AGE DENĠZLĠ DOĞALGAZ ELEKTRĠK ÜRETĠM A.ġ. AGE DENİZLİ DOĞALGAZ KOMBİNE ÇEVRİM SANTRALİ-II NİHAİ ÇED RAPORU

Transkript

1 AGE DENİZLİ DOĞALGAZ KOMBİNE ÇEVRİM SANTRALİ-II NİHAİ ÇED RAPORU ÇED Nihai ÇED Denizli Ġli, Sarayköy Ġlçesi, Gerali Köyü, Seyitler Mevkii, 109 nolu ada, 2 nolu parsel Kabil Caddesi Sokak No: 20/10 AĢağıöveçler / ANKARA Tel: (Pbx) Faks: selin@selinltd.com.tr NĠSAN 2014

2 Proje Sahibinin Adı : AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. Adresi : Tahran Cad. No: Kavaklıdere / Ankara Telefon ve Faks Numarası : Tel : 0 (312) Faks : 0 (312) Projenin adı : AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali-II Nihai ÇED Raporu Projenin Bedeli : USD Proje Ġçin Seçilen Yerin Açık Adresi Proje için seçilen yerin koordinatları, zone Projenin ÇED Yönetmeliği Kapsamındaki Yeri (Sektörü, Alt Sektörü) : : : Denizli Ġli, Sarayköy Ġlçesi, Gerali Köyü, Seyitler Mevkii, 109 nolu ada, 2 nolu parsel M21-b2 pafta, 109 ada, 2 parsel, m 2 UTM ED-50_DOM-27_ZON-35 WGS 84 COĞRAFĠ Nokta DOĞU KUZEY ENLEM BOYLAM , ,33 37, , , ,90 37, , , ,27 37, , , ,57 37, , , ,43 37, , , ,57 37, , , ,89 37, , , ,24 37, , , ,38 37, , , ,48 37, , , ,47 37, , , ,16 37, , , ,96 37, , , ,28 37, , , ,87 37, , , ,75 37, , , ,72 37, , tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren ve tarih ve sayı ile değiģiklik yapılan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği EK I : Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi 2- Termik güç santralleri: PTD/ÇED Raporu/ Nihai ÇED Raporunu Hazırlayan KuruluĢun/ÇalıĢma Grubunun Adı PTD/ÇED Raporu/Nihai ÇED Raporunu Hazırlayan KuruluĢun/ÇalıĢma Grubunun Adresi, Telefonu ve Faks Numaraları Raporu hazırlayan kuruluģun yeterlik belgesi no'su, tarihi, PTD, ÇED Raporu, Nihai ÇED Raporu Sunum Tarihi (Gün, Ay, Yıl) a) Toplam ısıl gücü 300 MWt (Megawatt termal) ve daha fazla olan termik güç santralları ile diğer yakma sistemleri : Selin ĠnĢaat Turizm MüĢavirlik Sanayi ve Ticaret Ltd. ġti. : Kabil Cad Sok. No: 20/10 AĢağıöveçler / ANKARA 0 (312) (Pbx) 0 (312) selin@selinltd.com.tr VeriliĢ tarihi: Yeterlik No: 05 :

3 İçindekiler... Sayfa No BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI... 1 (Proje konusu faaliyetin tanımı,(tesisin faaliyet aşamasındaki ana üretimi, ürün cinsi, proses ve yakma sistemlerinde kullanılan yakıt ve miktarı, yakıt kullanılan ünitelerin ayrı ayrı yakıt ısıl gücü, hesabı ve toplam yakıt ısıl gücü (MWm, MWe, MWt) ), üretim kapasitesi, Teknik özellikleri ve ömrü, tesiste kullanılacak ham madde cinsi, miktarı, hizmet amaçları, pazar veya hizmet alanları ve bu alan içerisinde ekonomik ve sosyal yönden ülke, bölge ve/veya il ölçeğinde önem ve gereklilikleri:)... 1 BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU... 7 II.2. Proje Yer seçimi (İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan faaliyet yerinin, lejant ve plan notlarının da yer aldığı 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı, (Plan Notları ve hükümleri), Onaylı Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planı, (Plan Notları ve lejantları) üzerinde, değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde gösterimi)( Tesisin kurulacağı alanın çevresinde yer alan sanayi, yerleşim yerleri ile ilgili detaylı bilgiler)... 7 II.2. Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (Bütün idari ve sosyal ünitelerin, teknik alt yapı ünitelerinin varsa diğer ünitelerin yerleşim planı, bunlar için belirlenen kapalı ve açık alan büyüklükleri, binaların kat adetleri ve yükseklikleri, temsili resmi, SKHKKY Ek-4 dikkate alınarak yaklaşık olarak olması gereken baca yüksekliği, baca gazı hızının hesabının yapılması) BÖLÜM III: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI III.1. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili Yatırım Programı ve Finans Kaynakları III.2. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili İş Akım Şeması veya Zamanlama Tablosu III.3. Projenin Fayda-Maliyet Analizi III.4. Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşmesine bağlı olarak, yatırımcı firma veya diğer firmalar tarafından gerçekleştirilmesi tasarlanan diğer ekonomik, sosyal ve altyapı faaliyetleri III.5. Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşebilmesi için ihtiyaç duyulan ve yatırımcı firma veya diğer firmalar tarafından gerçekleştirilmesi beklenen diğer ekonomik, sosyal ve altyapı faaliyetleri. 20 III.6. Diğer hususlar BÖLÜM IV: PROJEDEN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALAN İÇERİSİNDEKİ ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI (*) IV.1. Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi, Etkilenecek Alanın Harita Üzerinde Gösterimi IV.2. Proje ve Etki Alanı İçerisindeki Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı IV.2.1. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler (Bölgenin genel ve yerel iklim koşulları, projenin bulunduğu mevkiinin topografik yapısı, aylık, mevsimlik ve yıllık sıcaklık, yağış, bağıl nem, basınç ve buharlaşma rejimleri ve bunların grafikleri, enverziyonlu gün sayıları, kararlılık durumu, rüzgar yönü ve hızı, yıllık ve mevsimlik rüzgar gülü, fırtınalı günler sayısı ve verilerin güncelleştirilmiş ve uzun yıllar değerleri olarak rapora konulması vb.) IV.2.2. Jeolojik Özellikler (Fiziko-kimyasal özellikler, tektonik hareketler, topografik özellikler, mineral kaynaklar, deprem, heyelan, çığ, sel, kaya düşmesi benzersiz oluşumlar başlıkları altında incelenmesi, proje sahasının 1/ ölçekli genel jeoloji haritası ve inceleme alanına ait 1/1000 ve/veya 1/5.000 Ölçekli jeolojik harita ve lejantı, stratigrafik kolon kesiti, proje alanının jeolojik ve jeoteknik etüt raporları) IV.2.3. Hidrojeolojik Özellikler (Yeraltı su seviyeleri, halen mevcut her türlü keson, derin, artezyen vb. kuyu; emniyetli çekim değerleri, suyun fiziksel ve kimyasal özellikleri; yeraltı suyunun mevcut ve planlanan kullanımı) IV.2.4. Hidrolojik Özellikler, (Yüzeysel su kaynaklarından akarsu, göl ve diğer sulak alanların fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik ve ekolojik özellikleri, bu kapsamda mevsimlik değişimleri, kıyı ekosistemleri) IV.2.5. Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı (İçme, kullanma, sulama suyu, elektrik üretimi, baraj, göl, gölet, su ürünleri üretiminde ürün çeşidi ve üretim miktarları, su yolu ulaşımı tesisleri, turizm, spor ve benzeri amaçlı su ve/veya kıyı kullanımları, diğer kullanımlar)... 51

4 IV.2.6. Tarım Alanları (Tarımsal gelişim proje alanları, sulu ve kuru tarım arazilerinin büyüklüğü, ürün desenleri ve bunların yıllık üretim miktarları ile birim alan itibarıyla verimi, kullanılan tarım ilaçları) IV.2.7. Proje kapsamında (inşaat ve işletme aşamalarında)su temini sistemi planı, suyun nereden temin edileceği, alınacak su miktarı, su ile ilgili yapılacak protokoller ve alınacak izinler IV.2.8. Termal ve Jeotermal Su Kaynakları (Bunların fiziksel ve kimyasal özellikleri, debileri, mevcut ve planlanan kullanımları IV.2.9. Toprak Özellikleri ve Kullanım Durumu (Toprak yapısı, arazi kullanım kabiliyeti sınıflaması, taşıma kapasitesi, yamaç stabilizesi, kayganlık, erozyon, doğal bitki örtüsü olarak kullanılan mera, çayır ve tarım amaçlı kullanım durumları vb.) IV Orman Alanları (Orman alanı miktarları, bu alanlardaki ağaç türleri ve miktarları, kapladığı alan büyüklükleri, kapalılığı ve özellikleri, mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanım amaçları, proje alanı orman alanı değil ise proje ve ünitelerinin en yakın orman alanına mesafesi, 1/ ölçekli meşcere haritası) IV Koruma Alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit ve Anıtlar, Arkeolojik, Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, Turizm Bölgeleri) IV Flora ve Fauna (Türler, endemik türler, yaban hayatı türleri ve biyotoplar, ulusal ve uluslararası mevzuatla koruma altına alınan türler; nadir ve nesli tehlikeye düşmüş türler ve bunların alandaki bulunuş yerleri, bunlar için belirlenen koruma kararları; av hayvanları ve bunların popülasyonu ile yaşama ortamları) proje alanındaki vejetasyon tiplerinin bir harita üzerinde gösterimi, proje faaliyetlerinden etkilenecek canlılar için alınacak koruma önlemleri (inşaat ve işletme aşamasında) arazide yapılacak flora çalışmasının vejetasyon döneminde gerçekleştirilmesi ve bu dönemin belirtilmesi IV Madenler ve Fosil Yakıt Kaynakları ( rezerv miktarları, mevcut ve planlanan işletilme durumları, yıllık üretimleri ve bunun ülke veya yerel kullanımlar için önemi ve ekonomik değerleri) IV Hayvancılık (türleri, beslenme alanları, yıllık üretim miktarları, bu ürünlerin ülke ekonomisindeki yeri ve değeri) IV Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak Bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile sınırlandırılmış alanlar vb.), IV Bölgenin (Hava, su, toprak ve gürültü açısından) Mevcut Kirlilik Yükünün Belirlenmesi, IV Yakıt Kaynakları (Gazın hangi hattan alınacağı, proje sahasının doğalgaz boru hattına olan uzaklığı,) IV Peyzaj Değeri Yüksek Yerler ve Rekreasyon Alanları, IV Diğer Özellikler IV.3. Sosyo - Ekonomik Çevrenin Özellikleri IV.3.1. Ekonomik Özellikler (yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler, yöre ve ülke ekonomisi içindeki yeri ve önemi, diğer bilgiler), IV.3.2. Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfus hareketleri; göçler, nüfus artış oranları, diğer bilgiler), IV.3.3. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, sağlık, bölgede mevcut endemik hastalıklar, kültür hizmetleri ve bu hizmetlerden yararlanılma durumu), IV.3.4. Proje Alanı ve Yakın Çevresindeki Kentsel ve Kırsal Arazi Kullanımları IV.3.5. Gelir ve İşsizlik (Bölgede gelirin iş kollarına dağılımı iş kolları itibariyle kişi başına düşen maksimum, minimum ve ortalama gelir) IV.3.6. Diğer Özellikler BÖLÜM V: PROJENİN BÖLÜM IV'TETANIMLANAN ALAN ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER (Bu bölümde projenin fiziksel ve biyolojik çevre üzerine etkileri, bu etkileri önlemek, en aza indirmek ve iyileştirmek için alınacak yasal, idari ve teknik önlemler V.1 ve V.2. başlıkları için ayrı ayrı ve ayrıntılı şekilde açıklanır.) V.1. Arazinin Hazırlanması, İnşaat ve Tesis Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler V.1.1. Arazinin hazırlanması ve ünitelerin inşası için yapılacak işler kapsamında (ulaşım altyapısı dahil) hafriyat miktarı, nerelerde ve ne kadar alanda hafriyat yapılacağı, hafriyat artığı toprak, taş, kum vb maddelerin nereler, nasıl taşınacakları veya hangi amaçlar için kullanılacakları; kullanılacak malzemeler, araçlar ve makineler, kırma, öğütme, taşıma, depolama gibi toz yayıcı mekanik işlemler, tozun yayılmasına

5 karşı alınacak önlemler,(tesiste tesisin inşaat aşamasında oluşabilecek toz emisyonu miktarlarının emisyon faktörleri kullanılarak hesaplanması ve sonuçlarının, toz- emisyonu için hesaplamalar sonucu elde edilen kütlesel debi değerleri SKHKKY Ek-2 'de belirtilen sınır değerleri aşmışsa modelleme yapılması, Tesiste oluşabilecek emisyonlarla ilgili yapılacak hesaplamalarda kullanılacak olan emisyon faktörlerinin hangi kaynaktan alındığı) V.1.2. Arazinin hazırlanması sırasında ve ayrıca ünitelerin inşasında kullanılacak maddelerden parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve toksik olanların taşınımları, depolanmaları, hangi işlem için nasıl kullanılacakları, bu işler için kullanılacak alet ve makineler, V.1.3. Zemin emniyetinin sağlanması için yapılacak işlemler (deprem, heyelan, çığ, sel, kaya düşmesi benzersiz oluşumlar halinde tesisin taşıma gücü,. alınacak önlemleri, emniyet gerilmesi, oturma hesapları), V.1.4. Taşkın önleme ve drenaj ile ilgili işlemlerin nerelerde ve nasıl yapılacağı, V.1.5. Proje kapsamındaki su temini sistemi ve planı, kullanılacak su miktarı, özellikleri, nereden ve nasıl temin edileceği, ortaya çıkan atık suyun miktar ve özellikleri, nasıl arıtılacağı ve nereye deşarj edileceği, alınacak önlemler (inşaat ve işletme aşaması için proses, içme ve kullanma suyu ile ilgili su yönetim planı hazırlanması, su temininin yetersizliği durumunda ne yapılacağına ilişkin açıklama) V.1.6. Proje kapsamındaki soğutma suyu alma ve deşarj yapılarında kullanılacak malzemeler, soğutma suyu istemi ile ilgili yapıların inşaatı sırasında alınacak önlemler, V.1.7. Doğalgaz boru hattı yapılması için gerekli olan işlemler V.1.8. Arazinin hazırlanmasından ünitelerin faaliyete açılmasına dek sürdürülecek işler sonucu meydana gelecek katı atıkların cins ve miktarları, bu atıkların nerelere taşınacakları veya hangi amaçlar için kullanılacakları, atıkların geçici depolanacağı alanların vaziyet planında gösterilmesi ve geçici depolama alanlarının özelliklerinin verilmesi (atıkların niteliği, ömürleri konusunda detaylı bilgi verilmesi, ÇED Yönetmeliği kapsamında alınan izinlerin rapor ekinde yer alması) V.1.9. Karasal flora/fauna üzerine olası etkiler ve alınacak tedbirler ve alınacak önlemler, V Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin faaliyete açılmasına dek yapılacak işler nedeni ile meydana gelecek vibrasyon, gürültünün kaynakları ve seviyesi, kümülatif değerler, Çevresel Gürültü nün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ne göre akustik raporun hazırlanması, ( adresinde bulunan Akustik Formatının esas alınması) V Arazinin hazırlanması ve inşaat alanı için gerekli arazinin temini amacıyla elden çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, bunların arazi kullanım kabiliyeti ve tarım ürünleri, V Arazinin hazırlanması ve inşaat alanı için gerekli arazinin temini amacıyla kesilecek ağaçların tür ve sayıları, ortadan kaldıracak tabii bitki türleri ve ne kadar alanda bu işlerin yapılacağı, V Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin faaliyete açılmasına dek yapılacak işlerde kullanılacak yakıtların türleri, tüketim miktarları, oluşabilecek emisyonlar, V İnşaat esnasında kırma, öğütme, taşıma ve depolama gibi toz yayıcı işlemler, kümülatif değerler. 95 V Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin faaliyete açılmasına dek yerine getirilecek işlerde çalışacak personelin ve bu personele bağlı nüfusun konut ve diğer teknik/sosyal altyapı ihtiyaçlarının nerelerde ve nasıl temin edileceği, V Proje ve yakın çevresinde yeraltı ve yerüstünde bulunan kültür ve tabiat varlıklarına (geleneksel kentsel dokuya, arkeolojik kalıntılara, korunması gerekli doğal değerlere) materyal üzerindeki etkilerinin şiddeti ve yayılım etkisinin belirlenmesi, V Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin faaliyete açılmasına dek sürdürülecek işlerden, insan sağlığı ve çevre için riskli ve tehlikeli olanlar. (Çevre ve toplum sağlığını olumsuz etkileyecek yangın ve patlamalara karşı alınacak tedbirler hakkında bilgi verilmesi), V Proje kapsamında yapılacak bütün tesis içi ve tesis dışı taşımaların trafik yükünün ve etkilerinin değerlendirilmesi, V Proje alanında peyzaj öğeleri yaratmak veya diğer amaçlarla yapılacak saha düzenlemelerinin (ağaçlandırmalar, yeşil alan düzenlemeleri vb.) ne kadar alanda nasıl yapılacağı, bunun için seçilecek bitki ve ağaç türleri vb V Proje kapsamındaki elektrifikasyon planı, bu planın uygulanması için yapılacak işlemler ve kullanılacak malzemeler, V Diğer faaliyetler, V.2. Projenin İşletme Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler

6 V.2.1. Proje kapsamındaki tüm ünitelerin özellikleri, hangi faaliyetlerin hangi ünitelerde gerçekleştirileceği (Soğutma sisteminin ayrıntılı açıklanması), kapasiteleri, her bir ünitenin ayrıntılı proses akım şeması, temel proses parametreleri, prosesin açıklaması, faaliyet üniteleri dışındaki diğer ünitelerde sunulacak hizmetler, kullanılacak makinelerin, araçların, aletlerin ve teçhizatın özellikleri (soğutma sistemi ve diğer prosesler arasındaki farkların ayrıntılı açıklanması) V.2.2. Proje ünitelerinde üretilecek mal ve/veya hizmetler, nihai ve yan ürünlerin üretim miktarları, nerelere, ne kadar ve nasıl pazarlanacakları, üretilecek hizmetlerin nerelere, nasıl ve ne kadar nüfusa ve/veya alana sunulacağı, V.2.3. Proje için gerekli hammadde, yardımcı madde miktarı, nereden ve nasıl sağlanacağı, taşınımları, depolanmaları, taşınma ve depolanması sırasındaki etkileri, yakıtın elementel analizi, ısıl değeri, V.2.4. Proje ünitelerinde kullanılacak suyun hangi prosesler için ne miktarlarda kullanılacağı, nereden, nasıl temin edileceği, suya uygulanacak ön işlemler (arıtma birimleri ile katma-besleme suyu olarak katılacağı birimleri kapsayan), su hazırlama ana akım şeması, su buhar çevrimi, proses akım şeması çevrimde uygulanacak su iç işlemleri, kullanılacak kimyasal maddeler V.2.5. Projenin tüm ünitelerinden kaynaklanacak atık suların miktarları, fiziksel, kimyasal ve bakteriyolojik özellikleri, atık su arıtma tesislerinde bertaraf edilecek parametreler ve hangi işlemlerle ne oranda bertaraf edileceği, arıtma işlemleri sonrası atık suyun ne miktarlarda hangi alıcı ortamlara nasıl verileceği, V.2.6. Soğutma sistemine ilişkin bilgiler, soğutma suyu akım şeması, kullanılacak kimyasal maddeler ve miktarları, soğutma suyun deşarj edileceği alıcı ortama etkileri ve alınacak önlemler, V.2.7. Proje kapsamında kullanılacak ana yakıtların ve yardımcı yakıtın hangi ünitelerde ne miktarlarda yakılacağı ve kullanılacak yakma sistemleri, yakıt özellikleri, anma ısıl gücü, emisyonlar, mevcut hava kalitesine olacak katkı miktarı, azaltıcı önlemler ve bunların verimleri, ölçümler için kullanılacak aletler ve sistemler ( Baca gazı emisyonlarının anlık ölçülüp değerlendirilmesi (on-line) için kurulacak sistemler, NOx gazı indirgeme sisteminin açıklanması, mevcut hava kalitesinin ölçülmesi için yapılacak işlemler), modelleme çalışmasında kullanılan yöntem, modelin tanımı, modellemede kullanılan meteorolojik veriler (yağış, rüzgar, atmosferik kararlılık, karışım yüksekliği vb.), model girdileri, kötü durum senaryosu da dikkate alınarak model sonuçları, muhtemel ve bakiye etkiler, önerilen tedbirler, Modelleme sonucunda elde edilen çıktıların arazi kullanım haritası üzerinde gösterilmesi, kullanılacak filtrelerin özellikleri, filtrelerin bakımı, arızalanması durumunda alınacak önlemler (Tesiste oluşabilecek emisyonlarla ilgili yapılacak hesaplamalarda kullanılacak olan emisyon faktörlerinin hangi kaynaktan alınıp-epa, CORIN AİR vb.), V.2.8. Projenin drenaj sistemi, toplanacak suyun miktarı, hangi alıcı ortama deşarj edileceği, V.2.9. Proje kapsamında oluşacak diğer katı atık miktarı ve özellikleri, bertaraf işlemleri, bu atıkların nerelere ve nasıl taşınacakları veya hangi amaçlar için yeniden değerlendirilecekleri, alıcı ortamlarda oluşturacağı değişimler, muhtemel ve bakiye etkiler, alınacak önlemler V Proje kapsamında meydana gelecek vibrasyon, gürültü kaynakları ve sevileri, bakiye etkiler, alınacak önlemler, Çevresel Gürültü nün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ne göre akustik raporun hazırlanması, (her bir tesis için ayrı ayrı hazırlanacak) V Radyoaktif atıkların miktar ve özellikler, gürültü kaynakları ve seviyeleri, muhtemel ve bakiye etkiler ve önerilen tedbirler, V Proje ünitelerinde üretim sırasında kullanılacak tehlikeli, toksik, parlayıcı ve patlayıcı maddeler, taşınımları ve depolanmaları, hangi amaçlar için kullanılacakları, kullanımları sırasında meydana gelebilecek tehlikeler ve alınabilecek önlemler, V Proje etki alanında yeraltı ve yerüstünde bulunan kültür ve tabiat varlıklarına (geleneksel kentsel dokuya, arkeolojik kalıntılara, korunması gerekli doğal değerlere) materyal üzerindeki etkilerinin şiddeti ve yayılım etkisinin belirlenmesi, V Karasal flora/fauna üzerine olası etkiler ve alınacak tedbirler, V Orman alanları üzerine olası etkiler ve alınacak tedbirler, orman yangınlarına karşı alınacak tedbirler (Orman alanı dışında olması halinde en yakın orman alanlarına mesafesi ve mesafeye bağlı olarak orman yangınlarına karşı alınacak önlemler) V Projenin tarım ürünlerine ve toprak asitlenmesine olan etkileri, toprak asitlenmesinin tahmininde kullanılan yöntemler ve alınacak tedbirler, V.2.17.Yeraltı ve yüzey suyuna etkiler ve alınacak tedbirler, V Santralın olası etkilerinin (canlılar, hava, su ve toprak gibi alıcı ortama) bölgenin mevcut kirlilik yükü ile kümülatif olarak değerlendirilmesi

7 V Proje kapsamında yapılacak bütün tesis içi ve tesis dışı taşımaların trafik yükünün ve etkilerinin değerlendirilmesi, V Tesisin faaliyeti sırasında çalışacak personelin ve bu personele bağlı nüfusun konut ve diğer teknik/sosyal altyapı ihtiyaçlarının nerelerde ve nasıl temin edileceği, V Projenin işletme aşamasındaki faaliyetlerden insan sağlığı ve çevre açısından riskli ve tehlikeli olanlar, V Proje alanında peyzaj öğeleri yaratmak veya diğer amaçlarla yapılacak saha düzenlemeleri, V Sağlık koruma bandı için önerilen mesafe, V Diğer faaliyetler V.3. Projenin Sosyo - Ekonomik Çevre Üzerine Etkileri V.3.1. Projeyle gerçekleşmesi beklenen gelir artışları, yaratılacak istihdam imkanları, nüfus hareketleri, göçler, eğitim, sağlık, kültür, diğer sosyal ve teknik altyapı hizmetleri ve bu hizmetlerden yararlanma durumlarında değişiklikler vb V.3.2. Çevresel Fayda-Maliyet Analizi (Sosyal Etki-değerlendirme anketinin yapılması ve sonuçlarının raporda yer alması) BÖLÜM VI: İŞLETME FAALİYETE KAPANDIKTAN SONRA OLABİLECEK VE SÜREN ETKİLER VE BU ETKİLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER: VI.1. Rehabilitasyon ve Reklamasyon Çalışmaları, VI.2. Mevcut Su Kaynaklarına Etkiler VI.3. Olabilecek Hava Emisyonları BÖLÜM VII: PROJENİN ALTERNATİFLERİ (BU BÖLÜMDE YER SEÇİMİ, TEKNOLOJİ ALINACAK ÖNLEMLERİN ALTERNATİFLERİN KARŞILAŞTIRILMASI YAPILACAK VE TERCİH SIRALAMASI BELİRTİLECEKTİR.) BÖLÜM VIII: İZLEME PROGRAMI VE ACİL EYLEM PLANI Vlll.1. Faaliyetin inşaatı için önerilen izleme programı, faaliyetin işletmesi ve işletme sonrası için önerilen izleme programı ve acil müdahale planı, VIII.2. ÇED Olumlu Belgesinin verilmesi durumunda, Yeterlik Tebliği nde "Yeterlik Belgesi alan kurum/kuruluşların yükümlülükleri" başlığının dördüncü bendinde yer alan hususların gerçekleştirilmesi ile ilgili program BÖLÜM IX: HALKIN KATILIMI (Projeden etkilenmesi muhtemel yöre halkının nasıl ve hangi yöntemlerle bilgilendirildiği, proje ile ilgili halkın görüşlerinin ve konu ile ilgili açıklamalar,) BÖLÜM X: YUKARIDAKİ BAŞLIKLAR ALTINDA VERİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN BİR ÖZETİ (Projenin inşaat ve işletme aşamalarında yapılması planlanan tüm çalışmaların ve çevresel etkiler için alınması öngörülen tüm önlemlerin, mümkün olduğunca basit, teknik terim içermeyecek şekilde ve halkın anlayabileceği sadelikte anlatılması, özellikle Halkın Katılımı Toplantısında ve ÇED süreci içerisinde tüm paydaşlardan Bakanlığa iletilen soru, görüş ve önerilere yer verilmesi, bu görüşlerin nasıl karşılandığının vurgulanması) XI. SONUÇLAR (Yapılan tüm açıklamaların özeti, projenin önemli çevresel etkilerinin sıralandığı ve projenin gerçekleşmesi halinde olumsuz çevresel etkilerin önlenmesinde ne ölçüde başarı sağlanabileceğinin belirtildiği genel bir değerlendirme, proje kapsamında alternatifler arası seçimler ve bu seçimlerin nedenleri )

8 Tablolar Listesi... Sayfa No Tablo 1 : Birincil Enerji Kaynakları Üretimi... 5 Tablo 2 : Proje alanına ait koordinatlar... 9 Tablo 3 : Proje alanına en yakın yerleşim yerleri Tablo 4: AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali II Kapalı Alanlar Tablo 5 : Ekonomik analiz sonuçları Tablo 6 : Basınç Değerleri Tablo 7 : Sıcaklık Değerleri Tablo 8 : Yağış Değerleri Tablo 9 : Nem Değerleri Tablo 10 : Sayılı Günler Değerleri Tablo 11 : Buharlaşma Değerleri Tablo 12 : Yönlere Göre Rüzgar Esme Sayıları Toplamı Tablo 13 : Yönlerine Göre Rüzgarın Mevsimlik Esme Sayıları Toplamı Tablo 14 : Yönlerine Göre Ortalama Rüzgar Hızı Tablo 15 : Kuvvetli Rüzgarlı ve Fırtınalı Günler Sayısı Dağılımı Tablo 16 : Ortalama Rüzgar Hızı Tablo 17 : Maksimum Rüzgar Hızı ve Yönü Tablo 18 : Denizli ve Civarında Hasara Neden Olan Depremler Tablo 19 : Denizli İli Arazi Durumu Tablo 20 : Denizli İlinin Tarım Arazisi Kullanım Durumu Tablo 21 : Denizli İlinin Tarla Arazisi Kullanım Durumu Tablo 22 : Korunan alanlarının proje alanına göre yönü ve mesafesi Tablo 23 : Proje Sahası Floristik Listesi Tablo 24 : Proje Alanında Saptanan İkiyaşamlı/Amfibi Türleri Tablo 25 : Proje Alanında Saptanan Sürüngen/Reptilia Türleri Tablo 26 : Proje Alanında Saptanan Kuş /Aves Türleri Tablo 27 : Proje Alanında Saptanan Memeli/Mammalia Türleri Tablo 28 : Proje alanı ve çevresinde yer alan ruhsatlı maden sahalarına ait bilgiler Tablo 29 : Denizli İlinin Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvan Varlığı ve Ürün Çeşidi Tablo 30 : DKL-12/S3403 Nolu Numuneye Ait Parametrelerin Ölçüm ve Analiz Sonuçları ve S.K.K.Y ne göre değerlendirilmesi Tablo 31 : Denizli İli Nüfus Yapısı Tablo 32 : Denizli İli Net Göç Gelişimi Tablo 33 : Denizli İli Okuma Yazma Durumu ve Cinsiyete Göre Nüfus (15 +Yaş) Tablo 34 : İnşaat işleri kapsamında kullanılacak makine ve ekipman Tablo 35 : Proje kapsamında kullanılacak suların miktarı, temin edileceği kaynaklar ile kullanım sonrası oluşacak atıksu miktarı ve deşarj edileceği alıcı ortamlar Tablo 36 :Motorinin Özellikleri Tablo 37 : Faaliyette Kullanılacak Ekipmanların Yakıt Harcamaları Tablo 38 : Dizel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Faktörleri Tablo 39 : İş Makinelerinden Kaynaklanması Beklenilen Kirletici Değerler Tablo 40 : Proje alanına en yakın karayoluna ait trafik yükü (2012) Tablo 41 : Kullanılacak Karayoluna Faaliyetin Yaratacağı Ek Yük Tablo 42 : İşletme aşamasında su kullanım yerleri, miktarları, oluşacak atıksu miktarları ve deşarj yerleri Tablo 43 : S.K.K.Y Tablo 9.3 Kömür Hazırlama, İşleme ve Enerji Üretme Tesisleri (Termik Santraller ve Benzerleri) Tablo 44 : S.K.K.Y Tablo 20.7 Su Yumuşatma, Demineralizasyon ve Rejenerasyon, Aktif Karbon Yıkama ve Rejenerasyon Tesisleri Tablo 45 : AGE Denizli DGKÇS-II Baca özellikleri Tablo 46 : AGE Denizli DGKÇS-II Kirletici Kütlesel Debileri, Konsantrasyonları, Yönetmelik Sınır Değerleri ve Baca Gazı Özellikleri Tablo 47 : SKHKKY nde belirtilen Uzun Vadeli, Kısa Vadeli Sınır Değerler ve Kademeli Azaltım Tablosu Tablo 48 : Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Genelgesi Kademeli Azaltım Tablosu Tablo 49 : Grafik Çiziminde Kullanılan Zaman Aralıkları

9 Tablo 50 : Günlük En Yüksek NO X (NO 2 ) Emisyonu Değerleri (µg/m 3 ) Tablo 51 : Yıllık En Yüksek NO X (NO 2 ) Emisyonu Değerleri (µg/m 3 ) Tablo 52 : Modelleme Sonucunda Elde Edilen En Yüksek Kümülatif Etki Değerlerinin Sınır Değerler ile Karşılaştırılması Tablo 53 : Türkiye Topraklarında ph* Dağılımı Tablo 54 : Toprakların Asitlenme Hassasiyeti İçin Kriterler Tablo 55 : Çevresel fayda-maliyet analizi Tablo 56 : İzleme Planı

10 Şekiller Listesi... Sayfa No Şekil 1 : Kurulu Gücün Kaynaklara Göre Dağılımı (%) (Kaynak: Türkiye Enerji Politikalarımız, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı-2011)... 4 Şekil 2 : Proje alanını gösterir pafta indeksi... 7 Şekil 3: Yer Bulduru Haritası... 8 Şekil 4 : Proje alanının çevresinde bulunan yerleşim yerlerini ve mesafelerini gösterir topoğrafik harita Şekil 5 : Proje alanının Anadolu Lisesine ve diğer tesislere göre konumunu gösterir uydu görüntüsü Şekil 6 : AGE DGKÇS-II Vaziyet planı Şekil 7 : Proje alanı üç boyutlu uydu görüntüsü Şekil 8 : Proje alanı üç boyutlu uydu görüntüsü Şekil 9 : Proje alanı üç boyutlu uydu görüntüsü Şekil 10 : AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali-II İş Akım Şeması Şekil 11 : Etki Alanı haritası Şekil 12 : Basınç Değerleri Grafiği Şekil 13 : Sıcaklık Değerleri Grafiği Şekil 14 : Yağış Değerleri Grafiği Şekil 15 : Nem Değerleri Grafiği Şekil 16 : Sayılı Günler Değerleri Grafiği Şekil 17 : Maksimum Kar Kalınlığı Değerleri Grafiği Şekil 18 : Buharlaşma Değerleri Grafiği Şekil 19 : Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı Şekil 20 : Yönlerine Göre Rüzgarın Mevsimlik Esme Sayıları Şekil 21 : Esme Sayılarına Göre Rüzgar Diyagramı (Ocak-Haziran) Şekil 22 : Esme Sayılarına Göre Rüzgar Diyagramı (Temmuz-Aralık) Şekil 23 : Ortalama Rüzgar Hızına Göre Yıllık Rüzgar diyagramı Şekil 24 : Kuvvetli Rüzgarlı ve Fırtınalı Günler Sayısı Dağılımı Grafiği Şekil 25 : Ortalama Rüzgar Hızı Grafiği Şekil 26 : Maksimum Rüzgar Hızı Grafiği Şekil 27 : 2006 Yılı Esme Sayıları Dağılımı Şekil 28 : Çalışma Alanı Ve Yakın Çevresinin Genelleştirilmiş Stratigrafik Kesiti (Özkul ve diğ., 2002) Şekil 29 : İnceleme Alanı Ve Yakın Çevresinin Tektonik Haritası (Koçyiğit,2002 den alınmıştır.) Şekil 30 : Proje alanı deprem haritası Şekil 31 : Proje alanını gösterir aktif fay haritası Şekil 32 : Proje Alanı Çevresinde Bulunan Yüzey sularını gösterir kroki Şekil 33 : Proje alanı çevresinde bulanan sulama tesisleri Şekil 34 : Denizli İli sıcak su kaynakları Şekil 35 : Seydiler Tümülüsü ve Nekropolü 1. Derece arkeolojik sit alanı ile proje sahasını gösterir uydu görüntüsü Şekil 36 : Korunan Alanları Gösterir Harita (Orman ve Su İşleri Bakanlığı Coğrafi Bilgi Sistemi) Şekil 37 : Proje alanının ava yasaklanan sahalara göre konumu (Kaynak:Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Şekil 38 : Proje alanı ve çevresinde yer alan ruhsatlı maden sahalarını gösterir kroki Şekil 39 : Bitkisel toprak sıyırma ve kazı işlemleri sırasında uygulanacak yöntemi gösterir akış şeması Şekil 40 : İl Yolları Trafik Hacim Haritası 2012 (T.C.K) Şekil 41 : Elektrofikasyon Planı Şekil 42: Proses Akım Şeması Şekil 43 : Proses Suyu Akım Şeması Şekil 44 : Rüzgar Hızına Göre Esen Yönde Rüzgar Gülü Şekil 45 : Rüzgar Hızına Göre Savuran Yönde Rüzgar Gülü Şekil 46 : Kararlılık Sınıfına Göre Esen Yönde Rüzgar Gülü Şekil 47 : Kararlılık Sınıfına Göre Savuran Yönde Rüzgar Gülü Şekil 48 : Kararlılık Sınıflarının Yıllık Frekans Dağılımı Şekil 49 : Topografik Harita Üzerine İşlenmiş Günlük NO X (NO 2 ) Konsantrasyon Dağılımı Şekil 50 : Topografik Harita Üzerine İşlenmiş Yıllık NO X (NO 2 ) Konsantrasyon Dağılımı Şekil 51 : Sağlık koruma bandı mesafelerini gösterir kroki

11 Şekil 52 : Halkın Katılımı Toplantısı Ulusal Gazete İlanı Şekil 53 : Halkın Katılımı Toplantısı Yerel Gazete İlanı Şekil 54 : Projeyi Tanıtıcı Broşürler Şekil 55 : Halkın Katılımı Toplantısına ait fotoğraflar

12 BÖLÜM I: PROJENĠN TANIMI VE AMACI (Proje konusu faaliyetin tanımı,(tesisin faaliyet aģamasındaki ana üretimi, ürün cinsi, proses ve yakma sistemlerinde kullanılan yakıt ve miktarı, yakıt kullanılan ünitelerin ayrı ayrı yakıt ısıl gücü, hesabı ve toplam yakıt ısıl gücü (MWm, MWe, MWt) ), üretim kapasitesi, Teknik özellikleri ve ömrü, tesiste kullanılacak ham madde cinsi, miktarı, hizmet amaçları, pazar veya hizmet alanları ve bu alan içerisinde ekonomik ve sosyal yönden ülke, bölge ve/veya il ölçeğinde önem ve gereklilikleri:) AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. tarafından Denizli Ġli, Sarayköy Ġlçesi, Gerali Köyü, Seyitler Mevkii, 109 nolu ada, 2 nolu parselde, Denizli merkezden yaklaģık 22 km uzaklıkta, toplam 471,325 MWt / 255 MWm / 250 MWe kurulu gücünde AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali-II"nin yatırımı planlanmaktadır. AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali-II tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren ve tarih ve sayı ile değiģiklik yapılan Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği, Ek-I listesi Madde 2.a Toplam ısıl gücü 300 MWt (Megawatt termal) ve daha fazla olan termik güç santralları ile diğer yakma sistemleri uyarınca Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler arasında yer almaktadır. Bu kapsamda; yürürlükteki ÇED Yönetmeliğin Ek-3 Listesi Çevresel Etki Değerlendirmesi Genel Formatı esas alınarak hazırlanılan ÇED BaĢvuru Dosyası, Çevre ve ġehircilik Bakanlığı na sunulmuģtur. ÇED sürecinde Halkın Katılımı Toplantısı ve Kapsam ve Özel Format Toplantısı sonrasında; proje konusu faaliyetin özelliklerini, yerini, muhtemel etkilerini ve öngörülen önlemleri ortaya koymak amacı ile yürürlükteki ÇED Yönetmeliğinin 10. Maddesine istinaden ÇED Raporu Özel Formatı doğrultusunda iģ bu ÇED Raporu hazırlanmıģtır. AGE Denizli DGKÇS-II projesi, m 2 lik, mülkiyeti AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. ye ait 109 nolu ada, 2 nolu parsel üzerinde tesis edilecektir. ÇED BaĢvuru Dosyasında Proje alanı olarak belirlenen alan, kadastro kayıtlarında 511, 515 ve 516 nolu parseller olarak görünmekte idi. Yatırımcı firma tarından yapılan baģvurular neticesinde iki parsel (515 ve 516 nolu parseller) birleģtirilerek 109 nolu ada 2 nolu parsel, 511 nolu parsel ise 110 nolu ada 1 nolu parsel ismini almıģtır. Yapılan bu kadastral çalıģmalar neticesinde proje alanı yerleģiminde de değiģikliler olmuģ ve proje alanı olarak 109 nolu ada 2 nolu parsel tayin edilmiģ, 110 nolu ada 1 nolu parsel ise proje kapsamından çıkarılmıģtır. Proje kapsamında kullanılacak doğalgazın, proje sahasının yaklaģık 95 m güneyinden geçmekte olan BOTAġ Konya-Ġzmir Doğalgaz Boru Hattı ndan temin edilmesi planlanmaktadır. Bu hususta projenin inģaat aģaması öncesinde BOTAġ ile mutabakata varılıp bir protokol yapılacaktır. Ayrıca doğalgaz bağlantı hattına iliģkin tüm yeraltı aktiviteleri BOTAġ ġartnamesine göre ve TS kurallarına uygun olarak katodik koruma ile emniyetlendirilecektir. 471,325 MWt / 255 MWm / 250 MWe AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali- II için Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu na Lisans baģvurusunda bulunulmuģ olup, iģlemleri halen devam etmektedir. Tesiste üretilecek enerjinin enterkonnekte sisteme aktarılması için tesis edilecek enerji iletim hattı ile ilgili TEĠAġ Genel Müdürlüğü ile Sistem Bağlantı anlaģması imzalanacaktır. Proje alanına ait tesis yerini gösteren 1/ ölçekli topoğrafik harita ve genel yerleģim planı rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 1 ve Ek 6). Yatırımı planlanan 471,325 MWt / 255 MWm / 250 MWe AGE Denizli DGKÇS-II nin temel konfigürasyonu aģağıda verilen ana ve yardımcı ekipman ve üniteleri içerecektir: - 1 -

