İÇİNDEKİLER. A- Vizyon ve Misyon 2. B- Görev, Yetki ve Sorumluluklar 2. C- Birime İlişkin Bilgiler Sunulan Hizmetler 9. A-Mali Bilgiler 11

Transkript

1

2 İÇİNDEKİLER TABLOLAR LİSTESİ ŞEKİLLER LİSTESİ GRAFİKLER LİSTESİ FOTOĞRAFLAR KISALTMALAR Sayfa No V vii vii vii viii BAŞKANIN SUNUŞU 1 I- MASAK HAKKINDA GENEL BİLGİLER 2 A- Vizyon ve Misyon 2 B- Görev, Yetki ve Sorumluluklar 2 C- Birime İlişkin Bilgiler 3 1- Fiziksel Yapı 3 2- Bakanlık İçindeki Yeri ve Örgütsel Yapı 4 3- İnsan Kaynakları 7 4- Sunulan Hizmetler 9 II- FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER 11 A-Mali Bilgiler 11 B- Performans Bilgileri Düzenleme, Dış İlişkiler ve Koordinasyon Faaliyetleri Düzenleme Dış İlişkiler FATF Türkiye III. Tur Karşılıklı Değerlendirme Süreci Muadil Kurumlarla İmzalanan Mutabakat Muhtıraları 15 ii

3 Yurtdışı Toplantılar Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu Mali İstihbarat Faaliyetleri İhbarlar Şüpheli İşlem Bildirimleri Ön Değerlendirme Çalışmaları Uluslararası Bilgi Değişimi Değerlendirme ve İnceleme Faaliyetleri Sayılı Kanun Kapsamında Yapılan Çalışmalar Değerlendirmeler İncelemeler Değerlendirmelere ve İncelemelere İlişkin Genel Sonuçlar Aklama Suçu Duyurularının İhbar Kaynakları Aklama Suçu Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı Dava Açılan ve Temyiz Edilen Dosyaların Safahatı Bazı Faaliyetler Bakımından Uygulama Sonuçlarının Değerlendirilmesi Yükümlülük Denetimi Faaliyetleri Yükümlülük İhlal İncelemeleri Yükümlülüklere Uyum Denetimleri Münferit Yükümlülüklere Uyum Denetimleri Programlı Yükümlülüklere Uyum Denetimleri Eğitim Faaliyetleri Yurtiçi Panel, Sempozyum, Konferans ve Toplantılar Verilen Eğitimler 39 iii

4 5.3- Yükümlüler ve Yükümlülüklere İlişkin Broşür Hazırlanması Alınan Eğitimler Hizmet İçi Eğitimler Proje Bilgileri Karapara Aklama İle Mücadele Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi 41 III- SONUÇ 42 iv

5 TABLOLAR LİSTESİ Sayfa No Tablo 1- Personelin Dağılımı ( ) 7 Tablo 2- Personelin Unvanlar Bazında Durumu (31/12/2007) 8 Tablo 3- Personelin Yaş Profili (31/12/2007) 9 Tablo 4- Personelin KPDS Düzeyi 9 Tablo 5- Bütçe Giderlerinin Ekonomik Sınıflandırılması ( ) (YTL) 12 Tablo 6- İhbar Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı ( ) 17 Tablo 7- Şüpheli İşlem Bildirimi Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı ( ) 18 Tablo 8- Alınan İhbar ve ŞİB ler Üzerine Yapılan Çalışmalar (2007) 19 Tablo 9- Ön Değerlendirmelerin Sonuçları (2007) 20 Tablo 10- Uluslararası Bilgi Değişimi (2007) 21 Tablo 11- Değerlendirme Dosyalarının Envanteri ( ) 22 Tablo 12- Yıllar İtibariyle Değerlendirme Sonuçları ( ) 22 Tablo 13- Başka Kurumlara Gönderilmek Üzere Düzenlenen Basit Raporlar ( ) 23 Tablo 14- İnceleme Dosyalarının Envanteri ( ) 24 Tablo 15- Devam Eden İnceleme Dosya Sayısı, Denetim Elemanı Sayısı ve Denetim Birimlerinin Toplam Dosya Sayısı İçindeki Oranı 25 Tablo 16- Yıllar İtibariyle Açılan İnceleme Dosyalarının Sonuçları ( ) 26 Tablo 17- Aklama Suçu Duyurularının İhbar Kaynaklarına Göre Dağılımı ( ) 27 Tablo 18- Aklama Suçu Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı ( ) 29 v

6 Tablo 19- Aklama Suçundan Dava Açılan ve Temyiz Edilen Dosyaların Safahatı (17/02/ /12/2007) Tablo 20- Tamamlanan Değerlendirme, İnceleme Dosya Sayıları ve Artış Oranları ( ) Tablo 21- Yıllar İtibariyle Suç Duyuruları ( ) 32 Tablo 22- Yükümlülük İhlal İncelemesi Envanteri( ) 33 Tablo 23- İdari Para Cezaları (İPC) (2007) 34 Tablo 24- Suç Duyurusu Sayıları ( ) 34 Tablo 25- Yükümlülük İhlali Nedeniyle Suç Duyurusu Sayıları ( ) 35 Tablo 26- Yükümlülüğe Aykırı Fiillerin İhlal Edilen Yükümlülük Yönünden Dağılımı ( ) 35 Tablo 27- Yükümlülük İhlali Yapanlar ve İhlallerin Sayıları ( ) 36 Tablo 28- Yükümlülük İhlali İncelemesinde Görevlendirilen Denetim Elemanları Sayısı ( ) 36 Tablo 29- Programlı Yükümlülüklere Uyum Denetimi Sonuçları (2007) 37 Tablo 30- Eğitim Faaliyetlerinin Sayısı ve Katılımcılar (2007) 40 vi

7 ŞEKİLLER LİSTESİ Sayfa No Şekil 1- Başkanlığımızın Maliye Bakanlığı İçindeki Yeri 5 Şekil 2- Başkanlığımızın Organizasyon Şeması 6 GRAFİKLER LİSTESİ Grafik 1- Personelin Unvan Bazında Yüzde Dağılımı (31/12/2007) 7 Grafik 2- Personelin Yaş Durumuna Göre Yüzde Dağılımı (31/12/2007) 9 Grafik 3- Ödenek ve Harcamalar ( ) 11 Grafik 4- Harcamaların Yüzde Dağılımı (2007) 13 Grafik 5- Kaynaklarına Göre İhbarların Yüzde Dağılımı ( ) 17 Grafik 6- Alınan Şüpheli İşlem Bildirim Sayısal Trendi ( ) 18 Grafik 7- Alınan İhbar ve ŞİB ler Üzerine Yapılan Çalışmaların Yüzde Dağılımı (2007) Grafik 8- Tamamlanan Ön Değerlendirme Sonuçlarının Yüzde Dağılımı (2007) 20 Grafik 9- Tamamlanan Değerlendirmelerin Sonuçlarına Göre Yüzde Dağılımı ( ) Grafik 10- Devam Eden İnceleme Dosyalarının Denetim Birimleri İtibariyle Oranı Grafik 11- Tamamlanan İncelemelerin Sonuçlarına Göre Yüzde Dağılımı ( ) Grafik 12- Aklama Suçu Duyurularının Talep/İhbar Kaynaklarına Göre Yüzde Dağılımı ( ) Grafik 13- Aklama Suçu Duyurularının Öncül Suçlara Göre Yüzde Dağılımı ( ) FOTOĞRAFLAR Fotoğraf 1- Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı Hizmet Binası 4 vii

