GÜNLÜK YAŞAMDA BEL VE BOYUN AĞRILARI. Dr. Meltem VURAL Fiziksel Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı

Transkript

1 GÜNLÜK YAŞAMDA BEL VE BOYUN AĞRILARI Dr. Meltem VURAL Fiziksel Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı

2 Ajanda Bel boyun ağrısının önemi Anatomi (yapısı) Bel ve boyun ağrısı nedenleri, risk faktörleri Tedavi yöntemleri Korunma Yöntemleri Belin ve vücudun doğru kullanımı Egzersizler

3 Ağrı Rahatsız edici bir duyu algılamasıdır Ağrı deneyimi hoşa gitmeyen uyaranların, ağrı şekline dönüşümünde görev alan süreçleri tanımlar

4 Deneyim Ağrı Algılama Duygulanım Davranış Doku hasarı Kapı sinyalleri arttırır veya azaltır

5 Bel ve Boyun Ağrıları Hemen hemen her insan hayatının bir bölümünde bel boyun ağrısından yakınır Bel ağrısı doktora başvuru ve işe gidememenin soğuk algınlığından sonraki ikinci en sık nedenidir Genellikle orta yaşlarda görülür; kadın, erkek ve tüm yaş gruplarını etkiler

6 Bel ve Boyun Ağrıları En sık nedeni omurgamızın kötü duruş ve yanlış kullanılması sonucunda zorlanmasıdır Ağrılı atakların büyük bir kısmı, %90 ı, yaklaşık bir ayda iyileşir Ağrı uzun sürdüğünde tedavi güçleşir

7 Bel ve Boyun Ağrıları Ağrı yerleşirse, hareketleri kısıtlamanın yanında, depresyon gibi psikolojik rahatsızlıklara neden olabilir Böylece sadece kendimizi değil, aile ve iş ilişkilerimizi ve tüm yaşamımızı olumsuz etkileyebilir

8 Bel ve Boyun Ağrıları Oysa sağlıklı bir omurgaya sahip olmak zor değildir Omurgamızı tanıyarak, günlük yaşam ve iş ortamında belimizi ve vücudumuzu doğru kullanarak davranışlarımızı değiştirmek ve ağrılardan korunmak mümkündür

9 Bel ve Boyun Ağrıları HASTALIĞIN EN GÜZEL İLACI, O HASTALIKTAN KORUNMANIN ÇARELERİNİ ÖĞRENMEKTİR HİPOKRAT

10 Tedavinin Amacı Bel-boyun yapısını ve ağrısını anlamak tanımak Çalışma ve dinlenme sırasında omurgaya binen yükü azaltmayı, omurgayı doğru kullanmayı öğrenmek Egzersizleri öğrenmek Bel ağrısının tekrarını önlemek

11 Tedavinin Amacı Bel problemi ile başa çıkma yeteneğini geliştirmek Kendine güveni arttırarak belinin sorumluluğunu almasını sağlamak, yaşamda bağımlılığı azaltmak, yaşam kalitesini yükseltmek Genel vücut formunu düzeltmek

12 Bel Ağrısının Önemi Bel bölgesi yaralanmaya en yatkın bölgedir Ağrılı atakların tedavisi kolay, yerleşmiş ağrının tedavisi oldukça zordur Kişilerin ¾ ü eğitim programı ile korunabilir

13 Anatomi (Yapısı)

14 Anatomi (Yapısı) Omurgada 3 bölge ve 3 kavis vardır 7 omurdan oluşan boyun bölgesinde arkaya doğru kavis, 12 omurgadan oluşan sırt bölgesinde öne doğru kavis ve 5 omurdan oluşan bel bölgesinde ise öne doğru kavis bulunur Bel bölgesinin altında omurların birleşmesi ile oluşmuş kuyruk sokumu bölgesi yer alır

15 Anatomi (Yapısı) Omurganın 3 doğal kavisi Boyun kavisi Sırt kavisi Bel kavisi

16 Anatomi (Yapısı) Bu üç kavis dengede ve olması gereken açılardayken kulak, omuz ve kalça ön kısmı aynı doğrultuda dik olarak durmaktadır Düzgün bir duruş bu kavisleri doğru açılarda ve dengede tutarak olur

17 Diskler Omurların arasında disk olarak adlandırılan oluşumlar vardır Diskler, içinde jel veya jöle kıvamındaki sıvı bulunan bir çekirdekten ve bunun etrafında anulus olarak adlandırılan, oldukça güçlü bir kısımdan oluşur

18 Eklemler Her omur, arka kısımlarında bulunan, küçük, faset eklemler olarak adlandırılan eklemler aracılığıyla bir diğeriyle temas halindedir