13 1 adet Gaz Türbini-Generatör Paketi ve Yardımcı Ekipmanları 1 adet By-Pass Bacası ve Diverter, 1 adet Atık Isı Kazanı (HRSG), 1 adet Buhar Türbini-Generatör Paketi, ve Yukarıdaki ekipmanların performansına uygun; Kazan Besi Suyu Pompaları Hava Soğutmalı Kondenser (ACC) Doğalgaz Alma Ġstasyonu Demineralize Tesisi ve Tanklar Elektrik Kumanda Binası ve Depo Binası Su Deposu ġalt Sahası AGE Denizli DGKÇS-II 471,325 MWt / 255 MWm / 250 MWe santralı Kombine Çevrim tipi doğalgaz elektrik santralıdır. Tesiste kullanılacak gaz türbininin modeli Alstom GT 13E2 veya muadili olarak belirlenecektir. Santralda elektrik; doğalgazın Gaz Türbininde hava ile sıkıģtırılarak yüksek derecede yakılması ile üretilecektir. Atık ısı kazanımı düģünülmediği durumlarda Gaz Türbininden açığa çıkan ısı direkt By Pass bacalarına yönlendirilecek ve atmosfere verilecektir. Atık Isı Kazanlarında yüksek basınçta elde edilecek buhar; Buhar Türbinine yönlendirilecek ve türbine bağlı Generatör vasıtası ile ikinci aģama elektrik enerjisi elde edilmiģ olacaktır. Buhar türbininden çıkan kullanılmıģ buharın sıvılaģtırılması gerekmektedir. Bu noktada soğutma sistemi devreye girmektedir. Soğutma iģlemi su ile değil hava ile yapılacaktır. Bu nedenle sıcak su deģarjı olmayacaktır. Hava soğutmalı kondenserde buharın yoğuģması, sıvı fazına (yani suya) dönüģmesi sağlanır. Kondenserde toplanan bu su, kızgın buhar üretilmesi için atık ısı kazanına pompalanır. Tesiste yakıt olarak yalnızca doğalgaz kullanılacak olup, doğal gazın basıncı; basınç düģürme istasyonunda düģürüldükten sonra türbinde yakılarak elektrik elde edilecektir. Egzoz gazı atık ısısının buhar kazanından geçirilmesi ile oluģacak buhar da buhar türbininden geçirilip, ilave elektrik üretilecektir. Proje kapsamında kullanılacak doğalgazın, proje sahasının yaklaģık 95 m güneyinden geçmekte olan BOTAġ Konya-Ġzmir Doğalgaz Boru Hattı ndan temin edilmesi planlanmaktadır. Bu hususta projenin inģaat aģaması öncesinde BOTAġ ile mutabakata varılıp bir protokol yapılacaktır. Ayrıca doğalgaz bağlantı hattına iliģkin tüm yeraltı aktiviteleri BOTAġ ġartnamesine göre ve TS kurallarına uygun olarak katodik koruma ile emniyetlendirilecektir. Proje kapsamında BOTAġ Ham Petrol ve Doğal Gaz Boru Hattı Tesislerinin Yapımı ve ĠĢletilmesine Dair Teknik Emniyet ve Çevre Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca doğalgaz talebine iletim hattının cevap verip veremeyeceği ve doğalgaz tedarikinin yapılıp yapılamayacağı ile ilgili olarak BOTAġ tan ayrıca görüģ alınacaktır. AGE Denizli DGKÇS-II ye doğalgaz arzı temini için BOTAġ a ait iletim hattına öngörülen bağlantı yerinin ve doğalgaz arzının kesintisiz tedariğinin sağlanıp sağlanmayacağı hususlarında, inģaata baģlamadan önce hazırlanacak detay projelerle BOTAġ tan ayrıca görüģ alınacaktır. Proje sahasının yaklaģık 95 m güneyinden geçmekte olan BOTAġ Konya-Ġzmir Doğalgaz Boru Hattı güzergahı üzerinde kazı çalıģması yapılmayacak, her türlü iģ makinesi ve araç geçiģi amaçlı yol olarak kullanılmayacaktır. Söz konusu çalıģmaların zorunlu olarak yapılması gereken durumlarda ve yapılacak DGKÇS ye ait Panel/ġalt Sahası bağlantılı - 2 -

14 olarak çekilecek yeraltı ve yerüstü Enerji Nakil Hatlarının doğalgaz boru hatları ile kesiģmesi ve/veya paralelliği durumlarında ise BOTAġ tan yeniden görüģ alınacaktır. Kurulacak santral için hazır beton ihtiyacı piyasadan karģılanacaktır. Proje kapsamında herhangi bir konkasör tesisi ve beton santrali kurulmayacaktır. Tesisin yaklaģık yılda 7000 saat çalıģması planlanmaktadır. Projenin inģaat aģamasında 80 kiģi, iģletme aģamasında 30 kiģinin çalıģması planlanmaktadır. Tesiste yakıt olarak yalnızca doğalgaz kullanılacak olup doğalgaz depolaması yapılmayacaktır. Tesise doğalgaz ulaģtırılamadığı durumda baģka bir hammadde kullanılmayacak ve tesis faaliyetine devam edemeyecektir. Kullanılacak olan doğalgaz miktarı yıllık 0,341x10 9 Sm 3 olacaktır. Tesisin ısıl gücü ise yaklaģık 471,325 MWt dir. Projenin Amacı; 471,325 MWt / 255 MWm / 250 MWe AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali- II projesinin amacı Türkiye nin elektrik enerjisi üretimine katkıda bulunmaktır. Bu amaca en ekonomik, çevreye duyarlı ve en verimli bir güç üretim teknolojisiyle ulaģılacaktır. Yine aģağıda belirtilen hususlar da bu ana amaç çerçevesinde ek olarak yerine getirilecektir. Enterkonnekte sisteme elektrik sağlanması Rekabetçi bir fiyat ile TEĠAġ a elektrik sağlanması Çevresel olarak temiz ve ekonomik kaynaklar kullanılarak enerji üretiminde kaynak çeģitliliğinin sağlanması Kurulması planlanan tesiste termik-kombine çevrim tesis tipi seçilecek olup; yıllık kwh üretim yapılması planlanmaktadır. Tesiste yakıt olarak doğalgaz kullanılacak ve toplam 471,325 MWt / 255 MWm / 250 MWe kurulu güçle, mevcut durumda yılda toplam 1.725,000 GWh enerji üretilecektir. Pazar veya Hizmet Alanları ve Bu Alan İçerisinde Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve/veya İl Ölçeğinde Önem ve Gereklilikleri; Ülkemiz, kalkınma hedeflerini gerçekleģtirme, toplumsal refahı artırma ve sanayi sektörünü uluslararası alanda rekabet edebilecek bir düzeye çıkarma çabası içindedir. Bu durum, enerji talebinde uzun yıllardır hızlı bir artıģı beraberinde getirmektedir. Önümüzdeki yıllarda da bu eğilimin devam edeceği hesaplanmaktadır yılında milyon ton petrol eģdeğerini (milyon tep) geçen yıllık enerji arzının, 2015 yılında 170 milyon tep, 2020 yılında ise 222 milyon tep düzeyine ulaģacağı beklenmektedir. Bu değerler enerji arzının yılda yaklaģık %6 düzeyinde artıģ göstereceğine iģaret etmektedir. Ancak 2009 yılında yaģanan global ekonomik krizin etkisiyle bu değerler halihazırda revize edilmektedir. En son açıklanan verilere göre (2009 yılı) enerji arzında %31 ile kömür en büyük payı alırken, bunu %30.9 ile doğalgaz, %28.8 ile petrol izlemiģ, geri kalan %9.3 lük bölüm ise hidrolik dahil olmak üzere yenilenebilir ve diğer kaynaklardan karģılanmıģtır. (Kaynak: TEĠAġ Türkiye Elektrik Enerjisi 10 Yıllık Üretim Kapasite Projeksiyonu , Enerji kaynakları bakımından net ithalatçı ülke konumunda olan Türkiye de 2009 yılında enerji arzının petrolde %98, doğalgazda %91 olmak üzere toplam %72 lik bölümü ithalat ile karģılanmıģtır. Sanayinin temel girdileri arasında yer alan enerji sektöründe büyüme rakamları, geliģmiģ ülkelere kıyasla oldukça yüksektir. Son 10 yılda Türkiye, elektrik ve doğalgaz tüketim artıģ oranları bakımından Çin den sonra ikinci sırayı almaktadır. (Kaynak: EÜAġ, Elektrik Üretimi Sektör Raporu 2010, ) - 3 -

15 Kaynaklar açısından bakıldığında, 2010 yılı itibariyle, toplam elektrik üretiminin %45.9 u doğalgazdan, %18,4 ü yerli kömürden, %24,5 i hidrolik kaynaklardan, %6,9 u ithal kömürden, %2,5 i sıvı yakıtlardan, %1,35 i rüzgardan ve %0,47 si jeotermal ve biyogazdan sağlanmıģtır yılı ile kıyaslandığında özellikle hidrolik kaynaklardan ve rüzgardan yararlanma oranı artarken, yerli kömür ve doğalgazın oranlarında düģme görülmüģtür. ġekil 1 : Kurulu Gücün Kaynaklara Göre Dağılımı (%) (Kaynak: Türkiye Enerji Politikalarımız, Kaynaklar Bakanlığı-2011) Enerji ve Tabii Türkiye elektrik enerjisi brüt tüketimi (Türkiye brüt üretimi+dıģ alım dıģ satım) 2009 yılında %2 azalarak milyar kwh, 2010 yılında ise %8.4 artıģ ile Milyar kwh olarak gerçekleģmiģtir. Türkiye net tüketimi (iç tüketim, Ģebeke kaybı ve kaçaklar hariç) 2009 yılında Milyar kwh, 2010 yılında ise 169,4 milyar kwh olmuģtur. (Kaynak: TEĠAġ Türkiye Elektrik Enerjisi 10 Yıllık Üretim Kapasite Projeksiyonu , Türkiye enterkonnekte sistemi yıllar itibariyle ani puant talebi ve enerji geliģiminde, 2009 yılında puant talep MW, Minimum Yük MW olarak gerçekleģmiģtir. Minimum yükün maksimum yüke oranı %37 olmuģtur yılında ise puant talep MW, Minimum Yük MW olarak gerçekleģmiģtir yılında ise minimum yükün maksimum yüke oranı %40.5 olmuģtur. (Kaynak: TEĠAġ Türkiye Elektrik Enerjisi 10 Yıllık Üretim Kapasite Projeksiyonu , yılında, milyar kwh olarak tahmin edilen toplam elektrik enerjisi üretimi bir önceki yıla göre %2 azalarak milyar kwh ve 207 milyar kwh olarak tahmin edilen elektrik enerjisi tüketimi de yaģanan ekonomik kriz nedeni ile bir önceki yıla göre %2 azalarak milyar kwh olarak gerçekleģmiģtir. (Kaynak: TEĠAġ Türkiye Elektrik Enerjisi 10 Yıllık Üretim Kapasite Projeksiyonu , yılı için yaģanan ekonomik krizin etkisi de dikkate alınarak hazırlanan üretim programında milyar kwh olarak tahmin edilen Türkiye toplam elektrik tüketimi yaģanan ekonomik krizin etkilerinin azalmasıyla revize edilerek 209 milyar kwh olarak belirlenmiģ ancak talep bir önceki yıla göre %8.4 artıģla milyar kwh olarak gerçekleģmiģtir yılı sonu itibariyle Türkiye toplam kurulu gücü MW olarak gerçekleģmiģtir (Kaynak: TEĠAġ Türkiye Elektrik Enerjisi 10 Yıllık Üretim Kapasite Projeksiyonu , yılı sonu itibariyle, MW ı termik, 114 MW ı jeotermal, MW ı hidrolik ve MW ı rüzgar olmak üzere Türkiye toplam kurulu gücü MW a ulaģmıģtır yılı sonu itibariyle brüt elektrik enerjisi talebi 230,3 milyar kwh, puant güç talebi ise MW olarak gerçekleģmiģtir. Toplam 229,4 Milyar kwh üretim gerçekleģtirilirken 4,5 milyar - 4 -

16 kwh ithalat yapılmıģ, arz edilen toplam elektrik enerjisinden 3,6 milyar kwh ihracat gerçekleģtirilmiģtir yılında ise elektrik enerjisi talebinin bir önceki yıla göre yaklaģık %7,5 luk artıģla 244,0 milyar kwh olacağı beklenmektedir. Mevcut sistem 2012 yılında, termik santrallardan 207,7 milyar kwh, hidrolik santrallardan 65,0 milyar kwh, rüzgar santrallarından 5,7 milyar kwh ve jeotermal santrallardan 0,9 milyar kwh olmak üzere toplam 279,3 milyar kwh üretim imkanına sahiptir (Kaynak: TEĠAġ Türkiye Elektrik Enerjisi 10 Yıllık Üretim Kapasite Projeksiyonu , Tablo 1 : Birincil Enerji Kaynakları Üretimi Kaynak: Enerji Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Bağlı ve Ġlgili KuruluĢlarının Amaç ve Faaliyetleri, Mavi Kitap-2011 Son yıllardaki gerçekleģen tüketim değerlerine bakıldığında iki ekonomik kriz ve depremin olduğu yıllarda tüketim artıģ hızı yavaģlamıģ olmakla birlikte genellikle büyük oranda bir artıģ gerçekleģmiģtir. Temel parametreler olarak nüfus, sanayi ve ekonomik geliģmeler dikkate alınarak yapılan talep tahmin çalıģmaları sonucuna göre önümüzdeki on yıllık dönemde talebin ortalama %7,5 oranında artması beklenmektedir. Böylece 2012 yılında 244,0 Milyar kwh olması beklenen enerji talebinin 2015 yılında 303,1 Milyar kwh e ulaģacağı tahmin edilmektedir. Buna karģılık 2012 yılında MW olması beklenen puant güç talebinin 2015 yılında MW'a ulaģacağı tahmin edilmektedir. (Kaynak: Sektör Raporu 2011, yılından itibaren TPAO tarafından kurulan ortaklıklarla Trakya da gerçekleģtirilen yeni doğalgaz keģifleri ve eski sahalarda açılan yeni üretim kuyularının devreye girmesi ile 2001 yılında düģen doğalgaz üretimi tekrar yükseliģe geçmiģ ve 2008 yılında milyon m3 üretim ile tarihin en yüksek seviyesine ulaģmıģtır yılı üretimi ise 793 milyon m3 olarak gerçekleģmiģtir. Son on yılda ise Türkiye ham petrol arzı %15 oranında düģerken, doğalgaz arzı %121 oranında artmıģtır yılında ham petrol talebinin %9,5 i yerli üretimle karģılanmıģ, doğalgazda ise bu oran %2 olarak gerçekleģmiģtir. (Kaynak: 2011 Yılı Hampetrol ve Doğal Gaz Sektör Raporu, ) Enerji, tüm geliģmiģ dünya ülkelerinde olduğu gibi, hızla geliģmekte olan ülkemizde de önemli bir ihtiyaçtır. Ülke enerji kaynaklarının en verimli Ģekilde kullanılması ve ülke enerji ihtiyacının karģılanması açısından yeni projelerin gerçekleģtirilip, hizmete geçmesi önem kazanmaktadır. Artan enerji ihyacını karģılamak amacı ile doğalgaz santrallerin tesisi ve iletilmesi ülkemiz açısından büyük önem taģımaktadır. Diğer enerji kaynaklarına göre temini kolay ve çevreye etkisi daha az olan doğalgazın ülkemizde birincil enerji kaynağı olarak kullanımı giderek artmaktadır. Yüksek verim ve kısa - 5 -

17 zamanda iģletmeye alma gibi avantajlarından dolayı doğalgaz yakıtlı kombine çevrim santralleri ülkemizde elektrik enerjisi üretiminde son yıllarda giderek artan bir oranda kullanılmaktadır. Doğalgaz yakıtlı kombine çevrim termik santralleri diğer fosil kaynaklı yakıt kullanan termik, nükleer ve hidroelektrik santrallerine göre daha düģük kurulum maliyeti ile daha kısa sürede iģletmeye alınabilmektedirler. Kombine çevrim santrallerinde gaz türbinleri ve buhar türbinleri birlikte kullanılmaktadır. Yakıt olarak doğalgaz kullanılan gaz türbinlerinden elde edilen elektrik enerjisinin yanı sıra türbin egzozundan yüksek sıcaklığa sahip egzoz gazlarının artık ısısının kazana verilmesiyle elde edilen buhar ile buhar türbinlerinden de ek elektrik üretimi sağlanmaktadır. Bu santrallerde gaz türbinli çevrimlerin üst sıcaklığının yüksek olması ve buhar türbini çevrimlerin alt sıcaklıklarının düģük olması avantajları birleģtirilerek tasarım koģullarında çalıģmak üzere kombine çevrim verimi %50-60 civarında gerçekleģtirilebilmektedir. (Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Kombine çevrimli santraller yüksek verim ve güç sunmanın yanında; esnek iģletme koģullarına uygun, çabuk devreye alınabilen, tam yük ve değiģken yük durumlarında da yüksek verimle çalıģma özelliklerine sahiptirler. Ekonomik avantajlarının yanı sıra, alınacak yüksek verim kombine çevrim santrallerinde çevre koruması açısından da önem arz etmektedir. Kocaeli ve komģu Ģehirlerde gerek sanayi gerek yerleģim yoğunluğu nedeni ile elektrik tüketimi çok yüksek olup, tüketimin yoğun olduğu bir bölgeye kurulacak proje konusu DGKÇS nin hem iletim sistemi yönetimi için kolaylık getireceği hem de üretim ve iletim maliyetleri açısından ülke ekonomisine katkı sağlayacağı bir gerçektir. 471,325 MWt / 255 MWm / 250 MWe kurulu güçte olması planlanan AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali-II nin yıllık ortalama elektrik üretimi yaklaģık 1.725,000 GWh olacaktır. Projenin inģaatının yaklaģık 42 ay içinde tamamlanacağı ve santralın EPDK tarafından verilecek 49 yıl süreli üretim lisansına göre elektrik üreteceği öngörülmektedir. Üretilen elektrik enerjisi doğrudan ulusal elektrik iletim Ģebekesine bağlanacaktır

18 BÖLÜM II: PROJE ĠÇĠN SEÇĠLEN YERĠN KONUMU II.2. Proje Yer seçimi (Ġlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmıģ olan faaliyet yerinin, lejant ve plan notlarının da yer aldığı 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı, (Plan Notları ve hükümleri), Onaylı Nazım Ġmar Planı ve Uygulama Ġmar Planı, (Plan Notları ve lejantları) üzerinde, değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde gösterimi)( Tesisin kurulacağı alanın çevresinde yer alan sanayi, yerleģim yerleri ile ilgili detaylı bilgiler) AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali-II projesinin, Denizli Ġli, Sarayköy Ġlçesi, Gerali Köyü, Seyitler Mevkii, 109 nolu ada, 2 nolu parsel üzerinde tesis edilmesi planlanmaktadır. Proje alanı M21-b2 numaralı 1/ ölçekli haritada yer almakta olup, il, ilçe sınırlarını da gösterir pafta indeksi ġekil 2 de verilmiģtir. Proje alanını gösterir 1/ ölçekli topografik harita rapor ekinde (Bkz. Ek 1), yer bulduru haritası ise ġekil 3 de verilmiģtir. ġekil 2 : Proje alanını gösterir pafta indeksi - 7 -

19 ġekil 3: Yer Bulduru Haritası - 8 -

20 Proje alanını içerisine alan 1/ Ölçekli Aydın-Muğla-Denizli Çevre Düzeni Planı bulunmaktadır. Proje alanının iģlendiği Çevre Düzeni Planı, plan hükümleri ve lejantı rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 3). Çevre düzeni planına göre proje alanının tamamı ağaçlandırılacak alan üzerinde kalmaktadır. Ayrıca proje alanının yaklaģık 95 m güneyinden BOTAġ Doğalgaz Boru Hattı geçmektedir. Proje alanı için yatırımcı firma tarafından Denizli Ġl Özel Ġdaresi ne baģvuruda bulunularak 1/5.000 ölçekli Revizyon - Ġlave Nazım Ġmar Planı ve 1/2.000 ölçekli Revizyon - Ġlave Uygulama Ġmar Planı hazırlanmıģtır. Söz konusu imar Planları, Denizli Ġl Özel Ġdaresi Ġl Genel Meclis Kararı doğrultusunda onaylanmıģtır. 1/5.000 ölçekli Revizyon - Ġlave Nazım Ġmar Planı, lejantı ve plan hükümleri ile 1/2.000 ölçekli Revizyon - Ġlave Uygulama Ġmar Planı, lejantı ve plan hükümleri rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 7). AGE Denizli DGKÇS-II tesis alanı, m 2 lik alana sahip olup, mülkiyeti AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. ye aittir. Proje alanına ait koordinatlar Tablo 2 de verilmiģtir. Tablo 2 : Proje alanına ait koordinatlar AGE DENĠZLĠ DOĞALGAZ KOMBĠNE ÇEVRĠM SANTRALĠ-II KOORDĠNAT ÇĠZELGESĠ 109 Ada, 2 Parsel UTM ED-50_DOM-27_ZON-35 WGS 84 COĞRAFĠ Nokta No DOĞU KUZEY ENLEM BOYLAM , ,33 37, , , ,90 37, , , ,27 37, , , ,57 37, , , ,43 37, , , ,57 37, , , ,89 37, , , ,24 37, , , ,38 37, , , ,48 37, , , ,47 37, , , ,16 37, , , ,96 37, , , ,28 37, , , ,87 37, , , ,75 37, , , ,72 37, , Yerleşim Yerleri; Proje alanı, Denizli Ġl merkezine yaklaģık 22 km mesafede, Sarayköy Ġlçe merkezine yaklaģık 1900 m mesafede yer almaktadır. 471,325 MWt / 255 MWm / 250 MWe AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali II ye en yakın yerleģim yerleri; proje alanının 245 m kuzeydoğusunda Trafo Mahallesi, 700 m güneybatısında Acısu Köyü, 820 m güneydoğusunda Gerali Köyü ve 1500 m kuzeybatısında Hasköy dür. Ayrıca proje alanının 150 m güney-güneydoğusunda bir jeotermal enerji santrali (JES), 165 m kuzeyinde bir Tavuk Çiftliği, 220 m kuzeydoğusunda Sarayköy Anadolu Lisesi yer almaktadır. Proje alanının doğu parselinde Orman ĠĢletme Deposu bulunmakta olup proje - 9 -

21 alanına en yakın mesafesi ise 10 m dir. Proje alanının kuzeybatı sırında 109 ada, 1 nolu parsel üzerinde ise AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. ye ait AGE Denizli DGKÇS-I tesisi yer almaktadır. Orman ĠĢletme Deposu, Tavuk çiftliği, JES ve Anadolu Lisesinin proje alanına göre konumunu gösterir uydu görüntüsü ise ġekil 5 te verilmiģtir. Proje alanına en yakım yerleģim yerleri ve yönleri Tablo 3 de, konumlarını gösterir harita ise ġekil 4 de verilmiģtir. Tablo 3 : Proje alanına en yakın yerleģim yerleri YerleĢim Tesise Göre Yönü Mesafesi (m) Trafo Mahallesi Kuzeydoğu 245 Acısu Köyü Güneybatı 700 Gerali Köyü Güneydoğu 820 Bala Mahallesi Kuzeydoğu 1200 Hasköy Kuzeybatı 1500 Orman ĠĢletme Deposu Doğu 10 Jeotermal Enerji Santrali Güney-güneydoğu 150 Tavuk Çiftliği Kuzey 165 Sarayköy Anadolu Lisesi Kuzeydoğu

22 ġekil 4 : Proje alanının çevresinde bulunan yerleģim yerlerini ve mesafelerini gösterir topoğrafik harita

23 AGE DENĠZLĠ DOĞALGAZ ġekil 5 : Proje alanının Anadolu Lisesine ve diğer tesislere göre konumunu gösterir uydu görüntüsü

24 Arazi Kullanım Durumu Öngörülen proje alanı Denizli Ġli, Sarayköy Ġlçesi, Gerali Köyü sınırları içerisinde, Seyitler Mevkiinde, Denizli merkezden 22 km uzaklıkta 109 nolu ada, 2 nolu parselde bulunmaktadır. Proje kapsamında m 2 lik ve AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. ye ait alan kullanılması planlanmaktadır. Proje sahasının mülkiyetini gösterir tapu belgesi rapor ekinde (Bkz. Ek 10) sunulmuģtur. Proje alanına ait arazi kullanım durumu haritası, çevre düzeni planı ve genel vaziyet planı rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 2, Ek 3 ve Ek 6). Proje alanına arazi kullanım durumu bakımından değerlendirildiğinde proje alanı III. sınıf arazi kullanım kabiliyetine sahip mera olarak görülmektedir. Ancak söz konusu arazi kullanım haritaları eski haritalar olup mera adı geçen yerler tescilli hale getirildiğinde ancak mera vasfını almaktadır. Söz konusu proje alanı faaliyet sahibine ait tapulu arazi olup mera vasfında değildir. Proje alanı tarım arazisi niteliğindedir. Proje alanını içerisine alan 1/ Ölçekli Aydın-Muğla-Denizli Çevre Düzeni Planı bulunmaktadır. Proje alanının iģlendiği Çevre Düzeni Planı, plan hükümleri ve lejantı rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 3). Çevre düzeni planına göre proje alanının tamamı ağaçlandırılacak alan üzerinde kalmaktadır. Ancak 1/ Ölçekli Aydın-Muğla-Denizli Çevre Düzeni Planı, Plan Hükümleri nin Maddesinde Bu planda Orman veya ağaçlandırılacak Alan olarak belirlenmiģ, ancak özel mülkiyete tabi olup mülkiyeti kesinleģmiģ veya tapuya tescil edilmiģ, tarım arazisi vasfındaki parsellerde 8.3.Tarım Arazileri plan hükümleri geçerlidir denilmektedir. Ayrıca Denizli Orman Bölge Müdürlüğü nden alınan proje alanına ait orman inceleme değerlendirme formunda, proje sahasının ormanlık alanlar üzerinde bulunmadığı ve ağaçlandırılacak alan içerisinde yer almadığı belirtilmiģtir. Halihazırda proje alanı AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. ye ait tapulu arazi olup orman alanı, mera alanı ve ağaçlandırılacak alanlardan değildir. Denizli Gıda, Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü tarafından yapılan arazi çalıģması neticesinde proje alanının yağıģa bağlı marjinal tarım arazisi niteliğinde olduğu tespit edilmiģtir. AGE Denizli DGKÇS-II projesi kapsamında Denizli Gıda, Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü ne, tarım dıģı amaçla kullanım izni talebinde bulunulmuģtur. Konu, tarihinde toplanan Ġl Toprak Koruma Kurulunca gündeme getirilmiģ ve Kurulun tarih ve 39/4 sayılı kararıyla, tarım dıģı kullanım izini verilmiģtir (Bkz. Ek 11). Proje kapsamında AGE Denizli DGKÇS-II için ĠĢyeri Açma ve ÇalıĢma Ruhsatlarına ĠliĢkin Yönetmeliğin 6. Maddesi gereğince ĠĢyeri Açma ve ÇalıĢma Ruhsatı alınacaktır. II.2. Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (Bütün idari ve sosyal ünitelerin, teknik alt yapı ünitelerinin varsa diğer ünitelerin yerleģim planı, bunlar için belirlenen kapalı ve açık alan büyüklükleri, binaların kat adetleri ve yükseklikleri, temsili resmi, SKHKKY Ek-4 dikkate alınarak yaklaģık olarak olması gereken baca yüksekliği, baca gazı hızının hesabının yapılması) Proje alanı Denizli Ġli, Sarayköy Ġlçesi, Seyitler Mevkii, Gerali Köyü sınırları içerisinde, Denizli merkezden yaklaģık 22 km uzaklıkta, 109 nolu ada, 2 nolu parselde bulunmaktadır. Proje alanı m 2 lik alana sahip olup, mülkiyeti AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. ye aittir. Arazi mülkiyetini gösterir tapu belgesi rapor ekinde (Bkz. Ek 10) verilmiģtir. Bu alanın m 2 si açık alan, 5740 m 2 si ise kapalı alan olarak planlanmaktadır. ĠĢyeri açma ve çalıģma ruhsatı alınması aģamasında, iģletmede mevcut olan tüm kapalı alanlar için iskan ruhsatı alınacaktır. Proje kapsamında tesis edilmesi planlanan ana üniteler ile idari ve teknik yapılar rapor ekinde (Bkz. Ek 6) verilen vaziyet planında gösterilmektedir

25 Proje kapsamında tesis edilmesi düģünülen baģlıca yapılar için belirlenen alanlar Tablo 4 de verilmektedir. Tablo 4: AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali II Kapalı Alanlar Yapı YerleĢim Alanı (m 2 ) Buhar Türbini Genaratör Binası 2051 Gaz Türbini Genaratör ve Atık Isı Kazanı 1200 Demin Tesisi ve Tankları 802 Elektrik Kumanda Binası 300 Depo Binası 432 ġalt Tesisi Binası 75 RMS istasyon binası 300 RMS Kontrol Binası 75 Sosyal tesis (Ģantiye) 505 TOPLAM 5740 Planlanan 471,325 MWt / 255 MWm / 250 MWe AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali-II nin temel konfigürasyonu aģağıda verilen ana ve yardımcı ekipman ve üniteleri içerecektir: 1 adet Gaz Türbini-Generatör Paketi ve Yardımcı Ekipmanları 1 adet By-Pass Bacası ve Diverter, 1 adet Atık Isı Kazanı (HRSG), 1 adet Buhar Türbini-Generatör Paketi, ve yukarıdaki ekipmanların performansına uygun; Kazan Besi Suyu Pompaları Hava Soğutmalı Kondenser (ACC) Doğalgaz Alma Ġstasyonu Demineralize Tesisi ve Tanklar Elektrik Kumanda Binası ve Depo Binası Su Deposu ġalt Sahası AGE Denizli DGKÇS-II projesi kapsamında baca yüksekliği 35 m, baca gazı hızı 20 m/s ve baca çapı yaklaģık 6 m olarak planlanmıģtır. Proje alanını gösterir üç boyutlu uydu görüntüleri ġekil 7-9 da ve rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 5). Proje alanını gösterir fotoğraflar rapor ekinde yer almaktadır (Bkz. Ek 8). Proje kapsamında tesis edilmesi planlanan ana üniteler ile idari ve teknik yapıları gösterir vaziyet planı ġekil 6 da ve rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 6)

26 ġekil 6 : AGE DGKÇS-II Vaziyet planı

27 ġekil 7 : Proje alanı üç boyutlu uydu görüntüsü

28 ġekil 8 : Proje alanı üç boyutlu uydu görüntüsü

29 ġekil 9 : Proje alanı üç boyutlu uydu görüntüsü

30 BÖLÜM III: PROJENĠN EKONOMĠK VE SOSYAL BOYUTLARI III.1. Projenin GerçekleĢmesi Ġle Ġlgili Yatırım Programı ve Finans Kaynakları Projenin öngörülen toplam yatırım bedeli Amerikan Dolarıdır. Bu yatırım bedelinin %80 i için banka kredisi kullanılacak olup, %20 lik kaynak öz sermayeden karģılanacaktır. Kullanılacak kredinin inģaat dönemi faizleri de yine öz sermayeden karģılanacaktır. Proje ile ilgili olarak fizibilite çalıģmaları ve ekonomik analizler yapılmıģ olup, sonuçları Bölüm III.3 de verilmiģtir. III.2. Projenin GerçekleĢmesi Ġle Ġlgili ĠĢ Akım ġeması veya Zamanlama Tablosu 471,325 MWt / 255 MWm / 250 MWe AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali- II projesi iģ akım Ģeması ġekil 10 da verilmiģtir. KONSEPT TASARIM TEMEL ve DETAY MÜHENDĠSLĠK ÇALIġMALARI ANA EKĠPMAN TEDARĠK ĠġLERĠ SAHA MOBĠLĠZASYON ĠġLERĠ ĠNġAAT ĠġLERĠ MEKANĠK ĠMALATLARI ELEKTRĠK ĠMALATLARI DEVREYE ALMA ĠġLEMLERĠ BASĠT ÇEVRĠM TEST ÜRETĠMĠ KOMBĠNE ÇEVRĠM TEST ÜRETĠMĠ ENERJĠ ve TABĠĠ KAYNAKLAR BAKANLIĞI KABULÜ (Basit Çevrim) ENERJĠ ve TABĠĠ KAYNAKLAR BAKANLIĞI KABULÜ (Kombine Çevrim) ġekil 10 : AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali-II ĠĢ Akım ġeması Tesisin yılda 7000 saat çalıģması planlanmaktadır. Tesis tam ve kısmi yükte, 3 vardiya olarak çalıģacaktır. Projenin inģaat dönemi 42 ay sürecek olup ĠĢ Termin Planı rapor ekinde verilmektedir. (Bkz. Ek 13). III.3. Projenin Fayda-Maliyet Analizi Projenin öngörülen toplam yatırım bedeli Amerikan Dolarıdır. Bu yatırım bedelinin %80 i için banka kredisi kullanılacak olup, %20 lik kaynak öz sermayeden karģılanacaktır. Kullanılacak kredinin inģaat dönemi faizleri de yine öz sermayeden karģılanacaktır

31 Santral, 25 yıl süreyle çalıģtırılmak üzere tasarlanmaktadır ve bu süre zarfında KW saat baģına ortalama 0,095 Amerikan Doları elektrik satıģ fiyatı öngörülmektedir. Yıllık 7000 saat çalıģacak Ģekilde planlanan ve KW saat elektrik üretmesi beklenen santral için yatırım geri dönüģ süresi 10 yıl olarak hesaplanmaktadır. Tablo 5 : Ekonomik analiz sonuçları Kurulu Güç 250 MWe Toplam Yatırım Bedeli USD Ekonomik Ömür 25 Yıl Yıllık ÇalıĢma Süresi saat Yıllık Enerji Üretim Miktarı KWh Öngörülen Enerji SatıĢ Birim Fiyatı 0,095 USD/KWh Yıllık Toplam Gelir USD Yıllık ĠĢletme Giderleri USD Öngörülen Birim Yakıt Sarfiyatı 0,195 sm 3 /kwh Yıllık Yakıt Sarfiyatı sm 3 Öngörülen Yakıt Birim Fiyatı 0,40 USD/sm 3 Yıllık Yakıt Gideri USD Yıllık Toplam Gider USD Öngörülen Yıllık Net Kar USD Yatırımın Geri DönüĢ Süresi 10 Yıl III.4. Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleģmesine bağlı olarak, yatırımcı firma veya diğer firmalar tarafından gerçekleģtirilmesi tasarlanan diğer ekonomik, sosyal ve altyapı faaliyetleri Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleģmesine bağlı olarak, proje sahibi veya diğer yatırımcılar tarafından gerçekleģtirilmesi tasarlanan diğer ekonomik, sosyal ve altyapı projeleri bulunmamaktadır. KıĢ aylarında yolların sürekli açık olması sağlanacağı için yöre halkının merkezlerde giderebileceği sağlık, eğitim, vb. ihtiyaçları da aksamamıģ olacaktır. ĠnĢaat ve iģletme aģamalarında çalıģacak personelin büyük bir kısmının yöre halkından karģılanması planlanmıģtır. ĠnĢaat aģamasında, çalıģanların ihtiyaçlarını karģılamak için proje alanında Ģantiye kurulacak ve personelin barınma, yemek, duģ, tuvalet gibi ihtiyaçları burada karģılanacaktır. ĠĢletme aģamasında ise personele servis hizmeti verilecektir. III.5. Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleģebilmesi için ihtiyaç duyulan ve yatırımcı firma veya diğer firmalar tarafından gerçekleģtirilmesi beklenen diğer ekonomik, sosyal ve altyapı faaliyetleri. Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleģmesi için ihtiyaç duyulan ve yatırımcı firma tarafından gerçekleģtirilecek projeler, tesiste üretilen elektrik enerjisinin ulusal enterkonnekte sisteme bağlanması amacıyla yapılacak olan enerji nakil hattıdır

32 AGE Denizli Doğal Gaz Kombine Çevrim Santralı-II projesinin TEĠAġ Ģebeke bağlantısı 154 kv gerilim seviyesi üzerinden olacaktır. AGE Denizli DGKÇS-II de üretilen enerji, 1 km, 1272 MCM Enerji Ġletim Hattı ile AGE Denizli DGKÇS-I üzerinden enterkonnekte sisteme verilecektir. Ayrıca AGE Denizli DGKÇS-II, 154 kv, 1 km, 2x1272 MCM EĠH Sarayköy TM Jeotermal TM Enerji Ġletim Hattına girdi-çıktı bağlantı (iģletmedeki Sarayköy TM Jeotermal TM EĠH çift devre 1272 MCM olarak yenilenecektir) ile tek fider üzerinde Sarayköy TM üzerinden enterkonnekte sisteme bağlanacaktır. Bunun yanı sıra Aydın-Nazilli-Jeotermal EĠH yenileme projeleri de yatırımcı firma veya TEĠAġ tarafından gerçekleģtirilecektir. Bu kapsamda 55 km Nazilli-Jeotermal EĠH nin, 62 km Jeotermal-AlaĢehir EĠH nin 1272 MCM olarak ve 11 km Sarayköy-Jeotermal EĠH nin 2x1272 MCM olarak yenilenmesi çalıģmaları, AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. veya TEĠAġ tarafından gerçekleģtirilecektir. Söz konusu Enerji Ġletim Hatları inģası ve yenileme çalıģmaları, Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında ayrıca değerlendirilecektir. III.6. Diğer hususlar. Bu bölümde ayrıca anlatılacak bir husus bulunmamaktadır