8 KISALTMALAR BDDK BEF CHF DEM EGMONT EUR FATF FRF GBP ITL MASAK MSA UZMANI SPK NLG OECD SAR ŞİB İPC TL : Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu : Belçika Frangı : İsviçre Frangı : Alman Markı : Mali İstihbarat Birimleri Arasında İşbirliğini Geliştirmek Amacıyla 1995 Yılında Oluşturulan Uluslararası Organizasyon : Avrupa Birliği Resmi Para Birimi (Euro) : Mali Eylem Görev Gücü (Financial Action Task Force) : Fransız Frangı : İngiliz Sterlini : İtalyan Lireti : Mali Suçları Araştırma Kurulu : Mali Suçları Araştırma Uzmanı : Sermaye Piyasası Kurulu : Hollanda Florini : Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (Orginisation for Economic Co-operation and Development) : Suudi Arabistan Riyali : Şüpheli İşlem Bildirimi : İdari Para Cezası : Türk Lirası USD : Amerika Birleşik Devletleri Doları YTL : Yeni Türk Lirası viii

9 BAŞKANIN SUNUŞU Suç gelirlerinin aklanması ile mücadelede temel kurumlardan birisi olan Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK), 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Kanun ile terörün finansmanının önlenmesi konusunda da görev üstlenmiş, bu iki olgu ile daha etkin mücadele edebilmek için gerek kurumsal gerekse yasal alt yapı oluşturulması çalışmalarını 2007 yılında da sürdürmüştür yılında suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadele kapsamında; - Aklama Suçu İncelemesi Hakkında Yönetmelik, - Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulunun Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik, - Terörün Finansmanına Yönelik Şüpheli İşlemlerin Bildirimi Genel Tebliği, yürürlüğe girmiştir. Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi ile daha etkin mücadele edebilmek, uluslararası standartlar çerçevesinde önleyici tedbirlerin geliştirilmesini de en önemli konulardan biri haline getirmiştir. Bu amaçla, 2007 yılında önleyici tedbirlere ilişkin yönetmelik çalışması tamamlanmış ve Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik 9 Ocak 2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır. MASAK muadili kuruluşlarla işbirliğini geliştirmeye yönelik çalışmalara hız verilmiş, bu çerçevede İsveç, Portekiz ve Endonezya ile mutabakat muhtıraları imzalanmıştır. Yükümlülerin, yeni Kanun ve Yönetmelikler konusunda bilinçlendirilmesi amacıyla eğitim çalışmaları yoğun bir şekilde sürdürülmüş; yükümlülere yönelik, Yükümlülük Denetimi faaliyetlerine de devam edilmiştir. Yasal alt yapı çalışmaları, yürütülen eğitim ve yükümlülük denetim faaliyetleri meyvelerini vermeye başlamış ve 2007 sonunda MASAK a intikal eden şüpheli işlem bildirimi sayısı 2946 ya ulaşarak bu konuda bir önceki yıla göre %158 oranında bir artış sağlanmıştır yılından itibaren Karapara Aklama ile Mücadele Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi kapsamındaki uygulamalar kullanılmaya ve bankalardan elektronik ortamda e- imza ile şüpheli işlem bildirimleri de alınmaya başlanmıştır. MASAK olarak yıl boyunca gerçekleştirdiğimiz faaliyetlere ilişkin bilgilerin yer aldığı 2007 yılı faaliyet raporunun, kamuoyunu bilgilendirme görevimizi yerine getirme anlamında başarılı olmasını diliyor, bu vesileyle yürütülen faaliyetlerde emeği geçen tüm çalışma arkadaşlarıma teşekkür ediyorum. Ankara, 31/03/2008 Adnan ERTÜRK Başkan 1

10 I- MASAK HAKKINDA GENEL BİLGİLER A-Vizyon ve Misyon Başkanlığımızın vizyon ve misyonu şöyle belirlenmiştir. Vizyonu: Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanıyla etkili bir şekilde mücadele ederek etkin bir ekonomi ve güvenli bir toplum oluşmasına katkıda bulunan öncü bir kurum olmaktır. Misyonu: Aklama ve terörün finansmanı suçlarının önlenmesi ve tespitine yönelik olarak; politika oluşturulması ve düzenleme yapılmasına katkıda bulunmak, hızlı ve güvenilir bir şekilde bilgi toplamak ve analiz etmek, araştırma ve inceleme yapmak, elde edilen bilgi ve sonuçları ilgili makamlara iletmektir. B- Görev, Yetki ve Sorumluluklar 4208 sayılı Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanunun tarihinde yürürlüğe girmesiyle birlikte Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı kurulmuş, aynı zamanda ülkemiz karaparanın aklanmasıyla mücadele eden ülkeler arasında yerini almıştır. 17 Şubat 1997 de faaliyete geçen Başkanlığımız, doğrudan Maliye Bakanına bağlı olarak çalışan idari nitelikte bir kurum olup, görev ve yetkileri ilk olarak 4208 sayılı Kanunda düzenlenmiştir. Başkanlığımızın görev ve yetkileri, 18 Ekim 2006 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 19 uncu maddesinde yeniden düzenlenmiş olup aşağıda belirtilmiştir: a) Suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi amacıyla politika hazırlamak ve uygulama stratejileri geliştirmek, bu amaçla kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak, ortak çalışmalar yapmak, görüş ve bilgi alışverişinde bulunmak. b) Belirlenen politikalar çerçevesinde kanun, tüzük ve yönetmelik taslakları hazırlamak, bu Kanun ile buna ilişkin Bakanlar Kurulu kararlarının uygulanması konusunda düzenlemeler yapmak. c) Suç gelirlerinin aklanması alanındaki gelişmeler ile aklama suçunun önlenmesi ve ortaya çıkarılmasına yönelik yöntemler konusunda araştırmalar yapmak. ç) Suç gelirlerinin aklanmasını önlemek amacıyla sektörel çalışmalar yapmak, önlemler geliştirmek ve uygulamayı izlemek. d) Kamuoyu duyarlılığını ve desteğini artırmaya yönelik çalışmalar yapmak. e) Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi kapsamında veri toplamak, şüpheli işlem bildirimlerini (ŞİB) almak, analiz etmek ve değerlendirmek. 2

11 f) Değerlendirme sürecinde gerek duyulduğunda kolluk ve diğer birimlerden kendi görev alanlarında inceleme ve araştırma yapılması talebinde bulunmak. g) Bu Kanun kapsamına giren işlemler ile ilgili olarak, araştırma ve inceleme yapmak veya yaptırmak. ğ) Yapılan araştırma ve inceleme sonucunda aklama suçunun işlendiği hususunda olguların varlığının tespiti halinde, Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre gerekli işlemler yapılmak üzere Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunmak. h) Cumhuriyet Savcıları tarafından intikal ettirilen konuları incelemek ve aklama suçunun tespitine ilişkin talepleri yerine getirmek. ı) Aklama veya terörün finansmanı suçunun işlendiğine dair ciddi şüphelerin mevcut olması durumunda konuyu ilgili Cumhuriyet Savcılığına intikal ettirmek. i) Kanun ve ilgili mevzuat kapsamında yükümlülük denetimi yapılmasını sağlamak. j) Kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kuruluşlardan her türlü bilgi ve belgeyi istemek. k) Bilgi ve ihtisasına ihtiyaç duyulması halinde, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanların Başkanlık bünyesinde geçici olarak görevlendirilmelerini talep etmek. l) Görev alanına giren konularda uluslararası ilişkileri yürütmek, görüş ve bilgi alışverişinde bulunmak. m) Yabancı ülkelerdeki muadil kurumlarla bilgi ve belge değişiminde bulunmak, bu amaçla uluslararası antlaşma niteliğinde olmayan mutabakat muhtırası imzalamak. C- Birime İlişkin Bilgiler 1- Fiziksel Yapı Başkanlığımız Maliye Bakanlığı Merkez Yerleşkesi N Blokta hizmet vermektedir. 3

