Sağlık Bakanlığı. Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve. Araştırma Hastanesi 2. Göz Kliniği

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Sağlık Bakanlığı. Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve. Araştırma Hastanesi 2. Göz Kliniği"

Transkript

1 TC Sağlık Bakanlığı Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi 2. Göz Kliniği Klinik Şefi: Prof.Dr. Yusuf Özertürk YÜKSEK RİSKLİ KERATOPLASTİ HASTALARINDA %2 lik SİKLOSPORİN A nin ETKİSİ 2 (Uzmanlık Tezi) Dr. Adem ÖZTEKİN İSTANBUL

2 ÖNSÖZ Uzmanlık eğitimim sırasında yetişmemde bilgi ve tecrübelerinden faydalandığım, eğitimimde büyük katkıları olan, eğitimim süresince iyi bir göz hekimi olarak yetişmem için gayret gösteren değerli hocam ve klinik şefim Prof. Dr. Yusuf Özertürk e sonsuz saygı ve şükranlarımı sunarım. Uzmanlık eğitimimizde ve göz cerrahisini öğrenmemizde büyük katkıları olan, göz cerrahisini en ince ayrıntılarına kadar öğreten ve tezimin hazırlanmasında yardımlarını esirgemeyen şef yardımcımız Op.Dr.Anıl Kubaloğlu na teşekkürlerimi sunarım. Eğitimim sırasında yardımlarını esirgemeyen, göz cerrahisini öğrenmemde büyük katkıları olan başasistanımız Op. Dr. Ekrem Kurnaz a teşekkürlerimi sunarım. Eğitimim boyunca bilgi ve tecrübelerinden faydalandığım, her zaman desteklerini yanımda hissettiğim Op.Dr.Titap Yazıcıoğlu, Op.Dr.Zeynep Eren ve Burak Özdemir e teşekkürlerimi sunarım. Eğitimim boyunca beraber pek çok şey paylaştığımız, beraberce uzmanlık eğitimi yapmaktan mutluluk duyduğum sevgili asistan arkadaşlarıma, kliniğimizde çalışan hemşire ve personelimize teşekkürlerimi sunarım. Tüm eğitim ve öğrenim hayatımda desteklerini yanımda hissettiğim aileme sonsuz minnet ve sevgilerimi sunarım Dr. Adem ÖZTEKİN 2

3 İÇİNDEKİLER 3

4 Sayfa No GİRİŞ GENEL BİLGİLER...2 GEREÇ ve YÖNTEM...25 BULGULAR...28 TARTIŞMA...33 SONUÇLAR...37 KAYNAKLAR

5 GİRİŞ Kornea avasküler, saydam, optik özelliği olan ve ışığın retinaya yönlenmesini sağlayan koruyucu membranöz bir penceredir. Retina üzerinde keskin bir hayalin oluşmasının ilk şartı saydam ve kırıcılık gücü uygun kornea varlığıdır. Korneal ülserler, skarlar, dejenerasyonlar ve distrofiler görmeyi engellediği zaman bu bölgenin sağlıklı bir kornea ile değiştirilmesi gerekir. Tam kalınlıkta kornea dokusunun çıkartılarak yerine tam kalınlıktaki sağlıklı kornea dokusunun nakledildiği cerrahi işleme Penetran Keratoplasti (PK) denir. İlk defa insandan insana yapılan organ ve doku nakillerinde en başarılı sonuçlar keratoplastilerde elde edilmiştir. Bu başarıyı sağlayan en önemli durumun korneanın damarlı bir doku olmaması olarak kabul edilmektedir. Bunun yanında 5

6 keratoplastinin başarılı olmasında; donör materyalin doğru seçimi, alma ve saklama koşullarına dikkat edilmesi, cerrahi sütür tekniklerinin ilerlemesi, ameliyat öncesi inceleme, ameliyat yönteminin iyi seçilmesi, ameliyat sonrası takip ve komplikasyolara karşı önlemler sayılabilir. Bir doku transplantasyonu olan PK, ülkemizin bir çok kliniğinde başarılı bir şekilde uygulanmaktadır. Buna rağmen yapılan çalışmalarda, greft yetmezliğine % 8.3 ile % 27.6 arası değişen oranlarda rastlanmaktadır. Greft yetmezliğinin patofizyolojisinde kornea endotelinin immun red reaksiyonu ve immünolojik olmayan nedenlerle hasarlanması vardır. İmmun nedenli olan greft reddi reaksiyonunu en aza indirecek ve sistemik yan ekileri en az olacak ilaç tedavi protokollerini bulma çalışmalarına gidilmiştir. İlk olarak kortikosteroidlerle başlayan immun supresyon tedavisi, günümüzde siklosporin A kullanımıyla ayrı bir boyut kazanmıştır.tedavinin amacı, ameliyat sonrası gelişecek greft reddini engellemek ve aynı zamanda yan etki oluşturmamaktadır. Bu çalışmada yüksek riskli keratoplasti hastalarında greft reddini önlemek amacıyla topikal damla olarak hazırlanan Siklosporin A nın etkinliği değerlendirildi. GENEL BİLGİLER KORNEA ANATOMİSİ Kornea embriyolojik olarak incelendiğinde nöroektoderm ve mezenşim olmak üzere iki dokudan köken almıştır. İlk olarak intrauterin hayatın 8. haftasında yüzeyel ektodermden kornea epiteli ve desme zarı gelişmektedir. Ve hemen devamında nöroektodermden endotel oluşmaktadır. 5. ayda mezenşim dokunun göçüyle kornea stroması ve yüzey tabakada bu hücrelerin yoğunlaşmasıyla da Bowman katı gelişmektedir (1,2). Kornea, makroskopik olarak baktığımızda skleranın devamı ve 1/3 ön kısımda yeralan saydam ve optik özelliği olan bölümdür (3,4). 6

7 Kornea skleraya adeta saat camı gibi yerleşmiş ve Dioptri(D) kırma gücü olan konveks bir yüzeye sahiptir. Optik görevinden başka dış ortama karşı koruyuculuk görevini de üstlenmiştir. Normal kalınlığı merkezde 520 µm, periferde 650 µm dir. Erişkinde horizontal çapı 12.6 mm, vertical çapı 11.7 mm, ön eğrilik yarıçapı 7.8 mm ve arka eğrilik yarıçapı 6.8 mm dir (4,5). Yeni doğan döneminde vertikal kornea çapı 10mm dir.kırıcılık gücü yaklaşık 51 D dir. Bir yaşında erişkin seviyeye ulaşır (6,7,8). Ön yüzey kırma gücü +48.8, arka yüzeyinin kırma gücü 5.8 D olmak üzere toplam kırıcılık gücü +43 D dir. Kornea gözün toplam kırma gücünün %70 ini oluşturur (4,5,9). Refraktif indeksi dır. Kornea gelişimi 6 yaşa kadar devam etmektedir. Gözyaşı film tabakası Sağlıklı bir epitel için önemli bir tabakadır. Düz bir optik yüzey sağlar.yaklaşık 7 µm kalınlığındadır. Göz kırpıldığında kalınlaşırve ikinci kırpma hareketine kadar giderek incelir (3,7,10,11). Üç tabakadan oluşur : 1-Lipit tabaka : En dış tabakadır. 0.5 µm kalınlığındadır, kolesterol esterleri ve yağ içerir. Meibomian, Zeiss ve Moll bezlerinden salgılanır. Göz yaşının buharlaşmasını geciktirir. 2-Aköz tabaka : 6.5 µm kalınlıktadır. NaCl, glukoz, üre, değişik enzim ve proteinler, Ig, kompleman ve albumin içerir. Lakrimal gland, Krause ve Wolfring bezlerinden salgılanır. 7

8 3-Musin tabaka : µm kalınlıktadır. Goblet hücrelerinden salgılanır Epitel ile göz yaşı film tabakası arasında yüzey gerilimini ayarlar. Kornea klasik olarak 5 anatomik tabakadan oluşur. 1- Epitel tabakası 2- Bowman tabakası 3- Stroma 4- Descement membranı 5- Endotel tabakası Epitel tabaka : Kornea epiteli mikron kalınlığındadır ve korneanın 1/10 unu yapar. 5-7 tabaka hücreden ibarettir. Üç tip hücre içerir: 1-Yüzeyel hücre 2-Poligonal kanatsı hücre 3-Kolumnar bazal hücre Yüzeyel hücreler elektron mikroskopik incelemede çok sayıda mikrovillus ve plika içerir. Ayrıca mikrokaliks ile yüzeyi örtülmüştür. Bu yapıları ile epitelin göz yaşı filmine yapışmasını sağlar.hüsreler arası sıkı bağlantılar ile hücreler arasında anatomik bariyer oluşturulur (6). Kolumnar hücreler, tek sıra halinde bazal membran üzerinde dizilir. Bu hücrelerin mitotik aktivitesi vardır. Çoğalıp öne doğru ilerleyerek kanatsı hücreleri oluştururlar. Kolumnar hücrelerde aktin filamanlar ve tonofilamanlar bulunur. Tonofilamanlar ile hücrenin iskeleti korunur. Aktin filamanlar ise yara iyileşmesi sırasında hücre göçünde rol alır (6). Hemidesmozomlar, epitel hücrelerini birbirlerine ve bazal laminaya bağlarlar. Gap junction denilen sıkı bağlantı noktaları ise sadece hücreler arasındaki küçük moleküllerin alışverişine izin verir. 8

9 Epitel hücreleri, korneada çevreden merkeze doğru ilerler. Bazal ve kanatsı hücreler, arkadan öne doğru ilerler ve dökülürler. Bu, X-Y-Z hipotezi olarak bilinmektedir (6). Kök hücreler limbusta yüzeyel olarak bulunurlar ve epitel yenilenmesinde yardımcı olurlar. Kornea epiteli gözyaşı, aköz hümör ve limbal kapillerden beslenir. Yenilenme kabiliyeti çok yüksektir. Oksijen ihtiyacı, atmosfer konjonktiva ve kapak damarları ve aközden temin edilir. Glukoz ihtiyacı yine aközden temin edilir. Laktik asit birikimi epitel hücre membranını harap ederek bazal hücreyi bazal membrana yapıştırır ve kornea ödemine sebep olur ve kistik değişiklikler, erozyon ve neovaskülarizasyon oluşur. Ödem görmeyi bozar, ışık yansıması ve düzensiz astigmatizmaya yol açar. Epitel tabakası olmadığında stromal iyileşme çok gecikir. Bowman tabakası : 8 14 µm kalınlıktadır (12). Kısa kollojen fibrillerden oluşur. Travmaya karşı dirençlidir. Mikroorganizma ve tumor hücrelerinin korneaya invazyonuna karşı bariyer oluşturur. Yenilenme yeteneği yoktur.travma sonucu ince tabaka olarak iyileşir ama eski haline geri dönmez. Stroma : (12,13). Kornea kalınlığının %90 ını oluşturur. %78 i sudur. 500 µm kalınlığındadır Kollajen lif demetleri mukopolisakkaritlerle lameller tarzda ayrılmıştır. Bu da lameller greftte alt tabakaların kolayca ayrılmasını sağlar. Kollojen fibriller birbirlerine parallel olarak uzanır. Fibril dizilişlerindeki anormallik şeffaflığı etkiler. Travma, enfeksiyon ve distrofiler stromada ödem ve skar dokusuna neden olur. Stroma içerisinde seyrek olarak dağılmış keratosit adı verilen fibroblast kökenli hücreler bulunmaktadır. Sayıları 200 milyon ile 1.5 milyar arasında değişmektedir. Keratositler glikozaminoglikan yapımına aktif olarak katılırlar. Glikozaminoglikanlar; fibriller arası mesafeleri doldurmakta ve anyonik bir ortam oluşturarak katyon ve su bağlamaktadır. Stromada 3 tip glikozaminoglikan 9

10 bulunmaktadır; keratan sülfat ( %50), kondroitin sülfat ( % 25 ) ve kondroitin sülfat A ( %25 ). Desme membranı : Stromanın arka sınırı descement tabakasıdır. Kalınlığı yaşla artar ve elastik özelliğe sahiptir. 10 µm kalınlığındadır (12). İç kısımdaki endotelin ise bazal membranıdır. Bu yüzden korneanın endotelial hastalıkları onun yapısında karakteristik değişikliklere yol açar. Açıya 2 mm uzaklıkta son bularak Schwalbe çizgisini yapar. Endotel tabakası : Endotel hücreleri yaklaşık doğumda hücre / mm 2, erişkinlerde hücre / mm 2 düzeyindedir. Yaklaşık bin hücre bulunmaktadır (4). Poligonal hücrelerdir 4-5 mm kalınlığında ve mm genişliğindedir. Aközle direkt temastadır. Korneanın beslenmesini üstlenmiştir. Keratoplastiden sonra endotelyal geçirgenlik yükselir ve zamanla normale döner. Endotelde aktif pompa mekanizması vardır. Bu pompa ısıyla değişir. Endotelyal hücre bölünmesi çocuklarda mevcut iken yetişkinlerde nadirdir. Yaşla, hücre sayısında azalma ve büyüklüğünde artma olur. Bu yüzden genç donörlerin kullanılması tavsiye edilmektedir. Hücre sayısı mm² nin altında düşerse ödem gelişir. Aşırı stres ve travma sonucu endotel hücreleri fibroblast benzeri hücrelere değişebilmektedir. Kornea endotel kaybı olduğunda çoğalamayan endotel hücreleri kendilerini genişleterek kayıp olan yerleri doldururlar (14,15). Kornea İnervasyonu: Kornea sinir yönünden çok zengindir. Bunların hepsi duyu sinirleridir ve N. Trigeminus un oftalmik dalından ( V 1 ) gelen uzun arka siliyer sinirler, ön ve arka dala ayrılarak korneaya girmektedirler. Lifler korneaya ulaştıkları nok tadan itibaren miyelin kılıflarını kaybederler. Ön kısıma giden sinirler epitel bazal membranı ve bazal hücreler seviyesinde sonlanır. Buna karşılık endotel seviyesinde sinir lifi yoktur (4). 10