33 BÖLÜM IV: PROJEDEN ETKĠLENECEK ALANIN BELĠRLENMESĠ VE BU ALAN ĠÇERĠSĠNDEKĠ ÇEVRESEL ÖZELLĠKLERĠN AÇIKLANMASI (*) (*) Proje için seçilen yerin ve etkilenecek alanın çevresel özellikleri, yukarıda sıralanan hususlar itibari ile açıklanırken, ilgili kamu kurum ve kuruluģlarından, araģtırma kurumlarından, üniversitelerden veya benzeri diğer kurumlardan temin edilen bilgilerin hangi kurumdan ve kaynaktan alındığı raporun notlar bölümünde belirtilir (kaynaklarda yer alan literatüre metin içerisinde atıf yapılmalıdır.) veya ilgili harita, doküman vb. belgeye iģlenir. Proje sahibince kendi araģtırmalarına dayalı bilgiler verilmek istenirse, bunlardan kamu kurum ve kuruluģların yetkileri altında olanlar için ilgili kurum ve kuruluģlardan bu bilgilerin doğruluğunu belirten birer belge alınarak rapora eklenir. IV.1. Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi, Etkilenecek Alanın Harita Üzerinde Gösterimi Projeden etkilenecek alan belirlenirken; emisyon, gürültü, flora, fauna, en yakın yerleģim birimleri, tarım alanları vb. etkiler göz önünde bulundurulmuģtur. AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali-II nin etkileri; inģaat ve iģletme olmak üzere 2 aģamada incelenmiģtir. Proje kapsamında; arazinin hazırlanması ve inģaat aģamasında yapılacak çalıģmalardan kaynaklanacak; gürültü, emisyon vb. çevresel etkiler kısa süreli olup, bu etkiler inģa çalıģmalarının tamamlanması ile biteceğinden süreklilik arz etmeyecektir. ĠnĢaat aģamasında yapılacak iģlemlerden dolayı emisyon ve gürültü oluģumu söz konusu olacaktır. Bölüm V.1.1 de yapılan hesaplamalar neticesinde faaliyetten kaynaklı hafriyat toz emisyon miktarı, Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde belirtilen 1 kg/saat sınır değerin altındadır. ĠnĢaat aģamasında oluģacak gürültü hesaplamalarında proje alanı çevresinde bulunan alıcı noktalar baz alınmıģtır. Proje alanının 220 m kuzeydoğusunda Sarayköy Anadolu Lisesi yer almaktadır. Bu mesafedeki yapıya ulaģacak çevresel gürültü değeri 62,82 dba olup, bu değer Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nde Ek-VII Tablo-4 Endüstri tesisleri için çevresel gürültü sınır değerlerinin altında kalmaktadır. Proje kapsamında iģletme aģamasında; enerji üretimi yapılırken yakıt olarak doğalgaz kullanılacağından en önemli çevresel etkinin baca gazı emisyonları olması beklenmektedir. Bu nedenle proje etki alanı belirlenirken Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Ek-2.b-Hava Kirlenmesine Katkı Değerinin Hesaplanacağı ve Hava Kalitesinin Ölçüleceği Alanın Belirlenmesi bendinde yer alan; 1) Tesis Etki Alanı: Emisyonların merkezinden itibaren bu yönetmelikte Ek-4 de verilen esaslara göre tespit edilmiģ baca yüksekliklerinin 50 (elli) katı yarıçapa sahip alan, tesis etki alanıdır. Zeminden itibaren emisyonların effektif yüksekliği ( h+h) 30 m. den daha az olan tesislerde, tesis etki alanı, bir kenar uzunluğu 2 km. olan kare Ģeklindeki alandır. Baca dıģı emisyon kaynaklarının (alan kaynak) yüzey dağılımı 0,04 km 2 den büyükse, tesis etki alanı, alan kaynak karenin ortasında olmak üzere bir kenar uzunluğu 2 km. olan kare Ģeklindeki alandır. Emisyon kaynaklarının yüzeydeki dağılımının tespitinde tesisin etki alanı esas alınır. 2) Ġnceleme Alanı: Tesis etki alanı içinde kenar uzunlukları 1 km. olan kare Ģeklindeki alanlardır. Kirlenme hakkında kararın verilemediği özel durumlarda inceleme alanının kenar uzunlukları 0,5 km. olarak alınır. Ġfadelerinden yararlanılarak ve baca yüksekliği 35 m. olarak belirlendiğinden, projenin etki alanı yarıçapı 1750 m, çapı 3500 m olarak belirlenmiģtir. Etki alanını gösterir topografik harita ġekil 11 de verilmiģtir

34 AGE DENĠZLĠ DOĞALGAZ ġekil 11 : Etki Alanı haritası

35 Söz konusu proje için hazırlanan Hava kalitesi modelleme çalıģmaları Bölüm V.2.7 de değerlendirilmiģ olup, model sonuçları rapor ekinde verilmiģtir. (Bkz. Ek 20). Yapılan emisyon hesapları sonucu NOx emisyon değerlerinin Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde verilen sınır değerlerinin altında kaldığı görülmektedir. Tesis alanı ve yakın çevresindeki yerleģim yerlerinde mevcut hava kalitesi tespiti için NO 2, PM10 ve Çöken Toz ölçümleri ve ölçüm raporları SELĠN Ölçüm Laboratuvarı A.ġ. tarafından yapılmıģ olup, ölçümlerle ilgili ayrıntılı bilgiler rapor ekinde yer almaktadır (Bkz. Ek 19). AGE Denizli DGKÇS-II projesi ile ilgili olarak Çevre Kanununca Alınması Gereken Ġzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik Ek-1) Gaz yakıt (doğalgaz, sıvılaģtırılmıģ petrol gazı, kokgazı, yüksek fırın gazı, fuel gaz) yakan ve toplam yakma sistemi ısıl gücü 100 MW veya daha fazla olan tesisler. hükmü gereği gürültü, deģarj ve emisyon konularını içeren çevre izinleri alınacaktır. IV.2. Proje ve Etki Alanı Ġçerisindeki Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı IV.2.1. Meteorolojik ve Ġklimsel Özellikler (Bölgenin genel ve yerel iklim koģulları, projenin bulunduğu mevkiinin topografik yapısı, aylık, mevsimlik ve yıllık sıcaklık, yağıģ, bağıl nem, basınç ve buharlaģma rejimleri ve bunların grafikleri, enverziyonlu gün sayıları, kararlılık durumu, rüzgar yönü ve hızı, yıllık ve mevsimlik rüzgar gülü, fırtınalı günler sayısı ve verilerin güncelleģtirilmiģ ve uzun yıllar değerleri olarak rapora konulması vb.) Bölgenin genel iklim şartlları; Denizli ili coğrafi konumu itibariyle Ege, Ġç Anadolu ve Akdeniz Bölgeleri arasında bir geçit teģkil ettiğinden iklimi değiģiklik arz etmektedir. Genellikle Ġç Anadolu nun güney bölümü ve Ege ikliminin yaygın özellikleri görülmektedir. Ege Bölgesi ikliminden sıcaklık olarak biraz düģüktür. Denizli ilinde dağlar ekseriyetle denize dik olarak uzanmakta olduğundan denizden gelen rüzgarlara açık bulunmaktadır. Çameli, Beyağaç ve Kale ilçeleri Akdeniz; Sarayköy, kısmen Buldan ve Denizli merkez ilçesinin Çürüksu Vadisi Ege, diğer ilçeleriyle Ġç Anadolu Bölgesi iklim özelliklerini taģımaktadır. Yaz aylarında Basra Alçak Basınç Merkezinin etkisi ilde görüldüğü zaman sıcaklıklar bir hayli yükselmektedir. YağıĢın en az görüldüğü ay Aralık ayıdır. Hakim rüzgar yönü (NNW) kuzey-kuzeybatıdır. Meteorolojik özelliklerin değerlendirilmesinde Denizli Meteoroloji Ġstasyonu verileri kullanılmıģtır. Bu istasyona ait meteorolojik bülten ( ) rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 14). Basınç Dağılımı; Denizli Meteoroloji Ġstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama basınç 964,9 hpa, maksimum basınç değeri 986,6 hpa ve minimum basınç değeri ise 934,7 dir

36 Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık AGE DENĠZLĠ DOĞALGAZ Tablo 6 : Basınç Değerleri Parametre Ortalama Basınç (hpa) 967,5 965,9 965,1 963,4 963,7 962,7 960,7 961,3 964,5 967,1 968, ,9 Maksimum Basınç (hpa) 986,6 981,8 980,4 977,2 973,1 971,3 968,7 968,2 974,2 976,8 980,5 983,4 986,6 Minimum Basınç (hpa) 934,7 941,8 943,2 946,7 953, , ,9 953,7 949,2 944,4 934,7 Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü Denizli Meteoroloji Ġstasyonu Verileri ġekil 12 : Basınç Değerleri Grafiği Sıcaklık Dağılımı; Denizli Meteoroloji Ġstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama sıcaklık 16,3 o C, maksimum sıcaklıkların ortalaması yıllık 22,4 o C, minimum sıcaklıkların ortalaması yıllık 10,7 o C dir. Denizli Meteoroloji Ġstasyonu gözlem kayıtlarına göre maksimum sıcaklık 15 Ağustos 2007 tarihinde 44,4 o C, olarak ölçülmüģtür. Minimum sıcaklık ise 15 ġubat 2004 tarihinde -10,5 o C olarak ölçülmüģtür. Tablo 7 : Sıcaklık Değerleri Parametre Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ortalama Sıcaklık ( C) 5,8 6,9 10,1 14,7 19,9 24,9 27, ,6 16,9 11,2 7,3 16,3 Maksimum Sıcaklıkların Ortalaması ( C) Minimum Sıcaklıkların Ortalaması ( C) 10, ,7 26,3 31,5 34,6 34,3 30,1 23, ,9 22,4 2,2 2,8 5,2 9,2 13,3 17,6 20, ,5 6,8 3,8 10,7 Maksimum Sıcaklık Günü Maksimum Sıcaklık Yılı

37 Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık AGE DENĠZLĠ DOĞALGAZ Maksimum Sıcaklık ( C) 22,6 25,9 30,8 35, ,4 43,9 44,4 41,6 34,4 29,3 25,1 44,4 Minimum Sıcaklık Günü Minimum Sıcaklık Yılı Minimum Sıcaklık ( C) -9,5-10, ,7 7,9 13,1 12 6,6-0,8-4,2-6,3-10,5 Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü Denizli Meteoroloji Ġstasyonu Verileri ġekil 13 : Sıcaklık Değerleri Grafiği Yağış Dağılımı; Denizli Meteoroloji Ġstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama toplam yağıģ miktarı 556,5 mm dir. Yıllık maksimum yağıģ miktarı 105,6 mm dir. Tablo 8 : YağıĢ Değerleri Parametre Toplam YağıĢ Ortalaması (mm) Maksimum YağıĢ (mm) 81, ,2 55,8 39,5 23,6 16,3 9 11, ,6 83,2 76,4 72,8 45,6 46, , 6 Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü Denizli Meteoroloji Ġstasyonu Verileri 50 36,6 61,7 54,9 73,2 556,5 Toplam 105,6 Maks

38 ġekil 14 : YağıĢ Değerleri Grafiği Standart zamanlarda gözlenen en büyük yağıģ değerleri Standart zamanlarda gözlenen en büyük yağıģ değerleri (mm) ve Denizli Meteoroloji Ġstasyonu YağıĢ ġiddet-süre-tekerrür Eğrileri rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 14). Proje kapsamında inģaat ve iģletme aģaması sırasında Standart zamanlarda gözlenen en büyük yağıģ değerleri ve YağıĢ ġiddet-süre-tekerrür Eğrileri dikkate alınarak hareket edilecektir. Nem Dağılımı; Denizli Meteoroloji Ġstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama nispi nem %60,3 tür. Tablo 9 : Nem Değerleri Parametre Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ortalama Nem (%) Minimum Nem (%) 72,7 69,1 65,6 61, ,1 45,9 47,9 52, , , Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü Denizli Meteoroloji Ġstasyonu Verileri

39 Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık AGE DENĠZLĠ DOĞALGAZ ġekil 15 : Nem Değerleri Grafiği Sayılı Günler Dağılımı; Denizli Meteoroloji Ġstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama kar yağıģlı günler sayısı 7,2, yıllık ortalama kar örtülü günler sayısı 4,4 tür. Maksimum kar kalınlığı 38 cm dir. Yıllık ortalama sisli günler sayısı 2,6 dır. Yıllık ortalama kırağılı günler sayısı 36,2 dir. Yıllık ortalama orajlı günler sayısı 25,4 tür. Yıllık ortalama dolulu günler sayısı 0,8 dir. Tablo 10 : Sayılı Günler Değerleri Parametre Sisli Günler Sayısı Ortalaması Dolulu Günler Sayısı Ortalaması 0,8 0,3 0,2 0,1 0,3 0,9 2, ,1 0,1 0,3 0,2 0, ,8 Kırağılı Günler Sayısı Ortalaması Toplam Orajlı Günler Sayısı Ortalaması Kar YağıĢlı Günler Sayısı Kar Örtülü Günler Sayısı Maksimum Kar Kalınlığı (cm) 10,3 7,9 3,6 0,3 0 0,3 4,3 9,5 36,2 0,6 0,8 1,2 2,6 5,1 3,9 3,1 2,4 2,1 1,6 1,1 0,9 25,4 2,1 2,3 1,4 0,1 0,2 1,1 7,2 1,8 1,3 0,6 0 0,7 4, Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü Denizli Meteoroloji Ġstasyonu Verileri 38 Maks

40 ġekil 16 : Sayılı Günler Değerleri Grafiği ġekil 17 : Maksimum Kar Kalınlığı Değerleri Grafiği Buharlaşma; Denizli Meteoroloji Ġstasyonu gözlem kayıtlarına göre açık yüzey buharlaģmasının ortalaması ölçülemeyen değerler olduğu için alınamamıģ, maksimum açık yüzey buharlaģması ise 56 mm olarak ölçülmüģtür

41 Tablo 11 : BuharlaĢma Değerleri Parametre Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ortalama Açık Yüzey BuharlaĢması 0,1 88,3 137,7 184,6 225,2 197,4 139,2 81,5 32 2,3 (mm) Maksimum Açık Yüzey 56 2, , , BuharlaĢması Maks. (mm) Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü Denizli Meteoroloji Ġstasyonu Verileri ġekil 18 : BuharlaĢma Değerleri Grafiği Rüzgar Dağılımı; Yıllık, Mevsimlik, Aylık Rüzgar Yönü Dağılımı; Denizli Meteoroloji Ġstasyonu gözlem kayıtlarına göre rüzgar esme sayıları toplamı aģağıda verilmiģtir. Rüzgar Yönü Tablo 12 : Yönlere Göre Rüzgar Esme Sayıları Toplamı Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW

42 WSW W WNW NW NNW Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü Denizli Meteoroloji Ġstasyonu Verileri ġekil 19 : Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı Denizli Meteoroloji Ġstasyonu gözlem kayıtlarına göre 1. Derecede hakim rüzgar yönü NNW (Kuzeykuzeybatı), 2. Derecede hakim rüzgar yönü WNW (Batıkkuzeybatı), 3. Derecede hakim rüzgar yönü WSW (Batıgüneybatı)dır. Tablo 13 : Yönlerine Göre Rüzgarın Mevsimlik Esme Sayıları Toplamı Rüzgar Yönü Esme Sayıları Toplamı (Ġlkbahar) Esme Sayıları Toplamı (Yaz) Esme Sayıları Toplamı (Sonbahar) Esme Sayıları Toplamı (KıĢ) N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü Denizli Meteoroloji Ġstasyonu Verileri

43 ġekil 20 : Yönlerine Göre Rüzgarın Mevsimlik Esme Sayıları Yönlere Göre Rüzgar Hızı; Tablo 14 : Yönlerine Göre Ortalama Rüzgar Hızı Rüzgar Yönü Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık N 0,8 0,9 1,1 1,1 1,1 1,3 1,3 1,2 1 0,8 0,8 0,8 1 NNE 0,8 0,9 1 1,1 1 1,1 1,1 1,1 1 0,8 0,8 0,8 1 NE 0,8 0, ,9 0,8 0,8 0,8 0,9 ENE 0, ,9 0,9 0,9 0,9 0,8 0,8 0,8 0,9 1 0,9 E 1 1,2 0,9 0,9 0,9 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 1 1,1 0,9 ESE 1,3 1,3 1,2 1 0,9 0,9 0,8 0,8 0,8 0,9 1,2 1,3 1 SE 1,3 1,6 1,5 1,2 1 0,8 0,9 0,8 0,8 0,9 1,3 1,4 1,1 SSE 1,7 1,9 1,6 1,4 1,2 1 0,9 0,8 0,9 1,1 1,7 1,7 1,3 S 1,5 1,9 1,6 1,5 1,1 0,9 0,9 0,8 0,8 1 1,6 1,6 1,3 SSW 1,3 1,4 1,4 1,4 1,2 1,1 1 0,8 0,9 1 1,2 1,4 1,2 SW 0,9 1,1 1,1 1, ,9 0,8 0,9 0,9 0,9 1 1 WSW 1 1 1,1 1,1 1,1 1,1 1 0,9 1 0,9 0,9 1 1 W 0,9 1 1,1 1,1 1,1 1,2 1,2 1,1 1 0,9 0,9 0,9 1 WNW 1,2 1,3 1,4 1,3 1,4 1,6 1,6 1,5 1,2 1,1 1,1 1,1 1,3 NW 1 1,2 1,3 1,3 1,4 1,7 1,7 1,5 1,2 1 0,9 1 1,3 NNW 0,9 1,1 1,2 1,2 1,3 1,5 1,6 1,4 1,1 0,9 0,9 0,9 1,2 Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü Denizli Meteoroloji Ġstasyonu Verileri

44 ġekil 21 : Esme Sayılarına Göre Rüzgar Diyagramı (Ocak-Haziran)

45 ġekil 22 : Esme Sayılarına Göre Rüzgar Diyagramı (Temmuz-Aralık)

46 ġekil 23 : Ortalama Rüzgar Hızına Göre Yıllık Rüzgar diyagramı Kuvvetli Rüzgarlı ve Fırtınalı Günler Dağılımı; Denizli Meteoroloji Ġstasyonu kayıtlarına göre yıllık ortalama fırtınalı gün sayısı 4 tür. Yıllık ortalama kuvvetli rüzgarlı gün sayısı 20,6 dır. Tablo 15 : Kuvvetli Rüzgarlı ve Fırtınalı Günler Sayısı Dağılımı Parametre Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması 0,6 0,9 0,7 0,5 0, ,5 0,7 4 Yıllık Toplam 2,3 2,6 2,7 2,5 1,9 1,5 1 0,6 0,6 1 1,6 2,3 20,6 Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü Denizli Meteoroloji Ġstasyonu Verileri ġekil 24 : Kuvvetli Rüzgarlı ve Fırtınalı Günler Sayısı Dağılımı Grafiği

47 Ortalama Rüzgar Hızı; Denizli Meteoroloji Ġstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama rüzgar hızı 1,2 m/sn dir. Tablo 16 : Ortalama Rüzgar Hızı Parametre Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ortalama Ortalama Rüzgar Hızı (m_sec) 1,2 1,4 1,3 1,2 1,2 1,3 1,3 1,1 1 0,9 1,1 1,2 1,2 Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü Denizli Meteoroloji Ġstasyonu Verileri ġekil 25 : Ortalama Rüzgar Hızı Grafiği Maksimum Rüzgar Hızı ve Yönü; Denizli Meteoroloji Ġstasyonu gözlem kayıtlarına göre maksimum rüzgar hızının yönü SSW (Güney-güneybatı) olup, hızı ise 29,2 m/sn dir. Tablo 17 : Maksimum Rüzgar Hızı ve Yönü Parametre Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Maksimum Rüzgar Hızı (m_sec) ve Yönü 29,2 27,1 28, ,4 17,4 16,8 14,8 20,2 19,7 25,9 26,8 SSW SSE S S SSW SSW S SE SSW SSE SSW SE Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü Denizli Meteoroloji Ġstasyonu Verileri

48 ġekil 26 : Maksimum Rüzgar Hızı Grafiği Olağanüstü Meteorolojik Olaylar (FEVK) Bilgileri Denizli Meteoroloji Ġstasyonu Olağanüstü Meteorolojik Olaylar (FEVK) Bilgileri rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 14). Proje kapsamında inģaat ve iģletme aģaması sırasında sırasında Olağanüstü Meteorolojik Olaylar (FEVK) Bilgileri dikkate alınarak hareket edilecektir. Model ÇalıĢmaları Modellemede kullanılacak meteorolojik veri setini hazırlamak amacı ile hakim rüzgar yönleri karģılaģtırılmıģtır. Son 10 yılın verilerinden uzun yıllar verilerini temsil eden yıl modellemede baz alınmıģtır yılı verileri uzun yıllar verilerini temsil etmektedir. Bu nedenle modelleme programına girdi sağlayan meteorolojik veri seti 2006 yılına ait saatlik veriler ve Isparta Ġline ait 2006 yılı karıģım yükseklikleri verileri ile hazırlanmıģtır. Proje kapsamında iģletme faaliyetleri sırasında oluģacak NOx değerinin, yapılan ISCST3 modelleme çalıģmaları neticesinde SKHKKY 2013 yılı sınır değerini sağladığı görülmektedir. Yapılan modelleme çalıģmaları Bölüm V.2.7 de, model çıktı sonuçları ise rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 20)

49 2006 NNW2000 NW 1500 N NNE NE WNW ENE W 0 E 2006 WSW ESE SW SE SSW S SSE ġekil 27 : 2006 Yılı Esme Sayıları Dağılımı IV.2.2. Jeolojik Özellikler (Fiziko-kimyasal özellikler, tektonik hareketler, topografik özellikler, mineral kaynaklar, deprem, heyelan, çığ, sel, kaya düģmesi benzersiz oluģumlar baģlıkları altında incelenmesi, proje sahasının 1/ ölçekli genel jeoloji haritası ve inceleme alanına ait 1/1000 ve/veya 1/5.000 Ölçekli jeolojik harita ve lejantı, stratigrafik kolon kesiti, proje alanının jeolojik ve jeoteknik etüt raporları) Bu bölümün hazırlanmasında Denizli Ġli, Sarayköy Ġlçesi, Gerali Köyü nde Yer Alan AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. ne Ait 1-2 Pafta, No lu Parsellerin Zemin Etüt Raporu (Temmuz-2011) den faydalanılmıģtır (Bkz. Ek 21). Denizli ve çevresi, Büyük Menderes, Gediz ve Çürüksu grabenlerinin kesiģme noktalarında yer alır. Denizli, 50 km uzunluğunda, 24 km geniģliğinde KB-GD uzanımlı bir çöküntü havzasıdır. Denizli ili, graben tektoniğine bağlı bir morfoloji sunmaktadır. Ġnceleme alanı düz ve az eğimli (%0 10) bir arazi üzerinde yer almakta olup; Denizli ili, Sarayköy ilçesi, Gerali köyünde bulunmaktadır. Proje alanına ait 1/25000 ölçekli ve 1/5000 ölçekli jeoloji haritası ve kesitleri rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 4). Bölge Jeolojisi Denizli ve çevresinde jeolojik birimler üç gruba ayrılır. Bunlar Paleozoyik temel kayaları, Neojen tortulları ile Kuvaterner oluģuklarıdır. Paleozoyik Temel Kayaları(Pzko): Denizli çevresinde en yaģlı birimler olup, Menderes masifinin metamorfik kayaçları ile temsil olunurlar. Gruba ait litolojiler değiģik kesitlerde tabandan tavana doğru, gnays, mikaģist, kuvarsit, Ģist, kalkģist ve mermerlerle temsil edilmektedir. Bu kayalar Denizli nin güneyinde mostra verir. Kendi içerisinde kalınlıkları ve yanal devamlılıkları değiģkendir. Bu birimlerin Neojen ve Kuvaterner birimleri ile olan dokanağı faylıdır. Neojen Tortulları (N): Denizli havzasının güney ve kuzey kenarlarında, omuzlar Ģeklinde kısmen yüzeylemiģlerdir. Ancak havza merkezinde Kuvaterner ve güncel tortullar altında gömülü durumdadırlar. Neojen birimleri çoğunlukla alüvyal yelpaze, göl ve akarsu tortulları ile temsil edilirler. ÇeĢitli irilikteki kum ve çakıllardan, konglomera ve marn kalker

50 ardalanmasından ibarettir. Bu tabakalar arasında gerek yanal ve dikey geçiģler gerekse çapraz ve stratifikasyonlar mevcuttur. Kızılburun formasyonu (Tmkb), çakıltaģı, kumtaģı, Sazak Formasyonu (Tms), kireçtaģı, marn, Kolonkaya Formasyon (Tpko), marn, kumtaģı, kireçtaģından oluģmuģtur. Sazak Formasyonu (Tms); Tabanda kiltaģı, silttaģı, marn ve killi kireçtaģından oluģur. Üstte plaketli altta masif kireçtaģı litolojileri ile tanımlanır. Bu birimler metrelerde değiģen kalınlıklardadır. Bunlar; göl çökelme ortamında oluģmuģlardır. Kolonkaya Formasyonu (Tpko); KiltaĢı, silttaģı, kireçtaģı ve marn ara düzeyleri içeren egemen kumtaģı istifi Kolonkaya formasyonu olarak ayırtlanmıģtır (ġimģek,1982). Kalınlığı m arasındadır. Birim yanal değiģimler gösterir. Marn, killi kireçtaģı ve çamurtaģı ile ardalanma gösteren kumtaģları formasyonun egemen kaya türüdür. KumtaĢları ince-orta, yatay katmanlı, killi kireçtaģı ara düzeyleri kapsayan sarı kumtaģları ile baģlar. KumtaĢları genelde sarımsı, kırmızımsı, kahverengimsi renkte, daha çok gevģek tutturulmuģ ve dağılgan, parlak, mika pullu genellikle tane destekli iyi boylanmalıdır. Bazı düzeylerde çakıllı, genellikle paralel, yersel olarak çapraz tabakalıdır. Formasyon temel kayaçlar üzerine uyumsuz olarak örtülmektedir. Formasyona, EriĢen(1975) tarafından Alt Pliyosen yaģı verilmiģtir. Genellikle kalın katmanlıdır. Asartepe Formasyonu (Qat); Pliyosen yaģlı Ulubey, Sakızcılar ve Kolonkaya Formasyonları üzerine uyumsuz olarak gelen, konglomera, kumtaģı ve silttaģından oluģan Alüviyal kökenli çökeller Asartepe Formasyonu olarak adlandırılır (Ercan, T., vd. 1977). Bu birimlerin kalınlıkları metre arasında değiģmektedir. Ġnceleme alanının da üzerinde bulunduğu Asartepe Formasyonu genelde, kızılımsı, kahvemsi, turuncu renkler hâkim olduğu halde, yer yer kirli beyaz ve sarımsı renklerde görülmektedir. Orta-kalın ve az belirgin katmanlanma gösteren, çakıltaģı kumtaģı silttaģı - çamurtaģı düzensiz ardalanması baģlıca kaya türü topluluğudur. Formasyon, zaman zaman kiltaģı ve marn mercekleri de içerir. ÇakıltaĢları genellikle polijeniktir ve elemanları genellikle yuvarlak - yarı yuvarlak metamorfik kayaç çakıllarıdır. KumtaĢı ve silttaģı düzeyleri, genellikle ince-orta katmanlı ve kiremit renginde, kalsit çimentolu ve kötü boylanmalıdır. Tane boyları, genellikle 0,2mm-4mm arasında değiģir

51 ġekil 28 : ÇalıĢma Alanı Ve Yakın Çevresinin GenelleĢtirilmiĢ Stratigrafik Kesiti (Özkul ve diğ., 2002) Asartepe Formasyonu nun içerdiği çökel topluluğu, Tersiyer sonrası oluģan topoğrafya üzerinde akan, alüvyon yelpazesi ile baģlayıp, örgülü ve menderesli ırmak çökelleriyle devam eden bir flüviyal ortamı yansıtmaktadır. Kötü boylanmalı ve köģeli elemanlar içeren çakıltaģları alüvyon yelpazeleri ortamında, marn, kumtaģı ve silttaģları ise ırmağın menderesli

52 kenarlarında oluģmuģtur (Sun, S., 1990). Stratigrafik konumundan gidilerek Asartepe Formasyonu için Pliyo-Kuvaterner yaģı benimsenmiģtir. Kuvaterner Tortulları (Q): Denizli havzasının en genç tortulları olan Kuvaterner oluģumları havza kenarlarını sınırlayan fay hatları önünde, vadi ağızlarında biriken alüviyal yelpazeler, yamaç molozları (Qym) / eski alüvyon ve yeni alüvyon(qal), travertenler(qtr) ile dere yataklarının gevģek tortullarından ibarettir. Alüvyon (Qal); Alüvyon Yelpazesi (Qay;Büyük Menderes, Çürüksu Grabenlerini dolduran eski alüvyonlar ve bu grabenlerde akan Büyük Menderes ve Çürüksu Nehrinin güncel alüvyonları Qal simgesiyle gösterilir. Alüvyon yelpazesi çökelleri (Qay), kötü-çok kötü boylanmalı, çakıl, kum ve çamurlardan, çay ve dere çökelleri, orta-kötü boylanmıģ çakıl ve kumlardan, yamaç molozu konisi çökelleri, hamur içermeyen tane destekli köģeli çakıllardan, geçici göl çökelleri ise çamurlardan oluģmaktadır. Temeldeki tüm birimler üzerine uyumsuz olarak çökelmiģlerdir. Ġnceleme Alanının Mühendislik Jeolojisi Ġnceleme alanı, Pliyo Kuvaterner yaģlı Asartepe Formasyonu içinde bulunmaktadır. konglomera, kumtaģı ve silttaģından oluģan Alüviyal kökenli çökeller Asartepe Formasyonu olarak adlandırılır (Ercan, t., vd. 1977). Bu birimlerin kalınlıkları metre arasında değiģmektedir. Orta-kalın ve az belirgin katmanlanma gösteren, çakıltaģı kumtaģı silttaģı - çamurtaģı düzensiz ardalanması baģlıca kaya türü topluluğudur. Ġnceleme alanı tutturulmamıģ çakıl kum ardalanmasından oluģmaktadır. Ġnceleme alanında 3 adet zemin sondajı kuyusu açılmıģtır. Zeminin tutturulmamıģ bol çakıllı olmasından dolayı sondajla ilerlenememiģ ve ek olarak 2 adet araģtırma çukuru açılarak numune alınmıģtır. 1 no lu sondaj kuyusunda; yüzeyden itibaren yaklaģık 3,00 m derinliğe kadar kahve renkli, yuvarlak çakıllı, siltli kumlu birim yer almaktadır. Bu derinlikten 4,50 m derinliğe kadar kahve renkli, ince çakıllı, siltli kumlu birim bulunmaktadır. 4,50 m den 6,00 m derinliğe kadar açık kahve gri renkli, ince çakıllı, killi siltli kumlu birim yer almaktadır. Bu derinlikten sonra da killi siltli kumlu, bol çakıllı birimler devam etmektedir. Birim içerisindeki tutturulmamıģ çakıllar iyi yuvarlanmıģ özelliktedir. 2 no lu sondaj kuyusunda; yüzeyden itibaren yaklaģık 3,00 m derinliğe kadar kahve renkli, tutturulmamıģ yuvarlak çakıllı, siltli kumlu birim yer almaktadır. Bu derinliklerde birimin tutturulmamıģ bol çakıllı olmasından dolayı SPT vuruģları 50 sınır değerin üzerinde olarak belirlenmiģtir. 2 no lu sondaj kuyusunun olduğu yerden araģtırma çukuru açılarak numune alınmıģtır. Birim içerisindeki tutturulmamıģ çakıllar 1 50 cm boyutlarındadır. Çakıllar iyi yuvarlaklaģmıģ özelliktedir. Açılan araģtırma çukurlarında; yüzeyden itibaren 2,00 m derinliğe kadar açık kahverenkli, çakıl kum ardalanması yer almaktadır. Bu derinlikten 3,20 m derinliğe kadar da tutturulmamıģ bol çakıllı birim ve siltli kumlu birimler ardalanmalı olarak devam etmektedir. Birim içerisindeki çakıllar 1 50 cm boyutlarındadır. Köken olarak genellikle metamorfik kökenli olup, kuvarsit, Ģist, gnays türü kayaçlardan türemiģlerdir. Saha çalıģmaları kapsamında inceleme alanında birimlerin litolojik özelliklerini belirleyebilmek amacıyla 3 adet sondaj çalıģması yapılarak zeminin litolojisine ve yeraltı su seviyesine iliģkin veriler elde edilmiģ, elde edilen bu veriler ekler içerisinde yer alan sondaj loglarına iģlenmiģtir

53 Sonuç olarak inceleme alanı, Pliyo Kuvaterner yaģlı Asartepe Formasyonu içinde bulunmaktadır. BirleĢtirilmiĢ zemin sınıflamasına göre zemin sınıfı SM SC (siltli-killi kumlar), GM (siltli çakıllar) ve GP (kötü derecelenmiģ kumlu çakıllar) dir. Ġnceleme alanı tutturulmamıģ çakıl kum ardalanmasından oluģmaktadır. Kumlar siltli olup, çakıllar çoğunlukla metamorfik kökenlidir. Ġnceleme alanında 3 adet zemin sondajı kuyusu açılmıģtır. Zeminin tutturulmamıģ bol çakıllı olmasından dolayı sondajla ilerlenememiģ ve ek olarak 2 adet araģtırma çukuru açılarak numune alınmıģtır. Ġnceleme alanının zemini tutturulmamıģ çakıl ve siltli kumlardan oluģmaktadır. Daha derine doğru sıkı yapılı, kazımı güç çakıl ve kumdan oluģmaktadır. Yapılacak olan yapılar için oturma beklenmemektedir. Yapısal Jeoloji Denizli ve çevresi, Büyük Menderes, Gediz ve Çürüksu grabenlerinin kesiģme noktalarında yer alır. Çevresinde ise Çivril, Acıgöl, Burdur ve Dinar grabenleri bulunur. Çivril, Acıgöl ve Burdur grabenleri KD-GB doğrultulu, B. Menderes grabeni de D-B doğrultuludur. Gediz grabeni ise Ġzmir-Salihli hattı boyunca D-B olup Salihli, AlaĢehir ve Buldan hattı boyunca KB-GD doğrultulu konuma geçer (Kılınçarslan, 2002). Denizli 50 km uzunluğunda, 24 km geniģliğinde KB-GD uzanımlı bir çöküntü havzasıdır. Havza kuzey ve güneyden normal faylarla sınırlandırılmıģtır. Havza, sınır fayları ve bunlara az çok paralel birçok sintetik ve antitetik faylarla parçalanmıģtır. Sınır fayları tek parça olmayıp, uzunlukları en fazla 13 km olan fay parçalarından oluģmaktadır. Kuzeydeki fay parçaları Pamukkale den itibaren Hierapolis, Akköy ve Tripolis parçaları olarak adlandırılmıģtır. Bu fay parçaları birbirine göre sıçrama yapmaktadır. Sıçrama zonlarının geniģliği 1-2 km dir. Açılma çatlakları sıçrama zonlarında yoğunlaģır. Sıçrama zonları aynı zamanda tercihli traverten oluģum alanlarıdır. Havza, KB-GD gidiģli Karakova yükselimi ile 2 alt bölüme ayrılmıģtır. Havza içinde Neojen istifinin yükselmesi sonucu ortaya çıkan ve küçük çaplı bir horst olan Karakova yükselimi, her iki taraftan faylıdır. Karakova yükselimi boyunca çok sayıda sintetik ve antitetik fay gözlenmiģtir. Denizli il merkezi Karakova yükselimi ile Babadağ fayı arasında yer alır. Babadağ fayı güneydeki sınır faylarından birisidir. Doğuda BağbaĢı ndan baģlayıp, Servergazi, ġirinköy ve Göveçlik üzerinden batıda Babadağ a kadar uzanır. Fayın güneyindeki taban bloğunda Menderes metamorfitleri, kuzeydeki tavan bloğu üzerinde ise Neojen ve Kuvaterner birimleri yer alır. Babadağ fayı tek bir çizgi halinde değil, havzanın kuzeyinde olduğu gibi farklı uzunluktaki parçalardan oluģmaktadır. Honaz fayı yaklaģık D-B doğrultulu olup, kuzeye eğimlidir. Batıda Karateke Köyünden baģlayıp, doğuya doğru Honaz üzerinden MenteĢ ve Kızılyer e kadar uzanır. Uzunluğu 13 km olan fay aktif olup, zaman zaman düģük ve orta büyüklükte depremler üretmektedir. Karakova yükselimi Çürüksu alt havzasından KB- GD uzanımlı bir fay hattı ile sınırlanır. Söz konusu fay güneydoğuda Karateke-Ovacık köylerinden baģlayıp, Karaköy, Akhan, Laodikya, Bozburun ve Karakova üzerinden KB-B ya doğru uzanır. Batı ucunda Üzerlik Köyü yakınlarında güncel alüvyonlar içerisinde belirsizleģir. Fay Neojen birimleri ile Çürüksu alt havzasının alüvyonları arasında bir sınır oluģturur

54 Denizli Ġli, Sarayköy Ġlçesi, Gerali Köyü nde Yer Alan AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. ne Ait 1-2 Pafta, No lu Parsellerin Zemin Etüt Raporu (Temmuz-2011) rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 21). ġekil 29 : Ġnceleme Alanı Ve Yakın Çevresinin Tektonik Haritası (Koçyiğit,2002 den alınmıģtır.) Afet durumu; Ġnceleme sahası düz-meyilli bir topografyaya sahip olup, eğim açısı <%10 dur. Kaya düģmesi, heyelan, çığ feyezan gibi doğal afetler beklenmemektedir. (Kaynak: Denizli Ġli, Sarayköy Ġlçesi, Gerali Köyü nde Yer Alan AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. ne Ait 1-2 Pafta, No lu Parsellerin Zemin Etüt Raporu (Temmuz-2011)) DEPREMSELLĠK Ġncelenen parsel ve çevresi tarihli 96/8109 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren ve yayınlanan Türkiye Deprem Bölgeleri haritasında 1. Derecede Deprem Bölgesi sınırları içinde kalmaktadır. Bu nedenle her türlü yapılar için deprem yönetmeliğine uyulması gerekmektedir. Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan deprem bölgeleri haritasına göre Denizli ve genelinde etkin yer ivmesi 0,40 g olarak verilmiģtir. Denizli ve çevresinde yılları arasında 6 ve >6 depremlerin meydana geldiği bilinmektedir. Denizli il merkezi ve çevresi sismik aktivitelerin en yaygın olduğu yerlerdir. Burada diri faylar ve olası diri faylar yer almaktadır. Tarihsel deprem verileri incelendiğinde, Denizli ve çevresinde meydana gelen depremlerin odak merkezleri Gediz ve Büyük Menderes grabenlerinin doğu uçları ile Denizli havzası dolaylarında yoğunlaģtığı gözlenir. Bu grabenleri oluģturan kenar fayları Denizli havzasının batısında, Sarayköy ve Buldan dolaylarında kesiģirler. O nedenle bu bölge depremsellik açısından oldukça önemlidir

55 Parsel içinde aktif fay, kırık ve çatlak, eski (fosil) kütle hareketleri (heyelan, krip vs) gözlenmemiģtir. Ġnceleme alanının yaklaģık 2 km güneyinden eğim atımlı normal fay segmenti geçmektedir. Fakat buna paralel daha yakında sintetik ve antitetik faylar bulanabilir. (Kaynak: Denizli Ġli, Sarayköy Ġlçesi, Gerali Köyü nde Yer Alan AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. ne Ait 1-2 Pafta, No lu Parsellerin Zemin Etüt Raporu (Temmuz-2011)) Denizli Ġli deprem haritası ġekil 30 da, Denizli ilinde son 50 yılda meydana gelen depremler ve Ģiddetleri ise Tablo 18 de verilmiģtir. ġekil 31 de verilen dirifay haritasına göre proje alanının Tekkeköy fayına uzaklığı yaklaģık 6,9 km, Sarayköy fayına uzaklığı 2,5 km, Büyük Menderes Grabeni Sıyrılma fayına 6,3 km, Pamukkale fay zonuna 15,3 km, Denizli fay zonuna 14,8 km dir. Mineral Kaynakları Denizli, maden kaynakları yönünden zengin bir ildir. BaĢta krom cevheri olmak üzere sodyum tuzu, maden kömürü, mermer, traverten, alçıtaģı, kireçtaģı ve süsleme taģları üretimi önemli yer tutmaktadır. (Kaynak: Denizli Ġl Çevre Durum Raporu 2011)