19 Bağlar Tüm omurga boyunca önde ve arkada, kafatasımızın tabanından kuyruk sokumuna kadar uzanan, omur ve diskleri birbirine bağlayan bağlar, öne ve arkaya hareketlerin kontrolünde yardımcıdır

20 Anatomi (Yapısı)

21 Kaslar

22 Kaslar&Sinirler Sağlıklı bir omurga esnek,kuvvetli, boyun, sırt, bel, karın ve bacak kasları ile bağlanır Dayanıklılık ve esneklikten yoksun kaslar omurgamızdaki kavislerin doğru açılarını ve omurganın dengesini koruyamazlar bel ağrılarına neden olurlar Omurga kanalı içerisindeki omurilikten çıkan sinirler sırt, bel ve bacaklarımızdaki kasları çalıştırır. Cildin, bağların ve eklemlerin duyusunu sağlar

23 Omurganın Görevleri DESTEK: Baş, gövde, göğüs ve karın boşluğundaki iç organlarımızın ağırlığını taşımak ve bunlara sağlam bir destek oluşturmak HAREKET: Vücudun herhangi bir yönde hareketini sağlamak KORUMA: Omurganın arka kısmındaki kanal, hayati bir fonksiyonu olan omuriliği korur

24 Risk Faktörleri Ağır fiziksel aktivite ile çalışmak Uzun süreli aynı pozisyonda çalışmak Öne eğilerek çalışmak Kalçalar sabitken beli, gövdeyi döndürmek Ağır kaldırmak ve taşımak Ayaklar sabit dönmek Tekrarlamalı iş Titreşime maruz kalmak

25 Risk Faktörleri Kondisyon eksikliği (hareket azlığı) Sırt-bel kaslarının güçsüzlüğü Şişmanlık Sigara içmek

26 Risk Faktörleri İş memnuniyetsizliği Yetersiz psikolojik destek Monoton iş Aile ve iş hayatındaki sorunlar

27 Bel ağrısının en sık nedeni belin ve vücudun yanlış kullanımına ve kötü duruşa bağlı yumuşak doku zorlanmasıdır

28 Beli en zorlayan hareketler Dizleri bükmeden öne eğilmek Ağır kaldırmak Kalçalar sabitken beli, kalçayı ve gövdeyi döndürmektir

29 Bel Boyun Ağrısının Başlıca Nedenleri Duruş bozuklukları ve yumuşak dokuda zorlanma Fıtıklar (disk hernisi) Kireçlenmeler Bel kaymaları Diğer (omurga eğikliği gibi) Tümörler İltihabi ve mikrobik hastalıklar Kemik hastalıkları Kırıklar

30 Bel Ağrısının Başlıca Nedenleri Kas ve bağların zorlanması Bel fıtığı (disk kayması) Kireçlenme (Spondiloz) Omur kayması (Spondilolistesis) Omurilik kanalının daralması (Spinal stenoz) Omurga eğrilmesi (Skolyoz)

31

32

33 Bel Ağrısında Tedavi KORUMA VE EĞİTİM İstirahat İlaçlar Fizik tedavi Korse Egzersizler Diğer

34 Evde neler yapılabilir? 1-2 gün istirahat Basit ağrı kesici ilaçların kullanımı (parasetamol) Yüzeyel sıcak/soğuk uygulamaları Bu tedaviye rağmen birkaç günde iyileşme yoksa hekime başvurun

35 Ne zaman hemen doktora başvurmalıyım? Kol veya bacağa yayılan ağrı ve uyuşmada ani artış varsa İdrar ya da dışkı kaçırma olayı varsa Kol, el, ayak ya da bacakta güçsüzlük başlamışsa

36 Cerrahi Tedavi Hastaların sadece % 2-5 inde ameliyat uygulanır Kol ve bacak uzuvlarında ilerleyici güçsüzlük varsa İdrar kaçırma varsa Uygun tedaviye yanıt alınamamışsa

37 Tedavinin Amaçları Ağrıyı azaltmak Kas spazmını çözmek Kas gücü, dayanıklılık ve kondisyonu arttırmak Bel ağrısının tekrarını önlemek

38 Tedavi-İlaçlar Ağrı kesici, iltihap giderici ve kas gerginliğini çözücü çok sayıda ilaç vardır İlaçlar doktor önerisiyle alınmalıdır. Tüm ilaçların yan etkileri olduğu göz önünde bulundurulmalıdır

39 Tedavi-İlaçlar Ağrı kesici özellikleri de olan iltihap giderici ilaçlar mide barsak sistemi, kalp, karaciğer ve böbrek üzerinde, kas gevşeticiler dikkat ve konsantrasyon üzerinde yan etkiler oluşturabildiğinden mutlaka doktor önerisiyle alınmalıdırlar Ağrı uzun sürdüğünde depresyon gibi psikolojik sorunlar gelişmişse bunlar için gerekli tedaviler uygulanır