11 Korneada fonksiyonu tam bilinmemekle beraber sempatik sinir lifleri de gösterilmiştir (16). Kornea metabolizması : Korneanın saydamlığı ve dehidratasyonunun devamlılığı için enerji gereksinimi vardır. Kornea glikozu aköz hümörden almaktadır (17). Gözyaşı ve limbal kapillerler yolu ile glikoz kazancı daha düşük düzeydedir. Korneada glikoz Krebs siklusu ile enerjiye çevrilmektedir. Krebs siklusu da oksijene gereksinim gösterir. Kornea endoteli gerekli. Oksijeni aköz hümörden, epitel ve stroma ise limbal damarlardan ve gözyaşında çözünmüş oksijenden karşılar. Epitel düzeyinde glikoz, glikojen olarak depolanır. Epitel stromaya gore çok daha yüksek oranlarda ATP, glikojen ve oksidatif enzimler içerir. Kornea endotelinin Kreps siklusu yanında, pentoz fosfat şantı ile çalışabilecek özellikleri bulunmaktadır. Bu yol ile kornea epiteli lipit sentezi yapabilir. Elektrolit düzeyleri karşılaştırıldığında; kornea stroması Na +, epitel ise K + iyonu bakımından zengindir. İodoasetat gibi metabolik zehirlerle korneanın Krebs siklusu ( glikoz ) bloke edilirse korneada su tutlumu ve ödem tablosu gelişecektir. Epitel ve endotel metabolizması ATP yokluğundan bozulacak ve Na + -K + ATP az pompası çalışmadığından korneada elektrolit ve su tutulumu görülecektir. Korneanın işlevleri : Kornea üzerinde çok önemli özellikleri barındırmaktadır. İlk akla gelenler ise kırıcılığı, saydamlığı, dehidratasyonu ve ilaç geçirgenliğidir. Kornea saydamlığının ilk şartı kollojen demetlerinin birbirlerine paralel ve düzgün dizilimidir. Fibrillerin birbirleri ile olan uzaklıkları hep aynıdır. Eğer aralarındaki mesafe farklılaşırsa bu ışık dağılmasına ve korneada bulanıklığa sebep olur. Ancak şüphesiz kornea saydamlığı sadece kollojen liflerin düzgün ve simetrik dizilimine bağlı değildir. Kollojen demetlerin uzaklığı ışık dalga boyundan kısa olduğu sürece saydamlık devam eder. Korneada kan damarının olmaması, korneadaki 11

12 hücreler arası vasatın aynı kırıcılığa sahip olması ve korneanın su içeriği de saydam bir kornea için vazgeçilmez unsurlardır. Ani göz içi basıncı artışı kornea saydamlığını azaltır. Bunun muhtemel sebebi; ani basınç artışının glikozaminoglikan yapı içinde düzgün dizilmiş kollojen demetlerinin dağılımını değiştirmesi ve bu duruma bağlı olarak bölgesel kırıcılık indeksinin 2000 A çapının değişikliğe uğramasıdır. Kornea liyofilik kolloidal bir sistemdir. İçerdiği su miktarını ayarlayan başlıca faktör kollojen ve glikozaminoglikanlardan oluşan su emici bağ dokusu yapısıdır. Ayrıca korneanın saydam kalabilmesi için, onu çevreleyen sıvıların ozmotik basınçlarının en az intersitisyel sıvı basıncı kadar olması gerekir. Korneal dehidratasyon ; Korneanın toplam ağırlığının %75 80 i sudur. İzotonik ortamda bekletildiği halde kornea su tutabilir ve daha önce belirtildiği gibi buradaki en önemli faktör stromal glikozaminoglikan yapının ozmotik gücüdür. Korneanın su içeriği 5 faktöre bağlıdır: 1- Endotel ve epitel tabakalarının anatomik bütünlüğü gerek mekanik gerekse kimyasal kimyasal faktörlerle bozulduğunda korneada su tutulumu kaçınılmazdır. Epitel hücreleri gözyaşına karşı, endotel hücreleri aköz hümöre karşı bariyer görevi görürken, aynı zamanda endotel hücreleri aktif bir pompa gibi çalışarak dehidratasyona yardımcı olur. 2- Kornea stroması glikozaminoglikan yapı nedeniyle hidrofilik özelliktedir. Bu yüzden stromaya doğru su akımı vardır. Endotel hücreleri stromada tutulan su ve elektrolitleri aköz hümöre pompalamaktadır. Göz yaşı ve aköz hümörün osmotik yükü kornea dehidratasyonuna doğrudan etki eder. 3- Kornea metabolizmasının bozulması aktif pompa fonksiyonunu bozacak ve korneada su tutulumuna yol açacaktır. 12

13 4- Göz yüzeyinden buharlaşma göz yaşının osmolaritesini artırarak korneal dehidratasyona yardımcı olur. Hipertonik göz yaşı kornedan su çekecektir. 5- Göz içi basıncının çok yükselmesi kornea ödemine yol açar. Buradaki mekanizma hem endotel fonksiyonlarının bozulmuş olması hem de stromaya karşı aköz hidrostatik basıncının artmasıdır. Kornea geçirgenliği, işlevleri arasındaki en önemlilerinden birisidir. Hem oksijen ve glikoz geçişi hem de ilaç geçirgenliği korneanın katlarına bağlıdır. Kornea epiteli lipit yapıda olup özellikle ilaç için önemli bir bariyer oluşturur. Epitelin kaldırıldığı durumlarda suda eriyen maddelerin penetrasyonu logaritmik olarak artacaktır. Hidrofilik yapıdaki stromadan penetrasyon, suda eriyen maddeler için daha kolay, lipofilik maddeler için daha güçtür. Endotel düzeyinde lipofilik yapı belirginleşir ve stromadan aköz hümöre diffüzyon, hidrofilik maddeler için daha güçleşir. Kornea geçirgenliğinde etkili diğer mekanizmalar ; 1- Maddenin kimyasal yapısı ( hidrofilik lipofilik ve diğer ) 2- Maddenin molekül ağırlığı ve konsantrasyonu 3- PH düzeyi ve osmolaritesi 4- Yüzey gerilimi ve ıslanma açısı Kornea üzerine tüm bu özellikleri almış ve bu özelliklerden dolayıda çok önemli görevler üstlenmiş benzersiz bir dokudur. Üzerinde oluşan herhangi bir hasar görevlerinde aksamaya neden olur ki bu durumda ona aynı görevleri tekrar yüklemeye ihtiyaç doğar. İlaç tedavisi ile düzelemeyen sorunlar sonunda dokunun ameliyatla daha sağlıklı başka bir doku ile değiştirilmesine kadar gider. Bu doku nakline keratoplasti denilmektedir. 13

14 KERATOPLASTİNİN TARİHÇESİ Kornea lekeleri, ülserleri, dejenerasyon ve distrofileri göstermeyi engellediği zaman veya gözün kaybına kadar gidecek olan tehlikeleri içerdiği için, bu bölgenin sağlıklı bir kornea parçası ile değiştirilmesi fikri ilk olarak 1789 da Pellier De Quengsi tarafından ortaya atılmıştır (18). Keratoplasti, ilk olarak 1813 te Himly tarafından tariff edilmiştir (7,11) te Franz Reisinger tarafından ortaya atılmıştır. Araştırıcı tavşan ve civcivlerle denemeler yapmıştır. Fakat tüm kornealar bulanıklaşmıştır (3,19). İnsan üzerinde ilk denemeleri 1844 yılında Richard Kissan uygulamış, domuz korneasını greft olarak insanda kullanmış ve grefon hemen bulanmıştır (20) te Von Hippel keratoplasti ameliyatlarında korneanın alınması için trepan adı verilen aleti geliştirmiştir da lameller keratoplastide başarılı sonuçlar almıştır (21, 22) de Sellenberek insan korneası kullanmış fakat başarısız olmuştur. İlk başarılı keratoplasti 1905 te Eduard Konrad Zirm tarafından gerçekleştirilmiştir. Zirm kireç yanığına bağlı kornea kesafeti olan 45 yaşındaki bir hastaya insan korneası kullanarak penetran keratoplasti yapmış ve başarı sağlamıştır (23) te Magitot ve Moraks lameller otokeratoplasti yapmışlardır lerde İngiltere de Tudor Thomas pek çok araştırmalar yaparak kendi değerlendirmelerini bildirmiştir. Bazıları halen kullanılmaktadır. Gelişen teknikler ve aşamalar sonucu keratoplasti en başarılı düzeye 1930 lardan sonra ulaşmıştır. O tarihlerden itibaren teknik, sütürler, donör materyali ve muhafaza yöntemleri ile büyük aşamalar elde edilmiştir yılında kadavra gözlerininde kullanılabileceğini düşünülmüş. Bunun ile birlikte keratoplastideki gelişmeler hızlanmıştır (24). İkinci Dünya Savaşı ndan sonra kornea cerrahisinde antibiyotiklerin kullanılışı ve kısa bir süre sonra da steroidlerin uygulamaya girmesi bu yöntemin seyrini değiştirmiştir. İnce sütürler 1950 lerde kullanılmaya başlanmıştır larda ise korneal greftin çok başarısız olduğu hastalarda keratoprotez kullanılmıştır. Roma da Strampelli Osteo-Odonto-Keratoprotez yöntemini oftalmoloji alanında kullanarak büyük bir aşama yapmıştır (3). 14

15 Kornea transplantasyonunda en büyük gelişmeler son 25 yıl içinde olmuştur. Greftin rejeksiyonu diğer organ nakillerinde olduğu gibi burada da en önemli sorundur. Bunun tanınması ve ayrımı Edward Maumanee tarafından yapılmıştır. Klasik tıbbi ve deneysel yöntemler Khoda Doust un çalışmalarıyla gösterilmiş ve red çizgisi diye bilinen en önemli belirtiye de bu araştırıcının adı verilmiştir. (Khoda-Doust line) (25). Transplantasyon tekniğe en önemli etkiyi kullanılan aletlerin gelişmesi yapmıştır. Ramon Castroviejo bu alanda büyük çalışmalar yapmıştır. Araştırıcı önce kare greftler (1930) kullanmış ve 1982 de İspanya da göz bankasını kurmuştur. Daha sonra küçük ince hassas aletleri ve direkt sütürleri bu alanda kullanmıştır. Tudor Thomas ise greften geçmeyen direct sütürleri uygulamıştır. Paton 1945 te New York ta ilk göz bankası ve daha sonra 1961 de Eye Bank Association of America yı kurmuştur. Bu suretle elde edilmesi, saklanması ve Amerika dan bütün dünyaya gönderilmesi imkanı sağlanmıştır. Richard Troutman ise mikroskobu ve mikrocerrahi aletlerini ilk defa kullanmıştır. David Maurice speküler mikroskobu geliştirerek endotel fonksiyonunun değerlendirilmesini; Mc Cerey ve Kaufman ise kornea saklama yöntemleri, refraktif keratoplasti, epikeratofakia yöntemlerini bu alana sokarak önemli bir adım daha atılmış olmuştur. Son çalışmalar ise transplantasyon immünolojisi alanında yapılmaktadır. Türkiye de ilk keratoplasti 1937 de İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi nde Prof. Dr. Igersheimer tarafından yapılmıştır (26). Ameliyat tekniği, sütür ve verici korneanın saklanması konusunda araştırmalar ve ilerlemeler hala devam etmektedir. Ülkemizde de 1979 yılında Organ ve doku alınması, saklanması, aşılanması ve nakli hakkında kanunu çıkarılması ve 1982 de yapılan değişikliklerden sonra keratoplasti uygulanması yaygınlaşmıştır (27). Keratoplasti de amaçlar : 15

16 Keratoplasti endikasyonu, keratoplasti yapma sebeplerine yönelmiştir. Öncelikle hastanın mesleği ve ihtiyaçları gözönüne alınmalıdır. Aylarca ilaç kullama zorunluluğuna uyma eğitimi, hastanın genel sağlığı, ortalama yaşayacağı ömür ve cerrahi yöntemden neler beklediği değerlendirilmelidir. 1- OPTİK AMAÇ: Amaç opak ve hasta kornea bölümünün çıkarılması ile görme keskinliğinin arttırılmasıdır. En yaygın sebep budur. 2- TERAPÖTİK AMAÇ: Medikal tedaviye cevap vermeyen bakteriyel, fungal veya viral keratit hastalarında aktif olarak hastalıklı dokunun çıkarılması esasını içerir. Enfeksiyonun yayılması ve muhtemelen globun perforasyonu ile intraoküler dokuların prolapsusu, tam kalınlıklı greft konmasını gerekli kılar. 3- TEKTONİK AMAÇ : Normal kornea kalınlığının ve yüzeyinin düzeltilmesi amaçtır. Görmenin düzeltilmesi, ikinci bir durum iken, oküler anatominin en azından muhafazası ve düzeltilmesi fizyolojiyi sağlamak başlıca endikasyonlardır (28). 4- KOZMETİK AMAÇ : Nispeten çok nadir bir amaç olmakla beraber gözün dışardan görünümünü normal göz görünümüne benzetmek için yapılır. Keratoplasti endikasyonları : Keratoplasti endikasyonları son yıllarda oldukça değişmiştir lerde kornea skarları, keratokonus ve travmalar başlıca keratoplasti endikasyonlarıydı. Son yıl öncesinde ise regreft ve keratokonus ön sıraları aldı. Daha sonraları ise 16

17 özellikle katarakt ameliyatlarının yapılma sıklığındaki artış ile büllöz keratopatiler ilk sıralarda izlenmektedirler. Afakik ve psödofakik büllöz keratopati Keratokonus Daha önce greft konmuş opak greftler Çeşitli endotelyal distrofiler Viral keratitler veya skarlar Akut veya kronik ülserler İntersitisyel keratit Travma Kimyasal yanıklar Dejenerasyonlar Konjenital opasiteler (29,30) Endikasyon Belirlendikten Sonra: Hastanın ameliyat öncesi genel değerlendirilmesi çok iyi yapılmalıdır. Kapak fonksiyonları, göz yaşı filminin normal olması gerekmektedir. Gerekiyorsa once bunlar tedavi edilmelidir. Glokom mutlaka keratoplasti öncesi kontrol altına alınmalıdır. Desmatoselin varlığı acil keratoplastiyi gerektirir. Donöre Ait Özellikler; Ameliyata başlamadan önce vericinin gözünün iyi değerlendirilmesi gereklidir. Bu uygun gözlerin temini ve saklanması çok önemlidir. Onun için bazı kriterler vardır. Yaş: Endotelial hücre sayısının yaşla azaldığına dair pekçok çalışmalar yapılmasına rağmen çeşitli yaş gruplarında çok geniş değişiklikler bulunmaktadır. 65 yaş ve daha ileri yaşlardaki donörlerden alınan kornea ile yapılan pekçok başarılı greft hastası vardır (31,32,33,34). 17

