2. Periferik sinir sistemi (PSS): Gangliyonlar, sinirler, sinapslar oluşturur.
|
|
- Soner İnci
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Sinir Doku Histolojisi Sinir dokusu, sinir hücreleri (nöron), nöroglia hücreleri ve çok az gevşek bağ dokusunu içeren bir dokudur. Sinir sistemi, morfolojik ve işlevsel olmak üzere iki kısımda incelenebilir. Sinir sistemi, anatomik yönden iki bölüme ayrılır: 1.Merkezi sinir sistemi (MSS): Beyin, beyincik ve omurilik. 2. Periferik sinir sistemi (PSS): Gangliyonlar, sinirler, sinapslar oluşturur. Bu iki sistem, birbirleriyle hem yapısal, hem de işlevsel olarak bağlantılıdır. MSS, kafatasındaki beyin ve beyincikten ve vertebral sütun içerisindeki omurilikten meydana gelir. Omurilik, beynin devamı gibidir ve omurgaların içerisindeki vertebral kanal boyunca, enseden aşağıya doğru bel kemiği boyunca devam eder. Sinir sisteminin MSS dışında kalan kısmına, periferik sinir sistemi (PSS) denir. PSS de, başlıca gangliyonlar (sinir hücrelerinden meydana gelen topluluklar) ve sinirler bulunur. Sinir sistemi, işlevsel yönden ikiye ayrılır: Somatik Sistem (Serebrospinal Sistem): Visseral Sistem (Otonomik veya Vejetatif Sinir Sistemi): Sinir dokusu, hücrelerden ve hücreler arası maddelerden meydana gelir. Nöron sinir hücresidir. MSS de ara madde işlevini gören gliya hücreleridir. Gliya hücreleri, daha çok destekleyici işleve sahiptir ve bu hücreler, MSS de bağ dokusunun yapmış olduğu görevin büyük bir kısmını yerine getirirler. Bunlar, daha çok sinir sistemindeki diğer organlarda bulunan büyük damarların etrafında yerleşmişlerdir. PSS de, ara madde işlevini düzensiz sıkı bağ dokusundan meydana gelmiş kılıflar ile bunların içerisindeki kan damarları, hücreler oluşturur. Bu yapıya miyelinli sinirlerde Schwann hücresi de katılır. Nöron Sinir dokusunun ana hücreleridir. Nöron gövdesi, dendrit ve akson adı verilen hücre uzantılarına sahiptir. Nöronların çapı, mikron arasında değişir. Beyincik korteksinde yer alan granüler hücreler 3 5 mikron çapında iken, Purkinje hücrelerinin büyüklüğü mikron arasında değişir. Beyin korteksindeki piramidal nöronların hücre 1
2 gövdeleri ise, mikrometre arasındadır. Omuriliğin ön boynuzundaki motor nöronların hücre gövdeleri 125 mikron çapında olup, bu hücreler organizmanın en büyük hücreleri arasında yer alır. Nöronlar, şekil olarak küre, piramit, yıldız, armut veya iğ biçimindeki hücre gövde tiplerine sahip olabilirler. Nöronlar, doğumdan sonra mitozla çoğalmazlar. Bu sistemde yer alan hücrelerden, sadece gliya hücreleri doğumdan sonra mitozla çoğalabilir. Sinir hücrelerine karşı herhangi travma durumunda, gliya hücreleri çoğalarak bu hasarı gidermeye çalışırlar. Nöronlar genellikle yuvarlak şekillidir ve tek çekirdeklidir.nadiren supraoptik ve paraventriküler nükleuslardaki gibi, iki çekirdekli nöronlar görülebilir. Çekirdek oldukça büyük, yuvarlak ve açık kromatinlidir ve merkezi yerleşim gösterir. Buna karşılık, çekirdekçik son derece koyu renkte gözlenir. Çekirdeği çevreleyen sitoplazmaya, perikaryon (karyon = çekirdek) adı verilir. Perikaryonda, organeller bulunur. Bunlardan Golgi kompleksi, çekirdeğin etrafını sanki bir sepet gibi sarar ve ışık mikroskobunda, ozmik asitle veya gümüşleme ile siyah renkte izlenebilir. Golgi kompleksi, nöronlarda görülen durum değişikliklerine karşı son derece hassastır. Nöron zedelenmesinde ilk kaybolan organeldir ve daha sonra, hücre yenilenmesiyle tekrar meydana gelir. Olgun sinir hücrelerinde, sentriyol bulunmaz. Nörolifler, boyama olmaksızın ışık mikroskobunda çok güç farkedilirler ve sabit yapılar değillerdir. Bunlar, özel gümüşleme veya altınlama yöntemleriyle ince lifçikler şeklinde görülürler. Nöronlar elektron mikroskobunda incelendiğinde, nöroliflerin her birinin 100 Ao kalınlığındaki nörofilaman topluluklarından oluştuğu görülür. Nörotubulus, elektron mikroskobu altında gözlenen diğer bir lifsi organeldir ve Ao kalınlığına sahip silindirik bir yapıdır. Nörofilamanlar ve nörotubuluslar, nöron sitoplazmasını destekler ve hücre iskeletini meydana getirir. Böylece, nöronların dallı budaklı olarak görülmesine neden olurlar. Bunlar, aynı zamanda bir iç iskelet görevini de yerine getirirler. Bu yapılar, iyonların ve metabolitlerin hücre içerisinde taşınımında da görevlidirler. Sinir hücreleri toluidin mavisi, metilen mavisi ve kristal viyole gibi bazik boyalarla boyandıkları zaman, özellikle nöron hücresinin gövde sitoplazmasında bazofilik kümeleşmeler gözlenir. Bu kümeleşmeler, granüler endoplazmik retikulum ve ribozomlardan meydana gelmiştir ve bunlara, Nissl tanecikleri adı verilir.bez epitel hücreleri, plazma hücreleri ve fibroblastlarda gözlenen aynı yapılara ise, ergostoplazma adı verilir. Bu 2
3 tanecikler perikaryonda ve dendritte bulunmasına rağmen, aksonda yoktur. Nissl taneciklerinin görünüşleri, büyüklükleri, miktarları ve sitoplazma içerisindeki dağılışları, sinir hücresinin bulunduğu konuma ve yere göre farklılık gösterir. Bu tanecikler, omuriliğin ön boynuz motor nöronlarında perikaryona kaplan postuna benzer benekli bir görünüm kazandırdığından, tigroid body (benekli cisim) adı verilir. Nissl tanecikleri perikaryonun her tarafında bulunmasına rağmen, aksonun hücre gövdesinden ayrılma yerinde bulunmazlar. Bu yere, akson tepeciği adı verilir. Burası, diğer yerlere göre daha açık renkte izlenir. Nissl taneciği, nöron yaralanmalarında çok çabuk etkilenen organellerden birisidir ve travmaya karşı bir reaksiyon olarak, Nissl taneciklerinin sayısında azalma gözlenir. Nöron hücre gövdesi olarak adlandırılan perikaryonda lipofuksin ve melanin olmak üzere iki tip pigment mevcuttur. Bunlardan lipofuksin sarı renkte ve lipit içeren bir pigment olup, sinir hücrelerinin çoğunun perikaryonunda bulunur. Ancak, beyinciğin Purkinje hücrelerinde, lipofuksin bulunmaz. Lipofuksin pigmenti, farklı bölgelerdeki nöronlarda farklı zamanlarda görülür. Bu pigment, aşınma veya yıpranma pigmenti olarak da bilinmektedir ve hücre yaşlanmasının bir işaretidir. Melanin ise, siyah veya esmer renkte bir pigmenttir ve sinir sisteminde sadece belli yerlerdeki nöronlarda görülür. Bulunduğu yerlerden biri, mezensefalondaki substantia nigra da yer alan nöronların sitoplazmalarıdır ve bu bölgenin makroskobik olarak siyah renkte görülmesine yol açar. Melanin pigmentinin işlevsel önemi vardır. Çünkü belirtilen bölgedeki nöronlarda melanin pigment miktarının az olması durumunda, motor işlevlerde bozukluklar gözlenmektedir. Bazı nöronların sitoplazmalarında, nörosekresyon granülleri diyebileceğimiz salgı granülleri gösterilmiştir. Hipotalamusun supraoptik ve paraventriküler çekirdeklerinde yer alan nöronların perikaryonlarında özel boyalarla gösterilen bu granüller, salgı granülleridir. Perikaryonda ve hücrenin uzantılarında da görülen bu granüller, o bölgedeki nöronların sinir salınımsal işlevine bir işarettir. Nöron hücre gövdesinde golgi kompleksi, oldukça iyi gelişmiştir. Çekirdeğe yakın olarak veya perikaryondaki başka yerlerde de görülebilir. Lizozomlar ise, perikaryonda görülürler. Mitokondriyonlar sadece perikaryonda değil, aynı zamanda hücre uzantılarında da bulunurlar ve genellikle, diğer dokulara ait hücrelerde bulunan mitokondriyonlardan daha küçüktürler. Sayıları, sinir hücrelerinin çeşidine göre değişir. 3