12 Fotoğraf 1- Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı hizmet binasının görünümü 2- Bakanlık İçindeki Yeri ve Örgütsel Yapı MASAK ın, Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 8 inci maddesinin (g) bendiyle Maliye Bakanlığı bünyesinde Ana Hizmet Birimi olduğu; 5549 sayılı Kanunun 19 uncu maddesinde de doğrudan Maliye Bakanına bağlı olarak çalışacağı hüküm altına alınmıştır. Başkanlık hizmetlerini; Başkana bağlı Başkan Yardımcıları ve bunlara bağlı Düzenleme ve Dış İlişkiler, Yükümlü Denetimi ve Eğitim, Mali İstihbarat, Değerlendirme, Terörün Finansmanı ile Mücadele Daire Başkanlıkları ile Bilgi İşlem, Personel, İdari ve Mali İşler Şube Müdürlükleri eliyle yürütmektedir. Başkanlığımızın Bakanlık içindeki yerini gösteren teşkilat şeması ile organizasyon şeması Şekil-1 ve Şekil-2 deki gibidir. 4

13 Şekil 1- Başkanlığımızın Maliye Bakanlığı İçindeki Yeri 5

14 Şekil 2- Başkanlığımızın Organizasyon Şeması 6

15 3- İnsan Kaynakları MASAK ta görev yapan toplam personel sayısı 146 olup, personel dağılımına ilişkin bilgilere aşağıdaki tabloda yer verilmektedir. Tablo 1- Personelin Dağılımı ( ) Yıllar İdari Personel (*) MSA Uzmanı MSA Uzman Yrd. Vergi Denetmeni Bilgi İşlem Personeli (**) Diğer Personel (***) Toplam Personel (*) Başkan, Başkan Yardımcısı, Daire Başkanı, Şube Müdürü (2 MSA Uzmanı Şube Müdürlüğü Görevini Yürütmektedir), Bilgi İşlem Merkezi Müdürü (**) Mühendis, Çözümleyici, Programcı, Bilgisayar İşletmeni (***) Şef, Mütercim, Gelir Uzmanı, Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni, Memur, Teknisyen, Dağıtıcı, Yardımcı Hizmetli Grafik 1- Personelin Unvan Bazında Yüzde Dağılımı (31/12/2007) 13; 9% 56; 39% 40; 27% 12; 8% 3; 2% 22; 15% İdari Personel MSA Uzmanı MSA Uzman Yrd. Vergi Denetmeni Bilgi İşlem Personel Diğer Personel 7

16 Tablo 2- Personelin Unvanlar Bazında Durumu (31/12/2007) Unvanı Görev yapan personel sayısı Başkan 1 Başkan Yardımcısı 2 Daire Başkanı 4 Şube Müdürü 5 Bilgi İşlem Merkezi Müdürü 1 Mali Suçları Araştırma Uzmanı 40 Mali Suçları Araştırma Uzm.Yrd. 22 Vergi Denetmeni 3 Gelir Uzmanı 6 Şef 3 Mühendis 3 İstatistikçi 0 Çözümleyici 3 Programcı 4 Bilgisayar İşletmeni 2 Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni 12 Mütercim 4 Memur 18 Teknisyen 2 Şoför 1 Dağıtıcı 2 Yardımcı Hizmetli 8 Kadrolu Personel 111 Sözleşmeli Personel 7 Geçici Görevli Personel 28 Toplam 146 8

17 Tablo3- Personelin Yaş Profili (31/12/2007) Yaş Aralığı Sayısı Toplam 146 Grafik 2- Personelin Yaş Durumuna Göre Yüzde Dağılımı (31/12/2007) 46; 32% 6; 4% 30; 21% 64; 43% Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı nda görev yapan personelin Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Sınavı (KPDS) düzeyi aşağıdaki tabloda yer almaktadır. Tablo 4- Personelin KPDS Düzeyi KPDS A Düzeyi KPDS B Düzeyi KPDS C Düzeyi Sunulan Hizmetler Başkanlığımız, 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun kapsamında aşağıdaki temel hizmetleri yürütmektedir: Karapara aklama ve terörün finansmanı ile mücadele konusunda mevzuat hazırlamak, Görev alanına giren konularda uluslararası kurum, kuruluş ve girişimlerin çalışmalarını takip etmek, 9

18 Türkiye nin taraf olduğu uluslararası kuruluşların, Türkiye nin karapara aklama ve terörün finansmanı sistemini değerlendirme çalışmaları sürecine hazırlanmak ve bu çalışmaları koordine etmek, Karapara aklama ve terörün finansmanı ile ilgili şüpheli işlem bildirimlerini almak, analiz etmek ve değerlendirmek, Karapara aklama ve terörün finansmanı ile ilgili ciddi bulguları Cumhuriyet Savcılığına iletmek, Karapara aklama ve terörün finansmanının önlenmesi konusunda kamuoyunu bilgilendirmeye yönelik çalışmalar yapmak, 5549 sayılı Kanun kapsamında belirlenen yükümlülüklerin yükümlüler tarafından yerine getirilip getirilmediğinin denetimini planlamak, koordine etmek ve gerçekleştirmek, 5549 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat kapsamında belirlenen yükümlülüklere ilişkin eğitim faaliyetleri yürütmek, Muadil kurumlar ile mutabakat muhtıraları imzalamak. 10

19 II- FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER A- Mali Bilgiler Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığının son beş yıla ilişkin bütçe ödenek ve harcamalarını gösterir grafik aşağıdaki gibidir. Grafikten de anlaşılacağı üzere, son beş yılda Başkanlık tarafından ödenek sınırları içinde harcama yapılmıştır. Grafik 3- Ödenek ve Harcamalar ( ) Ödenek Harcama Tablo 5 de bütçe giderlerinin ekonomik sınıflandırılması yer almaktadır yılında Başkanlığa tahsis edilen YTL tutarındaki ödeneğin YTL si harcanmıştır. 11

20 Tablo 5- Bütçe Giderlerinin Ekonomik Sınıflandırılması ( ) (YTL) Ekonomik Sınıf Bütçe Giderinin Türü Ödenek Harcama Ödenek Harcama Ödenek Harcama Ödenek Harcama Ödenek Harcama 01 Personel Giderleri Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri 03 Mal ve Hizmet Alım Giderleri Cari Transferler Sermaye Giderleri Sermaye Transferleri Toplam