18 Üç aydan daha küçük infantların korneaları frajildir. Bu durum keratoplasti cerrahisi yönünden zorluk çıkarmaktadır. Çocukların gözleri, kornea kurvatürlerinin dik olması ve doku sertliğinin azlığı nedeniyle uygun değildir. Ölümden Sonraki Süre: Enükleasyon yapılmış insan gözünde kornea endoteli ölümü takiben invitro 37º C de 6 saat yaşar. Gözün ısısı düşürülerek endotel yaşama süresi uzatılabilir. Bu amaçla kullanılan özel saklama solüsyonlarında +4 º C de donör kornealar 2 hafta endotel fonksiyonunu koruyarak sağlıklılığını devam ettirebilir (35,36). Ölüm Sebebi: Çeşitli merkezlerde yapılan araştırmalarda, bazı hastalıklarda donör dokusu kullanılmaması konusunda göz bankaları ve göz cerrahları hem fikirdir. Genel olarak aşağıdaki durumlar donör materyelinin kullanılmaması için sebep olabilir. 1. Sebebi belli olmayan ölümler 2. Creutzfeld-Jakob hastalığı 3. Konjenital rubella 4. Çeşitli ensafalitler 5. Reye s sendromu 6. Septisemi 7. Hepatit 8. Kuduz 9. Sifiliz 10. Blast form lösemi 11. Lenfosarkom 12. AIDS 13. Hodgkin hastalığı 14. Okülerhastalıklar: (Retioblastom, Uveit, Glokom, Keratokonus, İleri pterjiumlar, Ön segment malign tümörleri, Göz içi cerrahisi geçirenler v.s.). 15. Bilinen veya şüpheli ilaç bağımlılığı Alınan dokunun değerlendirilmesi: 18

19 Slit-Lamp Muayenesi: Eğer endoteliyal kornea ödemi, desme membranı kıvrımları, keratik prespitatlar, kornea skarları veya kornea guttaya bağlı olarak aydınlatılamıyorsa bu gözler saklanmamalı veya kullanılmamalıdır. Speküler Mikroskobi ile endotel hücre sayılması sonucu milimetre karede en az hücre olması tercih edilir (37). Ölümden sonra saklama solüsyonuna kadar geçen süre, yapılan çeşitli çalışmalar da saat olarak bulunmuştur. Anderson ve arkadaşları karşılaştırmalı yaptıkları çalışmada 17 saat içinde alınabileceğini bildirmişlerdir (38). Saklama solüsyonunda kalma süresi : Çeşitli kornea saklama solüsyonları bulunmaktadır. Özellikleri itibariyle de alınan donör doku bu solüsyonlarada 7 ile 10 gün arasında kalabilmektedir. 10 güne kadar kalmasının red reaksiyonu gelişimine etkisi olmadığı tespit edilmiştir (39). On günden sonra ise kornea epitelinde ve endotelinde hasar olduğu ve bunun da ciddi risk taşıdığı bildirilmiştir (40). Keratoplastide prognoz: Mevcut komplikasyonlar ve kornea şeffalığının ortadan kalkmasından sorumlu temel hastalıklar greft başarısını tayin eden faktörlerdir. Bununla beraber yeni sütür teknikleri, kortikosteroidlerin kullanılması ve bandaj kontakt lensler prognozu olumlu etkilemektedir. Daha önce ameliyat için kontraendike olan bazı durumlar bugün artık önemini kaybetmiştir. Hastanın kişisel temizliği, ameliyat sonrası tedavi prensiplerini anlama kabiliyetleri ve kooperasyonu, başarılı bir keratoplasti için önemli prognostik faktörlerdir. Prognozu olumlu yönde etkileyen faktörler Korneada damarlanmanın olmaması Uniform ve normal kornea kalınlığı Korneada ve göz içinde inflamasyon olmaması 19

20 Göz içi basıncın normal olması Prognozu olumsuz yönde etkileyen faktörler Kapak anomalileri (ektropion, entropion, lagoftalmus) bu gibi durumların mutlaka ameliyattan önce düzeltilmesi gereklidir. Göz yaşı fonksiyon bozukluğu ve konjunktival skatrizasyon; Skatrisiyel Pemfigoid, şiddetli keratitis Sikka v.s. Tekrarlayıcı formda konjonktival inflamasyon; Rozasea, Vernal Konjonktivit. Trigeminal disfonksiyon ve nörotrofik keratopati Yoğun stromal damarlanma Ön segmentin ciddi yapısal değişikliği; Ön-arka sineşi, Rubeozis. Aktif keratit ve üveit Kontrol altına alınmayan glokom Çocuk hastalar İMMÜN REAKSİYONU ( GREFT REDDİ ) Khoda-Doust ve Silverien gibi yazarların çalışmaları sonucu, korneada damar sisteminin olamayışı nedeniyle immun cevabın afferent ve efferent kolunun engellenmesinin koruyucu olduğu ortaya konmuştur (41). Korneada allogreft reaksiyonundan sorumlu olan histokompatabilite antijenleri de HLA-A, HLA-B, HLA-D ile belirlenir ve 6. kromozomun kısa kolu üzerinde yer alır. Enflamasyon ve sonuçta ortaya çıkan değişiklikler korneanın immunolojik yapısını değiştirir (42). Nedbe dokusu ve damarlanma gelişmiş kornealarda kemik iliği kökenli hücrelerde artış oluşur. Bu hücrelerde lökositlere özgü antijenler ve klas II MHC antijenleri vardır. Klas II antijenler allogreft rejeksiyonunun en kuvvetli uyaranlarıdır. Ayrıca intersitisyel hücreler T-hücre antijenlerine de sahip olduklarından immun cevabın başlamasına sebep olabilirler. Korneadaki kronik enflamatuar hastalıklar, özellikle de ödem varlığında yeni damarlanmalar oluşur. Böylece immun cevapta yer alan bir çok hücre ve mediyatör korneaya taşınma imkanı bulur. 20

21 Keratoplasti sonrasındaki dönemde ise, grefondaki hücreler alıcıdakinden farklı olan Klas I ve II antijenlere sahip olduğunda alıcıda hassasiyet gelişir. Gelişen hassasiyet sonucu T hücrelerde hücresel immun cevap ve buna bağlı olarak da düzenleyici ( yardımcı ve baskılayıcı T hücreleri) ve sitotoksik T hücreler ortaya çıkar. Sitotoksik T hücreler grefon rejeksiyonundan sorumludurlar. Antikorlar ve hücresel immunite ise grefon dokusu yıkımına neden olur. Enflamasyon ile birlikte red reaksiyonu gelişirse antijenlerin ortaya çıkışı artmakta yani immunolojik ve enflamatuar uyaranlarla grefonun yabancılığı vurgulanmaktadır (43). Keratoplasti sonrası baskılayıcı T hücreleri oranının arttığı yardımcı T hücreleri oranının azaldığı ancak toplam T hücre profilinin ve T 4 /T 8 oranının değişmediği, bütün bu değişikliklerin de başarılı keratoplastilerde meydana geldiği bildirilmiştir. Ayrıca ameliyat öncesi donör antijenlerine karşı olan periferik sitotoksik T hücrelerinin fazla olmasının ameliyat sonucuna etkisi olmadığı bildirilmiştir (44). Allogreft red reaksiyonunda başlatan başlıca 4 mekanizma: 1- Yara iyileşmesi ve enflamasyon : Genellikle ikisi birliktedir ve ne kadar aktif ise red reaksiyonu o kadar fazladır. 2- Sensitizasyon : Alloantijenin immunokompetan antijenlerle karşılaşması sonucu ortaya çıkar ve lenfosit proliferasyonu ve sitokin üretimi ile sonuçlanır. 3- Alloreaktif immunositlerin klonal yayılımı: Lenfositlerin çoğalması ve sitokinlerin salınımı sonucu doku yıkımına neden olan enzimler ortaya çıkar. Kullanılan immunosüpresif ilaçlarla çoğunlukla bu aşamaya müdahale amaçlanmaktadır. 4- Grefon harabiyeti : Grefondaki yabancı antijen taşıyan hücrelere karşı duyarlılık sonucu ortaya çıkan lenfosit, lökosit ve diğer antikorlar ile bunlara bağlı olarak active olan mekanizmalar grefon harabiyetinde rol oynarlar. Ancak grefon yıkımında sadece bir 21

22 mekanizmanın tek başına etkili olmadığı ve etken olan reaksiyonların da diğer allogreft red reaksiyonlarına benzemediği bilinmektedir (45). Greft Red Reaksiyonlarının Klinik Tipleri Epitel Reddi: Tek başına veya diğer red tipleriyle beraber görülebilir. Genellikle alıcı ile donör birleşim yeri arasında başlar, merkeze doğru ilerler. Donör kornea ile sınırlıdır. Sağlam kısımları lenfositlerce infiltre olan kısımlardan ayırır. Keratoplasti sonrası ortalama 3 ay içinde ortaya çıkar. Subepitelyal Red: 0,2-0,5 mm lik beyaz birikimler şeklinde Bowman tabakasının altında yer alır. Epitelyal reaksiyonlara göre daha geç dönemde, ortalama 12 ay sonra ( 6 hafta 21 ay ) görülür. Genellikle tam iyileşme sağlanır. Endotelyal immun reaksiyona dönme riski taşıdığı için de özellikle çok önemlidir. Farklı çalışmalarda görülme sıklığı % 2,4 - % 15 olarak bildirilmektedir (46,47,48). Endotel Reddi: Klinik olarak iki tipe ayrılır. 1- Fokal progresif tip : Yara iyileşmesinin geciktiği ya da tamamlanmadığı dönem içinde endotelde ince presipitatlar şeklinde izlenir. Genellikle ameliyat sonrası ilk 6 ay için görülür. Khoda-Doust hattı izlenmektedir. 2- Yaygın endotelyal tip : İmmunolojik yol perilimbal damar ağı değil uveadır. Tipik olarak geç dönemde izlenir. Greft alanında, endotelde az ya da çok sayıda keratit presipitatlar mevcuttur. Greft Reddinde Risk Faktörleri 1- Glokom, üveit, ön yapışıklık varlığı Ameliyat öncesinde glokom varlığı endotel kaybına neden olarak rejeksiyona zemin hazırlar (49). 2- Geçirilmiş keratoplasti hikayesi 3- Korneal damarlanma Stromal damarlanması olanlarda grefon reddi %35-65 iken damarsız kornealarda grefon reddi %0-10 bulunmuştur (50). 22

23 4- Keratoplasti sonrası vitreus cerrahisi 5- HLA A-B uygunsuzluğu Yüksek risk grubundaki hastalarda, HLA-A ve B karşılaştırmasının grefon reddi oranını azalttığı bildirilmiştir; ancak HLA-D ve DR karşılaştırmalarının değeri ortaya konmamıştır (51). Düşük risk grubundaki keratoplastilerde HLA-A ve B uyumunun daha kuvvetli olduğu da ileri sürülmüştür (52). Başka çalışmalardaki sonuçlar ise alıcı ile donör arasındaki HLA-A, B ve DR antijen uyumunun grefon ömrü, geri dönüşümsüz red reaksiyonu insidansı ve sıklığı ile ilişkili olmadığını göstermiştir (50,51). 6-8 mm nin üzerinde grefon çapı 7- Keratoplasti sonrası lens cerrahisi 8- Donör yaşının fazla olması Donör yaşının grefon reddi ile olan ilişkisi çok tartışılmış ve bazı çalışmalarda 65 yaş sınır olarak kabul edilmiştir (53,54). Son yıllarda yapılan çalışmalarda ise speküler mikroskopla endotel sayısı yeterli olduğu takdirde yaşın önemli bir parametre olmadığını savunmuştur (38,55). Donör Kornea Çalışma grubu nun Ocak 2000 de başlattığı ve 5 yıl sürecek olan çalışması ile; donör yaşı 65 yaş altındakiler ve 65 yaş üstündekiler olarak sınıflandıralan keratoplasti hasta sonuçları bu tartışmaya son noktayı koyacaktır (33,56). 9- Alıcı yaşının küçük olması 10- Vericinin ölümü ile cerrahi arasında geçen süre (57). Korneal allogreft cevabı baskılamak için, antijenik farkın, donörün antijenik yükünün ve alıcıdaki reaksiyonun azaltılması, klonal dağılım ve grefon yıkımının engellenmesi ve sonuçtaki başarının arttırılması planlanlanabilir. Bu amaçla klinikte doku uyumu tayini, antijen değişimi, ultraviole ve hiperbarik oksijen uygulaması ve immunsüpresif ilaç tedavisi yapılır. 23

24 Antijenik yükün en fazla kornea epitelinde olduğu bilindiğinden kornea epitelinin kazınması ile donörün antijen yükünün azaltılabileceği ve allagreft reaksiyon insidansının düşürülebileceği ileri sürülmüştür. Grefondaki epitelin kazınması, klas I epitel ve klas II Langerhans hücrelerinin uzaklaştırılmasıyla antijen yükünün azaltılmasında etkin bir yol olduğu düşünülmüştür. Ancak epitel kazınması ile, grefon başarısızlığı ve allogreft reaksiyonlarının azaltılamadığı gösterilmiştir (58). Ayrıca bu işlemle stromal keratositler veya endotelin taşıdığı antijenlerin azaltılamadığı da bilinmektedir. Bunun yanı sıra kornea epitelinin kazınması sonucu, grefonun yeniden epitelizasyonu gecikeceğinden kalıcı epitel defekti ve enfeksiyöz keratit riski artmaktadır (41). Hayvan modellerinde donör korneaya ameliyat öncesi dönemde düşük doz ultraviyole ve hiperbarik oksijen uygulamasının da donördeki oksijen yükünü ve dolayısıyla da greft rejeksiyonu insidansını azaltacağı bildirilmiştir. Tam olarak etki mekanizması bilinmemekle beraber, yüzeyindeki langerhans hücrelerinin azaltılarak, kornea antijenlerinin ortadan kaldırıldığı tahmin edilmektedir. Ancak epitel kazınmasının greft ömrüne etkisi olmaması bu tahmini desteklememektedir (41). Grefondaki klas II MHC antijeni taşıyan hücreler, oksijen ile yapılan organ kültürlerinde özel olarak elde edilen antikorlarla temizlenebilmektedir. Ancak bu yöntemin de grefonun ömrünü uzattığını gösteren başarılı hayvan modeli çalışması yoktur. Ayrıca oksijenin kornea endotelindeki toksik etkisi de önemli bir problem teşkil etmektedir (42). Alıcı hücrelerin allogreft red cevabını azaltmak için korneada olan ve daha sonra yara iyileşmesi ve enflamasyon sırasında da göç eden kemik iliği kökenli hücrelerin yok edilmesi ve süpresyonu gereklidir. Bunun için de ameliyat öncesi alıcıdaki ana korneaya ultraviyole B ile radyasyon uygulanması yapılabilmektedir. Tavşanlar üzerinde yapılan deneylerde bu yöntemle grefon ömrünün uzatılabileceği gösterilmiştir (42). İmmun süpresyonu sağlamada en sık başvurulan ve geçerliliği ispat olmuş diğer bir yöntem de ilaç tedavisidir. Halen kullanılmakta olan kortikosteroidler, azotioprin, FK 506 ve siklosporin gibi farmokolojik immunüpresif ajanlar, hücre bölünmesi ve sitokin salınımını etkilerler ve böylece klonal yayılım baskılanarak red reaksiyonu gelişimni önlenir. 24

