ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ"

Transkript

1 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Cem DURMUŞ MERSİN BÖLGESİ KIYI KORUMA YAPILARININ İNCELENMESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI ADANA, 2007

2 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MERSİN BÖLGESİ KIYI KORUMA YAPILARININ İNCELENMESİ Cem DURMUŞ YÜKSEK LİSANS TEZİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI Bu tez 21/06/2007 Tarihinde Aşağıdaki Jüri Üyeleri Tarafından Oybirliği/Oyçokluğu ile Kabul Edilmiştir. İmza... İmza... İmza.... Yrd.Doç.Dr.Hatice ÇAĞATAY Yrd.Doç.Dr.Mustafa MAMAK Yrd.Doç.Dr.Zeliha SELEK DANIŞMAN ÜYE ÜYE Bu tez Enstitümüz İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalında hazırlanmıştır. Kod No: Prof. Dr. Aziz ERTUNÇ Enstitü Müdürü Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki hükümlere tabidir.

3 ÖZ YÜKSEK LİSANS TEZİ MERSİN BÖLGESİ KIYI KORUMA YAPILARININ İNCELENMESİ Cem DURMUŞ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI Danışman : Yrd. Doç. Dr. Hatice ÇAĞATAY Yıl : 2007 Sayfa : 90 Jüri : Yrd. Doç. Dr. Hatice ÇAĞATAY Yrd. Doç. Dr. Mustafa MAMAK Yrd. Doç. Dr. Zeliha SELEK Ülke ekonomisine hem deniz ulaşımı hem de turizm açısından önemli katkılar sağlayan kıyıların en iyi şekilde korunması gereklidir. Dalgaların kıyıya yapacağı tahribat kıyı koruma yapı tipinin, yerinin, boyutunun ve kullanılan malzemenin uygun seçilmesiyle en aza indirgenebilir. Bu çalışmada taş dolgu kıyı duvarı, mahmuz, iskele, dalgakıran, yat limanı gibi çeşitli kıyı koruma yapı tipleri fonksiyonellik, boyutlandırma, ve stabilite açısından irdelenmiştir. Çalışma alanı Mersin şehir merkezinden başlayarak Mersin in 50 km batısında yer alan Kumkuyu beldesine kadar olan sahil şerididir. Her bir kıyı koruma yapı tipi ayrı başlık altında mevcut dalga verilerine göre yapının yeri ve önemi göz önünde bulundurularak bazı kabuller altında irdelenmiştir. Literatürdeki hesap kriterleri esas alınarak mevcut kıyı koruma yapılarının kıyı üzerindeki olumlu ve olumsuz etkileri sunulmuştur. Yapılan incelemeler ve gözlemler sonucu kıyı koruma yapı tiplerinin tamamına yakınının ortak sorununun filtre tabakasının bulunmayışı olduğu tespit edilmiştir. Buna bağlı olarak yapıların ilerde stabilite sorunu yaşayabileceği söylenebilir. Ayrıca Kumkuyu yat limanı dalgakıranı için boyut ve kaplama tabakası kaya ağırlıkları analizi yapılarak proje değerleriyle karşılaştırılmıştır. Anahtar Kelimeler: Kıyı koruma yapısı, Dalgakıran, Kıyı duvarı, Mahmuz ve iskele, Mersin sahili I

4 ABSTRACT MSc THESIS INVESTIGATION OF COASTAL DEFENCE STRUCTURES IN MERSİN REGION Cem DURMUŞ DEPARTMENT OF CIVIL ENGINEERING INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF ÇUKUROVA Supervisor : Assist. Prof. Dr. Hatice ÇAĞATAY Year : 2007 Pages : 90 Jury : Assist. Prof. Dr. Hatice ÇAĞATAY Assist. Prof. Dr. Mustafa MAMAK Assist. Prof. Dr. Zeliha SELEK Due to significant contributions both navigation and tourism point of view to the economy of countries, coastal regions must be protected well. Destruction of the coasts by waves may be reduced to minimum by selecting convenient types, location, dimension and construction materials of the coastal defence structures. In this study, different types of coastal defence structures such as rubble mound seawalls, groynes, jetties, breakwaters and marines were examined functionality, design and stability point of view. Coastline from centre of Mersin to the Kumkuyu located at 50 km west of Mersin was taken as research area. Each of coastal defence structure types was examined separately according to measured wave data by considering location and importance of the structures under some assumptions. According to evaluation criteria in literature, positive and negative effects of the existing coastal defence structures on coast were presented. As a result of investigation and observation, common problem was determined as the absence of filter layer at the most of the different types of coastal defence structures. Therefore, it can cause stability problem on structures in future. Furthermore, breakwater s dimensions and rock weight of revetment layer were analyzed for breakwater of Kumkuyu yacht marine; results were compared with project values. Key Words : Coastal defence structure, Breakwater, Seawall, Groyne and jetty, Mersin coast II

5 TEŞEKKÜR Öncelikle tezim süresince beni yönlendirip akademik destek veren hocam Hatice Çağatay a, Yüksek Lisans yaptığım sürece daima arkamda olan aileme, konu ile ilgili kaynak bulmamda yardımcı olan Selahattin Kocaman a, dalga ile ilgili verileri sağlayan Demiryolları, Limanlar, Hava Meydanları personeline teşekkürü bir borç bilirim. III

6 İÇİNDEKİLER SAYFA ÖZ...I ABSTRACT...II TEŞEKKÜR...III İÇİNDEKİLER...IV ŞEKİLLER DİZİNİ...VI TABLOLAR DİZİN...VIII 1 GİRİŞ ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR KIYI KORUMA YAPILARI Giriş Kıyıya Dik Yapılar Mahmuzlar İskeleler Kıyıya Dik Yapıların Kıyıya Olan Etkisi Kıyıya Dik Yapıların Faydaları Kıyıya Paralel Yapılar Kıyı Duvarları Kıyı Duvarlarının Tipleri Ve Kullanımları Dik Yüzeyli Kıyı Duvarları Karışık Yüzeyli ve Basamaklı Kıyı Duvarları Eğrisel Yüzeyli Kıyı Duvarı Kıyı Duvarlarının Kıyıya Etkisi Kıyı Duvarının Faydaları Kaplamalar Açık Deniz Dalgakıranları Tekil Açık Deniz Dalgakıranı Parçalı Açık Deniz Dalgakıranları Batık Açık Deniz Dalgakıranları Açık Deniz Dalgakıranlarının Kıyıya Etkisi...26 IV

7 3.4.5 Açık Deniz Dalgakıranlarının Faydaları DALGA MEKANİĞİ Giriş Temel Dalga Parametreleri Dalga Profili(ŋ) Dalga Boyu (L) Dalga Yayılma Hızı ( c ) Sığ Suda Dalga Hareketlerinde Meydana Gelen Değişmeler Sapma Sığlaşma Yansıma Dönme Kırılma Dalga Tırmanma Yüksekliği TAŞ DOLGU DALGAKIRAN TASARIMI Giriş Üstten Aşma Oranının Hesabı Taş Dolgu Dalgakıranında Stabilite Koruyucu Tabaka Kalınlığı ve Kullanılacak Taş Sayısı Dalgakıran Kret Genişliği ARAŞTIRMA BULGULARI Çalışma Bölgesi Dalga İklimi Taş Dolgu Kıyı Duvarı Mahmuzlar İskeleler Dalgakıranlar SONUÇLAR VE ÖNERİLER...68 KAYNAKLAR...70 ÖZGEÇMİŞ...73 EKLER...74 V

8 ŞEKİLLER DİZİNİ SAYFA Şekil 3.1 Kıyı Koruma Yapılarının Sınıflandırılması...4 Şekil 3.2 Mahmuzun Kıyıya Etkisi...5 Şekil 3.3 Mahmuzun Boyutlarının Tanımlanması...6 Şekil 3.4 Mahmuzlardan Orjinal Kıyı Çizgisine Geçiş...7 Şekil 3.5 Mahmuzlar Arasındaki Mesafenin Tayini...8 Şekil 3.6 Mahmuz Tipleri...8 Şekil 3.7 İskele Fotoğrafı...9 Şekil 3.8 Nehirlerin Kıyıdaki Sediment Miktarına Etkisi...11 Şekil 3.9 Kıyı Duvarı...13 Şekil 3.10 Kıyı Duvarı Tasarımları...14 Şekil 3.11 Fırtına Zamanı Kıyı Duvarı Önünde Oyulma...15 Şekil 3.12 Dik Yüzeyli Kıyı Duvarı...16 Şekil 3.13 Basamaklı Kıyı Duvarı...17 Şekil 3.14 Eğrisel Yüzlü Kıyı Duvarı...17 Şekil 3.15 Kıyı Duvarının Kıyıya Etkisi...18 Şekil 3.16 Kaplama Kesiti...20 Şekil 3.17 Açık Deniz Dalgakıran Tipleri...21 Şekil 3.18 Tekil Açıkdeniz Dalgakıranının Konumu...22 Şekil 3.19 Parçalı Açık Deniz Dalgakıranı...25 Şekil 3.20 Emler, Sussek Bölgesindeki Datalarla Dalgakıranın Kıyıya Etkisi...27 Şekil 4.1 Sinüzoidal Dalga Karakteristiği...28 Şekil 4.2 Dalga Sapması...32 Şekil 4.3 Gelen Dalgaların Dönmeye Uğraması...34 Şekil 5.1 Taş Dolgu Dalgakıran Kesit Örneği...38 Şekil 5.2 Koruyucu Tabakayı Oluşturan Prefabrik Bloklar...39 Şekil 5.3 Üstten Aşma Debisi İçin Dalgakıran Kesit Taslağı...39 Şekil 5.4 Üstten Aşmama Ve Çok Az Aşma Şartlarında Açık Deniz Tarafından Dalgaya Maruz Dalgakıran Kesiti...43 VI

9 Şekil 5.5 Çok Az Üstten Aşma Şartında Çift Taraflı Dalgaya Maruz Dalgakıran Kesiti...44 Şekil 6.1 Çalışma Bölgesi...47 Şekil 6.2 Dalga Verileri Çalışma Yeri Ortalama Dalga İklimi...48 Şekil 6.3. Hs-Tm İlişkisi...50 Şekil 6.4 Mersin Sahilindeki Kıyı Duvarı...50 Şekil 6.5 Mersin Limanına Komşu Sahil İçin Çökelti Stoku...55 Şekil 6.6 Mersin Limanına Komşu Sahilde Mahmuz Uygulamaları...55 Şekil 6.7 Tömük Deresi Üzerine Yapılmış İskele Uygulaması...57 Şekil 6.8 Arpaç Deresi Üzerine Yapılmış İskele Uygulaması...58 Şekil 6.9 Erdemli Deresi Üzerine Yapılmış İskele Uygulaması...59 Şekil 6.10 Kumkuyu Yat Limanı Vaziyet Planı...61 Şekil 6.11 Ana Dalgakırandan Dönmeye Uğrayan Dalgalar...63 VII

10 TABLOLAR DİZİNİ SAYFA Tablo 3.1 G B ve y B ye Göre Erozyon Oluşabilirlik Şartı...25 Tablo 4.1 Farklı Yüzeyler İçin r Faktörleri...37 Tablo 5.1 A ve B Ampirik Katsayıları...40 Tablo 5.2 Üstten Aşma Debisinin Kıyı Duvarına Etkisi...41 Tablo 5.3 Hudson Formülündeki K D Değerleri...42 Tablo 5.4 Değişik Koruyucu Tabakalar İçin ' K D ve Porozite Değerleri...45 Tablo 6.1 Dalga Yayılımı İçin Seçilmiş Aşırı Dalga Koşulları...49 Tablo 6.2 Dizayn Dalgası Hesabı...62 Tablo 6.3 Koruyucu Tabaka Kaya Ağırlıkları...64 Tablo 6.4 Filtre Tabakası Kaya Ağırlıkları...64 Tablo 6.5 Koruyucu Tabaka Kalınlıkları...65 Tablo 6.6 Dalgakıran Kret Genişlikleri...65 Tablo 6.7 Dalga Tırmanma Yüksekliği...66 VIII

11 1. GİRİŞ Cem DURMUŞ 1. GİRİŞ Üç tarafı denizlerle çevrili olan ülkemizde, kıyıların en iyi şekilde kullanımının hem deniz ulaşımı hem de turizm açısından ülke ekonomisinin büyümesinde oldukça büyük payı olmaktadır. Deniz ulaşımının en ekonomik ulaşım sektörü olması ve ülkemizin transit deniz ulaşım yolları üzerinde bulunması bu payı daha da artırmaktadır. Bu nedenlerden dolayı kıyıların en iyi şekilde korunması ve geliştirilmesi gereklidir. Deniz dalgalarının kıyıya yaptığı tahribat sonucu kıyı çizgisi değişmekte mevcut yapılar ve yollar zarar görmektedir. Kıyıyı bu tahribattan korumak için kıyıya dik (mahmuz) veya paralel (kıyı duvarı) koruyucu yapıların inşa edilmesi kaçınılmaz olmaktadır. Kıyıya uygun yapı tipinin belirlenmesinde kıyı boyu katı madde taşınımı, dalga yönü ile büyüklüğü, kıyının taban malzemesi ve kıyının yapısı önemli rol oynamaktadır. Kıyı koruma yapısının yanlış seçilmesi ters etki yaparak kıyının daha fazla zarar görmesine yol açabilir. Uygun yapı tipinin seçiminde uzun vadede yarar sağlaması temel amaç olmalı ve doğa ile kıyı dengesi üzerindeki etkileri iyi incelenmelidir. Kıyı koruma yapıları projelendirilirken kıyıya ait veriler proje esaslarına uyularak irdelenmelidir. Bu çalışmada kıyı koruma yapılarının tipleri ve kullanım amaçları hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca kıyı koruma yapılarından taş dolgu dalgakıranların boyutlandırılması için dizayn dalga değerlerinin elde edilmesi amacıyla basit dalga mekaniği ve taş dolgu dalgakıranların boyutlandırılma esasları üzerinde durulmuştur. Araştırmanın yapıldığı yer Mersin şehir merkezinde bulunan kıyı şeridinden, Mersin in 50 km batısındaki Kumkuyu beldesine kadar olan bölgedir. Bu bölgede bulunan mahmuz uygulamaları, dere ve nehir ağızlarında inşa edilen iskeleler (jetties), Mersin şehir merkezi sahili boyunca uzayan taş dolgu kıyı duvarı, Mersin limanı, çeşitli sayı ve büyüklükte yat limanları mevcut verilere göre dalga karakteristiği, yapının yeri ve önemi göz önünde bulundurularak incelenmiştir. 1

