Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı nın tarihli. ve 958 No lu Kararı

Transkript

1 Yıllar İçin Kazakistan Cumhuriyeti nin Hızlandırılmış Endüstriyel- Yenileme Hakkındaki Devlet Proğramı Ve Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı nın Bazı Kararlarının Geçersiz Olarak kabul edilmesi ile ilgili Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı nın tarihli ve 958 No lu Kararı tarih ve 74 (26135) No lu "Kazakhstankaya Pravda"; tarih ve (25962)No lu "Yegemen Kazakstan " Kazakistan Cumhuriyeti nin ekonomisine değişiklik katmak ve uzun vadeli rekabetçiliği arttırmak amacı ile KARARLAŞTIRIYORUM: Yılları için Kazakistan Cumhuriyeti nin Hızlandırılmış Endestrüyel-Yenileme Gelişmesi ile ilgili belirlediği Devlet Programı (bundan sonra - Proğram) tasdik etmek. 2. Kazakistan Cumhuriyeti Hükümet i: 1) bir aylık süre içinde Kazakistan ın Endestrüyel Haritası ve 2015 yılına kadar Üretim Hacimlerinin Rasyonel Yerleşim Şeması belirlensin ve tasdik edilsin; 2) bir aylık süre içinde Proğram ın hayata geçirilmesi ile ilgili Kazakistan Cumhuriyeti Hükümet i Çalışma Planı hazırlansın ve tasdik edilsin; 3) Yarım yıllık sonuç itibariyle KC Cumhurbaşkanı nın İdaresi ne 20 Temmuz ve 20 Ocak a kadar Program ın uygulanması ile ilgili bilgiler sunulsun; 3. Merkez ve Yerel İcra Makamları ve KC Cumhurbaşkanı na direk bağlı olan devlet kurumları Proğram ın uygulanmasını takip etsin. 4. İşbu Ek e dayanarak Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı nın bazı Kararları geçersiz olarak kabul edilsin. 5. İşbu Karar ın uygulanmasının denetimi KC İdaresi ne yüklensin. 6. İşbu Karar, imzalandığı andan itibaren geçerlilik kazanır. Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı N.Nazarbayev Kazakistan Cumhuriyeti nin Tarih ve 958 No lu Kararı ile TASDİK EDİLMİŞTİR Yıllar İçin Kazakistan Cumhuriyeti nin Hızlandırılmış Endüstriyel-Yenileme İle İlgili DEVLET PROĞRAMI Astana, 2010

2 İçindekiler Proğram Pasaportu Önsöz Cari durumun değerlenidirilmesi Proğram ın amacı, öncelikleri, hedefleri ve prensipleri Proğram ın Hayata Geçirilmesi ile ilgili Ana hususlar 1. Ekonominin değişimini ve rekabeti gerektirecek öncelikli sektörlerin geliştirilmesi 1.1 Geleneksel endüstride üretimin değiştirilmesi Petrol ve gaz sektörü Petrol ve kimya Metalürji dalı Kimya sanayisi Atom sanayisi 1.2 İç talep gereği dalların geliştirilmesi Makine üretim sanayisi Eczacı sanayisi İnşaat Endüstrisi ve İnsaat malzemelerinin üretimi 1.3 İhracat potansiyeline sahip sanayilerin desteklenmesi Tarım sanayisi Tekstil sanayisi Türizm sanayisi 1.4 Geleceğin ekonomisi sektörlerinin geliştirilmesi Bilgi ve iletişim teknolojisi Bioteknolojiler Uzay faaliyetleri Alternatif enerji endüstrisi Atom enerji endüstrisi 2. Öncelikli sektörlerin gelişmesinin desteklenmesi 2.1 Enerji altyapının sağlanması 2.2 Ulaşım altyapısının sağlanması 2.3 Bilgi-iletişimlerin sağlanması 2.4 Maden hammadde kompleksinin geliştirilmesi 2.5 Vasıflı elemanların temin edilmesi 2.6 İdari engellerin kaldırılması 2.7 Rekabetin geliştirilmesi 2.8 Teknik kontrol ve kalite altyapısının kurulması 2.9 Enerji tassarufu 2.10 Yeniliklere açık olma ve teknolojik modernleşmenin teşviği 2.11 Tarife politikası 2.12 Yatırımların arttırılması ve sosyal ekonomik bölgeerin oluşturulması 2.13 Ticari politika 2.14 Proğram ın mali araç-gereçlerin desteklenmesi 3. Ekonomik potansiyelin Rasyonel Bölgesel temeline dayanarak Ekonomi Gelişim Merkezlerin açılması 3.1 Ekonominin öncelikli alanlarında Üretim potansiyelinin bölgelesel düzenlenmesi 3.2 Ekonomik gelişim Merkezlerinin kurulması 4. Ekonominin öncelikli sektörlerinde devlet ve işletmenin verimli işbirliğinin sağlanması 4.1 Devlet çapında Proğram ın uygulama şema ve araları Proğram ın uygulanmasında sisteminde önemli olan büyük özel şirketlerin ve квазиdevlet sektör nesnelerinin yeri Devlet çapında Proğram ın uygulama mekanizması 4.2 Bölge çapında Proğram ın uygulama şeması ve araçları Bölge çapında Proğram ın uygulanmasında milli şirketlerin, Geliştirme Enstütülerinin önemi Bölge çapında Proğram ı uygulama mekanizması (2020 İşletme nin Yol Haritası) 4.3 İşletme ortaklıklarının yerinin arttırılması 5. Proğramın mali açıdan desteklenmesi 6. Proğram sonuçları

3 Proğram Pasaportu Proğram ın Adı Hazırlanması için neden Hazırlayan Proğram Amacı Hedefler Yıllar İçin Kazakistan Cumhuriyeti nin Hızlandırılmış Endüstriyel-Yenileme İle İlgili Devlet Proğramı 1) KC Cumhurbaşkanı nın tarih ve 326 nolu kararı ile onaylanan tarihinde Nur Otan Devlet Demokrasi Partisi nin XII.Toplantısı nda belirlenen KC Cumhurbaşkanı emirlerinin yerine getirilmesi ile ilgili Plan ın 1.maddesi; 2) KC Cumhurbaşkan İdare Müdürü nün tarih ve nolu onayladığı emir gereği tarihindeki KC Parlamentosu nun 3.Toplantı sının 4.oturumunda KC Cumhurbaşkanı emirlerinin yerine getirilmesi ile ilgili Plan ın 3.ve 4.maddeleri KC Ekonomi Gelişim Ve Ticaret Bakanlığı, KC Endüstri ve Yeni Teknolojiler Bakanlığı Değişiklik ve rekabeti arttırma yoluyla ekonominin sabit ve düzenli artışını sağlamak Rekabetin artışını ve değişimini sağlayacak olan ekonomideki öncelikli sektörlerin gelişmesi; Ekonominin öncelikli sektörlerin gelişmesindeki sosyal etkinliklerin arttırılması ve yatırım projelerinin geliştirilmesi; Ensdüsti sanayisi için ortamın sağlanması; Ekonomi potansiyelin Rasyonel Bölgesel Düzenlenmesine dayanarak Ekonomi Gelişme Merkezleri nin kurulması; Gerçekleştirme Süresi Gereken Kaynaklar ve Finansmanı Amaç Göstericisi Ekonominin öncelikli sektörlerini geliştirme sürecinde devlet ve işletme arasındaki iletişimin kurulması yılları Devlet bütçesi, milli şirketler ve devlet payı olan kurumlar dahil kurum ve şirketlerin kaynakları. Devlet ve Yerel Bütçelerin finansman miktarı, cari yılın ilgili bütçeleri belirlenirken teyid edilir. Artış: Min. 7 triyon Tenge Milli Gelir, bu da 2008 yılı Milli Gelir in % 50 si, reelde milli gelir artışı % 15 olur; Milli Gelir deki işleme sanayisinin payı en az 12,5 % kadar; Genel ihracat hacminde % 40 ı hammadde olmayan ihracatın payı, Ortak İşletme Sanayi sinin hacminde % 43 ü hammadde olmayan ihracatın payı, İşletme Sanayi sinde en az 1.5 kat verimlilik; Tarım sanayisinde kişibaşı 3000 ABD Doları ndan en az 2 katına üretimin artışı; Devlet kurum ve makamlarında, milli şirket ve holdinglerde yerel payın % 60 a kadar, hizmet ve iş alımında ise % 90 artışı;

