TAKASBANK Merkezi Karşı Taraf Hizmetleri

Transkript

1 TAKASBANK Merkezi Karşı Taraf Hizmetleri Dr. Sezai BEKGÖZ Takasbank Genel Müdür Yardımcısı Kasım 2015

2 Ajanda Dünyada Finansal Alt Yapı Kuruluşları ve Merkezi Karşı Taraf Hizmeti Merkezi Karşı Taraf Türkiye de İşlem Sonrası Hizmetler ve Takasbank Risk Yönetimi Çerçevesi Kasım 2015

3 Dünyada Merkezi Karşı Taraf Hizmeti ve Yasal Çerçeve 2008 yılında yaşanan küresel mali kriz sırasında merkezi karşı taraf kuruluşlarının, takasını gerçekleştirdikleri piyasalarda devreye girerek trilyonlarca dolarlık işlemlerin diğer üyelerine herhangi bir ek maliyet getirmeksizin sonlandırılmasını sağlamaları ve sistemik riskin bulaşıcılığının sınırlandırılmasında gösterdikleri başarı, kriz ertesinde merkezi karşı taraf kuruluşlarını (CCPs), düzenleme ve denetim otoritelerinin ilgi odağı haline getirmiştir. Merkezi Karşı Tarafın olmadığı piyasalarda şeffalık sorunu ve bilgi asimetrisi LEI (Legal Entitiy Identifier) ve Veri Depoculuğu MKT lere yönelik uluslararası prensipler: Dodd-Frank Act kapsamında, CFTC nin Derivatives Clearing Organizations and International Standards düzenlemesi, European Markets Infrastructure Regulation (on OTC derivatives, central counterparties and trade repositories) ve tamamlayıcı teknik düzenlemeleri, CPMI-IOSCO: Principles for Financial Market Infrastructures.

4 DÜNYA FİNANSAL PİYASALARINDA FİNANSAL ALT YAPI KURULUŞLARI ORGANİZE PİYASALAR (BORSALAR) ÇOK TARAFLI İŞLEM PLATFORMLARI (MTFs) OTC VERİ DEPOLARI MERKEZİ KARŞI TARAF KURULUŞLARI (CCPs) MERKEZİ SAKLAMA KURULUŞLARI (CSDs)

5 Merkezi Karşı Taraf Hizmeti Merkezi karşı taraf hizmeti, takas kurumunun alıcıya karşı satıcı, satıcıya karşı ise alıcı konumuna geçerek, bu hizmeti verdiği piyasalarda gerçekleştirilen işlemlerin takasının tamamlanmasını teminat, garanti fonu ve tahsis edeceği sermayesi ile taahhüt ettiği hizmettir.

6 Merkezi Karşı Taraf Hizmeti Sözleşme Yenileme: Takas kurumunun, takas tamamlanmadan önce, taraflar arasında yapılmış sözleşme iptal edilerek taraflarla ayrı ayrı sözleşme yapmasını ifade eder. Açık Teklif: Takas kurumunun, işlemin eşleştiği anda piyasa katılımcıları arasına girerek alıcıya karşı satıcı ve satıcıya karşı alıcı konumuna geçmesidir. Merkezi karşı taraf (MKT) kuruluşu, bu hizmetin verilmesini sözleşme yenileme veya açık teklif yöntemlerini kullanarak temin eder.

7 Merkezi Karşı Taraf Hizmeti - Avantajlar Risklerin Etkin Yönetimi Uluslararası Standartlarda Margining Methodların Kullanılması Şeffaf Temerrüt Yönetimi Süreçleri Pozisyon ve Teminatların Merkezi Yönetimi ile Şeffaflık Operasyonel Süreçlerde Şeffaflık Maliyetlerde Düşüş Likidite talebinde azalma (çok taraflı netleştirme) Teminat etkinliği (portföy bazlı teminatlandırma ile risk offset leri) Güven Artışı Karşı taraf kredi riski ve tezahür edebilecek piyasa riskinin üstlenilmesi /zarar paylaşımı

8 Merkezi Karşı Taraf Hizmeti Dezavantajlar Risk Konsantrasyonu (Kredi-Likidite-Operasyonel Risklerin CCP de birikmesi) Zincirleme Reaksiyon Etkisi (Haircuts ve Margin Calls) Her Finansal Aracın CCP Takasına Uygun Olmaması (Kredi Türevleri gibi) CCP lerin Ürün Bazında Uzmanlaşmaları (Portföy Bazlı Teminatlandırmanın Sınırlı Kalması) Tüm Piyasa Kullanıcılarına Uygun Olmaması Üyelik Koşulları Küçük Firmalara Uygun Değil İki yönlü işlemi olan firmalar ve aracılar için netleştirme avantajlı Standart Olmayan Türevlerin Daha Yüksek Sermaye Yükümlülüğüne Tabi Olmaları Sistemik Teminat Açığı

9 Sermaye Piyasasında Merkezi Takas ve Merkezi Karşı Taraf MERKEZİ İstanbul Finans Merkezi Strateji Belgesi(2009) Türkiye nin G-20 OTC Taahhütleri ( ) MERKEZİ KARŞI TARAF TAKAS TAKASBANK 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu (R.G. 30/12/2012) Merkezi Takas Kuruluşları Hakkında Genel Yönetmelik (R.G. 30/05/2013) Takasbank MT Yönetmeliği(R.G.18/07/2013) Takasbank MKT Yönetmeliği (R.G. 14/08/2013) 6493 Sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri Kanunu (R.G. 27/06/2013) TEMİNAT SÖZLEŞMELERİ YATIRIMCI VARLIKLARININ AYRIŞTIRILMASI TAKASIN KESİNLİĞİ MERKEZİ KARŞI TARAF