56 Tablo 18 : Denizli ve Civarında Hasara Neden Olan Depremler

57 ġekil 30 : Proje alanı deprem haritası

58 AGE DENĠZLĠ DOĞALGAZ ġekil 31 : Proje alanını gösterir aktif fay haritası

59 IV.2.3. Hidrojeolojik Özellikler (Yeraltı su seviyeleri, halen mevcut her türlü keson, derin, artezyen vb. kuyu; emniyetli çekim değerleri, suyun fiziksel ve kimyasal özellikleri; yeraltı suyunun mevcut ve planlanan kullanımı) Ġnceleme alanı ve çevresinde bulunan derelerin çoğu mevsimsel akıģlı kuru derelerdir. Ġnceleme alanının yaklaģık 4 km kuzeyinde Büyük Menderes nehri bulunmaktadır. Ġnceleme alanında yer altı suyu seviyesi 40 m civarındadır. Yapı temellerini etkileyecek yer altı suyu problemi bulunmamaktadır. Don derinliği 60 cm.dir. (Kaynak: Denizli Ġli, Sarayköy Ġlçesi, Gerali Köyü nde Yer Alan AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. ne Ait 1-2 Pafta, No lu Parsellerin Zemin Etüt Raporu (Temmuz-2011)) Proje alanının tamamı alüvyon üzerinde bulunmaktadır. Alüvyon biriminin hidrojeolojik özellikleri incelendiğinde, birim genellikle geçirimli özelliğe sahip olup, akiferin yağıģtan beslenmesi yönünden önemli katkılar sağlamaktadır. Çevre ve yan kayacı olan Ģist ve gnaysın aģınarak nehirler ile taģınmasıyla, paleotopografik yapıda geniģ vadi ve ovaya çökelmesi sonucunda oluģmuģtur. Genelde ince taneli kum, silt ve kil ile yer yer ince çakıllardan oluģan bu birim içerisinde bol miktarda yeraltı suyu bulundurabilmektedir. (Kaynak: Denizli Ġli, Sarayköy Ġlçesi, Gerali Köyü nde Yer Alan AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. ne Ait 1-2 Pafta, No lu Parsellerin Zemin Etüt Raporu (Temmuz-2011)) Yeraltı Su Kaynakları Denizli ili, yayla niteliğindeki yüksek çanak ova tabanlarında havza ve vadilerinde önemli miktarda yeraltı suyuna sahiptir. Ova ve havzaların yeraltı suyunun emniyetli rezerv durumu: Denizli ili, yayla niteliğindeki yüksek çanak ova tabanlarında havza ve vadilerinde önemli miktarda yeraltı suyuna sahiptir. Ova ve havzaların yeraltı suyunun emniyetli rezerv durumu: - Acıpayam Ovası (57 hm 3 /yıl) - Tavas Ovası (40 hm 3 /yıl) - Çameli Ovası (5,8 hm 3 /yıl) - Çivril-Baklan Ovası (30 hm 3 /yıl) - Çardak Ovası (8 hm 3 /yıl) - Kaklık Yukarı Çürüksu Havzası (90 hm 3 /yıl kaynaklar dahil) - Sarayköy Ovası (2,5 hm 3 /yıl) Yeraltı suyunda bulunan baģlıca çözünmüģ maddeler ( 5 mg/l`den büyük ) Sodyum, Kalsiyum, Magnezyum, Bikarbonat, Sülfat, Klorür, ve Silisyumdioksittir. Yeraltı suyunda bulunan 2. derecede önemli olan çözünmüģ maddeler (0,01-10 mg/lt) ise Demir, Stronsyum, Potasyum, Karbonat, Nitrat, Florür ve Bor`dur. Yeraltı suyunda bulunan az miktarda çözünmüģ maddeleri ( mg/l) Antimon, Alüminyum, Arsenik, Baryum, Brom, Kadmiyum, Krom, Bakır, Germenyum, Ġyodür, KurĢun, Lityum, Mangan, Molibden, Nikel, Fosfat, Rubidyum, Selenyum, Titanyum, Uranyum, Vanadyum, Çinko`dur. Yeraltı suyunda eser miktarda bulunan çözünmüģ maddeler ( 0,001 mg/ l`den az ) Berilyum. Bizmut, Seryum, Sezyum, Galyum, Altın, Ġndiyum, Lantanyum, Neodmiyum, Platin, Radyum, Rutenyum, Sakandiyum, GümüĢ, Talliyum, Toryum, Yitterbiyum, Zirkonyum`dur. (Kaynak: Denizli Ġl Çevre Durum Raporu 2011)

60 Proje kapsamında 2872 sayılı Çevre Kanunu, Su Kirliliği ve Kontrolü Yönetmeliği, 167 sayılı Yeraltısuları Hakkında Kanun hükümlerine uyulacaktır. IV.2.4. Hidrolojik Özellikler, (Yüzeysel su kaynaklarından akarsu, göl ve diğer sulak alanların fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik ve ekolojik özellikleri, bu kapsamda mevsimlik değiģimleri, kıyı ekosistemleri) Proje alanı içinden herhangi bir akar dere ve mevsimsel akıģlı dere geçmemektedir. Proje alanının 1540 m güneybatısından Acıçay deresi, 460 m güneybatısından Acıçay deresinin kolu, 300 m kuzeydoğusundan su kanalı geçmektedir. Acıçay, Büyük Menderes Nehrinin koludur. Proje alanı çevresinde bulunan yüzey sularını gösterir kroki ġekil 32 de verilmiģtir. Denizli il sınırları içerisinden geçen Büyük Menderes Nehri, ilin en büyük akarsuyudur. Ġnceleme alanının yaklaģık 4 km kuzeyinden geçmektedir. Büyük Menderes Nehri: Afyon-Dinar'dan çıkan Büyük Menderes Nehri, Akdağ ve IĢıklı Gölü kaynaklarını da alarak IĢıklı regülatör çıkısından akıģına devam eder. Regülatörden ayrılan kanallar ile Çivril ve Baklan Ovalarının sulamasını sağlamaktadır. Büyük Menderes Nehri, Dinar, IĢıklı ve Küf'i Çaylarından gelen suyu biriktiren IĢıklı Barajından çıkıp Çivril, Çal ve Baklan Ovalarını geçmekte ve Çal'ın doğusundan kuzeye dönerek Güney ilçesine doğru giden derin bir yatak içinden akmaktadır. Çal Menderes Köyü yakınında UĢak'tan gelen ve Menderes'in en büyük kollarından olan Banaz Çayı'nı da içine almaktadır. Bu bölgede Adıgüzel Barajı bulunmaktadır. Bu baraj, hem Menderes vadisi ovalarını sulamakta hem de sel basmasını önlemekte ve elektrik üretmektedir. Adıgüzel Barajı'ndan çıkan Büyük Menderes Nehri Sarayköy yakınında Denizli'den gelen Çürüksu Çayı'nı da alarak Aydın sınırına geçer. Aydın'ın Söke ilçesine bağlı Balat Köyü Dipburnu ndan Ege Denizi'ne dökülür. Çürüksu Çayı: Çürüksu Çayı Honaz Dağı, Kaklık ve KocabaĢ yöresinin suyunu toplar, Pınarkent bölgesinden ovaya iner, Gökpınar Çayı'nı da alarak Denizli Ovasına geçer. Sarayköy yakınında Büyük Menderes Nehri ile birleģir. Toplam uzunluğu 63 km.dir. Dalaman Çayı ( Gireniz): Dalaman Çayı ilin Büyük Menderes Nehri'nden sonra ikinci büyük akarsuyudur. Acıpayam'daki EĢeler Dağı'ndan çıkar. Gireniz Vadisi ile Çameli Dağlarından çıkan suları alır. Muğla Köyceğiz sınırını geçerek Akdeniz'e dökülür. Acıpayam Ovası ve Gireniz Vadisindeki ovaları sulamaktadır. Akçay: Esas kaynağını Bozdağ ve Sandıras Dağları'ndan alır. Beyağaç (Eskere) Ovası'ndan geçerken diğer kaynaklar da katılır. Tavas Kızılcabölük yakınlarından çıkan Yenidere Çayı'nı da içine alarak Aydın Bozdoğan ilçesindeki Kemer Barajını besler. Acıgöl; göl graben yatağında jips ve tuz katmanları, tuzlu su ortamında oluģan mikroorganizmalar ve yataktaki sülfür bakterilerince ayrıģtırılarak mirabilit cevheri Ģeklinde sodyum sülfat oluģmaktadır. Acıgöl yapay olarak oluģturulamayacak bir doğal değer olup B Sınıfı Sulak Alan olarak koruma altına alınmıģtır. (Kaynak: Denizli Ġl Çevre Durum Raporu 2011)

61 ġekil 32 : Proje Alanı Çevresinde Bulunan Yüzey sularını gösterir kroki

62 IV.2.5. Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı (Ġçme, kullanma, sulama suyu, elektrik üretimi, baraj, göl, gölet, su ürünleri üretiminde ürün çeģidi ve üretim miktarları, su yolu ulaģımı tesisleri, turizm, spor ve benzeri amaçlı su ve/veya kıyı kullanımları, diğer kullanımlar) Proje alanı içinden herhangi bir akar dere ve mevsimsel akıģlı dere geçmemektedir. Proje alanının 1540 m güneybatısından Büyük Menderes Nehrinin bir kolu olan Acıçay deresi, 460 m güneybatısından Acıçay deresinin kolu, 300 m kuzeydoğusundan iģletmede olan Çürüksu Sol Sahil Ana Kanalı, proje alanının batı sınırından ise kesin proje aģamasında olan Y1 Sulama Kanalı (Karakıran-Kabaağaç Sulaması) geçmektedir. Söz konusu sulama kanallarını gösterir kroki ġekil 33 de verilmiģtir. Ancak DSĠ tarafından proje alanının, toprak haritalarında sulanmayan VI. sınıf arazi olduğu tespit edilmiģtir. Bu kapsamda sulama projesinin olumsuz yönde etkilenmemesi için azami önem gösterilecek ve sulama bütünlüğü açısından faaliyet alanı bitiģiğinden geçirilmesi planlanan Y1 sulama kanalını tehlikeye sokacak herhangi bir uygulama yapılmayacaktır. Ayrıca Toprak Koruma Kanunu kapsamında Tarım dıģı amaçlı arazi kullanım izni alınmıģtır (Bkz. Ek 11). Proje alanının kuzeydoğusundan geçmekte olan iģletme aģamasındaki Çürüksu Sol Sahil Ana Kanalına herhangi bir zarar verilmeyecek, faaliyet alanı ve çevresinden yüzeysel akıģla gelecek suların kanala ulaģmasını engellemek için gerekli drenaj önlemleri alınacak ve olabilecek muhtemel olumsuzluklarda meydana gelecek zararlar yatırımcı firma tarafından karģılanacaktır. Sarayköy Belediyesinden alınacak içmesuyu için yapılacak hattın bu kanalı veya diğer kanalları kesmesi gerektiği durumlarda geçiģ için DSĠ Aydın 21. Bölge Müdürlüğü ĠĢletme ve Bakım ġube Müdürlüğü nden gerekli izinler alınacaktır. Proje alanı ile ilgili olarak, Denizli Ġl Özel Ġdaresi Su ve Kanal Hizmetleri Müdürlüğü nün tarih ve 4465 sayılı yazısında söz konusu doğalgaz kombine çevrim santralinin yapılması planlanan bölgede Müdürlüğümüzce yapılan veya yapılması düģünülen projelerimizin bulunmadığı tespit edilmiģtir. Bu nedenle söz konusu yerde AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. tarafından kurulması planlanan doğalgaz kombine çevrim santralinin, içme suyu, jeotermal ve altyapı projelerimizi engelleyici konumu olmadığı için kurulmasında Müdürlüğümüzce sakınca görülmemektedir. denmektedir (Bkz. Ek 11). Ayrıca Denizli Ġl Özel Ġdaresi Tarımsal Hizmetler Müdürlüğü nün tarih ve 4298 sayılı yazısında Söz konusu proje sahasıyla ilgili Müdürlüğümüzce herhangi bir sulama projesi ve planlaması bulunmamaktadır. denmektedir (Bkz. Ek 11). Denizli il sınırları içerisinden geçen Büyük Menderes Nehri, ilin en büyük akarsuyu olup; ortalama debisi 38,8 m 3 /sn ve yağıģ alanı km 2 'dir. Denizli il sınırları içerisinden geçen ikinci büyük akarsuyu Dalaman Çayı'dır. Ortalama debisi 11,6 m 3 /sn ve yağıģ alanı km 2 'dir. Denizli il sınırları içindeki toplam uzunluğu (Acıpayam ilçe sınırları içinde) 82 km dir. Denizli ilinde birçok baraj gölü bulunmaktadır. Denizli Ġlinin Çardak Ġlçesinde bulunan Acıgöl, ülkemizin tek, dünyanın ise ikinci büyük ve temiz, doğal sodyum potansiyeline sahip kapalı bir havzasıdır. Canlı yaģamayan göl suyundan sanayi tuzları (sodyum sülfat) üretilmektedir. Ayrıca Denizli ilinde birçok kaplıca ve ılıca bulunmaktadır. Bunlar; Pamukkale Kaplıcası, Karahayıt Kaplıcaları, Gölemezli Çamur Kaplıcası, Çizmeli (Yenice) Kaplıcası, Gölemezli Çamur Kaplıcası, Çizmeli (Yenice) Kaplıcası, Kavak BaĢı Ilıcası, Kızıl Dere Ilıcası, Ortakçı Ilıcası dır. Ayrıca Buldan Ġlçesinden maden suyu çıkmaktadır. Buldan Ġlçesine 2 km uzakta 2 ayrı çeģmeden akmaktadır. Soğuk ve sıcak olarak dakikada 25 litre su çıkar. Suyun sıcaklık derecesi 19 o C dir

63 ġekil 33 : Proje alanı çevresinde bulanan sulama tesisleri

64 IV.2.6. Tarım Alanları (Tarımsal geliģim proje alanları, sulu ve kuru tarım arazilerinin büyüklüğü, ürün desenleri ve bunların yıllık üretim miktarları ile birim alan itibarıyla verimi, kullanılan tarım ilaçları) Denizli il genelinde bitkisel üretimi geliģtirme ikinci ürün araģtırma ve yaygın bilgilendirme, tarımsal amaçlı araģtırma, gıda ve yem teknolojisi denetimini geliģtirme proje çalıģmaları yürütülmektedir. Tablo 19 : Denizli Ġli Arazi Durumu Denizli Ġli Arazi Durumu Alan (ha) Yüzde (%) Tarım Arazisi Çayır Mera Arazisi Orman Arazisi Tarım DıĢı Mezkur Alan Toplam Kaynak: Denizli Ġli Ġl Çevre Durum Raporu 2011 Ġlde tarım arazisi toplam arazinin %32 sini oluģturmaktadır. Orman arazisi ise toplam arazinin büyük bir bölümünü, %47 lik bir bölümünü kapsamaktadır. Tablo 20 : Denizli Ġlinin Tarım Arazisi Kullanım Durumu Arazi Durumu Alan (da) Yüzde (%) Tarla Olarak Değerlendirilen * ,4 Bağ Arazisi Olarak Değerlendirilen ,7 Toplu Meyvecilik ,3 Sebzecilik ,6 Zeytinlik ,1 Toplam Kaynak: Denizli Ġli Ġl Çevre Durum Raporu 2011 Tablo 21 : Denizli Ġlinin Tarla Arazisi Kullanım Durumu-2010 Arazi Durumu Alan (da) Yüzde (%) Hububat ,8 Sanayi ve Ticaret Bitkileri ,2 Baklagiller ,8 Yem Bitkileri ,2 Nadas ve Ekilmeyen ,8 Toplam Kaynak: Denizli Ġli Ġl Çevre Durum Raporu 2011 Denizli ilinde seracılık faaliyetleri; Çameli, Sarayköy, Acıpayam, Buldan, Beyağaç Ġlçelerinde plastik ve cam seralarda yapılmaktadır. Sarayköy Ġlçesinde Tarım Ġl Müdürlüğü ve özel sektöre ait seralar doğal olarak çıkan jeotermal enerjiden yararlanılarak ısıtılmakta olup diğer seralarda tek mahsul yetiģtiriciliğiyle, domates, biber, hıyar, patlıcan üretimi yapılmaktadır. Sarayköy Ġlçesinde bulunan Tarım Ġl Müdürlüğüne ait m 2 si cam sera, 3.325m 2 si plastik sera olmak üzere toplam m 2 sera bulunmaktadır. (Kaynak: Denizli Ġli Ġl Çevre Durum Raporu 2011)

65 IV.2.7. Proje kapsamında (inģaat ve iģletme aģamalarında)su temini sistemi planı, suyun nereden temin edileceği, alınacak su miktarı, su ile ilgili yapılacak protokoller ve alınacak izinler ĠnĢaat AĢaması; ĠnĢaat aģamasında çalıģan iģçilerin içme ve kullanma suyu ihtiyaçları Sarayköy Belediyesinin içme suyu Ģebekesinden karģılanacaktır. Bu kapsamda, Ġnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik hükümleri doğrultusunda kontrol ve denetim izlemesi analizleri her yıl yaptırılarak, analiz raporları muhafaza edilecektir. Projenin inģaat aģamasında kullanılacak su miktarları yaklaģık olarak aģağıda verilmiģtir; Havanın sıcak, kuru ve rüzgarlı olduğu zamanlarda çalıģma alanlarının nemlendirilmesinde ġantiyede çalıģacak personelin günlük ihtiyaçları için su kullanımı Toplam : 3,0 m 3 /gün : 12 m 3 /gün : 15 m 3 /gün ĠĢletme AĢaması; Projenin iģletme aģamasında kullanılacak su; çalıģacak personelin ihtiyacı olan içme ve kullanma suyu ile santral proses suyu olacaktır. Söz konusu su kullanım miktarları yaklaģık olarak aģağıda verilmiģtir. ĠĢletme aģamasında çalıģacak personelin günlük ihtiyaçları için su kullanım miktarı ĠĢletme aģamasında proses amaçlı su kullanım miktarı : 4,5 m 3 /gün : 30 m 3 /saat ĠĢletme aģamasında santralde çalıģması planlanan 30 kiģinin içme ve kullanma suyu ihtiyacı Sarayköy Belediyesinin içme suyu Ģebekesinden karģılanacaktır. Bu kapsamda, Ġnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik hükümleri doğrultusunda kontrol ve denetim izlemesi analizleri her yıl yaptırılarak, analiz raporları muhafaza edilecektir. Prosesin su ihtiyacının karģılanması için proje alanı üzerinde YAS kuyusu açılacaktır. Söz konusu kuyu ile ilgili olarak 167 sayılı Yeraltı Suları Kanunu ve ilgili yönetmelikleri kapsamında DSĠ 21. Bölge Müdürlüğü nden YAS arama ve kullanma izinleri alınacaktır. Proje kapsamında kullanılacak soğutma sistemi kapalı devre ve hava soğutmalı olarak planlandığından proses amaçlı (Ham su ön arıtma tesisi, HRSG blöfleri, deminerilizasyon sistemi rejenerasyon suları, türbin yıkama gibi operasyonlardan kaynaklanabilecek kısıtlı seviyede su kullanımı) su kullanımı en az seviyede olacaktır. Bu kapsamda saatlik ham su ihtiyacının en fazla 30 m 3 olması planlanmaktadır. Ancak santral tasarımı minimum su kullanım prensibine göre yapıldığından, değerlendirilebilir tüm sular ekonomik olması halinde kullanılacaktır. Ayrıca santral tasarımı minimum su kullanım prensibine göre yapıldığından, buhar türbin egzozundaki çürük buhar hava soğutmalı kondenser ile yoğuģturulacak ve kapalı çevrime verilecektir. Bu bakımdan kayda değer bir buharlaģma kaybı olmayacaktır. Proje kapsamında 2872 sayılı Çevre Kanunu, Su Kirliliği ve Kontrolü Yönetmeliği, 167 sayılı Yeraltısuları Hakkında Kanun hükümlerine uyulacaktır

66 IV.2.8. Termal ve Jeotermal Su Kaynakları (Bunların fiziksel ve kimyasal özellikleri, debileri, mevcut ve planlanan kullanımları Bölgede masif ve grabenler içerisine giren magma sokulumları, grabenleri sınırlayan faylar ve kırık zonlarında jeotermal enerji sisteminin oluģumuna neden olmuģtur. Dolayısı ile Denizli havzasında çok sayıda sıcak su çıkıģının olduğu termal alanlar bulunmaktadır. Denizli Ġlinin jeotermal alanları Kızıldere, Pamukkale, Tekkehamam da bulunmaktadır. Denizli ili Sarayköy ilçesi yakınında KarataĢ Köyü arazisi içinde bulunan Kızıldere havzası Türkiye'de geliģtirilmiģ ilk jeotermal alan olma özelliğine sahiptir. Çevrede tabii olarak yeryüzüne ulaģmıģ doğal buhar ve sıcak su kaynakları bulunmaktadır. Bunların sıcaklıkları 30 C ile 100 C arasında değiģmektedir. Bunlar arasında en önemlileri Pamukkale ve Kızıldere jeotermal alanlarıdır. Yüzeye ulaģan sıcaklık, 35 ºC ile 90 ºC arasında değiģmektedir. Ayrıca, bölgede, özellikle Kızıldere jeotermal sahası dolaylarında, sıcak su çıkıģının yanı sıra çok sayıda buhar çıkıģının olduğu da bilinmektedir. Erees ve diğ. (2007) ye göre sıcak sular fayların vadiyi kestiği noktalardan, buhar ise yükselimlerden ve tepelerden gelmektedir. Denizli çevresinde çok sayıda jeotermal kaynak vardır. Yöredeki jeotermal kaynaklar, değiģik sıcaklık ve kimyasal yapıda olup, bu farklılıklar; jeolojik yapıya, sıcak su rezervuarlarının derinliğine, fayların tipine, kondüksiyon ve konveksiyon yoluyla yerkabuğunun derinliklerinden yeryüzüne doğru olan ısı transferinin miktarına, ısı kaynağının tipine, büyüklüğüne, meteorik suların sirkülasyon derinliği ile sirkülasyon zamanına, kimyasal kompozisyonları farklı olan sularla karıģımlarına, su-kaya reaksiyonlarına bağlı bulunmaktadır. Tüm bu özellikler jeotermal kaynaklar içerisinde yer alan termal suların kimyasal ve fiziksel özelliklerini belirlemektedir. Pamukkale Kaynakları: Denizli nin 20 km kuzeyindeki Pamukkale Beyaz Travertenlerini meydana getiren kaynaklar, 35 C sıcaklığında ve toplam debisi ortalama 370 lt/sn dir. Sıcaklığı yüksek olmayan yüzeye akan jeotermal sular, içerisinde bulunan CaCO3 dolayısıyla beyaz travertenlerin oluģmasını sağlamaktadır. Karahayıt Kaynakları: Karahayıt ve etrafı jeotermal kaynak yönünden zengindir. Ancak izinsiz olarak özel Ģahıslar tarafından açılan çok sayıda sıcak su sondaj kuyuları bulunmaktadır. Kaynaklar ve sıcak su sondajlarının sıcaklıkları 42 C-55 C arasında degismektedir. Karahayıt ta yer alan kaynakların toplam debileri yaklaģık 105 lt/sn'dir. Gölemezli Kaynakları: Gölemezli deki dogal termal kaynakların sıcaklıkları 48 C-57 C arasında değiģmekte ve toplam debileri 15 lt/sn dir. Gölemezli yöresinde yüksek debi ve sıcaklıkta Jeotermal rezervuarın olduğu bilinmekte ve önümüzdeki yıllarda sondaj kuyuları açılması planlanmaktadır. Yenice (Çizmeli) Hamam Kaynakları: Buldan-Yenicekent Beldesi yakınında Büyük Menderes Nehrinin iki yakasında görünür. Nehrin batı yakasında 41 C'lik kaynak üzerinde kaplıca tesisleri yer almaktadır. Doğu kıyısında ise 39,5 C sıcaklığında bir kaynak vardır

67 ġekil 34 : Denizli Ġli sıcak su kaynakları Kamara Kaynağı: Yenice kaynağının 1 km kuzeyinde Büyük Menderes Nehri kıyısında tipik traverten sinteri ile dikkati çeker. Sıcaklığı 57 C dolayında olup, 2 lt/sn debisi vardır. Höyükteki fayın Büyük Menderes Nehri'ni kestiği bölümde yer alır. Nehrin doğu yakasında da sıcak su kaynakları gözlenir. Bölmekaya Kaynağı: Buldan Ġlçesi Bölmekaya köyü kuzeyinde Bölmekaya fayından çıkar. Sıcaklığı 36C, debisi 2lt/sn.'dir. Toplam erimiģ madde miktarı düģük olduğundan köyde içme suyu olarak kullanılmaktadır. Bu alanda jeotermal gradyanın yüksek olması, derin suların karıģması olmadan kaynak suyunun ısınmasını sağlamıģtır. Gerenlik Gölü (Uyuz Hamamı) Kaynağı: Tekke hamamının 2 km dogusunda Gerenlik Gölü güney kıyısında sıcaklıkları, 40 C-73 C arasında degiģen kaynaklardan oluģmaktadır. Kaynakla, irili-ufaklı gölcükler meydana getirmiģtir. Toplam Debileri 30 lt/sn kadardır. Tekkehamam Kaynağı: Tekkehamam kaplıcasının bulunduğu yerde geniģ bir alanda ve Ġnaltı'nda birçok kaynak görülmektedir. Bu kaynaklar Tekkehamam fayları boyunca çıkarlar. Toplam debileri 30 lt/sn, sıcaklıkları 55 C-99 C arasında değiģir. Kaynak çevresinde elementer kükürt oluģumu izlenmekte olup, kükürt kokusu belirgindir. Babacık Pınarı: Sarayköy-Kabaagaç Köyünün 2 km kuzeyindedir. Kaynak sıcaklığı 62 C'dir. Debisi 15 lt/sn'dir. Babacık Pınarı kaynak suyu, yöredeki diğerleri gibi çıktığı kaynak alanında kaybolmamakta; kaynaktan itibaren devamlı akarak B.Menderes Nehrine ulaģmaktadır. Bu bölgedeki diğer kaynaklar gibi kükürtlüdür. DemirtaĢ Kaynağı: Kızıldere güneyinde, Menderes Nehri kıyısında, kuzey-güney doğrultulu bir kaç kaynaktan oluģur. Sıcaklığı 40 C-99 C arasında değiģir. Toplam debisi 6 lt/sn'dir. Kaynak dolayında kükürt kokusu egemendir. Kızıldere Hamam Kaynağı: Kızıldere hamam suyunun sağlandığı kaynağın sıcaklığı 99 C'dir. Denizli-Aydın karayolunun 2 km kuzeyindedir

68 Gebeler Deresi Kaynağı: Kızıldere jeotermal alanında Gebeler Deresi içinde, Kızıldere fayı boyunca oluģan bir kaç sıcak su kaynağını kapsar. Sıcaklığı 70 C-99 C arasında değiģir. Dolamanlı Doğal Buharı: Gebeler Deresi doğusunda Dolamanlı mevkiinin bir km kuzeyinde doğal buhar çıkıģları gözlenmektedir. Buhar çıkısının olduğu kesimlerde genç alterasyon mineralleri oluģmuģtur. Kızıldere Doğal Buhar ÇıkıĢları: Kızıldere boyunca sıcak su kaynaklarının görüldüğü Gebeler Deresi batısında bir dizi doğal buhar çıkıģları olarak görülmektedir. Özellikle çatlaklı kireç taslarından dağılan su buharı birçok kovuktan çıkmaktadır. Faylar boyunca yükselen doğal buhar ve sıcaklık nedeniyle genç hidrotermal alterasyonlar izlenmektedir. (Kaynak: Denizli Ġl Çevre Durum Raporu 2011) IV.2.9. Toprak Özellikleri ve Kullanım Durumu (Toprak yapısı, arazi kullanım kabiliyeti sınıflaması, taģıma kapasitesi, yamaç stabilizesi, kayganlık, erozyon, doğal bitki örtüsü olarak kullanılan mera, çayır ve tarım amaçlı kullanım durumları vb.) Proje alanına ait arazi kullanım durumu haritası rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 2). Proje alanına arazi kullanım durumu yönünden bakıldığında III. sınıf arazi kullanım kabiliyetine sahip mera olarak görülmektedir. Ancak söz konusu arazi kullanım haritaları eski haritalar olup mera adı geçen yerler tescilli hale getirildiğinde ancak mera vasfını almaktadır. Söz konusu proje alanı faaliyet sahibine ait tapulu arazi olup mera vasfında değildir. Denizli Gıda, Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü tarafından yapılan arazi çalıģması neticesinde proje alanının yağıģa bağlı marjinal tarım arazisi niteliğinde olduğu tespit edilmiģtir. AGE Denizli DGKÇS-II projesi kapsamında Denizli Gıda, Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü ne, tarım dıģı amaçla kullanım izni talebinde bulunulmuģtur. Konu, tarihinde toplanan Ġl Toprak Koruma Kurulunca gündeme alınmıģ ve Kurulun tarih ve 39/4 sayılı kararıyla, tarım dıģı kullanım izini verilmiģtir (Bkz. Ek 11). Arazi kullanım haritasına göre proje alanının yer alacağı toprak grubunun, arazi kullanım sınıfının ve erozyon derecesinin açıklamaları aģağıda verilmiģtir. Büyük Toprak Grubu: R: Rendzina Toprakları R11.2 M III es Toprak Özelliklerinin Kombinasyonu: 11: Derinlik Sığ (50-20 cm), Eğim:%6-12 Erozyon Derecesi: 2: Orta dereceli su erozyonu ġimdiki Arazi Kullanımı: M: Mera Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfı: III. Sınıf; Toprak iģlemeli tarıma elveriģli araziler Alt sınıf: es: Eğim ve erozyon zararı, Toprak yetersizliği (TaĢlılık, tuzluluk ve alkalilik) Rendzina Toprakları Ġnterzonal toprakların kalsimorfik gruba dahil olması sebebiyle bütün özelliklerini yüksek derecede kirece sahip ana maddeden alır. Etrafındaki zonal topraklara nazaran horizonlar çok zayıf olup AC profillidirler. A horizonu ince olup granüler yapıda, koyu renkte ve kalevi reaksiyondadır. Kalevi olmadığında nötrdür. Organik madde zengin kalker sebebiyle mineral madde ile iyice karıģmıģtır. Organik madde miktarı ve toprak derinliği, kalkerli materyal üzerinde teģekkül etmiģ litosol ve regosollerden fazladır. CaCO 3 bütün profillere dağılmıģ durumdadır. Baz saturasyonu bütün profilde yüksektir. Serin, ılıman, soğuk ve nemli iklimlerde yer alır

69 III. SINIF Toprakların Özellikleri Bu sınıftaki topraklar II. sınıftakilerden daha fazla sınırlandırmalara sahiptir. Kültür bitkileri tarıma alınabilecekleri gibi çayır-mera veya orman arazisi olarak ta kullanılabilirler. Fakat sınırlandırılmalar bitki seçimi, ekim, hasat zamanını ve ürün miktarını etkiler. Bu sınırlandırmalar; (1) Orta derecede eğim, (2) ġiddetli derecede su ve rüzgar erozyonuna maruz veya geçmiģteki erozyonun orta derecede olumsuz etkileri, (3) Ürüne zarar veren sık taģkınlar, (4) Ait toprakta çok yavaģ geçirgenlik, (5) Drenajdan sonraki yaģlık veya bir süre devam eden göllenme, (6) Sığ kök bölgesi, (7) DüĢük rutubet kapasitesi, (8) Kolayca düzeltilemeyen düģük verimlilik, (9) Orta derecede tuzluluk veya sodiklik. Projenin inģaat ve iģletme aģamalarında toprakta herhangi bir kirliliğe sebebiyet verilmeyecektir. Ancak olası bir sızıntı döküntü durumunda Bölüm VIII.1. de belirtilen Sızıntıdökülme Acil Durum Müdahale Planı na uyulacaktır. IV Orman Alanları (Orman alanı miktarları, bu alanlardaki ağaç türleri ve miktarları, kapladığı alan büyüklükleri, kapalılığı ve özellikleri, mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanım amaçları, proje alanı orman alanı değil ise proje ve ünitelerinin en yakın orman alanına mesafesi, 1/ ölçekli meģcere haritası) AGE Denizli DGKÇS-II proje alanı, Denizli Orman Bölge Müdürlüğü, Denizli Orman ĠĢletme Müdürlüğü ne bağlı Sarayköy Orman ĠĢletme ġefliği sınırları içinde yer almaktadır. Proje alanını gösterir meģcere haritası ve orman kadastro haritası, orman inceleme değerlendirme formu ile birlikte rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 9). MeĢcere haritasına göre proje alanın tamamı orman vasfı taģımayan ziraat-tarım alanı üzerinde kalmaktadır. AGE Denizli DGKÇS-II, mülkiyeti AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. adına kayıtlı bulunan m 2 lik, arsa vasıflı, 109 nolu ada, 2 nolu parsel üzerine inģa edilecektir. Proje alanına ait orman inceleme değerlendirme formu, rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 9). Orman inceleme değerlendirme formu kapsamında yapılan değerlendirmeler neticesinde proje alanının; - Devlet ormanlarında, sahipli ormanlarda ve tahsisli sahalar içerisinde kalmadığı, sayılı Orman Kanunu nun 18. Maddesindeki, yangın görmüģ orman alanı, gençleģtirmeye ayrılmıģ ve ağaçlandırılan sahalar ve baraj havzasında kalmadığı, - Muhafaza ormanı, gen koruma ormanı, araģtırma ormanı, kent ormanı, mesire yerleri ve tohum meģceresi içerisinde kalmadığı, - Orman yangınları açısından hassas bölgede olmadığı, en yakın ormana yaklaģık 4 km mesafede bulunduğu tespit edilmiģ ve AGE Denizli DGKÇS-II projesinin ormancılık çalıģmaları açısından herhangi bir sakıncası olmayacağı kararına varılmıģtır. Ayrıca, proje alanının doğu parselinde bulunan Sarayköy Orman ĠĢletme ġefliği ne bağlı Orman DıĢı SatıĢ Ġstif Yeri (Orman Deposu) alanının orman emvallerinin istif edildiği

70 alan olarak, yangın ilk müdahale ve helikopter iniģ-kalkıģ-akaryakıt ikmal noktası olarak kullanılması nedeni ile AGE Denizli DGKÇS-II iģletme aģamasında tüm güvenlik tedbirleri alınacaktır. Faaliyet sahasında ve kurulacak tesislerde toz kaynağı olan her bir ünite kapalı sistem olarak kurulacaktır. IV Koruma Alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit ve Anıtlar, Arkeolojik, Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, Turizm Bölgeleri) Proje alanına ait Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı nın resmi web sitesindeki Coğrafi Bilgi Sistemi nden alınan korunan alanlara ait haritaya göre (Bkz. ġekil 36), çevre düzeni planına göre (Bkz. Ek 3), arazi gözlemlerimiz ve literatür çalıģmalarımıza göre proje alanında; Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Tabiat Varlıkları, Boğaziçi Kanununa Göre Koruma Altına Alınan Alanlar, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları yer almamaktadır. Ancak proje sahasının yaklaģık 195 m kuzeybatı yönünde bulunan 518 numaralı parselin tamamı Seydiler Tümülüsü ve Nekropolü 1. Derece arkeolojik sit alanı olarak geçmektedir. Söz konusu sit alanının öngörülen proje alanı ile birlikte gösterildiği uydu görüntüsü ġekil 35 de verilmiģtir. AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali-II projesi kapsamında Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu Müdürlüğü tarafından saha çalıģmaları yapılmıģ ve akabinde tarih ve 2417 sayı ile görüģleri alınmıģtır(bkz. Ek 11). Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu Müdürlüğü uzmanlarınca hazırlanan raporda AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali-II proje alanında, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu Kapsamına girebilecek herhangi bir taģınmaz kültür varlığına rastlanılmadığı belirtilmiģtir. Ayrıca, proje kapsamında yapılacak çalıģmalar sırasında herhangi bir kültür varlığının açığa çıkması durumunda çalıģmalar durdurularak, ivedilikle ilgili Müze Müdürlüğü ne ve Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu Müdürlüğü ne bilgi verilecektir. AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali-II proje alanı ve çevresine ait Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı nın resmi web sitesinden alınan korunan alanlara ait haritaya göre (Bkz. ġekil 36), proje alanına en yakın korunan alanlar aģağıda sıralanmıģtır. Tablo 22 : Korunan alanlarının proje alanına göre yönü ve mesafesi KORUNAN ALAN YÖNÜ MESAFE (km) Arkeolojik sit Güney-güneydoğu 5,91 Arkeolojik sit Doğu-güneydoğu 7,71 Arkeolojik sit Güneydoğu 10,33 Klon Parkı Güney-güneydoğu 11,66 ÖÇK - Pamukkale Doğu 13,42 Gen Koruma Alanı Güneybatı 13,57 Arkeolojik sit Kuzey-Kuzeydoğu 13,8 Tohum MeĢceresi Güneydoğu 14,8 Arkeolojik sit - Pamukkale Güney 17,5 Arkeolojik sit Güneydoğu 17,59 Doğal Sit Alanı Kuzey-Kuzeybatı 18,45 Sulak Alan - Pamukkale Doğu-kuzeydoğu 18,

71 Denizli Ġli, ava açık ve kapalı alanlar haritası ġekil 37 de verilmiģtir. Proje alanı herhangi bir ava yasak alanı içerisinde kalmakla birlikte proje alanının doğusunda Pamukkale Özel Çevre Koruma (ÖÇK) Alanı ve batısında Yaban Hayvanı YerleĢtirme Sahası (YHYS) bulunmaktadır. ĠnĢaat süreci boyunca ve iģletme aģamasında proje alanında fauna türlerine müdahale edilmeyecek, yılı Merkez Av Komisyonu Kararları na uyulacaktır. ġekil 35 : Seydiler Tümülüsü ve Nekropolü 1. Derece arkeolojik sit alanı ile proje sahasını gösterir uydu görüntüsü

72 ġekil 36 : Korunan Alanları Gösterir Harita (Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Coğrafi Bilgi Sistemi)

73 ġekil 37 : Proje alanının ava yasaklanan sahalara göre konumu (Kaynak:Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü

