ARI ÜRÜNLERĐNĐN KOROZYON ĐNHĐBĐTÖRÜ OLARAK KULLANILMASI (The Usage Of Bee Products As A Corrosion Inhibitor) Yrd.Doç.Dr.

Transkript

1 ARI ÜRÜNLERĐNĐN KOROZYON ĐNHĐBĐTÖRÜ OLARAK KULLANILMASI (The Usage Of Bee Products As A Corrosion Inhibitor) Yrd.Doç.Dr. Hüsnü GERENGĐ

2 GĐRĐŞ Korozyon genel anlamda, malzemenin bulunduğu ortamda özelliklerini kaybederek parçalanması ve kullanılamaz hale gelmesidir. Yrd.Doç.Dr. Hüsnü GERENGĐ

3 Korozyon olayı endüstrinin her bölümünde kendini göstermektedir. Açık atmosferde bulunan tanklar, depolar, direkler, taşıtlar, iş makineleri, metal aksamdan yapılmış binalar, yeraltı boru hatları, gemiler, iskele ayakları vb. her şey korozyon süreci ile karşı karşıyadır. Yrd.Doç.Dr. Hüsnü GERENGĐ

4

5

6

7

8

9

10

11 Korozyon önlenemez bir gerçektir. Yrd.Doç.Dr. Hüsnü GERENGĐ

12 Korozyon neden önemlidir? Teknolojinin bütün alanlarında metallerin kullanılması, Đnşaat sektörünün hızlı bir şekilde çelik konstrüksiyona yönelmesi, Dünya nüfusundaki hızlı artışın metal üretimiyle paralellik göstermesi, Korozyona uğrayan cihazların bozulması veya arızalanması sonucu endüstri üretimin azalması, Korozyon ürünü malzemelerin insan sağlığı ve çevre açısından son derece zararlı olduğunun iyice anlaşılması, Yeraltı maden yataklarının hızla tükeniyor olması gerçeği, Yrd.Doç.Dr. Hüsnü GERENGĐ

13 Tablo 1. Beş Yıl Đçerisinde Londra Metal Borsası nda Meydana Gelen Fiyat Artışları Metal Fiyatları (ton/$) Metal Bakır Alüminyum Çinko Nikel Kurşun Kalay Yrd.Doç.Dr. Hüsnü GERENGĐ

14 Korozyonun Ekonomik Değeri Korozyon kayıpları ülkelerin GSMH nın yaklaşık %3,5 - %4,5 u kadardır. Đngiltere Devlet Korozyon Komitesinin yaptığı araştırmaya göre, Đngiltere de yıllık 1365 milyon paund korozyon ve korozyonun neden olduğu ekonomik kayıp söz konusudur. Yapılan araştırmalar, Amerika Birleşik Devletleri nde sadece otomobillerin korozyona uğraması ile yıllık 100 milyon dolarlık ekonomik zararın söz konusu olduğunu ortaya koymaktadır. Yrd.Doç.Dr. Hüsnü GERENGĐ

15 Korozyonun Ekonomik Değeri Bu doğal süreç çok büyük ekonomik ve sosyal kayıplara neden olmaktadır yılında ABD de korozyon kaybı 70 milyar dolar olarak hesaplanmıştır yılında bu kayıp 126 milyar dolar seviyesine kadar yükselmiştir (Üneri, 1998). Korozyonun neden olduğu ekonomik kayıplar tahmin edilenlerin çok üstündedir. Örneğin, patlak bir su borusunu değiştirmek ile o patlağın tespit edilinceye kadar geçen zaman içersinde neden olduğu ekonomik zarar ve iş kaybı kıyaslanamayacak kadar farklıdır. Yrd.Doç.Dr. Hüsnü GERENGĐ