4 İşletmesini yürüten şirketlerin % 10 nun yenilik getiren aktif şirketlerin payı. İniş: Hammadde olmayan sektörde ulaşım giderlerinin en az %8 e inmesi; 2008 yılına göre Milli Gelir in enerji kapasitesinin en az % 10 olması. Önsöz Yıllar İçin Kazakistan Cumhuriyeti nin Hızlandırılmış Endüstriyel-Yenileme İle İlgili Devlet Proğramı (bundan sonra Proğram), tarihinde Milli Demokratik Partisi Nur Otan ın XII.toplantısında Cumhurbaşkanın verdiği görev, Kazakistan halkına Cumhurbaşkanın gönderdiği Yeni onyıllık yeni ekonomi kalkınış Kazakistan ın yeni imkanları adlı mesajı gereği ve Kazakistan 2030 Strateji Kalkınma Planı nın parçası olan 2020 dönemine kadarki planın ana akımına uygun olarak hazırlanmıştır. Proğram, değişiklik ve rekabeti arttırma aracılığı ile ekonominin sabit ve dengeli olarak artışına yöneltilmiştir. Proğram, ekonominin değişmesi politiğinin devamını ve Endüstriyel-Yenileme Stratejisi nin, Kazakistan ın 30 Şirket Lideri Proğramı nın ve endüsri alanındaki diğer proğramların tamamını oluşturur yılına kadar olan Hızlandırılmış Endüstri Politiği nin ana önceliği, orta ve küçük işletmelerin canlandırılması ile ekonominin geleneksel ihracat sektörlerindeki büyük yatırım projelerinin hayata geçirilmesi olur. Büyük projelerin baştağı AO "Milli Reha Vakfı "Samruk-Kazına" (bundan sonra AO "MHV"Samruk-Kazına"), ekonominin enerji ve metal alanındaki önde gelen şirketleri ve stratejik yabancı yatırımcılar olur. Paralel olarak hammadde sektörü ile bağlı olmayan ve daha sonra bölgesel pazarlara (Gümrük Birliği ile bağlı ülkeler, Orta Asya ülkeleri) yönelik çalışan iç pazarı ekonominin diğer dalları da kurulur ve veya geliştirilir. Devlet, çağdaş teknolojilerin transferine, ithalatın yerini alacak ve ihracata yol açacak çağdaş üretim kurmak için yabancı yatırımcıları çekilmesine yönelik Kazakistan ın orta ve küçük işletmelerin inisiyatiflerini destekler. Endüstriyel ekonominin temelini oluşturmak için milli yenileme altyapının geliştirilmesi ve ticarete yönelik ilmi-teknolojik araştırmaların desteklenmesi devam edilecek. Genel olarak,ekonomi değişimini destekleyen Devlet Proğramı ekonominin makro ve sektörler düzeyinde sistemli etkisi ve ekonominin bazı sektör ve projelerin desteklenmesi aracılığıyla yapılacaktır. Ekonomik politiğin sistemli etkisi, yatırım, üretimin artışı,milli ürünlerin rekabetli olması için uygun bir ortamın sağlanmasında yoğunlaşacaktır.

5 Seçkinleme işlemleri,öncelikli sektörler ve projelerin mali ve mali olmayan desteğin kombine zarfına dayanacaktır. Devlet,devlet ve bölgeler çapında faaliyet gösteren etkili enstütüler kurarak işletme ise sistemli bir ilişki kuracaktır. Ekonominin objektif durumuna eşit 2015 Yılı Endüstrileşme Politiği nin yörüngesi, kaynak, altyapı, enstütü ve teknolojik imkanlarla iç onaylı olacaktır. Ekonominin değişmesini ve teknolojik modernleşmesine yol açan Proğram a dahil edilen mekanizmaların sistemli düzeni; Verimli makro ekonomik şartların olmasını, İşletme ortamının iyileşmesini ve yatırımların daha fazla çekilmesini, Toplu teknoloijk modernleşme ve milli yenileme sisteminin kurulmasını, İnsan kaynakları kalitesinin artmasını sağlar. Ekonominin öncelikli alanlarının gelişmesine yönelik devlet ve işletme kaynaklarının yoğunlaşması, monitoringin çağdaş bilgi sistemleri ve belli araçları kullanılarak devlet ve işletmenin onaylama süreciyle eşlik eder. Cari Durumun Değerlendirilmesi (Analizi) 2000 yılının başında planlanan Endüstriyel-Yenileme Gelişme Proğramı, Kazakistan ın ekonomisinin ana risklerini iyi belirledi; ekonominin değişmesine ve hammadde bağımlılığından uzaklaşan alternatifsiz bir yol seçildi. Bu dönem içerisinde endüstri sanayisinin ana enstütü temelleri kuruldu; Ekonominin sabitliğini sağlayan Milli Fon; Aktif bir şekilde atık olacak devlet proğramları sağlamlaştıran AO "MHV"Samruk-Kazına"; Değişim sürecine eşlik eden gelişim enstütüleri, Devlet ve işletme çalışmalarını koordine eden ve işbirliğini sağlayan diyalog alanları. Yatırım Politiği çerçevesinde yatırımın teşvik hukuki ve ekonomi açısan belirleyen kanunun temel hususları (maddeleri) gelişti. İşbu çalışmalar, petrol ve gaz sektörlerinin artışı yoluyla ekonominin aktif bir şekilde artış yaptığı dönemde petrolle bağlı olmayan ekonomi sektörlerin gelişmesini, orta ve küçük işletmelerin desteklenmesini sağladı. Belirli bir sonuçlara rağmen, yeniden gelişmekte olan ülkelerin sorunu olan sistem hatalarından dolayı değişim ve yenileme politiği tam olarak gerçekleşmedi; Kaynakların (yatırım, emek) hammadde sektörüne kaymasına açan Hollanda hastalığı belirtisi söz konusu oldu, Pazar mekanizması bu dönemde ekonominin bazı sektörlerin yandığını haberdar edemedi, devlete doğru ekonomi yapısının kurulmasına yardımcı olamadı; Değişim politiği, gelişmesi için gereken kritik hacme ulaşamadı.