21 Grafik 4- Harcamaların Yüzde Dağılımı (2007) Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri Mal ve Hizmet Alım Giderleri 10,6% Cari Transferler 0,8% 7,2% Personel Giderleri 81,4% Bütçe harcamalarının 31/12/2007 tarihi itibariyle bütçe ekonomik kodlarına göre dağılımı yukarıdaki gibidir. Grafik 4 de görüldüğü üzere, giderler içinde en büyük kalem personel giderleri olup toplam giderler içindeki payı %81,4 dür. Diğer harcama kalemlerinin toplam giderlere oranı sırasıyla mal ve hizmet alımları için %10,6, sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri için %7,2 ve cari transferler için %0,8 olarak gerçekleşmiştir. Cari transferler Türkiye nin FATF yıllık üyelik aidatıdır. B- PERFORMANS BİLGİLERİ 1- Düzenleme, Dış İlişkiler ve Koordinasyon Faaliyetleri 1.1- Düzenleme 11/10/2006 tarihli ve 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun un 18/10/2006 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle birlikte Kanunun uygulanmasına ilişkin ikincil mevzuat çalışmalarına hız verilmiş ve 2007 yılı içerisinde aşağıdaki Yönetmelik ve Tebliğler yürürlüğe konulmuştur. Aklama Suçu İncelemesi Hakkında Yönetmelik Bakanlar Kurulunun 03/07/2007 tarih ve 2007/12454 sayılı kararı ile kabul edilen Aklama Suçu İncelemesi Hakkında Yönetmelik 04/08/2007 tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmelikte, araştırma ve incelemelerin etkin bir şekilde yürütülmesine ilişkin esas ve usuller ayrıntılı bir şekilde ele alınmış, böylece kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi ve uygulamadaki eksikliklerin giderilmesi amaçlanmıştır. Yönetmelikle; incelemelerin başlatılması, denetim elemanlarının görevlendirilmesi ve çalışma esasları, savcılık koordinasyonunda yürütülecek çalışmalar, el koyma talepleri, 13

22 incelemeler sonucunda düzenlenecek raporlar ve raporlar üzerine yapılacak işlemlerle ilgili düzenlemelere yer verilmiştir. Terörün Finansmanına Yönelik Şüpheli İşlemlerin Bildirimi Genel Tebliği 5549 sayılı Kanunun 19 uncu maddesinin (e) bendi ile "suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi kapsamında veri toplamak, şüpheli işlem bildirimlerini almak, analiz etmek ve değerlendirmek" görev ve yetkisi Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığına verilmiştir. Bu kapsamda, terörün finansmanının önlenmesine ilişkin şüpheli işlem bildirim yükümlülüğünün etkin, zamanında ve uygun şekilde yerine getirilmesine yönelik olarak hazırlanan Tebliğ, 07/11/2007 tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Tebliğde, terörün finansmanının niteliği ve terörün finans kaynaklarına ilişkin açıklamaların yanı sıra terörün finansmanı ile bağlantılı 34 adet şüpheli işlem tipine yer verilmiştir. Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulunun Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik Bakanlar Kurulunun 26/11/2007 tarih ve 2007/12879 sayılı kararı ile kabul edilen Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulunun Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik 14/12/2007 tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmelikle Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulunun görev ve yetkileri ile toplanma ve çalışma usul ve esasları düzenlenmiştir. Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik Bakanlar Kurulunun 10/12/2007 tarih ve 2007/13012 sayılı kararı ile kabul edilen Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik 09/01/2008 tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır sayılı Kanun da yer alan yükümlülüklere ilişkin usul ve esasların ayrıntılı olarak belirlendiği Yönetmelik, FATF Tavsiyeleri ile Avrupa Birliği müktesebatına uyumu sağlayacak temel düzenlemeleri içermektedir. 01/04/2008 tarihinde yürürlüğe girecek olan Yönetmelikte esas olarak; yükümlüler, müşterinin tanınması, şüpheli işlem bildirimine, bilgi ve belge vermeye ilişkin esaslar, yükümlülük denetimi ve gümrük idaresine yapılacak açıklama, muhafaza ve ibraz konuları ayrıntılı olarak düzenlenmiştir sayılı Kanunun 5 inci maddesinde öngörülen ve eğitim, iç denetim, kontrol ve risk yönetim sistemleri oluşturulması ve uyum görevlisi atanması kapsamındaki yükümlülükleri içerecek Yönetmelik çalışması ile Mali Suçları Araştırma Uzmanı ve Uzman Yardımcılarının Görev ve Çalışmaları Hakkında Yönetmelik çalışması devam etmektedir. 14

23 Ayrıca, şüpheli işlem bildirimi ile basitleştirilmiş tedbirler konusundaki tebliğ çalışmaları da sürdürülmektedir Dış İlişkiler FATF Türkiye III. Tur Karşılıklı Değerlendirme Süreci FATF Türkiye III. tur karşılıklı değerlendirme süreci 2006 yılında başlamış olup 2007 yılında da devam etmiştir. Bu kapsamda; FATF tarafından hazırlanan Türkiye Taslak Raporu üzerinde görüşmelerde bulunmak üzere Ocak 2007 tarihlerinde Fransa da FATF değerlendirme heyeti ile yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerde ülkemizi, MASAK Başkanının başkanlığında, Adalet Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, MASAK, Emniyet Genel Müdürlüğü, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Merkez Bankası ve Hazine Müsteşarlığı temsilcilerinden oluşan bir heyet temsil etmiştir. Görüşmeler neticesinde bazı tavsiye puanlarında olumlu yönde gelişme sağlanmıştır. Türkiye Taslak Raporu, Şubat 2007 tarihlerinde Fransa nın Strasbourg kentinde gerçekleştirilen FATF Genel Kurulunda görüşülmüştür. FATF Genel Kurulunda Türkiye, yüz yüze görüşmelere katılan heyetle temsil edilmiştir. FATF Genel Kurul toplantısında Türkiye Raporu kabul edilmiş olup ülkemizin düzenli takip sürecine tabi tutulması ve Raporda belirtilen eksikliklerle ilgili olarak yapılan düzenleme ve uygulamalara ilişkin gelişmeler kapsamında Şubat 2009 FATF Genel Kuruluna ilerleme raporu sunması kararlaştırılmıştır. Türkiye nin FATF III. Tur Karşılıklı Değerlendirme Raporu, 02/04/2007 tarihinde FATF nin internet sitesinde ( yayımlanmıştır Muadil Kurumlarla İmzalanan Mutabakat Muhtıraları 5549 sayılı Kanunun 12 nci maddesi, MASAK ın görev alanına giren konularda uluslararası bilgi değişimini teminen, yabancı ülkelerdeki muadil kurumlarla uluslararası antlaşma niteliğinde olmayan mutabakat muhtıraları imzalamaya ve imzalanan mutabakat muhtıralarını değiştirmeye Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanını yetkili kılarak imzalanacak mutabakat muhtıralarının ve değişikliklerin Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe gireceğini hüküm altına almıştır. Bu kapsamda, 2007 yılı içerisinde; İsveç, Portekiz, Endonezya ile aklama ve terörün finansmanı ile mücadelede işbirliğine yönelik mutabakat muhtırası imzalanmıştır. 15

24 Yurtdışı Toplantılar 2007 yılında; FATF AB OECD GRECO (Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu) EGMONT EAG (Eurasian Group) TAIEX (Teknik Destek Bilgi Değişim Ofisi) ve EİT (Ekonomik İşbirliği Teşkilatı) Çalışmaları kapsamında gerçekleştirilen 24 toplantıya Başkanlığımızdan sağlanmıştır. katılım 1.3- Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 20 nci maddesi gereğince, Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulunun 2007 yılı Olağan Toplantısı 18 Ekim 2007 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Toplantıda gündem gereğince, FATF nin Türkiye III. Tur Karşılıklı Değerlendirme ve Takip Süreci ile FATF Türkiye Raporunda belirtilen eksikliklerin giderilmesi için yapılması gereken çalışmalar, Aklama Suçu İncelemesi Hakkında Yönetmeliğe göre denetim elemanlarınca yapılması gereken işlemler, Yükümlü denetimi ile ilgili konular, Görüşülmüştür. 2- Mali İstihbarat Faaliyetleri 2.1- İhbarlar Cumhuriyet Savcılıkları, 5237 sayılı TCK nun 282 nci maddesinde tanımlanan Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçu nun işlenip işlenmediğinin tespitine ilişkin taleplerini Başkanlığımıza intikal ettirmektedirler. Kamu kurum ve kuruluşları, denetim elemanlarınca yapılan incelemeler sonucunda gerekli gördükleri hususları raporla veya yazı ile aklama suçu açısından değerlendirilmek üzere Başkanlığımıza göndermektedirler. 16