4 Çekirdek, genellikle yuvarlaktır ve hacimce oldukça büyük bir yapıdır. Çekirdeğin etrafını çevreleyen zarda, bol miktarda delikçik bulunur. Nöronlar uzantılarına göre üçe ayrılırlar: 1 Pseudounipolar (Yalancı Tek Kutuplu) Nöronlar: Bu tip nöronlarda, akson ve dendrit perikaryondan tek bir uzantı halinde ayrılır. Bu tek uzantı, bir süre gittikten sonra (T) harfi şeklinde ikiye ayrılır. Uzantılardan birisi MSS, diğeri de PSS ye gider. Genellikle, her iki uzantı da miyelinlidir. Çevreye giden uzantı, reseptör (alıcı) yapısındadır ve reseptör (alıcı) bir yapıda sonlanır. Bu uzantıya uyartı geldiği için, burası dendrit olarak kabul edilir. Merkeze giden uzantı histolojik yönü tamamen aynı olsa bile, uyartıyı götürdüğü için akson olarak kabul edilir. Spinal gangliyondaki nöronlar bu yapıdadır. Kraniyal sinirlerin üzerinde çok az sayıda bulunan duyu gangliyonlarında da, yine bu tip nöronlar bulunur. 2 Bipolar (İki Kutuplu) Nöronlar: Bu hücrelerde, bir tek dendrit ve bir akson bulunur. Her iki uzantı da, hücre gövdesindeki birbirlerine karşılık gelen iki kutuptan ayrılır ve dallanabilir. Bipolar nöronlar, retinada iç nükleer tabakada, koku alma mukozasındaki olfaktor nöronlarda ve iç kulaktaki kohleanın spiral gangliyonlarında bulunur. Morfolojik özellikleri oldukça değişik olan bu nöron çeşitleri koku alma, görme, denge ve işitme ile ilgili duyuları almak için özelleşmiştir. 3 Çok Kutuplu Nöronlar: Bu nöronlarda, çok sayıda dendrit ve bir tek uzun akson bulunur. Hücre gövdesi, değişik şekillerde olabilir. Omuriliğin ön boynuz motor nöronları, piramidal nöronlar ve beyincikteki Purkinje hücreleri, çok kutuplu nöronlardır. Merkezi sinir sistemi nöronlarının büyük çoğunluğu da, yine bu sınıfa dahildir. Çok kutuplu nöronlar, aksonlarının uzunluğuna ve dağılımına bağlı olarak, iki şekilde tanımlanmıştır: Golgi Tip 1 Nöronlar: Uzun bir aksona sahiptirler ve periferik sinirlere dahil olurlar. Yine bu tipe ait diğer nöronların aksonları, beyin ve omurilikteki uzun sinir yollarına (traktus) dahil olurlar. Golgi Tip - 2 Nöronlar: Bu tip çok kutuplu nöronların aksonları kısadır ve tekrarlayan dallanmalarla, genellikle hücre gövdesinin yakınında sonlanırlar. Bu ikinci tiptekiler ise, inter (ara) nöronlardır ve diğer nöronlar arasındaki bağlantıyı sağlarlar. Ara nöronlar, merkezi sinir sistemindeki nöronların % 99 unu oluştururlar. Nöronlar fonksiyonlarına göre ise, Duyu Nöronları: Ağrı, sıcaklık, tad alma, v.b gibi değişik duyuları almakla görevli nöronlardır. 4
5 Motor Nöronlar: Aksonları kas ve bez gibi yapılarda sonlanan nöronlardır. Omurilikteki ön boynuz motor nöronları bu tiptedir. İnternöronlar (Ara Nöronlar): Diğer nöronlar arasındaki ilişkileri sağlamakla görevli nöronlardır. Merkezi sinir sistemindeki nöronların büyük kısmını meydana getirirler. Nöronların uzantıları, üç farklı bölgede sonlanabilir: 1) Diğer bir nöronun hücre gövdesinde veya dendritlerinde sonlanabilirler. Bu temas yerleri, sinaptik sahalar olarak adlandırılır. 2) Reseptör (alıcı) bir organcıkta sonlanabilir. Basınç, ısı ve ağrı reseptörleri gibi. Bu yapılardan başlayan sinir lifleri, merkezi sinir sistemine uyartı götürdükleri için dendrit olarak kabul edilirler. 3) Kas ve bez gibi bir yapıda sonlanabilir. Bu yapılara giden uzantılar, daha çok motor nöronların aksonlarıdır. Hücre gövdesinden taşınan uyartı, kaslarda kasılmaya ve bezlerde salgılamaya yol açar. Nöron hücre uzantıları akson ve dendrittir. Dendritler, dendron (ağaç, dal) teriminden türemiştir. Bunlar, kısa ve çok miktarda dallanan hücre uzantılarıdır. Perikaryondan bir ağaç gövdesi gibi çıkar ve dallanma gösterirler. Dendritler birincil, ikincil, üçüncül ve hatta daha fazla sayıda dallanmalar gösterebilirler. Dendritlerde, çoğunlukla miyelin kılıfı bulunmaz ancak, miyelin kılıfı bulunan dendritler de vardır. Dendritlerde, aksonların aksine Nissl tanecikleri bulunur. Buralarda bulunan diğer yapılar arasında mitokondriyonlar, düz endoplazma retikulumu tubulusları ve lizozomlar vardır. Nöronlar, dendritik özelliklerine göre şu şekilde sınıflandırılır. 1 - Dendritleri Radyal (Işınsal) Olan Nöronlar: Perikaryonun her tarafından çıkarlar ve çift dallanmalarla her yöne doğru ışınsal tarzda yayılırlar. Omuriliğin ön boynuz motor nöronları ve talamustaki nukleuslarda bulunan nöronlar, bu özelliğe sahiptir. 2 - Sitoplazmik Esas Uzantılı Nöronlar: Bunlar, beyin korteksindeki belli yerlerde bulunan piramidal nöronlardır. Ana dentritik uzantı, koni şeklindeki perikaryonun tepesinden bir uzantı şeklinde çıkar. Oldukça uzun bir seyirden sonra, uç kısımda dallara ayrılır. 3 - Monopolar (Tek Kutuplu) Dendritli Nöronlar: Beyincik korteksinde yer alan Purkinje hücreleridir. Bu tip nöronların aksonları, çoğu zaman hücrenin bir kutbundan çıkar. Aksonun tam karşı kutbundan dendritler çıkmakta ve oldukça fazla sayıda dallanma göstermektedir. 4 - Oppositopolar (Zıt Kutuplu) Dendritlere Sahip Nöronlar: Püskül şeklindeki iki adet dendrit demeti, hücre gövdesinin karşılıklı kutuplarından çıkmaktadır. Hippokampustaki piramidal nöronlar, bu tip nörona örnek olarak verilebilir. 5
6 Bu hücreler, bipolar (çift kutuplu) dendritli nöronlar şeklinde de isimlendirilebilir. Akson Genellikle uzundur ve bir tanedir. Retinanın amakrin hücreleri nin aksonu yoktur. Akson, hücre gövdesinden akson tepeciği olarak adlandırılan huni benzeri bir yapıyla ayrılır. Bu kısımda, Nissl tanecikleri bulunmaz. Aksonlar, Bu özellikleri sayesinde ışık mikroskobu altında dendritlerden rahatlıkla ayırt edilebilir. Bu bölge, başlangıç segmenti olarak da bilinmektedir. Aksiyon potansiyelinin başlangıç yeri olan akson tepesi, tetik bölgesi olarak kabul edilebilir. Bu kısmın dışında, sadece hücre zarının devamı olan ve aksolemma olarak adlandırılan bir zar yer alır. Akson tepeciğindeki mikrotübüller, birbirlerine ve aksonun uzun eksenine paralel olarak seyrederler. Mikrotubuluslar veya nörotubuluslar, enine köprücüklerle merdiven gibi birbirlerine bağlanırlar. Aksonun kendi yapısında, Nissl tanecikleri yoktur. Akson genellikle düz olup, çapı dallanacağı yere kadar pek değişmez. Aksonlar, son kısımlarda dallanır. Dendritler ise, kalın başlar ve bunların çapı, hücre gövdesinden uzaklaştıkça azalmaktadır. Aksonlar, bu özellikleri yönüyle de dendritlerden ayrılmış olurlar. Aksonlarda madde taşınması, historadyografik çalışmalar yoluyla takip edilmiştir. Yapılan bu çalışmalarda, madde taşınımının hücre gövdesinden akson ucuna (anterograd) ve oradan da hücre gövdesine doğru (retrograd) gerçekleştiği gösterilmiştir. Aksonlar, nöronların hücre gövdelerinden sadece hücre zarının devamı olan ve aksolemma olarak adlandırılan bir zarla ayrılır. Fakat, aksonun etrafı kısa bir seyir sonrasında miyelin kılıfı dediğimiz ilave bir kılıfla sarılır. Aksonlar, merkezi sinir sisteminde bu şekilde yol alırlar ve periferik sinir sistemine geçtiklerinde, miyelin kılıfının dışında yer alan ve nörolemma kılıfı denilen üçüncü bir kılıfla daha sarılırlar. Bu kılıf, miyelin kılıfının dışında yer alan ve buraya bitişik ince Schwann hücre sitoplazmasıdır. Burada Schwann hücresine ait çekirdek ve organellerin çoğu bulunur. Schwann hücresinin etrafı, bazal (dış) lamina ile çevrilidir. Dış lamina ile birlikte miyelin kılıfı ve nörolemma İşlevsel olarak aksonu, hücreler arası bölümden ayırır. Akson, yoluna bu kılıflarla devam eder. Sonlanma bölgesine doğru ilerledikçe miyelin kılıfı kaybolur fakat, nörolemma kılıfı yerinde kalır. Nörolemma kılıf, daha sonra ortadan kalkar. Böylece, aksonun en uç dallarının sonlanma yerleri, sadece aksolemma kılıfıyla sarılı halde kalır. Ranvier Boğumu (Düğümü): Aksonun miyelin kılıfı periferik sinir sisteminde, düzenli aralığa sahip dar ve halka şeklinde boğumlanmalar gösterir. Bu boğumlara, Ranvier düğümü adı verilir. İki Ranvier düğümü arasındaki bölge, internodal (düğümler arası) bölge olarak adlandırılır. Bu bölgede sadece 6