25 Kortikosteroidler : Günümüzde en çok kullanılan immunsupresif alaçlardır. Steroidlerin klinik kullanıma girmeleri ile 1950 li yıllardan beri grefon reddi insidansı oldukça azalmıştır. Hem profilaktik olarak rejeksiyonu engellemek için, hem de rejeksiyon atağının tedavisinde terapötik olarak kullanılmaktadır. Kortikosteroidler; T hücrelerinin çoğalması, kemotaksis ve neovaskülarizasyonu engellerler. Hayvan modellerinde, grefonda vaskülarizasyon riskinin fazla olması durumunda, topikal steroid kullanımı damarların grefon kenarından geçmesini geciktirmekte ve bunun sonucunda grefonun ömrü uuzamaktadır. Benzer şekide akut enflamatuar atakların engellenmesi ve tedavi edilmesi de red reaksiyonu gelişme insidansını azaltmaktadır (42). Keratoplasti sonrası kullanılan steroidlerin çeşidi ve dozu değişiklik göstermesine karşın tüm cerrahlar tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır. En yaygın tercih edilen yöntem; % 1 lik prednisolone asetat preparatının başlangıçta günde 4 kez ve üç ay sonra günde 1 kez olarak 12 ay süre ile uygulanmasıdır. Red reaksiyonu ortaya çıktığında uygulama sıklığı saat başı olarak değiştirilmelidir. Ancak yüksek risk faktörleri olan hastalarda topikal steroidler tek başına yeterli olmamakta ve daha etkili immunsüpresifler gerekmektedir. Kortikosteroidler tek başlarına ve ya siklosporin ve/ veya azotiprine ile kombine edilerek sistemik olarak da kullanılabilirler. Değişik ilaçların kombinasyonu daha etkili olmakta ve düşük kullanılabildiğinden daha az yan etki görülmektedir. Bu şekilde 30 mg/gün olan sistemik tedavi (prednisolone ) dozu üç ay içinde 20 mg / gün olarak azaltılabilir (42). Glokom ve arka subkapsüler katarakt gelişmesi ve yara yerinin iyileşmesinde gecikme steroid komplikasyonları olarak kabul edilir (42). Azotioprine : Diğer organ nakillerinde sistemik immunsüpresyon gerektiğinde yaygın olarak kullanılmasına karşın kornea naklindeki yeri sınırlıdır. Hızlı çoğalan hücrelerde DNA ve RNA yapısını değiştirerek proliferasyonu engeller. Kemik iliği süpresyonu komplikasyonunun engellenmesi amacı ile kan tablosu takibi yapılarak 2 mg / kg / gün olarak kullanılır. Çoğunlukla steroidlerle kombine edilirler (42). 25

26 SİKLOSPORİN A : Siklosporin A hidrofobik, Tolypocladium infantum mantarının siklik endokapeptid metabolitidir (59). İlk kez 1970 de kültüre edilmiştir (60). Çok güçlü immunmodülatör etkiye sahip olup erken safhalarda antijenik duyarlılığa neden olur. Özellikle antijen active eden T lenfositleri baskılamaktadır. Biyoyararlanımı değisken, terapötik aralığı dar, kompleks farmokokinetik ve farmokodinamik etkiye sahip önemli intrensek toksisitesi olan bir ilaçtır. Siklosporin Etki Mekanizması : Siklosprorinin etkisinin hücrede moleküler düzeyde oldugunu destekleyen yayınlar artmıştır. Bazı çalışmalarda; siklosporinin antijen sunumunda down regülasyona neden oldugu yayınlanmıştır. Ayrıca yabancı major histocompatibilite kompleks (MHC) antijenlerinin tanınmasını baskılamaktadır. Siklosporinin mrna ya da peptid düzeyinde makrofajlardan salgılanan interlökin-1 (IL-1) gibi sitokinlerin üretimini azalttığı ya da makrofajların uyarıcı etkisini azalttığına dair kanıt yoktur. Mikst lenfosit reaksyonunun insanlar dahil olmak üzere çeşitli türlerde siklosporinle tam olarak inhibe edildiği gösterilmiştir. Siklosproinin en önemli etkisi özellikle T lenfositlere ve predominant olarak CD-4 hücreleri üzerinedir. Yardımcı T hücreleri üzerine olan bu etkisi özellikle interlökin-2 (IL-2) içeren lenfokin üretimini önler. Siklosporin bir prodrogdur. Etkisini sitozolde siklofilin adı verilen sitozolik reseptör proteine bağlanarak gösterir. Siklofilin immunofilinler adıyla anılan izomeraz aktivitesi olan intercellüler bir proteindir. Siklosporin- Siklofilin komleksi aktif bir ilaçtır. Bu komlpeks kalsiyuma bağlı serin fosfatazı (kalsinörin) inhibe eder. Kalsinörin inhibisyonu ile kalsinörine bağlı aktif T hücresindeki nükleer faktörü de içeren transkripsiyon faktörlerini azaltır. Bu faktörler; TNF-alfa, IL-2, IL-4, interferon-gama ve CD-40 bağı gibi transkripsiyon genlerinin aktivasyonu ile oluşan T-hücre sitokinleridir. Kalsinörinin, siklosporinin ana hedefi olması siklosporinle tedavi edilen hastalarda, lökositlerde kalsinörin aktivitesinin ölçülmesini düşündürmüştür. En yüksek siklosporin düzeylerinde bile kalsinörin aktivitesinin 26

27 tamamen inhibe edilemediği gösterilmiştir. Kalsinörin aktivitesindeki parsiyel inhibisyon siklosporinle tedavi edilen hastalardaki immunosüpresif etkiyi açıklamaktadır. Baskılayıcı- T hücreleri siklosporine dirençlidir. Siklosporinin B lenfositlerinin fonksiyonlarını etkilemediği düşünülmektedir. Grefte lenfosit göçünü önler, rejeksiyonu önlemede oldukça etkilidir. Siklosporin Klinik Farmokoloji : Siklosporin, nötral, suda çözünmeyen, siklik-11 aminoasit polipeptidtir. İntravenöz infüzyon veya oral olarak kullanılır. Çocuklarda ve siklosporin düzeyini etkileyecek ilaç kullananlarda doz ayarlaması gereklidir. Emilimi ince barsaklardaki hücresel tight junctionlarda difüzyonla veya peyer plaklarından olmaktadır. Emilimi gıda alımı, safra akımı, gastrointestinal motilite, absorbsiyon yüzeyindeki defektler gibi pek çok faktörden etkilenir. Diyare sonucu kısalan transit zaman nedeniyle siklosporin absorbsiyonu değişir. Transplantasyon sonrası ilk üç ayda siklosporin biyoyararlılığında %50 ye varan artışlar izlenir. Kanda eritrositler içinde ve plazma proteinlerine bağlı olarak transport edilir. Siklosporinin sadece %5'i serbest olarak kanda dolaşır. Plazma ve eritrositlerdeki dağılımı hematokrit düzeyi ile ilişkilidir. Direkt olarak biyolojik membranları geçebilmesine rağmen kan-beyin bariyerini aşamaz. Beyin-omurilik sıvıdaki ilaç konsantrasyonları oldukça düşüktür. İnsalarda plasental transferi oldukça düsükken anne sütüne geçişi oldukça iyidir. Transplant hastalarında; gelişmekte olan neonatal immun sistemi korumak için postpartum emzirme kontraendikedir. Siklosporinin metabolizması sitokrom P450 gen ailesi aracılığıyla karaciğer ve bağırsakta olur. İnsanda kan, safra ve idrarda 25'ten fazla metaboliti tespit edilmiştir. Biyoyararlılığı oldukça değişkendir (%1-%67, ortalama %30 'dur). İlaç klirensi 2-32 ml/dak./kg ' a kadar değişebilir. Oral alım sonrası en yüksek konsantrasyona 1-8 saat, ortalama 3,8 saatte ulaşılır. Yarı ömrü 4-34 saat arasında değişir. Kadınlar erkeklere göre siklosporini daha yavaş metabolize ederler. En fazla safrayla atılmaktadır. Karaciğer yetmezliği olan hastalarda doz azaltılması yapılarak ya da doz aralıkları uzatılarak tedaviye devam edilebilir. 27

28 Siklosporinin Gözdeki Yeri : Sistemik immun hastalıklarda ortaya çıkan göz bulgularının tedavisinde başarı ile kullanılmaktadır. Graves oftalmopati, korneada periferik erime sendromu, Behçet hastalığı, Sjögren sendromu, steroide ve sitotoksik tedaviye yanıt vermeyen intermediate ve arka üveitlerde uygulanmaktadır (63). Sistemik olarak kullanımı daha yaygındır. Keratoplasti sonrası sistemik kullanımın, grefon ömrünü uzattığı ve hastanede kalma süresini kısalttığı gösterilmiştir. Ancak sistemik siklosporin kullanımının yan etkileri de oldukça fazladır. En önemlileri ; böbrek ve karaciğer toksisitesi, hipertansiyon, lenfoma, gingival hiperplazi, bayılma, parastezi ve ısıya karşı hipersensitivitedir (63-68). Keratoplasti hastalarında başlangıçta 8 mg/kg/gün olarak günde iki doz olarak başlanan sistemik tedavi üç ay içersinde 2-4 mg /kg/gün olarak azaltılmalıdır (42). Kullanım süresi olarak 3 ay kullanımın kontrol grubuna göre başarı arttırdığı ancak 1 yıl gibi daha uzun süreli kullanımın daha etkili olduğu ve yan etkilerin bazı araştırmalara göre önemli derece de çıkmadığı bildirilmiştir (69,70). Topikal uygulanan siklosporin A antijenik uyarıları, alıcının immun hassasiyet seviyesini etkilemeyecek derecede düşük seviyede tutarak hücresel cevabı engellemektedir. Genel immunsüpresyon yapmadan seçici etkiye imkan sağlaması nedeniyle gözdeki immun hastalıkların tedavisinde önemli bir gelişmedir. Mısırözü yağı içinde hazırlanmış % 2 lik topikal siklosporin preparatının ameliyattan saat once başlanarak ilk 4 gün 3 saatte bir, daha sonra 3 ay sure ile günde 4 kez takiben 3 ay sure ile günde 3 kez, daha sonrada 2 kez kullanımının yüksek risk grubundaki kişilerde başarı oranını %91 e yükselttiği bildirilmiştir (63). Topikal siklosporin A nın yan etkileri kortikosteroidlere göre daha azdır. Göz içi basıncını yükseltmez. Katarakta neden olmaz. Yara yeri iyileşmesini etkilemez. Steroidler gibi fagositozu engellemediğinden immun sistemin antibakteriyal fonksiyonunu etkilemez. Steroidlerle etkisi sisnerjist değildir. Lokal kullanımı sırasında geçici punktat epitelyal keratopati dışında yan etkisi belirtilmemiştir. Topikal kullanımı daha düşük serum konsantrasyonu ( ng/ml ) sağlar ancak bu konsantrasyonun da uzun süreli kullanumda sistemik yan etkileri bilinmektedir (63,69,70). 28

29 GEREÇ ve YÖNTEM Sağlık Bakanlığı Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi 2. Göz Kliniğinde Nisan 2002 ile Mayıs 2004 tarihleri arasında penetran keratoplasti ameliyatı olan 16 sı kadın 24 ü erkek toplam 40 hastanın 40 gözü çalışmaya alındı. Çalışma prospektif olarak yapıldı. Çalışmaya alınan hastaların ameliyat öncesi rutin göz muayeneleri yapıldı. Değerlendirmeler sonucunda 13 gözün düşük riskli 27 gözün yüksek riskli olduğu sonucuna varılarak penetran keratoplasti ameliyatı uygulandı. Ameliyat sonrası dönemde hastalarımıza kortikosteroidli göz damlalarıyla birlikte, %2 lik konsantrasyonda olacak şekilde mısırözü yağında hazırlanmış topical siklosporin A damlası kullanıldı. Hastalar en az 12 ay en fazla 25 ay olmak üzere ortalama 16 ay izlendi. Takiplerde hastalarımız, yüksek riskli ve düşük riskli olmak üzere iki grup olarak değerlendirildi. Risk grupları ise şu kritelerle oluşturuldu. Yüksek risk kriterleri ; 1-Ameliyat öncesi 3 veya daha fazla kadranda korneal damarlanma olması 2-Daha önce grefon yetmezliği geçirmiş olmak olarak alındı. Bunun dışındaki muayene bulguları düşük riskli grupta değerlendirildi. 29