16 Ne Yapılabilir? Malzeme mühendisliği biliminin son derece önem kazandığı bir dönemde korozyon halen üzerinde çok yoğun bilimsel çalışmaların yapıldığı bir elektrokimyasal süreçtir. Bu çalışmanın amacı, korozyon ve korozyon ölçme yöntemlerini bilen teknikerlerin gerekliliğini ortaya koymaktır. Yrd.Doç.Dr. Hüsnü GERENGĐ

17 Korozyona karşı alınması gereken önlemler 1. Ortama uygun dayanıklı malzeme kullanmak (Üretim ve tasarım). 2. Ortama uygun inhibitör eklemek. 3. Ortama uygun, malzemeyle metal yüzeyini kaplamak (Metali yalıtkan bir malzeme ile kaplamak - boya, polimer veya plastik-). 4. Katodik koruma uygulamak (Ara yüzeyin elektrokimyasal özelliğini değiştirmek). 5. Anodik koruma uygulama (Ara yüzeyin elektrokimyasal özelliğini değiştirmek). Yrd.Doç.Dr. Hüsnü GERENGĐ

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30 Đnhibitör kullanımının, sanayideki gelişiminin izlenmesi amacıyla son derece önemli bilgiler edinilmiştir. Toplamda 1982 yılında, inhibitörler için 600 milyon $ harcanırken, 1999 yılında Çizelge 1. de görüldüğü gibi 466 milyon $ gibi bir artış söz konusu olmuştur. Yılda 27 milyon $ kadar bir artış her sene gözlemlenmektedir. Bu artışı tetikleyen sektörler, petrol rafinerileri ve kimyasal ürünler üreten sanayiler olmuştur [11]. Yrd.Doç.Dr. Hüsnü GERENGĐ

31 Çizelge 1. Đnhibitörlerin kullanıldığı sektörlere bağlı olarak öngörülen mali değerleri (1999) Đnhibitör kullanılan endüstriler Maliyet ($ milyon ) Petrol Rafinerileri 246 Petrol Üretimi 153 Petrol Stok ve Transferi 31 Petrol Katkılı Ürünler 108 Otomotiv Sanayi 12 Kâğıt Üretimi 198 Kimyasal Üretimi 180 Demir ve Çelik 50 Yiyecek Sanayisi 88 Toplam 1.1 $ MĐLYAR Yrd.Doç.Dr. Hüsnü GERENGĐ

32 SONUÇ VE TARTIŞMA Korozyon konusu hakkında bilgi edinmenin iki önemli nedeni vardır. Bunlar sırasıyla ekonomik ve çevresel nedenlerdir. Bunlara bağlı olarak, bugüne kadar yapılan araştırmalar incelendiğinde korozyonun neden olduğu doğrudan ve dolaylı kayıpların giderilmesi için, korozyona karşı verilen savaş halen devam etmektedir. Bilim adamları, korozyon hızının ölçülmesi ve korozyona karşı önlemlerin alınabilmesi için sürekli araştırmalar yapmaktadır. Elde edilen veriler doğrultusunda yeni alaşımlar elde edilmekte veya istenildiği takdirde korozyon sürecine müdahaleler söz konusu olmaktadır. Yrd.Doç.Dr. Hüsnü GERENGĐ

33 Korozyonla Mücadele eden ülkeler Amerika Birleşik Devletleri, Savunma Bakanlığı, Akron Üniversitesi bünyesinde bulunan Korozyon Mühendisliği Bölümüne $ ekonomik destek vererek savunma sanayindeki korozyon problemleri üzerinde çalışmalar yapılmasını istemiştir (UA news, 2008). Yrd.Doç.Dr. Hüsnü GERENGĐ

34 Korozyonla Mücadele eden ülkeler Polonya bira üreticileri birliği ve Polonya Deniz Kuvvetleri Komutanlığı korozyon problemleri için Gdansk Teknik Üniversitesi Malzeme ve Korozyon Departmanından daimi danışmanlık almaktadır (Gerengi,2008). Korozyonla mücadele yöntemlerinden biri olan inhibitör kullanımı için 1982 yılında 600 milyon $ kullanılmışken, 1999 yılında bu oran ortalama yıllık 27 milyon $ lık artış ile 1.1 milyar $ seviyesine ulaşmıştır (Brongers, 1999). Yrd.Doç.Dr. Hüsnü GERENGĐ