74 IV Flora ve Fauna (Türler, endemik türler, yaban hayatı türleri ve biyotoplar, ulusal ve uluslararası mevzuatla koruma altına alınan türler; nadir ve nesli tehlikeye düģmüģ türler ve bunların alandaki bulunuģ yerleri, bunlar için belirlenen koruma kararları; av hayvanları ve bunların popülasyonu ile yaģama ortamları) proje alanındaki vejetasyon tiplerinin bir harita üzerinde gösterimi, proje faaliyetlerinden etkilenecek canlılar için alınacak koruma önlemleri (inģaat ve iģletme aģamasında) arazide yapılacak flora çalıģmasının vejetasyon döneminde gerçekleģtirilmesi ve bu dönemin belirtilmesi FLORA METODOLOJĠ Proje kapsamında alanın floral yapısını ve florayı oluģturan bileģenlerin karģı karģıya bulundukları riskler ve koruma statülerini belirleyebilmek amacıyla 2012 yılı, Mart ayı içerisinde, Uzman Biyolog Fatma ġule KAYNARCA tarafından açık alan çalıģmaları gerçekleģtirilmiģtir. Açık alan çalıģmaları sırasında alandan bitki örnekleri toplanmıģtır. Toplanan bu yaģ bitki örnekleri herbaryum tekniğine uygun olarak kurutulmuģtur. Kurutulan bitki örneklerinin teģhis edilmesi aģamasında "Flora of Turkey And East Aegean Islands" adlı kaynaktan yararlanılmıģtır. Proje sahasından tespit edilen bitki türleri Tablo 23 de verilmiģtir. OluĢturulan floristik listede alanda mevcut olduğu belirlenen bitkilerin sistematik konumları kontrollerde kolaylık sağlaması bakımından alfabetik olarak verilmiģtir. Ayrıca alana yakın, alan ile aynı ekolojik özellikleri gösteren alanlardaki yapılan floristik çalıģmalardan ve web adresinde bulunan ve güncel olan Türkiye Bitkileri Veri Servisinden faydalanılarak floristik liste oluģturulmuģtur. Birinci sütunda familya, ikinci sütunda takson, üçüncü sütunda endemizm durumu, dördüncü sütunda biliniyor ise fitocoğrafik bölgesi, beģinci sütunda bitkinin Türkçe adı verilmiģtir. Bitkilerin Türkçe adlarının belirlenmesinde ġinasi Akalın tarafından hazırlanmıģ olan "Büyük Bitkiler Kılavuzu" ve Prof. Dr. Turhan Baytop tarafından hazırlanmıģ olan "Türkçe Bitki adları" adlı kaynaklardan faydalanılmıģtır. Tablonun altıncı sütununda taksonun tehlike kategorisi ve yedinci ve son sütunda ise türün kayıt Ģekli verilmiģtir. Bitkilerin tehlike kategorileri IUCN komisyonunun tespit ettiği kriterlere göre ve Ekim v.d. tarafından hazırlanmıģ ve Türkiye Tabiatını Koruma Derneği tarafından yayınlanmıģ olan "Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı" adlı kaynaktan faydalanılmıģtır

75 Bitki türlerinin tehlike kategorilerinin tespitinde kullanılan kısaltmalar ve açıklamaları: EX : TükenmiĢ NE : Değerlendirilemeyen EW : Doğada tükenmiģ LC : Az tehdit altında CR : Çok tehlikede DD : Veri yetersiz EN : Tehlikede NT : Tehlike altına girmeye aday VU : Zarar görebilir Habitat Sınıfları: 1 - Orman 5 - Kuru çayır 2 - Maki 6 - Nemli çayır, Bataklık ve Sulak Alan 3 - Frigina (Çoğu dikenli, alçak boylu 7 - Yol kenarı ve yumak yastık oluģturan bitkiler) 8 - Kayalık 4 - Kültür alanları (Bağ, bahçe v.b.) Nisbi Bolluk Sınıfları: Endemizm: 1 - Çok nadir L - Lokal endemik 2 - Nadir B - Bölgesel endemik 3 - Orta derecede bol Y - Yaygın endemik 4 - Bol 5 - Çok bol FLORĠSTĠK ANALĠZ Proje alanı ve çevresinde 24 familyaya ait 59 cins, 61 tür, 3 alttür ve 1 varyete tespit edilmiģtir. Bu alandan tespit edilen bitkilerin fitocoğrafik bölgelere göre dağılımı ise Ģöyledir; Akdeniz elementi 9, Avr.-Sib. elementi 3 ve Ir.-Tur. elementi 3 Ģeklindedir. 46 tür ise fitocoğrafik bölgesi bilinmeyen ya da birden fazla fitocoğrafik bölge elementidir. Proje alanından tespit edilen bitki türlerinin tamamı LC (Az tehdit altında) kategorisindedir. Proje alanında endemik bitki türü bulunmamaktadır. KORUMA ÖNLEMĠ Proje sahasında ve çevresinde endemik bitki türü bulunmadığından inģaat aģamasından önce ya da sonra herhangi bir koruma önlemi alınmasına gerek yoktur. VEJETASYON Proje sahası, Denizli ili, Sarayköy ilçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Proje sahasının tamamı tarım arazisidir. Bazı alanlarda ise tarım yapılmadığından nadasa terk edilmiģ ve yavaģ yavaģ doğal alan halini almıģtır. Proje sahasında bahçe kültürünün oldukça yaygın olduğu tespit edilmiģtir. ġeftali, erik, kayısı baģta olmak üzere çok sayıda meyve yetiģtiriciliği yapılmaktadır. Bunların dıģında çok olmamakla birlikte zeytin üretimi de yapılmaktadır

76 Erodium cicutarium (L.) L Hérit. subsp. cicutarium Valerianella coronata (L.) DC. Euphorbia macroclada Boiss. Anchusa azurea Miller var. azurea Helianthemum canum (L.) Baumg. Fumaria officinalis L. Anemone coronaria L. var. coccinea (Jord) Burn. Raphanus raphanistrum L

77 Familyalar Tablo 23 : Proje Sahası Floristik Listesi Takson ANGIOSPERMAE DICOTYLEDONES Apiaceae Eryngium campestre L. var. virens Link Scandix pectenveneris L. Asteraceae Anthemis cretica L. subsp. leucanthemoides (Boiss.) Grierson Türkçe Adı Fitocoğrafik Bölge End. Tehlike Habitat Nisbi Bolluk Durumu Kategorisi Kayıt L B Y IUCN Boğa dikeni x x LC G x x LC L Papatya x x LC G Carduus nutans L. Kenger x x x LC A Chondrilla juncea L. Çengel, x x LC G var. juncea Akhindib ağ Cichorium intybus L. Sakızlık x x LC G otu Circium arvense (L.) Deve x x LC G Scop. subsp. dikeni vestitum (Wimmer & Grab.) Petrak Circium ligulare Deve x x LC G Boiss. dikeni Cnicus benedictus Akd. x x LC L L. var. kotschyi ele. Boiss. Conyza canadensis Konyza x x LC L (L.) Cronquist Crepis sancta (L.) Hindiba x x x LC L, A Babcock Inula viscosa L. x x LC L Picnomon acarna Akd. x x LC L (L.) Cass. ele. Senecio vernalis Kanarya x x LC G Waldst. & Kit. otu Boraginaceae Anchusa azurea Sığırdili, x x LC A Miller var. azurea Balık Buglossoides x x x LC L arvensis (L.) Jonston Echium italicum L. Engerek Akd. x x LC G otu ele. Myosotis refracta Unutma Akd. x x LC G Boiss. subsp. beni ele. refracta çiçeği Nonea ventricosa Akd. x x LC L (Sm.) Griseb. ele. Brassicaceae Aethionema TaĢ x x LC G iberideum (Boiss.) çanta Boiss. Capsella bursapastoris Çoban x x x LC G (L.) Medik. çantası Clypeola jonthlaspi L. Erophila verna (L.) Çırçır x x LC G Chevall. Subsp. otu verna Erysimum Erysimu x x LC L smyrnaeum Boiss. & Bal. m Raphanus Turp, x x LC L, A raphanistrum L. hardal Sisymbrium x x LC L altissimum L. Caryophyllaceae Dianthus zonatus Karanfil x x LC G Fenzl var. zonatus Holosteum umbellatum L. var umbellatum Holosteu m x x LC G Minuartia multinervis Minuaty x x LC G

78 Familyalar Takson Fitocoğrafik Durumu Kategorisi Kayıt End. Tehlike Türkçe Habitat Nisbi Bolluk Adı Bölge L B Y IUCN (Boiss.) Bornm. a Chenopodiaceae Noaea mucronata x x LC L, A (Fosrsk.) Aschers. & Schweinf. subsp. mucronata Cistaceae Helianthemum x x LC L canum (L.) Baumg. Euphorbiaceae Euphorbia Sütleğen x x LC G macroclada Boiss. Fabaceae Medicago lupulina L. Yonca x x LC G Trifolium arvense L. Üçgül x x LC G Trigonella crassipes Buy, Ir.-Tur. x x LC G Boiss. Boy ele. Vicia cracca L. Fiğ x x LC G subsp. stenophylla Vel. Geraniaceae Erodium cicutarium Dönbab x x LC G (L.) L Hérit. subsp. cicutarium a Hypericaceae Hypericum Binbir x x LC G triquetrifolium Tura delik otu Lamiaceae Lamium amplexicaule L. Ballıbab a Ir.-Tur. ele. x x LC G Teucrium chamaedrys L. subsp. chamaedrys Malvaceae Malva neglecta Wallr. Kısa mahmut Küçük ebe gümeci Avr.- Sib. ele. x x LC L, A x x LC G, A Oleaceae Olea europea L. var. Zeytin x x LC G europea Papaveraceae Fumaria officinalis L. Tilki x x LC G kiģniģi Papaver rhoeas L. Gelincik x x LC G Plantaginaceae Plantago lanceolata Sinir otu x x LC G L. Polygonaceae Polygonum bellardii All. Çoban değneği, x x LC G Ranunculaceae Anemone coronaria L. var. coccinea (Jord) Burn. Rosaceae Rubus sanctus Schreber Sanguisorba minor Scop. subsp. minor Potuk Dağ lalesi Böğürtle n Küçük çayır düğmesi Rubiaceae Galium graceum L. Yoğurt subsp. graceum otu Scrophulariaceae Verbascum Sığır glomeratum Boiss. kuyruğu Veronica cymbalaria YavĢan Bodard otu Veronica hederifolia YavĢan L. otu Valerianaceae Valerianella Kuzu coronata (L.) DC. gevreği Violaceae Viola odorata L. MenekĢ e MONOCOTYLEDO NES Poaceae Aegilops biuncialis Yabani Vis. buğday Alopecurus arundinaceus Poiret Bromus Thunb. japonicus Lolium Boiss. japonicus subsp. persicum Tilki kuyruğu Brom - Akd. ele. x x LC G x x LC G x x LC G Akd. ele. x x LC G Ir.-Tur. x x LC G ele. Akd. x x LC G ele. x x LC G Akd. ele. x x LC G x x LC G x x LC G Avr.- Sib. ele. x x LC G x x LC G x x LC L, A

79 Familyalar Takson Fitocoğrafik Durumu Kategorisi Kayıt End. Tehlike Türkçe Habitat Nisbi Bolluk Adı Bölge L B Y IUCN Poa nemoralis L. Çim x x LC G Phragmites australis KamıĢ Avr.- x x LC G (Cav.) Trin ex Sib. Steudel ele. SONUÇ Denizli ili, Sarayköy ilçesi sınırları içerisinde kalan proje sahası floristik listeleri değerlendirildiğinde; 3 Mart 1978 de Washington da imzalanan CITES (Nesli tehlikede olan hayvan ve bitki türlerinin uluslararası ticaretine iliģkin sözleģme) gereği koruma altına alınan ve ticareti yasaklanan bitki türlerinin hiçbiri alanda bulunmamaktadır. Ayrıca tarihinde Türkiye nin resmen taraf olarak onayladığı Avrupa nın Yaban Hayatı Ve YaĢam Ortamlarını Koruma SözleĢmesi (BERN) gereği koruma altında bulunan bitki türleri proje sahası içerisinde bulunmamaktadır. FAUNA Bilindiği gibi Omurgalı Hayvanlar Tetrapoda faunası, sistematik olarak 4 büyük grup altında toplanır. Bunlar ĠkiyaĢamlılar, Sürüngenler, KuĢlar ve Memeli hayvanlardır. Proje alanı ve yakın civarı ile ilgili çevresel etki değerlendirme çalıģmaları kapsamında ilk olarak proje alanı ve yakın çevresinde çeģitli nedenlerle bulunan hayvan türleri belirlenmiģtir. Daha sonra ise bu türlerin bağlı bulundukları sistematik kategoriler belirlenmiģ; gerek yerinde yapılan gözlemlerde gerekse de ofis çalıģmaları sonucunda bu türlere ait bilimsel veriler toplanmıģtır. Toplanan verilerin değerlendirilmesi sonrasında ortaya çıkan sonuçlar her gruba ait tablolarda gösterilmiģtir. AMPHĠBĠA (ĠKĠYAġAMLILAR) Proje alanında varolan ĠkiyaĢamlı türlerini belirlemek amacıyla 2012 yılı içerisinde gözlem ve araģtırmalar gerçekleģtirilmiģtir. Açık alan gözlemlerine ek olarak civarda yaģayan yöre sakinleri ile birebir görüģmeler ve anket çalıģmaları yapılmıģ, ayrıca literatür kontrolleri de tamamlanmıģtır. Tüm bu çalıģmaların sonucunda proje alanında saptanan ĠkiyaĢamlı türleri; bu türlerin bölgedeki bolluk dereceleri ile ulusal ve uluslararası tehlike/korunma durumlarını gösteren bir envanter tablosu oluģturulmuģtur. Alanda kaydedilen ĠkiyaĢamlı türlerinin karģı karģıya bulundukları tehdit dereceleri incelenerek, IUCN (Uluslararası Doğayı Koruma Birliği) tarafından hazırlanmıģ olan European Red List e göre değerlendirilmiģ; bu listelerdeki simgeler aracılığı ile aynı tabloda gösterilmiģtir. Ayrıca gözlem yapılan alanlarda saptanan ikiyaģamlı türleri Bern SözleĢmesi nin fauna için hazırlanmıģ olan ek listelerine (Ek-II ve Ek- III) göre de değerlendirilmiģtir. Bu gözlemler, anket çalıģmaları ve literatür kontrolleri sonrasında proje alanında ve yakın çevresinde 3 ĠkiyaĢamlı (Amfibi) türünün varolduğu saptanmıģtır. Bunlardan 2 tanesi Bern Listesi Ek-II de, diğer 1 amfibi türü ise Bern Listesi Ek- III de yer almaktadır. Buna rağmen Demirsoy a göre Türkiye de tehdit altında değillerdir

80 Tablo 24 : Proje Alanında Saptanan ĠkiyaĢamlı/Amfibi Türleri Latince Adı, Sınıf, Takım, Familya, Tür Türkçe Adı Habitat Durumu BERN Ekleri ERL (IUCN) Kaynak AMPHIBIA Kurbağalar, Semenderler ANURA Kuyruksuz kurbağalar PELOBATIDAE Pelobates syriacus Toprak kurbağası Açık araziler nt Ek-II - L Bufo viridis ssp.viridis Gece kurbağası L Bahçe ve açık nt Ek-II - araziler RANIDAE Rana ridibunda Ova kurbağası Bol bitkili havuz, göl ve ağır akan sularda nt Ek-III - L Tabloda kullanılan kısaltmalar ve açıklamalar: Türlerin ülkemizdeki durumu ile ilgili veriler ve Türkçe adlandırmalar Genel ve Türkiye Zoocoğrafyası - Prof. Dr. Ali DEMĠRSOY, 1996 ve Türkiye Herpetofaunası - Prof. Dr. Ġbrahim BARAN, 1998 e göre yapılmıģtır. Buna göre; nt ERL MAK BERN EK II BERN Ek III Kaynak : Yaygın, bol ve tehlikede değil : European Red List (Avrupa Kırmızı Listesi) : Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı : Sıkı Korunan Fauna Türleri : Korunan Fauna Türleri ; L : Literatür, H : Habitat, G : Gözlem, A : Anket (Yöre halkının söylemleri). REPTĠLĠA (SÜRÜNGENLER) Proje alanında varolan Sürüngen türlerini belirlemek amacıyla 2012 yılı içerisinde gözlem ve araģtırmalar gerçekleģtirilmiģtir. Açık alan gözlemlerine ek olarak civarda yaģayan yöre sakinleri ile birebir görüģmeler ve anket çalıģmaları yapılmıģ, ayrıca literatür kontrolleri de tamamlanmıģtır. Tüm bu çalıģmaların sonucunda proje alanında saptanan sürüngen türleri; bu türlerin bölgedeki bolluk dereceleri ile ulusal ve uluslararası tehlike/korunma durumlarını gösteren bir envanter tablosu oluģturulmuģtur. Alanda kaydedilen sürüngen türlerinin karģı karģıya bulundukları tehdit dereceleri incelenerek, IUCN (Uluslararası Doğayı Koruma Birliği) tarafından hazırlanmıģ olan European Red List e göre değerlendirilmiģ; bu listelerdeki simgeler aracılığı ile aynı tabloda gösterilmiģtir. Ayrıca gözlem yapılan alanlarda saptanan sürüngen türleri Bern SözleĢmesi nin fauna için hazırlanmıģ olan ek listelerine (Ek-II ve Ek-III) göre de değerlendirilmiģtir. Proje alanı ve yakın çevresinde varolduğu belirlenen 6 sürüngen türünden 4 tanesi Bern Listesi Ek II de; kalan 2 sürüngen türü ise Ek III de mevcut olan türlerdir. Merkez Av Komisyonu nun (AVL) yılı listelerine göre yapılan değerlendirme sonucu, türlerin hepsi Ek-Liste-I de (Orman Ve Su ĠĢleri Bakanlığınca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları) yer almaktadır

81 Tablo 25 : Proje Alanında Saptanan Sürüngen/Reptilia Türleri Latince Adı, Sınıf, Takım, Familya, Tür REPTILIA TESTUDINIDAE Testudo graeca GEKKONIDAE Hemidactylus turcicus LACERTIDAE Ophisops elegans Türkçe Adı Habitat Durumu MAK Sürüngenler Kaplumbağalar Tosbağa Ev kelerleri GeniĢ parmaklı keler Kertenkeleler Tarla kertenkelesi Kumlu,kuru,taĢlı araziler, bağ,bahçe araları Az bitkili açık alanlarda Az bitkili açık alanlarda BERN Ekleri ERL (IUCN) Kaynak nt Ek-Liste-I Ek-II Vu G nt Ek-Liste-I Ek-III - G nt Ek-Liste-I Ek-II nt L, H ANGUIDAE Yılanımsı kertenkeleler - Ophisaurus apodus Oluklu kertenkele Maki altı nt Ek-Liste-I Ek-II - L COLUBRIDAE Elaphe situla Ev yılanı Bahçe ve tarlalar nt Ek-Liste-I Ek-II - L,A Malpolon monspessulans insignita ÇukurbaĢlı yılan Tabloda kullanılan kısaltmalar ve açıklamalar: TaĢlık kuru, seyrek bitkili alanlar nt Ek-Liste-I Ek-III - L Türlerin ülkemizdeki durumu ile ilgili veriler ve Türkçe adlandırmalar Genel ve Türkiye Zoocoğrafyası - Prof. Dr. Ali DEMĠRSOY, 1996 ve Türkiye Herpetofaunası - Prof. Dr. Ġbrahim BARAN, 1998 a göre yapılmıģtır. Buna göre; R : Nadir (rare) Vu : Zarar görebilir (vulnerable) nt : Yaygın, bol ve tehlikede değil ERL : European Red List (Avrupa Kırmızı Listesi) MAK : Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı Ek-Liste I : Orman Ve Su ĠĢleri Bakanlığınca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları BERN EK II : Sıkı Korunan Fauna Türleri BERN Ek III : Korunan Fauna Türleri Kaynak ; L : Literatür, H : Habitat, G : Gözlem, A : Anket (Yöre halkının söylemleri). KUġLAR (AVES) Proje alanında varolan KuĢ türlerini belirlemek amacıyla 2012 yılı içerisinde gözlem ve araģtırmalar gerçekleģtirilmiģtir. Açık alan gözlemlerine ek olarak civarda yaģayan yöre sakinleri ile birebir görüģmeler ve anket çalıģmaları yapılmıģ, ayrıca literatür kontrolleri de tamamlanmıģtır. Tüm bu çalıģmaların sonucunda proje alanında saptanan kuģ türleri; bu türlerin bölgedeki bolluk dereceleri ile ulusal ve uluslararası tehlike/korunma durumlarını gösteren bir envanter tablosu oluģturulmuģtur. Alanda kaydedilen kuģ türlerinin karģı karģıya bulundukları tehdit dereceleri incelenerek, IUCN (Uluslararası Doğayı Koruma Birliği) tarafından hazırlanmıģ olan European Red List e göre değerlendirilmiģ; bu listelerdeki simgeler aracılığı ile aynı tabloda gösterilmiģtir. Ayrıca gözlem yapılan alanlarda saptanan kuģ türleri Bern SözleĢmesi nin fauna için hazırlanmıģ olan ek listelerine (Ek-II ve Ek-III) göre de değerlendirilmiģtir. Proje alanı ve yakın çevresinde 46 kuģ türü kaydedilmiģtir. Bu türlerin tümü proje alanı sakini olmayıp bazıları yakın çevrede, bazıları da alan üzerinden geçerken kaydedilmiģ olan türlerdir. Proje alanı ve yakın çevresinde varolduğu belirlenen 46 kuģ türünden, 27 tanesi Bern Listesi Ek II de; 14 tanesi ise Ek III de mevcut olan türlerdir. 5 kuģ türü ise hiçbir listede bulunmamaktadır

82 Merkez Av Komisyonu nun (AVL) yılı listelerine göre yapılan değerlendirme sonucu, bu türlerin 27 tanesi Ek-Liste-I de (Orman Ve Su ĠĢleri Bakanlığınca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları), 10 tanesi Ek-Liste II de (Merkez Av Komisyonunca Koruma Altına Alınan Av Hayvanları), 9 tanesi de Ek-Liste-III de (Merkez Av Komisyonunca Avına Belli Edilen Sürelerde Ġzin Verilen Av Hayvanları) yer almaktadır. Tüm bunlara ek olarak, Kiziroğlu Türkiye KuĢları Kırmızı Listesi (Species List in Red Data Book) de tabloda baz alınmıģtır. Tablo, uluslar arası sistematik kurallara göre hazırlanmıģ olup, türlerin sistematikteki yeri, korunma durumları tabloda bazı semboller ile ifade edilmiģtir. Bu semboller ve karģılıkları tablonun altında verilmiģtir. Tablo 26 : Proje Alanında Saptanan KuĢ /Aves Türleri Latince adı BERN ERL Türkçe Adı Habitat RDL Statü MAK Familya, Tür Ekleri (IUCN) Kaynak CICONIDAE Ciconia ciconia Akleylek Sulak alan A3 Y,G,T Ek-Liste-I EK II - L Ciconia nigra Karaleylek Nemli çayırlar A2 G,T Ek-Liste-I EK II - L FALCONIDAE Çalı ve bahçelik, Falco columbarius Güvercin doğan dağlık kayalık, B2 KZ,T Ek-Liste-I EK II - L orman, step Falco eleonorae Karadoğan Sulak alan, dağlık kayalık, orman A1.2 G,T Ek-Liste-I EK II - L Falco naumanni Kızıl kerenez Çalı ve bahçelik, step A3 G Ek-Liste-I EK II - G Çalı ve bahçelik, Falco peregrinus Gezginci doğan dağlık kayalık, A2 Y,KZ Ek-Liste-I EK II - L orman, step Falco tinnunculus Kerkenez Çalı ve bahçelik, step A4 Y Ek-Liste-I EK II - G PHASINAIDAE Alectoris chukar Kınalı keklik Daglık kayalık, step, orman A2 Y Ek-Liste-III EK III - A Coturnix coturnix Bıldırcın Çalı ve bahçelik, A4 G,Y Ek-Liste-III EK III - A Perdix perdix Çil keklik step Daglık kayalık, step, çalı ve bahçelik A3 Y Ek-Liste-II EK III - A GRUIDAE Grus grus Turna A1.2 G,Y,T Ek-Liste-I EK II A,L CHARADRIIDAE Charadrius dubius FRINGILLIDAE Carduelis chloris Serinus serinus Fringilla coeleps Fringilla montifringilla COLUMBIDAE Columba livia Streptopelia decaocto S.turtur CUCULIDAE Cuculus canorus Kolyeli küçük yağmur kuģu Florya,yelve kuģu Kanarya Ġspinoz Dağ ispinozu Kaya güvercini Suya yakın açıklık A2 G Ek-Liste-I EK II - A, L Bahçeler, parklar, orman kenarları Orman, calı ve bahçelik Orman, calı ve bahçelik Orman, calı ve bahçelik Tarımsal yerleģim kayalıklar. alanlar, yerleri, A.4 Y Ek-Liste-I EK II - A, L - Y Ek-Liste-I EK II - G - Y Ek-Liste-II Ek ııı - G - KZ Ek-Liste-II EK III - L - Y Ek-Liste-III EK III - G Kumru Çalı ve bahçelik - Y Ek-Liste-II EK III - G Üveyik GugukkuĢu Step, çalı ve bahçelik Ormanlar, ağaç ve çitler bulunan açık Ek-Liste-III EK III - L, H - G Ek-Liste-I EK III - L

83 Latince adı Familya, Tür Türkçe Adı Habitat RDL Statü MAK arazi BERN Ekleri ERL (IUCN) Kaynak UPUPIDAE Upupa epops Ġbibik Step, çalı ve bahçeler A4 G Ek-Liste-I EK III - L PICIDAE Picus viridis YeĢil ağaçkakan Orman, çalılık A3 Y Ek-Liste-I EK II - L HIRUNDINIDAE Hirundo rupestris Kaya kırlangıcı Dağlık kayalık, step - G Ek-Liste-I EK II - G Hirundo rustica Ġs kırlangıcı Çalı ve bahçelik - G Ek-Liste-I EK II - L MOTACILLIDAE Anthus campestris Kır incirkuģu A3 G Ek-Liste-I Ek II - L Anthus trivialis Ağaç incirkuģu Step T,G Ek-Liste-I EK II - L Motacilla flava Sarı kuyruksallayan Step G Ek-Liste-I EK II G TURDIDAE Irania gutturalis Akgerdan Çalı ve bahçelik Y Ek-Liste-I EK II - L Oenanthe Step, Çalı ve Kuyrukkakan oenanthe bahçelik A3 G Ek-Liste-I EK II - G Saxicola torquata TaĢkuĢu Çalı ve bahçelik Y Ek-Liste-I EK II - G Saxicola rubetra Çayır taģkuģu Step Y Ek-Liste-I EK II - L Turdus merula Karatavuk Çalı ve bahçelik Y Ek-Liste-III EK II - G,A Turdus viscivorus Ökseotu ardıcı Çalı ve bahçelik Y Ek-Liste-II EK II - G PARIDAE Parus palustris Bataklık baģtankarası Y Ek-Liste-I EK II G CORVIDAE Corvus corax Karakarga Az çok açık arazi, dağlar - Y Ek-Liste-II - - G, L Corvus frugilegus Ekin kargası Küçük koruluklar,yol boyu ağaçlar - Y, KZ Ek-Liste-III - - G, L Corvus corone Tarım alanlarına LeĢ kargası cornix yakın açıklıklar Y Ek-Liste-III - - G Tek tük ağaç ve Pica pica Saksağan çalılar olan açık - Y Ek-Liste-III - - G arazi STURNIDAE Sturnus vulgaris Sığırcık Her türlü ağaçlıklar, parklar, bahçeler - Y Ek-Liste-II EK III - G PASSERIDAE Passer domesticus Ev seçesi Ġnsan yerleģimleri - Y Ek-Liste-III _- - G EMBERIZIDAE Emberiza bruniceps KahvebaĢlı kiraz kuģu Çalı ve bahçelik G Ek-Liste-II EKIII - L Emberiza Çalı ve bahçelik, TaĢ kiraz kuģu buchanani step G Ek-Liste-II EK III - L Emberiza calandra Tarla kiraz kuģu Çalı ve bahçelik, step Y Ek-Liste-II EK III - G Emberiza cia Kaya kirazkuģu Çalı ve bahçelik, dağlık kayalık Y,G Ek-Liste-I EK II - L Emberiza cirlus Çit kiraz kuģu Çalı ve bahçelik KZ,T Ek-Liste-I EK II - G Tabloda kullanılan kısaltmalar ve açıklamalar: Proje alanı ve yakın çevresi için değerlendirilen kuģ türlerinin Türkiye KuĢları Kırmızı Listesi Prof. Dr. Ġlhami KĠZĠROĞLU, 1993 e göre tehlike kategorileri verilmiģtir. Ayrıca BERN SözleĢmesi EK Listeleri ve MAK çerçevesinde ilgili ekler belirtilmiģtir. RDL ; Red Data List (Kırmızı Liste) A.2 : Birey sayıları çift arasında olan bazı bölgelerde oldukça azalmıģ türler A.3 : Birey sayıları 500 çifte ulaģan ancak bazı bölgelerde nadir görülen türler A.4 : Birey sayıları fazla olmakla birlikte bazı bölgelerde azalmıģ türler Vu : Zarar Görebilir ERL : European Red List (Avrupa Kırmızı Listesi) MAK : Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı

84 Ek-Liste I : Orman Ve Su ĠĢleri Bakanlığınca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları Ek-Liste II : Merkez Av Komisyonunca Koruma Altına Alınan Av Hayvanları Ek-Liste III : Merkez Av Komisyonunca Avına Belli Edilen Sürelerde Ġzin verilen Av Hayvanları BERN EK II : Sıkı Korunan Fauna Türleri BERN EK III : Korunan Fauna Türleri Kaynak ; L : Literatür, H : Habitat, G : Gözlem, A : Anket (Yöre halkının söylemleri) MAMMALĠA ( MEMELĠLER ) Proje alanında varolan memeli türlerini belirlemek amacıyla 2012 yılı içerisinde gözlem ve araģtırmalar gerçekleģtirilmiģtir. Açık alan gözlemlerine ek olarak civarda yaģayan yöre sakinleri ile birebir görüģmeler ve anket çalıģmaları yapılmıģ, ayrıca literatür kontrolleri de tamamlanmıģtır. Tüm bu çalıģmaların sonucunda proje alanında saptanan memeli türleri; bu türlerin bölgedeki bolluk dereceleri ile ulusal ve uluslararası tehlike/korunma durumlarını gösteren bir envanter tablosu oluģturulmuģtur. Alanda kaydedilen memeli türlerinin karģı karģıya bulundukları tehdit dereceleri incelenerek, IUCN (Uluslararası Doğayı Koruma Birliği) tarafından hazırlanmıģ olan European Red List e göre değerlendirilmiģ; bu listelerdeki simgeler aracılığı ile aynı tabloda gösterilmiģtir. Ayrıca gözlem yapılan alanlarda saptanan memeli türleri Bern SözleĢmesi nin fauna için hazırlanmıģ olan ek listelerine (Ek-II ve Ek-III) göre de değerlendirilmiģtir. Proje alanı ve yakın çevresinde varolduğu belirlenen 9 memeli türünden 2 tanesi Bern Listesi Ek II de; 2 memeli türü ise Ek III de mevcut olan türlerdir. Merkez Av Komisyonu nun (AVL) yılı listelerine göre yapılan değerlendirme sonucu, türlerin 4 tanesi Ek-Liste-I de (Orman Ve Su ĠĢleri Bakanlığınca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları), 1 tanesi Ek-Liste-III de (Merkez Av Komisyonunca Avına Belli Edilen Sürelerde Ġzin verilen Av Hayvanları) yer almaktadır. 4 memeli türü ise hiçbir listede yer almamaktadır. Tablo 27 : Proje Alanında Saptanan Memeli/Mammalia Türleri LATĠNCE ADI TÜRKÇE ADI HABĠTAT BERN END KAYNAK MAMMALS / MEMELĠLER LEPORĠDAE TavĢanlar Lepus europaeus Yabani tavģan Her çeģit ortamda yaģarlar TEHLĠKE DERECESĠ MAK Ek-III --- G nt Ek-Liste-III ERINACEIDAE - Kirpigiller Erinaceus concolor Kirpi Fundalıklar, çalılıklar G nt Ek-Liste-I TALPIDAE Köstebekler Talpa levantiss Kör köstebek MICROCHIROPTERA Böcekçil yarasalar RHINOLOPHIDAE Rhinolophus Küçük nal hipposiderus burunlu yarasa VESPERTILIONIDAE Düz burun yarasalar Myotis blythii SPALACIDAE Splax leucodon anatolicus MURIDAE Rattus rattus CARNIVORA - Yırtıcılar Fare kulaklı küçük yarasa Kör fare Ev sıçanı Orman içi, çayırlar ve sulu tarım alanı G nt --- Orman, ağaçlık, çalılık Ek-II --- L V Ek-Liste-I Tüneller ve terk edilmiģ binalar Verimli alanlarda, bağ ve bahçelerde yaģarlar Kültür alanı ve dere kenarındaki çalılıklar Ek-III --- L V Ek-Liste-I L nt G nt

85 CANIDAE Canis lupus Vulpes vulpes Kurt Tilki Ormanlarda ve steplerde Ormanlarda, bitki örtüsü bol steplerde, çakıllı arazilerde Ek-II --- A,L nt Ek-Liste-I A,L nt Tabloda kullanılan kısaltmalar ve açıklamalar : Türlerin ülkemizdeki durumu ile ilgili veriler ve Türkçe adlandırmalar Genel ve Türkiye Zoocoğrafyası - Prof. Dr. Ali DEMĠRSOY, 1996 a göre yapılmıģtır. ERL : European Red List (Avrupa Kırmızı Listesi) Vu : Zarar Görebilir MAK : Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı Ek-Liste I : Orman Ve Su ĠĢleri Bakanlığınca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları Ek-Liste II : Merkez Av Komisyonunca Koruma Altına Alınan Av Hayvanları Ek-Liste III : Merkez Av Komisyonunca Avına Belli Edilen Sürelerde Ġzin verilen Av Hayvanları BERN EK II - Sıkı Korunan Fauna Türleri BERN EK III - Korunan Fauna Türleri Kaynak ; L : Literatür, H : Habitat, G : Gözlem, A : Anket (Yöre halkının söylemleri) IV Madenler ve Fosil Yakıt Kaynakları ( rezerv miktarları, mevcut ve planlanan iģletilme durumları, yıllık üretimleri ve bunun ülke veya yerel kullanımlar için önemi ve ekonomik değerleri) Denizli, maden kaynakları yönünden zengin bir ildir. BaĢta krom cevheri olmak üzere sodyum tuzu, maden kömürü, mermer, traverten, alçıtaģı, kireçtaģı ve süsleme taģları üretimi önemli yer tutmaktadır. Merkez ilçede; manyezit, mermer, traverten, alçıtaģı, maden kömürü, kuvarsit ve ilüminit (demir-titan), Acıpayam'da; krom, manganez, manyezit, maden kömürü, mermer, kuvarsit ve zımpara taģı, Çal'da; amyant, demir, çinko, kurģun, maden kömürü, talk, mangenez ve bakır, Çardak'da; sodyum sülfat, krom, manyezit, maden kömürü, oniks, alçıtaģı, ve kükürt, Çameli'de; krom, maden kömürü ve bitümlü maddeler, Kale'de; manyezit ve maden kömürü, Sarayköy'de; sodyum tuzu, kurģun, çinko, kükürt, alçıtaģı, diatomit, dolomit, kuvartz, titan ve oniks, Tavas'da; manganez, mermer, manyezit, bakır, krom ve maden kömürü bulunmaktadır. Proje sahası üzerinde bulunan ruhsatlı maden sahalarının tespiti için Maden ĠĢleri Genel Müdürlüğüne baģvuruda bulunarak MĠGEM Koordinatlı Serbest Alan Sorgulaması yaptırılmıģ ve alınan sonuçlar neticesinde hazırlanan kroki ġekil 38 de, sonuçlar ise Tablo 28 de verilmiģtir. Tablo 28 : Proje alanı ve çevresinde yer alan ruhsatlı maden sahalarına ait bilgiler Ruhsat Grubu EriĢim No Ruhsat sahibi Ruhsat safhası Ruhsat Durumu IV. Grup MTA Genel arama dönemi Terk edildi Jeotermal Kaynaklar ve Mineralli Sular Jeotermal Kaynaklar ve Mineralli Sular MTA Arama Normal yürüyor Ġhalelik saha EriĢim numaralı IV. Grup MTA Kömür sahası, sondaj çalıģmaları sırasında sıcak su kaynağına rastlanması nedeniyle, yürütülen çalıģmalar durdurularak terk edilmiģtir

86 ġekil 38 : Proje alanı ve çevresinde yer alan ruhsatlı maden sahalarını gösterir kroki

87 Ayrıca, AGE Denizli DGKÇS-II projesi kapsamında Maden ĠĢleri Genel Müdürlüğü (MĠGEM) nün tarih ve sayı ile görüģleri alınmıģtır (Bkz. Ek 11). Söz konusu görüģte, proje alanında yürütülen herhangi bir grup hakkının bulunmadığı, buluculuk sahasının MTA adına kayıtlı Jeotermal kaynaklar sahası olduğu ve konunun da 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu kapsamında ilgili Valilik tarafından değerlendirilmesi gerektiği bildirilmiģtir. AGE Denizli DGKÇS-II projesi kapsamında, eriģim numaralı jeotermal saha ile ilgili olarak, 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu kapsamında Denizli Valiliğinin görüģleri alınarak MĠGEM e iletilecektir. IV Hayvancılık (türleri, beslenme alanları, yıllık üretim miktarları, bu ürünlerin ülke ekonomisindeki yeri ve değeri) Ġlde geçmiģ yıllardan kalan büyük yatırımlar yoktur. Süt ve et sığırcılığı, koyunculuk ve tavukçuluk küçük aile iģletmeleri Ģeklindedir. Ancak hayvansal besin maddeleri ihtiyacının artmasıyla küçük aile iģletmelerinin yerine ya orta boy büyük iģletmeler ya da Ģirket Ģeklinde büyük iģletmeler oluģmaktadır. Yumurta tavukçuluğunda orta ve büyük kapasiteli iģletmeler buna örnektir. Hayvancılığın büyük çaplı olmamasının nedeni polikültür bitkisel üretiminin yaygın olmasındandır. Çiftçilerimiz çok çeģitli bitkisel üretimin yanında biraz da hayvancılık yapmaktadırlar. Bunlar, çoğunluğu teģkil eden küçük çiftçilerdir. Tablo 29 : Denizli Ġlinin BüyükbaĢ ve KüçükbaĢ Hayvan Varlığı ve Ürün ÇeĢidi BüyükbaĢ Hayvan Varlığı Adet Kültür Melezi Sığır Saf Kültür Yerli Manda 43 Toplam KüçükbaĢ Hayvan Varlığı Adet Koyun Kıl keçisi Toplam Kaynak: Denizli Ġli Ġl Çevre Durum Raporu 2011 IV Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak Bölgeler, kamu kurum ve kuruluģlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiģ alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile sınırlandırılmıģ alanlar vb.), Proje alanı AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. ye ait tapulu arazi olup orman alanı, mera alanı ve ağaçlandırılacak alanlardan değildir. Denizli Gıda, Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü tarafından yapılan arazi çalıģması neticesinde proje alanının yağıģa bağlı marjinal tarım arazisi niteliğinde olduğu tespit edilmiģtir. Proje alanı ve yakın çevresinde askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluģlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiģ alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile sınırlandırılmıģ alanlar bulunmamaktadır