30 Ameliyat öncesi hasta muayenelerinde arka segment görüntülenemeyen hastalar, B scan ultrasonografik yöntemle değerlendirildiler. 40 hastanın 40 gözüne penetran keratoplasti, lokal anestezi altında yapıldı. Anestezi yöntemi olarak retrobulber anestezi uygulandı. Yaşları 15 in altında olan 3 hasta ise genel anestezi altında ameliyat edildi. Donör korneaların tamamı hastanemiz morgundan temin edildi. Donör kornea temin sırasında kapaklar kapak ekartörü ile açıldı. Konjonktiva ve korne sırası ile önce % 10 Povidoniodine (Betadine) ve daha sonra izotonik solüsyon ile irrige edilerek antisepsi sağlandı. Konjonktiva limbustan itibaren 360 derece disseke edildi. Limbus kenarından itibaren 2 mm sklera dokusunu içine alacak şekilde kornea makası ile kesilerek donör kornea alındı. Bu işlemler esnasında steril enstrüman kullanıldı. Donör kornealar 2 ile 70 yaş arasındaki herhengi bir kontrendikasyonu bulunmayan vericilerden ölüm sonrası 15 dakika ile 6 saat araındaki sürelerde alınıp, Optisol GS solüsyonu içerisinde 2-8 C 0 de muafaza edildi. Donör kornea alınımından sonraki 30 dakika ile 120 saat arasında değişen süreler içinde PK operasyonu yapıldı. Ameliyatta, preoperatif olarak hastaların gözleri önce %2 povidon iyot ile yıkandı. Donör kornealar punch trepan ile alıcı kornealar ise vakum trepan ile kesildi. Tüm hastarlarda donör kornealar 0,50 mm daha büyük olacak şekilde trepan seçimi yapıldı. Trepanizasyon yapılmadan önce alıcı kornea merkezi işaretlendi. Bazı hastalarda 8 li işaretleyici kullanıldı. Stromal kırışıklığın izlendiği veya ön kamaraya girildiği anda trepan ile kesme işleme sona erdirilip, makasla kesme işlemine devam edildi. Donör kornea, alıcı yatağa yerleştirildi. 10/0 monoflaman ( MFN ) sütür ile 4 adet tespit sütür konuldu.16 tek ve devamlı olmak üzere sütürasyon tamamlandı. Dengelenmiş tuzlu su solüsyonu ( BSS ) kullanılarak ön kamara oluşturuldu. Tüm hastalara ameliyat bitiminde gentamisin + deksametazon karışımı subkonjonktival olarak enjekte edildi. Ameliyat esnasında gerek görülen hastalara katarakt ekstraksiyonu ve göz içi lensi yerleştirilmesi, skleral fiksasyonlu göz içi lensi yerleştirilmesi, ön vitrektomi, sineşiyoliz ilave edildi. 30

31 Ameliyat sonrası hastalara prednizolon asetat, % 2 lik topikal siklosporin A, tobramisin damla günde 5 defa birer damla olmak üzere başlandı. Bazı olgularımıza sistemik steroid 30 veya 60 mg /gün başalanıp 1 ile 2 hafta içinde azaltılarak kesildi. Hastalar ameliyat sonrası ortalama 5 gün hastanede kaldı. Herhangi bir komplikasyon olmadığı sürece ilk ay haftada bir, sonraki 2 ay 15 günde bir, sonraki 3 ay ayda bir ve daha sonraki 6 ay ise 3 ay ara ile kontrollere çağrıldı. Topikal %2 lik siklosporin hazırlamak için ; 50 mg /ml sandimmun ampul, mısırözü yağı, yeni boşaltılmış sunni göz yaşı damla kutusu kullanıldı. Sandimmun ampullerden 2 ampul alındı. Msırözü yağı, işlemden önce patojen organizmalar açısından kültürü yapıldı. Hiç bir kültür sonucunda üreme olmadı. Yine de 134 derecede 3 dk otoklavda, 3 ml mısırözü yağı ile doldurulmuş cam şişelerde, ağzı açık olacak şekilde sterilize edildi. Siklosporin karıştırılmış şişeler hasta tarafından 1 hafta kullanılarak atılmışlardı. Yeni siklosporin damla hazırlamak için beklettiğimiz yağ şişeleri ise enfazla 1 ay bekletildi. 50 mg/ ml lik 2 adet sandimmun ampul, 3 ml mısır özü yağı içine ilave edildi.yapılan damlanın üzerine yapılış zamanı bir bant üzerine yazılarak yapıştırıldı. Her kutu 1 hafta kullanıldı. Toplam topikal siklosporin A kullanım süresi ortalama 6 ay olarak belirlendi. Bu süre içinde klinik bulgulara göre damla azaltılarak kesildi. Siklosporinin sistemik dolaşıma geçmesini engellemek amacıyla, topikal uygulama esnasında punktumlara beş dakikalık bası uygulandı. Hastaların korneal sütürleri genel olarak 12 ile 18 ay arasında alındı. Fakat bazı gevşeyen sütürler, yerinde reaksiyon yaratan sütürler erken dönemde, veya takip süreleri içinde alındılar. Siklosporin A kullanan hastalarımızın kan siklosporin A, kreatinin ve BUN seviyelerine bakıldı. Hastaların, kontrol muayenelerinde Snellen eşeli kullanılarak düzeltilmemiş ve düzeltilmiş görme keskinlikleri, biyomikroskopi, göz içi basınçları ölçümü ve arka segment muayeneleri yapıldı. Hastanın batma, sulanma, fotofobi, görme bulanıklığı, kızarıklık gibi şikayetleri değerlendirildi. Muayene bulgusu olarak grefon da yoğun stromal ödem, rejeksiyon çizgisi, hücre infiltrasyonu, keratik presipitatlar ve orta ve ciddi ön kamara reaksiyonu gibi immünolojik rejeksiyon belirtileri gözleniyorsa immunolojik red reaksiyonu başlamış olarak kabul edildi. 31

32 Allogreft rejeksiyonu olan gözlerde yoğun kortikosteroid tedavisi başlandı. Prednisolone asetat 1 veya 2 saatte bir ve sistemik kortikosteroid mg/gün 1-2 haftada azaltılarak kesilecek şekilde verildi. BULGULAR Penetran keratoplasti yapılan 40 hastanın 40 gözündeki sonuçlar değerlendirildi. Hastaların 16 sı kadın, 24 ü erkek idi. Hastaların yaşı 11 ile 68 arasında değişmekte olup, 38±0.6 idi. Hastaların PK teşhis endikayonları Tablo 1 de özetlenmiştir Teşhis Hasta sayısı % Vaskülarize lökom Grefon reddi 6 15 Pseudofakik büllöz keratopati Basit lökom Korneal abse Afakik büllöz keratopati 2 5 Sklerakornea Tablo 1 PK endikasyonuna göre hasta dağılımı 32

33 Hastalar ameliyat öncesi değerlendirmelere göre düşük riskli ve yüksek riskli olmak üzere iki gruba ayrıldı. Düşük riskli hasta grubunu; basit lökom, PBK, ABK, skelerokornea tanısı almış 13 göz oluşturmaktaydı. Tablo 2 de özetlenmiştir Tanı Hasta sayısı % Basit lökom Pseudofakik Büllöz Keratopati Afakik Büllöz Keratopati 2 5 Sklerakornea Tablo 2 Düşük riskli hasta grubunu dağılımı Yüksek riskli hasta gurubunu ise ameliyat öncesi 3 veya daha fazla kadranda korneal damarlanması olan ve daha önce grefon yetmezliği geçirmiş olan 27 gözden oluşmaktaydı. Tablo 3 de özetlenmiştir Teşhis Hasta sayısı % Vaskülarize lökom Grefon reddi 6 15 Korneal abse Tablo 3 Yüksek riskli hasta grubunu dağılımı Ameliyat sonrası ilk 3 hafta içinde 40 hastanın 16 sında (%40) kızarıklık, batma, fotofobi, görme bulanıklığı, sulanma gibi şikayetlerde azalma saptandı. 2 ay sonra bu şikayetler sadece 10 ( % 25) hastada mevcuttu. Şikayeti azalan hasta sayısı % 75 olarak kaydedildi. Hasta takipleri sırasında greft rejeksiyonu 2 grupta değerlendirildi. (Tablo 4 özetlenmiştir ) 1- epitelyal ve subepitelyal red 2- stromal ve endotelyal red 33

T.C. PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ. Sağlıklı yaşam, mutlu bireyler, güler yüzlü toplum ÜVEİT EL KİTABI

T.C. PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ. Sağlıklı yaşam, mutlu bireyler, güler yüzlü toplum ÜVEİT EL KİTABI T.C. PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ Sağlıklı yaşam, mutlu bireyler, güler yüzlü toplum ÜVEİT EL KİTABI Üveit nedir? Üveit atağı nedir? Gözün iris (gözün renkli kısmı), siliyer

Detaylı

GÖZ HIRSIZI GLOK M (=GÖZ TANSİYONU)

GÖZ HIRSIZI GLOK M (=GÖZ TANSİYONU) Op.Dr. Tuncer GÜNEY Göz Hastalıkları Uzmanı GÖZ HIRSIZI GLOK M (=GÖZ TANSİYONU) HASTALIĞINI BİLİYOR MUSUNUZ? Glokom=Göz Tansiyonu Hastalığı : Yüksek göz içi basıncı ile giden,görme hücrelerinin ölümüne

Detaylı

Amaç: Temel refraksiyon açıklaması ve myopi, hipermetropi ve astigmatizmatizma izahıve nasıl düzeltilebildiklerini anlatmak.

Amaç: Temel refraksiyon açıklaması ve myopi, hipermetropi ve astigmatizmatizma izahıve nasıl düzeltilebildiklerini anlatmak. DÖNEM 3 DERSLERİ.. GÖZÜN ANATOMİ VE FİZYOLOJİSİ GÖZ MUAYENE YÖNTEMLERİ KIRMA KUSURLARI VE TEDAVİSİ ŞAŞILIK VE TEDAVİSİ GÖZ YAŞI YAPISI, DRENAJ VE HASTALIKLARI KIRMIZI GÖZ GLOKOM OPTİK SİNİR VE GÖRME YOLLARI

Detaylı

Fizyoloji. Vücut Sıvı Bölmeleri ve Özellikleri. Dr. Deniz Balcı.

Fizyoloji. Vücut Sıvı Bölmeleri ve Özellikleri. Dr. Deniz Balcı. Fizyoloji Vücut Sıvı Bölmeleri ve Özellikleri Dr. Deniz Balcı deniz.balci@neu.edu.tr Ders İçeriği 1 Vücut Sıvı Bölmeleri ve Hacimleri 2 Vücut Sıvı Bileşenleri 3 Sıvıların Bölmeler Arasındaki HarekeF Okuma

Detaylı

ORGANİZMALARDA BAĞIŞIKLIK MEKANİZMALARI

ORGANİZMALARDA BAĞIŞIKLIK MEKANİZMALARI ORGANİZMALARDA BAĞIŞIKLIK MEKANİZMALARI Organizmalarda daha öncede belirtildiği gibi hücresel ve humoral bağışıklık bağışıklık reaksiyonları vardır. Bunlara ilave olarak immünoljik tolerans adı verilen

Detaylı

YARA İYİLEŞMESİ. Yrd.Doç.Dr. Burak Veli Ülger

YARA İYİLEŞMESİ. Yrd.Doç.Dr. Burak Veli Ülger YARA İYİLEŞMESİ Yrd.Doç.Dr. Burak Veli Ülger YARA Doku bütünlüğünün bozulmasıdır. Cerrahi ya da travmatik olabilir. Akut Yara: Onarım süreci düzenli ve zamanında gelişir. Anatomik ve fonksiyonel bütünlük

Detaylı

Kornea Laser Cerrahisi

Kornea Laser Cerrahisi Kornea Laser Cerrahisi Doç.Dr.Dr.. Akif Özdamar Refraktif Cerrahi / Kategori Lameller Keratomileusis Lasik İntrakorneal Ring Segment Refraktif Cerrahi / Kategori İnsizyonel Radyal keratotomi Astigmatik

Detaylı

BÖBREK NAKİLLİ ÇOCUKLARDA GEÇ DÖNEM AKUT REJEKSİYONUN GREFT SAĞKALIMI ÜZERİNE ETKİLERİ. Başkent Üniversitesi Çocuk Nefroloji Dr.

BÖBREK NAKİLLİ ÇOCUKLARDA GEÇ DÖNEM AKUT REJEKSİYONUN GREFT SAĞKALIMI ÜZERİNE ETKİLERİ. Başkent Üniversitesi Çocuk Nefroloji Dr. BÖBREK NAKİLLİ ÇOCUKLARDA GEÇ DÖNEM AKUT REJEKSİYONUN GREFT SAĞKALIMI ÜZERİNE ETKİLERİ Başkent Üniversitesi Çocuk Nefroloji Dr. Aslı KANTAR Akut rejeksiyon (AR), greft disfonksiyonu gelişmesinde major

Detaylı

ENDOJEN POSTERİOR ÜVEİTLERDE MEDİKAL TEDAVİ YÖNTEMLERİ DR ŞENGÜL ÖZDEK

ENDOJEN POSTERİOR ÜVEİTLERDE MEDİKAL TEDAVİ YÖNTEMLERİ DR ŞENGÜL ÖZDEK ENDOJEN POSTERİOR ÜVEİTLERDE MEDİKAL TEDAVİ YÖNTEMLERİ DR ŞENGÜL ÖZDEK Uveitler - Prognoz %22 sinde en az bir gözde kanuni körlükle sonuçlanmakta Morbidite İMMÜN MEKANİZMA Ön Üveit: MHC class I/CD8+ sitotoksik

Detaylı

RENAL TRANSPLANT ALICILARINDA C5aR 450 C/T GEN POLİMORFİZMİ: GREFT ÖMRÜ İLE T ALLELİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

RENAL TRANSPLANT ALICILARINDA C5aR 450 C/T GEN POLİMORFİZMİ: GREFT ÖMRÜ İLE T ALLELİ ARASINDAKİ İLİŞKİ RENAL TRANSPLANT ALICILARINDA C5aR 450 C/T GEN POLİMORFİZMİ: GREFT ÖMRÜ İLE T ALLELİ ARASINDAKİ İLİŞKİ Ramazan GÜNEŞAÇAR 1, Gerhard OPELZ 2, Eren ERKEN 3, Steffen PELZL 2, Bernd DOHLER 2, Andrea RUHENSTROTH

Detaylı

Takrolimus konsantrasyonunda oluşan dalgalanmalar antikor gelişiminde etkili mi?

