solüsyon kullanılmamalıdır. Açık yaranın etrafı antiseptikli solüsyonlarla (povidon iyot) temizlenmelidir. Yara akıntısının olduğu durumlarda, emici pansuman yapılmalıdır. Dren vb. araçlar yerçekimine uygun olarak yerleştirilmeli ve iyi tespit edilmelidir. Kullanılmış pansuman materyali uygun biçimde ortamdan uzaklaştırılmalıdır. Eldiven pansuman sonunda çıkarılmalı, eller kirli malzeme ile temas etmemeli, malzemelerin fırçalanması, yıkanması için yeni eldiven giyilmelidir. 426

3 Pansuman Uygulama Tablo 1. Yara Tipine Uygun Pansuman Malzemesinin Seçimi (1) Yara Tipi Kullanılan Malzeme Etkisi Nekrotik yara Kabuklu yara Orta veya yüksek eksüdalı granülasyon kaviteli yara Az eksüdalı, granülasyonlu düz yüzey yaralar Epitelize yaralar Enfekte yaralar Hidrojeller Hidrokolloidler Köpükler Transparan filmler Hidrofiber Alginatlar Alginatlar Hidrofiber Köpükler Hidrokolloid levha Yapışkanlı ya da yapışkansız düz köpükler Hidrokolloid Yarı geçirgen transparan örtüler Silikonlar Povidon iyot emdirilmiş pansumanlar Ballı pansumanlar Yaranın nemlenmesini ve debride edilmesini sağlar Yara yüzeyindeki nemi tutarak nekrotik dokuların yumuşamasını sağlar Kabuklu/ nekrotik dokuların debride olmasını sağlar. Eksüdayı absorbe eder. Koruyucu olarak kullanılır. Koruyucu olarak enfeksiyon riskini azaltmak amacıyla kullanılır. Lokal enfeksiyonu tedavi eder. Tablo 2. Yara Temizlemede Sıklıkla Kullanılan Solüsyonlar (1) Solüsyon adı Povidon- iyodin solüsyonları (İodophor) Serum fizyolojik /SF / %0,9 NaCl / Salin solüsyon Dakin solüsyon Hidrojen peroksit Asetik asit solüsyonu Etkisi Solüsyon 1: 1000 olarak sulandırıldığında stafilakok için bakteriyosidal etkiye sahiptir. Sıklıkla debride yaralarda alanı temizleme ve alana ıslak pansuman uygulamak için kullanılır. Bakteriyosidel etkisinin olmamasına karşın, doku toksiditesine yol açmadığından ve normal yara iyileşmesinin devam etmesini sağlayan fizyolojik bir ortam oluşturduğundan tercih edilecek en iyi solüsyondur. Dakin solüsyonu % 0,45- % 0,5 sodyum hipoklorid ve % 0,4 borik asit bileşiminden oluşur. Stafilakok ve streptekoklara karşı bakteriyosidal etkiye sahiptir. Solüsyon % 0,25- % 0,5 oranında dilüe edilerek kullanılmalıdır. Hidrojen peroksit öncelikle depridant bir ajan olarak etki gösterir. Solüsyon yaraya uygulandığında, bütünlüğü bozulmuş doku hücrelerinden çıkan katalaz enzimi hidrojen peroksidin parçalanmasına ve oksijen açığa çıkarmasına neden olur. Sonuçta oksijen gaz halinde dokudan uzaklaşırken, enfekte ve ölü dokuyu da beraberinde sürükler. Hidrojen peroksit, granülasyon dokusuna uygulandığında sağlıklı yeni gelişen dokuların yıkımına neden olduğu için granülasyon dokusuna uygulanmamalıdır. %0,5 lik asetik solüsyonu gram (+) ve gram (-) bakterilere etkin olmasına karşın, doku iyileşme sürecini arttırdığına yönelik bir kanıt yoktur. 427