25 Bankalar, ŞİB dışında özellikle kendileri nezdinde gerçekleşen ya da teşebbüs edilen dolandırıcılık ve sahtecilik eylemleri ile ilgili konuları Başkanlığımıza intikal ettirmektedirler. Gerçek ve tüzel kişiler ile yurt dışı muadil kuruluşlar da MASAK a ihbarda bulunabilirken, MASAK basında çıkan bazı haberleri ihbar olarak değerlendirebilmektedir. Bu kapsamda, Başkanlığımıza intikal eden ihbar sayıları ve bu ihbarların kaynaklarını gösterir tablo aşağıda yer almaktadır. Tablo 6- İhbar Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı ( ) İhbar Kaynağı Toplam Cumhuriyet Savcılıkları Kamu Kurumları Bankalar Basın Gerçek Kişi / Özel Hukuk Tüzel Kişileri Yurtdışı Toplam Grafik 5- Kaynaklarına Göre İhbarların Yüzde Dağılımı ( ) 1,0 30,6 37,7 0,9 4,1 25,7 Cumhuriyet Savcılıkları Bankalar Gerçek Kişi / Özel Hukuk Tüzel Kişileri Kamu Kurumları Basın Yurtdışı döneminde Başkanlığımıza intikal eden ihbarlar, kaynak ve sayılarına göre değerlendirildiğinde, toplamda en fazla ihbarın gerçek kişi/özel hukuk tüzel kişilerinden geldiği, bunu Cumhuriyet Savcılıklarından gelen ihbarların takip ettiği görülmektedir. 17

26 2.2- Şüpheli İşlem Bildirimleri yılları arasında Başkanlığımıza intikal eden şüpheli işlem bildirim (ŞİB) sayısı yıldan yıla artmıştır. Nitekim 2007 yılında intikal eden ŞİB sayısında bir önceki yıla göre %158 lik bir artış gerçekleşmiştir. Tablo 7- Şüpheli İşlem Bildirimi Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı ( ) Şüpheli İşlem Bildirim Genel Toplam Kaynağı Bankalar Katılım Bankaları Sigorta Kurumları Aracı Kurumlar Toplam Grafik 6- Alınan Şüpheli İşlem Bildirim Sayısal Trendi ( ) Ön Değerlendirme Çalışmaları Bildirim sayısının giderek artması nedeniyle mevcut kapasiteden optimal düzeyde verim sağlanabilmesi amacıyla Başkanlığımıza intikal eden ihbar ve ŞİB ler üzerinde Mali İstihbarat Daire Başkanlığı bünyesinde öncelikle bir Ön Değerlendirme çalışması yapılmaktadır. Ön değerlendirmenin amacı, bildirime konu olan işlemlerin yapılış amacının net bir şekilde ortaya konulması değil; yapılan işlemin neden sıra dışı işlem olarak değerlendirildiğinin veya bu işlemi olağan işlemlerden ayıran bulguların neler olduğunun belirlenmesidir. Başkanlığımıza intikal eden ihbarlar içerisinde başka kurum ya da kuruluşların görev alanını ilgilendiren konular da bulunmakta olup; bunlar ilgili kurum ya da kuruluşa intikal ettirilmektedir. Diğer yandan Başkanlığımıza intikal eden ŞİB veya ihbar, önceden 18

27 yapılmış veya yapılmakta olan bir değerlendirme veya inceleme dosyası ile bağlantılı olabilmektedir. Başkanlığımıza intikal eden ihbar ve ŞİB lerle ilgili olarak yapılan ön değerlendirme çalışmasından sonra aklama suçu açısından daha kapsamlı değerlendirmeye veya incelemeye gerek duyulan ihbar ve ŞİB ler Değerlendirme Daire Başkanlığına, terörün finansmanı suçu açısından daha kapsamlı değerlendirmeye gerek duyulan ihbar ve ŞİB ler de Terörün Finansmanı ile Mücadele Daire Başkanlığına iletilmektedir. Yine ön değerlendirme esnasında mevcut bilgi ve belgelere göre yükümlülük ihlali olabileceği hususunda bir tespit yapılmışsa, ihbar veya ŞİB ler bu kapsamda değerlendirilmesi için, Yükümlülük Denetimi ve Eğitim Daire Başkanlığına intikal ettirilmektedir. 01/01/ /12/2007 tarihleri arasında çalışması sonuçlandırılan 2073 adet bildirimin 1656 adedi MSA Uzmanlarınca yapılan ön değerlendirmeler neticesinde sonuçlandırılmıştır. Tablo 8- Alınan İhbar ve ŞİB ler Üzerine Yapılan Çalışmalar (2007 ) İhbar Şüpheli İşlem Toplam Çalışması Tamamlananlar MSA Uzmanlarınca Tamamlanan Ön Değerlendirmeler Ön Değerlendirmeye Tabi Tutulmadan Şubece Yapılan İşler İlgili Kurum ya da Kuruluşa Gönderilenler Düzenleme Dairesine Gönderilenler Veri Tabanı Kişiye Cevap Verilenler Bağlantılı İhbar/ŞİB Grafik 7- Alınan İhbar ve ŞİB ler Üzerine Yapılan Çalışmaların Yüzde Dağılımı (2007) 12% 8% 80% MSA Uzmanlarınca Tamamlanan Ön Değerlendirmeler Bağlantılı İhbar/ŞİB Ön Değerlendirmeye Tabi Tutulmadan Şubece Yapılan İş ler 19

28 2007 yılında MSA Uzmanlarınca yapılan ön değerlendirmelerin sonuçları aşağıda gösterilmiştir. Tablo 9- Ön Değerlendirmelerin Sonuçları (2007) İhbar Şüpheli İşlem Toplam ÖN DEĞERLENDİRMELERİN SONUÇLARI (1) Değerlendirme Dairesine Gönderilenler (2) Yükümlü Denetimi ve Eğitimi Dairesine Gönderilenler (3) Terörün Finansmanı İle Mücadele Dairesine Gönderilenler 1-1 (4) Adli Makamlarca İncelenmesi İstenilen İhbarlarla İlgili Ön Değerlendirme Sonucundan Bilgi İstenilenler (5) Takipteki Evrak (6) Toplu Analize Sevk Edilenler (7) Gereği/Bilgi İçin Kurumlara Gönderilenler (8) Kapsam Dışı Grafik 8- Tamamlanan Ön Değerlendirme Sonuçlarının Yüzde Dağılımı (2007) 28% 16% 32% 24% Diğer Dairelere Gönderilenler (1,2,3) Toplu Analize Sevk Edilenler (6) Gereği / Bilgi İçin Kurumlara Gönderilenler (4,5,7) Kapsam Dışı (8) 20