Takrolimus konsantrasyonunda oluşan dalgalanmalar antikor gelişiminde etkili mi? Takrolimus konsantrasyonunda oluşan dalgalanmalar antikor gelişiminde etkili mi? Gülşah Kaya Aksoy Elif Çomak Atilla Gemici Mustafa Koyun Bülent Aydınlı Halide Akbaş Fahri Uçar Sema Akman Takrolimus (FK506)

Detaylı

Cerrahi Hastada Beslenme ve Metabolizma. Prof.Dr. İsmail Hamzaoğlu

Cerrahi Hastada Beslenme ve Metabolizma. Prof.Dr. İsmail Hamzaoğlu Cerrahi Hastada Beslenme ve Metabolizma Prof.Dr. İsmail Hamzaoğlu Travma ve cerrahiye ilk yanıt Total vücut enerji harcaması artar Üriner nitrojen atılımı azalır Hastanın ilk resüsitasyonundan sonra Artmış

Detaylı

DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ

DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ Kan, kalp, dolaşım ve solunum sistemine ait normal yapı ve fonksiyonların öğrenilmesi 1. Kanın bileşenlerini, fiziksel ve fonksiyonel özelliklerini sayar, plazmanın

Detaylı

ÇEKİRDEK EĞİTİM PROGRAMI

ÇEKİRDEK EĞİTİM PROGRAMI ÇEKİRDEK EĞİTİM PROGRAMI Tıp Fakülteleri Mezuniyet Öncesi İmmünoloji Eğitim Programı Önerisi in hücre ve dokuları ilgi hücrelerini isim ve işlevleri ile bilir. Kemik iliği, lenf nodu, ve dalağın anatomisi,

Detaylı

FİZYOTERAPİDE KLİNİK KAVRAMLAR. Uzm. Fzt. Nazmi ŞEKERCİ

FİZYOTERAPİDE KLİNİK KAVRAMLAR. Uzm. Fzt. Nazmi ŞEKERCİ FİZYOTERAPİDE KLİNİK KAVRAMLAR Uzm. Fzt. Nazmi ŞEKERCİ İNFLAMASYON VE ONARIM İNFLAMASYON Yaralanmaya karşı dokunun vaskülarizasyonu yolu ile oluşturulan bir seri reaksiyondur. İltihabi reaksiyon.? İnflamatuar

Detaylı

15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ

15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ 15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ İyonlaştırıcı radyasyonların biyomoleküllere örneğin nükleik asitler ve proteinlere olan etkisi hakkında yeterli bilgi yoktur. Ancak, nükleik asitlerden

Detaylı

KISA ÜRÜN BĐLGĐSĐ. Kuru göz sendromunun semptomatik tedavisinde kullanılır.

KISA ÜRÜN BĐLGĐSĐ. Kuru göz sendromunun semptomatik tedavisinde kullanılır. KISA ÜRÜN BĐLGĐSĐ 1. BEŞERĐ TIBBĐ ÜRÜNÜN ADI EYESTIL 10 ml göz damlası 2. KALĐTATĐF VE KANTĐTATĐF BĐLEŞĐM Etkin madde : 100 ml de : 0.150 g hiyalüronik asit sodyum tuzu içerir. Yardımcı maddeler : Yardımcı

Detaylı

POSTTRANSPLANT DİABETES MELLİTUS DR. ÜLKEM YAKUPOĞLU ACIBADEM ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ INTERNATIONAL HOSPITAL ORGAN NAKLİ MERKEZİ

POSTTRANSPLANT DİABETES MELLİTUS DR. ÜLKEM YAKUPOĞLU ACIBADEM ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ INTERNATIONAL HOSPITAL ORGAN NAKLİ MERKEZİ POSTTRANSPLANT DİABETES MELLİTUS DR. ÜLKEM YAKUPOĞLU ACIBADEM ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ INTERNATIONAL HOSPITAL ORGAN NAKLİ MERKEZİ Transplant İlişkili Hiperglisemi (TAH) Posttransplant Diabetes Mellitus

Detaylı

Gebelik ve Trombositopeni

Gebelik ve Trombositopeni Gebelik ve Trombositopeni Prof.Dr. Sermet Sağol EÜTF Kadın Hast. ve Doğum AD Gebelik ve Trombositopeni Kemik iliğinde megakaryosit hücrelerinde üretilir. Günde 35.000-50.000 /ml üretilir. Yaşam süresi

Detaylı

KLİNİK TIBBİ LABORATUVARLAR

KLİNİK TIBBİ LABORATUVARLAR KLİNİK TIBBİ LABORATUVARLAR BİYOKİMYA LABORATUVARI Laboratuvarın çoğunlukla en büyük kısmını oluşturan biyokimya bölümü, vücut sıvılarının kimyasal bileşiminin belirlendiği bölümdür. Testlerin çoğunluğu,

Detaylı

Doku kan akışının düzenlenmesi Mikrodolaşım ve lenfatik sistem. Prof.Dr.Mitat KOZ

Doku kan akışının düzenlenmesi Mikrodolaşım ve lenfatik sistem. Prof.Dr.Mitat KOZ Doku kan akışının düzenlenmesi Mikrodolaşım ve lenfatik sistem Prof.Dr.Mitat KOZ Mikrodolaşım? Besin maddelerinin dokulara taşınması ve hücresel atıkların uzaklaştırılması. Küçük arteriyoller her bir doku

Detaylı

ENDOTEL YAPISI VE İŞLEVLERİ. Doç. Dr. Esra Atabenli Erdemli

ENDOTEL YAPISI VE İŞLEVLERİ. Doç. Dr. Esra Atabenli Erdemli ENDOTEL YAPISI VE İŞLEVLERİ Doç. Dr. Esra Atabenli Erdemli Endotel, dolaşım sistemini döşeyen tek katlı yassı epiteldir. Endotel hücreleri, kan damarlarını kan akımı yönünde uzunlamasına döşeyen yassı,

Detaylı

ÜRİNER SİSTEM ANATOMİ ve FİZYOLOJİSİ

ÜRİNER SİSTEM ANATOMİ ve FİZYOLOJİSİ ÜRİNER SİSTEM ANATOMİ ve FİZYOLOJİSİ İdrar oluşturmak... Üriner sistemin ana görevi vücutta oluşan metabolik artıkları idrar yoluyla vücuttan uzaklaştırmak ve sıvı elektrolit dengesini korumaktır. Üriner

Detaylı

HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücrenin fiziksel yapısı. Hücre membranı proteinleri. Hücre membranı

HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücrenin fiziksel yapısı. Hücre membranı proteinleri. Hücre membranı Hücrenin fiziksel yapısı HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücreyi oluşturan yapılar Hücre membranı yapısı ve özellikleri Hücre içi ve dışı bileşenler Hücre membranından madde iletimi Vücut sıvılar Ozmoz-ozmmotik basınç

Detaylı

HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI. Dr. Vedat Evren

HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI. Dr. Vedat Evren HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI Dr. Vedat Evren Vücuttaki Sıvı Kompartmanları Vücut sıvıları değişik kompartmanlarda dağılmış Vücuttaki Sıvı Kompartmanları Bu kompartmanlarda iyonlar ve diğer çözünmüş

Detaylı

CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER

CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER Canlıların yapısında bulunan moleküller yapısına göre 2 ye ayrılır: I. İnorganik Bileşikler: Bir canlı vücudunda sentezlenemeyen, dışardan hazır olarak aldığı

Detaylı

Şaşılık cerrahisi onam formu

Şaşılık cerrahisi onam formu Göz kaymasının düzeltilmesi hasta açısından isteğe bağlı yapılan bir cerrahi o lup zorunlu değildir. Şaşı doğan bebeklerde en iyi düzeltme zamanı 6 ay ile 18 ay arasındadır. Erken yapılan cerrahi iki gözün

Detaylı

Arka Vitreus Dekolmanı, Retina Yırtıkları ve Latis Dejenerasyonu (İlk ve Takip Değerlendirmesi)

Arka Vitreus Dekolmanı, Retina Yırtıkları ve Latis Dejenerasyonu (İlk ve Takip Değerlendirmesi) Arka Vitreus Dekolmanı, Retina Yırtıkları ve Latis Dejenerasyonu (İlk ve Takip Değerlendirmesi) İlk Muayenede Hiakye (Anahtar ögeler) AVD semptomları (II+, Retina dekolmanı, ilişkili genetik bozukluklar

Detaylı

T.C. Sağlık Bakanlığı. Dr. Lütfi Kırdar Kartal. Eğitim ve Araştırma Hastanesi. 2. Göz Kliniği Şef: Prof. Dr. Yusuf Özertürk

T.C. Sağlık Bakanlığı. Dr. Lütfi Kırdar Kartal. Eğitim ve Araştırma Hastanesi. 2. Göz Kliniği Şef: Prof. Dr. Yusuf Özertürk T.C. Sağlık Bakanlığı Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi 2. Göz Kliniği Şef: Prof. Dr. Yusuf Özertürk PENETRAN KERATOPLASTİ VE DERİN ANTERİOR LAMELLER KERATOPLASTİ SONRASI SAYDAM GREFTLERDE

Detaylı

BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ...

BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ... BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ... 1 Bilinmesi Gereken Kavramlar... 1 Giriş... 2 Hücrelerin Fonksiyonel Özellikleri... 2 Hücrenin Kimyasal Yapısı... 2 Hücrenin Fiziksel Yapısı... 4 Hücrenin Bileşenleri... 4

Detaylı

ASETOMİNOFEN ZEHİRLENMELERİ UZ. DR. MEHMET YİĞİT SAĞLIK BİLİMLERİ ÜNİVERSİTESİ HASEKİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ «

ASETOMİNOFEN ZEHİRLENMELERİ UZ. DR. MEHMET YİĞİT SAĞLIK BİLİMLERİ ÜNİVERSİTESİ HASEKİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ « ASETOMİNOFEN ZEHİRLENMELERİ UZ. DR. MEHMET YİĞİT SAĞLIK BİLİMLERİ ÜNİVERSİTESİ HASEKİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ « Sunum planı Epidemiyoloji Farmakokinetik Klinik özellikler Tanı Tedavi Sonuç Epidemiyoloji

Detaylı

PROSTAT BÜYÜMESİ VE KANSERİ

PROSTAT BÜYÜMESİ VE KANSERİ PROSTAT BÜYÜMESİ VE KANSERİ PROSTAT BÜYÜMESİ Prostat her erkekte doğumdan itibaren bulunan, idrar torbasının hemen altında yer alan bir organdır. Yaklaşık 20 gr ağırlığındadır ve idrar torbasındaki idrarı

Detaylı

Diyabet ve göz sorunları

Diyabet ve göz sorunları TÜRKİYE ENDOKRİNOLOJİ VE METABOLİZMA DERNEĞİ DİABETES MELLİTUS ÇALIŞMA VE EĞİTİM GRUBU TEMD DİABETES MELLİTUS ÇALIŞMA VE EĞİTİM GRUBU HASTA EĞİTİM KİTAPÇIKLARI SERİSİ 08 Diyabet ve göz sorunları Diyabet

Detaylı

GEBELİK ve BÖBREK HASTALIKLARI

GEBELİK ve BÖBREK HASTALIKLARI GEBELİK ve BÖBREK HASTALIKLARI Gebelikte ortaya çıkan fizyolojik değişiklikler Sodyum ve su retansiyonu Sistemik kan basıncında azalma Böbrek boyutunda artma ve toplayıcı sistemde dilatasyon Böbrek kan

Detaylı

Epitel hücreleri glikokaliks denen glikoprotein örtüsü ile çevrilidir. Epitel hücrelerinin birbirine yapışmasını sağlar. Epitel hücrelerinin üzerine

Epitel hücreleri glikokaliks denen glikoprotein örtüsü ile çevrilidir. Epitel hücrelerinin birbirine yapışmasını sağlar. Epitel hücrelerinin üzerine EPİTEL DOKU EPİTEL DOKU Birbirine bitişik hücrelerden yapılmıştır. Hücreler arası madde çok azdır. Ektoderm, mezoderm ve endoderm olmak üzere her üç embriyon yaprağından köken alır. Epitel dokusu mitoz

Detaylı

PREMATÜRE RETİNOPATİSİ Dr Alparslan ŞAHİN Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı

PREMATÜRE RETİNOPATİSİ Dr Alparslan ŞAHİN Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı PREMATÜRE RETİNOPATİSİ Dr Alparslan ŞAHİN Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı Tanım Prematüre bebeklerde retina damarlarının gelişim bozukluğu ile karakterize bir hastalıktır.

Detaylı

Özel Formülasyon DAHA İYİ DAHA DÜŞÜK MALIYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA YUMURTA IÇIN AGRALYX!

Özel Formülasyon DAHA İYİ DAHA DÜŞÜK MALIYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA YUMURTA IÇIN AGRALYX! Özel Formülasyon DAHA İYİ Yumurta Verimi Kabuk Kalitesi Yemden Yararlanma Karaciğer Sağlığı Bağırsak Sağlığı Bağışıklık Karlılık DAHA DÜŞÜK MALIYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA YUMURTA IÇIN AGRALYX!

Detaylı

Diyabetik Retinopati Tanı, Takip ve Tedavisi

Diyabetik Retinopati Tanı, Takip ve Tedavisi Diyabetik Retinopati Tanı, Takip ve Tedavisi Diyabeti olan her hasta diyabetik retinopati riski taşır. Gözün anatomisi nedeni (resim 1a) ile iyi görüyor olmak göz sağlığının kusursuz olduğu göstermez,

Detaylı

Hasar Kontrol Cerrahisi yılında Rotonda ve Schwab hasar kontrol kavramını 3 aşamalı bir yaklaşım olarak tanımlamışlardır.

Hasar Kontrol Cerrahisi yılında Rotonda ve Schwab hasar kontrol kavramını 3 aşamalı bir yaklaşım olarak tanımlamışlardır. Doç. Dr. Onur POLAT Hasar Kontrol Cerrahisi 1992 yılında Rotonda ve Schwab hasar kontrol kavramını 3 aşamalı bir yaklaşım olarak tanımlamışlardır. Hasar Kontrol Cerrahisi İlk aşama; Kanama ve kirlenmenin

Detaylı

Prof Dr Özlem Durmaz İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Bilim Dalı

Prof Dr Özlem Durmaz İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Bilim Dalı Prof Dr Özlem Durmaz İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Bilim Dalı Karaciğer naklinde sağkalım Cerrahi başarı: 1963 Thomas Starzl (Colorado) İmmunolojik başarı:

Detaylı

SOLİT ORGAN TRANSPLANTASYONU ve BK VİRUS ENFEKSİYONLARI Doç. Dr. Derya Mutlu Güçlü immunsupresifler Akut, Kronik rejeksiyon Graft yaşam süresi? Eskiden bilinen veya yeni tanımlanan enfeksiyon etkenleri:

Detaylı

KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK

KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK 1 2 Lokomotor sistemi oluşturan yapılar içinde en fazla stres altında kalan kıkırdaktır. Eklem kıkırdağı; 1) Kan damarlarından, 2) Lenf kanallarından, 3) Sinirlerden yoksundur.