4 Hemşirelik Bakım Standartları Ağrılı pansuman değişimlerinde işlemden 30 dakika önce analjezik yapılmalıdır. Sigara, prostoglandin ve fibrinojen üretimini azalttığı ve vazokontrüksiyona neden olduğu için yara iyileşene kadar kullanılmamalıdır. Yara iyileşmesinde; hastanın yeterli ve dengeli beslenmesi sağlanmalı, hastanın doku perfüzyonunun arttırılmasına yönelik hareketliliği sağlanmalı, dokular üzerine olan mekanik basılar ortadan kaldırılmalıdır. İŞLEM BASAMAKLARI Not: İşlem sırasında kullanılacak malzemelere kitap sonu Ek-1 de yer verilmiştir. Pansuman Değiştirme 1. İşlem hakkında hastaya bilgi verilir. Hastanın pansuman materyali açısından alerji durumu sorgulanır. 2. Yatak etrafına perde ya da paravan çekilir, kapı kapanır, oda içindeki ziyaretçiler dışarı çıkarılır. 3. Eller el yıkama standardına göre yıkanır. 4. Malzemeler için uygun alan seçilir. Kolay ulaşılabilecek yere kirli torbası ya da kirli atık kutusu yerleştirilir. Malzemeler pansuman arabasına, steril malzemeler pansuman arabasının üst rafına yerleştirilir. 5. Hastanın yara alanına rahatça ulaşabilecek bir pozisyon verilir ve bölgeyi açıkta bırakacak şekilde giysileri çıkartılır. Mümkünse hasta yatağının altına koruyucu ped konur ve yatak rahat çalışılabilecek yüksekliğe getirilir. 6. Tek kullanımlık önlük giyilir. Eksüdası fazla ve enfekte yaraların pansumanında koruyucu gözlük takılır. 7. Steril olmayan eldiven giyilir. 8. Pansumanı çıkarmadan önce varsa dren, tüp ve diğer bağlantıların pozisyonunu kontrol edilir. 9. Pansumanı çıkartırken önce flaster serum fizyolojik ile ıslatılarak yumuşatılır ve pansuman kılların büyüme yönüne doğru çekilerek çıkarılır. Eğer pansuman malzemesi kendinden yapışkanlı ise serum fizyolojik kullanmadan çıkartılır. 10. Çıkarılan malzeme eksüda, miktarı, rengi ve kokusu yönünden değerlendirilerek kirli torbasına atılır. 428

5 Pansuman Uygulama 11. Yara bölgesi eksüda, kanama, koku, enfeksiyon belirtileri, yara ve çevre dokunun durumu, yaranın görünümü yönünden gözlenmelidir. Yara yerinin kırmızı olması iyileşmenin proliferatif aşamasında olduğunu gösterir ve yara yeri normal granülasyon dokusu rengindedir. Yara yerinin sarı renk olması eksüda varlığını ve kabuklanmayı gösterir, bu yaralarda ıslak pansumanlar ve topikal antibiyotik ajanlar kullanılmalıdır. Yara yerinin siyah olması nekrotik dokunun olduğunu gösterir, bu dokunun yara iyileşmeye başlamadan önce çıkarılması gerekir. 12. Eldiven çıkarılır ve eller antiseptikli solüsyonla ovulur. 13. Sterilliği bozulmadan steril paket açılır, ek malzemeler de sterilliği bozulmadan steril alana bırakılır. Steril serum fizyolojik açılır (pansumanı iki kişi yapıyor ise bir kişi bu işlemleri yapmalıdır). 14. Steril eldiven giyilir. 15. Cerrahi (kapalı) yaraların pansumanı için; steril forsepsle tutturulmuş steril gazlı bezi küvet üzerinde tutarak üzerine povidon iyot dökülür. Gazlı bezle yaranın etrafındaki sağlam doku dairesel hareketle silinir. Yeni bir gazlı beze serum fizyolojik dökülür ve insizyon bölgesi temizlenir. Silme işlemi yapılırken gazlı bez forsepsle tutturulur. Önce insizyon bölgesi daha sonra çevresi insizyon alanına paralel ya da dik doğrusal çizgiler yapacak şekilde silinir. Eğer insizyon yerinde dren varsa yara yeri merkezden başlayarak dairesel hareketler yapılarak temizlenir (Bkz. Şekil 1). Her bir silme işlemi için ayrı steril gazlı bez kullanılır. Şekil 1. Cerrahi Yaranın Pansumanı 16. Yara bölgesi temizlendikten sonra yaranın boyutları değerlendirilir. Bunun için yaranın fotoğrafı çekilebilir, cetvel ya da ölçekli asetat kağıdı kullanılabilir. 17. Gerekirse yara yerinin derinliğinin ölçümü, steril serum fizyolojik ile ıslatılmış kültür çubuğunun yara içine 90 o lik açıyla ilerletilmesi, yara yüzeyindeki noktanın işaretlenmesi ve cetvelle ölçülmesiyle yapılabilir. 429