7 bir tek Schwann hücresi bulunur. Genel olarak, Ranvier düğümlerinin aksoplazma için gerekli olan besin maddelerinin içeriye girebildiği yerler olduğu kabul edilmiştir. Ranvier düğümlerinin bulunduğu bölgede, miyelin kılıfı kesintiye uğrar. Dolayısıyla bu boğumlar. madde alış-verişinin kolayca gerçekleştiği bölgelerdir. Çünkü, miyelin madde alışverişine engelleyici bir kılıftır ve diğer taraftan da uyartının iletiminde önemli bir yeri vardır. Schmidt Lantermann Yarıkları: Periferik sinirler ozmik asitle tespit edildiği zaman, Ranvier düğümleri arasında yer alan devamlı miyelin tabakalarında yer yer ufak yarıklar şeklinde açık sahalar ortaya çıkar. Bunlar yüzeyden derine doğru inen oblik yarıklardır ve Schmidt-Lantermann yarıkları olarak adlandırılır. Elektron mikroskobu ile yapılan çalışmalarda, bu bölgelerin miyelin kılıfının dışından aksolemmaya doğru uzanan heliks şeklindeki sitoplazmik tüneller olduğunu ortaya koymuştur. Miyelin tabakaları, bu yerlerde genişlemekte ve aralanmaktadır. Buraların, Ranvier düğümleri gibi aksonun beslenmesi için gaz ve besin alış-verişini sağlayan kanallar olduğu düşünülmektedir Miyelin kılıfı, lipoprotein yapısındadır. Miyelinin yaklaşık % 75 i lipit, % 25 kadarı da proteindir. Bu lipitlerin arasında fosfolipit, serebrosid, sulfatil ve kolesterol bulunur. Canlı dokudaki miyelinin % si sudur. Miyelinin yapısında lipit bulunduğundan eter, alkol, ksilol ve kloroform gibi lipiti eriten çözeltiler miyelini de eritir. Bu maddelerden bazılarının kullanıldığı normal rutin boyama yöntemlerinde, boyanan miyelinli aksonlardaki miyelinin lipit kısımları erir. Geriye protein lifçiklerinden oluşan, nörokeratin ağ kalır. Nörokeratin ağ, Weigert ve rezorsin fuksin boyalarıyla boyanabilir fakat, hematoksilen eozin ile yapılan rutin boyamada güçlükle ayırt edilir. Nörokeratin ağın yapısı özellikle immersiyonla yapılan büyütmelerde çok güzel bir şekilde görülür. Işık mikroskobu altında incelenen ve osmiyum tetroksitle tespit edilen preparatlar, miyelin kılıfının yapısında lipit bulunmasından dolayı siyah renkte görünür. Aynı preparattaki aksoplazma ise, renksiz veya açık gri renktedir. Dolayısıyla, osmiyum tetroksit akson ve miyelin yapısını görünür hale getirir. Aksonun etrafı Mallory azan boyasındaki anilin mavisi ile mavi renkte, aksonun bizzat kendisiyse azokarmin ile kırmızı renkte boyanır. Gümüşleme yapıldığında akson siyah renkte boyanır. Miyelin kılıfı ise gümüşlemeyle boyanmaz. Schwann Hücreleri Schwann hücreleri, ektoderm kökenlidir ve nöral krista hücrelerinden farklılaşır. Bu hücreler, merkezi sinir sistemindeki gliyal elemanların periferik sinir sistemindeki karşılığıdır. Periferik sinirlerin miyelinizasyonu Schwann hücreleri tarafından gerçekleştirilir. 7
8 Schwann hücreleri, aksonların yaşaması ve işlevlerini yerine getirebilmesi için gereklidir ve travmayla kopan liflerde meydana gelen akson yenilenmesinde önemli rol oynar. Miyelinizasyonda, ilk önce etrafında aksolemmadan başka bir kılıf olmayan akson, Schwann hücre sitoplazmasına gömülmeye başlar. Akson Schwann hücresinin sitoplazmasına iyice gömüldükten sonra, Schwann hücresi ortada yer alan uzunlamasına bir eksenin etrafında saatin aksi yönünde döner. Schwann hücresinin her bir dönüşünde, aksonun etrafına bir çift koyu ve açık tabaka eklenir. Embriyondaki bütün sinir lifleri, ilk oluştuklarında genellikle miyelinsizdir. Miyelinizasyon olayı, intrauterin hayatın 6. ayından itibaren başlar ve son 3 ayda hızlanarak, doğumdan sonra da devam eder. Bundan sonra, Ranvier düğümleri ve düğüm araları yeniden yapılmaz. Ancak, sinir lifleri uzunlamasına büyüme gösterir. Ranvier düğümleri arasındaki bölge, duruma göre uzar. Myeliniin ÖNEMi nedir? 1- ) Miyelin kılıfının sinir tellerinin yenilenmesinde de önemli rolü vardır. Bir sinir teli kesilince, kesilme yerinden çevreye doğru önce miyelin kılıfı meydana gelir. Yenilenen akson, bu kılıfı takip eder. Miyelin kılıfı, akson için rehberlik yapar. Yenilenmenin gerçekleşmesi için nöronun hücre gövdesinin sağlam olması şarttır. Hücre gövdesi zedelenmiş ve ölmüş olan bir nöronun aksonunda, yenilenme olayı gerçekleşemez 2- Miyelin kılıfının uyartının akson boyunca taşınmasında izole edici bir rolü vardır. Bu özelliğiyle, miyelini elektrik kablolarındaki çıplak teli saran izole edici plastik tabakasına benzetebiliriz. Böylece, uyartının komşu aksonlara yayılmadan iletilmesi sağlanmış olur. 3- Miyelinli aksonların kalınlığı, 2 20 mikron arasında değişebilir. Miyelin kılıfı daha kalın olan aksonlardaki uyartı iletimi daha hızlıdır. Ayrıca, miyelinsiz olan sinir lifleri ile kıyaslandığı zaman, miyelinlilerdeki iletim hızı çok daha fazladır. 4 )Miyelin kılıfı, uyartının aksondan iletimi esnasında meydana gelebilecek enerji kaybını en aza indirir. Sinir liflerinin ileti hızı ve derecesi, sadece aksonun değil, aynı zamanda miyelin kılıfının kalınlığına da bağlıdır. Akson ve miyelin kılıfı kalınlaştıkça, iletim hızı artar ve uyartıyı iletebilme süresi düşer. 5- Miyelinli sinir tellerinde uyartının hızlı iletilmesinin iki nedeni vardır: a) Miyelin kılıfın izole edici özelliği vardır. b) Uyartı, Ranvier düğümleri arasında atlayarak akson boyunca saltatorik şekilde iletilmesidir. 6 ) Miyelin kılıfının uyartı iletiminde önemli bir rolüne karşılık, besin fizyolojisi bakımından bunun tersi sayılabilecek bir etkisi vardır. Miyelin kılıfında lipit bulunduğu için, besin 8
9 maddelerinin aksona geçişi zor olur. Bu durum özellikle kalın miyelin kılıflar için daha da önemlidir. Gerek Ranvier düğümleri ve gerekse Schmidt Lantermann yarıkları, miyelin kılıfının kesintiye uğradığı veya azaldığı bölgelerdeki madde alış-verişinin sağlandığı kısımlardır. Myelinli sinir lifleri gibi myelinsiz lifler de vardır. Miyelinli sinir lifleri beyaz renkte (beyaz sinir lifleri) gözlenmesine karşılık, miyelinsiz sinir lifleri gri renktedir (gri sinir lifleri). Miyelinsiz sinir lifleri, genellikle 0,5 2 mikron kalınlıktadır ve Ranvier düğümü yoktur. Miyelinsiz sinir liflerinde, bir tek Schwann hücresi birden fazla aksonu kuşatmıştır Miyelinli liflerdeki ileti aktarım hızı saniyede m iken, miyelinsiz liflerde bu hız 0,5 2 m ye düşer.. Akson çevresindeki bağdokusu kılıfları dıştan içe Epinöriyum Perinöriyum Endonöriyum Epinöryum, periferik sinirin etrafında silindirik bir kılıf meydana getirir ve siniri besleyen damarlar bulunur. Belli sayıdaki akson topluluğu bir demet oluşturur ve perinöryum denilen düzensiz sıkı bağ dokusu tabakası ile sarılır. Perinöryum kılıfının içinde Schwann hücresi tarafından sarılmış aksonlar ve endonöryum denilen bir bağ dokusu kılıfı vardır. Endonöryum, gevşek bağ dokusu özelliğinde olup, kan kapillerlerinden, retiküler liflerden ve az sayıda fibroblastlardan meydana gelmiştir. Bu üç kılıf, periferik sinire sağlamlık kazandırılar.. Periferik Sinirdeki Sinir Lifleri üç farklı tipte sinir lifi bulunur. Grup A: Miyelin tabakası ve çapı oldukça kalın sinir lifleridir. Bu liflerde, uyartının iletim hızı saniyede m dir. İskelet kaslarına giden motor sinirlerin aksonları Grup B: İnce sinir lifleridir. Bunların çapları, miyelin tabakasındaki konsantrik lamel sayısı ve miyelin miktarı azdır. Bu liflerdeki uyartı iletim hızı saniyede 3 14 m dir. İç organlara ait duyu lifleri bu tiptedir ve bunlara, visseral tip denir. Grup C: Miyelinsiz sinir lifleridir. Bunlardaki uyartı iletim hızı diğer grup liflere göre oldukça düşük olup, saniyede m dir. 9