12 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Cem DURMUŞ 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Birben (1993), hazırladığı yüksek lisans tezinde kıyı korumalarında belirli açıyla gelen dalgalara karşılık yapılacak olan açık deniz dalgakıranlarının konumunu incelemiştir. Bunun için laboratuar ortamında 7 değişik konumda kıyıya paralel seri (iki) açık deniz dalgakıranı oluşturmuş ve bu dalgakırana 30 açıyla yaklaşan dalgalara karşılık dalgakıranın sediment tutma miktarlarını çeşitli karşılaştırmalar yaparak değerlendirmiştir. Boğuşlu ve ark. (2000), Giresun, Trabzon ve Rize illerindeki kıyıda liman, barınak, mahmuz, gibi yapıların yer seçiminde ve projelendirilmesinde gerekli özenin gösterilmeyişi, kıyı şeridinden inşaatlar için kum çakıl çekilmesi, çarpık yapılaşmalar gibi etkilerin kıyı çizgisindeki değişimlerini incelemişler ve bu konuda çözüm önerileri getirmişlerdir. Ayrıca getirilen çözüm önerilerinin benzer tipte değişiklik gösteren kıyılara da uygulanabilmesini amaçlamışlardır. Günbak ve ark. (2000), dalganın kırılması halinde dalgakıran koruyucu tabakalarında çok büyük ağırlıklı taş elemanların kullanılmasının ekonomik ve çevresel olarak uygun olmadığından, bunun yerine kullanılan beton eleman olan tetrapodların, yerleştirilme şekline göre dalgakıranın stabilitesini incelemişlerdir. Kırılan dalga şartlarında tetrapodların dalgakıranın stabilitesini etkilediğini ancak yerleştirme şeklinin stabilite üstünlüğünü arttırmadığını açıklamışlardır. Server (2002), Samsun Trabzon arası kıyı koruma yapılarının performanslarını yapının fonksiyonelliği ve doğaya uyumunu göz önünde bulundurarak incelemiştir. Bölgede yapı yeri seçiminin önemini vurgulamış ve esnek, geçirgen, kıyıya dik yapıların uygulanabileceğini önermiştir. Süme ve Karasu (2002), Karadeniz duble otoyol kapsamında sahilin korunması amacıyla inşa edilen (T) mahmuzların kumsal oluşumuna olan katkılarını, sahilin ve denizaltı topografyasının değişimine olumlu ya da olumsuz yöndeki etkilerini incelemiştir. T mahmuzlardaki sediment birikimi tespit edilmiş ve mahmuzlar arası mesafe, mahmuz kotu ile yeri hakkında öneriler sunmuşlardır. 2

13 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Cem DURMUŞ Yüksel ve Önsoy (2002), Karadeniz sahil otoyolunda yapılmış olan yol ve kıyı koruma yapılarının gözlem altına alınmak suretiyle kıyı hidrodinamik dengesi üzerindeki etkisini belli bir zaman aralıklarında inceleyerek aynı amaçla daha önce projelendirilerek uygulamaya konmuş olan benzer yapılarla karşılaştırarak bunların avantaj ve dezavantajlarını gözden geçirmişlerdir. Kıyı koruma yapılarının proje esas ve kriterlerine uygun tecrübeli ve uzman kişilerce yapılmaları durumunda kıyı hidrodinamik dengesinin korunmasında olumlu katkı yapacağı konusunda genel bir görüş bildirmişlerdir. Yüksel ve ark. (2002), dalgakıran yüzeyinin 1:1,5 eğimli olması halinde düzenli dalga koşullarında accropodun farklı yerleştirme durumlarında sahip oldukları stabiliteyi araştırmışlardır. Düzenli dalga koşullarında accropod blokların düzensiz yerleşiminin düzenli yerleşimine göre daha stabil olduğunu, düzensiz yerleştirmede dalga etkisinde blokların dönerek düzensiz görünüm aldığını ve birbirlerine klasik davranışta olduğu gibi kilitlendiğini belirtmişlerdir. Taş (2006), Ummandaki Sohar dalgakıranlarında, dalgakıranın koruyucu tabakasındaki coreloc ve kaya kaplama uygulamasını dalgakıranın stabilitesini göz önünde tutarak ekonomik analizini yapmış ve coreloc uygulamasının daha fizibil olduğunu belirtmiştir. 3

14 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ 3. KIYI KORUMA YAPILARI 3.1 Giriş Kıyı koruma yapıları şekillerine ve kullanım amaçlarına göre genel olarak Şekil 3.1 deki gibi sınıflandırılabilir. Bu çalışmada sabit kıyı koruma yapıları incelenmiştir. Kıyı Koruma Yapıları Sabit Yapılar Hareketli Yapılar Kıyıya Dik Yapılar Mahmuzlar İskeleler Kıyıya Paralel Yapılar Kıyı Duvarları Kaplamalar Açık Deniz Dalgakıranları Gelişkin Açık Deniz Dalgakıranı Batık Açık Deniz Dalgakıranı Hidrolik Tarama ve Pompaj Suni Yüzen Kum Dalgakıran Taşıma Şekil 3.1 Kıyı Koruma Yapılarının Sınıflandırılması 3.2 Kıyıya Dik Yapılar Mahmuzlar ve iskeleler kıyıdan denize doğru, kıyıyla dik açı yapacak şekilde uzanan kıyı koruma yapılarındandır. Mahmuzlar, iskelelere göre daha kısa, küçük ve seri şekilde inşa edilerek surf bölgesinin içlerine kadar uzanır. İskeleler ise mahmuzların tersine tekil olarak, mahmuzlara oranla daha büyük ve uzun, ayrıca surf bölgesinin ilerisine kadar uzanan kıyıya dik, kıyı koruma yapılarıdır. Kıyıya dik yapılar, kıyıyı kıyıboyu akımını ve sediment hareketini kontrol altına almak için yapılırlar. 4

15 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ Mahmuzların sediment hareketini azaltıp kumsal oluşturmak öncelikli görevi olmasına karşın, iskelelerin sediment hareketini durdurup yukarı kıyıda kumul birikmesini sağlamak öncelikli görevi değildir. İskelelerin öncelikli hedefi ağız kısmına yapıldığı ulaşım kanalı, liman ağzı gibi yerlere kumun girmesini engelleyip sığlaşmayı önlemektir. İskele ve mahmuzların kıyı üzerindeki ortak etkileri kıyı boyu sediment taşınımını ve sediment hareketini kontrol etmektir. Bu tip yapılar yukarı kıyıda sediment tutarken aşağı kıyıda erozyona sebep olmaktadırlar Mahmuzlar Mahmuzlar da kıyı duvarları gibi geleneksel ve kıyı mühendisliği açısından çok eskiden beri kullanılan kıyı koruma yapılarındandır. Mahmuzlar kıyı çizgisi üzerinde, kıyı çizgisini sahil boyunca olan kıyı boyu akıntısının etkisinden korumak için yapılan yapılardır. Genellikle açık denize doğru kıyıya dik bir şekilde yapılırlar. Şekil 3.2 de görüldüğü gibi mahmuzlar yukarı kıyı tarafında kumulun birikmesine, aşağı kıyı tarafında da erozyona sebep olur. Şekil 3.2 Mahmuzun Kıyıya Etkisi 5

16 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ Mahmuzların yapılım amacı kumsal görünüşünün korunmasıdır. Bunun anlamı mahmuzlar çok yüksek ve de çok uzun olmamalıdır. Mahmuzların boyutları; uzunluğu, yüksekliği, biçimi, yapıldığı malzeme, mahmuzlar arası mesafe mahmuzların kıyıya etkisi bakımından çok önemlidir. Mahmuzlar her mahmuzun kıyıboyu akıntısından kaynaklanan sediment hareketiyle, sedimenti tutması düşünülerek dizayn edilirler. Mahmuzlar kara tarafında kumsalın başladığı yerden deniz tarafında surf bölgesine doğru uzanır. Özellikle fırtına ve kış rejimi için mahmuzların kara tarafında kumsalın bittiği yere kadar uzatılması önemlidir. Mahmuzların yüksekliği konusunda Carter (1988) kumsalın kotunun 0.3 m ila 0.50m üzerinde olmalı diye görüş bildirmiştir. Şekil 3.3 de görüldüğü gibi genel olarak kumsalın yaz profilinin en üst kotunun üzerinde yapılmaktadır. Mahmuzlar arası mesafe S g Şekil 3.3 Mahmuzun Boyutlarının Tanımlanması 6

17 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ USACE (1984), mahmuzların uzunluğu hakkında; 3 m su derinliğine kadar uzatılırsa % 100, 1.2 m-3 m derinliğe kadar uzatılırsa % 75, 1.2 m su derinliğinden daha az su derinliğine kadar uzağa yapılırsa % 50 sediment kaybını engelleyebileceğini göstermiştir. Genel olarak mahmuzlar surf bölgesinin % ı kadar denize doğru uzatılmaktadır. Mahmuzların tekil olarak inşa edilmesinin yerine seri halde yapılması aşağı kıyı erozyonunu düzeltebilir. Şekil 3.4 de görüldüğü gibi birden fazla mahmuz kumsal boyunca denize doğru uzayabilir. Bu şekilde yapılan mahmuzlar erozyonun en son mahmuzda oluşmasını engeller. Şekil 3.4 Mahmuzlardan Orjinal Kıyı Çizgisine Geçiş Mahmuzlar arası mesafe seçilirken ideal olan; bir mahmuzun yukarı kıyıda tutabildiği sedimentin yığıldığı mesafe kadar uzaklığa diğer mahmuzun yapılmasıdır (French, 2001). Böylece dalganın geliş açısı küçülür. Bu da kıyıboyu akıntısının azalmasına sebep olur. Şekil 3.5 de mahmuzlar arası mesafe için Komar (1998) mahmuzların uzunluğunun 4 katı mesafede (S g =4L g ) olmasını, USACE (1992) de 2-3 katı mesafede (S g =2-3 L g ) olmasını önermiştir. Bu oranlarda dalga geliş açısı, su derinliği, kumsalın yapısı ve sediment dane çapı da önemlidir. Örneğin kumsal olan bir kıyıda S g =4L g olması önerilmişken, bu oranın çakıllı bir kıyıda S g = 2L g olması gerektiği görülmüştür. 7

18 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ Şekil 3.5 Mahmuzlar Arasındaki Mesafenin Tayini Mahmuzlar, yapıldıkları bölgede mevcut olan uygun malzeme göz önüne alınarak ağaçtan, betondan, çelikten yada kayadan inşa edilebilirler. Ayrıca mahmuzlar ihtiyaca göre bazı değişiklikler ile daha verimli kullanılabilmesi için geliştirilebilirler. Şekil 3.6 da farklı geometrilere ait mahmuz tipleri gösterilmiştir. Şekil 3.6 Mahmuz Tipleri İskeleler İskeleler genellikle denizcilik ulaşım kanallarının içerisine, deniz göllerinin ve akarsuların ağız kısmına kumul dolmasını engellemek ve dalga etkisinden gemi ve 8

19 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ tekneleri korumak için genellikle kayadan yapılan kıyıya dik kıyı koruma yapılarıdır. Şekil 3.7 de bir iskele fotoğrafı görülmektedir. İskeleler Birikme Şekil 3.7 İskele Fotoğrafı İskeleler mahmuzlara göre kıyıboyu akımını tamamen durduran, daha geniş, büyük ve genellikle surf bölgesinin ilerisine doğru uzayan bir yapıdadır. Kıyıboyu akımını tamamen durdurduğu için kıyıya çok büyük etkileri vardır. İskele tasarımdaki temel ilke, ağız kısmından kumun girmesini engellemektir. İskelelerin inşasından sonra aşağı kıyıda erozyon, yukarı kıyıda kum tutma kapasitesi artabilir. Bu da ağız kısmında sığlaşmaya sebep olabilir. Bu yüzden iskelelerin yapılacağı bölgede sediment hareketi ve iskelelerin boyutu çok önemlidir. Mahmuzların aksine iki iskele arasındaki mesafe kadar iskelelerin uzunluğu da önemlidir. Çünkü yapı, denize doğru mahmuzlara oranla çok ilerilere kadar uzanabilmektedir. Bu uzunluk birkaç kilometreyi bulabilmektedir. Bu sebeple iskeleler mahmuzlara oranla derin sudaki dalga etkisinden çok daha fazla etkilenecektir (French, 2001). 9