6 Hemşirelik Bakım Standartları 18. Gerekirse yaranın irrigasyonu yapılır. İrrigasyon, steril serum fizyolojikle ve yavaş bir akımla yarayı temizleme metodudur. 24 saatte bir yapılmalıdır. İrrigasyon işleminde, kullanılacak solüsyonun ısısının vücut sıcaklığına uygun olmasına ve yaradan temiz solüsyon gelene kadar işleme devam edilmesine dikkat edilmelidir. İrrigasyon solüsyonu yaranın temiz kısmından kirli kısmına doğru yapılır, böylece yaranın temiz kısmının kontaminasyonu önlenir. 19. Yaradan kültür alınacaksa; laboratuvar testleri için örnek alma standardına uygun olarak işlem gerçekleştirilir. 20. Yara yeri deprite edilecek ise; yara bölgesi üzerinde ölü doku, kalıntı varsa, steril pens, makas ya da bistüri ile temizlenir. İşlem sırasında, canlı ve sağlam dokulara zarar vermemeye dikkat edilir. Cerrahi yaralar dışındaki yaralardaki ölü dokuların deprite edilmesi için hidrojel, hidrokolloid ve köpüklü pansuman malzemeleri gibi otolitik ajanlar, enzimatik jeller, enzimatik solüsyonlar ve biyolojik ajanlar (larvalar) da kullanılır (Bkz. Tablo 1). 21. Yaranın Kapatılmasında Kuru Pansuman Uygulaması: Kuru steril gazlı bez steril pens yardımıyla yara üzerine konulur. Yaranın akıntı ve büyüklük durumuna göre birden fazla gazlı bez konabilir. Pansuman materyali yara kenarlarını her yönden 2,5 cm geçecek şekilde uygulanır. Önerilmiş ise yara üzerine pomad sürülür ve steril tamponla kapatılır. Alerjik olmayan bir flasterle kapatılır. Yaşlı hastaların derileri esnek olduğu için kağıt bantlar veya montgomery bağları kullanımı derinin zarar görmesini engelleyebilir. 22. Yaranın Kapatılmasında Islak Pansuman Uygulaması: İyice temizlenmiş yara yüzeyine, vazelin emdirilmiş steril gazlı bez/ tülgren yerleştirilir. Hidrofil özellikteki gazlı bez serum fizyolojik ya da reçete edilmiş solüsyonla ıslatılır. Fazla solüsyon uygun şekilde sıkılır. Steril gazlı bez, yara boşluğunu tamamen dolduracak biçimde yara içine yerleştirilir. Yara çok büyük ve derin ise çok sayıda gazlı bez nazikçe yara içine tüm kaviteyi dolduracak şekilde yerleştirilir. Islak materyal yara dışına taşmamalıdır. Yara içine konan ıslak bezlerin üzerine kuru gazlı bezler konur. Islak gazlı bezlerin kurumasını önlemek için kuru gazlı bezler sıkı veya üzeri buhar geçirmeyecek bir malzeme (oklusif pansuman malzemesi) ile kapatılır. (Bkz Tablo 3). Alerjik olmayan flasterle pansuman sabitlenir. Kullanılan ıslak gazlı bezin kurumaması için pansuman sekiz saatte bir değiştirilir. 23. Yaranın Kapatılmasında Islak- Kuru Pansuman Uygulaması: Islakkuru pansuman yalnızca ölü/ nekrotik hücre/ doku bulunan yaralara, debride etmek amacıyla uygulanır. Islak- kuru pansuman canlı granü- 430