6 Değişim için devletin ayrdığı yatırım hacimleri çok yetersizdi ve çok dağınıktı, bu da yapısal gelişmeye yetersizdi. Bunun sonucunda ekonominin yapısı hammaddeye yönelik çalışmalarını devam etti, istihdam yapısı ise çalışma potansiyelinin daha az etkili olduğunu gösterir.2008 yılında tarım alanında % 31,5 nüfüs meşgul iken Milli Gelir yapısında bu sektörün net ağırlığı sadece % 5,8 oldu yıllarında İşletme Sanayi sinde Milli Gelir % 16,5 ten 11,8 e kadar indi, maden sanayisi ise % 13 ten 18,7 e arttı. Ekonominin ana ahantarı olan üretim konusunda Kazakistan son yıllardaki ilerlemelere rağmen orta derecede gelişen ülkelerin gerisinde; 2008 yılın verilerine göre Kazakistan ın alım gücü paritesine göre üretim geliri kişibaşı 22,6 bin dolar, Rusya da ise 33,4, Japonya da ise 68,2, ABD de ise 98,1 olmuştur. Büyük Kazak şirketlerin hammaddenin ihracatından elde edilen hızlı kar almaya yönelik ekpensif şeklindeki artışı, daha yüksek düzeylere ulaşmasını engelledi ve dünyadaki değişimlere uygun olarak iç pazara verilmesi gereken önemi azalttı. Devletin inisiyatifleri işletme birliklerinden destek alamadı, çünkü daha çok acemi olan milli işletme değişimin aktif oyuncusu olamazdı, yeni yenilemeye yönelik işletme kuramazdı, dünya pazarında rekabetçi olamazdı, dünya çapında ünlü ortaklıklar kuramazdı. Krizden önceki dönem Kazakistan ekonomisi evrensel kuruldu. Devrimsel gelişme ihracat edilen hammaddelerin artışı ve dış mali pazarlarda ucuz yatırım kaynaklarının kolaylığı ile belirleniyordu. Kazakistan ın orta ve küçük işletmeciliğin özelliği, yatırımdan hızlı bir şekilde karı garanti eden (ekonominin iç gayrirekabet sektörleri; taşınmaz mülk, ticaret, yerel inşaat endüstrisi, ticari aracılık yapan sektör ve hizmet sektörü) boş imkanların kullanması idi. Dolaysıyla, işletme öncelikleri devletin öncelikleriyle uyumsuzdu, çünkü devlet KDV si yüksek olan malları üreten işletmelerin gelişmesini destekliyırdu. Bu eğilim, gelişim enstütüsü, 2.dereceli bankalarında ilgili yatırım projelerinde de göründü. Bu durum, milli işletmenin objektif devrim sürecini gösterir. Kabarcıkları boşaltan kriz yeni pazarların ve yeni malların araştırılmasına zorlar. Kriz sonrası Kazakistan ın gelişmesindeki en önemli yol hızlandırılmış endüstridir. Dünya tecrübesi, endüstrileşmenin bazı yollarının olduğunu söylüyor; koşana yetişme stratejisi, geleneksel uzmanlaşma, endüstriyel sonrası gelişme. Milli ekonomi yapıya dayanarak, şu aşamada Kazakistan ekonomisinin endüstriyel stratejisi olarak daha sonra daha yüksek hedefleri gözleyen hammadde sektörüne dayanan geleneksel uzmanlaşma stratejisi kullanılabilir. Geleneksel uzmanlaşma ve diğer ekonomi arasındaki sıkı bağ, ileride servis hizmeti aracılığıyla gelişebilecek birbirlerine bağlı birkaç sanayilerin kurulmasına yol açacak. Ayrıca bu hammadde sektörünü işleten kurumların etrafında küçük ve orta boy işletmelerin kurulmasına yol açacak. Gelişmekte olan pazarlarda rekabetin arttığı bugünlerde hem iç hem dış pazarlar kapılmalı, Gümrük Birliği nin elverişli pazarla (170 milyon insan) olan potansiyeli maksimum kullanılmalıdır. Ayrıca, Kazakistan ın eşsiz coğrafik yerleşimi Asya ve BDT (Rusya, Orta Asya, Çin, İran, Hindistan) arasında global bir aracı pozisyonunu kazanılabilir ve kullanılabilir yapar. Kazakistan Cumhuriyeti kurumlarının aktif katılma pazarlarının genişletilmesi

7 için tarım sanayisi, tekstil ve turizm sektörlerindeki hammaddesiz ihracatın ciddi bir şekilde desteklenmesi lazım. Paralel olarak önümüzdeki yıl dünya pazarında önemli yer alacak olan geleceğin ekonomisi sektörlerin seçici desteklenmesi lazım. Endüstriyel politiğin başarılı bir şekilde hayata geçirilmesi için ana şart, ürtim faktörlerinin artışı ve milli ekonomin rekabetliliğinin sağlanması olmalıdır. Planlanan endüstrilleşme, bölgelerin eşit şekilde gelişmesinden daha çok büyüme potansiyeline sahip, ekonomi açıdan aktif şehir ve alanların gelişmesine yoğunlaşılmasını gerektirir. Endüstrileşme Politikası nın verimliliği,ekonominin öncelikli alanlarını geliştiren işletme ve devlet gücünün sağlamlaştırılmasına ve etkili enstütülerin kurulmasına bağlıdır. Proğram ın Amacı, Öncelikleri, Hedef ve Prensipleri Amaç, değişim ve rekabeti arttırma yoluyla ekonominin sağlam bir şekilde büyümesini sağlamak yılına kadarki amaçlı göstericisi; Artış; Milli gelir en az 7 trilyon Tenge,yaklaşık 2008 e ait Milli Gelir in % 50 si, real olarak Milli gelir artışı % 15 olacaktır, İşleme sanayisinin Milli gelirdeki payı en az % 12,5, Hammaddesiz ihracatın payı genel ihracatın en az % 40 ı, Hammaddesiz ihracatın hacmi, İşleme Sanayi sin toplam hacminin % 43 ü, İşletme Sanayi sinde üretimin en az 1,5 katı, Tarım Sanayi sinde tarımda çalışan kişibaşı 3000 ABD Doları ndan en az 2 katına üretim artışı, Devlet kurum ve makamların, milli yönetim holdingin, milli holding ve şirketlerin satın alımlarında Kazakistan payının mallardan % 60, alım satım işlemi ve hizmetlerinde % 90 lık payı, Genel faaliyet gösteren şirketlere göre yenilemeye yönelik aktif şirket payının % 10 u. İniş: hammaddesiz sektorün maliyetindeki transfer giderlerinin payı en az %8, 2008 yılına göre enerjideki Milli Gelir in en az 5 10 u. Öncelikler: Milli Ekonomi nin rekabetini arttırmak için üretim faktörlerinin arttırılması, İhracata yönelik yüksek teknolojili üretimin kurulması için daha çok direk olmak üzere yatırımların çekilmesi,