88 IV Bölgenin (Hava, su, toprak ve gürültü açısından) Mevcut Kirlilik Yükünün Belirlenmesi, Hava kalitesi; AGE Denizli DGKÇS-II proje alanının 150 m güney-güneydoğusunda bir jeotermal enerji santrali (JES), 165 m kuzeyinde bir Tavuk Çiftliği ve proje alanının doğu parselinde Orman ĠĢletme Deposu bulunmakta olup, proje alanına en yakın mesafesi ise 10 m dir. Proje alanının kuzeybatı sırında 109 ada, 1 nolu parsel üzerinde ise iģletmede olan AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. ye ait AGE Denizli DGKÇS-I tesisi yer almaktadır. Söz konusu faaliyet kapsamında mevcut durumun tespiti amacıyla NO 2, PM10 ve Çöken Toz ölçümleri raporları SELĠN Ölçüm Laboratuvarı A.ġ. tarafından yapılmıģ olup, sonuçlar rapor ekinde yer almaktadır (Bkz. Ek 19). Söz konusu proje için hazırlanan Hava kalitesi modelleme çalıģmaları, rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 20). Ölçüm değerlerinin sınır değerlerle karģılaģtırması Bölüm V.2.7 de ayrıntılı Ģekilde verilmiģtir. Yapılan emisyon hesapları sonucunda NOx emisyonları Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği nde verilen sınır değerlerinin altında kaldığı görülmektedir Su kalitesi; Proje alanının 1540 m güneybatısından Acıçay deresi, 460 m güneybatısından Acıçay deresinin kolu, 300 m kuzeydoğusundan su kanalı geçmektedir. Proje çalıģmaları kapsamında mevcut durum tespiti amacıyla, Acıçay deresinden tarihinde su numunesi alınmıģ ve Dokay Çevre Laboratuvarına, S.K.K.Y Tablo I parametrelerine (radyoaktivite hariç) göre analiz ettirilmiģtir. Analiz sonuçları rapor ekinde (Bkz. Ek 16) ve Tablo 30 da verilmiģtir. Tablo 30 : DKL-12/S3403 Nolu Numuneye Ait Parametrelerin Ölçüm ve Analiz Sonuçları ve S.K.K.Y ne göre değerlendirilmesi Parametre grubu Parametre Birim Sonuç A) Fiziksel ve inorganik- kimyasal parametreler B) Organik parametreler ph - 8,41 ÇözünmüĢ Oksijen (O 2 ) mg/l 9,4 Oksijen Doygunluğu (% O 2 ) % 103,0 Klorür (Cl - ) mg/l 21,0 Sülfat (SO 2-4 ) mg/l 187,4 Amonyum Azotu (NH 4 -N) mg/l 0,3 - Nitrat Azotu (NO 3 - N) mg/l 0,9 - Nitrit Azotu (NO 2 - N) mg/l 0,01 Toplam Fosfor (P) mg/l < 0,3 TDS (Toplam Çözünen Katı Madde) mg/l 548,0 Renk mg/l Pt/Co skalası 6,9 Sodyum (Na) mg/l 39,5 KOĠ mg/l <20,0 BOĠ mg/l < 4,0 TOC (Toplam Organik Karbon) mg/l 6,4 Kjeldahl Azotu (N org ), Toplam mg/l 1,5 Yağ ve Gres mg/l < 3,0 MBAS (Molekül ağırlığı 348,48 g/mol olan LAS olarak hesaplanıp, mg/l < 0,06 raporlanmıģtır.) Fenoller mg/l < 0,005 Mineral Yağ (C10-C40- Index) mg/l 0,

89 C) Ġnorganik kirlenme parametreleri D) Bakteriyolojik parametreler Pestisit (30 parametre) mg/l <0,001 Civa (Hg) mg/l < 0,0030 Kadmiyum (Cd) mg/l 0,0065 KurĢun (Pb) mg/l < 0,0100 Arsenik (As) mg/l < 0,0990 Bakır (Cu) mg/l 0,0749 Krom (Cr), Toplam mg/l < 0,0100 Krom 6+ (Cr 6+ ) mg/l 0,010 Kobalt (Co) mg/l 0,0142 Nikel (Ni) mg/l 0,0231 Çinko (Zn) mg/l 0,0284 Reaktif Siyanür (CN - ) mg/l < 0,008 Florür (F - ) mg/l 0,6 Serbest Klor (Cl 2 ) mg/l 0,1 Sülfür (S 2- ) mg/l < 1,0 Demir (Fe) mg/l 2,0190 Mangan (Mn) mg/l 0,2203 Bor (B) mg/l 0,6044 Selenyum (Se) mg/l < 0,0050 Baryum (Ba) mg/l 0,1153 Alüminyum (Al) mg/l 0,4354 Fekal Koliform EMS/100 ml > 1100 Toplam Koliform EMS/100 ml > 1100 Faaliyetin inģaat ve iģletme aģamasında akar veya kuru derelere zarar verilmeyecektir. ĠnĢaat ve iģletme aģamasında oluģacak evsel nitelikli atıksular, proje alanı içerisinde kurulacak fosseptikte toplanacak ve vidanjör ile çektirilerek Denizli Belediyesi Atıksu Arıtma Tesisine verilecektir. Tesis alanına yakın çevredeki su kaynaklarına herhangi bir olumsuz etki söz konusu olmayacaktır. Toprak kalitesi; AGE Denizli DGKÇS-II proje alanı çevresinde JES, Tavuk Çiftliği, DGKÇS gibi tesisler yer almakla birlikte proje alanı çevresi tarım bölgesidir. Proje alanına ait arazi kullanım durumu haritası rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 2). Proje alanına arazi kullanım durumu yönünden bakıldığında proje alanı III. sınıf (toprak iģlemeli tarıma elveriģli araziler) arazi kullanım kabiliyetine sahip mera olarak görülmektedir. Ancak söz konusu arazi kullanım haritaları eski haritalar olup mera adı geçen yerler tescilli hale getirildiğinde ancak mera vasfını almaktadır. Söz konusu proje alanı faaliyet sahibine ait tapulu arazi olup mera vasfında değildir. Denizli Gıda, Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü tarafından yapılan arazi çalıģması neticesinde proje alanının yağıģa bağlı marjinal tarım arazisi niteliğinde olduğu tespit edilmiģtir. Projenin, tarım ürünlerine ve toprak asitlenmesine olumsuz etkilerinin giderilmesi için santralin iģletilmesi sırasında oluģacak baca gazı emisyonlarının Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde belirtilen sınır değerlerin altında kalması sağlanacaktır. Proje kapsamında oluģacak katı atık ve sıvı atıklarda toprak kirliliğine sebebiyet verilmeyecek ve gerekli önlemler alınacak olup Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı KirlenmiĢ Sahalara Dair Yönetmelik hükümlerine uygun hareket edilecektir

90 Gürültü; AGE Denizli DGKÇS-II Projesi kapsamında mevcut durum tespiti için tarihinde arka plan parametreleri ölçülmüģ olup, Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ne göre hazırlanan Akustik Rapor rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 18). ĠnĢaat ve iģletme aģamasında oluģacak gürültü hesaplanırken proje alanı çevresinde bulunan alıcı noktalar baz alınarak hesaplamalar yapılmıģtır. Proje alanının 220 m kuzeydoğusunda Sarayköy Anadolu Lisesi yer almaktadır. Bu mesafedeki yapıya ulaģacak çevresel gürültü değeri 62,82 dba olup, bu değer Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nde Ek-VII Tablo-4 Endüstri tesisleri için çevresel gürültü sınır değerlerinin altında kalmaktadır. IV Yakıt Kaynakları (Gazın hangi hattan alınacağı, proje sahasının doğalgaz boru hattına olan uzaklığı,) Planlanan proje kapsamında kullanılacak doğalgazın öngörülen proje sahasının yaklaģık 95 m güneyinden geçmekte olan BOTAġ Konya-Ġzmir Doğalgaz Boru Hattı ndan temin edilmesi planlanmaktadır. IV Peyzaj Değeri Yüksek Yerler ve Rekreasyon Alanları, Proje alanı, AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. ye ait tapulu arazi olup, Denizli Gıda, Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü tarafından yapılan incelemeler neticesinde proje alanının yağıģa bağlı marjinal tarım arazisi niteliğinde olduğu tespit edilmiģtir. Proje alanı ve çevresinde genellikle tarım arazileri bulunmakta olup, rekreasyon alanı bulunmamaktadır. IV Diğer Özellikler Bu bölümde ayrıca anlatılacak bir husus bulunmamaktadır. IV.3. Sosyo - Ekonomik Çevrenin Özellikleri IV.3.1. Ekonomik Özellikler (yörenin ekonomik yapısını oluģturan baģlıca sektörler, yöre ve ülke ekonomisi içindeki yeri ve önemi, diğer bilgiler), Sosyo-ekonomik geliģmiģlik endeksi sıralamasında on ikinci sırada yer alan Denizli ekonomik bakımdan tarım, sanayi ve hizmet sektörlerinin her üçünün de dinamik bir görünüm sergilediği önemli merkezlerden biridir yılı itibariyle Ġl in GSYĠH sının sektörel dağılımı incelendiğinde % 60 lık pay ile birinci sıradaki hizmetler sektörünü sanayi (% 22) ve tarım (% 18) sektörlerinin izlediği görülmektedir. Bununla birlikte döneminde % 7,7 ile sanayi, Ġl in en hızlı büyüyen sektörü olmuģtur. Tekstil sanayi, yüksek istihdam hacmi ve zamanda yarattığı katma değer büyüklüğü bakımından Denizli'nin önde gelen sanayi sektörü durumundadır ve Tekstilin yanı sıra Denizli de ayrıca çırçır sanayi, iplik sanayi, dokuma sanayi, boya, apre, baskı ve tekstil terbiye sanayi, tuğla ve kiremit sanayi, deri sanayi, metal eģya ve teçhizat sanayi, kablo ve çivi sanayi, mermer sanayi, çimento, beton ve beton boru sanayi, yem sanayi, un sanayi, meyve suyu ve meģrubat, Ģarap sanayi, süt ve süt ürünleri sanayi, kuruyemiģ ve baharat sanayi, kimya, petrol, kauçuk ve plastik ürünleri sanayi, orman ürünleri ve mobilya sanayi ve kağıt ürünleri sanayinde de üretim yapılmaktadır. Bununla birlikte Tekstil ürünleri imalatı, gıda ürünleri ve içecek imalatı ile giyim eģyası imalatı; kürkün iģlenmesi ve boyanması sektörleri öne çıkmaktadır

91 Denizli de 7 adet Organize Sanayi Bölgesi,1 adet Serbest Bölge ve 1 adet Teknopark bulunmaktadır. Denizli de OSB lerin yanı sıra Ġl Merkezinde 3 adet, ilçelerde 17 adet olmak üzere toplam 20 adet küçük sanayi sitesi bulunmaktadır. Kültür ve turizm değerleri açısından birçok yere göre oldukça Ģanslı bir bölgede olan Denizli kaplıca ve ılıcalarıyla yılın her mevsiminde turizme hizmet verecek potansiyele sahiptir. Pamukkale Kaplıcası, Karahayıt Kaplıcaları, Gölemezli Çamur Kaplıcası, Çizmeli (Yenice) Kaplıcası, Babacık (Kabaağaç) Kaplıcası, Sarayköy - Tekke Köy Ilıcası, Kavak BaĢı Ilıcası, Kızıl Dere Ilıcası ve Ortakçı Ilıcası hem yerli hem de yabancı turistleri bölgeye çeken sağlık turizminin önde gelen yerleridir. IV.3.2. Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfus hareketleri; göçler, nüfus artıģ oranları, diğer bilgiler), ADNKS (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi) nden alınan Denizli ili nüfus verileri aģağıdaki tabloda sunulmuģtur. Tablo 31 : Denizli Ġli Nüfus Yapısı Nüfus Türkiye - Toplam Nüfus Denizli - Ġl Nüfusu Denizli - Ġl/Ġlçe Merkezleri Nüfusu Denizli - Belde ve Köyler Nüfusu Sarayköy Gerali Acısu Hasköy Kaynak: TÜĠK ADNKS Tablo 32 : Denizli Ġli Net Göç GeliĢimi Ġl Yıllar Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı Denizli , ,71 Kaynak: TÜĠK, Göç Ġstatistikleri Denizli özellikle 1980 den sonra baģlayan dönemde belirgin bir Ģekilde net göç alan ve net göç hızı en yüksek olan ilk 13 il arasındadır. Bununla birlikte, son dönemde yaģanan krizin ve ekonomideki belirsizliklerin de etkisiyle net göç veren bir il konumuna gelmiģtir. Ama bu durumun ekonomideki iyileģmenin etkisiyle izleyen dönemde tekrar eski eğilimine döneceği beklenmektedir. Denizli il merkezi nüfusunun yapısına bakıldığında nüfusun % 71 inin çalıģabilir yaģ olarak kabul edilen yaģ aralığında olduğu görülmektedir. Denizli nin bölgede bir sanayi ve ticaret merkezi niteliğinde olması almıģ olduğu net göç ile çalıģan nüfusun oranının Türkiye ortalamasının yaklaģık dört puan üzerinde olmasına yol açmıģtır. 5 yaģ ve altı nüfus toplam 50 bin civarında olup toplam nüfusu içindeki payı % 9-10 arasındadır. Yerel hizmet açısından önemli olan 65 yaģ ve üstünde Denizli de yaklaģık 30 bin kiģi yaģamakta olup bunların toplam nüfusa oranları % 5-6 lar arasındadır. (Kaynak: Denizli Belediyesi, )

92 IV.3.3. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, sağlık, bölgede mevcut endemik hastalıklar, kültür hizmetleri ve bu hizmetlerden yararlanılma durumu), Eğitim Denizli ili eğitim göstergeleri itibarıyla birçok alanda Türkiye ortalamasının üstünde iyi bir noktada çıkmaktadır. Gerek 6+ gerekse 15+ yaģ üstü okuma/yazma oranı Türkiye ortalamasının üzerindedir. Türkiye ortalamasının altında olmakla birlikte okuma yazma bilmeyenler arasında kadın nüfusu daha yüksek çıkmaktadır. Toplam nüfusun % 23,5 i okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim çağındadır. Bunun anlamı aktif nüfusun dörtte birine karģılık gelen nüfusun eğitim çağında olmasıdır. (Kaynak: Denizli Belediyesi Stratejik Planı, ) Tablo 33 : Denizli Ġli Okuma Yazma Durumu ve Cinsiyete Göre Nüfus (15 +YaĢ) Okuma yazma bilmeyen Okuma yazma bilen Toplam % Türkiye Ortalaması Erkek % Türkiye Ortalaması Kadın % Türkiye Ortalaması ,16 5, ,85 1, ,41 8, ,9 89, ,91 93, ,94 86,8 Bilinmeyen ,95 4, ,24 5, ,65 4,55 Toplam Kaynak: Denizli Belediyesi Stratejik Planı, IV.3.4. Proje Alanı ve Yakın Çevresindeki Kentsel ve Kırsal Arazi Kullanımları AGE Denizli DGKÇS-II proje alanı çevresinde JES, Tavuk Çiftliği, DGKÇS gibi tesisler yer almakla birlikte, proje alanı çevresi tarım bölgesidir. IV.3.5. Gelir ve ĠĢsizlik (Bölgede gelirin iģ kollarına dağılımı iģ kolları itibariyle kiģi baģına düģen maksimum, minimum ve ortalama gelir). Bölgedeki istihdamın yıllara göre sektörel dağılımı incelendiğinde, yılları arasında özellikle tarım sektöründeki düģüģ ve hizmetler sektöründeki artıģ dikkat çekmektedir yılında % 18'lik paya sahip olan ticaret sektörü istihdam oranı 2008'e kadar yükselme göstermiģ ancak 2009 yılında yaģanan ekonomik krizle birlikte % 3'lük bir azalma yaģayarak düģüģe geçmiģtir. Sanayi sektöründe ise yılları arasında çok belirgin değiģiklikler olmamakla birlikte 2009 yılında ekonomik krize rağmen istihdamdaki payını yükseltmeyi baģarmıģtır. Bölgenin 2009 yılı iģsizlik oranı % 14,2 ile Türkiye geneline yakın bir tablo sergilemektedir yılında Türkiye ortalamasına göre yüksek iģsizlik oranına sahip Aydın, 2009 yılına gelindiğinde, ekonomik krizle birlikte % 16,4'e yükselen iģsizlik oranıyla dikkat çekmektedir. Ancak genel olarak incelediğimizde de sanayi, tarım ve turizm açısından güçlü kaynaklar barındıran bölgede, 2009 yılı itibariyle iģsizlik oranının arttığı ve bölgenin Türkiye ortalamasından daha yüksek iģsizlik oranına sahip olduğu gözlenmektedir IV.3.6. Diğer Özellikler Bu bölümde ayrıca anlatılacak bir husus bulunmamaktadır

93 BÖLÜM V: PROJENĠN BÖLÜM IV'TETANIMLANAN ALAN ÜZERĠNDEKĠ ETKĠLERĠ VE ALINACAK ÖNLEMLER (Bu bölümde projenin fiziksel ve biyolojik çevre üzerine etkileri, bu etkileri önlemek, en aza indirmek ve iyileģtirmek için alınacak yasal, idari ve teknik önlemler V.1 ve V.2. baģlıkları için ayrı ayrı ve ayrıntılı Ģekilde açıklanır.) V.1. Arazinin Hazırlanması, ĠnĢaat ve Tesis AĢamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler V.1.1. Arazinin hazırlanması ve ünitelerin inģası için yapılacak iģler kapsamında (ulaģım altyapısı dahil) hafriyat miktarı, nerelerde ve ne kadar alanda hafriyat yapılacağı, hafriyat artığı toprak, taģ, kum vb maddelerin nereler, nasıl taģınacakları veya hangi amaçlar için kullanılacakları; kullanılacak malzemeler, araçlar ve makineler, kırma, öğütme, taģıma, depolama gibi toz yayıcı mekanik iģlemler, tozun yayılmasına karģı alınacak önlemler,(tesiste tesisin inģaat aģamasında oluģabilecek toz emisyonu miktarlarının emisyon faktörleri kullanılarak hesaplanması ve sonuçlarının, tozemisyonu için hesaplamalar sonucu elde edilen kütlesel debi değerleri SKHKKY Ek-2 'de belirtilen sınır değerleri aģmıģsa modelleme yapılması, Tesiste oluģabilecek emisyonlarla ilgili yapılacak hesaplamalarda kullanılacak olan emisyon faktörlerinin hangi kaynaktan alındığı) Hafriyat Miktarı Projenin inģaatı sırasında yapılacak olan kazı, dolgu, düzeltme, malzeme alımıboģaltımı gibi iģlemler nedeniyle mevcut arazinin topoğrafik yapısında değiģiklikler olabilecektir. Ġlk iģlem arazinin temizlenmesidir. Bu temizlik iģleminin ardından arazideki bitkisel toprak tabakası sıyrılacaktır. Bu tabaka daha sonraki peyzaj çalıģmalarında yüzey kaplaması amaçlı kullanılmak üzere proje alanı içerisinde uygun bir alanda depolanarak inģaat sona erdikten sonra alanın eski haline getirme çalıģmalarında tekrar kullanılacaktır. Daha sonra ise gerekli kazı ve dolgular yapılacaktır. Proje kapsamında yapılacak toplam kazı miktarı yaklaģık olarak m 3 olup, oluģacak kazı miktarının tamamı projenin inģaat çalıģmaları sırasında dolgu malzemesi olarak kullanılacaktır. Bu nedenle proje kapsamında oluģacak hafriyat artığı malzeme için bir depolama alanı belirlenmemiģtir. Ayrıca hafriyat artığı malzeme kesinlikle dere yataklarına bırakılmayacaktır. ĠnĢaat aģamasında kullanılacak hazır beton, piyasadan satın alınarak temin edilecektir. Projenin inģaat aģamasında herhangi bir patlatma iģlemi yapılmayacaktır. Tüm kazılar iģ makineleri ile gerçekleģtirilecektir. Hafriyat Miktarı : Hafriyat miktarı (toprak) : m 3 x 1,6 ton/m 3 = ton (Toprağın yoğunluğu 1,6 ton/m 3 alınmıģtır.) Proje kapsamında oluģacak hafriyat dere yataklarına ve yüzey sularına kesinlikle dökülmeyecektir. Dere yatağı içerisinden malzeme alınmayacaktır. Hafriyat toprağının akarak yüzey suyuna karıģmasını engellemek için gerekli drenajlar da yapılacaktır. Proje kapsamında Hafriyat Toprağı, ĠnĢaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde hareket edilecektir. Projenin inģaat aģamasında uygulanacak bitkisel toprak sıyırma ve kazı iģlemler aģağıdaki Ģekilde verilmiģtir

94 BĠTKĠSEL TOPRAĞIN SIYRILMASI BĠTKĠSEL TOPRAĞIN DEPOLANMASI ĠNġAATI BĠTEN ALANLARA TEKRAR SERĠLMESĠ KAZI YAPILMASI ÇIKAN KAZI MALZEMESĠNĠN ĠNġAATTA KULLANILMASI ġekil 39 : Bitkisel toprak sıyırma ve kazı iģlemleri sırasında uygulanacak yöntemi gösterir akıģ Ģeması ÇalıĢma sahasında arazi hazırlığı ve inģaat aģamasında ekskavatör, greyder, dozer, kamyon, silindir ve mobil vinç gibi çeģitli ağır iģ makineleri kullanılacaktır. Proje kapsamında beton iģleri için taģeron hizmeti alınacaktır. ĠnĢaat iģleri kapsamında sahada çalıģacak iģ makineleri ve adetleri aģağıdaki Tablo 34 de verilmiģtir. Tablo 34 : ĠnĢaat iģleri kapsamında kullanılacak makine ve ekipman Makine-ekipman Adedi Ekskavatör 1 Traktör Kepçe 1 Hafriyat Kamyonu 1 Mobil Vinç 1 Yükleyici 1 Greyder 1 Silindir 1 Dozer 1 Toz Emisyonu Projenin inģaat süresi 42 aydır. Projenin inģaatı aģamasında m 3 hafriyat meydana gelecektir. Çıkan hafriyatın tamamı inģaat iģlerinde dolgu malzemesi olarak kullanılacaktır. Planlanan proje inģaat aģamasından kaynaklanacak toz emisyonu miktarı, tüm kazı çalıģmalarının aynı anda (en kötü durum koģulları göz önüne alınarak) yapılacağı varsayılarak hesaplanmıģtır. Tüm kazı miktarı bitkisel toprağı da içermektedir. Bu verimli toprak daha sonra inģaat alanındaki peyzaj düzenlemelerinde kullanılacaktır. ĠnĢaat süresince m 3 malzemenin yükleme, boģaltma ve nakliyesi sırasında oluģacak toz emisyonu literatürden yararlanılarak yaklaģık olarak aģağıda hesaplanmıģtır

95 Tesis genelinden atmosfere yayılan emisyonların kütlesel debileriyle ilgili sınırlamalar Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Ek-2'de verilmiģtir. Ġlgili madde gereği mevcut tesislerin bacalarından veya baca dıģından atmosfere verilen emisyonların saatlik kütlesel debileri, mevcut tesisler için bacalarda ölçülerek, baca dıģından atmosfere verilen emisyonlar için emisyon faktörleri kullanılarak tespit edilir. Saatlik kütlesel debi (kg/saat) değerleri Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Tablo 2.1'de verilen değerleri aģması halinde, tesis etki alanında emisyonların Hava Kirlenmesi Katkı Değeri (HKKD) mümkünse saatlik, aksi takdirde, günlük, aylık ve yıllık olarak hesaplanır. Öngörülen proje kapsamında emisyonların Hava Kirlenmesi Katkı Değeri saatlik ve günlük olarak hesaplanmıģtır. Literatürden alınan Emisyon Faktörleri (SKHKKY, Ek 12, Tablo 12.6); Kaynaklar Emisyon Faktörleri Kontrolsüz Kontrollü Sökme 0,025 kg/ton 0,0125 kg/ton Yükleme 0,010 kg/ton 0,005 kg/ton Nakliye (gidiģ-dönüģ toplam mesafesi) 0,7 kg/km-araç 0,35 kg/km-araç BoĢaltma 0,010 kg/ton 0,005 kg/ton Depolama 5,8 kg toz/ha gün 2,9 kg toz/ha gün AGE DENĠZLĠ DGKÇS-II ĠNġAAT ALANI TOZ EMĠSYON MĠKTARI HESABI Planlanan proje kapsamında yapılacak tüm inģaat iģleri 42 ayda tamamlanacaktır. Hafriyat Miktarı : Hafriyat miktarı (Toprak) : m 3 x 1,6 ton/m 3 = ton (Toprağın yoğunluğu 1,6 ton/m 3 alınmıģtır.) Saatlik Kazı Miktarı = ton / 42 ay / 30 gün / 10 saat = 8,89 ton/saat Kontrollü Durum : Sökme + Yükleme-BoĢaltma Sırasında Çıkacak Toz Emisyonu; Söküm Emisyon Faktörü Saatte OluĢacak Toz Emisyonu : 0,0125 kg/ton : 0,0125 kg/ton x 8,89 ton toz/saat = 0,111 kg/saat Doldurma ve BoĢaltma Emisyon Faktörü Doldurma Sonucu OluĢacak Toplam Emisyon : 0,01 kg/ton : 0,01 kg/ton x 8,89 ton/saat = 0,089 kg/saat

96 Nakliye Sırasında Çıkacak Toz Emisyonu; Kamyon TaĢıma Kapasitesi Sefer Sayısı Sefer Uzunluğu Toplam alınacak Yol TaĢıma Emisyon Faktörü TaĢıma Sonucu OluĢacak Toplam Toz Emisyonu : 30 ton/sefer : 8,89 / 30 = 0,3 1 sefer/saat : 0,5 km/sefer (GidiĢ-dönüĢ) : 1 x 0,5 = 0,5 km/saat : 0,35 kg/km-araç : 0,5 x 0,35 = 0,175 kg/saat Projenin İnşasından kaynaklanacak toplam toz emisyonu (KONTROLLÜ) = 0,111 kg/saat + 0,089 kg/saat + 0,175 kg/saat = 0,375 kg/saat Yukarıda verilen kontrollü durum toplam toz emisyon değeri; Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde; toplam toz emisyonu yönetmelik Ek-2 de verilen 1 kg/saat sınır değerinin altında kaldığından dolayı inģaat aģaması için toz dağılım modellemesi yapılmamıģtır. ĠnĢaat sırasında yapılacak kazı, nakliye, doldurma-boģaltma iģlemleri sırasında oluģacak toz emisyonunu en aza indirgemek için Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde belirtilen önlemler alınacaktır. Buna göre; Savurma yapmadan yükleme-boģaltma yapılacak, ÇalıĢma alanı sıcak ve kuru havalarda arazöz ile sulanarak nemlendirilecek, Kamyonların üzeri inģaat alanı dıģındaki nakliye sırasında branda ile kapatılacak, Açıkta depolanan malzemenin tozumasını engellemek için gerekli önlemler alınacaktır (yığının üzerinin örtülmesi veya nemlendirilmesi vb.) V.1.2. Arazinin hazırlanması sırasında ve ayrıca ünitelerin inģasında kullanılacak maddelerden parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve toksik olanların taģınımları, depolanmaları, hangi iģlem için nasıl kullanılacakları, bu iģler için kullanılacak alet ve makineler, Arazinin hazırlanması sırasında ve ünitelerin inģasında parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve toksik madde kullanılmayacak, sadece iģ makineleri, kazma, kürek vb. aletlerle çalıģılacaktır. V.1.3. Zemin emniyetinin sağlanması için yapılacak iģlemler (deprem, heyelan, çığ, sel, kaya düģmesi benzersiz oluģumlar halinde tesisin taģıma gücü,. alınacak önlemleri, emniyet gerilmesi, oturma hesapları), Proje alanı ve çevresi tarihli 96/8109 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren ve yayınlanan Türkiye Deprem Bölgeleri haritasında 1. Derecede Deprem Bölgesi sınırları içinde kalmaktadır. Bu nedenle proje kapsamında tesis edilecek yapılar deprem yönetmeliğine uygun olarak inģa edilecektir. Denizli il merkezi ve çevresi sismik aktivitelerin en yaygın olduğu yerlerdir. Burada diri faylar ve olası diri faylar yer almaktadır. Tarihsel deprem verileri incelendiğinde, Denizli ve çevresinde meydana gelen depremlerin odak merkezleri Gediz ve Büyük Menderes

97 grabenlerinin doğu uçları ile Denizli havzası dolaylarında yoğunlaģtığı gözlenir. Bu grabenleri oluģturan kenar fayları Denizli havzasının batısında, Sarayköy ve Buldan dolaylarında kesiģirler. O nedenle bu bölge, depremsellik açısından oldukça önemlidir. Parsel içinde aktif fay, kırık ve çatlak, eski (fosil) kütle hareketleri (heyelan, krip vs) gözlenmemiģtir. Ġnceleme alanının yaklaģık 2 km güneyinden eğim atımlı normal fay segmenti geçmektedir. Fakat buna paralel daha yakında sintetik ve antitetik faylar bulanabilir. TaĢkın, kaya düģmesi, çığ tehlikesi yoktur. Ġnceleme alanı düz ve az eğimli (%0 10) bir arazi üzerinde yer almaktadır. Ġnceleme alanının zemini tutturulmamıģ çakıl ve siltli kumlardan oluģmaktadır. Daha derine doğru sıkı yapılı, kazımı güç çakıl ve kumdan oluģmaktadır. AĢağıdaki tabloda laboratuvar ve arazi verilerine dayanılarak zeminlerin ĢiĢme potansiyellerine ait bilgiler verilmiģtir. Yukarıdaki tabloya göre inceleme alanını oluģturan zeminin ĢiĢme derecesi düģük - orta olarak belirlenmiģtir. Ġnceleme alanının zemini tutturulmamıģ çakıl ve siltli kumlardan oluģmaktadır. Daha derine doğru sıkı yapılı, kazımı güç çakıl ve kumdan oluģmaktadır. Yapılacak olan yapılar için oturma beklenmemektedir. Gaz Türbini Gen Binası için zemin emniyet gerilmesi qe=3,85 kg/cm 2, ACC Binası için zemin emniyet gerilmesi qe=3,79 kg/cm 2, Buhar Türbini Binası için zemin emniyet gerilmesi qe=4,60 kg/cm 2 olarak hesaplanmıģtır. (Kaynak: Denizli Ġli, Sarayköy Ġlçesi, Gerali Köyü nde Yer Alan AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. ne Ait 1-2 Pafta, No lu Parsellerin Zemin Etüt Raporu (Temmuz-2011)) Denizli Ġli, Sarayköy Ġlçesi, Gerali Köyü nde Yer Alan AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. ne Ait 1-2 Pafta, No lu Parsellerin Zemin Etüt Raporu (Temmuz-2011) rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 21) V.1.4. TaĢkın önleme ve drenaj ile ilgili iģlemlerin nerelerde ve nasıl yapılacağı, Proje alanı içinden herhangi bir akar dere ve mevsimsel akıģlı dere geçmemektedir. Proje alanının 1540 m güneybatısından Acıçay deresi, 460 m güneybatısından Acıçay deresinin kolu, 300 m kuzeydoğusundan su kanalı geçmektedir. Proje kapsamında yapılacak kazı çalıģmaları sırasında olası su baskınları için gerekli önlemler alınacak, gerekli görülen yerlerde drenaj iģlemleri yapılacaktır. Proje kapsamında, tesis geneli için yağmur suyu hattı, evsel atıksu hattından ayrı olarak projelendirilecektir. Tesis konumuna ve eğime uygun olarak drenaj kanalları oluģturulacaktır. Drenajı yapılan yağmur suları Acıçay Deresine deģarj edilmek suretiyle tasfiye edilecektir. Yağmur sularının kanallarda düģük hızda akması sağlanacaktır. Drenaj sisteminin verimli ve düzgün çalıģması için sürekli izleme yapılacaktır

98 Denizli Meteoroloji Ġstasyonu Standart zamanlarda gözlenen en büyük yağıģ değerleri (mm) ve Denizli Meteoroloji Ġstasyonu YağıĢ ġiddet-süre-tekerrür Eğrileri rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 16). Proje kapsamında arazi hazırlığı, inģaat ve iģletme aģamasında Standart zamanlarda gözlenen en büyük yağıģ değerleri ve YağıĢ ġiddet-süre-tekerrür Eğrileri dikkate alınarak hareket edilecektir. Proje kapsamında yapılacak tüm çalıģmalarda Tarih ve Sayılı Dere Yatakları ve TaĢkınlar adı ile yayımlanan 2006/27 nolu BaĢbakanlık Genelgesi hükümlerine uyulacaktır. Proje alanı çevresindeki akarsulara ve mevsimsel akıģ gösteren kuru dere yataklarına faaliyet süresince zarar verilmeyecek olup gerekli olduğu takdirde her türlü önlemin alınması yatırımcı firma tarafından sağlanacaktır. Ayrıca dere yataklarına ve dere yataklarına ulaģması söz konusu olabilecek yerlere hafriyat malzemesi, katı atık ve sıvı atık atılmayacaktır. Projenin yapım aģamasında ve iģletme aģamasında Çevre Kanunu ve buna istinaden çıkarılan tüm Mer i Mevzuatlara uyulacak ve gerekli izinler bu kapsamda alınacaktır. V.1.5. Proje kapsamındaki su temini sistemi ve planı, kullanılacak su miktarı, özellikleri, nereden ve nasıl temin edileceği, ortaya çıkan atık suyun miktar ve özellikleri, nasıl arıtılacağı ve nereye deģarj edileceği, alınacak önlemler (inģaat ve iģletme aģaması için proses, içme ve kullanma suyu ile ilgili su yönetim planı hazırlanması, su temininin yetersizliği durumunda ne yapılacağına iliģkin açıklama) AGE Denizli DGKÇS-II projesi ile ilgili olarak inģaat aģamasında su kullanım yerleri, miktarları, nereden karģılanacağı, oluģacak atıksu miktarı ve deģarj yerine dair bilgiler Tablo 35 de verilmiģtir. ĠnĢaat aģamasında personelin içme ve kullanma suyu Sarayköy Belediyesinin içme suyu Ģebekesinden karģılanacaktır. Tablo 35 : Proje kapsamında kullanılacak suların miktarı, temin edileceği kaynaklar ile kullanım sonrası oluģacak atıksu miktarı ve deģarj edileceği alıcı ortamlar Kullanılacağı yer Ġçme ve kullanma suyu Miktarı 12 m 3 /gün Nereden karģılanacağı Sarayköy Belediyesinin içme suyu Ģebekesinden karģılanacaktır. OluĢacak atık su miktarı 12 m 3 /gün Atık suyun nereye deģarj edileceği Fosseptikte toplanacak atıksular belirli periyotlar ile vidanjör çektirilerek Denizli Belediyesi Atıksu Arıtma Tesisine verilecektir. ÇalıĢma alanında oluģan tozu engellemek için arazöz ile nemlendirme (Özellikle kuru, rüzgarlı ve sıcak havalarda) 3 m 3 /gün Sarayköy Belediyesinin içme suyu Ģebekesinden karģılanacaktır. BuharlaĢacaktır OluĢacak Atıksuların Cins ve Miktarları; ĠnĢaat aģamasında çalıģanlardan kaynaklanacak evsel nitelikli atıksular söz konusu olacaktır. Projenin inģaat aģamasında 80 kiģi çalıģacaktır. ÇalıĢanlardan kaynaklanacak atık sular literatürden yararlanılarak aģağıda hesaplanmıģtır

99 ÇalıĢacak kiģi sayısı KiĢi baģına düģen günlük kullanım Günlük Su Tüketimi OluĢacak Atıksu Miktarı : 80 kiģi : 150 lt kiģi/gün : 12 m 3 /gün : 12 m 3 /gün (Kaynak : Atıksuların UzaklaĢtırılması ĠTÜ, Prof. Dr. Veysel EROĞLU) (Tüketilen suyun tamamının atıksuya dönüģeceği varsayımı yapılmıģtır.) Projenin inģaat aģamasında, çalıģanların ihtiyaçlarını karģılamak üzere yerleģim planı üzerinde gösterilen alanda Ģantiye tesisleri kurulacaktır. Evsel nitelikli atıksular, Ģantiye alanına yapılacak sızdırmasız fosseptikte biriktirilecek ve vidanjör ile çektirilerek Denizli Belediyesi Atıksu Arıtma Tesisine verilecektir. Bu konuda Denizli Belediyesi ile protokol yapılacaktır. Ayrıca havanın sıcak, kuru ve rüzgarlı olduğu zamanlarda çalıģma alanlarının nemlendirilmesinde 3 m 3 /gün su kullanılması planlanmaktadır. ÇalıĢma alanlarının nemlendirilmesinde kullanılacak olan su ise buharlaģacağı için atıksu oluģmayacaktır. Projenin inģaat aģamasında Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ne ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanununa ve bu kanuna bağlı çıkartılan, Su Ürünleri Yönetmeliği nin ilgili hükümlerine uygun olarak hareket edilecektir. V.1.6. Proje kapsamındaki soğutma suyu alma ve deģarj yapılarında kullanılacak malzemeler, soğutma suyu istemi ile ilgili yapıların inģaatı sırasında alınacak önlemler, AGE Denizli DGKÇS-II Buhar türbininden çıkan kullanılmıģ buharın sıvılaģtırılması için soğutma sistemi devreye girecektir. Soğutma iģlemi su ile değil hava ile yapılacaktır. Bu nedenle önemli miktarda ham su ihtiyacı ve sıcak su deģarjı olmayacaktır. Hava soğutmalı kondenserde buharın yoğuģması, sıvı fazına (yani suya) dönüģmesi sağlanır. Kondenserde toplanan bu su, kızgın buhar üretilmesi için atık ısı kazanına tekrar pompalanır. Bu nedenle proje kapsamında soğutma suyu alma ve deģarj yapısı inģaatı söz konusu olmayacaktır. Proje kapsamında, tesiste atıksu olarak yalnızca kazan blöfü, türbin temizleme suları (sürekli değil), demineralizasyon sistemi iyon değiģtirici reçine rejenarasyonu deģarjları ve kimyasal alan drenajları, tesis ve ekipman drenajları (sürekli değil) oluģacaktır. Bu sular da proses içerisindeki nötralizasyon havuzunda ph ayarlaması yapıldıktan sonra alıcı ortama deģarj edilmesi planlanmaktadır. Santralın genel drenaj hattında toplanan ve çeģitli santral ünitelerinden kaynaklanan atık sular, santral genel drenaj sistemine verilecek ve Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 9.3 te verilen Genel Drenaj Sistemi DeĢarj Standartlarını sağladıktan sonra proje sahasının 1540 m güneybatısından geçen Acıçay a deģarj edilmesi planlanmaktadır. DeĢarjın sağlanabilmesi için 1540 m uzunlukta ve 1 metre derinlikte kazı yapılarak koruge boru döģenecektir. Bu iģlemler 1 adet ekskavatör ile gerçekleģtirilecektir. DeĢarj ile ilgili olarak proje onay dosyası hazırlanacak ve onay aģamasında Denizli Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü nün görüģleri doğrultusunda drenaj ve/veya bertaraf Ģekli belirlenecektir. V.1.7. Doğalgaz boru hattı yapılması için gerekli olan iģlemler Proje kapsamında kullanılacak doğalgazın, proje sahasının yaklaģık 95 m kuzeybatısından geçmekte olan BOTAġ Konya-Ġzmir Doğalgaz Boru Hattı ndan temin

100 edilmesi planlanmaktadır. Bu hususta projenin inģaat aģaması öncesinde BOTAġ ile mutabakata varılarak bir protokol yapılacaktır. Ayrıca doğalgaz bağlantı hattına iliģkin tüm yeraltı aktiviteleri BOTAġ ġartnamesine göre ve TS kurallarına uygun olarak katodik koruma ile emniyetlendirilecektir. Ayrıca BOTAġ ham petrol ve doğalgaz boru hattı tesislerinin yapımı ve iģletilmesine dair teknik emniyet ve çevre yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Bu kapsamda 1,8 metre geniģliğinde ve 1,8 metre derinliğinde kazı yapılarak yaklaģık 120 metre hat çekilecektir. Bu iģlemler 1 adet ekskavatör ile gerçekleģtirilecektir. YaklaĢık toplam kazı miktarı 400 m 3 olacaktır. Doğalgaz, tesise 15 cm lik karbon çelik boru ile ulaģtırılacaktır. Proje kapsamında BOTAġ doğalgaz boru hattı (DGBH) güzergahı üzerinde kazı çalıģması yapılmayacak, her türlü iģ makinesi ve araç geçiģi amaçlı yol olarak kullanılmayacaktır. Söz konusu çalıģmaların zorunlu olarak yapılması gereken durumlarda ve yapılacak AGE Denizli DGKÇS-II'ye ait Panel/ ġalt Sahası bağlantılı olarak çekilecek yeraltı ve yerüstü Enerji Nakil Hatlarının BOTAġ DGBH ile kesiģmesi ve/veya paralelliği durumlarında ise BOTAġ tan tekrar görüģ alınacaktır. V.1.8. Arazinin hazırlanmasından ünitelerin faaliyete açılmasına dek sürdürülecek iģler sonucu meydana gelecek katı atıkların cins ve miktarları, bu atıkların nerelere taģınacakları veya hangi amaçlar için kullanılacakları, atıkların geçici depolanacağı alanların vaziyet planında gösterilmesi ve geçici depolama alanlarının özelliklerinin verilmesi (atıkların niteliği, ömürleri konusunda detaylı bilgi verilmesi, ÇED Yönetmeliği kapsamında alınan izinlerin rapor ekinde yer alması) Proje kapsamında oluģacak katı atıklar inģaat aģamasında çalıģacak personelden kaynaklanacak evsel nitelikli katı atıklar ile inģaat kaynaklı atıklardan (kağıt, plastik, cam, metal vb.) oluģacaktır. Proje kapsamında oluģacak atıklara iliģkin bilgiler aģağıda verilmiģtir. Evsel nitelikli katı atıklar; Evsel nitelikli katı atıkların miktarı ile ilgili tahminler ve kabuller aģağıda verilmiģtir. ĠnĢaat AĢaması; ÇalıĢacak kiģi sayısı KiĢi baģına günlük oluģacak katı atık Günlük oluģacak toplam katı atık : 80 kiģi : 1,14 kg/gün* : 91,2 kg/gün * Kaynak: TÜĠK, 2010 OluĢacak katı atıklardan değerlendirilemeyenler, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne uygun olarak ağzı kapalı çöp kaplarında torbalar içerisinde biriktirilecek ve Sarayköy Belediye sine ait çöp döküm alanına ücreti mukabilinde boģaltılacaktır. Katı atıklar kesinlikle yol kenarı, dere kenarı vb. alanlara bırakılmayacaktır. Geri kazanımı mümkün olan kağıt, cam, plastik, metal vb. atıklar, evsel atıklardan ayrı olarak biriktirilip, bu atıkları alan lisanslı kuruluģlara teslim edilerek yeniden değerlendirilmesi sağlanacaktır. Projenin tüm aģamalarında Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ile Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği nin ilgili hükümlerine uyulacaktır

