BİYOKAÇAKÇILIKLA MÜCADELE ÇALIŞTAYI SONUÇ RAPORU

Transkript

1 BİYOKAÇAKÇILIKLA MÜCADELE ÇALIŞTAYI SONUÇ RAPORU 26 HAZİRAN 2014 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ KONGRE MERKEZİ 1

2 İÇİNDEKİLER I. Biyokaçakçılıkla Mücadelede Yapılması Gerekenler...3 Vatandaşlar 4 Orman ve Su İşleri Bakanlığı 5 Jandarma 6 Emniyet..7 Gümrük..7 Üniversiteler..8 II. Ekler Biyokaçakçılıkla Mücadele Çalıştay Programı Çalıştay Değerlendirme Sonuçları Çalıştay Anketi Çalıştay Sunumları...12 Türkiye nin Biyolojik Zenginliği ve Korunması (Ali Nihat Gökyiğit)...12 Türkiye nin Flora Zenginliği (Neriman Özhatay)...22 Türkiye nin Fauna Zenginliği (Ergün Bacak)...60 Arazilerden Biyokaçakçılık Örnekleri 1 (Faruk Bucak)...86 Arazilerden Biyokaçakçılık Örnekleri 2 (Süleyman Bilgin) Arazilerden Biyokaçakçılık Örnekleri 3 (Abdullah Çetin) CITES Sözleşmesi ve Biyokaçakçılık Suçunun Hukuki Değerlendirilmesi (Osman Devrim Elvan)

3 I. BİYOKAÇAKÇILIKLA MÜCADELEDE YAPILMASI GEREKENLER Biyokaçakçılıkla (nesli tehlike altında bulunan canlı ya da ölü fauna ve flora türleri, akşamları ya da onlardan yapılmış ürünlerin yurt dışına kaçırılmasıyla) mücadelede yetkili kurumların yanı sıra yöre halkı ve genel kamuoyunun bilgilendirilmesi ve gerekli müdahalede bulunması önemlidir. Bu amaçla genel olarak yapılması gerekenler ve ilgili kişi ve kurumlara düşen görevler aşağıda verilmiştir: - Gümrüklere bilgilendirici ve uyarıcı tabelalar asılmalıdır. - Sınır kapılarında (havalimanı, karayolu, denizyolu vb.) Türkiye ye giriş yapan yabancılardan küçük bir formu doldurmaları istenmelidir. Bu formda yurtdışına izinsiz biyolojik materyal çıkarmanın kesinlikle yasak olduğu vurgulanmalı ve yasal yaptırımı açıkça belirtilmelidir. - Ülkeye giriş yapan yabancılara Türkiye ye hangi amaçla geldikleri, eğer bilimsel araştırma ya da çalışma yapacaklarsa izin belgeleri ve Türkiye'den kimler ve hangi kurumlarla çalışacakları sorulmalı ve soruşturulmalıdır. - Gümrük, Jandarma, Emniyet ve Orman ve Su İşleri Bakanlık görevlilerine meslek içi eğitim verilmeli ve bu amaçla özel bir birim oluşturulmalıdır (Örn. Biyokaçakçılıkla Mücadele Ekibi). Ayrıca her ilde valilik bünyesinde de genel bir Biyokaçakçılıkla Mücadele Ekibi oluşturulabilir. - Biyokaçakçılık interaktif bilgi ağı oluşturulmalı ve irtibat merkezleri belirlenmedir. Bu bilgi ağı aynı zamanda, kolluk kuvvetlerinin yakaladığı türlerin fotoğraflarını internet üzerinden irtibat merkezlerine ulaştırarak ilk teşhisin yapılması amacıyla da kullanılabilir. - Halkın bilgilendirilmesi için kamu spotları hazırlanmalıdır. - Bazı yabancı araştırıcıların doğadan izinsiz topladıkları malzemeleri gümrükten geçirmemek için kargo ile yurtdışına göndermeleri nedeniyle uluslararası kargo şirketleri ile bilgi alışverişi ve işbirliği yapılmalıdır. - Ülkemizde doğa gezileri organize eden turizm şirketleri ve tur rehberleri bu konuda bilgilendirilmeli ve uyarılmalıdır. Turizm şirketlerinde uzman biyologların görevlendirilmesi teşvik edilmelidir. - İlgili kanunlarda biyokaçakçılık suçu tanımlanmalı ve cezai yaptırımlar arttırılmalıdır. 3