20 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ İskelelerin ağız kısmından sediment dışında gelen dalgaların girmesinin de bazı olumsuz etkileri olabilir. Ağız kısmından giren dalgalar iskelelerin arasında erozyona karşı korunmamış olan bölgede tahribata sebep olabilir Kıyıya Dik Yapıların Kıyıya Olan Etkisi Mahmuzların niçin çok popüler bir kıyı koruma yapısı olduğu, kıyı koruma yapı tasarımı yapan araştırmacılar tarafından düşünülmüştür. Bunun nedeni mahmuzların kumsalda en iyi sediment tutan yapı olmasından kaynaklanmaktadır. Mahmuzlar hakkında edinilen bilgi arttıkça, mahmuzların kıyıya çok büyük etkileri olduğu artık daha iyi görülebilir. Mahmuzlar ve iskeleler inşa edildikleri kıyıda belli bir açı ile gelen dalgalardan dolayı oluşan kıyıboyu akımını ve kıyıboyu akımından oluşan sediment hareketini ya tamamen ya da belli oranda keserler. Böylece kıyıboyu akımı, yapının kullanım amacına göre ihtiyacı karşılayabilmesi için kontrol altına alınabilir. Yukarı kıyıda birikme ve aşağı kıyıda erozyon meydana gelir. Bunun miktarı mahmuzların ve iskelelerin yeri, mahmuzlar arası mesafe, kumsalın yapısı gibi birçok değişkene bağlı olarak değişebilir. İskeleler nehirlere ağız yapısı olarak da inşa edilebilir. Nehirler kıyıdaki sediment miktarına önemli etkide bulunur (Şekil 3.8). Bunu kontrol altına almak için yapılan iskelelerin uzunluğu ve arasındaki genişlikte önemlidir. Böylelikle ağız kısmında sığlaşma engellenip, aşağı kıyıda erozyon azaltılabilir. Seri halde inşa edilen mahmuzlar göz önüne alındığında ise mahmuzların aralığı nedeniyle kıyıya dik (rip) akıntı oluşup sediment kaybı meydana gelebilir. Bunun için mahmuzlar arası mesafeye tasarım sırasında dikkat etmek gerekir. Ya da mahmuzlar T kafa ya da balık kuyruğu şeklide uygulanarak bu etkinin önüne geçilir. Böylece rip akımından ve etkilerinden kıyı profili korunmuş olur. 10

21 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ Şekil 3.8 Nehirlerin Kıyıdaki Sediment Miktarına Etkisi Kıyıya Dik Yapıların Faydaları Kıyı koruma yapılarından kıyıya dik yapıların faydaları aşağıdaki gibi özetlenebilir: Kumsalın gelişmesi sağlanarak kumsalın iç bölgesi daha korunaklı hale gelir. Daha gelişkin kumsallardan yararlanmanın konforu sağlanır. Limanlar ve limanların giriş kısmı korunur. Kıyılar dalgaların dinamik etkilerinden korunur. 3.3 Kıyıya Paralel Yapılar Kıyı Duvarları Kıyı duvarları çok yaygın bir şekilde kullanılan kıyı koruma yapılarıdır ve genellikle halk tarafından en anlaşılır olanıdır. Çünkü Şekil 3.9 da görüldüğü gibi, bu yapılar kara ile deniz arasında bir bariyer gibidir. Kıyı duvarları sahilin üst kısmını 11

22 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ dalga hareketine karşı meydana gelecek taşkınlardan korumak amacıyla yapılmaktadır. Kıyı duvarlarının tarihine bakılacak olursa, bu yapıların gelişim süreci içerisinde oldukları görülecektir. Önceleri kıyı duvarları karayı dalgalardan dolayı oluşan taşkınlardan korumak için yapılırdı; bunun için taşkın engelleme kıyıyı erozyondan korumaktan çok daha önemliydi. Kıyıların gelişmesi ile birlikte, kıyı erozyonunu ve yapıların altını oymayı önleyecek önemli yapıların dizayn edilmesi gereklilik haline geldi. Kıyı dinamiklerinin dalga, gel git ve rüzgârda önemli değişiklikler verdiği görülmüştür. Bu dinamik sürecin anlamı kıyının devamlı değişken oluşudur. Kıyı duvarları sağlam, statik ve inşa edildikten sonra kıyı çizgisinde pozisyonunu koruyan yapılardır. Sahil üzerindeki kıyı duvarının bittiği yerde; kıyı doğal duruma karşılık vermede serbest kalacaktır. Kıyının bir kısmı korunduğunda, korunmayan kıyı çizgisi denizden karaya çekilerek hareket edecektir. Kıyı çizgisinin korunmasında birçok sorun yaratmasına rağmen kıyı duvarları, kıyı korumada önünde bulunduğu önemli bölge açısından çok gerekli bir rol oynar. Bunlardan başka kumsalların azalması, yapım için gerekli yüksek maliyetler ve sediment etkisi de başlıca problemlerdir. Bu problemlere rağmen, kıyı duvarları yapılmaya devam etmektedir. Korunması gereken alanı korumadaki fayda, bu problemlerden doğan zararlardan daha fazladır. Önemli olan kıyı duvarlarını geliştirerek bu yapılardan dolayı meydana gelecek olumsuzlukları azaltıp, faydalarını arttırmaya çalışmaktır. 12

23 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ Kıyı Duvarı Gelen Dalga Korunmuş Kıyı Şekil 3.9 Kıyı Duvarı Kıyı Duvarlarının Tipleri Ve Kullanımları Kıyı duvarları kıyının erozyonunu önleyecek, dalga etkisine karşı koyabilecek biçimde tasarlanır. Bu yüzden dalganın etkisine göre kıyı duvarı tasarımı yapılır. Kıyı duvarlarının tasarımında birçok araştırmacı belirgin dalga yüksekliğinin (H s ) önemli olduğunu söylemektedir. Belirgin dalga yüksekliği, seçilen deniz bölgesinin dalga ölçümleri sayesinde yüksekliğine göre büyükten küçüğe doğru sıralanan dalgaların en yüksek ilk üçünün ortalaması alınarak bulunur. Ölçümler sonucu bulunan dalga periyodu, dalga yüksekliği ve dalga yaklaşım açısı kıyı duvarını boyutlandırmada gerekli olan parametrelerdir (Dean ve Dalrymple, 2001). Hâkim dalganın enerjisinin büyüklüğüne göre değişik kıyı duvar tasarımlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Şekil 3.10 da görüldüğü gibi bu sıralama az enerjide toprak seddeden, çok enerjide beton duvara doğru sıralanacaktır. Bir kıyı duvarının doğrudan doğruya yüksek dalga hareketine dayanacak güçe ihtiyacı vardır. Bu yüzden sık sık sağlam ve düz kaya tahkimatıyla güçlendirilir. Tam tersi olarak da duvarın önü büyük bir kumsal veya bataklıksa daha az dalga enerjisine maruz kalınacağından güçlü bir kıyı duvarına ihtiyaç duyulmayacaktır. 13

24 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ Şekil 3.10 Kıyı Duvarı Tasarımları (French, 2001) Kıyı duvarları konusunda tartışılan sorunlardan birisi de kıyı duvarının stabilitesidir. Kıyı duvarlarından dolayı yansıyan dalgaların gelen dalgalarla kesişip, yükselmesi sonucunda duvarın önündeki sediment oyulmaya başlayacaktır. Şekil 3.11 de görüldüğü gibi, özellikle oyulma fırtına zamanı daha da belirgin olarak gözlemlenecektir. Bu oyulma kıyı duvarının stabilitesini azaltmaktadır. Buna karşılık kıyı duvarlarının stabilitesini korumak için derin temellere ihtiyaç duyulur. Ayrıca duvarın önüne topuk kısmından duvara doğru eğimli döşenecek düzensiz veya birbirine geçmeli kaplama ile topuk kısmına koyulacak kayalar temeli oyulma sorununa karşı koruyacaktır. Düz olmayan yüzey dalga enerjisini gelişi güzel yönlerde yansıtarak ve bir kısmını da emerek tüm dalga enerjisini kumsalda odaklaştırmayacaktır. Böylece dalgalar duvardan daha az yansıyacak ve dalga enerjisi dağıtılacaktır. Yapının bütünlüğü sık sık kafa yapısı ile sağlanır. Yansıtma yapıları kıyı duvarının tepe kısımlarının en önemli geliştirilmiş elemanlarından birisidir. Çünkü gelen dalgalar, yapının yansıtıcı kısmı sayesinde yansıtılarak kıyıya paralel akımların azaltılmasına yardımcı olmaktadır. Bu yapıya paralel akımların azaltılması ile duvarın bittiği yerde oyulmalar daha da azalmaktadır. Ayrıca gelen dalgaların üstten 14

25 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ aşmasını engellemek ile yapının arkasında önemli miktarda dolgunun kaldırılabilmesine engel olmakta ve yapının zayıflamasına karşı yapıyı korumaktadır. Şekil 3.11 Fırtına Zamanı Kıyı Duvarı Önünde Oyulma (Dean ve Dalrymple,2001) incelenecektir. Bu bilgiler ışığında bazı kıyı duvarı tipleri ayrı başlıklar altında Dik Yüzeyli Kıyı Duvarları Dik yüzeyli kıyı duvarları, Şekil 3.12 de görüldüğü gibi duvarın denize bakan yüzeyinin dik veya hafif meyilli olan kıyı duvarı tiplerindendir. Önemli eksiklerinden birisi gelen dalgaların enerjisinin kaybolmadan yansımasına, böylelikle de gelen ve yansıyan dalganın birleşerek duvarın önünde oyulmalara diğer kıyı duvarı tiplerinden daha fazla sebep olmasıdır. Bunun dışında gelen dalga, enerjisini kaybetmediği için duvarın üstünden aşma ihtimaliyle duvarın stabilitesini bozması olasıdır. Bu sorunlardan kurtulmak için yapının önüne konulan taş dolgu, sorunun aşılmasına yardımcı olacaktır. Bu tip kıyı duvarlarının dizaynına dikkat edilmelidir. Çünkü yapıda oluşabilecek hasarlar yüksek maliyet doğurmaktadır. 15

26 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ Şekil 3.12 Dik Yüzeyli Kıyı Duvarı Karışık Yüzeyli ve Basamaklı Kıyı Duvarları Karışık yüzeyli ve basamaklı kıyı duvarları, duvarın denize bakan yüzeyinin belirli bir eğim ile oluşturulduğu bir kıyı duvarı tipidir. Büyük dalga kuvvetlerine karşı düz yüzeyli kıyı duvarından daha dayanıklıdır. Bu eğimli yüzey taş dolgu, kaplama veya Şekil 3.13 deki gibi enerji kırıcı basamaklardan oluşturulabilir. Eğimli yüzeyin yapısı dalganın enerjisinin artışına göre kaplamadan enerji kırıcı basamaklara göre artacaktır. Bu yapının stabilitesi temelleri yerin derinliklerine uzanan kazıklar ile arttırılabilir. Duvarın üst kısmı beton kaplama ile yürüyüş yolu şeklinde kullanılabilir. Ayrıca bu üst kısımdaki beton kaplama dalgaların üstten aşması halinde yapıya gelecek zararı azaltacaktır. Bu duvar tipinde de temel kısmı kaya ile korunabilir. Yapıda meydana gelebilecek hasarlarda tamirleri daha kolaydır Eğrisel Yüzeyli Kıyı Duvarı Eğrisel yüzeyli kıyı duvarları, gelen dalganın dairesel yüzey sayesinde yansıtılmasıyla kıyıyı korumayı amaçlayarak yapılan yapılardır. Çok şiddetli dalga şartlarında kıyıyı diğer kıyı duvarı tiplerinden daha iyi korurlar. Şekil 3.14 de görüldüğü gibi bu duvar tipi sadece yansıtıcı kısım şeklinde olabileceği gibi eğik yüzeyli kıyı duvarının kafa kısmında da kullanılabilir. Gelen dalgayı yansıtmasından dolayı çok büyük bir basınca maruz kaldığından, taşıma gücünü aşan bu basıncı karşılamak için derin temeller ile güçlendirilir. Bu temelleri korumak için diğer kıyı duvarlarında olduğu gibi kaya tahkimatı da kullanılabilir. 16

27 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ Şekil 3.13 Basamaklı Kıyı Duvarı Şekil 3.14 Eğrisel Yüzlü Kıyı Duvarı 17

28 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ Kıyı Duvarlarının Kıyıya Etkisi Kıyı duvarlarının inşaatı erozyon problemine çözüm getirmekte ama erozyon sebeplerini ortadan kaldırmamaktadır. Kıyı duvarlarının etkilerine bakıldığında önemli olan sorunlar, koruma yapısı inşa edilirken ve inşa edildikten sonra ortaya çıkmaktadır. Birçok araştırmacı duvarın önündeki kumsala odaklanarak bu sorunu gidermeye çalışmışlardır. Kıyı duvarlarının etkisi duvarın önünde, sonunda, arkasında, sediment hareketinde ve ekolojide oluşmaktadır. Yani, tüm bu bölgeler kıyı duvarının etkisinde kalmaktadır. Bütün bunlara karşılık kıyı duvarları, bulundukları bölgeyi olumsuz yönde değiştirmektedir. Bunun sonucunda kıyı duvarlarının olumlu yönde geliştirilmesi sağlanmalıdır. Kıyı duvarlarının kıyıya olan etkilerine bakıldığında, Şekil 3.15 deki gibi çoğu kez kıyı duvarının uç kısmı olarak bilinen kıyı duvarının sonunda erozyonun arttığı gözlemlenmektedir. Grig s ve Tait (1988,1989), yansıyan dalgaların kıyı duvarına paralel bir şekilde 30 m boyunca ilerlediklerine dikkat çekmiştir. Gelen dalga ile yansıyan dalganın birleşmesi ile bunun büyük bir oyulmaya sebep olduğu anlaşılmıştır. Şekil 3.15 Kıyı Duvarının Kıyıya Etkisi 18