29 2.4- Uluslararası Bilgi Değişimi 9 Haziran 1995 tarihinde, Brüksel de 24 ülke ve 8 uluslararası örgütün bir araya gelmesiyle Egmont Grubu oluşturulmuştur. Egmont Grubu nun temel amacı; ülkelerin karaparanın aklanmasıyla mücadelede ulusal sistemlerini geliştirebilmelerine yardımcı olmak ve uluslararası bilgi değişiminin önündeki engelleri kaldırmaktır. Söz konusu yardımın kapsamı içerisinde mali istihbarat birimlerine teknolojik yardım, personelin eğitimi, tecrübe ve bilgi aktarılmasının yanı sıra uluslararası bilgi değişiminin geliştirilip, sistematik bir yapıya kavuşturulması da bulunmaktadır. 31/12/2007 tarihi itibariyle Egmont Grubu nun, ülkemiz de dahil olmak üzere 106 üyesi bulunmaktadır. Uluslararası bilgi değişimine ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda yer almaktadır. Tablo 10- Uluslararası Bilgi Değişimi (2007) Gelen Talepler Ülke Sayısı 51 Talep Sayısı 196 Mevzuat İkili Anlaşma Talepleri Bilgi Talebi Diğer Giden Talepler Ülke Sayısı 32 Talep Sayısı 59 Mevzuat İkili Anlaşma Talepleri Bilgi Talebi Diğer Değerlendirme ve İnceleme Faaliyetleri Sayılı Kanun Kapsamında Yapılan Çalışmalar MASAK, suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı suçunun tespitine yönelik değerlendirme ile incelemeleri çeşitli kaynaklara dayanarak başlatabilmektedir. Kısaca bu kaynaklar; 5549 sayılı Kanuna göre şüpheli işlemleri bildirmekle yükümlü bulunan mali veya mali olmayan kurum ve kuruluşlar, Cumhuriyet Savcılıkları veya Cumhuriyet Savcıları adına zabıta makamları, kamu kurum veya kuruluşları, yurt içindeki veya yurt dışındaki özel ve tüzel kişiler ve basın olarak belirtilebilir. MASAK, 5549 sayılı Kanunun 19 uncu maddesine göre, analiz ve değerlendirmeleri Mali Suçları Araştırma Uzmanları; incelemeleri ise Maliye Müfettişleri, Hesap Uzmanları, Gümrük Müfettişleri, Gelirler Kontrolörleri, Bankalar Yeminli Murakıpları, Hazine 21

30 Kontrolörleri, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve Sermaye Piyasası Kurulu Uzmanları vasıtasıyla yerine getirmektedir Değerlendirmeler MASAK a intikal eden ihbar ve şüpheli işlem bildirimleri Mali Suçları Araştırma Uzmanları tarafından analiz ve değerlendirmeye tabi tutularak, aklama suçunun varlığı tespit edilenler hakkında doğrudan yetkili ve görevli Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulmakta, daha ayrıntılı inceleme gerektirenler ise, incelenmek üzere 5549 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde sayılan denetim elemanlarına sevk edilmektedir. Tablo 11- Değerlendirme Dosyalarının Envanteri ( ) Önceki Açılan Toplam Sonuç Sonraki Tamamlanan Yıl Yıldan Dosya Dosya Dosya Sayısı Kapsam Suç İnc. Yıla Devredilen Sayısı Sayısı Dışı Duyurusu Sevk Devreden * Toplam (*) Değerlendirme dosyalarından biri değerlendirme ve/veya inceleme dosyası ile birleştirilmiştir. Tablo 12- Yıllar İtibariyle Değerlendirme Sonuçları ( ) Toplam Başlatılan Değerlendirme ** Devam Eden Değerlendirme* Tamamlanan Değerlendirme ) Aklama Suçu Tespit Edilemeyen ) 4208 Sayılı Kanun Kapsamında a) İncelemeye Sevk b) Aklama Suçu Duyurusu (*) tarihi itibariyle devam eden değerlendirmelerin başlatıldıkları yıllara göre dağılımı gösterilmektedir. (**) Değerlendirme dosyalarından biri değerlendirme ve/veya inceleme dosyası ile birleştirilmiştir. 22

31 Grafik 9-Tamamlanan Değerlendirmelerin Sonuçlarına Göre Yüzde Dağılımı ( ) İncelemeye Sevk 26,5% Aklama Suçu Duyurusu 3,2% Karapara Aklama Suçu Tespit Edilmeyen 70,3% döneminde tamamlanan 1274 değerlendirmeden, 895 inde aklama suçu tespit edilememiş, 5549 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilebileceği sonucuna varılan 379 dosyadan 338 inin daha ayrıntılı olarak inceleme yapılması için denetim elemanlarına sevki talep edilmiştir. Kalan 41 değerlendirme dosyası, aklama suçundan dava açılmasına yeterli emare mevcut olduğu kanaatiyle Cumhuriyet Savcılıklarına intikal ettirilmiştir. Yapılan değerlendirmeler esnasında diğer kurumları ilgilendiren bilgilere ulaşılması durumunda basit rapor düzenlenerek, konu ilgili kurumlara bildirilmektedir. Bu raporların yıllara göre dağılımı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Tablo 13- Başka Kurumlara Gönderilmek Üzere Düzenlenen Basit Raporlar ( ) Hakkında İnceleme İstenilen Yıl Basit Rapor Sayısı Gerçek Kişi Tüzel Kişi Toplam

32 İncelemeler Yapılan değerlendirmeler sonucunda daha ayrıntılı inceleme yapılması gerektiği belirtilen dosyalar ile Başkanlıkça özelliği sebebiyle doğrudan incelemeye gönderilmesi kararlaştırılan dosyalar, işin gerektirdiği uzmanlık ihtiyaçları da dikkate alınarak, 5549 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde belirtilen denetim elemanlarına sevk edilmektedir. İncelemeye tabi tutulan inceleme dosyalarının yıllar itibariyle seyri Tablo 14 de, 31/12/2007 tarihi itibariyle denetim elemanlarına ilişkin bilgiler ise Tablo 15 de gösterilmiştir. Tablo 14- İnceleme Dosyalarının Envanteri ( ) Yıl Önceki Yıldan Devralınan Açılan Dosya Sayısı Toplam Dosya Sayısı Tamamlanan Dosya Sayısı Kapsam Dışı Sonuç Suç Duyurusu Sonraki Yıla Devreden * ** * * * 259 Toplam (*) Devam Eden Dosyalardan Suç Duyurusu (**) Açılan İnceleme Dosyalarından biri ikinci bir inceleme dosyası ile birleşmiştir. 24

33 Tablo 15- Devam Eden İnceleme Dosya Sayısı, Denetim Elemanı Sayısı ve Denetim Birimlerinin Toplam Dosya Sayısı İçindeki Oranı İnceleme Denetim Birimlerinin Denetim Denetim Elemanları Dosya Toplam Dosya Sayısı Elemanı Sayısı* Sayısı İçindeki Oranı % Maliye Müfettişi (MM) ,27 Hesap Uzmanı (HU) ,90 Gelirler Kontrolörü (GK) ,87 Bankalar Yeminli Murakıbı (BYM) ,15 Bankacılık Uzmanı 5 5 1,93 Hazine Kontrolörü ,44 SPK Uzmanı ,18 Gümrük Müfettişi ,34 Ortak Görevlendirmeler 5** TOPLAM * Bir denetim elemanı üzerinde birden fazla inceleme dosyası bulunmaktadır. ** 1-İnceleme dosyasında; 2 MM, 4HU, 5 GK, 2 BYM, 1- İnceleme dosyasında; 1 MM, 1 HU, 1- İnceleme dosyasında; 1BYM, 1 HU, 1- İnceleme dosyasında; 1 MM, 1 GM, 1- İnceleme dosyasında; 1MM, 1 GK görevlendirilmiştir. Grafik 10- Devam Eden İnceleme Dosyalarının Denetim Birimleri İtibariyle Oranı ,27 13,9 25,87 18,15 15,44 6,18 7,34 5 1,93 0 Maliye Müfettişi Hesap Uzmanı Gelirler Kontrolörü Bankalar Yeminli Murakıbı Bankacılık Uzmanı Hazine Kontrolörü SPK Uzmanı Gümrük Müfettişi 25