8 Milli Yenilik Sistemi nin gelişmesi ve kuvvetlendirilmesi, Ekonomideki yoğunlaşmanın azaltılması ve endüstrileşme sürecinde küçük ve orta boy işletmelere önem verilmesi, Ekonomik potansiyelin rasyonel bölgesel düzenlenmesi. Hedefler: Ekonominin değişmesini ve rekabetin atmasını sağlayan öncelikli sektörlerin gelişmesi, Ekonominin öncelikli sektörlerin gelişmesinde sosyal etkinin artması ve yatırım projelerin hayata geçirilmesi, Endüstrilleşmede olumlu ortamın sağlanması, Ekonomik potansiyelin rasyonel bölgesel düzenlenmesine dayanarak ekonomik gelişme merkezlerin kurulması, Ekonominin öncelikli sektörlerin geliştirme sürecinde devlet ve işletmenin etkili iletişimin sağlanması. Proğram aşağıdaki prensiplere dayanır; İşletme inisiyatiflerine yol almak, Hammaddesiz sektörde gözebatan projeleri ve başarılı inisiyatifleri desteklemek, Risklerin devlet ve özel sektör arasında optimal olarak paylaştırmak ve endüstrileşme sürecinde yerlerini net belirlemek, Yeni işletme imkanlarının multiplikasyonu, Proğramın uygulanması sırasında projelerin işlenme derecesine göre katılımcıların sayısını belirlemeye iteratiflik denilir, Proğram katilimcilari listesinin, master-planların içeriğinin, başvuranların, devlet desteklerin, proğram uygulaması monitoring sonuçlarının açıklık prensibine transparente denilir, Proğrama hem yerel hem yabancı büyük, küçük, orta şirketlerin katılabilme imkanına eşit ulaşma denilir, Temel olarak etkili projelerin öne sürülmesine ve ekonomik olmayan yöntemlerin sınırlanmasına rekabetçilik denilir, Ekonomi faaliyetini yapan tüm nesneler için geçerli hukuki, teknik temelleri (işletme ortamının düzelmesi) geliştiren devlet destek çalışmalarına dağılım etkisi (transferlik) denilir. Hayata geçirilen proğram evraklarında öngörülen ve İşbu Proğram n kullanılmasında kullanılacak olan Devlet Politikası nın etkili çalışmalarına işleyişlik denilir. Proğram Uygulaması nın Ana Yönleri 1. Ekonominin değişimini ve rekabetin arttırılmasını sağlayan öncelikli sektörlerin gelişmesi

9 Önümüzdeki dönem endüstrileşme politikası, endüstriyel-yenileme sürecinin katalizatörü olacak olan geleneksel uzmanlaşma sanayisi aracılığıyla hammaddesiz sektörlerin gelişmesine yönelik olacaktır. Devletin çabası aşağıdaki ekonomi sektörlerinin gelişmesine yoğunlaşacaktır; Geleneksel:petrol ve gaz sektörü, madencilik, daha sonra hammadde üretiminin daha yüksek seviyeye geçmesi ile atom ve kimya sanayisi, Milli şirketlerin, devletin ve yeraltı zenginlikleri kullananların talebi üzerine: makine sanayisi, inşaat endüstrisi, farmakoloji, Hammadde üretimi ile bağlı olmayan ve genelde ihracata yönelik çalışan üretimler: tarım sanayisi, tekstil, türizm, Önümüzdeki yıl dünya ekonomisinde önde yer alacak olan geleceğin ekonomisi sektörü: bilgi ve iletişim teknolojileri, bio teknolojiler, alternatif enerji endüstrisi, uzay faaliyetleri. Yukarıda belirtilen sektörlerle kalmayacak Proğram geliştikçe eklemeler yapılacaktır. Ekonominin başarılı bir şekilde değişmesi, düşük karbonlu yeşil ekonomi politikasının hayata geçirilmesi ve sabit gelişme idare sisteminin en iyi şekile getirilmesi yoluyla, yatırım çekme, ekoloji sorunlarını çözme, doğaya verilen antropogen zararların azaltılması, madencilikle uğraşanların doğaya yaptıkları atıkların azaltılması, atıkların komple yeniden işlenmesi yoluyla cumhuriyetin sabit bir şekilde gelişmesine bağlıdır. Ekonomi değişiminin artması sırasında devlet etkili olmayan projelerin kullanmasını engeller, onun için projeleri seçerken ana kriterler olarak verimlilik, enerji tassarufu, Gümrük Birliği potansiyelinin kullanılması ile ihracatı teşvik dikkate alınır. 1.1 Geleneksel Endüstride Üretim Değişimi Petrol ve Gaz Sektörü Cari Durumun Kısa Bir Analizi 2009 yılında petrol ve gaz kondensantı ülkemizde 76,5 milyon ton olup gaz üretimi 35,6 milyar m3 oldu. Petrol ve gaz kondensatın ihracatı 68,1 milyon ton oldu. Petrol fabrikaları (bundan sonra NPZ) 2009 yılında 12,1 milyon ton petrol işledi. Petrol üretimin bundan sonraki gelişmesi, deniz projeleri ve Tengiz va Karaçağanak maden yataklarını genişletme projelerine bağlıdır. Temel Hedefler 1. Petrol ve gaz kondensatının üretimi için belirlenen göstergilere ulaşmak. 2. İç pazarın petrol ve gaz ihtiyaçlarını karşılamak. 3. Petrol transferi ihracat yolunun değişmesini yapmak. Amaç Endikatörleri

10 yılına kadar petrol üretimin 85,0 milyon tona kadar artışı (2008 de - % 120,4), işlenmemiş gazın 54 milyar m3 (2008 de - % 61,4) yılında petrol ihracatı 75 milyon ton (2008 de * %119,4) yılına kadar yerel petrol fabrikalarında petrol işleme düzeyinin % ve Avro standartlarına kadar kalitenin artması ile petrol üretimin 15,0 milyon tona (2008 de - % 122,1) kadar artması. 4. Beyneu-Bozoy-Akbulak gaz hattından gazın transferini sağlamak; 2012 yılında yılda 3,6 milyar m3, yıllarında yılda 5,0 milyar m3, 2015 ve sonraki yıllarda yılda 10 milyar m3. Sanayi Gelişmesinin Ana Yolu yıllarında cumhuriyetin petrol ve gaz kondensatı, Tengiz petrol sahasındaki projelerin 1,5 milyon tona ve Hazar denizinin Kazakistan sektöründeki (Kaşağan v.s.) petrol üretimin 3,5 milyon tona arttırılması ile olur. Petrol üretimin artşı, dolaysıyla gaz üretimini de arttırır, çünkü Kazakistan ın tüm gazı eşlik eder. Gelişme sanayisinin ana operatörü, büyük projelere katılarak, yeni maden ocakları açarak, jeolojik araştırmalar yaparak petrol ve gaz üretimi alanında yerel potansiyeli arttıracak olan AO NK Kazmunaygaz (bundan sonra Kazmunaygaz) olacaktır. Ülkenin sabit ekonomi artışını sağlamak ve Kazakistan halkının yaşam şartlarını düzeltmek amacı ile Hazar denizin karbon kaynaklarını verimli ve güvenli kullanma ve yılların endüstri gelişmesini sağlamak yoluyla üretimin komple olarak sabit üretilmesi lazım. Devlet politikası KDV si yüksek üretimlere, orta ve ek hizmet, işleme işlemlerini yapan küçük boy şirketlerin kurulmasına, sistemde önemli olan büyük şirketlerin kurulmasına yönelik olacaktır. Böyle bir yaklaşım, petrol sektörünün gelişmesinden büyük multi etki sağlar. Bu amaçla aşağıdaki projelerin gerçekleşmesi öngörülmektedir; ELOU-AVT*3 vakum aracının rekontrüksyonu ve Atırau Petrol Fabrikası nın yavaşlanmış kok yapma aletinin kurulması yılda 1,8 milyon Tenge, yavaşlanmış kok yapma aletinin kurulması yılda 1,0 milyon Tenge. Çimkent Petrol Fabrikası nın modernleşmesi ve rekonstüksyonu yılda 6,0 milyon Tenge. Pavlodar Petrol Ve Kimya Fabrikası nın modernleşmesi ve rekonstüksyonu işleme hacmi yılda 6,0 milyon Tenge. Petrol şirketlerin alımlarında Kazakistan payının arttırılması ve işleme düzeyinin arttırılması için aşağıdaki çalışmalar yapılmalıdır; Petrol ve gaz alanındaki Milli Şirketler, hammadde işleme düzeyini arttıracak olan yeni üretimlerin çoğalmasını, yerel payının artmasını veya yerel işadamlarına malların süresinden önce teslim garantisini talep edecektir, Maden ile ilgili anlaşmalara işleme yapan veya eşlik eden üretimlerin kurulması ve yerel mal ve hizmetlerin öncelikliği şart olarak konulacaktır.