29 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ Mc Dougal ve ark. (1987), düz yüzeyli kıyı duvarlarının, duvarın sonunda, aşağı kıyı akıntısına en fazla sebep olan kıyı duvarı tipi olduğunu belirtmişlerdir. Aşağı kıyı akıntısında ve uç oyulmalarda dalganın periyodu ve yüksekliğinin yanı sıra duvarın uzunluğunun da etkisi olduğu bilinmektedir. Aynı araştırmacılar aşağı kıyı akıntısı ve uç oyulma etkilerinin % 70 oranında duvarın uzunluğuyla ve şiddetiyle ilişkili olduğunu da belirtmiştir. Uç oyulmayı azaltacak düzenlemelerin de kıyı duvarlarının geliştirilmesi için önemli bir rolü ve hızlandırıcı etkisi olmaktadır Kıyı Duvarının Faydaları Kıyı duvarları, bazı olumsuz etkilerine ve yoruma açık faydalarına rağmen tasarımlarıyla gelişen ve uygulanan kıyıya paralel kıyı koruma yapılarıdır. Kıyı duvarlarının yapılış amacına uygun olarak faydalarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz. Kıyının erozyon etkisine karşı korunması. Kıyının taşkınlara karşı güvenliğinin arttırılması. Kara ile deniz arasında bariyer görevi görerek o bölgedeki yaşam alanlarının korunması. Uç oyulmayla meydana gelebilecek olumsuz etkilerine rağmen korunması daha önemli olan bölgenin korunması Kaplamalar Kaplamalar kıyıya paralel, kıyı erozyonunu önlemek için yapılmış yapılardır. Bu yapılar, kumul veya sarp kısımların alt kısmından üst kısmına kadar belirli bir eğim ile kaya, asfalt, beton bloklar gibi malzemeler kullanılarak kaplama yapılması suretiyle oluşturulur. Bu yapıların amacı, dalgaların kırılması ile tırmanması aşamasında, dalga enerjisini azaltmak ve kıyıda sonlandırmaktır. Şekil 3.16 da tipik bir kaplama kesiti görülmektedir. 19

30 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ Şekil 3.16 Kaplama Kesiti Taş kaplamanın dizaynı, iki veya daha fazla sıradan oluşan taşların dalga hareketine karşı stabilitesinin korunarak üst üste dizilmesiyle yapılır. Taş boyutları büyükten küçüğe göre aşağıdan yukarıya doğru dizilmeli ve küçük olan taşlar altındaki taşların aralarındaki boşluklardan geçemeyecek boyutta olmalıdır. Kaplamaların dizaynında, yapının üst kotu aşırı yüksek dalgaların üzerinden aşamayacağı yükseklikte, alt kotu ise temel kısmının oyulmaya maruz kalamayacağı derinlikte olmalıdır. Tasarımda önemli bir kaygı da erozyon gelişimiyle ilgilidir. Eğer dizayn dalga yüksekliği, yapının önündeki derinlik ile sınırlıysa zamanla yapının önündeki su derinliğinin artmasıyla dalga yüksekliği de büyüyecektir. Bu zorunluluk göz önüne alınarak tasarımın yapılması gerekmektedir. Fırtına zamanlarında, dalga boyu büyüyüp yapının önünü oyacağından ve bu nedenle de yapının önündeki su derinliği artacağından dolayı yapıyı bu etkilere karışı korumak gerekecektir. Bunun için yapının önündeki kumun akışını engellemek maksadıyla, yapının topuk kısmı kaya yığınları ile güçlendirip kaplanmalı ve ileriye doğru uzatılarak topuk kısmının oyulmasının önüne geçilmelidir. Kıyı kaplamaların çevreye etkileri de kıyı duvarlarının etkileri gibidir. Bu yüzden kaplamaların çevreye etkisi düşünülürken, kıyı duvarlarının çevreye etkileri temel alınıp geliştirilebilir. 20

31 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ 3.4 Açık Deniz Dalgakıranları Bir açık deniz dalgakıranı kıyıya paralel bir şekilde genelde kayaların birleşiminden oluşur ve kıyının açığından gelen dalganın enerjisini azaltması için yapılır. Tipik açık deniz dalgakıranları kıyı çizgisinden denize doğru dalganın kırıldığı çizgi üzerine paralel inşa edilirler. Azalan dalga enerjisi nedeniyle kıyı erozyonu azalır; yüzücülerin, teknelerin güvenliği sağlanır ve kumsal daha korunaklı bir yer haline gelir. Açık deniz dalgakıranına gelen dalgalar, dalgakıranın uç kısmında dönmeye uğrar. Böylece gelen dalgalar, dalgakıranın orta merkezine doğru dönerler. Bundan dolayı dalgakıranın arkasında kum birikmeye başlar. Açık deniz dalgakıranları, yapıldığı kıyı üzerinde şiddetli kıyı boyu akımına, kıyı boyu akımı da sediment taşınımına ve erozyona yol açar. Dalgakıranla doğal kıyı arasındaki etkileşim derecesi belirlenen dalgakıran kret üst kotu, uzunluğu ve kıyıdan olan uzaklığıyla değişebilir. Kıyı ve dalgakıran arası etkileşimle bazı açık deniz dalgakıranları kıyı besleme projeleri ile birlikte kumu tutmayı amaçlar, bazıları da dalgakıran arkasından kumun engellenmeden geçmesini sağlar. Şekil 3.17 de açık deniz dalgakıran tipleri görülmektedir. Şekil 3.17 Açık Deniz Dalgakıran Tipleri 21

32 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ Açık deniz dalgakıranları, bazen parçalı bir şekilde tek bir uzun açık deniz dalgakıranı yerine kullanılabilir. Parçalı açık deniz dalgakıranı daha az malzeme kullanımı nedeniyle maliyet ve dalgakıran parçaları arasındaki boşluklar nedeniyle kıyı ve uzak kıyı arasında suyun değişimine, bazı dalga hareketlerinin yapının arka kısmına geçmesine izin verir. Bu da parçalı açık deniz dalgakıranının kullanılacağı kıyı için bir avantajdır. Açık deniz dalgakıranları batık, yarı batık veya gelişkin (batık olmayan) şeklinde olabilir. Bu çalışmada batık ve gelişkin dalgakıranlar incelenmiştir Tekil Açık Deniz Dalgakıranı Tekil açık deniz dalgakıranı kıyıdan uzakta ve kıyı çizgisine paralel şekilde bulunur. Yapı kıyı boyundaki sediment taşınımını; yapının arkasından yansıyan dalgaları ve yansımadan oluşan dalgaları kanalize ederek kıyıya etkide bulunur. Kıyı dalgakıranın arkasından denize doğru gelişmeye başlar. Eğer bu gelişme dalgakırana kadar ulaşırsa kıyı tombolo görünümü alır. Dalgakıran arkasında oluşabilecek sediment miktarına, basit dönme analizinden karar verilebilir. Normal dalga katarları için dalgakıran arkasındaki dalga sahası, dalgakıranın burun kısmından dönmeye uğrayan yarı dairesel dalgaların şeklini alır. Şekil 3.18 de dalgakıranın boyu ve kıyıya olan konumu belirtilmiştir. y b y s y B Şekil 3.18 Tekil Açıkdeniz Dalgakıranının Konumu 22

33 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ Bir dalgakıranın arkasında kumul birikmesi için; L y < B B 2 (3.1) y B : Kıyı çizgisi ve dalgakıran arasındaki uzaklık, L B : Dalgakıranın boyu (3.1) numaralı ifadede yapı tarafından, gelen dalgalardan dolayı oluşan sediment taşınımının denge durumuna gelmesi şartı görülmektedir. Suh ve Dalrymple (1987), küçük ölçekli laboratuar ortamında y B ve L B arasındaki ilişki ve çökelti durumunu, dalgakıranın açık deniz surf bölgesinde olduğu durumundaki hali için de doğrulamışlardır. Dalgakıranın yeri için açık denizde (y B >y b ) olmalıdır diye görüş bildirmişlerdir. Aynı araştırmacılar başka bir çalışmalarında biriken kumun genliğinin dalgakıran boyu ile ilişkisini aşağıdaki gibi bulmuşlardır. y b y B < olduğu durumda 2 L y y 16 s B = 0. b y (3.2) B y s : Biriken kumun kıyı çizgisinden uzaklığı y b : Surf bölgesinin kıyı çizgisinden uzaklığı Hsu ve Silvester (1990), dalgakıranın arkasında biriken kuma olan uzaklığıyla boyu arasındaki ilişkiyi şöyle vermişlerdir. ( yb ys ) = yb L B LB (3.3) 23

34 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ (3.3) eşitliği (y B -y s )/y B ye göre düzenlenirse aşağıdaki (3.4) eşitliği elde edilir. yb y y B s yb = LB (3.4) (3.4) eşitliğinde (y B- y s )/y B = 1 alınırsa, bu birikmenin oluşmadığı anlamına gelir, y B /L B = 6.09 oranı elde edilir. Yani dalgakıran kıyıdan boyunun 6 katı kadar mesafe ileriye inşa edilirse kıyıda hiçbir değişme görülmeyecektir. Bu durum Inman ve Frauschy (1965) ve Noble (1987) tarafından da kanıtlarla desteklenmiştir. y y s B yb = LB (3.5) (3.5) eşitliğini de Suh ve Dalrymple (1987) de geliştirmiştir. Eşitlikten de anlaşılacağı gibi y B /L B <1 olduğu zaman tombolo meydana gelmektedir Parçalı Açık Deniz Dalgakıranları Parçalı açık deniz dalgakıranları, kıyı çizgisine yakınsa tüm dalgakıranların arkasında tombololar oluşabilir. Şekil 3.19 da kıyı çizgisiyle dalgakıran arasında dengeli bir şekilde oluşmuş olan kumul birikimi görülmektedir. Kıyı çizgisinin biçimi temel dönme teorisiyle önceden bulunabilir. Başka bir alternatif de dalgakıranın kıyıdan belli bir uzaklıkta olmasıyla dalgakıran arkasındaki kum birikimi incelenebilir. Suh ve Dalrymple (1987) parçalı dalgakıranların arasındaki aralığın (G B ) uzunluğunu incelemişlerdir. Küçük aralık yapının arkasında daha az dalga enerjisi geçmesi demektir. Aralığın çok olması da dalgakıranlar arasındaki etkileşimi kaldırır ve her parça tek bir açık deniz dalgakıranı gibi çalışır. Laboratuar ve arazi ölçümleri ile Suh ve Dalrymple (G B.y B / L² B ) oranını bulmuşlardır (G B : dalgakıranlar arası mesafe, y B : dalgakıranın kıyıya uzaklığı, L B : dalgakıranın boyu ). G B.y B / L² B =0.5 24

35 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ değerinde kum birikmesinin olduğu görülmüştür. Eğer L B =2y B olursa G B =L B olacaktır. G B artınca biriken kumun genliği artacaktır. Eğer kumul birikmesi olmaması isteniyorsa G B >L B olmalıdır. Yani dalgakıranlar arası mesafe dalgakıranın boyundan büyük olmalıdır. Şekil 3.19 Parçalı Açık Deniz Dalgakıranı Dalgakıranlar arası mesafe (G B ) artınca daha fazla dalga enerjisi dalgakıranların arkasına geçmeye başlayacaktır. Böylece yapının arkasında kıyı boyu akımı ve sediment hareketi başlayacaktır. USACE (1992) de ideal G B mesafesini 0.25L < G < 0. 66L şeklinde vermiştir. Ayrıca G B nin sebep olduğu kıyı boyu B B B akımı ve erozyonu Tablo 3.1 de özetlemiştir. Tablo 3.1 G B ve y B ye Göre Erozyon Oluşabilirlik Şartı G B <0.8y B Erozyon yok 0.8y B <G B <1.34 y B Erozyon başlangıcı veya erozyon olabilir G B >1.34 y B Erozyon olacaktır Yapılan çalışmalardan da görüldüğü gibi, parçalı açık deniz dalgakıranlarının tasarımı için tüm parametrelerin önemle incelenmesi gerekir. 25

36 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ Batık Açık Deniz Dalgakıranları Açık deniz dalgakıranlarının etkili olabilmesi için gelişkin yani dalgakıranın üst kotunun su yüzeyinin üzerinde olmasına gerek yoktur. Batık açık deniz dalgakıranları, üzerindeki su derinliğinin sığ olması ile dalgaların yansımasına, kırılmasına ve yapının içine türbülansla enerjisinin dağılmasına, en önemlisi de dalga yüksekliğinin azalmasına sebep olmaktadır. Batık açık deniz dalgakıranların bir avantajı da; yapının görünür olmadığından dolayı denizin görüntüsünü bozmamasıdır. Ayrıca deniz yolculuğu ve ulaşımını engellemediği sürece kıyı korumada iyi bir çözümdür. Batık açık deniz dalgakıranlarının en önemli özeliklerinden birisi de rip akımının önüne barikat gibi bir engel oluşturmalarıdır. Bu yüzden kıyıdan birkaç yüz metre açıkta kıyı çizgisine paralel inşa edilirler. Batık açık deniz dalgakıranları boyutlandırılırken de; dalgakıranın üzerindeki su kotunun yüksek olmaması istenir. Bunun sebebi gelen dalganın üzerinden aşmasıyla şiddetli bir kıyı boyu akıntısı oluşturacağı korkusudur. Şiddetli kıyı boyu akıntısıyla dalgakıran ve kıyı arasında, dalgakıranın arkasında birikmiş kumun kaybolduğu görülmüştür. Bu sorunu çözmek için dalgakırandan kıyıya doğru mahmuza benzer çıkıntılar da yapılabilir Açık Deniz Dalgakıranlarının Kıyıya Etkisi Kıyı erozyonuyla mücadelede açık deniz dalgakıranlarının iyi bir rol oynadığı düşüncesi artış göstermesine rağmen, hala yakın kıyı çizgisini korumada ve yapının kendisi ile ilgili kuşkular bulunmaktadır. Açık deniz dalgakıranlarının bulundukları kıyıya bazı etkileri vardır. Yapının arkasında yapıdan kaynaklanan dönme ve kıyıya açılı gelen dalgalar nedeniyle kıyı boyu akıntısı oluşacaktır. Yapının boyu, yüksekliği ve kıyıya olan uzaklığıyla bu kıyı boyu akımı, tombolo görünümlü sediment birikmesine veya biriken sediment ile dalgakıran arasında şiddetli kıyı boyu akıntısı nedeniyle bir kanal oluşumuna neden olacaktır. Dalgakıranın kıyıya olan bu etkilerinin dışında kıyıda dalga etkisinin 26