7 Pansuman Uygulama lasyon dokusu olan yarada kullanılmaz. İşlem basamakları ıslak pansumanın yapılmasındaki gibidir. Ancak ıslak- kuru pansumanda amaç ölü dokuların depride edilmesi olduğundan yaraya vazelin emdirilmiş steril gazlı bez/ tülgren kullanılmaz, pansumanın tamamen kurumasına ve yaraya yapışmasına izin verilir. 24. Kullanılan malzemeler atılır, dezenfekte edilecek malzemeler uygun şekilde dezenfekte edilir. Eller kirli malzeme ile temas etmemeli, malzemelerin fırçalanması, yıkanması için tekrar eldiven giyilmelidir. 25. Eldiven çıkarılır. 26. Eller el yıkama standardına göre yıkanır. 27. Hastanın giysileri giydirilir ya da yara bölgesi nevresim takımı ile kapatılır. 28. Hastaya rahat edeceği şekilde pozisyon verilir. 29. Eller tekrar el yıkama standardına göre yıkanır. 30. Yapılan işlem ve gözlemler kayıt edilir. Yaraya Vakum Yardımlı Kapatıcı (VAC) Uygulanması: Not: İşlem sırasında kullanılacak malzemelere kitap sonu Ek-1 de yer verilmiştir. 1. Eller el yıkama standardına göre yıkanır. 2. Kullanım talimatına göre VAC cihazı hazırlanır, isteme göre mmhg arasında basınç uygulanır. 3. Steril eldiven giyilir. 4. Steril tekniğe uygun olarak tüm malzemeler hazırlanır. Steril kabın içine ılık, steril irrigasyon sıvısı dökülür. 5. Steril tekniğe uygun olarak yara yeri yıkanır. 6. Serum fizyolojik ile yara etrafındaki deri temizlenir, steril gazlı bez ile alan kurulanır. 7. Yara etrafındaki dokuya koruyucu merhem sürülür ve kuruması beklenir. 8. Sterillik bozulmuş ise yeni steril eldiven giyilir. 9. Steril makas kullanılarak yaranın şekline ve ölçüsüne göre köpük kesilir, kesilen köpük yaranın içine yerleştirilir. 10. Köpük yarayı doldurmalı, çevre doku üzerine taşmamalıdır. Siyah köpük düşük negatif basınç, beyaz köpük yüksek negatif basınç gerektirir. 11. Köpüğün merkezine doğru tek lümenli tüp yerleştirilmelidir. Köpük tüp ve yara tabanı arasında olmalıdır. Hava geçirgen transparan kapatıcı pansuman ile köpük ve tüp örtülür. Örtü, çevre sağlam dokuyu en az 5 cm geçecek şekilde yapıştırılmalıdır (Bkz. Resim 2). 431

8 Hemşirelik Bakım Standartları 12. Tek lümenli tüpün serbest ucu boşaltma deposu ile birleştirilir. 13. Vakum düğmesi açılır. 14. Transparan pansumanın ve köpüğün yaraya yaklaşıp yaklaşmadığı gözlemlenir. 15. Eldiven çıkarılır ve eller el yıkama standardına göre yıkanır. 16. Yapılan işlem ve bulgular kaydedilir. Resim 2. VAC Yardımlı Pansuman Kapatıcının Uygulanması Kaynak: Wilkinson JM, Treas LS. (2012). Pocket Skills Nursing, What Are You Need to Know Now. F.A. Davis Company, Philadelphia, p Yara Alanından Stapler ve Süturların Çıkarılması Not: İşlem sırasında kullanılacak malzemelere kitap sonu Ek-1 de yer verilmiştir. 1. Sütur ve stapler ekstremite, gövde ve skalpteki düzgün/ keskin kenarlı yaralarda yara dudaklarını birleştirmek için kullanılırlar. Metal stapler kozmetik olmayan alanlarda ve doğrusal yaralarda kullanılırlar. Yüz, boyun, el ve ayakta kullanılmazlar. 2. Sütur ve staplerin dokudan çıkarılması kurum politikasına göre hekim ya da hekim istemine bağlı olarak hemşire tarafından yapılabilir. 3. Süturların alınma süresi yaranın durumuna göre değişir. Genel olarak yüzdeki süturlara 5. günde alınır ya da 3. gün süturlardan biri alınır, biri 432

