Sınıfta İletişim. Dr. Adnan BOYACI

Transkript

1 Sınıfta İletişim Dr. Adnan BOYACI

2 Sözünü bilen kişinin Yüzünü ak ede bir söz Sözü pişirip diyenin İşini sağ ede bir söz Söz ola kese savaşı Söz ola kestire başı Söz ola ağulu aşı Bal ile yağ ede bir söz Kişi bile söz demini Demeye sözün kemini Bu cihan cehennemini Sekiz uçmağ ede bir söz Yunus Emre

3 İletişim: sözlü yada sözsüz duygu, düģünce, kanı ve bilgilerin bireyden bireye amaçlı olarak aktarılması veya simgeler yoluyla anlamların geçiģidir. (Güney, 1998, s.142) KarĢılıklı bilgi alıģveriģine ĠletiĢim tek yönlü bilgi iletimine Enformasyon denir.

4 İletişim Türleri 1.Toplumsal ilişkiler sistemi açısından iletişim (KiĢiler arası, grup içi, örgütsel, toplumsal) 2. Grup ilişkilerinin yapısına göre iletişim (Biçimsel olmayan yatay ve biçimsel dikey iletiģim) 3. Kullanılan kanallara ve araçlara göre iletişim (görsel, görsel-iģitsel, dokunma ile iletiģim, telekomünikasyon, kitle iletiģimi ) 4. Kullanılan kodlara göre iletişim (Sözlü, sözsüz, yazılı) 5. Zaman ve mekan boyutuna göre iletişim (Yüz yüze, uzaktan) 6. Örgüt ve kurum açısından iletişim (Dikey, yatay, fısıltı gazetesi) (Zıllıoğlu,1993)

5 ĠletiĢim süreci sırasıyla kaynak, mesaj, kanal, alıcı ve geribildirim olmak üzere 5 öğeden oluģur.

6 Ġyi bir kaynağın, mesajın, kanalın, alıcının özellikleri nelerdir?

7 Kaynak: ĠletiĢimin baģarısı öncelikle kaynağın bilgi,yetenek ve özelliklerine bağlıdır. Kaynak uzman, güvenilir, çekici, empatik olmalıdır. Öğrencilerin sosyal, psikolojik, geliģimsel özelliklerini, ilgileri ve gereksinmelerini bilmelidir. Soyut ifade ve sembollerden çok somut ifade kullanmalıdır.

8 Mesaj: PaylaĢılmak istenen bilgi,duygu ve düģünce ile yüklü olarak alıcıya çeģitli iletiģim ortamı ve kanalı ile ulaģan öğedir. Açık ve anlaģılır olmalıdır.

9 Kanal: Ġletinin üzerine yüklediği fiziksel araçlardır.sunumsal,temsili ve mekanik olmak üzere 3 e ayrılır. Alıcı: Sunumsal: Ses, yüz,beden.. Temsili araçlar: Kitaplar,resimler,fotoğraflar. Mekanik araçlar: öğretim teknolojisi araçları Alıcının en önemli özelliği mesajı almak için açık olmalıdır ĠletiĢim konusunda;alıcının tutumları ve istekleri iletiģimin oluģmasında önemlidir. Dönüt: Göndericinin iletisinin alınıp alınmadığı,alındıysa alıcı tarafından doğru algılanıp algılanmadığının öğrenilmesini sağlar.

10 Alıcı: Alıcının en önemli özelliği mesajı almak için açık olmalıdır ĠletiĢim konusunda;alıcının tutumları ve istekleri iletiģimin oluģmasında önemlidir. Dönüt: Göndericinin iletisinin alınıp alınmadığı,alındıysa alıcı tarafından doğru algılanıp algılanmadığının öğrenilmesini sağlar. Hiç kimse duymak istemeyen biri kadar sağır olamaz.w.shakspeare

11 Sınıflarda 1. Öğrenci öğretmen 2. Öğrenci öğrenci 3. Öğrenci materyal Olmak üzere üç tip iletiģimden söz edilebilir.

12 KiĢiler arası iletiģimin gerçekleģmesi için kimi koģullar Ģöyle sıralanabilir (Güney, 2000, s.342): 1. ĠletiĢim kurmaya isteklilik 2. Bir amacın olması 3. Belli kuralların olması 4. Rol iliģkilerinin olması 5. Ortak bir dilin olması

13 ĠletiĢimin Anlamı Öğretmenin sosyal yeterliliği, teknik yeterliliğinden daha etkilidir. Sınıfın etkili olarak yönetilmesi,öğrencilerin ilgi,beklenti,ve öğrencilerin iletiģim sürecine etkili katılmaları gerekliliği vardır. Her öğrenci fark edilmek, takdir edilmek ve sınıf grubunun bir üyesi olmak ister Fark eden öğretmen sınıfta olumu öğrenme ortamı yaratır. ĠletiĢim sürecinde kiģiliklerin,değer yargıları,kültür, güdülenmiģlik düzeyleri ve deneyimleri, iletiģim sürecini etkiler. Lider öğretmen tüm bunları fark ederek iletiģim sürecinde fark yaratan ve bu farkı kendi davranıģlarında gösteren kiģidir.