37 3. KIYI KORUMA YAPILARI Cem DURMUŞ değişimi nedeniyle yapının bulunduğu çevrede Şekil 3.20 deki gibi su seviyesi de değişecektir. Buna ek olarak, dalga etkisinin değişimi yapının çevresindeki bitki ve hayvan habitatında da değişmeler olmasını sağlayacaktır. Şekil 3.20 Emler, Sussek Bölgesindeki Datalarla Dalgakıranın Kıyıya Etkisi (Moody, 1997) Açık Deniz Dalgakıranlarının Faydaları Açık deniz dalgakıranları yapıldıktan sonra bulunduğu bölgeye faydaları kısaca aşağıdaki gibi özetlenebilir. Dalga hareketlerinin kıyıda etkisini azaltmak Sediment ve kumsal oluşumunu arttırmak Kıyısal erozyonu azaltmak Fırtına rejiminde dalganın kıyıya uygulayacağı zararların riskini azaltmak Rip akımından dolayı kumsaldaki sediment kaybını azaltmak Yeni mercan ve resif ekosisteminin oluşumu ve arttırılmasını sağlamak 27

38 4. DALGA MEKANİĞİ Cem DURMUŞ 4. DALGA MEKANİĞİ 4.1 Giriş Kıyı ve liman mühendisliğinin hidrolik açıdan en önemli problemi dalga hareketleri olup, bunların yapılar üzerindeki etkileri kıyı yapılarının projelendirilmesinde önem taşımaktadır. Dalga problemlerinin çözümlerinin, teorik olarak trigonometrik fonksiyonlarda açıklanabilirliği gösterilmiştir. Dalga hareketleri şekil olarak sinüs fonksiyonuna benzediğinden bu tip dalgaya sinüzoidal dalga denilmiştir. Şekil 4.1 de sinüzoidal dalga karakteristikleri görülmektedir. Şekil 4.1 Sinüzoidal Dalga Karakteristiği Şekil 4.1 deki dalga karakteristiğine göre dalga parametreleri aşağıdaki gibi belirtilir. L (Dalga boyu): Ardışık iki dalga tepesi veya dalga çukuru arasındaki yatay mesafe 28

39 4. DALGA MEKANİĞİ Cem DURMUŞ H (Dalga yüksekliği): Ardışık iki dalga tepesi veya dalga çukuru arasındaki düşey mesafe a (Dalga genliği): Dalga yüksekliğinin yarısı T (Periyot): Aynı en kesitten ardışık iki tepe veya çukurun geçmesi için gereken zaman aralığı (s cinsinden) c (Dalga yayılma hızı): Dalgaların sabit bir eksen takımına göre yayılma hızı (m/s cinsinden) d (Su derinliği): Sakin haldeki su derinliği. Dalgalar kıyıya doğru yaklaştıkça yüksekliklerinde ve boylarında dalganın, sığlaşması ve sapması gibi, bazı etkilerden dolayı değişmeler olacaktır. Bu değişmelerin olduğu sınır derin deniz sınırı olarak adlandırılır. Derin denizin açığındaki dalgalarda herhangi bir değişme olmaz. Dalgaları sakin su derinliği ve dalga boyuna göre şu şekilde sınıflandırabiliriz, (Yüksel ve ark.1998). d/l<1/25 : Sığ su dalgası 1/25<d/L<1/2 : Geçiş derinliği dalgası 1/2 < d/l : Derin su dalgası 4.2 Temel Dalga Parametreleri Dalga Profili(η ) Dalga şekli, sakin su seviyesinden itibaren, zamanın ve konumun fonksiyonu olan düşey yer değiştirme olarak tanımlanır. Bu tanımlama dalga profili olarak isimlendirilir. Şekil 4.1 deki dalga profili (η) aşağıdaki gibi gösterilebilir. ( kx ωt) η = a sin (4.1) k : Dalga numarası (2π/L) ω: Açısal frekans(2π/t) a: Dalga genliği x: Yatay eksen boyunca alınan mesafe t: Zamanın başlangıç koordinatları. 29

40 4. DALGA MEKANİĞİ Cem DURMUŞ Dalga Boyu (L) Ardışık iki dalga tepesi ya da çukuru arasındaki yatay mesafeyi ifade eden dalga boyu (L) şu şekilde yazılabilir (Yüksel ve ark. 1998). L gt 2π 2 2 = tanh( 2π ) L = tanh( kd ) L d gt (4.2) 2π T:Dalga periyodu d: Sakin su derinliği g: Yer çekimi ivmesi (4.2) denklemi her zaman açık olarak çözülemeyebilir. Bu denklemin çözümü için kd<3 için Nielsen (1984), ve kd< için Hunt (1979), bazı eşitlikler geliştirmişlerdir. 2 ( y y ) < kd = y kd (4.3) kd y + 2 = y y 0.355y y y y y6 (4.4) Burada y= 4.02 d/t² dir. Bu fonksiyonların çözümü de mümkündür. Ayrıca T ve d değerlerinin bilinmesiyle grafik ve tablolardan da L değeri bulunabilir. Derin suda tanh(kd) değeri 1 e yaklaşır. Böylece dalga boyu yaklaşık olarak gt 2 L 0 = veya kısaca 2π 2 L = 1. T (4.5) 0 56 yazılabilir. Burada ve bundan sonraki ifadelerde 0 alt indisi derin su şartlarını belirtmektedir. 30

41 4. DALGA MEKANİĞİ Cem DURMUŞ Dalga Yayılma Hızı ( c ) c dalga yayılma hızı, bir eksen takımına göre dalganın yayılma hızı olarak ifade edilebilir. Ayrıca dalga yayılma hızı, dalga uzunluğunun dalga periyoduna oranı şeklinde de ifade edilebilir. c = L (4.6) T (4.6.) denklemi ( 4.2.) denkleminde yerine konulursa gt 2 gt c = tanh( πd ) c = tanh( kd) (4.7) 2π L 2π yayılma hızı Derin suda d/l oranı büyük olduğundan tanh(kd) 1 e yaklaşır. Böylece dalga 2 gl c 0 = veya 2π gt c 0 = (4.8) 2π olur. Sığ suda ise tanh(kd) yaklaşık olarak 2πd/L olacağından, c = gd (4.9) olur. Sığ su şartlarında, hız artık derinliğin fonksiyonudur. 31

42 4. DALGA MEKANİĞİ Cem DURMUŞ 4.3 Sığ Suda Dalga Hareketlerinde Meydana Gelen Değişmeler Sapma Kıyıya belli açı altında gelen dalgalar, sığ su şartlarında bazı değişikliklere uğrarlar. Derin sudan sığ suya geçen dalgalarda yavaşlama meydana gelir. Açılı bir şekilde kıyıya doğru gelen dalganın kıyıya yakın tarafı yavaşlayacağı için batimetri çizgisine paralel bir şekilde gelirler. Dalganın bu değişimine sapma olayı denir. Şekil 4.2 de doğrusal batimetriye yaklaşan dalga görünmektedir. Şekil 4.2 Dalga Sapması, (Yüksel ve ark. 1998) Sapma katsayısı K r Snell yasası kullanılarak aşağıdaki gibi bulunabilir. α arcsin c sinα c 0 = 0 (4.10) cosα b K 0 0 r = = cosα b (4.11) 32

43 4. DALGA MEKANİĞİ Cem DURMUŞ Sığlaşma Dalgalar kıyıya yaklaştıkça azalan su derinliği sebebiyle boyları kısalır ve dikleşir. Dalgada meydana gelen bu değişikliklere kısaca sığlaşma denilir. Sığlaşma katsayısı K s şöyle hesaplanır. 0,5 C 0 2 K s = (4.12) C 1 + 2kd 2 sinh 2 kd Sığlaşmanın ve de sapmanın etkisinde, kıyıya yaklaşan dalganın sığ sudaki yüksekliği şöyle yazılabilir. H = K K (4.13) s r H 0 H: Sığ su dalga yüksekliği K s : Sığlaşma katsayısı Kr: Sapma katsayısı Yansıma Kırılmaya uğramadan düşey bir duvara çarpan dalgalar burada yansırlar. Yüzeyin geçirimsiz ve düşey olması halinde tam yansıma oluşur. Yansıma katsayısı; H C r r = (4.14) H şeklinde tanımlanır. Ayrıca gelen ve yansıyan dalgaların yüzey profilleri de lineer teoride süperpoze edilerek toplam dalga profili elde edilir. Elde edilen duran dalga klapoti olarak adlandırılır. 33

44 4. DALGA MEKANİĞİ Cem DURMUŞ η = sin kx cosωt (4.15) s H s Bu ifade duran dalgayı karakterize etmektedir Dönme Dalgalar kıyıya yaklaşırken herhangi bir engele veya dalgakırana rastladıklarında engel ucundan dönmeye başlarlar. Şekil 4.3 de dönmeye uğramış dalgalar görülmektedir. Şekil 4.3 Gelen Dalgaların Dönmeye Uğraması Dalganın engele gelirken yaptığı açı ve dalga boyu, dönmeye uğradıktan sonraki yönünün ve yüksekliğinin bulunmasına yardımcı olur. Dönme katsayısını (K d ) bulmada Moir Wood and Fleming (1969) ve CERC (1984) bazı grafik yöntemleriyle çözüm geliştirmişlerdir. Ayrıca H K d d = (4.16) H şeklinde de tanımlanabilir. H d kırınımdan sonraki dalga yüksekliğidir. 34

Kıyı Sistemi. Hava Deniz Kara

Kıyı Sistemi. Hava Deniz Kara Kıyı Mühendisliği Kıyı Sistemi Hava Deniz Kara Kıyı Alanı DÜNYA %29 Kara %71 Su DALGALAR RUZGAR GELGIT YOGUNLUK FARKLILAŞMASI TÜRKİYE 10 960 km ülke sınır uzunluğu 8 333 km kıyı şeridi uzunluğu Ülke nüfusunun

Detaylı

KÜP BLOKLU BASAMAKLI DALGAKIRANLARIN STABİLİTESİ STABILITY OF CUBE ARMOR UNIT IN THE BERM OF A BREAKWATER

KÜP BLOKLU BASAMAKLI DALGAKIRANLARIN STABİLİTESİ STABILITY OF CUBE ARMOR UNIT IN THE BERM OF A BREAKWATER KÜP BLOKLU BASAMAKLI DALGAKIRANLARIN STABİLİTESİ Yalçın Yüksel, Prof. Dr., Esin Çevik, Prof. Dr., Cihan Şahin, Dr. Öğ. Üyesi, Ahmet Altunsu, YTÜ İnş. Fak., İnş. Müh. Böl., Hidrolik ABD, Tel: 2123835160,

Detaylı

KIYI ÇİZGİSİ EROZYONUNA KARŞI ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ ve ANTALYA ÖRNEĞİ

KIYI ÇİZGİSİ EROZYONUNA KARŞI ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ ve ANTALYA ÖRNEĞİ KIYI ÇİZGİSİ EROZYONUNA KARŞI ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ ve ANTALYA ÖRNEĞİ Yalçın YÜKSEL *, Işıkhan GÜLER**, Esin ÇEVİK* ve Zihni KİLİT *** * YTÜ. İnş. Müh. Bölümü **Yüksel Proje A.Ş. ***Kilit İnşaat A.Ş. ÖZET Bu

Detaylı

ÖN ÇÖKTÜRME HAVUZU DİZAYN KRİTERLERİ

ÖN ÇÖKTÜRME HAVUZU DİZAYN KRİTERLERİ ÖN ÇÖKTÜRME HAVUZU DİZAYN KRİTERLERİ Ön çöktürme havuzlarında normal şartlarda BOİ 5 in % 30 40 ı, askıda katıların ise % 50 70 i giderilmektedir. Ön çöktürme havuzunun dizaynındaki amaç, stabil (havuzda

Detaylı

Akarsu Geçişleri Akarsu Geçişleri

Akarsu Geçişleri Akarsu Geçişleri Akarsu Geçişleri Akarsu Geçişleri Akarsu Geçişleri Akarsu Geçişleri Akarsu Geçişleri Akarsu Geçişleri KÖPRÜLER Köprü yapımı ile; Akarsu tabanında oyulmalar Yatak değişmeleri Membada su kabarmaları meydana

Detaylı

LİNEER DALGA TEORİSİ. Page 1

LİNEER DALGA TEORİSİ. Page 1 LİNEER DALGA TEORİSİ Giriş Dalgalar, gerçekte viskoz akışkan içinde, irregüler ve değişken geçirgenliğe sahip bir taban üzerinde ilerlerler. Ancak, çoğu zaman akışkan hareketi neredeyse irrotasyoneldir.

Detaylı

Kıyı Mühendisliği. Ders Programı. INS4056 Kıyı Yapıları ve Limanlar (3+0) Seçmeli Dersi. Prof.Dr. Yalçın Arısoy

Kıyı Mühendisliği. Ders Programı. INS4056 Kıyı Yapıları ve Limanlar (3+0) Seçmeli Dersi. Prof.Dr. Yalçın Arısoy Ders Programı Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü INS4056 (3+0) Seçmeli Dersi Prof.Dr. Yalçın Arısoy yalcin.arisoy@deu.edu.tr Hafta İzlenecek Konular 1. 2. 3. 4. 5.