35 DĐNLEDĐĞĐNĐZ ĐÇĐN TEŞEKKÜR EDĐYORUM Yrd.Doç.Dr. Hüsnü GERENGĐ

36 KAYNAKLAR Aksüt, A.A., (2006), Magnezyumun Çeşitli Kaplamalar Đle Korozyona Karşı Korunması 10. Uluslararası Korozyon Sempozyumu s , Adana, Türkiye Jones, D.A., (2004), Principles and prevention of corrosion, ISBN: NJ07458, p Yalçın, H., (2005), Katodik Koruma, Palme yayıncılık, Ankara, Türkiye Üneri, S. (1998), Korozyonun Temel Đlkeleri, SAGEM, Ankara, Türkiye Serfiçeli, Y., (2000), Malzeme Bilgisi, Cem Dizgi, Ankara, Türkiye Demir- çelik üreticiler derneği, (2005), Şahin, M., Yılmaz A., Morgül Đnci, (2001), Ortaöğretim Kimya Müfredat Programına Korozyon Konusunun Katılma Önerisi Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 21: Doruk, M., (1996), Korozyonun Temel Đlkeleri Üzerine, 5. Korozyon Sempozyumu, s. 1-31, Adana, Türkiye Dikbaş, K., (2007), 25 Eylül 2007, Zaman gazetesi, s. 9 Kayalı, H.A., Ürek, R.Ö., Çavaş, B., Tarman, L., (2000), Ortaöğretimde Kimya Derslerinde Enerji Kavram Haritasının ve Konu Diziliminin Geliştirmesine Yönelik Bir Çalışma IV Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi, s , Ankara, Türkiye Mansfeld, F., (1986), Polarization Resistance, Rackwell Int. Sci. Cent. Publication, p. 67 Gerengi, H., (2008), Tafel Polarizasyon (TP), Lineer Polarizasyon (LP), Harmonik Analiz (HA) ve Dinamik Elektrokimyasal Đmpedans Spektroskopisi (DEIS) Yöntemleriyle Düşük Karbon Çeliği (AISI 1026), Pirinç-MM55 ve Nikalium-118 Alaşımlarının Yapay Deniz Suyunda Korozyon Davranışları ve Pirinç Alaşımlarına Benzotriazol ün Đnhibitör Etkisinin Araştırılması, Eskişehir Osmangazi Ünv. Fen Bil. Enst., Doktora Tezi Darowicki, K., Gerengi, H., Bereket, G., Slepski, P., Zielinsk, A., (2006), Evaluation corrosion current of low carbon steel in artificial seawater using EIS, DEIS and harmonic analysis, The J. Corrosion Science and Engineering, vol 10, paper:18 Darowicki, K., Gerengi, H., Bereket, G., Slepski, P., (2008), Investigation effect of benzotriazole on the corrosion of brass-mm55 alloy in artificial seawater by dynamic EIS, Corrosion today symposium, Gdansk University of Technology / Gdansk- Poland, Oral presentation/ Presentation CD [Anticorrosion Technologies: Manuscript 10] Gerengi, H., (2003), Sülfürle kirletilmiş %3,5 Nacl çözeltisinde korozyon davranışları ve inhibitör etkisi, Eskişehir Osmangazi Ünv. Fen Bil. Enst., Yk. Lis. Tezi, No:36615 Popova, S.N., (2008), Brongers, H., (1999), Corrosion Inhibitors, A report by Publications Resource Group, Business Communications Company, The University of Akron, (2008), Yrd.Doç.Dr. Hüsnü GERENGĐ