9 Pansuman Uygulama alınmaz, kalan süturlar 5. günde alınır. Ekstremiteler veya gövdenin ön yüzeyindeki süturlar genellikle 7. günde, skalp, sırt, ayak, el ve eklem üzerindeki süturlar günde alınırlar. 4. Stapler yaranın yerine göre uygun zamanda alınır ve alım için de özel cihaz gereklidir. 5. Eller el yıkama standardına göre yıkanır. 6. Süturların çıkarılmasında; Her bir sütur yara kenarının iyileştiğinden emin olunduktan sonra çıkarılmalıdır. Steril tekniğe uygun olarak alan ve malzemeler hazırlanır. Steril eldiven giyilir. Steril forseps ile ilk süturun düğümü tutulur ve nazik bir şekilde düğüm kaldırılır. Steril makas kullanarak, düğümün deriye yakın olan alt kısmından süturün bir tarafı kesilir. Kesik sutürün düğümü forsepsle tutulur derinin içinden yavaşça ve nazikçe çekilir. 7. Staplerin çıkarılması; Her bir stapler yaranın iyileştiğinden emin olunduktan sonra çıkarılır. Steril stapler çıkarıcı, staplerin altına nazikçe yerleştirilir. Stapler çıkarıcı, stapler üzerinde kapalı hale getirilir. Kapalı stapler çıkarıcı insizyon alnından dikkatli bir şekilde yukarı doğru kaldırarak stapler çıkarılır (Bkz. Şekil 2). Bu işlem her bir stapler için uygulanır. Yaraya yeni kuru steril bir pansuman uygulanır. A Şekil 2. A: Yaradan Sütur Alınması B: Staplerin Çıkarılması B Şekil 3. A: Hidrokolloid Pansuman Malzemesinin Uygulanması B: Transparan/ Şeffaf Pansuman Malzemesinin Uygulanması Kaynak: Rosdahl CB, Kowalski MT. (2012). Textbook of Basic Nursing, Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins, 10th Edition, p. 826,

10 Hemşirelik Bakım Standartları Tablo 3. Oklusif Pansuman Malzemeleri ve Özellikleri (1) Malzeme adı Ticari ismi Endikasyonları Avantajları Dezavantajları Değiştirme sıklığı Transparan (şeffaf) örtüler Acu-derm Bioclusive Blister- Film Mefilm Op-site Epi-fix Köpükler Allevyn Allevyn cavity Epi-lock Flexzan Lyofoam Mitraflex Nu-Derm Hidrojeller -Aquasorp -Biolex -Carrasyn -Hidrogel dressing Yüzeyel kısmi kalınlıktaki yaralar Nekrotik veya kabuklu yaralar Eksüda miktarı az ya da hiç olmayan yaralar Evre I ve Evre II basınç yarası, yüzeyel yanıklar gibi küçük yüzeyel yaralar Eksüda miktarı azdan ortaya kadar olan kısmi ve tam kalınlıktaki yaralar Emilimi arttırmak için ikinci bir pansuman gerekli olduğu durumlar Dren etrafındaki drenajın emilmesi gereken durumlar Kısmi ve tam kalınlıktaki yaralar Eksuda miktarı az olan derin kraterli yaralar Nekrotik dokulu ve eksudalı yaralar Bakteri ve diğer kontaminasyonlara karşı geçirgen değildir. Depritmana yardımcı olur Yaradan sıvı kaybını önler, nemli bir ortam sağlar Yaranın dışarıdan görülmesini sağlar Çıkarılırken yarayı travmatize etmez Kendinden yapışkandır, sabitleme gerektirmez Yapışkan değildir, çevrelediği dokuyu travmatize etmez Yaraya mikroorganizmaların girmesini önler. Uygulaması ve kaldırması kolaydır. Orta düzeydeki eksüdayı absorbe eder. Yara yüzeyinin nemliliğini sağlar. Basınç altında kullanılabilir. Yumuşatıcı özelliğine sahiptir, ağrıyı azaltır. Yara yatağını nemlendirir. Debridmanı sağlar. Ölü boşlukları doldurur. Belirli düzeyde emilim sağlar. Eksüda miktarı fazla olan yaralarda kullanımı önerilmez Pansuman yüzeyi yapışkan olduğu için sağlam derinin olması gerekir. Elle manuplasyonu güçtür. Eksüda miktarı fazla olan yaralarda yerleştirilmesi güçtür. Eksüdası olmayan kuru yaralar için önerilmez. Deri korunmazsa çevrelediği dokuyu yumuşatabilir. İkinci bir pansuman ve flaster kullanımı gereklidir. Eksuda miktarı ortadan fazlaya kadar olan yaralar için kullanımı önerilmez. İkinci bir pansuman kullanımını gerektirir saat arasında değiştirilir. 1-7 günde bir değiştirilir saat arasında değiştirilir. 434