Detaylı

DENİZ BİYOLOJİSİ Prof. Dr. Ahmet ALTINDAĞ Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Hidrobiyoloji Anabilim Dalı

DENİZ BİYOLOJİSİ Prof. Dr. Ahmet ALTINDAĞ Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Hidrobiyoloji Anabilim Dalı DENİZ BİYOLOJİSİ Prof. Dr. Ahmet ALTINDAĞ Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Hidrobiyoloji Anabilim Dalı JEOLOJİK OSEONOGRAFİ Genelde çok karmaşık bir yapıya sahip olan okyanus ve deniz

Detaylı

Bahar. Su Yapıları II Hava Payı. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi n aat Mühendisli i Bölümü 1

Bahar. Su Yapıları II Hava Payı. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi n aat Mühendisli i Bölümü 1 Su Yapıları II Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Yozgat Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi n aat Mühendisli i Bölümü 1 Hava

Detaylı

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI Depremle İlgili Temel Kavramlar 2 2. Hafta Yrd. Doç. Dr. Alper CUMHUR Kaynak: Sakarya Üniversitesi / İnşaat Mühendisliği Bölümü / Depreme Dayanıklı Betonarme Yapı Tasarımı

Detaylı

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ 1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Orhan ARKOÇ e-posta: orhan.arkoc@kirklareli.edu.tr Web : http://personel.kirklareli.edu.tr/orhan-arkoc 2 BÖLÜM 12 Baraj Jeolojisi 3 Barajlar ve Baraj inşaatlarında

Detaylı

BAÜ Müh-Mim Fak. Geoteknik Deprem Mühendisliği Dersi, B. Yağcı Bölüm-5

BAÜ Müh-Mim Fak. Geoteknik Deprem Mühendisliği Dersi, B. Yağcı Bölüm-5 ZEMİN DAVRANIŞ ANALİZLERİ Geoteknik deprem mühendisliğindeki en önemli problemlerden biri, zemin davranışının değerlendirilmesidir. Zemin davranış analizleri; -Tasarım davranış spektrumlarının geliştirilmesi,

Detaylı

Açık Drenaj Kanallarının Boyutlandırılması. Prof. Dr. Ahmet ÖZTÜRK

Açık Drenaj Kanallarının Boyutlandırılması. Prof. Dr. Ahmet ÖZTÜRK Açık Drenaj Kanallarının Boyutlandırılması Prof. Dr. Ahmet ÖZTÜRK Drenaj kanalları, drenaj alanına ilişkin en yüksek yüzey akış debisi veya drenaj katsayısı ile belirlenen kanal kapasitesi gözönüne alınarak

Detaylı

ARSİN KIYISI DÜZENLENMESİ FİZİKSEL MODEL ÇALIŞMALARI

ARSİN KIYISI DÜZENLENMESİ FİZİKSEL MODEL ÇALIŞMALARI 6. Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu 1 ARSİN KIYISI DÜZENLENMESİ FİZİKSEL MODEL ÇALIŞMALARI Murat KANKAL Adem AKPINAR M. İhsan KÖMÜRCÜ Arş. Gör. İnş. Yük. Müh. Yrd. Doç. Dr. Karadeniz Teknik Üniversitesi

Detaylı

ÇEV-220 Hidrolik. Çukurova Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Demet KALAT

ÇEV-220 Hidrolik. Çukurova Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Demet KALAT ÇEV-220 Hidrolik Çukurova Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Demet KALAT Borularda Türbülanslı Akış Mühendislik uygulamalarında akışların çoğu türbülanslıdır ve bu yüzden türbülansın

Detaylı

VII. KIYILAR. Prof.Dr.Kadir Dirik Ders Notları

VII. KIYILAR. Prof.Dr.Kadir Dirik Ders Notları VII. KIYILAR 1 VII. KIYILAR KIYI KANUNU Kanun No: 3621 Kabul Tarihi: 04/04/1990 (17 Nisan 1990 tarih ve 20495 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır.) Kıyı çizgisi: Deniz, tabii ve suni göl ve akarsularda,

Detaylı

YAVAŞ DEĞİŞEN ÜNİFORM OLMAYAN AKIM

YAVAŞ DEĞİŞEN ÜNİFORM OLMAYAN AKIM YAVAŞ DEĞİŞEN ÜNİFORM OLMAYAN AKIM Yavaş değişen akımların analizinde kullanılacak genel denklem bir kanal kesitindeki toplam enerji yüksekliği: H = V g + h + z x e göre türevi alınırsa: dh d V = dx dx

Detaylı

SU YAPILARI. 3.Hafta. Bağlama Yapıları. Bağlama nedir? Barajdan farkları Bağlamaların genel özellikleri ve türleri Bağlamaların projelendirilmesi

SU YAPILARI. 3.Hafta. Bağlama Yapıları. Bağlama nedir? Barajdan farkları Bağlamaların genel özellikleri ve türleri Bağlamaların projelendirilmesi SU YAPILARI 3.Hafta Bağlama Yapıları Bağlama nedir? Barajdan farkları Bağlamaların genel özellikleri ve türleri Bağlamaların projelendirilmesi Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr Derivasyon Derivasyon;

Detaylı

Bahar. Su Yapıları II Dolusavaklar. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi n aat Mühendisli i Bölümü 1

Bahar. Su Yapıları II Dolusavaklar. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi n aat Mühendisli i Bölümü 1 Su Yapıları II Dolusavaklar Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Yozgat Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi n aat Mühendisli i

Detaylı

Suya atılan küçük bir taşın su yüzeyinde oluşturduğu hareketler dalga hareketine örnek olarak verilebilir. Su yüzeyinde oluşan dalgalar suyun alt

Suya atılan küçük bir taşın su yüzeyinde oluşturduğu hareketler dalga hareketine örnek olarak verilebilir. Su yüzeyinde oluşan dalgalar suyun alt Suya atılan küçük bir taşın su yüzeyinde oluşturduğu hareketler dalga hareketine örnek olarak verilebilir. Su yüzeyinde oluşan dalgalar suyun alt tabakalarını etkilemez. Yani su dalgaları yüzey dalgalarıdır.

Detaylı

AKIġKAN PARTĠKÜLLERĠNĠN KĠNEMATĠĞĠ

AKIġKAN PARTĠKÜLLERĠNĠN KĠNEMATĠĞĠ AKIġKAN PARTĠKÜLLERĠNĠN KĠNEMATĠĞĠ Akışkan partikülleri aşağıdaki özelliklere sahiptir 1- Her bir noktadaki ( V ) vektörü eliptik bir yörünge izler. 2- Yatay ve düşey hızlar arasında 90 lik bir faz farkı

Detaylı

ZEMİN SUYU Zeminde Su Akımı ve Akım Ağları. Y.Doç.Dr. Saadet A. Berilgen

ZEMİN SUYU Zeminde Su Akımı ve Akım Ağları. Y.Doç.Dr. Saadet A. Berilgen ZEMİN SUYU Zeminde Su Akımı ve Akım Ağları Y.Doç.Dr. Saadet A. Berilgen 1 Zeminde Su Akımının Matematiksel İfadesi Laplace Denklemi ve iki boyutlu akım (2D- Seepage) Yer altı suyu akım bölgesi içinde bir

Detaylı

EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ

EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ Giriş Isı değiştiricileri (eşanjör) değişik tiplerde olup farklı sıcaklıktaki iki akışkan arasında ısı alışverişini temin ederler. Isı değiştiricileri başlıca yüzeyli

Detaylı

AÇIK KANAL AKIMI. Hopa Yukarı Sundura Deresi-ARTVİN

AÇIK KANAL AKIMI. Hopa Yukarı Sundura Deresi-ARTVİN AÇIK KANAL AKIMI Hopa Yukarı Sundura Deresi-ARTVİN AÇIK KANAL AKIMI (AKA) Açık kanal akımı serbest yüzeyli akımın olduğu bir akımdır. serbest yüzey hava ve su arasındaki ara yüzey @ serbest yüzeyli akımda

Detaylı

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu HAFTALIK DERS PLANI Hafta Konular Kaynaklar 1 Zeminle İlgili Problemler ve Zeminlerin Oluşumu [1], s. 1-13 2 Zeminlerin Fiziksel Özellikleri [1], s. 14-79; [23]; [24]; [25] 3 Zeminlerin Sınıflandırılması

Detaylı

KARAYOLU SINIFLANDIRMASI

KARAYOLU SINIFLANDIRMASI GEOMETRİK STANDARTLARIN SEÇİMİ PROJE TRAFİĞİ ve TRAFİK TAHMİNİ KARAYOLU SINIFLANDIRMASI 2 3 Karayollarını farklı parametrelere göre sınıflandırabiliriz: Yolun geçtiği bölgenin özelliğine göre: Kırsal yollar

Detaylı

RİZE İyidere-Çayeli ARASINDAKİ T MAHMUZLARIN KIYI KORUMA AÇISINDAN İNCELENMESİ

RİZE İyidere-Çayeli ARASINDAKİ T MAHMUZLARIN KIYI KORUMA AÇISINDAN İNCELENMESİ 6. Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu 25 RİZE İyidere-Çayeli ARASINDAKİ T MAHMUZLARIN KIYI KORUMA AÇISINDAN İNCELENMESİ Veli SÜME Doktor Rize ÜNİVERSİTESİ, Rize MYO İnş. Bl. Tel: 0. 464. 228 00 32-33

Detaylı

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu B - Zeminlerin Geçirimliliği Giriş Darcy Kanunu Geçirimliği Etkileyen Etkenler Geçirimlilik (Permeabilite) Katsayısnın (k) Belirlenmesi * Ampirik Yaklaşımlar ile * Laboratuvar deneyleri ile * Arazi deneyleri

Detaylı

BOYKESİT Boykesit Tanımı ve Elemanları

BOYKESİT Boykesit Tanımı ve Elemanları BOYKESİT Boykesit Tanımı ve Elemanları Boykesit yolun geçki ekseni boyunca alınan düşey kesittir. Boykesitte arazi kotlarına Siyah Kot, siyah kotların birleştirilmesi ile elde edilen çizgiye de Siyah Çizgi

Detaylı

İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ

İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, yapı malzemelerinin önemi 2 Yapı malzemelerinin genel özellikleri,

Detaylı

TSUNAMİ DALGALARININ DÜŞEY YÜZLÜ VE ŞEVLİ DALGAKIRANLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN DENEYSEL İNCELENMESİ

TSUNAMİ DALGALARININ DÜŞEY YÜZLÜ VE ŞEVLİ DALGAKIRANLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN DENEYSEL İNCELENMESİ 6. Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu 375 TSUNAMİ DALGALARININ DÜŞEY YÜZLÜ VE ŞEVLİ DALGAKIRANLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN DENEYSEL İNCELENMESİ Bilge BAŞ Sedat KABDAŞLI Atakan YÜCE Çevre Müh Prof. Dr. Gemi

Detaylı

ZEMİNLERDE SU ZEMİN SUYU

ZEMİNLERDE SU ZEMİN SUYU ZEMİNLERDE SU ZEMİN SUYU Bir zemin kütlesini oluşturan taneler arasındaki boşluklar kısmen ya da tamamen su ile dolu olabilir. Zeminlerin taşıma gücü, yük altında sıkışması, şevler ve toprak barajlar gibi

Detaylı

BÖLÜM I GİRİŞ (1.1) y(t) veya y(x) T veya λ. a t veya x. Şekil 1.1 Dalga. a genlik, T peryod (veya λ dalga boyu)

BÖLÜM I GİRİŞ (1.1) y(t) veya y(x) T veya λ. a t veya x. Şekil 1.1 Dalga. a genlik, T peryod (veya λ dalga boyu) BÖLÜM I GİRİŞ 1.1 Sinyal Bir sistemin durum ve davranış bilgilerini taşıyan, bir veya daha fazla değişken ile tanımlanan bir fonksiyon olup veri işlemde dalga olarak adlandırılır. Bir dalga, genliği, dalga

Detaylı

HİDROLİK. Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU

HİDROLİK. Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU HİDROLİK Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Ders Hakkında Genel Bilgiler Görüşme Saatleri:---------- Tavsiye edilen kitaplar: 1-Hidrolik (Prof. Dr. B. Mutlu SÜMER, Prof. Dr. İstemi ÜNSAL. ) 2-Akışkanlar Mekaniği

Detaylı

Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite

Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite Zemindeki mühendislik problemleri, zeminin kendisinden değil, boşluklarında bulunan boşluk suyundan kaynaklanır. Su olmayan bir gezegende yaşıyor olsaydık, zemin

Detaylı

KIYI EROZYONUNA KARŞI YARI GEÇİRGEN KAZIKLI MAHMUZ TASARIMI: ST. FRANCIS KÖRFEZİ, GÜNEY AFRİKA ÖRNEĞİ

KIYI EROZYONUNA KARŞI YARI GEÇİRGEN KAZIKLI MAHMUZ TASARIMI: ST. FRANCIS KÖRFEZİ, GÜNEY AFRİKA ÖRNEĞİ KIYI EROZYONUNA KARŞI YARI GEÇİRGEN KAZIKLI MAHMUZ TASARIMI: ST. FRANCIS KÖRFEZİ, GÜNEY AFRİKA ÖRNEĞİ Arzu G. SAMANCI Boğaziçi Üniversitesi İnşaat Müh. Bölümü (212)358 15 40#1432 samancia@boun.edu.tr Emre

Detaylı

UZAYSAL VE DOLU GÖVDELİ AŞIKLARIN ÇELİK ÇATI AĞIRLIĞINA ETKİSİNİN İNCELENMESİ

UZAYSAL VE DOLU GÖVDELİ AŞIKLARIN ÇELİK ÇATI AĞIRLIĞINA ETKİSİNİN İNCELENMESİ UZAYSAL VE DOLU GÖVDELİ AŞIKLARIN ÇELİK ÇATI AĞIRLIĞINA ETKİSİNİN İNCELENMESİ Mutlu SEÇER* ve Özgür BOZDAĞ* *Dokuz Eylül Üniv., Müh. Fak., İnşaat Müh. Böl., İzmir ÖZET Bu çalışmada, ülkemizde çelik hal

Detaylı

Su seviyesi = ha Qin Kum dolu sütun Su seviyesi = h Qout

Su seviyesi = ha Qin Kum dolu sütun Su seviyesi = h Qout Su seviyesi = h a in Kum dolu sütun out Su seviyesi = h b 1803-1858 Modern hidrojeolojinin doğumu Henry Darcy nin deney seti (1856) 1 Darcy Kanunu Enerjinin yüksek olduğu yerlerden alçak olan yerlere doğru

Detaylı

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ 4/3/2017 1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Orhan ARKOÇ e-posta : orhan.arkoc@klu.edu.tr Web : http://personel.klu.edu.tr/orhan.arkoc 4/3/2017 2 BÖLÜM 4 TABAKALI KAYAÇLARIN ÖZELLİKLER, STRATİGRAFİ,