4 VATANDAŞLAR: - Yöre halkı, doğada şüpheli şahıslar gördüğünde Orman ve Su İşleri Bakanlığı il müdürlüklerine ihbarda bulunmalıdır. - Müdürlüklere ulaşılamazsa 156 jandarma ihbar hattı aranarak haber verilmelidir. Jandarmaya kişilerin bulunduğu konum, varsa araçlarının tarifi ve plakası vb. bilgiler iletilmelidir. - Biyokaçakçılık yapan kişilerin cezalandırılması için kanıt gerektiğinden, şahısların bitki veya hayvan toplarken çekilmiş fotoğrafları, toplama malzemeleri ve toplanan örnekler vb. kanıtlar önemlidir. 4

5 T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI: Bakanlık il Müdürlükleri doğadan izinsiz bitki ve hayvan toplama girişimlerine müdahale etme ve ceza kesme yetkisine sahiptir. Müdürlüklere veya jandarmaya gelen ihbarlar doğrultusunda olay yerine gidilerek durum tespiti yapılır. Yeterli kanıta ulaşıldığı durumlarda en yakın Cumhuriyet Savcısından arama izni çıkartılabilir. İzin alındıktan sonra, olay yerinde kullanılan her türlü ekipmana el konulabilir ve ceza kesilebilir. Tutulan tutanakta açık bir şekilde aşağıdaki bilgiler yer almalıdır: i) Hakkında idari yaptırım kararı verilen kişinin kimlik bilgileri ve adresi. ii) İdari yaptırım kararını gerektiren suç, yer ve zaman belirtilerek açıklanır. iii) Bu suçun işlendiğini ispatlayacak deliller. iv) Karar tarihi ve kararı veren kamu görevlilerinin kimliği. Bakanlık bünyesinde biyokaçakçılık suçunun takip etmek amacıyla özel kolluk kuvvetleri oluşturulmalı ve düzenli eğitim verilmelidir. Orman köylüsü bilgilendirilmeli, ilgili ihbar telefonları yaygın bir şekilde duyurulmalı ve gerekirse ihbar ödülleri konmalıdır. Mevzuat ile ilgili düzenlemeler: Mevcut yasal düzenlemelerde biyokaçakçılık eylemi, kabahat kapsamı içinde ele alınmaktadır. Buna karşılık, mevcut ve düzenlenecek yasalarda biyokaçakçılık mutlaka suç olarak tanımlanmalıdır. Bu amaçla özel Biyokaçakçılıkla Mücadele Kanunu düzenlenmeli ya da 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununa ek yapılmalıdır. Biyokaçakçılık suçunun işlenmesi halinde, hapis ve adli para cezası verilmelidir. Suç teşebbüs aşamasında kalsa bile - kast, tedbirsizlik, ekosisteme zarar verme vb. nedenlerle cezai yaptırım uygulanmalıdır. Cezai yaptırımlar hedef türlerin endemik olma ya da nadir olma özelliklerine göre derecelendirilebilir. Tabiatı ve Biyolojik Çeşitliliği Koruma Kanunuyla bağlantılı olarak, Bakanlığın cezai yaptırımları da içeren Biyokaçakçılıkla Mücadele Yönetmeliğini çıkartması, ilgili pek çok kişi ve kurumu (gümrük, jandarma vb.) rahatlatacaktır. 5

6 Orman ve Su İşleri Bakanlığı ve Tarım, Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından, biyokaçakçılığı yapılan türlerin listesi taraf olduğumuz Uluslararası Sözleşmelerin tür listesi eklerine ilave olarak hazırlanmalı, Bakanlar Kurulu na bildirilmeli, ilgili kanun ve yönetmeliklerin ekinde resmi gazetede yayınlanmalı ve düzenli olarak güncellenmelidir. Çevre İhtisas Mahkemeleri kurulmalıdır. JANDARMA: - Jandarma ekipleri ihbar aldığında aynı zamanda Bakanlık il Şube Müdürlüklerini de bilgilendirir. - İhbar doğrultusunda biyokaçakçıların takibine başlar. Olayla ilgili bilgi ve belge toplamaya çalışır. - Olay yerine geldiğinde, şahısların kimliklerini belirler. - Toplanan örnekler için resmi izin belgelerini sorar, kontrol eder. - Doğadan izinsiz bitki veya hayvan topladığını tespit ettiği şahıslar hakkında tutanak tutar ve para cezasının kesilmesi için Bakanlık il müdürlüklerini bilgilendirir. 6