10 Merkezi Sinir Sistemindeki Sinir Lifleri;Merkezi siniir sisteminde myelin kılıfın yapımı oligodendrositler ile olur. Merkezi ve periferik sinir sisteminde yer alan nöron hücre gövdesi toplulukları ve bunların uzantıları değişik şekilde isimlendirilir. Ayrıca, hücre gövdesini çeviren ve onu destekleyen ve miyelinizasyon yapan hücreler, merkezi ve periferik sinir sisteminde farklıdır.. Hücre Gövdesi Toplu Uzantılar Hücre Gövdesini Miyelinizasyon Topluluğu Çeviren Hücreler Yapan Hücreler M.S.S Çekirdek (Nükleus) Traktus Gliya Hücreleri Oligodendrogli ya P.S.S Gangliyon Sinir Satellite(Uydu) Hücreleri Schwann Hücreleri Hücre gövdeleri, merkezi sinir sisteminde genellikle ayrı topluluklar şeklinde bulunur. Bu nöron hücre gövdesi topluluklarına, çekirdek (nukleus) adı verilir ve bunlar, çıplak gözle gri renkte görülür. Periferik sinir sistemindeki nöron hücre gövde topluluklarına ise, gangliyon denir. Gangliyonlarda, çok sayıda nöron yer alır. Genellikle, otonom sinir sistemi ile ilgili olan paravertebral ve prevertebral gangliyonlarda az, spinal gangliyonlarda ise çok sayıda nöron hücre gövdesi bulunur. Nöron uzantılarının aynı bölgeye yönelenleri, demet şeklinde uzanır. Bu toplu uzantılar MSS de traktus, periferik sinir sisteminde ise sinir olarak adlandırılır. Bu uzantılarda, aksonun yanında dendritler de bulunur. MSS de nöron hücre gövdesini ve dendritleri, gliya hücrelerinin uzantılarından meydana gelen sıkı bir ağ çevirir. Bu ağın arasında, dendritlerde sonlanan başka nöron aksonlarının sonlanma ayakları bulunabilir. PSS de gangliyonlarda yer alan nöronların hücre gövdeleri kendilerini çeviren damarlı bağ dokusundan özel kılıf ile sarılıdır.. Gangliyonlardaki nöronların hücre gövdelerini çeviren hücrelere, satellit (uydu) hücreleri adı verilir. Bunlar, küçük ve yassı hücrelerdir. Organ duvarlarında yer alan ve birkaç nörondan meydana gelen küçük gangliyonlar, ince retikulum tellerinden oluşan bir bağ dokusu kılıfı ile sarılmıştır. Hücre gövdeleriyle kapiller arasındaki madde alışverişi, uydu hücreler aracılığıyla olmaktadır. Uydu hücreler de, Schwann hücreleri gibi ektoderm kökenlidir ve nöral kristadan farklılaşır. 10
11 Sinir Dokusunun Dejenerasyonu (Bozunması) ve Rejenerasyonu (Yenilenmesi): Periferik veya merkezi sinir sisteminde bulunan olgunlaşmış sinir hücreleri mitoz bölünmeye uğramadıkları için, sinir dokusunda bir yenilenmenin olması söz konusu değildir. Fakat, nöronun hücre gövdesi sağlamsa, periferik sinirlerde meydana gelebilecek bir hasarlanma sonrasında akson yenilenmesi görülebilir. Regenerasyon, merkezi ve çevresel olmak üzere iki kısımda ele alınabilir. Yetişkin insanda, merkezi sinir sistemi hasarlanmasında sinir dokusu yeniden oluşmazve aksonlar gelişmez. Bu yüzden beyinde veya omurilikte meydana gelen hasarlanmalardaki iyileşme oranı çok kısıtlıdır. Bir memeli canlıya ait periferik sinirin ezilmesi veya kesilmesi durumunda, eğer distal kısımdaki lifler hasarlanmışsa, bu durumda miyelinli ve miyelinsiz liflerde Wallerian tipte bozunma görülür (MSS ve PSS de akson yaralanması sonucu proksimalde birincil bozunma, distalde ise ikincil Wallerian bozunma görülür). Yani Kesilen bölgenin proksimalinde (yakın kısmında) bulunan ve sağlam olan nöronun hücre gövdesine bağlı akson parçasında yenilenme kabiliyeti vardır. Kesilen kısmın distalinde (uzak kısmında) kalan akson parçasında ise, burası hücre gövdesinden ayrı kaldığı için yenilenme olayı çok güçtür ve burada, Wallerian (ikincil) Bozunma denilen yıkım meydana gelir ve bozunmuş yapılar, dokudaki makrofajlar tarafından fagosite edilir. Ancak bu aksonların nörolemmal kılıfları sağlam olarak kalırsa, uyarımın eski durumuna gelmesi söz konusu olabilir. : Nörogliya: Periferik sinir sisteminin nöronları ile uzantılarının arası, bağ dokusu ile doldurulmuştur. Merkezi sinir sisteminde, bazı büyük damarların haricinde bağ dokusu bulunmaz. Nörogliya dokusu, MSS de bağ dokusu işlevini yerine getiren gliya hücrelerinden oluşmuştur. Gliya hücreleri nöronlara mekanik destek sağlamış olurlar ve doku içerisinde bol miktarda bulunan kapiller damarlardan aldıkları besin maddelerini ve iyonları nöronlara aktardıkları gibi, nöronların hücre gövdelerinden aldıkları metabolizma artıklarını da kan damarlarına iletirler. 11
12 Gliya hücreleri nöronlara mekanik destek sağlamış olurlar ve doku içerisinde bol miktarda bulunan kapiller damarlardan aldıkları besin maddelerini ve iyonları nöronlara aktardıkları gibi, nöronların hücre gövdelerinden aldıkları metabolizma artıklarını da kan damarlarına iletirler. Gliya hücreleri, kendi aralarında ve nöronlarla sinaps yapmazlar fakat, nöronların aksine hayat boyu mitozla çoğalırlar ve nöronlar için gerekli hücre grubuna dahildirler. - Gliya hücrelerin beş çeşittir: 1- Protoplazmik astrositler 2- Fibröz astrositler 3- Oligodendrositler 4- Mikrogliyalar 5- Ependim hücreleri Protoplazmik Astrositler: Sadece gri cevherde bulunurlar ve burada en bol bulunan nörogliya çeşididir. Bu hücreler uzantılı ve yıldız (astrosit) şeklindedir. Fibröz Astrositler: MSS de, sadece beyaz cevherde bulunurlar. Açık kromatinli büyük bir çekirdekleri ve az dallanan kamçı gibi uzantıları vardır.uzantıları, kapiller duvarlarında perivasküler ayaklar şeklinde sonlanır. Sinir dokusu zedelenmesinde, ölen sinir ve gliya hücrelerinin yerini bölünüp çoğalan astrositler doldurur. Travmada arayı dolduran ve astrositlerden meydana gelen doku, gliyal skar (nedbe) dokusu dur. Oligodendrositler: Ayrıca beyaz cevherde en bol bulunan gliya hücre çeşididir. Oligodendrositler az sayıda uzantılara sahip küçük hücreler olup, uzantıları ile birlikte 6 8 mikron çapındadırlar. Bu hücreler, astrositlerden aldıkları aminoasitleri, glukozu ve oksijeni nöronlara aktarır. Bundan dolayı, nöronların yaşaması ve iş görebilmesi için gereklidirler. Oligodendrositleri izole edilen nöronlar, ölüme sürüklenir. Dolayısıyla bu hücreler, periferik sinir sisteminde bulunan gangliyonlardaki nöronların hücre gövdelerini çeviren ve onlara desteklik ve beslenmelerinde aracı olan satellit UYDU)) hücrelerinin eşdeğeri sayılabilirler. 12
13 Mikrogliyalar: Bu hücreler, mezoderm kökenlidir ve fetal gelişimin geç dönemlerinde merkezi sinir sistemine dahil olurlar. Mikrogliyalar da, oligodendrositler gibi hem gri ve hem de beyaz cevherde bulunurlar yalnız, gri cevherde daha fazladırlar ve en küçük gliya hücre çeşididir. Diğer glia hücresinden farklı olarak fagositoz yaparlar. Ependim Hücreleri: MSS de, içi BOS la (beyin omurilik sıvısıyla) dolu ventriküllerin duvarlarını ve omuriliğin ortasında yer alan merkezikanalı döşeyen ve tek katlı kübik epitel yapısında olan hücrelerdir. Diğer epitel hücrelerinin aksine, bu hücrelerin bazalinde bir bazal membran bulunmaz. Ependim hücrelerinin özelleşmiş şekline tanisitler adı verilir. Bu hücrelerin uzantıları, hipotalamusa kadar giderek kan damarlarında ve sinir-salgı hücrelerinde sonlanırlar. Sonlandıkları bu hücrelere BOS taşırlar. _ 13
Sinir Sistemi. Merkezi sinir sistemi(mss): Beyin, Beyincik, Omurilik. Periferik sinir sistemi(pss) : Gangliyonlar, sinirler ve sinapslar
SİNİR DOKU Sinir Sistemi Anatomik yönden iki bölüme ayrılır: Merkezi sinir sistemi(mss): Beyin, Beyincik, Omurilik Periferik sinir sistemi(pss) : Gangliyonlar, sinirler ve sinapslar Sinir Doku Hücreleri
DetaylıSİNİR DOKUSU. Dr.Sevda Söker
SİNİR DOKUSU Dr.Sevda Söker Amaç Sinir dokuya giriş Nöron yapısı Perikaryon Dendrit Akson Sinaps Nöron tipleri Uzantılarına göre Fonksiyonlarına göre Nörogliya M.S.S nörogliyaları Astrositler Oligodendrositler
Detaylı17 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-1 Nöron- Glia- Nöron Çeşitleri
17 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-1 Nöron- Glia- Nöron Çeşitleri SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemini SİNİR DOKU oluşturur. Bu dokuda NÖRON (SİNİR HÜCRESİ) ve GLİA (NÖROGLİA) hücreleri bulunur. Sinir doku, uyarıların
DetaylıSİNİR HÜCRESİ ( NÖRON) PERİFERİK SİNİR
SİNİR HÜCRESİ ( NÖRON) PERİFERİK SİNİR Doç. Dr. Belgin CAN Sinir Dokusunun Hücreleri Nöronlar Nörogliya Hücreleri = Gliya hücreleri NÖRONLAR -Sinir impulslarını almak, ilerletmek ve iletmek, -Belli hücresel
DetaylıSinir Sisteminin Fonksiyonu
SİNİR DOKUSU Sinir Sisteminin Fonksiyonu İç ve dış çevrede yer alan kimyasal ve mekanik değişimlerle üretilen tüm bilgileri algılamak, analiz etmek, birleştirmek ve iletmek. Vücudun birçok fonksiyonunu,
DetaylıSinir hücrelerine nöron ya da nörosit adı verilir. Çekirdek gövde kısmında ve ortadadır. çekirdek etrafını saran sitoplazmaya da perikaryon denir.