11 Sistemin önemli parçası olan ve genellikle yerel hammaddenin işlenmesi ile ilgili çalışan büyük kurumlarla Memorandumlar imzalanacaktır. Devlet Desteğinin Sektör ve Proje Çalışmaları Ulaşım Altyapısının Sağlanması Karbon kaynaklarının dış pazara ihracatının değişimi ve iç pazarın ihtiyaçlarının sağlanması için aşağıdaki projeler yapılacaktır; Kazakistan Hazar Denizi Sistemi Transferi(ККСТ) Hazar Denizi ve Bakü-Tiflis-Ceyhan ve/veya uluslararası pazara petrol transfer sistemleri aracılığı ile Kaşağan ve Tengiz petrol sahalarının ihracatı için kurulan ККСТ aşağıdakilerden oluşur; 1. Yeskene-Kurık petrol hattı, 2. Hazar denzinin Kazakistan sınırındaki petrol dökme terminalinden, petrol ve yan işlemler için ayarlanan tanker ve gemilerinden, Hazar denizin Azerbaycan sınırındaki petrol aktarma terminalinden, Bakü-Tiflis-Ceyhan sisteminin bağlantı araçlarından oluşan Transkaspiy sistemi/projesi (TKP). Hazar Denizi Boruhattı Konsorsiyumu (КТК) 1510 km.uzunluğundaki КТК petrol hattı Tengiz petrol sahasını ve Rusya, Kara Denizi nin kıyısında bulunan Novorossiysk teki petrol terminalini bağlar. Bu boru hattının hacmi yılda 67,0 milyon tona arttırılması dşünülüyor. Kazakistan Çin Petrol Hattı Kazakistan Çin petrol hattı, Atasu-Alaşankoy ve Kenkiyak-Kumkol rpjelerinin gerçekleşmesini içeriri. Atırau-Samara Atırau-Samara petrol hattı, Rusya Federasyonu topraklarından petrolün Kara Deniz veya Baltik denizine doğru transferi için çok önemlidir. Beyneu-Bozoy-Akbulak Gaz Hattı Ülkenin güney bölgelerine gazın temin edilmesi ve gazın ithalatını önlemek amacı ile Beyneu-Bozoy-Akbulak gaz hattının kullanıma verilmesi düşünülmektedir; 2011 yılında 1.sıradaki 1.dağılım kompleksi, 2013 yılında 1.sıradaki 2.dağılım kompleksi, 2019 yılında 2.sıra. Servis Altyapısının Kurulması petrol ve gaz sanayisine gerekli olan vasıflı personel, ilmi kaynaklar ve teknik, idari ve ticari hizmetleri temin edecek Entegre edilmiş Çok Fonksyonlu Gelişmiş Teknolojiler Merkezin (Kaspiy Enerji Hab) kurulması düşünülmektedir. Vasifli Kadrolarin Temini Petrol ve gaz sanayisinde gerekli olan 16 meslek ihtiyacı, YEK nda ve

12 Atırau, Aktöbe, Batı Kazakistan, Mangistau, Kızlordu e Güney Kazakistan da bulunan 18 tane Teknik ve Meslek okullarındaki eğitim ile karşılanacaktır yılı Atırau da 700 kişilik petrol alanı için kadroları hazırlayan Bölgelerarası Merkez faaliyetlerine başlayacaktır. Petrol ve gaz sanayisinde profesyonel eğitim sisteminin başarılı bir şekilde gelişmesi için aşağıdaki araçlarla dünya standartlarına geçim olacaktır; 1) Genç neslin profesyonel olarak eğitilmesi ve yerel personelin hazırlanmasında şirketleri sorumlu tutacak normatif hukuki temelin hazırlanması, 2) Petrol sektöründe çalışan yerel personeli eğitirken ortak kadroları eğitecek sosyal partnerlerle işbirliğin kurulması. Petrol ve gaz sanayisinde uzmanların hazırlanması,devlet talebi üzerinde ve yabancı petrol şirketlerin burs ödemesi ile yapılacaktır. Teknik yeniliklerin uygulanması Güvenli çalışmayı sağlayacak olan aşağıdaki teknik yenilikler kabul edilecektir; 1. benzin, dizel ve mazot; 2. benzin katkısı; 3. ulaşım araçlarının özel sıvıları ve yağları; 4. petrol ve gaz, kazma, jeolojik araştırma ve jeofizik araçlar; 5. petrol hattın ana yolu; 6. sualtı boru hatları. Petrol Kimyası Cari Durumun Kısa Bir Analizi Karbon hammaddesinin büyük hacimde üretilmesie rağmen, şimdiki durumda Kazakistan da KDV si yüksek olan karbon hammaddelerinin derin işlenmesini yapan yer yoktur. Karbon hammaddelerinin işlenmesi sadece petrol ve gazın ayrılmasında ibarettir. Ülkemizde Sovet döneminde kurulan ve çağdaş şarftlara uymayan 3 tane petrolün ve 3 tane gazın işlenmesini yapan fabrika (bundan sonra GNZ) vardır. Bugünlerde AO NK Kazmunagaz ın katılımı ile petrol kimyasını üretme projeleri hazırlanmıştır. Atırau Bölgesinde birbirine bağlı petrol be kimya üretimini yapmak için Milli Petrol Ve Kimya nın Endüstriyel Teknik Parkı adlı Özel Ekonomik Bölge kuruldu. Temel Hedef Увеличение глубины и объемов переработки отечественного углеводородного сырья (нефть/газ) и рост экспорта продукции с высокой добавленной стоимостью. Amaç Göstergeleri

13 yılına kadar bitum üretimini yılda 500 bin tona çıkarmak yılından sonra benzol hacminde aromalı karbon üretimini yılda 133 bin tona, paraksilon - yılda 496 bin ton yapmak yılından sonra temel petrol ve kimya üretimini yılda 800 bin ton polietilen ve 500 bin ton polipropen olarak çıkarmak. Sanayi Gelişmesi nin Ana Yönleri Petrol ve kimya üretimi iki yönde öngörülmektedir; Birinci yön, derin işlenmiş malların NPZ, GPZ den ilkel işlemeden geçmiş ürünleriyle birleştiren tekonolojiyi kullanarak, karbon hammaddelerinin derin işlemesini yapacak olan ve yüksel KDV e sahip olan petrol ve kimya üretimlerin kurulması Bu amaçla aşağıdaki yatırım projeleri gerçekleşmesi lazım; Temel petrol ve kimya ürününün üretecek, yılda 1,3 milyon tonluk kapasiteye sahip, Tengiz sahasının (Atırau Bölgesi) karbon gazını işleyecek Entegre Edilmiş Gaz Ve Kimya Kompleksi, Kazakistan hava şartlarına (Mangistau Bölgesi) çok iyi uyan 500 bin ton yol bitunluk hacmi ile Aktau Plastik Fabrikası na (ağır Karajanbas petrolünün işlenmesi) bağlı Bitun Fabrikası. Proje nin uygulama süresi yılları. Aromalı karbon; yılda 133 bin ton benzol, yılda 496 bin ton paraksilol üreten Atırau NPZ kompleksinin inşaatı. İkinci yön, petrol ve kimya ürünlerini ek olarak işlenmesini yapan orta ve küçük boy işletmelerin kurulması ve KDV si yüksek olan yeni sanayi ve tüketim ürünlerin (boru, bant, kap, plastik kap v.s.) üretilmesi. Devlet Desteği nin Sektör ve Proje Çalışmaları SEZ de Altyapının Sağlanması Entegre Edilmiş Gaz Ve Kimya Kompleksi nin (11 nesne) altyapı nesnelerinin inşaatı devlet desteği ile yapılır. Orta ve küçük boy petrol ve kimya ürünlerini üreten şirketerin bulunacağı Milli Endüstriyel Petrol Ve Kimya Teknoparkı (Atırau Bölgesi) Özel Ekonomi Bölgesi nin (bundan sonra SEZ) altyapı inşaatı devlet bütçesinden yapılacaktır. Vasıflı Personel Temini Teknik meslekte 700 kıvalifeli uzman eğitilecektir. Kaynak Temini Devlet desteği ile uzun vadeli gaz temini anlaşması imzalanmıştır. Maden Sanayisi Cari Durumun Kısa Bir Analizi Sanayi de madenciliğin payı % 17,5 tir.maden cevherin üretim payı - % 3,8, demir cevherin - % 1,5, renkli metal üretimi - %2,3, metalürji