14 ĠletiĢim sürecinde bir sözcüğün anlaģılması için gönderici ve alıcının bu sözcüğe aynı anlamı vermesi gerekir. Aynı anlam sağlayan Ģey kaynak ve alıcının ortak yaģantı alanlarıdır. Etkili sınıf yönetiminde öğrenciler ve öğrenci ve öğretmen arasındaki ortak yaşantı alanı ne kadar geniģse iletiģim de o kadar etkilidir. Ne kadar bilirsen bil,anlatabildiklerin, karģındakinin anlayabileceği kadardır.mevlana

15 Öğrenci-öğrenci ĠletiĢiminin Önemi Öğrenciler,aralarındaki iletiģim ağı ile informal yolla öğrenmeyi sürdürürler. Öğrenciler kendi aralarında iletiģim kurarak sınıfa özgü değer ve normlar oluģtururlar. Bilgi,görgü ve deneyimlerini paylaģırlar. Kendilerine uygun alt gruplar oluģtururlar. ĠĢbirlikli çalıģmayı öğrenirler. Farklı özellikleriyle birbirlerini tamamlarlar.

16 Yapılandırmacı ve Geleneksel Yaklaşımda Sınıf İçi iletişimin Özellikleri Yapılandırmacı Yaklaşım Karşılıklı etkileşimlidir Öğrenci sınıf içindeki zamanının büyük kısmını proje, araştırma konusu, problem durumu üzerinde çalışarak ya da arkadaşlarıyla konusu hakkında tartışarak geçirir. Öğretmenin konuşması neden, niçin, nasıl hangi yolla/biçimle gibi sorular içerir. Sınıfa dışarıdan gelen birisi büyük ölçüde projeleri üzerinde çalışan öğrencilerin sesini duyar. Öğrencilerin öğretmene ve sınıf arkadaşlarına yönelttikleri sorular tek kelimelik yanıtlardan oluşmaz. Öğrenciler arkadaşlarının ve öğretmenin dikkatini çekmek için normal tonda konuşurlar. Geleneksel Yaklaşım Öğretmen yönelimlidir. Öğrenci zamanının büyük kısmını dersi anlatan öğretmeni dinleyerek geçirir. Öğretmenin konuşmasında yapılması gerekenlere ilişkin tanım ya da yönlendirme vardır. Sınıfa dışarıdan gelen kişi büyük ölçüde sessiz bir sınıfta sadece öğretmenin ya da öğretmenin soru sorduğu tek bir öğrencinin sesini duyar. Öğrencilerin öğretmenlerine ve sınıf arkadaşlarına yönelttikleri sorular genellikle evet, hayır ya da tek kelimelik yanıtlardan oluşur. Öğrenciler arkadaşlarıyla olan iletişimlerinde genellikle oldukça yüksek tonda konuşurlar. Öğrenciler birbirlerinden yardım almak için dönüp konuşurken kendilerini rahat hissederler. Öğretmen öğrencilerin dikkatini çekmek için normal ses tonunu kullanır. Öğrencilerin öğretim sürecinde birbirleri ile olan iletişi öğretmen üzerindendir ya da öğretmenin kontrolündedir. Öğrenciler iletişim kurmak için dönemezler ya da yerlerinden kalkamazlar Öğretmen öğrencilerin dikkatini çekmek için yüksek bir ses tonunda konuşur.