SİNİR DOKUSU https://www.google.com.tr/search?q=sarcoplasmic+reticulum&espv=2&biw=1280&bih=9 18&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwiy3KwqrDSAhXkJJoKHaiWDfoQ_AUIBigB#tbm=isch&q=nervous+system&*&imgrc=Pa0OiUxMr
DetaylıHAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111
HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111 asli.memisoglu@deu.edu.tr KONULAR HAYVAN HÜCRESİ HAYVAN, BİTKİ, MANTAR, BAKTERİ HÜCRE FARKLARI HÜCRE ORGANELLERİ
DetaylıFizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 6 a
Fizyoloji PSİ 123 Hafta 6 Sinir Sisteminin Hücreleri Astrosit Oligodendrosit (MSS) Sinir Sistemi Hücreleri Glia Nöron Schwan (PSS) Mikroglia Ependimal Glia Tutkal Bölünebilir Nöronlara fiziksel ve metabolik
DetaylıSİNİR DOKUSU ve SİNİR SİSTEMİ. Prof Dr. Faruk ALKAN
SİNİR DOKUSU ve SİNİR SİSTEMİ Prof Dr. Faruk ALKAN SİNİR DOKUSU SİNİR DOKUSU Fonksiyonu Özellikleri irritabilite konduktivite korelasyon reaksiyon S.S. SINIFLANDIRMA Somatik (Sistema Nervosum Cerebrospinale)
DetaylıFTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi. Nörobiyolojik Tanımlar. yrd.doç.dr.emin ulaş erdem
FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi Nörobiyolojik Tanımlar yrd.doç.dr.emin ulaş erdem NÖRONUN TANIMI Sinir hücre gövdesi ve tüm uzantılarına verilen isimdir. Nöronlar, uyarıların alınması ve sinir impulsunun
DetaylıSİNİR SİSTEMİ. Dicle Aras. Sinir, sinir sistemi, yapısı ve fizyolojik sınıflaması
SİNİR SİSTEMİ Dicle Aras Sinir, sinir sistemi, yapısı ve fizyolojik sınıflaması Sinir Sinir sistemi fonksiyonları Sinir sistemi vücudun tüm aktivitelerini koordine eder. Organizmanın içinde bulunduğu duruma
DetaylıHİSTOLOJİ. DrYasemin Sezgin
HİSTOLOJİ DrYasemin Sezgin HİSTOLOJİ - Canlı vücudunu meydana getiren hücre, doku ve organların çıplak gözle görülemeyen (mikroskopik) yapılarını inceleyen bir bilim koludur. - Histolojinin sözlük anlamı
DetaylıSİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder
SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder. Çeşitli duyu organlarından milyonlarca
DetaylıBeynin Anatomik Açıdan İncelenmesi ve Beyin Sisteminin İşleyişi
Beynin Anatomik Açıdan İncelenmesi ve Beyin Sisteminin İşleyişi - Ana Hatlarıyla Merkezi Sinir Sistemi - Sinir Hücrelerinin (Nöronlar) Temel İşleyişi - Hücre Gövdesi, Dendrit, Aksonlar, Sinaptik Ağlar
DetaylıAğrı. Ağrı hissinin oluşması Ağrı hissinin iletilmesi Ağrı hissinin yorumlanması
Ağrı Ağrı hissinin oluşması Ağrı hissinin iletilmesi Ağrı hissinin yorumlanması Periferik Sinirde İletim Nöron yapısı Sinir lifi tipleri Sinir membranı nın yapısı Sinirde elektriksel iletim Saltatorik
Detaylı11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU
11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU DUYU ORGANLARI Canlının kendi iç bünyesinde meydana gelen değişiklikleri ve yaşadığı ortamda mevcut fiziksel, kimyasal ve mekanik uyarıları alan
DetaylıBağ doku. Mezodermden köken alır. En Yaygın bulunan dokudur ( Epitel, Kas, Kemik sinir)
Bağ doku Mezodermden köken alır En Yaygın bulunan dokudur ( Epitel, Kas, Kemik sinir) Bağ dokunun Fonksiyonları Diğer organ ve dokuların Fonksiyonal ve yapısal desteğini sağlar. kan damarları aracılığı
DetaylıSİNİR SİSTEMİ DERS NOTU TÜM DERS NOTLARI: UNIVERSITEHAZIRLIK. ORG DA
SİNİR SİSTEMİ DERS NOTU TÜM DERS NOTLARI: UNIVERSITEHAZIRLIK. ORG DA ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
DetaylıFizyoloji ve Davranış
Fizyoloji ve Davranış sorular sorular - sorular Farketmeden sıcak sobaya dokunduğunuzda hemen elinizi çekersiniz. Bu kısa sürede vücudunuzda neler olur? Kafein, esrar, alkol v.b.nin vücudunuzda ne tür
DetaylıDERİ VE EKLERİ. Doç. Dr. Belgin CAN
DERİ VE EKLERİ Doç. Dr. Belgin CAN DERİ İki tabakadan oluşur Epidermis Gövdenin dış yüzünü örten boynuzlaşan çok katlı yassı epitel dokusudur. Dermis Gevşek ve sıkı bağ dokusundan oluşan kalın bağ dokusudur.
DetaylıHücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)!
HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücre Hücre: Tüm canlıların en küçük yapısal ve fonksiyonel ünitesi İnsan vücudunda trilyonlarca hücre bulunur Fare, insan veya filin hücreleri yaklaşık aynı büyüklükte Vücudun büyüklüğü
DetaylıII.Hayvansal Dokular. b.bez Epiteli 1.Tek hücreli bez- Goblet hücresi 2.Çok hücreli kanallı bez 3.Çok hücreli kanalsız bez
II.Hayvansal Dokular Hayvanların embriyonik gelişimi sırasında Ektoderm, Mezoderm ve Endoderm denilen 3 farklı gelişme tabakası (=germ tabakası) bulunur. Bütün hayvansal dokular bu yapılardan ve bu yapıların
DetaylıFTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi. Sinir Lifleri ve Periferik Sinirler yrd.doç.dr.emin ulaş erdem
FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi Sinir Lifleri ve Periferik Sinirler yrd.doç.dr.emin ulaş erdem GİRİŞ Sinir lifi, bir sinir hücresinin aksonuna ya da dendritine verilen isimdir. MSS içindeki sinir liflerinin
DetaylıFizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 8 a
Fizyoloji PSİ 123 Hafta 8 Sinir Sisteminin Organizasyonu Sinir Sistemi Merkezi Sinir Sistemi Beyin Omurilik Periferik Sinir Sistemi Merkezi Sinir Sistemi (MSS) Oluşturan Hücreler Ara nöronlar ve motor
DetaylıFizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 9 a
Fizyoloji PSİ 123 Hafta 9 Serebrum Bazal Çekirdekler Orta Beyin (Mezensefalon) Beyin sapının üzerinde, beyincik ve ara beyin arasında kalan bölüm Farklı duyu bilgilerini alarak bütünleştirir ve kortekse
DetaylıTıp Fakültesi 1. Sınıf Genel Histoloji Laboratuvar Ders Programı
Tıp Fakültesi 1. Sınıf Genel Histoloji Laboratuvar Ders Programı Hücre kurulu laboratuvar programı Laboratuar: Mikroskobik inceleme için dokuların hazırlanması- Preparasyon- Boyama Laboratuar: Işık ve
DetaylıDUYUSAL ve MOTOR MEKANİZMALAR
DUYUSAL ve MOTOR MEKANİZMALAR Duyu Algılama, Tepki Verme ve Beyin Algılama beyinsel analiz tepki Sıcaklık, ışık, ses, koku duyu reseptörleri: elektriksel uyarılara dönüşür Uyarı beyin korteksindeki talamus
DetaylıHAYVANSAL DOKULAR Doku Histogenez
HAYVANSAL DOKULAR Çokhücreli canlılarda, yapı ve işlev bakımından birbirine benzeyen hücreler ile hücrelerarası maddelerden oluşan yapıya Doku denilmektedir. Bütün doku ve organlar embriyonun ektoderm,
DetaylıKASLAR HAKKINDA GENEL BİLGİLER. Kasların regenerasyon yeteneği yok denecek kadar azdır. Hasar gören kas dokusunun yerini bağ dokusu doldurur.