101 Ambalaj Atıkları; Projenin inģaat aģamasında, çalıģmalar sırasında plastik, cam, kağıt ve hurda demir atığı vb. gibi geri kazanımı mümkün atıklar çıkacaktır. Bu atıklar ayrı ayrı biriktirilerek bu tür atıkları, Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ne uygun olarak değerlendirmek için toplayan Lisanslı firmalara verilecektir. Bu atıkların yağ, boya, vb. inģaat malzemesi ile kontamine olması durumunda Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne göre bertarafı sağlanacaktır. Atık Madeni yağlar; Projenin inģaat aģamasında çalıģacak iģ makinelerinin bakımları sırasında atık madeni yağlar oluģacaktır. Proje kapsamında çalıģacak araçların bakımları Ģantiyelerde bakımonarım atölyelerinde yapılacaktır. Araçların bakımları sırasında çıkan atık madeni yağlar Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği nde belirtildiği Ģekilde, atık depo alanında, sızdırmasız üstü kapalı varillerde geçici olarak depolanacak ve lisanslı taģıyıcı kuruluģlar vasıtası ile lisanslı geri kazanım/bertaraf tesislerine gönderilecektir. TaĢıma sırasında Ulusal Atık TaĢıma Formu Doldurulacak ve her taģıma sonrası Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü ne verilecektir. Yağ değiģimleri sırasında sızdırma tavaları kullanılacak, yağ sızıntısı olan zeminde yağlar talaģ ile emdirilip, kirli talaģ tehlikeli atıkların biriktirildiği kaplara boģaltılacaktır. Her yıl bir önceki yıla ait Atık Yağ Beyan Formları doldurulup, Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü ne sunulacaktır. Kullanılacak madeni yağların Türkçe Malzeme Güvenlik Bilgi Formları temin edilecek ve bu formlardaki bilgiler, ilgili personele anlatılacaktır. Bitkisel Atık Yağlar; Projenin inģaat aģamasında çalıģtırılması planlanan personelin yemek ihtiyacı hazır yemek olarak temin edilecek olup, bitkisel atık yağ oluģumu söz konusu olmayacaktır. Tehlikeli Atıklar; Yağ, yakıt, boya vb. kimyasallar ile bulaģan üstüpü, eldiven, bez vb. her türlü malzeme, yağ-yakıt filtreleri, yağ-yakıt ve boya kapları, floresan lambalar, ve yağ-yakıt dökülerek kirlenmiģ toprak tehlikeli atıktır. Proje kapsamında oluģacak bu tür atıklar Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği gereğince geçici atık depo alanında, diğer atıklardan ayrı olarak sızdırmasız, üzerlerinde Tehlikeli Atık ibaresi yazılı olan kaplarda biriktirilerek lisanslı taģıyıcı firmalar vasıtası ile lisanslı geri kazanım/bertaraf tesislerine gönderilecektir. Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü ne 3 yıllık Tehlikeli Atık Yönetim Planı verilecek, tehlikeli atıklardan sorumlu kiģi bildirimi yapılacak, koçan halinde Ulusal Atık TaĢıma Formları satın alınacak ve kullanılacaktır. Ayrıca Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü nden Tehlikeli Atık Beyan Sistemi kullanıcı adı ve Ģifresi alınacak, her yıl sisteme girilerek atık beyanı yapılacaktır. Tehlikeli atıklar ulusal atık taģıma formu kullanılarak yetkili taģıyıcı firmalar aracılığı ile bertaraf/geri kazanım tesislerine gönderilecektir. Doldurulan her formun ilgili nüshası Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüklerine sunulacaktır. Atık Piller ve Aküler; Proje kapsamında oluģacak atık aküler, Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği gereğince sızdırmaz tavalar içerisinde yağmura korunaklı olarak merkezi atık depoları içerisinde biriktirilecek, yeni akü alınırken yetkili bayiine teslim edilecektir. Teslimler sırasında tutanak düzenlenecek ve tutanaklar kayıt olarak saklanacaktır

102 Piller ise atık pil kutularında biriktirilecek ve TaĢınabilir Pil Üreticileri ve Ġth. Derneği Ġkt. ĠĢl.(TAP) ne gönderilecektir. Ömrünü TamamlamıĢ Lastikler; Proje kapsamında araçların bakımları sırasında oluģacak atık lastikler Ömrünü TamamlamıĢ Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine göre lisanslı geri kazanım tesislerine verilerek bertarafı sağlanacaktır. Tıbbi Atıklar; ĠnĢaat aģamasında proje alanında 1 adet revir, iģ yeri hekimi ve uzman bulunacaktır. Revirde personelin periyodik sağlık kontrolleri ile pansuman vb. tıbbi müdahaleler yapılacaktır. Bu iģlemler sırasında çıkacak tıbbi atıklar kırmızı renkli, özel tıbbi atık torbalarında, ayrı bir kapta biriktirilecektir. Kesici ve delici tıbbi atıklar ise diğer tıbbi atıklardan ayrı olarak delinmeye, yırtılmaya, kırılmaya ve patlamaya dayanıklı, su geçirmez ve sızdırmaz, açılması ve karıģtırılması mümkün olmayan, üzerinde Uluslararası Biyotehlike amblemi ile DĠKKAT! KESĠCĠ ve DELĠCĠ TIBBĠ ATIK ibaresi taģıyan plastik veya aynı özelliklere sahip lamine kartondan yapılmıģ kutu veya konyetnerler içinde toplanacaktır. Tıbbi atıklar, yapılacak bir protokol çerçevesinde bir sağlık kuruluģuna veya Sarayköy Belediyesine, yetkili taģıyıcı firmalar aracılığı ile teslim edilecektir. Proje kapsamında Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne uygun hareket edilecektir. Bitkisel toprak; ĠnĢaat iģleri öncesinde bitkisel toprak sıyrılarak uzaklaģtırılacaktır. Sıyrılan bu bitkisel toprak daha sonra alanın peyzaj onarımı çalıģmalarında değerlendirilmek üzere, tekniğine uygun olarak proje sahası içerinde uygun bir yerde hafriyat malzemesinden ayrı olarak depolanacaktır. Depolanan toprağın hemen kullanılmayıp uzun süre saklanmasının gerektiği durumlarda, bitkisel toprak yığının üzeri erozyona, kurumaya ve yabani ot sarmasına karģı korunacak ve toprağın canlılığını sürdürmesi amacıyla çim, çayır-mera bitkisi vb. bitki örtüsü ile kaplanacaktır. Hafriyat Malzemesi; ĠnĢaat aģamasında çalıģma alanlarından kaynaklanacak hafriyat artıkları söz konusudur. Proje kapsamında çıkacak hafriyat malzemesinin tamamı projenin inģaat çalıģmaları sırasında dolgu malzemesi olarak kullanılacaktır. Hafriyat artığı malzeme kesinlikle dere yataklarına bırakılmayacaktır. Proje kapsamında Hafriyat Toprağı, ĠnĢaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak hareket edilecektir. V.1.9. Karasal flora/fauna üzerine olası etkiler ve alınacak tedbirler ve alınacak önlemler, Projenin inģaatı sırasında yapılacak olan kazı, dolgu, düzeltme, malzeme alımıboģaltımı gibi iģlemler nedeniyle mevcut arazinin topoğrafik yapısında değiģiklikler olabilecektir. Öngörülen proje sahasında herhangi bir ağaçlık olan olmadığı için bir ağaç kesimi söz konusu olmayacaktır. Ġlk iģlem arazinin temizlenmesidir. Bu temizlik iģleminin ardından arazideki bitkisel toprak tabakası sıyrılacaktır. Bu tabaka daha sonraki peyzaj çalıģmalarında yüzey kaplaması amaçlı kullanılmak üzere proje alanı içerisinde uygun bir alanda depolanarak inģaat sona erdikten sonra alanın eski haline getirme çalıģmalarında tekrar kullanılacaktır

103 Proje sahasında tespit edilen bitki türleri Bölüm IV.2.12 de verilmiģtir. Buna göre arazi çalıģmaları ve literatür çalıģmaları sonrası oluģturulan floristik listede belirtilen bitki türleri oldukça geniģ yayılımlı olup proje sahası dıģındaki benzer habitatlarda kolaylıkla rastlanabilmektedir. Projenin inģaat aģaması sırasında oluģacak toz nedeniyle vejetasyon yapısında bozulmalar meydana gelebilecektir. Bunu önlemek için çalıģma süresinde çalıģma yapılan alanlarda, kamyonların hareket alanlarında ve iģ makinelerinin çalıģma alanlarında arazöz ile spreyleme sulama yapılarak alanlar nemlendirilecektir. Ayrıca; proje kapsamında oluģacak toz emisyonları ile ilgili olarak, yürürlükteki Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ve Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. ÇalıĢma süresinde çalıģma yapılan alanlarda ve iģ makinelerinin çalıģma alanlarında arazöz ile spreyleme sulama yapılarak alanlar nemlendirilecektir. Yükleme-boĢaltma iģlemlerinde savurma yapılmadan dikkatli bir Ģekilde çalıģma yapılacaktır. Arazinin hazırlanması sırasında çıkacak bitkisel toprak ve hafriyat malzemesi; arazi düzenleme çalıģmaları sırasında kullanılacağı için hafriyat artığı malzeme oluģmayacaktır. Hafriyat atıkları oluģması durumunda, yürürlükteki Hafriyat Toprağı ile ĠnĢaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ve Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı KirlenmiĢ Sahalara Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Faaliyetin inģaat aģamasında oluģacak gürültü nedeniyle karasal fauna elemanları alandan geçici olarak uzaklaģacaklardır. Faaliyetin etki alanı ve etki alanı dıģındaki alanlar incelendiğinde gürültü seviyelerinden etkilenmesi beklenen memeli ve kuģ türleri için alternatif habitatların bulunduğu anlaģılmıģtır. Faaliyet kapsamında BERN SözleĢmesi, CĠTES SözleĢmesi hükümlerine ve Merkez Av Komisyonu Kararları na riayet edilecektir. Bunların yanı sıra; Faaliyet sahasında iģ makinelerinin çalıģması sonucu kullanacakları yakıta bağlı emisyon oluģumu söz konusu olacaktır. ĠĢ makineleri için hesaplanan kütlesel debi değerleri çok küçük olduğundan mevcut hava kalitesine olumsuz bir etkisi olmayacaktır. Proje sahasında çalıģacak araçların yakıt sistemleri sürekli kontrol edilecek ve Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Proje kapsamında santralin tesisi için yapılacak arazi hazırlık ve kazı çalıģmalarında parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve toksik madde kullanılmayıp, sadece iģ makineleri, kazma, kürek vb. aletlerle çalıģılacaktır. Planlanan projenin inceleme alanında habitat bölünmesi, ekosistem çeģitlilik ve yapısının bozulması gibi biota üzerinde olumsuz etkisinin olması beklenmemektedir. Proje sahasında endemik bitki türü bulunmadığından inģaat aģamasından önce ya da sonra herhangi bir koruma önlemi alınmasına gerek yoktur. Alanda faunistik açıdan endemik veya çok dar yayılıģa sahip türlere rastlanmamaktadır. Testudo graeca (tosbağa) IUCN (Uluslararası Doğayı Koruma Birliği) tarafından hazırlanmıģ olan European Red List e göre VU (zarar görebilir) kategorisinde bulunmasına rağmen, türün alanda bol miktarda bulunması sebebiyle herhangi bir tehlike altında değildir. Bu nedenle alanda yapılacak faaliyet sonucu meydana gelebilecek tahribat, yayılıģ bakımından kozmopolit olan türlerin varlığını tehdit edecek nitelikte değildir. Alanda Bern sözleģmesi kapsamında korunan türler özellikle insan aktivitelerinin az bulunduğu bölgelerde yayılım göstermektedir

104 Proje alanına ait Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı nın resmi web sitesindeki Coğrafi Bilgi Sistemi nden alınan korunan alanlara ait haritaya göre, çevre düzeni planına göre (Bkz. Ek 3), arazi gözlemlerimiz ve literatür çalıģmalarımıza göre proje alanında; Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Tabiat Varlıkları, Boğaziçi Kanununa Göre Koruma Altına Alınan Alanlar, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları yer almamaktadır. Proje alanı herhangi bir ava yasak alan içerisinde kalmamaktadır. V Arazinin hazırlanmasından baģlayarak ünitelerin faaliyete açılmasına dek yapılacak iģler nedeni ile meydana gelecek vibrasyon, gürültünün kaynakları ve seviyesi, kümülatif değerler, Çevresel Gürültü nün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ne göre akustik raporun hazırlanması, ( adresinde bulunan Akustik Formatının esas alınması) Projeden kaynaklanacak gürültü inģaat aģamasında çalıģacak iģ makinelerinden ve iģletme aģamasında üretim faaliyetinden kaynaklanacaktır. AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali-II projesi için hazırlanan Akustik Rapor, rapor ekinde verilmiģtir (Bkz Ek 18). Proje kapsamında Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nde verilen sınır değerlere uyulacaktır. V Arazinin hazırlanması ve inģaat alanı için gerekli arazinin temini amacıyla elden çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, bunların arazi kullanım kabiliyeti ve tarım ürünleri, AGE Denizli DGKÇS-II tesis alanı, m 2 lik alana sahip olup, mülkiyeti AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. ye aittir (Bkz. Ek 10). Proje alanının tapu vasfı arazi niteliği taģımaktadır. Proje alanı, orman alanı, mera alanı ve ağaçlandırılacak alanlardan değildir. Denizli Gıda, Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü tarafından yapılan arazi çalıģması neticesinde proje alanının yağıģa bağlı marjinal tarım arazisi niteliğinde olduğu tespit edilmiģtir. Proje alanının arazi kullanım haritası rapor ekinde (Bkz. Ek 2), arazi kullanım kabiliyeti ve toprak özellikleri ise Bölüm IV.2.9 da verilmiģtir. AGE Denizli DGKÇS-II projesi kapsamında Denizli Gıda, Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü ne, tarım dıģı amaçla kullanım izni talebinde bulunulmuģtur. Konu, tarihinde toplanan Ġl Toprak Koruma Kurulunca gündeme alınmıģ ve Kurulun tarih ve 39/4 sayılı kararıyla, tarım dıģı kullanım izini verilmiģtir (Bkz. Ek 11). V Arazinin hazırlanması ve inģaat alanı için gerekli arazinin temini amacıyla kesilecek ağaçların tür ve sayıları, ortadan kaldıracak tabii bitki türleri ve ne kadar alanda bu iģlerin yapılacağı, Halihazırda proje alanı AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. ye ait tapulu arazi olup orman alanı, mera alanı ve ağaçlandırılacak alanlardan değildir. Denizli Gıda, Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü tarafından yapılan arazi çalıģması neticesinde proje alanının yağıģa bağlı marjinal tarım arazisi niteliğinde olduğu tespit edilmiģtir. Proje alanı üzerinde dikili bir ağaç bulunmamakla birlikte tarımsal ekim de yapılmamaktadır. Proje kapsamında ortadan kaldıracak tabii bitki türleri de bulunmamaktadır. Ayrıca gerçekleģtirilen flora-fauna çalıģmaları sırasında proje alanı çevresinde 24 familyaya ait 59 cins, 61 tür, 3 alttür ve 1 varyete tespit edilmiģtir. Proje alanı ve çevresinde tespit edilen bitki türlerinin tamamı LC (Az tehdit altında) kategorisindedir. Proje alanı ve çevresinde endemik bitki türü bulunmamaktadır. Proje alanı ve çevresinde endemik bitki türü bulunmadığından, inģaat aģamasından önce ya da sonra herhangi bir koruma önlemi alınmasına gerek yoktur

105 V Arazinin hazırlanmasından baģlayarak ünitelerin faaliyete açılmasına dek yapılacak iģlerde kullanılacak yakıtların türleri, tüketim miktarları, oluģabilecek emisyonlar, Projenin inģaatı aģamasında çalıģacak iģ makinelerinde yakıt olarak motorin kullanılacaktır. Motorinin genel özellikleri Tablo 36 da verilmektedir. Tablo 36 :Motorinin Özellikleri ÖZELLĠKLER MOTORĠN ÖZELLĠKLER MOTORĠN Kıvam Çok Akıcı Karbon Artıkları (%) Eser Tip DamıtılmıĢ Kükürt (%) Renk Amber Oksijen-Azot (%) 0.2 Yoğunluk (15oC-gr/cm 3 ) Hidrojen (%) 12.7 Viskozite (38 o C) 2.68 Karbon (%) 86.4 Akma Noktası ( o C) -18 Su ve Çökelti (%) Eser Atomizasyon Sıcaklığı ( o C) Atmosferik Kül (%) Eser Pompalama Sıcaklığı ( o C) Atmosferik Isı Değeri (Kcal /Lt) Kaynak: Hava Kirliliği Kontrol ve Denetim, Kimya Müh. Odası, Mayıs,1999 ĠnĢaat aģamasında kullanılacak ekipmanlarla ilgili yakıt kullanımı aģağıdaki gibidir. Harcanacak yakıt = Hp (Motor gücü) x ÇalıĢma Süresi x 0,15 Tablo 37 : Faaliyette Kullanılacak Ekipmanların Yakıt Harcamaları Kullanılacak Ekipman Adet Hp ÇalıĢma Süresi Harcanacak Yakıt (Lt/gün) Ekskavatör Saat 157,5 Traktör Kepçe Saat 120 Hafriyat Kamyonu Saat 150 Mobil Vinç Saat 525 Yükleyici Saat 172,5 Greyder Saat 180 Silindir Saat 165 Dozer Saat 180 Toplam harcanan yakıt miktarı 1650 lt/gün 68,75 lt/saat Sahada çalıģacak iģ makineleri için gerekli motorin ihtiyacının yaklaģık 68,75 lt/saat olacağı düģünülürse buna göre; 68,75 lt/saat x 0,8654 kg/lt = 59,5 kg/saat (0,0595 ton/saat) olacaktır. Sahada iģ makinelerinin çalıģması sonucu emisyon oluģumu söz konusu olacaktır. Araçlardan oluģacak kirlenmenin birim değerleri Tablo 38 de verilmiģtir. Tablo 38 : Dizel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Faktörleri KĠRLETĠCĠ DĠESEL(kg/t) Karbonmonoksit 9,7 Hidrokarbonlar 29,0 Azot Oksitler 36,0 Kükürt Oksitler 6,5 Toz 18,0 Kaynak: Hava Kirliliğinin ve Kontrolünün Esasları,

106 Buna göre iģ makinelerinden kaynaklanması beklenilen kirletici tahmini değerleri aģağıda verilmiģtir. Tablo 39 : ĠĢ Makinelerinden Kaynaklanması Beklenilen Kirletici Değerler Karbonmonoksit 9,7 kg/t x 0,0595 t/h = 0,577 kg/h Hidrokarbonlar 29,0 kg/t x 0,0595 t/h = 1,726 kg/h Azot Oksitler 36,0 kg/t x 0,0595 t/h = 2,142 kg/h Kükürt Oksitler 6,5 kg/t x 0,0595 t/h = 3,387 kg/h Toz 18,0 kg/t x 0,0595 t/h = 1,071 kg/h Proje kapsamında kullanılacak iģ makinelerinin egzoz gazı emisyonları düzenli olarak yetkili kuruluģlar tarafından ölçülecek ve egzoz gazı emisyonları için belirlenmiģ olan sınır değerleri sağladıkları belgelendirilecektir. Ayrıca araçların egzoz gazları için Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. V ĠnĢaat esnasında kırma, öğütme, taģıma ve depolama gibi toz yayıcı iģlemler, kümülatif değerler. ĠnĢaat esnasında kırma, öğütme, taģıma ve depolama gibi toz yayıcı iģlemler, Bölüm V.1.1 de verilmiģtir. Proje alanı çevresinde toz yayıcı kaynak bulunmadığı için kümülatif değer hesaplanmamıģtır. V Arazinin hazırlanmasından baģlayarak ünitelerin faaliyete açılmasına dek yerine getirilecek iģlerde çalıģacak personelin ve bu personele bağlı nüfusun konut ve diğer teknik/sosyal altyapı ihtiyaçlarının nerelerde ve nasıl temin edileceği, Proje kapsamında inģaat aģamasında 80 kiģinin çalıģtırılması planlanmaktadır. ĠnĢaat aģamasında çalıģacak personelin istihdamı için öncelikle yöre halkı tercih edilecektir. Projenin inģaat aģamasında ikamet problemi olan çalıģanların barınması için proje alanına kurulacak Ģantiye kullanılacaktır (Bkz. Ek 6). ĠnĢaat çalıģmalarının tamamlanmasından sonra söz konusu Ģantiye kaldırılacaktır. V Proje ve yakın çevresinde yeraltı ve yerüstünde bulunan kültür ve tabiat varlıklarına (geleneksel kentsel dokuya, arkeolojik kalıntılara, korunması gerekli doğal değerlere) materyal üzerindeki etkilerinin Ģiddeti ve yayılım etkisinin belirlenmesi, Proje sahasının yaklaģık 195 m kuzeybatı yönünde bulunan 518 numaralı parselin tamamı Seydiler Tümülüsü ve Nekropolü 1. Derece arkeolojik sit alanı olarak geçmektedir. Söz konusu sit alanının öngörülen proje alanı ile birlikte gösterildiği uydu görüntüsü Bölüm IV.2.11 de verilmiģtir. AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali-II projesi kapsamında Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu Müdürlüğü tarafından saha çalıģmaları yapılmıģ ve akabinde tarih ve 2417 sayı ile görüģleri alınmıģtır(bkz. Ek 11). Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu Müdürlüğü uzmanlarınca hazırlanan raporda AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali-II proje alanında, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu Kapsamına girebilecek herhangi bir taģınmaz kültür varlığına rastlanılmadığı belirtilmiģtir. Ayrıca, proje kapsamında yapılacak çalıģmalar sırasında herhangi bir kültür varlığının açığa çıkması durumunda çalıģmalar durdurularak, ivedilikle ilgili Müze Müdürlüğü ne ve Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu Müdürlüğü ne bilgi verilecektir

107 V Arazinin hazırlanmasından baģlayarak ünitelerin faaliyete açılmasına dek sürdürülecek iģlerden, insan sağlığı ve çevre için riskli ve tehlikeli olanlar. (Çevre ve toplum sağlığını olumsuz etkileyecek yangın ve patlamalara karģı alınacak tedbirler hakkında bilgi verilmesi), ĠnĢaat aģamasında yapılacak faaliyetlerden, çalıģacak makine, araç ve ekipman kullanımından, dıģarıdan gelebilecek heyelan, sel vb. kaynaklı iģ kazalarının olma olasılığı vardır. ÇalıĢmalar sırasında, iģ sağlığı ve güvenliği ile ilgili tüm mevzuat hükümleri yerine getirilecek ve olası tüm kaza ve risklerin mümkün olan en alt düzeye indirilmesi için gerekli önlemler alınacaktır. ÇalıĢma süreleri içerisinde kısa molalar verilerek, konsantrasyon azalmasına bağlı iģ kazalarının oluģma riskinin önüne geçilmektedir. Kullanılacak araç ve gereçler insan anatomi ve fizyolojisine uygun, ergonomik özelliklerde olanlardan seçilmektedir. ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Kurulu oluģturularak, aylık olarak toplanması ve iģ sağlığı ve güvenliği konularının takip edilmesi sağlanmaktadır. ĠnĢaat aģamasındaki çalıģmalar Çok Tehlikeli ĠĢler sınıfında olduğundan; tehlike sınıfı ve çalıģan sayısına göre yasal süresinde A grubu ĠSG Uzmanı ve ĠĢyeri Hekimi ile diğer sağlık personelini de içeren ĠĢyeri Sağlık Güvenlik Birimi (ĠSGB) oluģturulacak, 12 metrekareden az olmamak üzere bir ilkyardım ve acil müdahale odası bulundurularak, gerekli sağlık malzemeleri temin edilecektir. Ayrıca iģyerinde çalıģanların acil durumlarda en yakın sağlık birimine ulaģtırılmasını sağlamak üzere uygun araç bulundurulacaktır. ÇalıĢan personelin akciğer grafileri çekilecek, iģitme odyometrik ölçümleri yapılacak, solunum fonksiyon testi, kan ve idrar tahlilleri vb. sağlık taramaları sonucu iģe uygun Ağır ve Tehlikeli ĠĢlerde ÇalıĢabilir sağlık raporları alınacaktır. Tesis alanında çalıģan personele iģe giriģlerinde oryantasyon, Temel ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği ile Çevre Bilinçlendirme eğitimleri verilecektir. Tesisler ve çalıģma alanlarında personeli ve 3. kiģileri uyarıcı nitelikte ikaz levhaları, sesli ve ıģıklı uyarı sistemleri kurulacaktır. Tehlike arz eden çukur alanlar ve yüksekte yapılacak çalıģmalarda fosforlu Ģerit, alan perdesi, bariyer, telfens, duvar vb. fiziki önlemlerle olası riskler giderilecektir. Kamp ve çalıģma alanlarına ilgisiz kiģilerin giriģini kontrol altına alınmasını sağlayacak fiziki önlemler (çevre duvarı veya telfens, bariyer, görevli personel, kamera izleme sistemi vb) alınacaktır. ġantiye faaliyet konuları ile ilgili risk analizleri hazırlanacak ve tespit edilen riskleri önleyici tedbirler alınacaktır. Ofis binalarında acil durum müdahale planları hazırlanacak, acil durum ekipleri oluģturularak yapılacak tatbikatlarla personelin bu tür durumlara hazırlıklı olması sağlanacaktır. ĠnĢaat aģamasında alınacak önlemler, acil müdahale planları rapor ekinde verilmektedir (Bkz. Ek 15). ĠĢyerinin tehlikeli sınıfında yer almasından dolayı, iģ sağlığı ve güvenliği hususunda gerekli çalıģmalar yapılarak ilgili yönetmeliklere uygun önlemler alınacaktır. Ofis binasında, tesisler, çalıģma alanları ile iģ makineleri ve araçlarda yangın söndürme cihazları ile ilkyardım kitleri bulundurulacak, yönetmelik gereği çalıģan sayısının %10 u oranında sertifikalı ilkyardımcı istihdam edilecektir. Tesis alanında faaliyetler ile ilgili olarak ehliyet ve sertifika sahibi olmayı gerektiren (Ģoför, iģ makinesi operatörü, kaynakçı, elektrikçi, ateģleyici, kazancı vb.) iģlerde uygun belge

108 sahibi personel çalıģtırılacak, tüm çalıģanların mesleki yeterliliğini gösteren mesleki eğitim belgelerinin olmasına dikkat edilecektir. Tesis alanında yapılan iģin özelliğine ve ortam koģullarına göre personele; kiģisel koruyucu donanımlar (KKD) olarak (baret, fosforlu iģ elbisesi, çelik burunlu ayakkabı veya çizme, koruyucu gözlük, kulak koruyucu, toz maskesi, ağır iģ eldiveni, antistatik kıyafet vb.) verilecek ve kullanmaları sağlanacaktır. Tesisler ve çalıģma alanlarında bulunacak tüm elektrik trafoları, panoları, ekipmanlar, tesisatlarda elektrik topraklamaları yapılacak, tesisat direnç ölçümleri ile topraklama ölçümleri yetkili kuruluģlara yaptırılacaktır. Aynı Ģekilde bu alanları yıldırım tehlikesine karģı koruyacak paratonerler tesis edilerek topraklama ölçümleri de yaptırılacaktır. Tesis alanında kullanılacak tüm iģ makineleri, araç ve ekipmanların periyodik bakım ve testleri süresinde yaptırılacak, standart donanım eksikliklerinin olmaması ve bu ekipmanların amacına uygun iģlerde ehil kiģilerce kullanılması sağlanacaktır. Ofis binalarında personelin sosyal gereksinimlerini karģılayacak Ģekilde, dinlenme salonları, tuvaletler yeter sayıda yapılacaktır, buralarda hijyen kurallarının sağlanması için görevliler tahsis edilerek temizlikler yapılmaktadır. Ofis binaları, sosyal tesisler ve çalıģma ortamında termal konfor gereklerini karģılayabilmek için tedbirler alınacak, akredite laboratuarlara gürültü, toz, titreģim, termal konfor ölçümleri ile yakın yerleģkelerde çevresel gürültü ile ortam tozu ölçümleri yaptırılarak, sonuçlarına göre etki azaltıcı önlemler alınacaktır. Malzeme taģınırken yola dökülmelerin denetlenmesi için inģaat sahası dıģında malzeme üstü naylon branda ile kapatılacaktır. Böylece olası bir malzeme dökülmesi sonucu nakliye yolu olumsuz olarak etkilenmemiģ olacaktır. Tesisler ve çalıģma alanlarında oluģacak evsel ve inert katı atıklar ve tehlikeli atıklar çevre ve insan sağlığı açısında ilgili mevzuata uygun olarak ayrıģtırılarak toplanacak, uygun Ģekilde geçici olarak depolanacak ve Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği kapsamında uygun olarak bertaraf edilecektir. ÇalıĢma alanlarında haģerat ve sürüngenlere karģı uygun periyotlarda ilaçlama yapılacaktır. V Proje kapsamında yapılacak bütün tesis içi ve tesis dıģı taģımaların trafik yükünün ve etkilerinin değerlendirilmesi, Proje alanına ulaģım için mevcut yollar kullanılacaktır. Sarayköy Ġlçe Merkezinden Acısu Köyüne ulaģımı sağlayan yoldan ayrılan ve Çürüksu Sulama Kanalı boyunca devam eden yol ile proje alanına ulaģmak mümkündür. Yatırımcı firma tarafından proje alanına ulaģım için kullanılan yol, parke taģı döģenmiģ, bu sayede tozumanın ve zaman içinde yolda oluģacak bozulmaların da önüne geçilmiģtir. Ayrıca Denizli Ġl Özel Ġdaresi Yol ve UlaĢım Hizmetleri Müdürlüğü nün tarih ve 4355 sayılı yazısında Müdürlüğümüzün görev alanındaki köy yolları projelerimiz açısından söz konusu projenin uygulanmasında sakınca görülmemektedir. denmektedir (Bkz. Ek 11). ÇalıĢma alanı içerisinde yapılacak servis yolları için kamyon, dozer, silindir gibi iģ makineleri kullanılacaktır. Buradaki yollar stabilize olarak yapılacaktır. Nakliye sırasında kullanılan yolların nakliye sırasında kullanılacak yolların, bozulmalara karģı sürekli bakımları yapılacaktır

109 Proje kapsamında kullanılacak iģ makinaları sürekli olarak inģaat alanında bulunacaktır. Nakliye için günde 1 kamyon kullanılacaktır. Trafik yükü tespitinde, nakliyede kullanılacak kamyon sayısı baz alınarak hesaplama yapılmıģtır. ĠnĢaat alanı dıģındaki nakliye sırasında kamyonların üzeri branda ile kapatılacak, hız limitlerine uyulacak ve halkın güvenliği için uyarıcı trafik iģaretleri konulacaktır. Ġl Yolları Trafik Hacim Haritası-2012 üzerinde proje alanına en yakın karayolu için yıllık ortalama günlük trafik değeri hesaplanmadığından, proje alanına en yakın karayolu üzerinden hesaplamalar yapılmıģtır. Tablo 40 : Proje alanına en yakın karayoluna ait trafik yükü (2012) Araç ÇeĢidi Trafik Yükü Otomobil 791 Orta yüklü ticari taģıt 98 Otobüs 9 Kamyon 107 Kamyon +Römork, Çekici+Yarı Römork 10 Toplam 1015 Kaynak: Tablo 41 : Kullanılacak Karayoluna Faaliyetin Yaratacağı Ek Yük Trafik Yükü Projede kullanılacak kamyon sayısı Etki % Kamyon ,935 Toplam ,

110 ġekil 40 : Ġl Yolları Trafik Hacim Haritası 2012 (T.C.K) Tablo 41 den görüldüğü üzere öngörülen faaliyet, kullanılacak karayolunda kamyon yoğunluğunu % 0,935 arttırmakla birlikte, toplam trafik yoğunluğu üzerine % 0,098 ek trafik yükü getirecektir. Proje kapsamında, inģaat alanında ve inģaat alanı dıģında yapılacak nakliyeler sırasında aģağıda sıralanan önlemler alınacaktır. - Yol kenarlarına iģaret levhaları konulacaktır. - Her 100 metrede bir fosforlu plakası (kedigözü) olan çubuk yere çakılacaktır. - Keskin virajlara bariyer konulacaktır

111 - Araçlara hız sınırlaması getirilecektir (20 km/saat). - Lastik tekerlekli yükleyici ve kamyonların gösterge, far sinyal, geri vites sesli ikaz alarmı, emniyet kemeri, dikiz aynası, yangın söndürme cihazı, ilkyardım çantası vb. standart donanımı olacaktır. - Lastik tekerlekli yükleyici ve kamyonlar, uygun ehliyetli ve sertifikalı personel tarafından kullanılacaktır. Bu personele, yaptıkları iģin riskleri ile ilgili eğitim verilecektir. ĠnĢaat ve iģletme aģamalarında yola giriģ ve çıkıģlarda trafik güvenliği açısından her türlü önlem faaliyet sahibi tarafından alınacak ve sorumluluk faaliyet sahibine ait olacaktır. Proje kapsamında 2918 sayılı Trafik Kanunu na ve karayolları ile ilgili çıkarılan tüm kanun ve yönetmeliklere riayet edilecektir. V Proje alanında peyzaj öğeleri yaratmak veya diğer amaçlarla yapılacak saha düzenlemelerinin (ağaçlandırmalar, yeģil alan düzenlemeleri vb.) ne kadar alanda nasıl yapılacağı, bunun için seçilecek bitki ve ağaç türleri vb. Santral yapı inģaatları ve montajlarının tamamlanmasından sonra depolanan bitkisel toprak öncelikli olarak kullanılmak üzere bölgenin iklim ve toprak özelliklerine uygun olarak bitkilendirme ve çevre düzenleme çalıģmalarında değerlendirilecektir. Bu çalıģmalar iģletme dönemi için yapılacak bir peyzaj projesi kapsamında uygulanacaktır. V Proje kapsamındaki elektrifikasyon planı, bu planın uygulanması için yapılacak iģlemler ve kullanılacak malzemeler, AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali-II projesi kapsamında kullanılacak olan elektrifikasyon planı ġekil 41 de sunulmuģtur

112 ġekil 41 : Elektrofikasyon Planı V Diğer faaliyetler, Bu bölümde ayrıca anlatılacak bir husus bulunmamaktadır

113 V.2. Projenin ĠĢletme AĢamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler V.2.1. Proje kapsamındaki tüm ünitelerin özellikleri, hangi faaliyetlerin hangi ünitelerde gerçekleģtirileceği (Soğutma sisteminin ayrıntılı açıklanması), kapasiteleri, her bir ünitenin ayrıntılı proses akım Ģeması, temel proses parametreleri, prosesin açıklaması, faaliyet üniteleri dıģındaki diğer ünitelerde sunulacak hizmetler, kullanılacak makinelerin, araçların, aletlerin ve teçhizatın özellikleri (soğutma sistemi ve diğer prosesler arasındaki farkların ayrıntılı açıklanması) Kurulması planlanan tesiste termik-kombine çevrim tesis tipi seçilecek olup; yıllık kwh üretim yapılması planlanmaktadır. Tesiste yakıt olarak doğalgaz kullanılacak ve toplam 471,325 MWt / 255 MWm / 250 MWe kurulu güçle, mevcut durumda yılda toplam 1.725,000 GWh enerji üretilecektir. Yatırımı planlanan 471,325 MWt / 255 MWm / 250 MWe AGE Denizli DGKÇS-II nin temel konfigürasyonu aģağıda verilen ana ve yardımcı ekipman ve üniteleri içerecektir : 1 adet Gaz Türbini-Generatör Paketi ve Yardımcı Ekipmanları 1 adet By-Pass Bacası ve Diverter, 1 adet Atık Isı Kazanı (HRSG), 1 adet Buhar Türbini-Generatör Paketi, ve Yukarıdaki ekipmanların performansına uygun; Kazan Besi Suyu Pompaları Hava Soğutmalı Kondenser (ACC) Doğalgaz Alma Ġstasyonu Demineralize Tesisi ve Tanklar Elektrik Kumanda Binası ve Depo Binası Su Deposu ġalt Sahası AGE Denizli DGKÇS-II 471,325 MWt / 255 MWm / 250 MWe santralı Kombine Çevrim tipi doğalgaz elektrik santralıdır. Tesiste kullanılacak gaz türbininin modeli Alstom GT 13E2 veya muadili olarak belirlenecektir. Santralda elektrik; doğalgazın Gaz Türbininde hava ile sıkıģtırılarak yüksek derecede yakılması ile üretilecektir. Atık ısı kazanımı düģünülmediği durumlarda Gaz Türbininden açığa çıkan ısı direkt By Pass bacalarına yönlendirilecek ve atmosfere verilecektir. Atık Isı Kazanlarında yüksek basınçta elde edilecek buhar; Buhar Türbinine yönlendirilecek ve türbine bağlı Generatör vasıtası ile ikinci aģama elektrik enerjisi elde edilmiģ olacaktır. Buhar türbininden çıkan kullanılmıģ buharın sıvılaģtırılması gerekmektedir. Bu noktada soğutma sistemi devreye girmektedir. Soğutma iģlemi su ile değil hava ile yapılacaktır. Bu nedenle sıcak su deģarjı olmayacaktır. Hava soğutmalı kondenserde buharın yoğuģması, sıvı fazına (yani suya) dönüģmesi sağlanır. Kondenserde toplanan bu su, kızgın buhar üretilmesi için atık ısı kazanına pompalanır. Tesiste yakıt olarak yalnızca doğalgaz kullanılacak olup, doğalgazın basıncı; basınç düģürme istasyonunda düģürüldükten sonra türbinde yakılarak elektrik elde edilecektir. Egzoz gazı atık ısısının buhar kazanından geçirilmesi ile oluģacak buhar da buhar türbininden geçirilip, ilave elektrik üretilecektir. Planlanan tesisin proses akım Ģeması ġekil 42 de verilmiģtir