7 EMNİYET: Şüpheliler jandarmanın kontrol alanından çıkıp, şehirde polis teşkilatının yetki alanına girdikten sonra, olay emniyet görevlileri tarafından takip edilir. Emniyet birimleri, jandarma sorumluluklarına eş değer şekilde hareket eder. GÜMRÜK: Emniyet veya jandarma, kaçakçıların takibi sırasında 136 Gümrük İhbar Hattını arayarak gümrük yetkililerine haber verir, gerekli tedbirlerin alınmasını sağlar ve böylece kaçakçıların yurt dışına çıkışı engellenebilir. Gümrük muhafaza memuru biyokaçakçılıkla ilgili bir ihbar aldığında ilgili şahsı ve eşyalarını arama yetkisine sahiptir. Kişi, bilimsel amaçlı malzemeler topladığını beyan etmesi halinde, Orman ve Su İşleri Bakanlığı ndan alınmış toplama ve yurt dışına çıkarma izin belgelerini göstermek zorundadır. Kişinin ticari amaçla topladığını beyan etmesi halinde ise, CITES izin belgelerini göstermesi zorunludur. Cezai işlemler için Orman ve Su İşleri Bakanlığı na bilgi verilir. 7

8 Gümrüklerde lisans ve yüksek lisans seviyelerinde eğitim almış entomoloji, su ürünleri, iki yaşamlı, sürüngen, kuş ve memeli hayvan uzmanları (biyolog, botanikçi, yaban hayatı uzmanı vb.) da görevlendirilmelidir. ÜNİVERSİTELER: Biyokaçakçılıkla mücadelede ile ilgili birimlerine kaçakçılığı yapılan canlı türlerini tanıtmak amacıyla eğitim malzemeleri hazırlanmalıdır: i) Fauna ve flora türlerini tanıtan kitaplar. ii) Doğal kaynaklarımızın sürdürülebilir kullanım ilkesi çerçevesinde yerel ve ülke ekonomisine katkı sağlayan çeşitli örnekleri ve önerileri içeren Biyolojik Kaynakların Ticaretinde İyi Uygulamalar Rehberi. iii) Medya kuruluşlarıyla işbirliğinde eğitici programlar ve videolar. Türkiye den CITES listesine ilave edilmesi gereken türler belirlenmelidir. Araştırma yapacak yabancılara, Türkiye den aynı konuda çalışan bir uzman ile birlikte çalışma zorunluluğu getirilmelidir. Böylece araştırmada toplanan örneklerin nereden, ne zaman, ne şekilde, hangi miktarda toplandığı izlenmiş ve kayıt altına alınmış olacaktır. Yapılan ortak çalışma sonuçlarının rapor ya da yayın şeklinde ilgili kurumlara iletilmesi de zorunlu tutulmalıdır. Biyolojik zenginliğimizin ortaya çıkarılabilmesi Türk bilim insanlarının çalışmalarına bağlıdır. Bu nedenle arazi çalışmaları için alınması zorunlu tutulacak izinlerde Türk araştırmacılara kolaylık sağlanması gereklidir. 8

9 II. EKLER 1. BİYOKAÇAKÇILIKLA MÜCADELE ÇALIŞTAY PROGRAMI BİYOKAÇAKÇILIKLA MÜCADELE ÇALIŞTAYI 8:30-9:30 Kayıt Açılış Biyokaçakçılıkla Mücadele Filmi 9:30-9:40 Osman Demirel (Orman 1. Bölge Müdürü V.) 9:40-9:50 Neriman Özhatay(IÜ Eczacılık Fakültesi) Toplantının Amacı ve program 9:50-10:00 İbrahim Hayrullah Sun ( İstanbul Vali Yardımcısı) 10:30-11:00 Çay ve Kahve Arası I.Oturum: Türkiye nin Biyoçeşitliliği 11:00-11:40 Türkiye nin Biyolojik Zenginliği ve Korunması (Nihat Gökyiğit Tekfen ve ANG Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı) 11:40-12:20 Türkiye nin Flora Zenginliği (N.Özhatay İstanbul Üniversitesi,Eczacılık Fakültesi Farmasötik Botanik Emekli Öğretim Üyesi) 12:20-13:00 Türkiye nin Fauna Zenginliği (Ergün Bacak,Istanbul Universitesi, Ormancilik Meslek Yuksek Okulu, Avcilik ve Yaban Hayati Programi ögretim üyesi) 13:00-14:00 Öğle Yemeği II.Oturum: Arazilerden Biyokaçakçılık Örnekleri 14:00-14:20 Faruk Bucak,Orman 1. Bölge Müdürlüğü Sakarya Şubesi 14:20-14:40 Süleyman Bilgin, Doğal Çiçek Soğanları İhracat Firması Başkanı 14:40-15:00 Abdullah Çetin, Uzm.Biol.Antalya 15:00-15:30 Çay ve Kahve Arası III. Oturum: Sonuç Raporunun Değerlendirilmesi 15:30-16:00 CITES Sözleşmesi ve Biyokaçakçılık Suçunun Hukuki Olarak Değerlendirilmesi (Osman Devrim Elvan,İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Çevre Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 16:00-17:30 Biyokaçakçılıkla Mücadele Çalıştayı nın Değerlendirilmesi ve Sonuç raporunun taslak olarak hazırlanması (Prof. Dr. Neriman Özhatay, Dr. Mine Koçyiğit, Sema Atay) Yer: İstanbul Üniversitesi Kongre Merkezi, Beyazıt Tarih: 26 Haziran