KASLAR HAKKINDA GENEL BİLGİLER Canlılığın belirtisi olarak kabul edilen hareket canlıların sabit yer veya cisimlere göre yer ve durumunu değiştirmesidir. İnsanlarda hareket bir sistemin işlevidir. Bu işlevi
DetaylıÜNİTE 9 Sinir Dokusu. Amaçlar. İçindekiler. Öneriler
ÜNİTE 9 Sinir Dokusu Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra Sinir dokusunun görevlerini, sinir dokusunun elemanlarını, Merkezi ve periferik sinir sistemlerinde bu elemanların dağılımlarını, Sinir sonlanmalarını,
DetaylıSİNİR SİSTEMİ. Duyusal olarak elde edilen bilgiler beyne (yada tam tersi) nasıl gider?
SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ Descartes- İnsan vücudu bilimsel olarak (doğal yasalarla) açıklanabilecek bir hayvan makinesidir Bu makineyi araştıran, beyin ve davranış arasındaki ilişkiyi inceleyen bilim
DetaylıEpitel hücreleri glikokaliks denen glikoprotein örtüsü ile çevrilidir. Epitel hücrelerinin birbirine yapışmasını sağlar. Epitel hücrelerinin üzerine
EPİTEL DOKU EPİTEL DOKU Birbirine bitişik hücrelerden yapılmıştır. Hücreler arası madde çok azdır. Ektoderm, mezoderm ve endoderm olmak üzere her üç embriyon yaprağından köken alır. Epitel dokusu mitoz
DetaylıAnatomik Sistemler. Hastalıklar Bilgisi Ders-2 İskelet-Kas-Sinir Sistemleri
Anatomik Sistemler Hastalıklar Bilgisi Ders-2 İskelet-Kas-Sinir Sistemleri Anatomik Sistem İskelet Sistemi İskeletin Görevleri Vücuda şekil verir. Vücuda destek sağlar. Göğüs kafes ve kafatası kemikleri
DetaylıHAYVANLARDA SİNİR SİSTEMLERİ ASLI SADE MEMİŞOĞLU
HAYVANLARDA SİNİR SİSTEMLERİ ASLI SADE MEMİŞOĞLU HOMEOSTAZİ Canlılar iç ve dış çevrelerinde oluşan bir çok değişikliğe karşı tepki gösterirler. Bu tepkiler ve cevaplar özelleşmiş bir takım hücre ve organların
DetaylıSİNİR SİSTEMİ. Santral Sinir Sistemi. Periferik Sinir Sistemi
SİNİR SİSTEMİ Santral Sinir Sistemi Periferik Sinir Sistemi Santral sinir sistemi beyin Spinal kord Periferik sinir sistemi Kranyal sinirler Sipinal sinirler Duysal lifler Motor lifler Somatik sistem (iskelet
DetaylıKAS DOKUSU. Kontraksiyon özelliği gelişmiş hücrelerden oluşur Kas hücresi : Fibra muskularis = Kas teli = Kas iplikleri
KAS DOKUSU Kontraksiyon özelliği gelişmiş hücrelerden oluşur Kas hücresi : Fibra muskularis = Kas teli = Kas iplikleri Kasın Fonksiyonu Hareket Solunum Vücut ısısının üretimi İletişim Organların kontraksiyonu
DetaylıBÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ...
BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ... 1 Bilinmesi Gereken Kavramlar... 1 Giriş... 2 Hücrelerin Fonksiyonel Özellikleri... 2 Hücrenin Kimyasal Yapısı... 2 Hücrenin Fiziksel Yapısı... 4 Hücrenin Bileşenleri... 4
DetaylıHücre canlının en küçük yapı birimidir.
Hücre canlının en küçük yapı birimidir. Bitkilerde bulunan hücredir.bu hücrelerde hücre duvarı bulunduğundan hayvan hücresinden ayrılır. Hücre duvarı vardır. Kofulu büyük ve az sayıdadır. Şekli dikdörtgen
Detaylı11. SINIF KONU ANLATIMI 25 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-9 ÇEVRESEL (PERİFERİK) SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI
11. SINIF KONU ANLATIMI 25 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-9 ÇEVRESEL (PERİFERİK) SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI B) ÇEVRESEL (PERİFERAL) SİNİR SİSTEMİ Çevresel Sinir Sistemi (ÇSS), Merkezi Sinir
DetaylıOMÜ TIP FAKÜLTESİ DERS YILI DÖNEM I HAYATIN TEMELİ I HİSTOLOJİ UYGULAMA REHBERİ
UYGULAMANIN ADI: Hücreyi tanıma OMÜ TIP FAKÜLTESİ 2016 2017 DERS YILI DÖNEM I HAYATIN TEMELİ I HİSTOLOJİ UYGULAMA REHBERİ I. AMAÇ: Farklı büyüklük ve şekildeki hücre ve çekirdek tiplerinin ve genel özelliklerinin
DetaylıDOKU. Dicle Aras. Doku ve doku türleri
DOKU Dicle Aras Doku ve doku türleri Doku Bazı özel görevler üstlenmiş hücre topluluklarıdır. Bir doku aynı yönde özelleşmiş hücre ve hücreler arası maddelerin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. İntrauterin
DetaylıSİNİR DOKUSUNU İNCELEME YÖNTEMLERİ Sinir dokusu, protein sentezinin yoğun gerçekleştirildiği nöronları içerdiği için bazik boyalarla; uzantılı
SİNİR DOKUSUNU İNCELEME YÖNTEMLERİ Sinir dokusu, protein sentezinin yoğun gerçekleştirildiği nöronları içerdiği için bazik boyalarla; uzantılı hücrelerden oluştukları için uzantıları gösterebilmek için
Detaylı1-MSS (Merkezi Sinir Sistemi-CNS) 2-PSS (Perifer Sinir Sistemi-PNS)
1-MSS (Merkezi Sinir Sistemi-CNS) 2-PSS (Perifer Sinir Sistemi-PNS) 1-Sinir Hücresi (Nöron, nörosit) -Sitoplazması:Nöroplazma -Gövdesi(Perikaryon) -Uzantıları: a.dendrit (=ağaç) -Sitoplazması:Dendroplazma
DetaylıKalbin Kendi Damarları ve Kan kaynakları; Koroner Damarlar
Kalbin Kendi Damarları ve Kan kaynakları; Koroner Damarlar Kalp kası beyinden sonra en fazla kana gereksinim duyan organdır. Kalp kendini besleyen kanı aortadan ayrılan arterlerden alır. Bu arterlere koroner
DetaylıCANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ Beslenme Boşaltım Üreme Büyüme Uyarıları algılama ve cevap verme Hareket Solunum Hücreli yapı
CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ Beslenme Boşaltım Üreme Büyüme Uyarıları algılama ve cevap verme Hareket Solunum Hücreli yapı Hayvan hücreleri mikroskop ile incelendiğinde hücre şekillerinin genelde yuvarlak
DetaylıHÜCRE VE SİNİRSEL İLETİ. Prof Dr. Muzaffer ÇOLAKOĞLU
HÜCRE VE SİNİRSEL İLETİ Prof Dr. Muzaffer ÇOLAKOĞLU Hücre ve Organelleri Hücre ve Organelleri Hücrede ekzositoz ve endositoz Hücre Organelleri Çekirdek ve Endoplazmik Retikulum MİTOKONDRİ Dış Membran İç
DetaylıDERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Dönem T+U Saat Kredi AKTS. Sinir Sistemi TIP 204 2 103+40 9 10. Kurul Dersleri Teorik Pratik Toplam
DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Dönem T+U Saat Kredi AKTS Sinir Sistemi TIP 204 2 103+40 9 10 Kurul Dersleri Teorik Pratik Toplam Anatomi 42 16 58 Fizyoloji 39 18 57 Histoloji ve Embriyoloji 12 4 16 Biyofizik
DetaylıKAS FİZYOLOJİSİ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN
KAS FİZYOLOJİSİ Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Uyarılabilen dokular herhangi bir uyarıya karşı hücre zarlarının elektriksel özelliğini değiştirerek aksiyon potansiyeli oluşturup, iletebilme özelliği göstermektedir.