34 Tablo 16- Yıllar İtibariyle Açılan İnceleme Dosyalarının Sonuçları ( ) Önceki Yıl Toplam İncelemeye Sevk Edilen ** Tamamlanan İnceleme Aklama Suçu Tespit Edilemeyen Aklama Suçu Duyurusu Devam Eden İnceleme* Aklama Suçu Duyurusu Toplam Suç Duyurusu (*) tarihi itibariyle devam eden incelemelerin başlatıldıkları yıllara göre dağılımı gösterilmektedir. (**) Açılan İnceleme Dosyalarından biri ikinci bir İnceleme Dosyası ile birleşmiştir. NOT: döneminde 309 gerçek kişi hakkında suç duyurusunda bulunulmuştur. Grafik 11- Tamamlanan İncelemelerin Sonuçlarına Göre Yüzde Dağılımı ( ) Aklama Suçu Duyurusu 36,0% Aklama Suçu Tespit Edilemeyen 64,0% döneminde başlatılan incelemeler sonucunda; aklama suçu işlendiği iddiasıyla 164, devam eden incelemelerde aklama suçu işlendiği iddiasıyla 6 olmak üzere Cumhuriyet Savcılıklarına toplam 170 suç duyurusunda bulunulmuştur. 26

35 3.2- Değerlendirmelere ve İncelemelere İlişkin Genel Sonuçlar MASAK ta yılları arasında yapılan bildirimler sonucunda, 1424 adedi değerlendirme (Tablo 11), 459 adedi inceleme (Tablo 14) olmak üzere toplam 1883 dosya oluşturulmuştur yıllarında MASAK tarafından toplam 211 adet aklama suçundan suç duyurusunda bulunulmuştur. Aklama suçundan dolayı yapılan suç duyurularının 41 i değerlendirme, 170 i inceleme raporlarına dayanmaktadır Aklama Suçu Duyurularının İhbar Kaynakları MASAK tarafından Cumhuriyet Savcılıklarına intikal ettirilen aklama suçu duyurularının kaynakları yıllar itibariyle aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. Tablo 17- Aklama Suçu Duyurularının İhbar Kaynaklarına Göre Dağılımı ( ) İhbar Kaynağı Toplam Cumhuriyet Savcılıkları Kamu Kurumları Bankalar (ŞİB) 4* Gerçek Kişi Tüzel Kişi Yurt Dışı Toplam 33* (*) Farklı savcılıklarca yürütülen soruşturmalardan birisine mükerrerlik nedeniyle takipsizlik kararı verildiğinden çıkarılmıştır. 27

36 Grafik 12- Aklama Suçu Duyurularının Talep/İhbar Kaynaklarına Göre Yüzde Dağılımı ( ) Cumhuriyet Savcılıkları Kamu Kurumları Bankalar Gerçek Kişi / Şirket Yurt Dışı Aklama Suçu Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı MASAK tarafından yapılan değerlendirme ile denetim elemanlarınca yapılan incelemeler sonucunda yılları arasında aklama suçuna ilişkin olarak Cumhuriyet Savcılıklarına toplam 211 adet suç duyurusunda bulunulmuş olup bunların öncül suçlara göre dağılımına ilişkin ayrıntılı tablo aşağıda yer almaktadır. 28

37 Tablo 18- Aklama Suçu Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı ( ) Kanun Adı / Madde No* Öncül Suç Toplam Toplam İçindeki % si TCK Madde sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu TCK Madde 339 ila 350 Uyuşturucu Madde Ticareti ,4% Gümrük Kaçakçılığı ,4% Evrakta ve Meşruiyet Belgelerinde Sahtecilik ,0% TCK Madde sayılı Vergi Usul Kanunu -Madde 359/b TCK Madde 495 ila 500 TCK Madde TCK Madde sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun TCK Madde Nitelikli Dolandırıcılık ve Hileli İflas Sahte Belge Düzenleme Kullanma Yağma, Yol Kesmek ve Adam Kaldırmak Devletin Şahsiyetine Karşı Cürümler Devlete Ait Mühürlerde ve Damgalarda Taklit Organ ve Doku Kaçakçılığı Şahıs Hürriyeti Aleyhinde Cürümler ,5% 7** ,8% ,8% ,4% 2 2 0,9% 1 1 0,5% ,9% TCK Madde Fuhşa Teşvik 0 0 0,0% 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar Hakkında Kanun 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu Silah Kaçakçılığı 2 2 0,9% Eski Eser kaçakçılığı 1 1 0,5% Toplam ,0% (*) TCK, 765 sayılı Türk Ceza Kanununu ifade etmektedir. (**) Farklı savcılıklarda yürütülen soruşturmalardan birisine mükerrerlik nedeniyle takipsizlik kararı verildiğinden tablodan çıkarılmıştır. 29

38 arasında aklama suçunun işlendiği gerekçesi ile suç duyurusunda bulunulan 211 dosyanın %47,4 ünün uyuşturucu madde ticareti; %20,4 ünün gümrük kaçakçılığı; %8,5 inin nitelikli dolandırıcılık ve hileli iflas; %9 unun evrakta ve meşruiyet belgelerinde sahtecilik suçundan kaynaklandığı görülmektedir. Grafik 13- Aklama Suçu Duyurularının Öncül Suçlara Göre Yüzde Dağılımı ( ) 50 47, ,4 9 8,5 4,8 4,8 1,4 0,9 0,5 0,9 0,9 0,5 Uyuşturucu Madde Ticareti Gümrük Kaçakçılığı Evrakta ve Meşruiyet Belgelerinde Sahtekarlık Nitelikli Dolandırıcılık ve Hileli İflas Sahte Belge Düzenleme-Kullanma Yağma, Yol Kesme ve Adam Kaldırma Devletin Şahsiyetine Karşı Cürümler Devlete Ait Mühürlerde ve Damgalarda Taklit Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Şahıs Hürriyeti Aleyhinde Cürümler Silah Kaçakçılığı Eski Eser Kaçakçılığı 30

39 Dava Açılan ve Temyiz Edilen Dosyaların Safahatı Yapılan değerlendirmeler ile incelemeler sonucunda aklama suçunun işlendiğine dair ciddi emare bulunarak savcılıklara iletilen ve savcılıklarca da kamu davası açılan dosyalar ile Yargıtay a intikal eden dosyalara ilişkin bilgiler Tablo 19 da yer almaktadır. Tablo 19- Aklama Suçundan Dava Açılan ve Temyiz Edilen Dosyaların Safahatı (17/02/ /12/2007) AKLAMA SUÇU İLK DERECE MAHKEMELERİ TOPLAM Açılan Davalar * 231* Sonuçlanan Davalar Beraat Kesinleşen Beraat (Temyiz edilmeksizin) Mahkumiyet Devam Eden Davalar (*) 1 Dosya hakkında Yargıtay tarafından Bozma Kararı verildi. TEMYİZ EDİLEN DAVALAR TOPLAM Temyiz Edilen Dosya Sonuçlanan Dosya Mahkumiyeti Onanan Beraati Onanan Bozma Kararı Devam Eden