Detaylı

TAŞKIN KONTROLÜ. Taşkınların Sınıflandırılması Taşkın Kontrolü

TAŞKIN KONTROLÜ. Taşkınların Sınıflandırılması Taşkın Kontrolü TAŞKIN KONTROLÜ Akarsuyun yatağından taşarak çevredeki arazileri ve yerleşim birimlerini su altında bırakması taşkın olarak tanımlanır. Taşkın Kontrolü Taşkınların Sınıflandırılması Oluşturan sebeplere

Detaylı

DALGAKIRAN DİZAYNINA YENİ BİR BAKIŞ

DALGAKIRAN DİZAYNINA YENİ BİR BAKIŞ 6. Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu 327 DALGAKIRAN DİZAYNINA YENİ BİR BAKIŞ Engin BİLYAY Selahattin BACANLI Gülsen KİZİROĞLU İnşaat Yük. Müh. Makine Müh. Makine Müh. enginbilyay@yahoo.com sbacanli@yahoo.com

Detaylı

TEMEL İNŞAATI ŞERİT TEMELLER

TEMEL İNŞAATI ŞERİT TEMELLER TEMEL İNŞAATI ŞERİT TEMELLER Kaynak; Temel Mühendisliğine Giriş, Prof. Dr. Bayram Ali Uzuner 1 2 Duvar Altı (veya Perde Altı) Şerit Temeller (Duvar Temelleri) 3 Taş Duvar Altı Şerit Temeller Basit tek

Detaylı

Su Dalgaları Testlerinin Çözümleri. Test 1 in Çözümleri

Su Dalgaları Testlerinin Çözümleri. Test 1 in Çözümleri Test 1 in Çözümleri 1. 5 dalga tepesi arası 4λ eder.. Su Dalgaları Testlerinin Çözümleri 4λ = 0 cm 1 3 4 5 λ = 5 cm bulunur. Stroboskop saniyede 8 devir yaptığına göre frekansı 4 s 1 dir. Dalgaların frekansı;

Detaylı

ORMANCILIKTA SANAT YAPILARI

ORMANCILIKTA SANAT YAPILARI 1 ORMANCILIKTA SANAT YAPILARI SANAT YAPISI NEDİR? 2 Orman yollarının yapımında bu yollara zarar veren yer üstü ve yer altı sularının yol gövdesinden uzaklaştırılması amacıyla yüzeysel ve derin drenaj yapılması;

Detaylı

KALINLIK VE DERİNLİK HESAPLAMALARI

KALINLIK VE DERİNLİK HESAPLAMALARI KALINLIK VE DERİNLİK HESAPLAMALARI Herhangi bir düzlem üzerinde doğrultuya dik olmayan düşey bir düzlem üzerinde ölçülen açıdır Görünür eğim açısı her zaman gerçek eğim açısından küçüktür Görünür eğim

Detaylı

Doğu Karadeniz Kıyılarında T Mahmuzlarının Kıyıya Etkileri. Effects of T Shaped Groins on Coasts in the Eastern Black Sea Region

Doğu Karadeniz Kıyılarında T Mahmuzlarının Kıyıya Etkileri. Effects of T Shaped Groins on Coasts in the Eastern Black Sea Region Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Cilt **, Sayı *, **-**, 20** Süleyman Demirel University Journal of Natural and Applied Sciences Volume **, Issue *, **-**, 20** Doğu Karadeniz

Detaylı

BÖLÜM 1: MADDESEL NOKTANIN KİNEMATİĞİ

BÖLÜM 1: MADDESEL NOKTANIN KİNEMATİĞİ BÖLÜM 1: MADDESEL NOKTANIN KİNEMATİĞİ 1.1. Giriş Kinematik, daha öncede vurgulandığı üzere, harekete sebep olan veya hareketin bir sonucu olarak ortaya çıkan kuvvetleri dikkate almadan cisimlerin hareketini

Detaylı

Hidrolik Yapılarda (Kanallar, Kıyı Koruma Yapıları, Göletler) Erozyon Koruması

Hidrolik Yapılarda (Kanallar, Kıyı Koruma Yapıları, Göletler) Erozyon Koruması HİDROLİK YAPILAR»» Taşkın Kanalları Yeterli mesafenin olmadığı durumlarda hücre içleri beton veya kırmataş ile doldurularak Flexi HDS istinat duvarı uygulaması yapılabilir.»» Dere ve Akarsular»» Hendek

Detaylı

SU YAPILARI. Derivasyon Derivasyon; su yapısı inşa edilecek akarsu yatağının çeşitli yöntemler ile inşaat süresince-geçici olarak değiştirilmesidir.

SU YAPILARI. Derivasyon Derivasyon; su yapısı inşa edilecek akarsu yatağının çeşitli yöntemler ile inşaat süresince-geçici olarak değiştirilmesidir. SU YAPILARI 3.Hafta Bağlama Yapıları Bağlama nedir? Barajdan farkları Bağlamaların genel özellikleri ve türleri Bağlamaların projelendirilmesi Doç.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr Derivasyon Derivasyon;

Detaylı

HİDROLOJİ. Buharlaşma. Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan. İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

HİDROLOJİ. Buharlaşma. Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan. İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü HİDROLOJİ Buharlaşma Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü BUHARLAŞMA Suyun sıvı halden gaz haline (su buharı) geçmesine buharlaşma (evaporasyon) denilmektedir. Atmosferden

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Mühendislikte İstatistiksel Yöntemler Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 1 Araştırma sonuçlarının açıklanmasında frekans tablosu

Detaylı

DENEY 2. Statik Sürtünme Katsayısının Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi

DENEY 2. Statik Sürtünme Katsayısının Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi DENEY 2 Statik Sürtünme Katsayısının Belirlenmesi Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü Isparta-2018 Amaç 1. Kuru yüzeler arasındaki sürtünme kuvveti ve sürtünme katsayısı kavramlarının

Detaylı

ÇATI MAKASINA GELEN YÜKLER

ÇATI MAKASINA GELEN YÜKLER ÇATI MAKASINA GELEN YÜKLER Bir yapıyı dış etkilere karşı koruyan taşıyıcı sisteme çatı denir. Belirli aralıklarla yerleştirilen çatı makaslarının, yatay taşıyıcı eleman olan aşıklarla birleştirilmesi ile

Detaylı

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ 1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Dr.Öğr.Üyesi Orhan ARKOÇ e-posta: orhan.arkoc@kirklareli.edu.tr Web : http://personel.kirklareli.edu.tr/orhan.arkoc 2 BÖLÜM 12 Baraj Jeolojisi 3 12.1.Baraj nedir? Barajlar

Detaylı

SU ALTI BORU HATLARI TASARIM ve STABİLİTE

SU ALTI BORU HATLARI TASARIM ve STABİLİTE 1/76 SU ALTI BORU HATLARI TASARIM ve STABİLİTE Dr. Mustafa DOĞAN Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Hidrolik Anabilim Dalı İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi 22 Mayıs 2014 2/76 SUNUM

Detaylı

BÖLÜM : 9 SIZMA KUVVETİ VE FİLTRELER

BÖLÜM : 9 SIZMA KUVVETİ VE FİLTRELER ZEMİN MEKANİĞİ 1 BÖLÜM : 9 FİLTRELER SIZMA KUVVETİ VE Akan suların bir kuvvete sahip olduğu, taşıdığı katı maddelerden bilinmektedir. Bu sular ile taşınan katı maddelerin kütlesi, hidrolik eğime göre değişen

Detaylı

RÜZGAR ETKİLERİ (YÜKLERİ) (W)

RÜZGAR ETKİLERİ (YÜKLERİ) (W) RÜZGAR ETKİLERİ (YÜKLERİ) (W) Çatılara etkiyen rüzgar yükleri TS EN 1991-1-4 den yararlanarak belirlenir. Rüzgar etkileri, yapı tipine, geometrisine ve yüksekliğine bağlı olarak önemli farklılıklar göstermektedir.

Detaylı

Güçlendirme Alternatiflerinin Doğrusal Olmayan Analitik Yöntemlerle İrdelenmesi

Güçlendirme Alternatiflerinin Doğrusal Olmayan Analitik Yöntemlerle İrdelenmesi YDGA2005 - Yığma Yapıların Deprem Güvenliğinin Arttırılması Çalıştayı, 17 Şubat 2005, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara. Güçlendirme Alternatiflerinin Doğrusal Olmayan Analitik Yöntemlerle İrdelenmesi

Detaylı

TEMEL İNŞAATI ZEMİN İNCELEMESİ

TEMEL İNŞAATI ZEMİN İNCELEMESİ TEMEL İNŞAATI ZEMİN İNCELEMESİ Kaynak; Temel Mühendisliğine Giriş, Prof. Dr. Bayram Ali Uzuner 1 Zemin incelemesi neden gereklidir? Zemin incelemeleri proje maliyetinin ne kadarıdır? 2 Zemin incelemesi

Detaylı

ZEMİNDE SU AKIMININ MATEMATİKSEL İFADESİ (LAPLACE DENKLEMİ)

ZEMİNDE SU AKIMININ MATEMATİKSEL İFADESİ (LAPLACE DENKLEMİ) ZEMİNDE SU AKIMININ MATEMATİKSEL İFADESİ (LAPLACE DENKLEMİ) 1 3 Boyutlu Yeraltısuyu Akımı q zo Yeraltı suyu akım bölgesi Darcy yasası geçerli dz Su akımı sırasında zemin elemanının hacmi sabit Z Y X dx

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 1 kışkan Statiğine Giriş kışkan statiği (hidrostatik, aerostatik), durgun haldeki akışkanlarla

Detaylı

SİSMİK PROSPEKSİYON DERS-2 DOÇ.DR.HÜSEYİN TUR

SİSMİK PROSPEKSİYON DERS-2 DOÇ.DR.HÜSEYİN TUR SİSMİK PROSPEKSİYON DERS-2 DOÇ.DR.HÜSEYİN TUR SİSMİK DALGA NEDİR? Bir deprem veya patlama sonucunda meydana gelen enerjinin yerkabuğu içerisinde farklı nitelik ve hızlarda yayılmasını ifade eder. Çok yüksek

Detaylı

DEPREME DAYANIKLI YAPI İNŞAATI SORULAR

DEPREME DAYANIKLI YAPI İNŞAATI SORULAR DEPREME DAYANIKLI YAPI İNŞAATI SORULAR 1- Dünyadaki 3 büyük deprem kuşağı bulunmaktadır. Bunlar nelerdir. 2- Deprem odağı, deprem fay kırılması, enerji dalgaları, taban kayası, yerel zemin ve merkez üssünü

Detaylı

PERFORE KIYI YAPILARININ PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ

PERFORE KIYI YAPILARININ PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ - 229 - PERFORE KIYI YAPILARININ PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ Burak AYDOĞAN 1, Ufuk Yasin YURTBİL 2, Esin ÇEVİK 3, Yalçın YÜKSEL 4 1 Dr. Müh., YTÜ, İnşaat Müh. Böl., Hidrolik ABD - burak_aydogan@hotmail.com

Detaylı

Açık Kanallar SERBEST YÜZEYLİ AKIMLAR (AÇIK KANAL AKIMLARI) PDF created with FinePrint pdffactory trial version http://www.fineprint.

Açık Kanallar SERBEST YÜZEYLİ AKIMLAR (AÇIK KANAL AKIMLARI) PDF created with FinePrint pdffactory trial version http://www.fineprint. SERBEST YÜZEYLİ AKIMLAR (AÇIK KANAL AKIMLARI) Açık Kanallar Su yüzeyi atmosferle temas halinde olan akımlara Serbest Yüzeyli Akımlar veya Açık Kanal Akımları adı verilmektedir. Bu tür akımlar genellikle

Detaylı

MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: SORULAR-CEVAPLAR

MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: SORULAR-CEVAPLAR MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: 1- (24 Puan) Şekildeki 5.08 cm çaplı 38.1 m uzunluğunda, 15.24 cm çaplı 22.86 m uzunluğunda ve 7.62 cm çaplı

Detaylı

Yüzeyaltı Drenaj (Subsurface Drainage) Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN

Yüzeyaltı Drenaj (Subsurface Drainage) Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Yüzeyaltı Drenaj (Subsurface Drainage) Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Neden gerekli? Hat üstyapısının drenajı için Yer altı suyunu kontrol etmek için Şevlerin drene edilmesi için gereklidir. Yüzeyaltı drenaj,

Detaylı

Newton un ikinci yasası: Bir cisim ivmesi cisim üzerine etki eden toplam kuvvet ile doğru orantılı cismin kütlesi ile ters orantılıdır.