Detaylı

İmmünyetmezlikli Konakta Viral Enfeksiyonlar

İmmünyetmezlikli Konakta Viral Enfeksiyonlar İmmünyetmezlikli Konakta Viral Enfeksiyonlar Dr. Dilek Çolak 10 y, erkek hasta Olgu 1 Sistinozis Böbrek transplantasyonu Canlı akraba verici HLA 2 antijen uyumsuz 2 Olgu 1 Transplantasyon öncesi viral

Detaylı

ADRENAL KORTEKS HORMONLARI GLİKOKORTİKOİDLER. Doç. Dr. Fadıl Özyener Fizyoloji Anabilim Dalı

ADRENAL KORTEKS HORMONLARI GLİKOKORTİKOİDLER. Doç. Dr. Fadıl Özyener Fizyoloji Anabilim Dalı ADRENAL KORTEKS HORMONLARI GLİKOKORTİKOİDLER Doç. Dr. Fadıl Özyener Fizyoloji Anabilim Dalı Bu derste amaçlanan öğrencilerle; Glikokortikoid hormonların (GKH) sentez ve salgılanmasını, organizmadaki hücre,

Detaylı

DOKU. Dicle Aras. Doku ve doku türleri

DOKU. Dicle Aras. Doku ve doku türleri DOKU Dicle Aras Doku ve doku türleri Doku Bazı özel görevler üstlenmiş hücre topluluklarıdır. Bir doku aynı yönde özelleşmiş hücre ve hücreler arası maddelerin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. İntrauterin

Detaylı

KRONİK AMR TEDAVİ EDİLMELİ Mİ? EVET DR. ÜLKEM ÇAKIR ACIBADEM ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ

KRONİK AMR TEDAVİ EDİLMELİ Mİ? EVET DR. ÜLKEM ÇAKIR ACIBADEM ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ + KRONİK AMR TEDAVİ EDİLMELİ Mİ? EVET DR. ÜLKEM ÇAKIR ACIBADEM ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ + RENAL ALLOGREFTİN UZUN DÖNEM SAĞKALIMI 1 yıllık sağkalım %95 5 yıllık sağkalım %80 10 yıllık sağkalım %50 USRDS,

Detaylı

Olgu Sunumu Dr. Işıl Deniz Alıravcı Ordu Üniversitesi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi

Olgu Sunumu Dr. Işıl Deniz Alıravcı Ordu Üniversitesi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Olgu Sunumu Dr. Işıl Deniz Alıravcı Ordu Üniversitesi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi 03.05.2016 OLGU 38 yaşında evli kadın hasta İki haftadır olan bulantı, kusma, kaşıntı, halsizlik, ciltte ve gözlerde

Detaylı

ÜRÜN BİLGİSİ. ETACİD, erişkinler, 12 yaş ve üzerindeki adolesanlarda mevsimsel alerjik rinitin profilaksisinde endikedir.

ÜRÜN BİLGİSİ. ETACİD, erişkinler, 12 yaş ve üzerindeki adolesanlarda mevsimsel alerjik rinitin profilaksisinde endikedir. ÜRÜN BİLGİSİ 1. ÜRÜN ADI ETACİD % 0,05 Nazal Sprey 2. BİLEŞİM Etkin madde: Mometazon furoat 50 mikrogram/püskürtme 3. TERAPÖTİK ENDİKASYONLAR ETACİD erişkinler, adolesanlar ve 6-11 yaş arasındaki çocuklarda

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. PRENACİD göz pomadı 5 gr Göze uygulanır. Etkin madde : Desonid disodyum fosfat 5 gr da 12,5 mg Desonid disodyum fosfat içerir.

KULLANMA TALİMATI. PRENACİD göz pomadı 5 gr Göze uygulanır. Etkin madde : Desonid disodyum fosfat 5 gr da 12,5 mg Desonid disodyum fosfat içerir. KULLANMA TALİMATI PRENACİD göz pomadı 5 gr Göze uygulanır. Etkin madde : Desonid disodyum fosfat 5 gr da 12,5 mg Desonid disodyum fosfat içerir. Yardımcı Maddeler : Likit petrolatum, Susuz lanolin, Beyaz

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir. KULLANMA TALİMATI BELOGENT merhem Cilt üzerine uygulanır. Etkin madde: Her 1 gram merhemde dipropiyonat formunda 0,5 mg a eşdeğer betametazon ve sülfat formunda 1,0 mg a eşdeğer gentamisin bulunmaktadır.

Detaylı

Prof. Dr. Pınar AYDIN O DWEYER

Prof. Dr. Pınar AYDIN O DWEYER Yazar Ad 139 Prof. Dr. Pınar AYDIN O DWEYER Yaşın ilerlemesine bağlı olarak göz sağlığında değişiklikler veya bozulmalar olabilir. Bu değişikliklerin tümü hastalık anlamına gelmemektedir. Ancak diğer

Detaylı

Kan Kanserleri (Lösemiler)

Kan Kanserleri (Lösemiler) Lösemi Nedir? Lösemi bir kanser türüdür. Kanser, sayısı 100'den fazla olan bir hastalık grubunun ortak adıdır. Kanserde iki önemli özellik bulunur. İlk önce bedendeki bazı hücreler anormalleşir. İkinci

Detaylı

ORTOPEDİK PROTEZ ENFEKSİYONLARINDA SONİKASYON DENEYİMİ

ORTOPEDİK PROTEZ ENFEKSİYONLARINDA SONİKASYON DENEYİMİ ORTOPEDİK PROTEZ ENFEKSİYONLARINDA SONİKASYON DENEYİMİ Dr. Şua Sümer Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Enf. Hast. ve Klin. Mikr. AD 17 Mayıs 2016 Prostetik eklem ameliyatları yaşlı popülasyonun artışına

Detaylı

2x2=4 her koşulda doğru mudur? doğru yanıt hayır olabilir mi?

2x2=4 her koşulda doğru mudur? doğru yanıt hayır olabilir mi? ÇOCUKLARDA İLAÇ KULLANIMINDA FARMAKOKİNETİK VE FARMAKODİNAMİK FARKLILIKLAR 17.12.2004 ANKARA Prof.Dr. Aydın Erenmemişoğlu ÇOCUKLARDA İLAÇ KULLANIMINDA FARMAKOKİNETİK VE 2x2=4 her koşulda doğru mudur? doğru

Detaylı

HEMATOPOİETİK KÖK HÜCRE NAKLİNDE KAN ÜRÜNLERİ KULLANIMI DOÇ.DR.BETÜL TAVİL HÜTF PEDİATRİK HEMATOLOJİ/KİT ÜNİTESİ

HEMATOPOİETİK KÖK HÜCRE NAKLİNDE KAN ÜRÜNLERİ KULLANIMI DOÇ.DR.BETÜL TAVİL HÜTF PEDİATRİK HEMATOLOJİ/KİT ÜNİTESİ HEMATOPOİETİK KÖK HÜCRE NAKLİNDE KAN ÜRÜNLERİ KULLANIMI DOÇ.DR.BETÜL TAVİL HÜTF PEDİATRİK HEMATOLOJİ/KİT ÜNİTESİ *Transfüzyonlar HKHT sürecinin en önemli ve sürekli uygulamalarındandır. *Transfüzyon Tıbbı,

Detaylı

Pediatriye Özgü Farmakoterapi Sorunları

Pediatriye Özgü Farmakoterapi Sorunları [Çocuklarda Akılcı İlaç Kullanımı] Pediatriye Özgü Farmakoterapi Sorunları Ayşın Bakkaloğlu Hacettepe Üniversitesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Pediatrik Nefroloji Ünitesi İlaç Metabolizması Esas organ

Detaylı

17.02.2015. ENTERAL BESLENME (Gavaj) 10.Sınıf Meslek Esasları ve Tekniği ENTERAL BESLENME ( GAVAJ ) Enteral Beslenme. 36.Hafta ( 01 05 / 06 / 2015 )

17.02.2015. ENTERAL BESLENME (Gavaj) 10.Sınıf Meslek Esasları ve Tekniği ENTERAL BESLENME ( GAVAJ ) Enteral Beslenme. 36.Hafta ( 01 05 / 06 / 2015 ) 10.Sınıf Meslek Esasları ve Tekniği 36.Hafta ( 01 05 / 06 / 2015 ) ENTERAL BESLENME ( GAVAJ ) Slayt No : 48 4 ENTERAL BESLENME (Gavaj) Besin ve sıvıları ağız yoluyla yeterli alamayan veya hiç alamayan

Detaylı

Glomerül Zedelenmesi -İmmunolojik Mekanizmalar-

Glomerül Zedelenmesi -İmmunolojik Mekanizmalar- Glomerül Zedelenmesi -İmmunolojik Mekanizmalar- Dr. Lale Sever 9. Ulusal Çocuk Nefroloji Kongresi, 24-27 Kasım 2016 - Antalya Glomerülonefritlerin pek çoğunda (patogenez çok iyi bilinmemekle birlikte)

Detaylı

KANIN GÖREVLERİ NELERDİR?

KANIN GÖREVLERİ NELERDİR? Dr. Nazan ÇALBAYRAM KAN NEDİR? KANIN GÖREVLERİ NELERDİR? Kan Ürünleri Nelerdir? Kan Transfüzyonu Kan transfüzyonu, kan ürününün doğrudan bir canlının dolaşım sistemine verilmesidir. Kan Transfüzyonu İçin

Detaylı

5.) Aşağıdakilerden hangisi, kan transfüzyonunda kullanılan kan ürünlerinden DEĞİLDİR?

5.) Aşağıdakilerden hangisi, kan transfüzyonunda kullanılan kan ürünlerinden DEĞİLDİR? DERS : KONU : MESLEK ESASLARI VE TEKNİĞİ KAN VE KAN ÜRÜNLERİ TRANSFÜZYONU 1.) Kanın en önemli görevini yazın : 2.) Kan transfüzyonunu tanımlayın : 3.) Kanın içinde dolaştığı damar çeşitlerini yazın : 4.)

Detaylı

DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR

DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI D.P.Ü. KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR PROF. DR. AHMET HAKAN VURAL OP. DR. GÜLEN SEZER ALPTEKİN ERKUL OP. DR. SİNAN ERKUL

Detaylı

MULTİPL MYELOM VE BÖBREK YETMEZLİĞİ. Dr. Mehmet Gündüz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji B.D.

MULTİPL MYELOM VE BÖBREK YETMEZLİĞİ. Dr. Mehmet Gündüz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji B.D. MULTİPL MYELOM VE BÖBREK YETMEZLİĞİ Dr. Mehmet Gündüz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji B.D. Multipl Myeloma Nedir? Vücuda bakteri veya virusler girdiğinde bazı B-lenfositler plazma hücrelerine

Detaylı

NEFROTİK SENDROM. INTERN DR. H.RUMEYSA DAĞ Eylül 2013

NEFROTİK SENDROM. INTERN DR. H.RUMEYSA DAĞ Eylül 2013 NEFROTİK SENDROM INTERN DR. H.RUMEYSA DAĞ Eylül 2013 NEFROTİK SENDROM NEDİR? Nefrotik sendrom ; proteinüri (günde 3.5gr/gün/1.73 m2), hipoalbüminemi (

Detaylı

MYOLOGIA CRUSH SENDROMU. Dr. Nüket Göçmen Mas

MYOLOGIA CRUSH SENDROMU. Dr. Nüket Göçmen Mas MYOLOGIA CRUSH SENDROMU Dr. Nüket Göçmen Mas Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi AD Kas hücresi ve kas dokusu Kısalma özelliğini taşıyan hücreye kas hücresi denir. Bunların oluşturduğu dokuya

Detaylı

BMM307-H02. Yrd.Doç.Dr. Ziynet PAMUK

BMM307-H02. Yrd.Doç.Dr. Ziynet PAMUK BMM307-H02 Yrd.Doç.Dr. Ziynet PAMUK ziynetpamuk@gmail.com 1 BİYOELEKTRİK NEDİR? Biyoelektrik, canlıların üretmiş olduğu elektriktir. Ancak bu derste anlatılacak olan insan vücudundan elektrotlar vasıtasıyla

Detaylı

HCV POZİTİF RENAL TRANSPLANT HASTALARINDA POSTTRANSPLANT DİYABET GELİŞİMİ RİSKİ ARTMIŞ MIDIR?

HCV POZİTİF RENAL TRANSPLANT HASTALARINDA POSTTRANSPLANT DİYABET GELİŞİMİ RİSKİ ARTMIŞ MIDIR? HCV POZİTİF RENAL TRANSPLANT HASTALARINDA POSTTRANSPLANT DİYABET GELİŞİMİ RİSKİ ARTMIŞ MIDIR? Abdullah ŞUMNU 1, Erol DEMİR 2, Ozan YEĞİT, Ümmü KORKMAZ, Yaşar ÇALIŞKAN 2, Nadir ALPAY 3, Halil YAZICI 2,

Detaylı

Emilebilir, Mikro gözenekli Doğal Epitelyum Eşdeğeri Sentetik Yanık ve Yara Tedavi Ürünü GEÇİCİ DERİ EŞDEĞERİ

Emilebilir, Mikro gözenekli Doğal Epitelyum Eşdeğeri Sentetik Yanık ve Yara Tedavi Ürünü GEÇİCİ DERİ EŞDEĞERİ Emilebilir, Mikro gözenekli Doğal Epitelyum Eşdeğeri Sentetik Yanık ve Yara Tedavi Ürünü UYGULAMA VİDEOSU LİTERATÜR GEÇİCİ DERİ EŞDEĞERİ SUPRATHEL Geçici Deri Eşdeğeri İle Yenilikçi Yanık ve Yara Tedavisi

Detaylı

HUMAN ALBÜMİN Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Finansal Analiz Daire Başkanlığı Mali Hizmetler Kurum Başkan Yardımcılığı

HUMAN ALBÜMİN  Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Finansal Analiz Daire Başkanlığı Mali Hizmetler Kurum Başkan Yardımcılığı HUMAN ALBÜMİN 2013 yılında Stok Takip ve Analiz Daire Başkanlığınca ilaç tasarrufuna teşvik etmek ve maliyetini azaltmak amacıyla Human Albümin çalışması yapılmıştır. ALBUMİN NEDİR? Albumin karaciğerde

Detaylı

Magnezyum (Mg ++ ) Hipermagnezemi MAGNEZYUM, KLOR VE FOSFOR METABOLİZMA BOZUKLUKLARI

Magnezyum (Mg ++ ) Hipermagnezemi MAGNEZYUM, KLOR VE FOSFOR METABOLİZMA BOZUKLUKLARI Magnezyum (Mg ++ ) MAGNEZYUM, KLOR VE METABOLİZMA BOZUKLUKLARI Dr Ali Erhan NOKAY AÜTF Acil Tıp AD 2009 Büyük kısmı intraselüler yerleşimlidir Normal serum düzeyi: 1.5-2,5 meq/l Hücre içinde meydana gelen