10 2. ÇALIŞTAY DEĞERLENDİRME SONUÇLARI Toplantının sonunda katılımcılara, çalıştayın etkisini ölçebilmek amacıyla aşağıda örneği verilen anketler dağıtılmıştır. Anketin ilk bölümünde yer alan küçük bilgi testindeki sorulara verilen yanıtlara göre, katılımcıların; i) %50 si yurtdışına kaçırılan bitki ve hayvan türlerinden 7 tanesinin adını verebilmiştir. ii) %55 i 3-6 adet canlı türünün adını doğru hatırlamıştır. iii) %67,5 i soruların en az 2 sini doğru yanıtlamıştır. Not: Doğru yanıtlar aşağıdaki anket örneğinde kırmızı ile işaretlenmiştir. Anketin ikinci bölümünde, toplantıyı değerlendirmek amacıyla sorulan sorulara verilen yanıtlar ise aşağıdaki tabloda gruplandırılmıştır: Toplantı hakkında görüşleriniz Fena İyi Çok iyi değil Toplantı gündemi ve içeriği? %10 %50 %40 Sunumlar ve öğrendikleriniz? %15 %55 %30 Konulara katılım ve paylaşım nasıldı? %32,5 %37,5 %30 Toplantı sonunda alınan kararlar? %12,5 %52,5 %35 10

11 3. ÇALIŞTAY ANKETİ 11

12 4. ÇALIŞTAY SUNUMLARI Ali Nihat Gökyiğit Tekfen ve ANG Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı 12

13 13

14 14

15 15

16 16

17 17

18 18

19 19

20 20

21 21

22 Prof. Dr. Neriman Özhatay İstanbul Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi Farmasötik Botanik Emekli Öğretim Üyesi 22

23 23

24 24

25 25

26 26

27 27

28 28

29 29

30 30

31 31

32 32

33 33

34 34

35 35

36 36

37 37

38 38

39 39

40 40

41 41

42 42

43 43

44 44

45 45

46 46

47 47

48 48

49 49

50 50

51 51

52 52

53 53

54 54

55 55

56 56

57 57

58 58

59 59

60 Ergün Bacak Istanbul Universitesi, Ormancilik Meslek Yuksek Okulu, Avcilik ve Yaban Hayati Programi ögretim üyesi 60

61 61

62 62

63 63

64 64

65 65

66 66

67 67

68 68

69 69

70 70

71 71

72 72

73 73

74 74

75 75

76 76

77 77

78 78

79 79

80 80

81 81

82 82

83 83

84 84

85 85

86 Faruk Bucak Orman 1. Bölge Müdürlüğü Sakarya Şubesi 86

87 87

88 88

89 89

90 90

91 91

92 92

93 93

94 94

95 95

96 96

97 97

98 98

99 99

100 100

101 101

102 102

103 103

104 104

105 105

106 106

107 107

108 Süleyman Bilgin Doğal Çiçek Soğanları İhracat Firması Başkanı 108

109 109

110 110

111 111

112 112

113 113

114 114

115 115

116 116

117 117

118 118

119 Abdullah Çetin Uzman Biolog, Antalya 119

120 120

121 121

122 122

123 123

124 124

125 125

126 126

127 127

128 128

129 129

130 130

131 131

132 132

133 133

134 134

135 135

136 136

137 137

138 138

139 139

140 140

141 Osman Devrim Elvan İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Çevre Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi 141

142 142

143 143

144 144

145 145

146 146

147 147

148 148

149 149

150 150

151 151

152 152

153 153

154 154

155 155

156 156

157 157

158 158

159 159

160 160

161 161

162 162

163 163

164 164

165 165

166 166

167 167

168 168

169 169

170 170

171 171

172 172

173 173