DetaylıPROKARYOT VE ÖKARYOT HÜCRELER
PROKARYOT VE ÖKARYOT HÜCRELER HÜCRE Hücre ya da göze, bir canlının yapısal ve işlevsel özellikleri gösterebilen en küçük birimidir. Hücre, (İng. Cell); Latince küçük odacık anlamına gelen "cellula" kelimesinden
DetaylıSİNİR DOKU HİSTOLOJİSİ DERS NOTLARI
SİNİR DOKU HİSTOLOJİSİ DERS NOTLARI Organizmada bulunan 4. tip doku sinir dokusudur. Bu doku elemanları organize olarak sinir sistemimizi meydana getirir. Sinir dokunun iki ana fonksiyonu şöyle özetlenebilir:
DetaylıSİNİR DOKUSU. Prof.Dr.Ayhan Bilir
SİNİR DOKUSU Prof.Dr.Ayhan Bilir Anatomik olarak A- Sentral (CNS) 1.Beyin, beyincik 2.Medulla spinalis 3.Gözün sinirsel kısmı B- Periferik sinir sistemi 1.Ganglion 2.Sinir lifleri 3.Sinir sonlanma bölgeleri
DetaylıBAĞ DOKUSU. Gevşek Bağ Dokusu Sıkı Bağ Dokusu (Düzenli, Düzensiz) Özelleşmiş Bağ Dokusu
BAĞ DOKUSU BAĞ DOKUSU Gevşek Bağ Dokusu Sıkı Bağ Dokusu (Düzenli, Düzensiz) Özelleşmiş Bağ Dokusu Yağ Dokusu Kan Dokusu Müköz Bağ Dokusu Destek Bağ Dokusu Kıkırdak Dokusu (Hiyalin, Elastik, Fibröz) Kemik
DetaylıSİNİR SİSTEMİ VE EGZERSİZ
SİNİR SİSTEMİ VE EGZERSİZ 1 TEMEL FONKSIYONLAR Vücut içi koşulların kontrol edilmesi İstemli hareketlerin kontrolü Omurilik reflekslerinin programlanması Hafıza ve öğrenme için gerekli olan deneyimlerin
DetaylıÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA
ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA Çevresel Sinir Sistemi (ÇSS), Merkezi Sinir Sistemine (MSS) bilgi ileten ve bilgi alan sinir sistemi bölümüdür. Merkezi Sinir Sistemi nden çıkarak tüm vücuda dağılan sinirleri
DetaylıSİNİR DOKUSU. Yrd. Doç. Dr. EMEL ALAN
SİNİR DOKUSU Yrd. Doç. Dr. EMEL ALAN Sinir Dokusu Sinir doku bilgi alış verişi için özelleşmiştir. Organizmanın iç ve dış ortamında meydana gelen mekanik ve kimyasal değişimlerce oluşturulan bilgileri
DetaylıBÖCEKLERDE SİNİR YAPILARI
BÖCEKLERDE SİNİR YAPILARI Merkezi sinir sistemi (Central Nervous System): Başın dorsalinde beyin, ventralinde ise subesophageal ganglionlardan, toraks ve abdomende ise ventralde vücut boyunca uzanan her
DetaylıSİNİR R S İSTEMİ EGZE Z RS R İZ
SİNİR SİSTEMİ VE EGZERSİZ Sinir sistemi; hareket etme, konuşma ve vücudumuzdaki milyonlarca hücrenin koordineli bir şekilde çalışmasını sağlayan iç haberleşme yoludur. Bu nedenle, sinir sistemi hemostasizin
DetaylıBİYOLOJİ VE BİLİMSEL YÖNTEM... 1 Bilim ve Bilimsel Yöntem... 2
İÇİNDEKİLER Sayfa BİYOLOJİ VE BİLİMSEL YÖNTEM... 1 Bilim ve Bilimsel Yöntem... 2 CANLILARIN OLUŞUMU... 5 CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ... 9 CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI... 11 SİSTEMATİK... 13 BİTKİ VE HAYVANLARIN
DetaylıSİNİR SİSTEMİ (GİRİŞ) Prof.Dr.E.Savaş HATİPOĞLU
SİNİR SİSTEMİ (GİRİŞ) Prof.Dr.E.Savaş HATİPOĞLU UYARILAR (Kimyasal,Fiziksel, görsel veya işitsel) ALMA (Reseptörler) İLETME DEĞERLENDİRME YANIT VERME (Effektör organlar) SİNİR SİSTEMİ ETKİLEDİĞİ ORGAN
DetaylıSİNİR SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN
SİNİR SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Sinir sistemi ve endokrin sistem (hormonal sistem), organların karşılıklı işbirliği içinde ve gereksinim duyulan değişkenlikte çalışmasını sağlayan ve
DetaylıSİNİR HÜCRELERİ. taşınması çevresel sinir sistemi tarafından meydana getirilen sinir hücreleri tarafından gerçekleştirilir.
SİNİR HÜCRELERİ Sinir hücreleri nöron adını alır.hayvanlarda değişik görevler üstlenen nöronlar örneğin deniz anemonunda bir sinirsel ağ oluşturmuştur.tentaküllerin hareketi bu sinir ağı tarafından kontrol
Detaylı*Periferik sinirlerde kayıt yöntemleri ve ileti hızı ölçümleri. *periferik sinir-kas patolojileri
PERİFERİK SİNİRLER *Periferik sinirlerde kayıt yöntemleri ve ileti hızı ölçümleri. *Kronaksi, reobaz *periferik sinir-kas patolojileri KAFA SİNİRLERİ I. N.olfactarius II. N.opticus III. N.oculomotorius
DetaylıMakroglialar SİNİR SİSTEMİNİN YAP, GÖREV VE İŞLEYİŞİ 11. SNF ÜNİTE, KONU, KAZANM VE AÇKLAMALAR 11.1. İnsan Fizyolojisi 11.1.1. Denetleyici ve Düzenleyici Sistem, Organları 11.1.1.1. Sinir sisteminin yapı,
DetaylıAtatürk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Histoloji Embriyoloji Anabilim Dalı SİNİR DOKUSU. Doç. Dr. Nejdet ŞİMŞEK
Atatürk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Histoloji Embriyoloji Anabilim Dalı SİNİR DOKUSU Doç. Dr. Nejdet ŞİMŞEK SİNİR DOKUSU Sinir hücrelerine Nöron yada nörosit adı verilir. Bir sinir hücresi gövde ve
DetaylıÖğr. Gör. Dr. İlker BÜYÜK, Botanik, 3. Hafta: Bitkisel Dokular KOLONİ VE DOKULAŞMA
KOLONİ VE DOKULAŞMA Yeryüzünde çok sayıda tek hücreli canlı vardır ve bunlar basit yapılıdır. Oysaki çok hücreli olmak gelişmiş canlı olmanın gereklerindendir. Çünkü tek hücreli bir canlı (örneğin Euglena
DetaylıDİNLENİM MEMBRAN POTANSİYELİ. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D.
DİNLENİM MEMBRAN POTANSİYELİ Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. Hücre içi kompartıman ve hücre dışı kompartımanın büyük bölümü elektriksel açıdan nötrdür. Hücre içinde
DetaylıVÜCUDUMUZDA SISTEMLER. Destek ve Hareket
VÜCUDUMUZDA SISTEMLER Destek ve Hareket DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ Vücudun hareket etmesini sağlamak Vücutta bulunan organlara destek sağlamak Destek ve Hareket Sistemi İskelet Sistemi Kaslar Kemikler Eklemler
DetaylıSinir Sistemi. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D.
Sinir Sistemi Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. İnsan Vücudu Üro-genital sistem Sindirim sistemi Solunum sistemi Kardiyovasküler sistemi Endokrin sistem Sinir sistemi
DetaylıTEK HÜCRELİLERDE SİNİR SİSTEMİ
SİNİR SİSTEMİ TEK HÜCRELİLERDE SİNİR SİSTEMİ Ciliata da sillerin hemen altında uzanan ve sillerle bağlantılı olan kompleks bir fibril sistemi bulunur. Kinetodesmata adı verilen bu sistem sillerin hareketini
DetaylıBİYOSİNYAL İLETİMİ 1
BİYOSİNYAL İLETİMİ 1 Uyarılabilen Doku???? Uyarılabilen dokular, bir uyarıyı karşı hücre zarının elektriksel özelliğini değiştirip, aksiyon potansiyeli oluşturarak iletebilme özelliği gösteren dokulardır.
DetaylıYAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI. 11. Sınıf
YAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI 11. Sınıf 1) Oksijenli solunumda, oksijen molekülleri, I. Oksidatif fosforilasyon II. Glikoliz II. Krebs Evrelerinden hangilerinde kullanılır? A) Yalnız I B) Yalnız II C)
DetaylıSantral (merkezi) sinir sistemi
Santral (merkezi) sinir sistemi 1 2 Beyin birçok dokunun kontrollerini üstlenmiştir. Çalışması hakkında hala yeterli veri edinemediğimiz beyin, hafıza ve karar verme organı olarak kabul edilir. Sadece
Detaylı*Canlıların canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimine hücre denir.