Detaylı

ADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI

ADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI ADIM ADIM YGS LYS 177. Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI Hastalık yapıcı organizmalara karşı vücudun gösterdiği dirence bağışıklık

Detaylı

T.C. DERİN ANTERİOR LAMELLER KERATOPLASTİNİN REFRAKSİYON VE GÖRME FONKSİYONUNA ETKİSİ (UZMANLIK TEZİ) Dr. Zuhal CAN ATEŞ

T.C. DERİN ANTERİOR LAMELLER KERATOPLASTİNİN REFRAKSİYON VE GÖRME FONKSİYONUNA ETKİSİ (UZMANLIK TEZİ) Dr. Zuhal CAN ATEŞ T.C. Sağlık Bakanlığı Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi 1. Göz Kliniği Şefi Prof. Dr. Ömer Kamil DOĞAN DERİN ANTERİOR LAMELLER KERATOPLASTİNİN REFRAKSİYON VE GÖRME FONKSİYONUNA ETKİSİ

Detaylı

Proliferatif Diabetik Retinopati de Cerrahi Tedavi

Proliferatif Diabetik Retinopati de Cerrahi Tedavi Proliferatif Diabetik Retinopati de Cerrahi Tedavi Prof. Dr Berati Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi 1.Retina Günleri Hilton, İstanbul, 2013 Görmeyi tekrar sağlamak Vitreus hemorajisi Traksiyonel Dekolman

Detaylı

Nebile ÖZDEMİR Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Organ Nakli Merkezi

Nebile ÖZDEMİR Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Organ Nakli Merkezi Nebile ÖZDEMİR Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Organ Nakli Merkezi TÜRKİYEDE BÖBREK NAKLİ 1975 yılında canlı 1978 yılında kadavra E.Ü.T.F Hastanesi Organ Nakli Uygulama ve Araştırma Merkezi 1988

Detaylı

İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın

İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın Hücre iletişimi Tüm canlılar bulundukları çevreden sinyal alırlar ve yanıt verirler Bakteriler glukoz ve amino asit gibi besinlerin

Detaylı

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ MESLEKİ TEHLİKE ve RİSKLERİ. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ MESLEKİ TEHLİKE ve RİSKLERİ. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL SAĞLIK ÇALIŞANLARININ MESLEKİ TEHLİKE ve RİSKLERİ Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL Sağlık hizmeti sunumu sırasında sağlık çalışanları, bedensel, ruhsal ve sosyal yönden sağlıklarını tehdit eden pek çok riske maruz

Detaylı

Kanın fonksiyonel olarak üstlendiği görevler

Kanın fonksiyonel olarak üstlendiği görevler EGZERSİZ VE KAN Kanın fonksiyonel olarak üstlendiği görevler Akciğerden dokulara O2 taşınımı, Dokudan akciğere CO2 taşınımı, Sindirim organlarından hücrelere besin maddeleri taşınımı, Hücreden atık maddelerin

Detaylı

HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111

HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111 HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111 asli.memisoglu@deu.edu.tr KONULAR HAYVAN HÜCRESİ HAYVAN, BİTKİ, MANTAR, BAKTERİ HÜCRE FARKLARI HÜCRE ORGANELLERİ

Detaylı

Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir.

Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. METABOLİZMA ve ENZİMLER METABOLİZMA Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. A. ÖZÜMLEME (ANABOLİZMA) Metabolizmanın yapım reaksiyonlarıdır. Bu tür olaylara

Detaylı

Diyabetik Retinopati (İlk ve Takip Değerlendirmesi)

Diyabetik Retinopati (İlk ve Takip Değerlendirmesi) Diyabetik Retinopati (İlk ve Takip Değerlendirmesi) İlk Muayenede Hikaye (Anahtar ögeler) Diyabetin süresi (II++, GQ, SR) Geçmişteki glisemik kontrol (Hemoglobin A1c) (II++, GQ, SR) İlaçlar (II, GQ, SR)

Detaylı

Propiverin HCL Etki Mekanizması. Bedreddin Seçkin

Propiverin HCL Etki Mekanizması. Bedreddin Seçkin Propiverin HCL Etki Mekanizması Bedreddin Seçkin 24.10.2015 Propiverin Çift Yönlü Etki Mekanizmasına Sahiptir Propiverin nervus pelvicus un eferent nörotransmisyonunu baskılayarak antikolinerjik etki gösterir.

Detaylı

Adrenal Korteks Hormonları

Adrenal Korteks Hormonları Adrenal Korteks Hormonları Doç. Dr.Fadıl Özyener Fizyoloji AD Bu derste öğrencilerle Adrenal korteks hormonlarının (AKH) sentez ve salgılanması, organizmadaki hücre, doku ve sistemlerde genel fizyolojik

Detaylı

DAHA İYİ ÖZEL FORMÜLASYON. Yumurta Verim Kabuk Kalitesi Yemden Yararlanma Karaciğer Sağlığı Bağırsak Sağlığı Bağışıklık Karlılık

DAHA İYİ ÖZEL FORMÜLASYON. Yumurta Verim Kabuk Kalitesi Yemden Yararlanma Karaciğer Sağlığı Bağırsak Sağlığı Bağışıklık Karlılık ÖZEL FORMÜLASYON DAHA İYİ Yumurta Verim Kabuk Kalitesi Yemden Yararlanma Karaciğer Sağlığı Bağırsak Sağlığı Bağışıklık Karlılık DAHA DÜŞÜK MALİYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA YUMURTA İÇİN AGRALYX

Detaylı

Yapılan her öneri için bakım sürecinde önemini gösterecek açık bir sıralama verilmelidir.

Yapılan her öneri için bakım sürecinde önemini gösterecek açık bir sıralama verilmelidir. TERCİH EDİLEN YAKLAŞIM MODELİ KILAVUZLARI İÇİN ÖZET KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRMELER Giriş Bunlar Akademinin tercih edilen yaklaşım modeli kılavuzlarının özet kriterleridir. Tercih edilen yaklaşım model

Detaylı

Prof.Dr.Kemal NAS Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, Romatoloji BD

Prof.Dr.Kemal NAS Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, Romatoloji BD Prof.Dr.Kemal NAS Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, Romatoloji BD Kronik enflamatuar hastalıklar, konak doku ve immun hücreleri arasındaki karmaşık etkileşimlerinden

Detaylı

Türkiye de Klinik Kalite Çalışmaları

Türkiye de Klinik Kalite Çalışmaları Türkiye de Klinik Kalite Çalışmaları Dr.Hasan GÜLER Uluslararası Hasta Güvenliği ve Sağlık Finansmanı Araştırmaları Merkezi(UHGSfam) Kalite ve Akreditasyon Sempozyumu 1 Aralık 2017, İstanbul İçerik Sağlıkta

Detaylı

DOZ hastada belli bir zamanda, beklenen biyolojik yanıtı oluşturabilmek için gerekli olan ilaç miktarıdır.

DOZ hastada belli bir zamanda, beklenen biyolojik yanıtı oluşturabilmek için gerekli olan ilaç miktarıdır. DOZ hastada belli bir zamanda, beklenen biyolojik yanıtı oluşturabilmek için gerekli olan ilaç miktarıdır. 1. Etkisiz Doz 2. Terapötik Doz ( Efektif Doz, Tedavi Dozu) 3. Toksik Doz 4. Letal Doz Terapötik

Detaylı

Yapılan her öneri için bakım sürecinde önemini gösterecek açık bir sıralama verilmelidir.

Yapılan her öneri için bakım sürecinde önemini gösterecek açık bir sıralama verilmelidir. TERCİH EDİLEN YAKLAŞIM MODELİ KILAVUZLARI İÇİN ÖZET KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRMELER Giriş Bunlar Akademinin tercih edilen yaklaşım modeli kılavuzlarının özet kriterleridir. Tercih edilen yaklaşım model

Detaylı

Böbrek Naklinde Bazal İmmunsupresyonda Kullanılan Ajanlar

Böbrek Naklinde Bazal İmmunsupresyonda Kullanılan Ajanlar Böbrek Naklinde Bazal İmmunsupresyonda Kullanılan Ajanlar Kalsinörin İnhibitörleri Siklosporin Takrolimus Antiproliferatif Ajanlar Mikofenolat Mofetil / Sodyum Azathiopurine Kortikosteroidler Sirolimus

Detaylı

%20 En sık neden cilt kuruluğu Gebeliğe özgü cilt hastalıkları İntrahepatik kolestaz İlaç ve diğer allerjik reaksiyonlar Sistemik hastalıklara bağlı

%20 En sık neden cilt kuruluğu Gebeliğe özgü cilt hastalıkları İntrahepatik kolestaz İlaç ve diğer allerjik reaksiyonlar Sistemik hastalıklara bağlı %20 En sık neden cilt kuruluğu Gebeliğe özgü cilt hastalıkları İntrahepatik kolestaz İlaç ve diğer allerjik reaksiyonlar Sistemik hastalıklara bağlı kaşıntılar (kc, bb, troid) Pemfigoid gestasyones Gebeliğin

Detaylı

Hücreler arası Bağlantılar ve Sıkı bağlantı. İlhan Onaran

Hücreler arası Bağlantılar ve Sıkı bağlantı. İlhan Onaran Hücreler arası Bağlantılar ve Sıkı bağlantı İlhan Onaran Doku organisazyonu: Hücrelerin bağlanması 1- Hücre-matriks bağlantıları: ekstraselüler matriks tarafından hücrelerin bir arada tutulması 2- Hücre-hücre

Detaylı

FUCITHALMIC VISKOZ GÖZ DAMLASI %1

FUCITHALMIC VISKOZ GÖZ DAMLASI %1 KISA ÜRÜN BİLGİSİ 1. BEŞERİ TIBBİ ÜRÜNÜN ADI FUCİTHALMİC viskoz göz damlası % 1 2. KALİTATİF VE KANTİTATİF BİLEŞİM Etkin madde : %1 anhidr maddeye ekivalan fusidik asit hemihidrat içerir. Yardımcı maddeler

Detaylı

TİP I HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONU. Prof. Dr. Bilun Gemicioğlu

TİP I HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONU. Prof. Dr. Bilun Gemicioğlu TİP I HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONU Prof. Dr. Bilun Gemicioğlu HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONLARI TİP I TİP II TİPII TİPIII TİPIV TİPIV TİPIV İmmün yanıt IgE IgG IgG IgG Th1 Th2 CTL Antijen Solübl antijen Hücre/

Detaylı

2)Subatomik parçacıklardan oluşan radyasyon. α, β ışınları

2)Subatomik parçacıklardan oluşan radyasyon. α, β ışınları B) RADYASYON UYGULAMALARI Radyasyon = enerji yayılması 1)Elektromanyetik radyasyon. UV, X ve γ ışınları 2)Subatomik parçacıklardan oluşan radyasyon. α, β ışınları İyonizan ışınların canlı hücreler üzerine

Detaylı

SOLİD ORGAN TRANSPLANTASYONLARINDA İMMÜN MONİTORİZASYON

SOLİD ORGAN TRANSPLANTASYONLARINDA İMMÜN MONİTORİZASYON SOLİD ORGAN TRANSPLANTASYONLARINDA İMMÜN MONİTORİZASYON Ali ŞENGÜL MEDICALPARK ANTALYA HASTANE KOMPLEKSİ İMMÜNOLOJİ BÖLÜMÜ Organ nakli umudu Beklenen Başarılı Operasyonlar Hayaller ve Komplikasyonlar?

Detaylı

Tip 1 diyabete giriş. Prof. Dr.Mücahit Özyazar Endokrinoloji,Diyabet,Metabolizma Hastalıkları ve Beslenme Bölümü

Tip 1 diyabete giriş. Prof. Dr.Mücahit Özyazar Endokrinoloji,Diyabet,Metabolizma Hastalıkları ve Beslenme Bölümü Tip 1 diyabete giriş Prof. Dr.Mücahit Özyazar Endokrinoloji,Diyabet,Metabolizma Hastalıkları ve Beslenme Bölümü ENTERNASYONAL EKSPER KOMİTE TARAFINDAN HAZIRLANAN DİABETİN YENİ SINIFLAMASI 1 - Tip 1 Diabetes

Detaylı

Bakır (Cu) Bakır anemi de kritik bir rol oynar.

Bakır (Cu) Bakır anemi de kritik bir rol oynar. Bakır (Cu) Bakır anemi de kritik bir rol oynar. Vücutta küçük miktarda bakır varlığı olmaz ise demirin intestinal yolaktan emilimi ve kc de depolanması mümkün değildir. Bakır hemoglobin yapımı için de

Detaylı

FİZYOLOJİ LABORATUVAR BİLGİSİ VEYSEL TAHİROĞLU

FİZYOLOJİ LABORATUVAR BİLGİSİ VEYSEL TAHİROĞLU FİZYOLOJİ LABORATUVAR BİLGİSİ VEYSEL TAHİROĞLU Fizyolojiye Giriş Temel Kavramlar Fizyolojiye Giriş Canlıda meydana gelen fiziksel ve kimyasal değişikliklerin tümüne birden yaşam denir. İşte canlı organizmadaki

Detaylı

KOR EA EPİTEL İYİLEŞMESİ DE İ SA A E SÜTÜ Ü ETKİSİ

KOR EA EPİTEL İYİLEŞMESİ DE İ SA A E SÜTÜ Ü ETKİSİ BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ GÖZ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI KOR EA EPİTEL İYİLEŞMESİ DE İ SA A E SÜTÜ Ü ETKİSİ UZMA LIK TEZİ Dr. Esra Hülya SUVERE DA IŞMA ÖĞRETİM ÜYESİ Doç. Dilek D. ALTI ÖRS A KARA

Detaylı

Hisar Intercontinental Hospital

Hisar Intercontinental Hospital Varisler BR.HLİ.92 Venöz Hastalıklar (Toplardamarlar) Varis Hastalığı: Bacaklarımızda kirli kanı yukarı taşımak üzere görev alan iki ana ven sistemi bulunur. Yüzeyel ve derin ven sistemi olarak adlandırılan

Detaylı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 9 Ağustos 2016 Salı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 9 Ağustos 2016 Salı Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 9 Ağustos 2016 Salı Yandal Ar. Gör. Uzm. Dr. Kübra Öztürk Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi

Detaylı