10 Takasbank Hizmetleri Clearing and Takas Settlement Paylar Equity Varantlar Warrant Certificate Borsa Yatırım Fonları ETF Kıymetli Precious Madenler Metals Uluslararası Takas ve Saklama Global Saklama Custody DİBS Government Bonds Şirket Corporate Tahvilleri Bonds Repo-Reverse Repo- Reverse Repo Eurobond Eurobonds Emtia (ELÜS) Türevler Derivatives Enerji Electricity Sertifikalar EPC Sukuk SUKUK Piyasa İşletimi Takasbank Para Piyasası Merkezi Karşı Taraf Teminat Yönetimi Risk ve Temerrüt Yönetimi Veri Depoculuğu OTC F/X İşlemleri Numaralandırma ISIN-CFI Allocation Saklama Bireysel Emeklilik Fonları Yatırım Fon ve Ortaklıkları Portföy Saklama Fiziki Saklama Hak Kullanımları Bankacılık Hizmetleri TETS- Takasbank Electronil Fon Transfer Sistemi MKK Nakit Muhabirliği Local custody Yerel services Saklama for foreign customers Ödünç Pay Piyasası TEFAS- Türkiye Turkey Electronic Elektronik Fund Fon Distribution Dağıtım Platformu LEI Allocation Kredi Fon Yönetimi

11 BANKA TAKASBANK RİSK YÖNETİMİ ÇERÇEVESİ Bankaların İç Sistemleri ve İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreci Hakkında Yönetmelik Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik ve Ekleri Bankaların Özkaynakları Hakkında Yönetmelik Bankaların Destek Hizmeti Almalarına İlişkin Yönetmelik Bankalarda Bilgi Sistemleri Yönetiminde Esas Alınacak İlkelere İlişkin Tebliğ MERKEZİ TAKAS KURULUŞU/MERKEZİ KARŞI TARAF Sermaye Piyasası Kanunu İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. Merkezi Karşı Taraf Yönetmeliği İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. Merkezi Takas Yönetmeliği Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik Ek-4 : Merkezi Karşı Taraflardan Kaynaklanan Riskler İçin Sermaye Yükümlüğünün Hesaplanması MENKUL KIYMET MUTABAKAT SİSTEMİ İŞLETİCİSİ Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemlerinin Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemlerinin Gözetimi Hakkında Yönetmelik

12 Takasbank MKT Modeli Yasal çerçeve 6362 No lu Sermaye Piyasası Kanunu Merkezi Takas Kuruluşlarının Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Genel Yönetmelik İstanbul Takas ve Saklama Bankası Anonim Şirketi Merkezi Karşı Taraf Yönetmeliği Uluslararası Prensip ve Düzenlemeler CPMI-IOSCO Prensipleri EMIR Düzenlemeleri (648/2012) EMIR Ek Dökümanı - (152/2013) sermaye yeterliliği ve (153/2013) MKT ler için teknik standartlar

13 Yasal Dayanak -SerPK Merkezi Karşı Taraf Yönetmeliği -Piyasa Yönergeleri ve Prosedürleri -ESMA düzenlemeleri Üyelik Şartları -GCM/DCM -Mali/Operasyonel Yetkinlikler Marjin Kuralları -Portföy Bazlı -Initial Margin -Variation Margin Takasbank MKT Modeli Garanti Fonu -Piyasa bazında ayrı GF (%99.9 güven düzeyi, sabit ve değişken) -Max (Üye1, Üye2+Üye3) -Yenileme Ayrıştırma ve Taşınabilirlik -Müşteri Varlıklarını ayrı izleme -Back-Up Üyeye taşıma -Takasbank tarafından belirlenen üyeye taşıma Temerrüt Yönetimi -Default Waterfall -Skin in the game - Pozisyon taşıma veya ihale-kapama Risk Kontrolleri -Stres/Ters stres test -Duyarlılık testleri -Geriye dönük testler Takasbank Sermayesi -Tahsis Edilen -Taahhüt Ed. Yeniden Yapılandırma P.

14 Takasbank MKT Yol Haritası BIST Pay Piyasası 2016 BIST Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası Çeyrek BIST Borçlanma Araçları Piyasası 2017 Standart Tezgah Üstü Ürünler Takasbank Ödünç Pay Piyasası Çeyrek SPK tarafından Nitelikli MKT kuruluşu olarak ilan edilme (Qualified CCP) ESMA tarafından tanınan 3. ülke MKT kuruluşu olma (Recognized Third Country CCP)

15 Takasbank Kurumsal Profil Borsa Istanbul bünyesinde bir müdürlük Yatırım Bankacılığı lisansının alınması Türev piyasalarında MKT hizmeti 2015 Tapu Takas hizmeti Istanbul Takas ve Saklama A.Ş nin kuruluşu 2013 Ödünç Pay Piyasasında MKT hizmeti 2015 Türkiye Elektronik Fon Alım Satım Platformu hizmeti Takasbank Hissedar Yapısı Takasbank İştirakleri Bankalar, [VALUE] Aracı Kurumlar, [VALUE] Borsa Istanbul, [VALUE] 64,9% 0,15% 0,024% 5% 4,1% 10,5% Finansal Göstergeler Bin TL Toplam Aktifler 7, , , , , , Özkaynak Ödenmiş Sermaye

16 + (90)