Newton un ikinci yasası: Bir cisim ivmesi cisim üzerine etki eden toplam kuvvet ile doğru orantılı cismin kütlesi ile ters orantılıdır. Bölüm 5: Hareket Yasaları(Özet) Önceki bölümde hareketin temel kavramları olan yerdeğiştirme, hız ve ivme tanımlanmıştır. Bu bölümde ise hareketli cisimlerin farklı hareketlerine sebep olan etkilerin hareketi

Detaylı

BETONARME YAPILARDA BETON SINIFININ TAŞIYICI SİSTEM DAVRANIŞINA ETKİSİ

BETONARME YAPILARDA BETON SINIFININ TAŞIYICI SİSTEM DAVRANIŞINA ETKİSİ BETONARME YAPILARDA BETON SINIFININ TAŞIYICI SİSTEM DAVRANIŞINA ETKİSİ Duygu ÖZTÜRK 1,Kanat Burak BOZDOĞAN 1, Ayhan NUHOĞLU 1 duygu@eng.ege.edu.tr, kanat@eng.ege.edu.tr, anuhoglu@eng.ege.edu.tr Öz: Son

Detaylı

TEMELLER. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi

TEMELLER. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi TEMELLER Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi TEMELLER Yapının kendi yükü ile üzerine binen hareketli yükleri emniyetli

Detaylı

Taşıyıcı Sistem İlkeleri

Taşıyıcı Sistem İlkeleri İTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü Yapı ve Deprem Mühendisliği Çalışma Grubu BETONARME YAPILAR MIM 232 Taşıyıcı Sistem İlkeleri 2015 Bir yapı taşıyıcı sisteminin işlevi, kendisine uygulanan yükleri

Detaylı

Sıvılaşma hangi ortamlarda gerçekleşir? Sıvılaşmaya etki eden faktörler nelerdir? Arazide tahkik; SPT, CPT, Vs çalışmaları

Sıvılaşma hangi ortamlarda gerçekleşir? Sıvılaşmaya etki eden faktörler nelerdir? Arazide tahkik; SPT, CPT, Vs çalışmaları SIVILAŞMA Sıvılaşma Nedir? Sıvılaşma hangi ortamlarda gerçekleşir? Sıvılaşmaya etki eden faktörler nelerdir? Sıvılaşmanın Etkileri Geçmiş Depremlerden Örnekler Arazide tahkik; SPT, CPT, Vs çalışmaları

Detaylı

KARAYOLU GÜVENLİK SİSTEMLERİ. Fatih NAKAŞ İnşaat Y. Mühendisi

KARAYOLU GÜVENLİK SİSTEMLERİ. Fatih NAKAŞ İnşaat Y. Mühendisi Fatih NAKAŞ İnşaat Y. Mühendisi Karayolu güvenlik sistemleri, yolu kullanan yolcu ya da sürücülerin, karayolunda sorunsuz ve güven içerisinde seyahat etmelerini sağlayan, trafiği düzenleyen ya da kılavuzluk

Detaylı

PERFORE KIYI DUVARLARININ HİDROLİK PERFORMANSI

PERFORE KIYI DUVARLARININ HİDROLİK PERFORMANSI 6. Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu 407 PERFORE KIYI DUVARLARININ HİDROLİK PERFORMANSI Bahar ÖZÖĞÜT Didem YILMAZER Esin ÇEVİK Yalçın YÜKSEL Çevre Yük. Müh Araş. Gör. Dr. Prof. Dr. Prof. Dr. Çevre ve

Detaylı

MOTORLAR VE TRAKTÖRLER Dersi 10

MOTORLAR VE TRAKTÖRLER Dersi 10 MOTORLAR VE TRAKTÖRLER Dersi 10 Traktör Mekaniği Traktörlerde ağırlık merkezi yerinin tayini Hareketsiz durumdaki traktörde kuvvetler Arka dingili muharrik traktörlerde kuvvetler Çeki Kancası ve Çeki Demirine

Detaylı

Yığma yapı elemanları ve bu elemanlardan temel taşıyıcı olan yığma duvarlar ve malzeme karakteristiklerinin araştırılması

Yığma yapı elemanları ve bu elemanlardan temel taşıyıcı olan yığma duvarlar ve malzeme karakteristiklerinin araştırılması Yığma yapı elemanları ve bu elemanlardan temel taşıyıcı olan yığma duvarlar ve malzeme karakteristiklerinin araştırılması Farklı sonlu eleman tipleri ve farklı modelleme teknikleri kullanılarak yığma duvarların

Detaylı

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK - 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 4

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK - 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 4 BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK - 0 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY İÇİNDE SABİT SICAKLIKTA SİLİNDİRİK ISITICI BULUNAN DİKDÖRTGEN PRİZMATİK SAC KUTU YÜZEYLERİNDEN ZORLANMIŞ TAŞINIM

Detaylı

DEPREMLER - 2 İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ. Deprem Nedir?

DEPREMLER - 2 İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ. Deprem Nedir? İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ 10.03.2015 DEPREMLER - 2 Dr. Dilek OKUYUCU Deprem Nedir? Yerkabuğu içindeki fay düzlemi adı verilen kırıklar üzerinde biriken enerjinin aniden boşalması ve kırılmalar

Detaylı

Mühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Mühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Mühendislik Mekaniği Statik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 7 İç Kuvvetler Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Statik, R. C. Hibbeler, S. C. Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 7. İç Kuvvetler Bu bölümde, bir

Detaylı

YAPILARDA BURULMA DÜZENSİZLİĞİ

YAPILARDA BURULMA DÜZENSİZLİĞİ YAPILARDA BURULMA DÜZENSİZLİĞİ M. Sami DÖNDÜREN a Adnan KARADUMAN a M. Tolga ÇÖĞÜRCÜ a Mustafa ALTIN b a Selçuk Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Konya b Selçuk Üniversitesi

Detaylı

HİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI

HİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI HİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI HİDROLİK TÜRBİN ANALİZ VE DİZAYN ESASLARI Hidrolik türbinler, su kaynaklarının yerçekimi potansiyelinden, akan suyun kinetik enerjisinden ya da her ikisinin

Detaylı

Yay Dalgaları. Test 1 Çözümleri cm m = 80 cm

Yay Dalgaları. Test 1 Çözümleri cm m = 80 cm Yay Dalgaları YY DGRI 1 Test 1 Çözüleri 3. 0 c = 80 c 1. = 8 biri 0 c rdaşık iki tepe arasındaki uzaklık dalga boyudur. Bu duruda dalga boyu şekildeki gibi 80 c olarak bulunur. v = f bağıntısına göre hız;

Detaylı

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUARI

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUARI ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUARI DENEY FÖYÜ DENEY ADI SINIR TABAKA DENEYİ DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ DENEYİ YAPTIRAN ÖĞRETİM ELEMAN

Detaylı

Dik İzdüşüm Teorisi. Prof. Dr. Muammer Nalbant. Muammer Nalbant

Dik İzdüşüm Teorisi. Prof. Dr. Muammer Nalbant. Muammer Nalbant Dik İzdüşüm Teorisi Prof. Dr. Muammer Nalbant Muammer Nalbant 2017 1 Dik İzdüşüm Terminolojisi Bakış Noktası- 3 boyutlu uzayda bakılan nesneden sonsuz uzaktaki herhangi bir yer. Bakış Hattı- gözlemcinin

Detaylı

Amaç. 1. Giriş. 2. Dalga oluşumu

Amaç. 1. Giriş. 2. Dalga oluşumu İçindekiler Amaç 2 1. Giriş 2 2. Dalga oluşumu 2 3. Dalgaların sınıflandırılması 3 4. Dalganın kırılması 4 5. Dalganın kıyı şekilleri ve dip kontürlerine göre hareketi 5 4.1. Dip yapısı ve dalga yüksekliği

Detaylı

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Kompozit Malzemeler ve Mekaniği Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 2 Laminanın Makromekanik Analizi Kaynak: Kompozit Malzeme Mekaniği, Autar K. Kaw, Çevirenler: B. Okutan Baba, R. Karakuzu. 2 Laminanın Makromekanik

Detaylı

11.1 11.2. Tanım Akışkanların Statiği (Hidrostatik) Örnekler Kaldırma Kuvveti. 11.3 Örnek Eylemsizlik Momenti. 11.4 Eylemsizlik Yarıçapı

11.1 11.2. Tanım Akışkanların Statiği (Hidrostatik) Örnekler Kaldırma Kuvveti. 11.3 Örnek Eylemsizlik Momenti. 11.4 Eylemsizlik Yarıçapı 11.1 11. Tanım Akışkanların Statiği (Hidrostatik) Örnekler Kaldırma Kuvveti 11.3 Örnek Eylemsizlik Momenti 11.4 Eylemsizlik Yarıçapı 11.5 Eksen Takımının Değiştirilmesi 11.6 Asal Eylemsizlik Momentleri

Detaylı

KLİMA SANTRALLERİNDEKİ BOŞ HÜCRELER İÇİN TASARLANAN BİR ANEMOSTAT TİP DİFÜZÖRÜN AKIŞ ANALİZİ

KLİMA SANTRALLERİNDEKİ BOŞ HÜCRELER İÇİN TASARLANAN BİR ANEMOSTAT TİP DİFÜZÖRÜN AKIŞ ANALİZİ KLİMA SANTRALLERİNDEKİ BOŞ HÜCRELER İÇİN TASARLANAN BİR ANEMOSTAT TİP DİFÜZÖRÜN AKIŞ ANALİZİ Ahmet KAYA Muhammed Safa KAMER Kerim SÖNMEZ Ahmet Vakkas VAKKASOĞLU Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Mühendislik

Detaylı

KARAYOLLARINDA YÜZEY DRENAJI. Prof. Dr. Mustafa KARAŞAHİN

KARAYOLLARINDA YÜZEY DRENAJI. Prof. Dr. Mustafa KARAŞAHİN KARAYOLLARINDA YÜZEY DRENAJI Prof. Dr. Mustafa KARAŞAHİN Drenajın Amacı Yağmur veya kar suyunun yolun taşkına neden olmasına engel olmak ve yol yüzeyinde suyun birikmesine engel olmak, Karayolu üstyapısı

Detaylı

DALGALAR. Su Dalgaları

DALGALAR. Su Dalgaları DALGALAR Su Dalgaları Su Dalgaları Su dalgalarının özellikleri tabanı cam olan ve içinde su bulunan dalga leğeni yardımıyla incelenir. Eğer kaynak noktasal ise oluşan dalga dairesel; eğer kaynak düz bir

Detaylı

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI İZLEME VE SU BİLGİ SİSTEMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI İZLEME VE SU BİLGİ SİSTEMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI İZLEME VE SU BİLGİ SİSTEMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Şükran DENİZ Uzman Kasım 2015 1 SUNUM İÇERİĞİ AMAÇ NUMUNE KABI NUMUNE ALMA CİHAZ TİPLERİ NUMUNE ALMA YERİ NUMUNELERİN KORUNMASI

Detaylı

DİKEY KIYI YAPILARI İLE BÜTÜNLEŞİK YATAY LEVHALAR UZERİNE GELEN DALGA KALDIRMA KUVVETLERİ

DİKEY KIYI YAPILARI İLE BÜTÜNLEŞİK YATAY LEVHALAR UZERİNE GELEN DALGA KALDIRMA KUVVETLERİ DİKEY KIYI YAPILARI İLE BÜTÜNLEŞİK YATAY LEVHALAR UZERİNE GELEN DALGA KALDIRMA KUVVETLERİ 1. Giriş DOĞAN KISACIK Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü, Haydar Aliyev Bul. No:100

Detaylı

BÖLÜM 7. RİJİT ÜSTYAPILAR

BÖLÜM 7. RİJİT ÜSTYAPILAR BÖLÜM 7. RİJİT ÜSTYAPILAR Rijit Üstyapı: Oldukça yüksek eğilme mukavemetine sahip ve Portland çimentosundan yapılmış, tek tabakalı plak vasıtasıyla yükleri taban zeminine dağıtan üstyapı tipidir. Çimento

Detaylı

ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 5 : IŞIK

ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 5 : IŞIK ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 5 : IŞIK C IŞIĞIN KIRILMASI (4 SAAT) 1 Kırılma 2 Kırılma Kanunları 3 Ortamların Yoğunlukları 4 Işık Işınlarının Az Yoğun Ortamdan Çok Yoğun Ortama Geçişi 5 Işık Işınlarının

Detaylı

Kiriş oluşturmak Kiriş geçerli ayarları ile çalışmak Kirişler ve diğer elemanlar arasında 3D kesişim önceliği

Kiriş oluşturmak Kiriş geçerli ayarları ile çalışmak Kirişler ve diğer elemanlar arasında 3D kesişim önceliği 11. Kiriş Aracı Bu Konuda Öğrenilecekler: Kiriş oluşturmak Kiriş geçerli ayarları ile çalışmak Kirişler ve diğer elemanlar arasında 3D kesişim önceliği Kirişler döşeme ve duvarlardan gelen yükleri düzgün

Detaylı

VECTOR MECHANICS FOR ENGINEERS: STATICS

VECTOR MECHANICS FOR ENGINEERS: STATICS Seventh Edition VECTOR ECHANICS FOR ENGINEERS: STATICS Ferdinand P. Beer E. Russell Johnston, Jr. Ders Notu: Hayri ACAR İstanbul Teknik Üniveristesi Tel: 85 31 46 / 116 E-mail: acarh@itu.edu.tr Web: http://atlas.cc.itu.edu.tr/~acarh

Detaylı

BÖLÜM 6 - TEMEL ZEMİNİ VE TEMELLER İÇİN DEPREME DAYANIKLI TASARIM KURALLARI 6.1. KAPSAM

BÖLÜM 6 - TEMEL ZEMİNİ VE TEMELLER İÇİN DEPREME DAYANIKLI TASARIM KURALLARI 6.1. KAPSAM TDY 2007 Öğr. Verildi BÖLÜM 6 - TEMEL ZEMİNİ VE TEMELLER İÇİN DEPREME DAYANIKLI TASARIM KURALLARI 6.1. KAPSAM Deprem bölgelerinde yapılacak yeni binalar ile deprem performansı değerlendirilecek veya güçlendirilecek

Detaylı

BÖLÜM 6. ASFALT BETONU KAPLAMALARDA MEYDANA GELEN BOZULMALAR, NEDENLERİ VE İYİLEŞTİRİLMELERİ 6.1. Giriş Her çeşit kaplamada; -trafik etkisi -iklim

BÖLÜM 6. ASFALT BETONU KAPLAMALARDA MEYDANA GELEN BOZULMALAR, NEDENLERİ VE İYİLEŞTİRİLMELERİ 6.1. Giriş Her çeşit kaplamada; -trafik etkisi -iklim BÖLÜM 6. ASFALT BETONU KAPLAMALARDA MEYDANA GELEN BOZULMALAR, NEDENLERİ VE İYİLEŞTİRİLMELERİ 6.1. Giriş Her çeşit kaplamada; -trafik etkisi -iklim şartları - don etkisi - yol inşaatının uygun olmayan mevsimde

Detaylı

GEMİ DİRENCİ ve SEVKİ

GEMİ DİRENCİ ve SEVKİ GEMİ DİRENCİ ve SEVKİ 1. GEMİ DİRENCİNE GİRİŞ Geminin istenen bir hızda seyredebilmesi için, ana makine gücünün doğru bir şekilde seçilmesi gerekir. Bu da gemiye etkiyen su ve hava dirençlerini yenebilecek

Detaylı