Fen ve Teknoloji 1. Ünite Özeti Hücre Canlılarda Üreme, Büyüme ve Gelişme. *Canlıların canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimine hücre denir. *Hücrenin temel kısımları: hücre zarı, sitoplâzma ve
DetaylıSayfa BİYOLOJİ VE BİLİMSEL YÖNTEM... 1 Bilim ve Bilimsel Yöntem... 2
İÇİNDEKİLER Sayfa BİYOLOJİ VE BİLİMSEL YÖNTEM... 1 Bilim ve Bilimsel Yöntem... 2 CANLILARIN OLUŞUMU... 6 CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ... 11 CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI... 13 SİSTEMATİK... 34 BİTKİ VE
DetaylıSİNİR SİSTEMİ. Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER
SİNİR SİSTEMİ Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER 1. Sinir Sistemi Organizasyonu Omurgalılarda sinir sistemi iki kısımda incelenir; bunlar merkezi sinir sistemi [central nervous system, (CNS)] bu bilgiyi
DetaylıHÜCRENİN YAŞAM DÖNGÜSÜ
HÜCRENİN YAŞAM DÖNGÜSÜ *Hücrenin yaşam döngüsü: Hücrenin; bir bölünme sonundan, ikinci bir bölünme sonuna kadar olan zaman sürecinde; geçirdiği yaşamsal olaylara hücrenin yaşam döngüsü denir. Hücreler,
DetaylıGenel Biyoloji Laboratuarı 16.Mart.2015
Genel Biyoloji Laboratuarı 16.Mart.2015 Dr. Selcen Çelik Hayvansal Dokular 1: Epitel, Adipoz, Kas, Kan Farklı tipte ve görevde hücrelerin bir araya gelmesiyle dokular, farklı dokuların bir araya gelmesiyle
DetaylıDüz Kas. Nerede???? İçi boş organların duvarı, Kan damarlarının duvarı, Göz, Kıl follikülleri. Mesane. Uterus. İnce bağırsak
Nerede???? İçi boş organların duvarı, Kan damarlarının duvarı, Göz, Kıl follikülleri. Düz Kas Mesane Uterus İnce bağırsak Düz Kas İşlevleri İstemsiz kasılma Bazı düz kas hücreleri kollajen, elastin, glikozaminoglikan,
DetaylıHÜCRE FİZYOLOJİSİ PROF.DR.MİTAT KOZ
HÜCRE FİZYOLOJİSİ PROF.DR.MİTAT KOZ 1 HÜCRE Kompleks çok hücreli organizmaların, (hayatın karakteristik özelliklerine sahip) en küçük yapısal birimine HÜCRE denir. Hücreler yaşayan organizmaların yapısal
DetaylıSıkı bağ dokusu yapısında parankimi yada dalak pulpasını. birbiriyle devamlılık gösteren bölümlere ayıran trabekulaların
Sıkı bağ dokusu yapısında parankimi yada dalak pulpasını birbiriyle devamlılık gösteren bölümlere ayıran trabekulaların uzandığı fibroelastik bir kapsülle sarılıdır. Dalağın orta çizgisindeki hilumda kapsül
DetaylıHÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücrenin fiziksel yapısı. Hücre membranı proteinleri. Hücre membranı
Hücrenin fiziksel yapısı HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücreyi oluşturan yapılar Hücre membranı yapısı ve özellikleri Hücre içi ve dışı bileşenler Hücre membranından madde iletimi Vücut sıvılar Ozmoz-ozmmotik basınç
DetaylıSİNİR DOKUSU nöron 1- Merkezi Sinir Sistemi (MSS) 2- Periferik Sinir Sistemi (PSS) Somatik Sinir Sistemi: Otonomik Sinir Sistemi
SİNİR DOKUSU Sinir sistemi vücuttaki toplam sinir dokusunu içerir. Vücutta sinir dokusuna yaygın olarak rastlanır ve bir kaç küçük istisna dışında hemen hemen bütün organlar da sinirsel yapılar bulunur.
DetaylıDoç. Dr. Alev Gürol BAYRAKTAROĞLU
Doç. Dr. Alev Gürol BAYRAKTAROĞLU EXTRAEMBRİYONAL KESELERİN MEYDANA GELİŞİ Zigottan sonraki gelişmelerle uterusa ulaşmış olan blastosist in intrauterin tesirlere ve dış basınçlara karşı korunması gerekir.
DetaylıSİNİR DOKUNUN BİYOKİMYASAL KOMPOZİSYONU
SİNİR DOKUNUN BİYOKİMYASAL KOMPOZİSYONU Sinir doku hücreleri Sinir doku sinir sistemini oluşturan dokudur. Fonksiyonel açıdan bakıldığında sinir dokuda nöronlar ve glia hücreleri olmak üzere iki önemli
DetaylıOTONOM SİNİR SİSTEMİ (Fonksiyonel Anatomi)
OTONOM SİNİR SİSTEMİ (Fonksiyonel Anatomi) Otonom sinir sitemi iki alt kısma ayrılır: 1. Sempatik sinir sistemi 2. Parasempatik sinir sistemi Sempatik ve parasempatik sistemin terminal nöronları gangliyonlarda
Detaylıskelet sistemi tek ba ına vücudu hareket ettiremez. Herhangi bir hareket için gerekli kuvvet kaslar tarafından sa lanır. Kas dokusu vücutta oldukça
skelet sistemi tek ba ına vücudu hareket ettiremez. Herhangi bir hareket için gerekli kuvvet kaslar tarafından sa lanır. Kas dokusu vücutta oldukça fazla bulunur. Sadece iskelet kasları toplam a ırlı ın
DetaylıŞekil 1. Mitoz bölünmenin profaz evresi.
KONU 9. HÜCRE BÖLÜNMESİ MİTOZ BÖLÜNME Mitoz bölünme tek hücreli canlılardan, çok hücreli canlılara ve insana kadar birçok canlı grubu tarafından gerçekleştirilebilir. Mitoz bölünme sonunda bölünen hücrelerden
DetaylıENDOTEL YAPISI VE İŞLEVLERİ. Doç. Dr. Esra Atabenli Erdemli
ENDOTEL YAPISI VE İŞLEVLERİ Doç. Dr. Esra Atabenli Erdemli Endotel, dolaşım sistemini döşeyen tek katlı yassı epiteldir. Endotel hücreleri, kan damarlarını kan akımı yönünde uzunlamasına döşeyen yassı,
DetaylıSİNİR SİSTEMİ 3(İNSANDA SİNİR SİSTEMİ) SELİN HOCAYLA BİYOLOJİ DERSLERİ
SİNİR SİSTEMİ 3(İNSANDA SİNİR SİSTEMİ) SELİN HOCAYLA BİYOLOJİ DERSLERİ İNSANDA SİNİR SİSTEMİ İnsanda sinir sistemi merkezi sinir sitemi (MSS) ve çevresel sinir sistemi (ÇSS) olmak üzere ikiye ayrılır.
DetaylıDicle Tıp Dergisi, 2006 Cilt:33, Sayı: 4, (273-277) Ganglion
Dicle Tıp Dergisi, 2006 Cilt:33, Sayı: 4, (273-277) Ganglion Sevda Söker ÖZET Ganglion terimi; İlk defa Milat tan sonra 2. yüzyılda Roma da yaşamış Yunan Fizikçi Galen tarafından sinir kompleksi olarak
DetaylıBütün hücrelerin olmazsa olmazları. Plazma zarı Yarı-sıvı sitosol Kromozom Ribozom
Bütün hücrelerin olmazsa olmazları Plazma zarı Yarı-sıvı sitosol Kromozom Ribozom Hücre Ökaryotik hücre Nukleus var Zarla çevrili organeller var Genellikle prokaryotik hücreye oranla daha büyüktür. Ökaryotlardaki
DetaylıSİNİR SİSTEMİ. Doç.Dr.Mitat KOZ
SİNİR SİSTEMİ Doç.Dr.Mitat KOZ SİNİR SİSTEMİ Amip gibi tek hücreli bir organizmanın yapılanması esas olarak kimyasaldır. Beyni nükleusudur ve nükleus hücrenin diğer organelleriyle birlikte hareket eder.
DetaylıŞekil ve fonksiyonları benzer olan belli bir görevi yapmak üzere bir araya gelmiş hücre gruplarına doku denir. Hücreler dokuları,dokular da bir araya
Şekil ve fonksiyonları benzer olan belli bir görevi yapmak üzere bir araya gelmiş hücre gruplarına doku denir. Hücreler dokuları,dokular da bir araya gelerek organları,organlar ise organ sistemlerini oluştururlar.
DetaylıADIM ADIM YGS-LYS 32. ADIM HÜCRE 9- SİTOPLAZMA
ADIM ADIM YGS-LYS 32. ADIM HÜCRE 9- SİTOPLAZMA 2) Sitoplazma Hücrenin içini dolduran sıvıdır. İçinde inorganik ve organik maddeler vardır. Ayrıca görevleri birbirinden farklı olan organeller de bulunur.
DetaylıMOTOR PROTEİNLER. Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR
MOTOR PROTEİNLER Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR Hücre iskeleti, Hücre şeklini ve sitoplazmanın organizasyonunu belirleyen bir yapı iskelesi görevi yapar. Hücre hareketlerinin gerçekleşmesinden sorumludur.
DetaylıPERİFERİK SİNİR SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ
PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ Sinir sistemi; hareket etme, konuşma ve vücudumuzdaki milyonlarca hücrenin koordineli bir şekilde çalışmasını sağlayan iç haberleşme yoludur. Bu nedenle, sinir sistemi
DetaylıKALP KASI Kalpte ve kalpten çıkan büyük damarlarda bulunur. Miyofilamanların organizasyonu iskelet kasındakilerle aynıdır; histolojik kesitlerde
KALP KASI Kalpte ve kalpten çıkan büyük damarlarda bulunur. Miyofilamanların organizasyonu iskelet kasındakilerle aynıdır; histolojik kesitlerde enine çizgilenme gösterirler. Kalp kası hücreleri interkalar
DetaylıSinir Kılıfı Tümörleri. Doç. Dr. Halil KIYICI 2016
Sinir Kılıfı Tümörleri Doç. Dr. Halil KIYICI 2016 Sinir Sistemi Merkezi (santral) sinir sistemi (MSS): beyin ve omurilikten oluşur kafatası - omurga kemikleri ve kemik altındaki pia örtüsüyle kaplıdır
DetaylıKazanım Merkezli Çalışma Kağıdı 1. Ünite Vücudumuzda Sistemler Boşaltım Sistemi
Fen Bilimleri 7. Sınıf. Ünite Aşağıda, boşaltım sistemi ile ilgili verilen ifadelerden doğru olanlarının yanına (), yanlış olanlarının yanına () koyunuz. Aşağıda verilen resimde sinir hücresinin kısımları
DetaylıMikroskobun Yapımı ve Hücrenin Keşfi Mikroskop: Robert Hooke görmüş ve bu odacıklara hücre demiştir.
Mikroskobun Yapımı ve Hücrenin Keşfi Mikroskop: Gözümüzle göremediğimiz çok küçük birimleri (canlıları, nesneleri vs ) incelememize yarayan alete mikroskop denir. Mikroskobu ilk olarak bir kumaş satıcısı
Detaylı