40 Tedavi-Fizik Tedavi Sıcak soğuk uygulamalar, çeşitli elektrik akımları gibi çeşitli yöntemler uygulanmaktadır Bunlar ağrı ve gerginliği azaltmada etkilidir

41 Tedavi-Enjeksiyonlar Bazı bel boyun ağrılarında kaslardaki hassas noktalara ve özellikle bel fıtığında sinir kökü yakınlarına özel tekniklerle kortizon ve lokal ağrı kesici ilaçlar kullanılarak yapılan enjeksiyonlar ağrıyı azaltmada yararlıdır Enjeksiyon diğer tedavilerin etkili olmadığı belirli bazı durumlarda ve uygun koşullarda yapılmalıdır

42 Tedavi-Korse ve Destekler Ağrılı atak döneminde korseler hareketlerin kısıtlanmasında destek sağlayarak ağrının azalmasında etkili olabilirler Fakat uzun süreli kullanımları kas güçsüzlüğüne yol açtığından önerilmez

43 Tedavi-Korse ve Destekler Oturma sırasında bel kavisinin küçük bir yastıkla desteklenmesi belin korunmasında yararlıdır Bedensel çalışanlarda, iş sırasında kullanılan bel korseleri korunmada etkilidir

44 Bel Boyun Ağrısından Korunmak İçin Neler Yapılmalı? Günlük yaşam ve iş ortamında omurganızı doğru kullanın Ayakta ve otururken duruşunuza dikkat edin Ağır eşyaları doğru bir şekilde kaldırın ve taşıyın

45 Bel Ağrısından Korunmak İçin Neler Yapılmalı? Özellikle bel ağrısında korunmak için fazla kilolarınızdan kurtulun Sigara kullanmayı bırakın Düzenli egzersiz yapın Kondisyonunuzu iyi tutun

46 Egzersizin Faydaları Nelerdir? Omurgayı güçlendirerek, zorlanmayı ve yaralanma riskini azaltır Duruşu düzeltir Ağrıyı azaltır, iyileşmeyi çabuklaştırır Bel boyun ağrısının tekrarını engeller Kondisyonu iyileştirir

47 Boyun Ağrısından Korunmak İçin Neler Yapılmalı? Yatarken yastık boynun normal eğriliğini korumalıdır Çalışırken uzun süre boynunuzu sabit pozisyonda tutmayın, fırsat buldukça kalkıp dolaşın ve gerekirse boyun egzersizleri yapın Yukarıdan eşya alırken veya bir iş yaparken sandalye veya merdiven kullanın Başınızla yük taşımayın

48 Duruş Bozukluğu Nedir?

49

50 Oturuş Pozisyonu

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

63

64

65

66

67

68

69

70

71

72

73

74 Bel ve Boyun Ağrılı Hastalarda Egzersiz Ne Zaman Başlanmalıdır? İlk 3-7 gün şiddetli ağrıyı azaltacak tedavi yöntemleri sonrasında 1-2 hafta içerisinde egzersizlere başlanır

75

76

77

78

79

80

81 Sonuç Omurga birbiriyle bağlantılı olan ve birlikte çalışan omurlar, diskler, eklemler, sinirler ve kaslardan oluşur Bel ağrısı bu yapıların herhangi birisinden kaynaklanabilir Belde ağrılı ataklar kısa sürede iyileşir. Ağrı uzun sürdüğünde tedavi güçleşir

82 Sonuç Günlük yaşam ve iş ortamında belinizi doğru kullanın Ayakta ve otururken duruşunuza dikkat edin Ağır eşyaları doğru bir şekilde kaldırın ve taşıyın Düzenli egzersiz yapın

83 Yaşam Kalitesi Fiziksel fonksiyon Günlük yaşam aktivitelerini yapabilme kabiliyeti İş Eğlence Psikolojik Durum Depresyon Anksiyete Uyku bozuklukları Kendine güvende azalma Sosyal Sonuçlar Aile, arkadaş ilişkileri Seksüel sonuçlar Sosyal izolasyon Sosyoekonomik Sonuçlar Sağlık harcamaları Disabilite İş günü kaybı

84 Kaynaklar Özcan E.Bel Ağrısı Hakkında Öğrenmek İstedikleriniz.Temmuz 2004,İstanbul Ozcan E (Ed.), Ketenci A(Yard. Ed. ) Bel Ağrısı, Tanı ve Tedavi, Nobel Kitapevi, Rutledge DN, Cantero PJ, Ruiz JE.Chronic pain management strategies used by low-income overweight Latinos. Chronic Illn Nov 5. [Epub ahead of print]

85 Teşekkürler