11 Pansuman Uygulama Kalsiyum Aljinatlar Algosteril, Curasorb, Kaltostat, Sorbsan Hidrokolloidler Comfeel, Cutinova Hydro, DuoDERM Restore, Replycare, Tegasorb, ULTEC Eksuda miktarı ortadan fazlaya kadar olan kısmı ve tam kalınlıktaki yaralar Aşınma ve sinüs boşlukları olan yaralar Nekrotik dokulu ve eksudalı yaralar Enfekte yaralar Yüzeysel ve kısmi kalınlıktaki yaralar Yüzeysel yan kalınlıktaki yaralar Nekrotik veya kabuklu yaralar Eksuda miktarı azdan ortaya kadar olan yaralar Ağırlığından 20 kat fazla miktarda eksudayı emebilir. Yara üzerinde jel formuna dönüşür. Debridmanı sağlar. Ölü boşlukları doldurur. Uygulaması ve kaldırılması kolaydır. Bakteri ve diğer kontaminasyonlara karşı geçirgen değildir. Debridmana yardım eder. Kendinden yapışkandır. Orta düzeyde bir emilim sağlar. Bir hafta kadar yerinde kalabilir, böylelikle çok sık pansuman değişiminden kaynaklanan doku travması ve yara iyileşmesinin bozulması önlenmiş olur. Basınç altında kullanılabilir. Eksuda miktarı az olan veya kuru yaralar için kullanımı önerilmez. İkincil pansuman kullanımını gerektirir. 12 saat ile 4 gün içinde değiştirilir. Eksuda miktarı fazla olan yaralar, sinüs boşlukları veya enfekte yaralarda ve yakın takip gerektiren kemik ve tendona kadar ilerlemiş yaralarda kullanımı önerilmez. Transparan değildir, yara görünmez. Eksuda miktarı fazla olan yaralarda pansumanı tutmak güçtür. Yara ve atmosfer arasındaki gaz değişimini sınırlayan oklusif bir pansuman tipidir. Pansuman kenarları kıvrılabilir. Kaldırılırken çevrelediği dokunun travmatize olmasına neden olabilir. 3-7 günde bir değiştirilir 435

12 Hemşirelik Bakım Standartları Kaynaklar 1. Akça Ay F. (2013). Sağlık Uygulamalarında Temel Kavramlar ve Beceriler. Nobel Tıp Kitabevleri, 4. Baskı, s Danış B, Nurülke B, Dindar B. (2008). Hemşirelik Bakımında Kalite. Meta Basım ve Matbaacılık, İzmir, 2. Baskı, s Güneş ÜY, Eşer İ. (2006). Nemli Yara İyileşmesi ve Oklusif Pansumanların Nemli Yara İyileşmesindeki Önemi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10 (2), s (Erişim Tarihi ). 4. Jane C, Rothroch /Alexander s (2011). Care of The Patient in Surgery. ELSEVIER (MOSBY) 14 th Edition, p Lynn P, LeBon M. (2011). Skill Checklists for Taylor s Clinical Nursing Skills A Nursing Process Approach. Lippincott Williams and Wilkens, Third Edition, p Rosdahl CB, Kowalski MT. (2012). Textbook of Basic Nursing, Wolters Kluwer Health/ Lippincott Williams & Wilkins, 10th Edition, p Sabuncu N, Akça Ay F. (2010). Klinik Beceriler Sağlığın Değerlendirilmesi Hasta Bakım ve Takibi. Nobel Tıp Kitabevleri, s Hazırlayan Uzm. Hem. Esma GÜNEY KIZIL (Güney Genel Sekreterliği Sağ. Bak. Hiz. Koor.) Danışman Yrd. Doç. Dr. Gülay OYUR ÇELİK (İKÇÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği A.D.) 436