14 sanayisinin payı - % 11,8, hazır metal üretimi - % 1,2. Genel işleme sanayisinin % 35 lik payı Metalürji Sanayi sine aittir. Hemen hemen ülkede üretilen tüm metal ve metal malları ihracat ediliyor, yüksek sınırlı malların üretimi ise yurtdışındadır yılın sonuçlarına göre 13,21 milyar ABD dolarlık mallar ihracat edilmiştir. Maden Sanayisi nin temel sorunları; Hammadde depolarının eskimesi, hammaddelerin komple kullanılmaması, temel üretim fonların aşırı derecede tükenmesi, doğanın çok kirlenmesi, teknik olarak geride kalma, üretimden yüksek KDV li mal çıkaracak bütün bir kompleksin olmaması, hamin yetersizliği, iç pazarın dağılmış olması, malların çok enerji, emek ve materyel harcamalarını gerektirmesi. Maden sanayisinin Teknolojik gelişme imkanları; 1) siyah madencilikte çelik ürünler için yüksek dereceli hammadde üretimi, kaliteli çelik (çürümeye, yüksek derecelere dayanıklı çeşitli borular) üretimi, 2) renkli madencilikte temiz metal (alüminyum, bakır, altın, titan) ve ürün üretimi. Temel Hedef Makine, inşaat ve diğer sanayileri geliştirmek amacı ile maden üretimini arttırmak. Amaç Göstergeleri 1. Maden sanayisindeki KDV nin mineral hammaddelerin derin işlemesine dayanarak en az % 107 olarak artması. 2. Çok kaliteli rekabetli malların üretiminin ve 2008 yılına göre ihracatın 2 katına artması. Sanayi Gelişmesi nin Ana Yönleri Devlet in Maden Üretim Politikası aşağıdaki alanlarda yapılacaktır: büyük şirketlerce önemli (temel) üretimin yapılması, Orta ve küçük işletmelerin metal üretimlerine dayanarak, kaliteli malların üretimin yapılması, Mineral hammaddenin komple bir şekilde işlenmesini sağlamak amacı ile maden cevherinin ve konsantre madenlerin ihracat payını azaltmak. Yeni hedeflerle ihracata yönelik gelişmesi gereken üretimler; Siyah madencilikte çelik üretimini yılda 6 milyon tona kadar arttıracak olan yeni büyük proje ve yılda 4 milyon ton çelik üretecek yeni fabrikanın (Karagandı Bölgesi) inşaatı yapılacaktır. Ayrıca 5 yıl içerisinde ferromanganezin yıllık üretimi 64,8 bin tona, ferrokromun ise yılda 440 bin tona artacaktır, Renkli madencilikte ilkel alüminyum üretimi 125 bin tona artacaktır. Ayrıca yılda 250 bin ton ilkel alüminyum üreten yeni fabrika (Pavlodar Bölgesi) kurulacaktır. Nadir metal sanayisinde 2014 yılına kadar yüksek teknilojiler alanında dünayada ünlü şirketlerle ortak en az tane ortak şirket kurulacaktır. Ayrıca, bakır konsantresinin üretimi (Doğu Kazakistan Bölgesi) 500 bin tona, katod bakırı 95 bin tona, süngerli titanın 16 bin tona, aşırı temiz kuvarsın 16,5 bin tona, bakır-molibden madeninin bin tona arttırılacaktır.

15 2015 yılına kadar tantal üretimi 297 tona, beriliyum ise 2000 tona artacaktır. Aşamalı olarak dış pazara çıkmak amacı ile iç pazarda; Karagandı bölgesin,n Endüstriyel bögesinde siyah madencilik alanında en az 3 kaliteli, KDV si yüksek az hacimli üretim kurulacaktır. Kostanay Bölgesinde yılda 200 bin ton özel çelik çıkacak az hacimli üretim kurulacaktır. Ayrıca Kostanay Bölgesinde 450 bin ton çelik üretimi, tanemsi dökme demirin üretimi yılda 500 bin ton, sıcak briket demirin yılda 1,4 milyon ton, rayların yılda 100 bin ton üretimi arttırılacaktır. Renkli madencilikte Pavlodar Bögesi nde yılda 15 bin ton alümiyum katanka, 20 bin ton hadde mamülleri, 10 bin ton profil ve 50 bin ton halita üreten 6 az hacimli üretimi içeren Endüstriyel Bölge kurulacaktır. Ayrıca, katod altının üretimi 15 tona artacak, yılda 25 bin ton altın işleyecek altın fabrikasının kurulacaktır. Maden mallarının üretimi alanında Doğu Kazakistan, Batı Kazakistan, Karagandı, Aktöve ve Pavlodar Bölgelerinde 25 küçük ve orta boy işletmeler kurulacaktır. Aşağıdaki projelerin yapılması düşünülmektedir; Kostanay Bölgesi yılda 1,4 milyon ton sıcak briket demiri, Kostanay Bölgesi yılda 75 bin ton hadde mamülleri, Kostanay Bölgesi yılda 450 bin ton metal hadde mamülleri, Jambıl Bölgesi yılda 64,8 bin ton ferromanganez, Aktöbe Bölgesi yılda 440 bin ton ferrohrom, Akmola Bölgesi yılda 8 milyon ton maden cevheri, yılda 15 bin ton altın üretimi. Pavlodar Bölgesi yılda 500 bin ton konsantre bakır, Pavlodar Bölgesi yılda 125 bin ton ilkel alüminyum, Kostanay Bölgesi yılda 75 bin ton hadde mamülleri, Doğu Kazakistan Bölgesi yılda 500 bin ton bakır konsantre bakır, bakır eritimi yılda 25 bin ton, Doğu Kazakistan Bölgesi yılda 16 bin ton sürgerli titan, Doğu Kazakistan Bölgesi yılda 70 bin ton katod bakır, Karagandı Bölgesi yılda 10 milyon ton çelik, Aktöbe Bölgesi yılda 500 bin ton tanemsi dökme demir, Pavodar Bölgesi yılda 100 bin ton ray üretimi. Bu proje maddeleri işbu sanayinin gelişmesine bağlı olarak daha sonra değişebilir. Devlet Desteği nin Sektör ve Proje Çalışmaları Enerji endüstrisinin altyapısı