40 3.3- Bazı Faaliyetler Bakımından Uygulama Sonuçlarının Değerlendirilmesi Tamamlanan değerlendirme ve inceleme dosyaları ile suç duyurularına ait istatistikler yıllar itibariyle karşılaştırmalı olarak aşağıdaki tablolarda gösterilmiştir. Tablo 20- Tamamlanan Değerlendirme, İnceleme Dosya Sayıları ve Artış Oranları ( ) /2004 Artış /2005 Artış /2006 Artış /2007 Artış Değerlendirme ,63% ,05% ,83% ,36% İnceleme ,54% ,78% ,48% ,67% Tablo 21- Yıllar İtibariyle Suç Duyuruları( ) Suç Gelirlerinin Aklanması /2004 Artış /2005 Artış /2006 Artış /2007 Artış ,45% ,00% ,75% ,26% TOPLAM ,45% ,00% ,75% ,26% 4- Yükümlülük Denetimi Faaliyetleri Aklama ve terörün finansmanı ile mücadele açısından, önleyici tedbirler olarak bilinen yükümlülüklere uyum büyük önem arz etmektedir. Bu nedenle yükümlülüklere uyumun denetimi Başkanlığımız tarafından öncelikle izlenecek konular arasında değerlendirilmektedir sayılı Kanun ile yükümlülere yönelik olarak; kimlik tespiti, şüpheli işlem bildirimi, eğitim, iç denetim, kontrol ve risk yönetim sistemleri oluşturma, devamlı bilgi verme, bilgi ve belge verme ile muhafaza ve ibraz yükümlülükleri getirilmiştir. Yükümlülerin söz konusu yükümlülüklere uyumunun denetimi 5549 sayılı Kanunun 11 inci maddesi uyarınca Başkanlığımızın talebi üzerine, Maliye Müfettişleri, Hesap Uzmanları, Gümrük Müfettişleri, Gelirler Kontrolörleri, Bankalar Yeminli Murakıpları, Hazine Kontrolörleri, Sermaye Piyasası Kurulu ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Uzmanları vasıtası ile yerine getirilir. Yükümlülük denetimi; bir yükümlü veya yükümlünün herhangi bir şube, acente vb. nezdinde yukarıda sayılan yükümlülüklerin herhangi biri veya tümü yönünden yapılan programlı veya münferit yükümlülüklere uyum denetimleri şeklinde veya somut bir olaya istinaden daha önceden tespit edilmiş bir yükümlülüğe aykırı hususun tüm unsurları ile ortaya konulması ve hakkında ceza uygulanacak kişi veya kişilerin tespit edilmesi amacıyla yapılan yükümlülük ihlal incelemesi şeklinde gerçekleştirilir Yükümlülük İhlal İncelemeleri Başkanlığımızca döneminde yükümlülük ihlalleri ile ilgili toplam 105 yükümlülük ihlal incelemesi dosyası açılmış olup önceki yıllardan devreden 3 dosya ile birlikte toplam dosya sayısı 108 olmuştur. Bu dosyalardan 84 adedinin incelemesi 32

41 tamamlanmış olup 24 adet dosya ile ilgili yükümlülük ihlal incelemeleri devam etmektedir. Söz konusu dosyalara ilişkin ayrıntılar aşağıdaki tablolarda yer almaktadır. Tablo 22- Yükümlülük İhlal İncelemesi Envanteri ( ) Yıllar Önceki Yıldan Devir İncelemesi Devam Eden Dosya Sayısı Yıl İçinde Açılan Dosya Sayısı Toplam Dosya Sayısı İncelemesi Tamamlanan Dosya Sayısı (Dosya Bazında) İncelemesi Devam Eden Dosya Sayısı Toplam yılı içinde toplam 41 adet dosyanın yükümlülük ihlal incelemesi tamamlanmış olup, 6 adet dosya ile ilgili olarak idari para cezası uygulanmış, 17 adet dosyada yapılacak işlem bulunmamıştır. 18 dosya hakkındaki Başkanlığımız değerlendirme çalışmaları ise devam etmektedir sayılı Kanunun 12 nci maddesi ile yükümlülüklere aykırı davranışlar için adli cezalar öngörülmüşken, 5549 sayılı Kanunun 13 ve 14 üncü maddeleri ile yükümlülüklere aykırı davranışların bazıları için adli cezalar bazıları için ise idari para cezaları öngörülmüştür. 33

42 Bu kapsamda 2007 yılı Ocak ayından itibaren söz konusu cezalar uygulanmaya başlanmış olup 2007 yılında uygulanan idari para cezalarına ilişkin bilgiler aşağıda verilmiştir. Tablo 23- İdari Para Cezaları (İPC) (2007) (Adet) Uygulanan İdari Para Cezası Kararı Sayısı 59 Banka 56 Yetkili Müessese 2 Faktoring Şirketi 1 Hakkında Ceza Uygulanan Yükümlü Sayısı - Hakkında Ceza Uygulanan Görevli Sayısı 59 Yükümlülüğe Aykırı Fiil Sayısı 59 ŞİB de Bulunmamak 18 Kimlik Tespitine Aykırılık 41 Tebligat Sonucu Belli Olmayan İPC Karar Sayısı 17 Mahkemeye Başvurulmaksızın Ödenen İPC Karar Sayısı 24 Mahkemeye Başvurulan İPC Karar Sayısı sayılı Kanunun 14 üncü maddesine istinaden adli ceza gerektiren yükümlülüklere aykırı davranışlardan dolayı savcılıklara henüz suç duyurusunda bulunulmamıştır. Ancak, 5549 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önce yürürlükte bulunan 4208 sayılı Kanunun 12 nci maddesine göre savcılıklara gönderilen suç duyurusu raporlarına ilişkin istatistiki bilgiler aşağıdaki gibidir. Tablo 24- Suç Duyurusu Sayıları ( ) (Dosya Bazında) Yıllar Toplam Suç Duyurusu Sayıları döneminde yükümlülük ihlali nedeniyle Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda bulunulan 21 adet yükümlülük ihlal incelemesi dosyası kapsamındaki 29 yükümlü ile diğer gerçek ve tüzel kişilerin yıllar itibariyle dağılımı aşağıdaki gibidir. 34

43 Tablo 25-Yükümlülük İhlali Nedeniyle Suç Duyurusu Sayıları ( ) (Kişi Bazında) Suç Duyurusunda Bulunulanlar Toplam Bankalar Tapu Sicil Müdürlüğü Yetkili Müesseseler Aracı Kurumlar Diğer Toplam döneminde açılan toplam 105 adet yükümlülük ihlal incelemesi dosyasında 107 adet yükümlülüğe aykırı fiil tespit edilmiş olup, söz konusu fiillerin ihlal edilen yükümlülük yönünden dağılımı Tablo 26 da gösterilmiştir. Tablo 26- Yükümlülüğe Aykırı Fiillerin İhlal Edilen Yükümlülük Yönünden Dağılımı ( ) İhlal Edilen Yükümlülük 2003 Fiil Sayısı 2004 Fiil Sayısı 2005 Fiil Sayısı 2006 Fiil Sayısı 2007 Fiil Sayısı Toplam (Fiil Bazında) Toplam İçindeki Yüzde Payı (%) Kimlik Tespiti Bilgi Verme Şüpheli İşlem Bildirimi ŞİB'de Bulunulduğunu İfşa Etmeme Muhafaza ve İbraz Toplam