17 Yapılandırmacı ve Geleneksel Sınıflarda Sınıf Yönetimine İlişkin İletişim Sisteminde Öğretmenlerin Benimseyecekleri Roller Yapılandırmacı Yaklaşım Öğretmen öğrencilerini kendi sorularını araştırmak için cesaretlendirir. Öğretmen kendini öğrencilerin bilginin edinim süreçlerini kolaylaştıran kişi olarak görür. Öğretmen öğrencilerini kendi öğrenme yaşantılarına ilişkin karar alabilen bireyler olarak görür. Öğretmen öğrencilerinin davranışlarını, öncelikle sorun olan davranışlarının çözümünde fırsat oluşturabileceği için gözler. Öğrenciler sınıfın yönetimine ilişkin sorunları tartışmak için birlikte çalışırlar. Eğer sınıfta bir görüş ayrılığı varsa öğretmen bu durumu farklı bireylerin neyi sorun olarak gördüklerini belirlemeye dönük bir tartışma açmak için fırsat olarak görür. Öğrenciler sınıfta öğretime ilişkin günlük etkinlikler konusunda karar alma süreçlerine katılırlar ve söz hakları vardır. Geleneksel Yaklaşım Öğretmen sonucu notla değerlendirilmek üzere kendi sorularını ödev ya da araştırma konusu olarak verir. Öğretmen kendini öğrencilerine bilgiyi aktaran kişi olarak tanımlar. Öğretmen öğrencilerinin öğrenme yaşantılarında karar alan temel kişidir. Öğretmen öğrencilerinin ders ile ilgili ya da sınıf içi davranışlara ilişkin yaptıkları yanlışları düzeltmek, sınıf içi kuralları uygulamak ve gerektiğinde ödül ve ceza vermek için gözler. Sınıf yönetiminde tartışılacak konuların ve kuralların belirlenmesinde öğretmen daha etkindir. Eğer sınıfta bir görüş ayrılığı varsa öğretmen, öğretmen olmasından kaynaklanan otoritesini kullanarak kendi yetkisini kullanarak tartışmayı sonlandırır. Sınıfta öğretim etkinlikleri daha önceden belirlenmiş amaçlar dahilinde öğretmen tarafından belirlenir, öğrencilerin karar alma süreçlerinde yerleri yoktur.

18 Öğrenciler, küçük gruplarla iģbirliği içinde çalıģırlar. Bilgiyi yapılandırmada bireylerle etkileģim içerisindedirler. Öğrenciler, çözümleri diğerleriyle tartıģırlar. Grupla çalıģırken paylaģmayı ve iletiģimi sağlayan ortak yaģantılar gerçekleģtirirler. ÇalıĢma gruplarında öğrenciler arkadaģlarının bilgilerini destekler. Gözlemlerini, fikirlerini, hipotezlerini paylaģırlar

19 YAPILANDIRMACI SINIFLARDA Öğrenciler iģbirliği içinde problemleri inceler, hipotezler üretir, çözüm önerileri geliģtirir ve görüģlerini paylaģırlar. ÖĞRENCĠ-ÖĞRENCĠ ĠLETĠġĠMĠ Farklı görüģleri eleģtirirler. Rekabet yerine, herkesin birbirinin öğrenmesine yardımcı olduğu, sürekli etkileģim kurduğu, görüģlerini rahatlıkla açıklayabildiği bir ortam söz konusudur

20 Öğrenci-Öğrenci ĠletiĢiminde Öğretmene DüĢen Görevler Sınıfta iletiģimin kolaylaģabilmesi için uygun bir ortam yaratmalıdır. Öğrenciler arasındaki iletiģimin yapıcı olmasını sağlar, yaratıcı duygu ve düģünceleri destekler Ģekilde öğrencileri yönlendirir.

21 ĠletiĢim Engellerinin Nedenleri ĠletiĢime girme amacını tam olarak algılayamaması Bedensel veya psikolojik bir özre sahip olması Barınma, beslenme ihtiyaçlarını yeterince karģılayamaması Birbirlerine güvenmemeleri Güvenli bir gelecek ortamının olmaması Ortak yaşantı alanlarının az olması Sevilmemesi ve sayılmaması Birbirlerine önyargılı yaklaģmaları

22 ĠletiĢim Sorunlarında Öğretmen Öğrencilerini iyi tanımaması Alanında yeterli bilgi birikimine sahip olmaması Öğrenciler tarafından inanılır, güvenilir ve çekici bulunmaması Derse hazırlıksız girmesi Öğrencilerin ilgilerini çekecek yöntem ve teknikleri kullanmaması Sürekli anlatıma dayalı biçimde sunuģ yapması

23 Kaynak olarak öğretmenin; Sözcükleri kullanırken öğrencilerin seviyesini dikkate almaması Gereğinden fazla sözcük kullanması Çok hızlı veya çok yavaş konuģması Şive bozukluğu Ses tonunu iyi kullanamaması

24 Alıcı olarak öğrencinin; O sınıfta bulunma amacının farkında olmaması Sık sık hayal kurup, kendisini bilerek dersin dıģına itmesi ĠĢlenen konularda kendisi için kullanabileceği bir çıkar görmemesi Öğretmenin mesajlarına tepkiler verme sorumluluğundan kaçması Önyargılı yaklaģması

25 Öğretme-öğrenme ortamı olarak sınıfın; Oturma yerleri ve oturma düzeninin rahatsızlık vermesi Havasız, pis, rutubetli, ıģıksız, soğuk ya da aģırı sıcak olması

26 Araç ve gereçlerin; Öğrenci düzeyine uygun olmaması Görüntüyü veya sesi iyi vermemesi Kullanılamayacak ölçüde bozuk olması Yeterli sayıda ya da hiç bulunmaması