16 GRES-2 (Yekibastuz)ve TETs lerin (Pavlodar) modern hale getirilmesi ve hacimlerin arttırılması yapılacaktır. Ulaşım altyapısı Aksu-2 (Pavlodar Bölgesi), Don (Aktöbe, Hromtau), Jinişke (Aktöbe Bölgesi)istasyonlarında transferi kolaylaştırma çalışmaları yapılacaktır. Vasıflı kadro temini Aktöbe, Doğu Kazakistan, Karagandı, Pavlodar Bölgesi nde 15 meslekten kadro ihtiyacı uzmanların hazırlanması ve 10 TiPO eğitim kurumları ile karşılanacaktır. Metalürji alanında çalışan uzmanları hazırlayan profesyonel mesleki eğitim sistemi yeniden ele alınacak ve eğitim alanlara uzmanlarının gözetimi altında 3 ay staj yapmalarına imkan sağlanacaktır. İdari engellerin kaldırılması Kazakistan Cumhuriyeti Yeraltı Kaynakları Kanunu nun Endüstri Ve Yeni Teknolojiler Bakanlığı nın Sert Madenlerin Üretimi Planı nın tasdiği ile ilgili maddesine değişiklikler yapılacaktır. Değerli taşların üretimini, kullanımını devlet tarafından kontrol etmek için değerli metaller ve taşlar ile ilgili Kanun hazırlanacaktır. Teknik hususlar Enerji endüstirisnde teknik regüle yapabilmek için aşağıdaki maddelere değişiklik yapılacakır; Endüstri alanında 4 teknik kararın, 162 deneme metodu, 148 ürünü, 1 işletme standartı dahil dünya standartlarına uygun 311 KC Devlet standartının, hazırlanması ve kabul edilmesi gerekir. Kabul edilmesi için sunulan standartlar; 156 metala, 85 metal ürünlere, 1 işletme sistemine, 58 metal ürünlerin ölçme ve demene metodlarına yönelik çalışacaktır. Ayrıca metal ürünlerin setliğini belirleyen devlet standartlarının modernleşmesi lazım Yeniliklerin gelişmesi ve teknik modernleşmeye destek Sanayinin imi ve teknik gelişmesini sağlamak amacı ile 2012 yılında Doğu Kazakistan Bölgesi nde Metalürji Ve Yüksek Teknolojiler Merkezi ne bağlı laboratuvar kurulacaktır. Bu merkez mıntakis, karbon maddelerinin katalizatörlerini, turbinleri, avtokatalizatörleri,kuvars, niobiy, beriliyum, molibden, volframı araştırır. Şirketlerin sistemli monitoringi, maden ürünlerinin kontrol ve değerlendirmeleri yapılacaktır. İşletmenin yenileme aktivitesini arttırmak için yenilik grantları verilecektir; % 20 verimliliği arttırılmasına düşünülen metalürji ve metal işleme kurumlarının modernleşmesine, enerji ve kaynak tasarrufuna yönelik ilmi araştırma ve deneyimlerin (NIOKR) yapılmasına, araçların lizingi için indirimli finansmanına. Direk yatırımlar için çekici koşulların ayarlanması

17 NIOKR giderlerinden şirket gelir vergisini % 150 oranına azaltarak NIOKR gelişmesini desteklemek. Devlet programlarında yerel payın artması için metal ürünlerin temini ile ilgili işbu projeleri hayata geçiren yerel üreticilere önceliklik hakkı verilecektir. Ayrıca, metalürji alanındaki yerel şirketler hammaddeleri KC Mülk Borsası nan alma, büyük şirketler ise Mülk Borsası na hammaddelerin kotalı teslimini yapma hakkına sahip olacaktır. Sanayinin gelişmesi bir de petrol alanında çalışan şirketlerin, Milli şirketlerin, devlet makamların mal ve hizmetleri öncelikli satın alma işlemleri ile yapılacaktır. Yüksek kaliteli malları üretmek amacı ile metal ürünlerin iç piyasada satılması için çalışmalar yapılacaktır. Maden cevherinin ve konsantrelerinin ihracatı hammaddenin ülke içinde işlenmesi amacı ile desteklenmeyecektir. Kaynak Temini faaliyet göstermekte olan maden şirketlerinin hammadde bazı genişletilecektir. Renkli metalürjinin gelişmesi için maden cevherinin araştırılmasına ayrı bir önem verilecektir. Doğu, Orta ve Kuzey Kazakistan da yeraltı kaynaklarının araması yapılacaktır. Kaynak temeli zayıf olan yerel şirketlere yurtdışından maden aktiflerinin temininde destek verilecektir. Maden cevherlerin, konsantre ve atıkların işlenmesi ve 2.aşama hammaddeleri -siyah ve renkli metallerin atıkların kullanılması için Etkili Teknolojilerin kullanımı desteklenecektir. AO NGK Tau-Ken Samruk, maden endüstrisinin yerlatı kaynaklarını satın alma ve kaynakları işleme konusunda devleti temsil edecektir. Kimya Sanayisi Cari Durumun Kısa Bir Analizi Dünyada Kimya Sanayisinin net hacmi yaklaşık 2 trilyon ABD Doları dır. Dünya da Kazakistan ın üretim payı, % 0,04, ülkenin sanayisinde % 1,61, işletme sanayisinde payı- % 4, yılın sonuçlarına gore ürünün ihracat payı 101 milyar Tenge ve yaklaşık 0,84 milyar ABd Doları, ithata payı 92 Milyar Tenge ve 0,76 milyar ABD Doları dır. Sanayi nin sorunlu yanları; hammadde işlenmesinin düşük olması, ürünün dünya standartlarına uygun olmaması, sanayinin teknik açıdan geri kalması, ana fonların eskimesi (% 80 den fazla), ana fonların yenilenme katsayısının düşük olması (yılda % 1-1,5),ileriye dönük ürünlerin üretilmesi için temelin olmaması, vasıflı kadro yetersizliği. Şu anda rekabetçi kimya ürünlerinin üretilmesi için komple çalışmaları (analiz çalışmaları, proje öncesi çalışmalar, araç, teknolojilerin projelenmesi, inşaatın denetimi, faaliyet kontrol) yapabilecek Enjeniring şirketler yoktur. Temel Hedef

18 Kimya Sanayi'sinin yüksek teknolojili, ihracata yönelik ve KDV si yüksek yenileme ürünlerine yönelik rekabetçi ürün çıkarmasını geliştirmek. Amaç Göstergeleri 1. Kimya sanayisinin hacmini 2 katına çıkarmak. 2. Kimya ürünlerinin ihracatını katına çıkarmak. Sanayi Gelişmesi nin Ana Yönleri Kaliteli kimya ürünlerini üretmek amacı ile hammaddenin komple işlenmesini düzenlemek ve aşağıdaki yönleri takip etmek; Organik kimya ürünleri: yılda 800 bin ton hacmi ile polietilen ve Atırau Bölgesi nde yılda 500 bin ton hacmi ile polipropilen üretimi (Petrol Ve Kimya Bölümü), Organik olmayan ürünler: yılda 1 milyon ton azot-fosforlu, yılda 250 bin ton potasyumlu, yılda 200 bin ton karışık, yılda en az 30 bin ton memran üsülü ile hazırlanan kostık tuzlu mineral gübrelerin üretimi, kükürt asit üretimi arttırmak. Özel Kimya Ürünleri ve Günlük Hayatta Kullanılan Kimya Ürünleri; yılda 15 bin ton patlayıcı ürünlerin, yılda en az 60 bin ton bulaşık ilacının, yılda en az 600 bin ton ilaçların, asitsiz üretimdeki fosfor içerikli kütlerin üretilmesi. Ayrıca polimer konstrüksyon ürünleri, tarım kimyası araçları, günlük kimya ürünleri ve inşaat, kimya, tekstil, tarım, makine ve diğer küçük ve orta boy sanayilerde kullanılacak kaliteli ürünler üretilecektir. Aşağıdaki projelerin gerçekleşmesi düşünülmektedir; Yılda 30 bin ton memran yöntemi ile kostik tuzun ve klor, sodyumun hipokloridi (Pavlodar Bölgesi) gibi diğer ürünlerin üretimi, Kükürt asidinin üretimi (Akmola Bölgesi), Yılda en az 1 milyon ton azot-fosfor üretimi (Uçbaş ve Geres sahaları, Güney Kazakistan), Maden fabrikasının ve yılda 650 bin ton kükürt asidi atölyesinin kurulması (Jambıl Bölgesi). Belirlenen projeye eklemeler yapılabilir. Bir diğer aşamada sanayinin gelişme önceliklerine dayanarak ek projeler kurulabilir. Yukarıda adıgeçen projelerin uygulanması küçük ve orta boy şirketlerin üretime katılmasını, sanayinin ilmi açıdan araştırılmasını, mevcut olan ilmi desteklerin kullanılmasını ve iç ve dış piyasaya açılmasını sağlar. Devlet Desteği nin Sektör ve Proje Çalışmaları Altyapının sağlanması Güney Kazakistan Bölgesi nde azot-fosfor gübreleri üreten fabrikanın inşaatı ile ilgili projenin endüstriyel altyapı konuları incelenecektir.

19 Güney Kazakistan Bölgesi nde azot-fosfor gübreleri üreten, Jambıl Bölgesi nde Komple Mineral Gübrelerin üretimini yapan fabrikanın inşaatı ile ilgili projenin ulaşım altyapı konuları incelenecektir. Vasıflı kadro temini Kimya sanayisine gerekli olan 12 alanda uzman ve Farmakoloji uzman ihtiyaçları,tipo nun 13 eğitim kurumlarında ve YEK da karşılanacaktır. Akmola ve Pavlodar Bölge lerinin eğitim kurumlarında yeni uzmanlıklar açılacaktır. Sanayi şirketlerinde sorumlunun denetimi altında 3 aylık staj yapma imkanları açılacaktır. Bu sistem çerçevesinde en az 1000 tane eğitim kurumlarının mezunları-uzmanları eğitilmiş olacaktır. Dünya çağında ünlü olan Kimya Şirketlerinde teknoloji, alım-satım menejerlerinin staj yapma imkanı olacaktır. Bu Proğram çerçevesinde en az 200 kadro hazırlanacaktır. İdari engellerin kaldırılması Kimya ürünlerin fiyatını düşürmek ve ilgili izinleri alma süreçlerini azaltmak amacı ile üretim sırasında prosedürler basitleştirilecektir. Büyük yabancı yatırımcılarla işbirliği derinleştirmek amacı ile karbon ürünlerin ve petrol işlemeden çıkan ürünlerin iç pazarda uygun fiyatla satılması kararlaştırılacaktır. Teknik hususlar 9 teknik karar alınacak, uluslararası standartlarına uygun 225 devlet standartı hazırlanıp uygulanacak, ph kromatografinin öz elektrik geçirmesi ile ilgili devlet etalonların modernleştirilmesi ve çağdaş ölçü aletleriyle fizik-kimya, mikrobiyolojik ölçülerini yapılacak. Yeniliklerin gelişmesi ve teknik modernleşmeye destek Üretimde büyük başarılara ulaşabilmek ve elektrik tassarufu yapabilmek amacı ile araştırma-deneyim çalışmaları için kotalar (grant) belirlenecektir. Yeni kimyasal ürünleri keşfetmek, kimya sanayisindeki teknik sorunları çözmek, diğer sanayilerde kimya ürünleri kullanmak için ilmi-araştırma proğramları yapılacaktır. Kimya sanayisinde yerel personelden en az 30 vasıflı mühendisleri hazırlayacak, yeni yöntem ve uluslararası standartarı hayata geçirecek, yerel personel sayısının en az %40 a arttıracak, şirketi bünyesinde ilmi-enjeniring sistemini kuracak olan Özel Enjeniring Şirket kurulacaktır. Direk yatırımlar için çekici koşulların ayarlanması TOO Birleşmiş Kimya Şirketi Samruk-Kazına, kimya sanayisinde Proğram ın tk operatörü olacak, yerlatı kaynaklarının korunması konusunda devletin isteklerini koruyacak, yeraltı kaynakları sahalarının çalışmasına katılacak, uluslararası mali piyasada gereken sermayeyi bulacak, yatırım yapacak stratejik partner arayacaktır. Milli Yatırım Projeleri, yerel kimya ürünleri kullanan orta ve küçük boy şirketleri, avantajlı kredi verme (AO Kazakistan Gelişim Bankası BRK ve

20 Proğram ın parterleri 2.dereceli bankalar aracılığı ile) çalışmaları yapılacaktır. Yerel mineral gübrelerin kullanmasını teşvik etmek için Tarım sanayisine para yardım miktarları artacak, yeni kimya ürünleri dahil devlet tarafından yerel müteahhitlerden satın alınan mal (hizmetlerin) sayısını arttırmak için ilgili kanunlara değişiklikler yapılmıştır. Ticaret Politikası İleride tanınan Kazak kimya ürünleri üretmek amacı ile devlet siparişi olarak kimya fabrikaların (kaliteli mal ihracatçılarına) özel sergilere katılma, yerel malları reklam etme, internet-kaynakların ayarlanması, yurtdışında dağıtmak için bröşür hazırlama ile ilgili zararlarına az limitli karşılanma yapılacak. Kimya ürünlerin ihracatı için alınması gereken lisans prosedürü de kolaylaştırılıp bakanlıklardaki onaylama süresi azaltılacaktır yılları için sarı fosfor tanklerin Avrupa Birliği ülkelerine girilmesi için izin alınacaktır (2011 dan itibaren AB ükelerine giriş yasaklanmıştı). Kaynak temini Kimya sanayisi için hammadde sahaları araştırılacaktır. Atom Sanayisi Cari Durumun Kısa Bir Analizi Kazakistan da atom sanayisinin ihracatını geliştirmek ve rekabetçiliğini arttırmak için imkanlar vardır. Bunun içine aşağıdakiler dahildir; Uraniyum stoklarının çok ve gelişmiş urnyum üretim sanayisinin mevcut olması, Yağ-yakıt üretim şirketlerin (AO UMZ) ve nükleer enerji reaktörlerin yeden parçalarının mevcut olması, Nükleer reaktörün kullanmasını bilen vasıflı uzmanların mevcut olması, Nükleer fizik, nükleer reaktörlerin teknik ve fiziği, nükleer enerji güvenliği alanında araştırma yapan, araştırma reaktörleri ve benzersiz elektrofizik araçları ve standları olan İlmi kurumların mevcut olması. Temel Hedef Yüksek KDV li malın ihracat edilmesi ve dünya pazarında rekabetli olması için tam nükleer ve yakıt sikli olan dikey entegre edilmiş kompleksin kurulması. Amaç Göstergeleri 1. KC Hükümeti nin kararına göre Uranyum üretim hacminin arttırılması.