114 ġekil 42: Proses Akım ġeması

115 Proje kapsamında kullanılacak doğalgazın, proje sahasının yaklaģık 95 m güneyinden geçmekte olan BOTAġ Konya-Ġzmir Doğalgaz Boru Hattı ndan temin edilmesi planlanmaktadır. Bu hususta projenin inģaat aģaması öncesinde BOTAġ ile mutabakata varılıp bir protokol yapılacaktır. Ayrıca doğalgaz bağlantı hattına iliģkin tüm yeraltı aktiviteleri BOTAġ ġartnamesine göre ve TS kurallarına uygun olarak katodik koruma ile emniyetlendirilecektir. Proje kapsamında BOTAġ Ham Petrol ve Doğal Gaz Boru Hattı Tesislerinin Yapımı ve ĠĢletilmesine Dair Teknik Emniyet ve Çevre Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Tesisin yılda yaklaģık 7000 saat çalıģması planlanmaktadır. Projenin inģaat aģamasında 80 kiģi, iģletme aģamasında 30 kiģinin çalıģması planlanmaktadır. Tesiste yakıt olarak yalnızca doğalgaz kullanılacak olup doğalgaz depolaması yapılmayacaktır. Tesise doğalgaz ulaģtırılamadığı durumda baģka bir hammadde kullanılmayacak ve tesis faaliyetine devam edemeyecektir. Kullanılacak olan doğalgaz miktarı yıllık 0,341x10 9 Sm 3 olacaktır. Tesisin ısıl gücü ise yaklaģık 471,325 MWt dir. Gaz Türbini: Proje kapsamında Ġzmir-Konya BOTAġ doğalgaz boru hattına bağlantı yapılacak ve istenilen basınç değerlerinde gaz elde etmek için RMS-A basınç regülasyon istasyonundan geçen doğalgaz, Gaz Türbininde hava ile sıkıģtırılarak yüksek derecede yakılacaktır. Bu yakma iģlemi sonrasında Gaz Türbini ve Generatör Paketinden elektrik enerjisi elde edilecektir. Atık ısı kazanımı düģünülmediği durumlarda Gaz Türbininden açığa çıkan ısı direkt By Pass bacalarına yönlendirilecek ve atmosfere verilecektir. Gaz Türbin ve Buhar Türbin Generatörleri çıkıģına birer adet Yükseltici Güç Transformatörü bağlanacak ve gerilim seviyesi Ģebeke değerlerine yükseltilecektir. Kurulacak Ģalt sahası ile de Ģebekeye bağlantı yapılacaktır. Gaz türbinleri, enerji üretimine yönelik olarak bir alternatörle akuple edilerek, mekanik enerjinin elektrik enerjisine dönüģtürülmesi sağlanacaktır. Buhar Türbini: Atık Isı Kazanlarında yüksek basınçta elde edilecek buhar; Buhar Türbinine yönlendirilecek ve türbine bağlı Generatör vasıtası ile ikinci aģama elektrik enerjisi elde edilmiģ olacaktır. Gaz Türbin ve Buhar Türbin Generatörleri çıkıģına birer adet Yükseltici Güç Transformatörü bağlanacak ve gerilim seviyesi Ģebeke değerlerine yükseltilecektir. Kurulacak Ģalt sahası ile de enterkonnekte sisteme bağlantı yapılacaktır. Atık Isı Kazanı (HRSG): Kombine çevrim durumunda ise yüksek sıcaklıktaki egzoz gazı By Pass bacası diverterları (yönlendiricileri) vasıtası ile Atık Isı Kazanlarına yönlendirilecek ve kazanlarda yüksek basınçta buhar üretimi elde edilecektir. Hava soğutmalı kondenser (ACC): Enerjisinden faydalanılan egzoz buharı hava soğutmalı kondensere iletilecektir. Hava soğutmalı kondenser teknolojisinde buhar türbini egzozundan alınan çürük buhar, fanlar yardımıyla soğutulan kondenser serpantinlerinden geçirilecek ve bu serpantinlerden geçerken buhar soğuyarak su fazına geçecektir. Bu operasyon sırasında soğuk havanın

116 serpantinlere iletilmesi için fanlar kullanılacak ve burada yoğuģturularak tekrar Atık Isı Kazanları besi suyu tankına pompalar vasıtasıyla gönderilecek ve kombine çevrim tamamlanacaktır. Generatör Soğutma sistemi: Rotor sargıları, statorun demir çekirdeği ve rotor hava ile soğutulacaktır. Demineralize Su Sistemi: Atık ısı kazanı takviye suyunun tedariği amacıyla kullanılacak proses suyu kalitesinde su üreten Ters osmoz (Reverse Osmosis) teknolojisinin kullanılacağı ünitedir. Basınçlı hava sistemi: Proseste basınçlı hava ile çalıģan enstrüman ve ekipmanın çalıģtırılması amacıyla kullanılan diģli kompresörden oluģan bir ünitedir. ġalt Tesisi: Sistemde üretilen orta gerilim kademesindeki elektriğin enerji nakil hattına verilebilmesi için geriliminin yükseltilmesi amacıyla inģa edilecek bir ünitedir. Kumanda kontrol sistemleri: Sistemin güvenilir bir Ģekilde çalıģması ve kontrolunu sağlayacak elektrik kumanda panosu ve bilgisayar sisteminden oluģan ünitedir. 471,325 MWt / 255 MWm / 250 MWe AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali II projesi kapsamında kullanılacak ana ekipmanların dıģındaki yardımcı sistem ve ekipmanlar özet olarak aģağıda listelenmiģtir. By-pass Bacası ve Diverter Atık Isı Kazanı ÇıkıĢında Ana Bacalar Demineralize Su Sistemi Doğal Gaz Ġstasyonu Kimyasal Besleme Sistemi Atık Isı Kazanı Besleme Suyu ve Degazör Sistemi Hizmet ve Enstruman Hava Sistemi Isıtma, Havalandırma ve Hava ġartlandırma Sistemi Yangın Algılama ve Koruma Sistemi Yükseltici ve Ġç Ġhtiyaç Transformatörleri AG Ana Dağıtım Panelleri Ġç tüketim için 0,4 kv MCC ler UPS ve DC dağıtım sistemi DCS Yukarıda da belirtildiği üzere, Denizli ili, Sarayköy ilçesi, Gerali Köyü yakınlarında Seyitler Mevkiinde kurulacak olan ve temel olarak 1 adet Gaz Türbini-Generatör Paketi ile Yardımcı Ekipmanları ve 1 adet Buhar Türbini-Generatör Paketinden oluģan AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali-II için AGE Denizli Doğalgaz Elektrik Üretim A.ġ. tarafından T.C Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu na Üretim Lisansı baģvurusunda bulunulmuģ olup, iģlemler halen devam etmektedir

117 V.2.2. Proje ünitelerinde üretilecek mal ve/veya hizmetler, nihai ve yan ürünlerin üretim miktarları, nerelere, ne kadar ve nasıl pazarlanacakları, üretilecek hizmetlerin nerelere, nasıl ve ne kadar nüfusa ve/veya alana sunulacağı, Proje kapsamında elektrik üretimi gerçekleģtirilecektir. Tesiste yılda üretilecek elektrik miktarı KWh/yıl olacaktır. Üretilen enerji ulusal enterkonnekte sisteme bağlanarak ülke enerji ihtiyacının karģılanmasına katkıda bulunulacaktır. Üretilen elektrik enerjisinin ulusal hatta verilebilmesi için kullanılacak elektrik iletim hattı, Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında ayrıca değerlendirilecektir. V.2.3. Proje için gerekli hammadde, yardımcı madde miktarı, nereden ve nasıl sağlanacağı, taģınımları, depolanmaları, taģınma ve depolanması sırasındaki etkileri, yakıtın elementel analizi, ısıl değeri, Tesiste hammadde olarak yalnızca doğalgaz kullanılacak olup doğalgaz depolaması yapılmayacaktır. Tesise doğalgaz ulaģtırılamadığı takdirde baģka bir hammadde kullanılmayacak ve tesis faaliyetine devam edemeyecektir. Kullanılacak olan doğalgaz miktarı 0,341x10 9 Sm 3 /yıl (9,98 kg/s (KW/LHV)) olacaktır. Yakıtın ısıl değeri MJ/kg, Yakıt ısıl gücü (gaz türbini için) 471,325 MWt dir. Tesise kullanılacak doğalgazın analiz sonuçları ise rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 17). Proje kapsamında kullanılacak doğalgazın, proje sahasının yaklaģık 95 m kuzeybatısından geçmekte olan BOTAġ Konya-Ġzmir Doğalgaz Boru Hattı ndan temin edilmesi planlanmaktadır. Bu hususta projenin inģaat aģaması öncesinde BOTAġ ile mutabakata varılarak bir protokol yapılacaktır. Ayrıca doğalgaz bağlantı hattına iliģkin tüm yeraltı aktiviteleri BOTAġ ġartnamesine göre ve TS kurallarına uygun olarak katodik koruma ile emniyetlendirilecektir. Ayrıca BOTAġ ham petrol ve doğalgaz boru hattı tesislerinin yapımı ve iģletilmesine dair teknik emniyet ve çevre yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. BOTAġ Ham Petrol Ve Doğal Gaz Boru Hattı Tesislerinin Yapımı Ve ĠĢletilmesine Dair Teknik Emniyet Ve Çevre Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. V.2.4. Proje ünitelerinde kullanılacak suyun hangi prosesler için ne miktarlarda kullanılacağı, nereden, nasıl temin edileceği, suya uygulanacak ön iģlemler (arıtma birimleri ile katma-besleme suyu olarak katılacağı birimleri kapsayan), su hazırlama ana akım Ģeması, su buhar çevrimi, proses akım Ģeması çevrimde uygulanacak su iç iģlemleri, kullanılacak kimyasal maddeler Projenin iģletme aģamasında 30 personel çalıģacak olup Ġçme ve kullanma suları, proses için su gereksinimi olacaktır. Ġçme ve kullanma suyu, Sarayköy Belediyesinin içme suyu Ģebekesinden karģılanacaktır. Bu kapsamda, Ġnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik hükümleri doğrultusunda kontrol ve denetim izlemesi analizleri her yıl yaptırılarak, analiz raporları muhafaza edilecektir. Proses suyu temini ise proje alanı içinde açılacak YAS kuyusundan temin edilecektir. Su kullanım miktarları yaklaģık olarak aģağıda verilmiģtir. ĠĢletme aģamasında çalıģacak personelin günlük ihtiyaçları için su kullanım miktarı : 4,5 m 3 /gün ĠĢletme aģamasında proses amaçlı su kullanım miktarı : 30 m 3 /saat Öngörülen proje kapsamında kullanılacak soğutma sistemi kapalı devre ve hava soğutmalı olarak planlandığından proses amaçlı (Ham su ön arıtma tesisi, HRSG blöfleri, deminerilizasyon sistemi rejenerasyon suları, türbin yıkama gibi operasyonlardan kaynaklanabilecek kısıtlı seviyede su kullanımı) su kullanımı en az seviyede olacaktır. Bu

118 kapsamda saatlik ham su ihtiyacının en fazla 30 m 3 olması planlanmaktadır. Ancak santral tasarımı minimum su kullanım prensibine göre yapıldığından, değerlendirilebilir tüm sular ekonomik olması halinde kullanılacaktır. Ayrıca santral tasarımı minimum su kullanım prensibine göre yapıldığından, buhar türbin egzozundaki çürük buhar hava soğutmalı kondenser ile yoğuģturulacak ve kapalı çevrime verilecektir. Bu bakımdan kayda değer bir buharlaģma kaybı olmamaktadır. Ham Su Ön Arıtma Tesisi Temin edilen ham su, ham su rezervuarında toplanacaktır. Ham su rezervuarında ham su analizi yapılacak ve gerekli görülmesi durumunda klor ilave edilerek ham su dezenfektasyonu sağlanacaktır. Ardından kaba partiküllerinden arınması için multi media filtrelere- kum filtresine gönderilecek ve burada PAK dozajı yapılacak, ardından organik madde ve serbest klorun tutulması için aktif karbon filtresine gönderilecektir. Kum filtrelerinden çıkan ham su, demineralizasyon tesisine gönderilecektir. Yukarıda da açıklandığı üzere proje kapsamında kullanılacak soğutma sistemi kapalı devre ve hava soğutmalı olarak planlandığından saatlik ham su ihtiyacının en fazla 30 m 3 olması planlanmaktadır. Proses suyu akım Ģeması ġekil 43 de verilmiģtir

119 ġekil 43 : Proses Suyu Akım ġeması

120 V.2.5. Projenin tüm ünitelerinden kaynaklanacak atık suların miktarları, fiziksel, kimyasal ve bakteriyolojik özellikleri, atık su arıtma tesislerinde bertaraf edilecek parametreler ve hangi iģlemlerle ne oranda bertaraf edileceği, arıtma iģlemleri sonrası atık suyun ne miktarlarda hangi alıcı ortamlara nasıl verileceği, Projenin iģletme aģamasında kullanılacak su çalıģacak personelin ihtiyacı olan içme ve kullanma suyu ve santral proses suyu olacaktır. ÇalıĢacak personelden kaynaklı evsel nitelikli atıksu ve prosesten kaynaklı endüstriyel nitelikli atıksuları oluģacaktır. ĠĢletme aģamasında personelin su tüketimi sonucu oluģacak atıksu miktarı aģağıda verilmiģtir. ÇalıĢacak kiģi sayısı KiĢi baģına düģen günlük kullanım Günlük Su Tüketimi OluĢacak Atıksu Miktarı : 30 kiģi : 150 lt kiģi/gün : 4,5 m 3 /gün : 4,5 m 3 /gün (Kaynak : Atıksuların UzaklaĢtırılması ĠTÜ, Prof. Dr. Veysel EROĞLU) (Tüketilen suyun tamamının atıksuya dönüģeceği varsayımı yapılmıģtır.) Kullanılan suyun tamamının atık su olarak geri döneceği kabul edilirse, proje alanında oluģacak toplam evsel nitelikli atık su miktarı planlanan faaliyet için toplam 4,5 m 3 /gün dür. ĠĢletme aģamasında oluģacak evsel nitelikli atıksular proje alanına yapılacak sızdırmasız fosseptikte biriktirilecek ve vidanjör ile çektirilerek Denizli Belediyesi Atıksu Arıtma Tesisine verilecektir. Bu konuda Denizli Belediyesi ile protokol yapılacaktır. ĠĢletme aģamasında kullanılacak su miktarı, temin edileceği kaynaklar ve oluģacak atıksu miktarı aģağıda verilmiģtir. Tablo 42 : ĠĢletme aģamasında su kullanım yerleri, miktarları, oluģacak atıksu miktarları ve deģarj yerleri Su Kullanım Alanları Kullanılacak Su Miktarı Suyun Temin Edileceği Kaynak OluĢacak Atık Su Miktarı Atıksuyun Verileceği Alıcı Ortam ÇalıĢacak personelin günlük ihtiyaçları için su kullanımı Proses amaçlı su kullanım miktarı 4,5 m 3 /gün 30 m 3 /saat Sarayköy Belediyesinin içme suyu Ģebekesinden karģılanacaktır. Proje alanı içinde açılacak YAS kuyusundan temin edilecekti 4,5 m 3 /gün 13 m 3 /saat Fosseptikte toplanacak atıksular belirli periyotlar ile vidanjör çektirilerek Denizli Belediyesi Atıksu Arıtma Tesisine verilecektir. Genel Drenaj Sistemi DeĢarj Standartlarını sağladıktan sonra proje sahasının 1540 m güneybatısından geçen Acıçay a deģarj edilmesi planlanmaktadır. Proses Kaynaklı Atıksular Planlanan AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali II de soğutma iģlemi hava ile yapılacaktır. Bu nedenle sıcak su deģarjı olmayacaktır. Tesiste atıksu olarak sadece kazan blöfü, türbin temizleme suları (bir defaya mahsus), demineralizasyon sistemi iyon değiģtirici reçine rejenarasyonu deģarjları ve kimyasal alan drenajları, tesis ve ekipman drenajları (sürekli değil) oluģacaktır. Bu sular da proses içerisindeki nötralizasyon havuzunda ph ayarlaması yapıldıktan sonra alıcı ortama deģarj edilmesi planlanmaktadır. DeĢarj ile ilgili olarak proje onay dosyası hazırlanacak ve onay aģamasında Denizli Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü nün görüģleri doğrultusunda drenaj ve/veya bertaraf Ģekli belirlenecektir

121 Proses sırasında karıģık yataklı kolon sonrası elde edilen 13 m 3 /saat demineralize su atık ısı kazanlarına verilecek, 5 m 3 /saat lik kısım ise nötralizasyon tesisine bağlanacaktır. Demineralizasyon ünitesinin tüm rejenerasyon atıkları proses içerisinde yer alan nötralizasyon havuzunda toplanacaktır. Toplanan atıksular nötralizasyon havuzunda ph sı ayarlanarak (asidik ve bazik kimyasal ilavesi ile) arıtıldıktan sonra santral genel drenaj hattına verilecektir. Ġstenmeyen maddelerin korozyona ve kazanın ısı transferinin gerçekleģtiği yüzeylerde birikime yol açmaması için, kazan suyuna oksijen tutucu, amonyak ve fosfat gibi bazı kimyasallar eklenecektir. Ġstenmeyen maddelerin konsantrasyonu, kazan blöfüyle kontrol edilecektir. Atık ısı kazanı için oluģacak blöf suyunun 8 m 3 /saat olması planlanmaktadır. Bu su da nötralizasyon havuzuna verilerek arıtımı sağlanacaktır. Blöf suyunun bir kısmı ise, kazan blöfünde buhara dönüģecektir. BuharlaĢan miktarın ortalama 5 m 3 /saat olması planlanmaktadır. Özetle, öngörülen projenin iģletme aģamasında oluģacak atıksular kazan blöfü, türbin temizleme suları (bir defaya mahsus), demineralizasyon sistemi iyon değiģtirici reçine rejenarasyonu deģarjları ve kimyasal alan drenajları, tesis ve ekipman drenajları (sürekli değil) kaynaklı oluģacaktır. Öngörülen proje kapsamında santralın genel drenaj hattında toplanacak toplam atıksu miktarının 13 m 3 /saat olması planlanmaktadır. Santralın genel drenaj hattında toplanan ve çeģitli santral ünitelerinden kaynaklanan atıksular, santral genel drenaj sistemine verilecek ve Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 9.3 te (Bkz. Tablo 43) verilen Genel Drenaj Sistemi DeĢarj Standartlarını sağladıktan sonra proje sahasının 1540 m güneybatısından geçen Acıçay a deģarj edilmesi planlanmaktadır. Tesiste bulunacak kum filtreleri, demineralizasyon tesisi ve kondensat arıtma tesisinden kaynaklanacak geri yıkama ve rejenerasyon atık suları da diğer atıksularla birlikte nötralizasyon havuzuna verileceği için deģarj limitlerine S.K.K.Y Tablo 9.3 e ilave olarak S.K.K.Y Tablo 20.7 de (Bkz. Tablo 44) belirtilen kriterlere de uyulacaktır. AGE Denizli DGKÇS-II projesi ile ilgili olarak Çevre Kanununca Alınması Gereken Ġzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik Ek-1) Gaz yakıt (doğalgaz, sıvılaģtırılmıģ petrol gazı, kokgazı, yüksek fırın gazı, fuel gaz) yakan ve toplam yakma sistemi ısıl gücü 100 MW veya daha fazla olan tesisler. hükmü gereği gürültü, deģarj ve emisyon konularını içeren çevre izinleri alınacaktır. Acıçaya yapılacak deģarj için "Çevre Kanununca Alınması Gereken Ġzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik gereği deģarj iznini içeren Geçici Faaliyet Belgesi ve Çevre Ġzni alınacaktır. Atıksu Arıtma Tesisi Proje Onay Genelgesi çerçevesinde proje onayı alınacaktır. Proses kaynaklı atıksu miktarı; 1 adet atık ısı kazanından toplam 8 m 3 /saat atıksu + Demineralize su tesisinden 5 m 3 /saat atıksu = 13 m 3 /saat Tablo 43 : S.K.K.Y Tablo 9.3 Kömür Hazırlama, ĠĢleme ve Enerji Üretme Tesisleri (Termik Santraller ve Benzerleri) PARAMETRE BĠRĠM KOMPOZĠT NUMUNE 2 SAATLĠK KOMPOZĠT NUMUNE 24 SAATLĠK KĠMYASAL OKSĠJEN ĠHTĠYACI (KOĠ) (mg/l) ASKIDA KATI MADDE (AKM) (mg/l) YAĞ VE GRES (mg/l) TOPLAM FOSFOR (mg/l) 8 - TOPLAM SĠYANÜR (CN ) (mg/l) SICAKLIK ( C) - 35 ph

122 Tablo 44 : S.K.K.Y Tablo 20.7 Su YumuĢatma, Demineralizasyon ve Rejenerasyon, Aktif Karbon Yıkama ve Rejenerasyon Tesisleri PARAMETRE BĠRĠM KOMPOZĠT NUMUNE 2 SAATLĠK KOMPOZĠT NUMUNE 24 SAATLĠK KLORÜR (Clˉ) (mg/l) SÜLFAT (SO4 2) (mg/l) DEMĠR (Fe) (mg/l) 10 - BALIK BĠYODENEYĠ (ZSF) ph Projeden kaynaklı atıksular, sulama suyu kriterlerinde arıtılacak, deģarj iletim hattı ve deģarj izni aģamasında DSĠ Genel Müdürlüğü nün görüģleri alınacaktır. Ayrıca ilgili mer i mevzuata uyulacak, faaliyet sahası ve yakınında bulunan tüm su kaynaklarının korunması için gerekli tedbirler alınacaktır. Projenin inģaat ve iģletme aģamasında Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ne ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanununa ve bu kanuna bağlı çıkartılan, Su Ürünleri Yönetmeliği nin ilgili hükümlerine uygun olarak hareket edilecektir. Proje kapsamında 2872 sayılı Çevre Kanunu, 167 sayılı Yeraltısuları Hakkında Kanun hükümlerine uyulacaktır. V.2.6. Soğutma sistemine iliģkin bilgiler, soğutma suyu akım Ģeması, kullanılacak kimyasal maddeler ve miktarları, soğutma suyun deģarj edileceği alıcı ortama etkileri ve alınacak önlemler, AGE Denizli DGKÇS-II Buhar türbininden çıkan kullanılmıģ buharın sıvılaģtırılması için soğutma sistemi devreye girecektir. Soğutma iģlemi su ile değil hava ile yapılacaktır. Bu nedenle sıcak su deģarjı olmayacaktır. Hava soğutmalı kondenserde buharın yoğuģması, sıvı fazına (yani suya) dönüģmesi sağlanır. Kondenserde toplanan bu su, kızgın buhar üretilmesi için atık ısı kazanına tekrar pompalanır. Bu nedenle proje kapsamında soğutma suyu alma yapısı bulunmayacaktır. Proje kapsamında, tesiste atıksu olarak yalnızca kazan blöfü, türbin temizleme suları (sürekli değil), demineralizasyon sistemi iyon değiģtirici reçine rejenarasyonu deģarjları ve kimyasal alan drenajları, tesis ve ekipman drenajları (sürekli değil) oluģacaktır. Bu sular da proses içerisindeki nötralizasyon havuzunda ph ayarlaması yapıldıktan sonra alıcı ortama deģarj edilecektir. Santralın genel drenaj hattında toplanan ve çeģitli santral ünitelerinden kaynaklanan atık sular, santral genel drenaj sistemine verilecek ve Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 9.3 te verilen Genel Drenaj Sistemi DeĢarj Standartlarını sağladıktan sonra proje sahasının 1540 m güneybatısından geçen Acıçay a deģarj edilmesi planlanmaktadır. DeĢarj ile ilgili olarak proje onay dosyası hazırlanacak ve onay aģamasında Denizli Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü nün görüģleri doğrultusunda drenaj ve/veya bertaraf Ģekli belirlenecektir. Proses suyu akıģ Ģeması Bölüm V.2.4 de verilmiģtir

123 V.2.7. Proje kapsamında kullanılacak ana yakıtların ve yardımcı yakıtın hangi ünitelerde ne miktarlarda yakılacağı ve kullanılacak yakma sistemleri, yakıt özellikleri, anma ısıl gücü, emisyonlar, mevcut hava kalitesine olacak katkı miktarı, azaltıcı önlemler ve bunların verimleri, ölçümler için kullanılacak aletler ve sistemler ( Baca gazı emisyonlarının anlık ölçülüp değerlendirilmesi (on-line) için kurulacak sistemler, NOx gazı indirgeme sisteminin açıklanması, mevcut hava kalitesinin ölçülmesi için yapılacak iģlemler), modelleme çalıģmasında kullanılan yöntem, modelin tanımı, modellemede kullanılan meteorolojik veriler (yağıģ, rüzgar, atmosferik kararlılık, karıģım yüksekliği vb.), model girdileri, kötü durum senaryosu da dikkate alınarak model sonuçları, muhtemel ve bakiye etkiler, önerilen tedbirler, Modelleme sonucunda elde edilen çıktıların arazi kullanım haritası üzerinde gösterilmesi, kullanılacak filtrelerin özellikleri, filtrelerin bakımı, arızalanması durumunda alınacak önlemler (Tesiste oluģabilecek emisyonlarla ilgili yapılacak hesaplamalarda kullanılacak olan emisyon faktörlerinin hangi kaynaktan alınıp-epa, CORIN AĠR vb.), AGE Denizli DGKÇS-II projesinde 1 Gaz Türbini + 1 Buhar Türbini (1 GT + 1 BT) konfigürasyonunu içeren termik-kombine çevrim tesis tipi tercih edilmiģtir. yıllık kwh üretim yapılması planlanmaktadır. Tesiste yakıt olarak doğalgaz kullanılacak ve toplam 471,325 MWt / 255 MWm / 250 MWe kurulu güçle, yılda toplam 1.725,000 GWh enerji üretilecektir. Tesiste yakıt olarak yalnızca doğalgaz kullanılacak olup doğalgaz depolaması yapılmayacaktır. Tesise doğalgaz ulaģtırılamadığı durumda baģka bir hammadde kullanılmayacak ve tesis faaliyetine devam edemeyecektir. Kullanılacak olan doğalgaz miktarı 0,341x10 9 Sm 3 /yıl (9,98 kg/s (KW/LHV)) olacaktır. Tesiste kullanılacak doğalgazın yaklaģık ısıl değeri MJ/kg dır. Tesisin anma ısıl gücü 471,325 MW olacaktır. Tesise kullanılacak doğalgazın analiz sonuçları ise rapor ekinde verilmiģtir (Bkz. Ek 17). Santralde yıllık yaklaģık 0,341x10 9 Sm 3 doğalgaz kullanımı sonucu, atmosfere atılacak baģlıca kirleticiler azot oksitler (NO X ), partiküler maddeler (PM) ve karbon monoksit (CO) olacak, ayrıca yanma sonucu bir miktar da karbondioksit gazı açığa çıkacaktır. Temin edilecek doğalgazda bulunan kükürt bileģikleri çok düģük seviyede olmasına rağmen ihmal edilebilecek düzeyde kükürtdioksit (SO 2 ) açığa çıkabilecektir. Söz konusu kirleticilerin baca gazındaki miktarları ve baca gazına ait özellikler aģağıdaki tabloda verilmiģtir. Tablo 45 : AGE Denizli DGKÇS-II Baca özellikleri Baca Özellikleri Baca yüksekliği 35 m Baca çapı 6 m Baca gazı sıcaklığı 105 o C Baca gazı hızı 20 m/s Baca gazı debisi 530 kg/saat (0 o C sıcaklık, 101,3 kpa, %15 O 2 ve kuru ortamda) Nem % oranı % 12 Yakıt ısıl değeri 8250 kcal/sm 3 Yıllık doğalgaz miktarı 0,341x10 9 Sm 3 Baca koordinatı Y (Sağa) X (Yukarı) AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali II de bacadan çıkacak gazın kütlesel debisi yaklaģık 530 kg/saat olacaktır

124 Tablo 46 : AGE Denizli DGKÇS-II Kirletici Kütlesel Debileri, Konsantrasyonları, Yönetmelik Sınır Değerleri ve Baca Gazı Özellikleri Kirletici Doğalgaz Yakıtlı Enerji Üretim Tesisi Debi SKHKKY Ek-2 de belirtilen sınır değerler Doğalgaz Yakıtlı Enerji Üretim Tesisi Konsantrasyon SKHKKY Ek-5.A.8* de belirtilen sınır değerler BYTY (Gaz Türbinlerinde Emisyon Sınır Değerleri) Ek-4 de* belirtilen sınır değerler NO X (NO 2 ) 94 kg/h 40 kg/h 37 mg/nm 3 75 mg/nm 3 50 mg/nm 3 CO 27,2 kg/h 500 kg/h 80 mg/nm mg/nm mg/nm 3 SO X (SO 2 ) 0,4 kg/h 60 kg/h 0,373 mg/nm 3 60 mg/nm 3 11,7 mg/nm 3 Toz 3,4 kg/h 10 kg/h 1,3 mg/nm (*) Atık gazdaki oksijen oranı % 15 O 2 esas alındığında Baca Yüksekliğinin Planlanması Hava kalitesi modelleme çalıģmaları öncesinde; SKHKKY, Ek-4 de tanımlanan yöntem kullanılarak öngörülen tesis için baca yüksekliği hesaplanmıģtır. Söz konusu yönetmelikte yer alan abak yardımıyla baca yüksekliğinin hesaplanmasında, baca çapı, baca gazı sıcaklığı, baca gazı debisi ve kirletici modellerin kütlesel debisi göz önüne alınmaktadır. Söz konusu yöntem kullanılarak öngörülen proje için baca yüksekliği, mevcut topoğrafya ve yürütülen hava kalitesi modelleme sonuçlarında en iyi sonucu alabilmek ve güvenli tarafta kalabilmek amacıyla ve daha iyi bir yayılım sağlayabilmek adına tesiste baca yüksekliği 35 m olarak planlanmıģtır. Tesisin iģletme aģamasında baģlıca azotoksitler (NOx), karbondioksit (CO 2 ) ve ihmal edilebilir düzeyde kükürtoksitler (SOx), partikül madde (PM) ve karbonmonoksit (CO) açığa çıkacaktır. Tesisin teknoloji seçiminde sera gazı emisyonları açısından çevresel faktörler göz önünde bulundurulmuģtur. Bu amaçla NOx oluģumunu önlemek için su enjeksiyonlu değil kuru tip yanma odasına sahip gaz türbinleri tercih edilmiģtir. Yüksek verimli gaz türbinleri ile uluslararası standartların üzerinde toplam verime sahip bir santral ısı/denge diyagramı bazında tasarım yapılmıģtır. Kullanılacak tüm ekipmanların minimum elektrik ya da yakıt tüketimi esas alınacak, aydınlatma sisteminde optimum çözümler seçilecek ve santral iç tüketimi minimum seviyede tutulacaktır. Atık ısılardan mümkün olduğu kadar yararlanılacak, santral ilave ısı ihtiyacının bir kısmı bu atık ısılardan karģılanacaktır. Dolayısıyla önerilen AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali II den iģletme aģamasında kaynaklanacak emisyon değerleri SKHKKY nde verilen emisyon sınır değerlerinin altında olacaktır. Proje kapsamında Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği, Madde 6.a) ĠĢletmenin çevreye zararlı etkilerinin mevcut en iyi üretim ve/veya arıtım teknikleri uygulanarak azaltılmak suretiyle kirlilik oluģturmaması, hükümleri doğrultusunda hareket edilecek ve mevcut en iyi teknikler kullanılacaktır. Ayrıca proje kapsamında Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği, Madde 6.ğ) ĠĢletmenin Kurulu bulunduğu bölgede hava kirleticilerin Ek-2 de belirlenen hava kalitesi sınır değerlerini aģması durumunda iģletmeci tarafından, Valilikçe hazırlanan eylem planlarına uyulması hükmü çerçevesinde hareket edilecek, Valilikçe bu konuda alınacak tedbirler uyulacaktır

125 NO X Emisyonları; Planlanan projede yanma iģlemi sonucunda açığa çıkacak NO x emisyonlarına etkiyen iki faktör bulunmaktadır. Birincisi yanma iģleminde kullanılacak nitrojen miktarıdır. Ancak, daha önemlisi NO x emisyonu yanma iģlemi sırasında yüksek sıcaklıklarda serbest nitrojenin oksitlenmesi nedeniyle oluģur. Planlanan tesiste söz konusu emisyonlar için belirleyici faktörler kazan yakma teknolojisi, yakma sıcaklığı ve basınçtır. Yukarıda bahsedildiği üzere kullanılacak ileri teknoloji sonucunda maksimum 37 mg/nm 3 (<25 ppmv) olması beklenen NOx emisyonlarının herhangi bir su enjeksiyonuna gerek kalmadan limit değerlerin altında kalması beklenmektedir. Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (SKHKKY) EK-5.A.8 e göre; 22/07/2006 tarihinden sonra kurulan ve yakıt ısıl gücü 50 MW ın üstünde olan doğalgaz yakıtlı gaz türbinlerinde azot oksitler (azot dioksit cinsinden) emisyon sınır değeri 75 mg/nm 3 tür. Büyük Yakma Tesisleri Yönetmeliği (BYTY) Ek-4 e göre ise; gaz türbinlerinde azot oksitleri (azot dioksit ve azot oksit olarak) emisyon limit değeri yeni tesislerde 50 mg/nm 3 olup, öngörülen proje söz konusu limit değeri sağlamaktadır. SKHKKY EK-2 ye göre Saatlik kütlesel debi (kg/saat) değerleri Tablo 2.1 de verilen değerleri aģması halinde, tesis etki alanında emisyonların Hava Kirlenmesi Katkı Değeri (HKKD) mümkünse saatlik, aksi takdirde, günlük, aylık ve yıllık olarak hesaplanır denmektedir. Bu değerin öngörülen proje için 530 kg/saat baca gazı esas alındığında 94 kg/saat olması beklenmektedir. Bu değer, SKHKKY nde verilen 40 kg/saat ın üstünde olduğundan bir hava kalitesine etki modellemesi yapılmıģtır. Kullanılan hava kalitesi modelleme yöntemi ve elde edilen sonuçlar ayrıntılı olarak aģağıda verilmiģtir. CO Emisyonları; CO emisyonları verimsiz yanma sonucunda oluģmaktadır. Kontrollü yanmanın sağlanabilmesi için uygun konsantrasyon değeri ve yüksek sıcaklık gerekmektedir. Öngörülen tesiste yanma sonucu oluģacak CO emisyonları, USEPA tarafından geliģtirilen emisyon faktörü kullanılarak 27,2 kg/saat olarak hesaplanmıģtır. Yine SKHKKY EK 2 ye göre Saatlik kütlesel debi (kg/saat) değerleri Tablo 2.1 de verilen değerleri aģması halinde, tesis etki alanında emisyonların Hava Kirlenmesi Katkı Değeri (HKKD) mümkünse saatlik, aksi takdirde, günlük, aylık ve yıllık olarak hesaplanır denmektedir. SKHKKY, Ek- 2 de belirtilen esaslara göre, kurulması önerilen tesiste her bir bacadan kaynaklanacak CO emisyonu 500 kg/saat olmalıdır. Dolayısıyla bu rapor kapsamında tesisi öngörülen santralden kaynaklanması muhtemel CO emisyonu limit değerin oldukça altında kalmaktadır. Bu nedenle yapılan modellemede bu parametre göz önüne alınmamıģtır. SKHKKY uyarınca atık gazlardaki karbon monoksit emisyonları sürekli iģletme sırasında 100 mg/nm 3 değerini aģamaz. Öngörülen proje kapsamında tesis edilecek santraldan kaynaklanacak toplam CO emisyonlarının 80 mg/nm 3 olması beklenmektedir. Büyük Yakma Tesisleri Yönetmeliği (BYTY) Ek-4 e göre ise; gaz türbinlerinde CO emisyon limit değeri yeni tesislerde 100 mg/nm 3 olup, öngörülen proje değerleri söz konusu limit değerin altında kalmaktadır

126 Kükürt Dioksit (SO2) Emisyonları; Kaynağı yakıt içerisindeki kükürdün oksidasyonu olan SO 2 emisyonları, yakıtın içerdiği kükürt oranının düģürülmesi veya oluģan SO 2 gazının baca gazı kükürt arıtma tesisleri vasıtası ile arıtımı Ģeklinde kontrol edilebilir. Öngörülen santralda kullanılan yakıtın içeriğindeki kükürt bileģenlerinin düģük olmasından dolayı SO 2 emisyonları ihmal edilebilecek düzeyde oluģacaktır. USEPA emisyon faktörlerine göre SO 2 emisyonları, söz konusu tesiste 0,4 kg/saat olarak hesaplanmıģ olup, bu değer SKHKKY, Ek-2 de sınır değer olarak verilen 60 kg/saat in oldukça altında kalmaktadır. Bu nedenle yapılan modellemede bu parametre göz önüne alınmamıģtır. Ayrıca, SKHKKY uyarınca atık gazlardaki kükürt dioksit emisyonu 60 mg/nm 3 değerini aģamaz. Öngörülen santral için SO X emisyonları 0,373 mg/nm 3 gibi oldukça düģük bir değer olmaktadır. Büyük Yakma Tesisleri Yönetmeliği (BYTY) Ek-4 e göre ise; gaz türbinlerinde SO 2 emisyon limit değeri yeni tesislerde 11,7 mg/nm 3 olup, öngörülen proje söz konusu limit değerin oldukça altında kalmaktadır. Partiküler Madde (PM) Emisyonları; AGE Denizli DGKÇS-II projesinin iģletme aģamasında yanma iģlemi sonucunda oluģacak toz emisyonları genellikle kullanılacak yakıtın kül içeriğine bağlı olacaktır. DüĢük kül içeriğine sahip yakıtlar daha düģük toz emisyonları oluģturduğundan dolayı, düģük kül içeriğine sahip doğalgazın kullanılması sonucu projeden kaynaklanacak toz emisyonları asgari seviyede tutulabilecektir. Bununla birlikte verimsiz yanma sonucunda, yanmamıģ hidrokarbonlar içeren çok miktarda toz emisyonu çıkabilmektedir. Öngörülen santral için en tutucu yaklaģımla, 0,341x10 9 Sm 3 /yıl doğalgaz tüketimi baz alınarak ve USEPA emisyon faktörleri kullanılarak yapılan hesaplamalar sonucunda oluģacak PM kütlesel debisi 3,4 kg/saat (1,3 mg/nm 3 ) olarak hesaplanmıģtır. Bu nedenle yapılan modellemede bu parametre göz önüne alınmamıģtır. SKHKKY uyarınca Mevcut ve yeni kurulacak tesislerin bacalarından veya baca dıģından atmosfere verilen emisyonların saatlik kütlesel debileri, mevcut tesisler için bacalarda ölçülerek, baca dıģından atmosfere verilen emisyonlar ile yeni kurulacak tesisler için emisyon faktörleri kullanılarak tespit edilir. Saatlik kütlesel debi (kg/saat) değerleri Tablo 2.1 de verilen değerleri aģması halinde, tesis etki alanında emisyonların Hava Kirlenmesi Katkı Değeri (HKKD) mümkünse saatlik, aksi takdirde, günlük, aylık ve yıllık olarak hesaplanır. Mevcut tesis için aylık olarak hesaplanmıģ Hava Kirlenmesine Katkı Değerlerinin (HKKD) en yüksek olduğu farklı inceleme alanlarında her bir inceleme alanında bir istasyon olmak üzere en az iki istasyon kurularak bir ay süre ile sürekli olarak hava kalitesi ölçümleri yapılır denmekte ve normal iģletme Ģartlarında ve haftalık iģ günlerindeki iģletme saatleri için toz emisyonları sınır değeri 10 kg/saat olarak verilmektedir. Uzun yıllardır gaz türbinlerinde olan teknolojik geliģmeleri göz ardı ederek yapılan en tutucu yaklaģımın sonuçlarına göre elde edilen 3,4 kg/saat değeri de görülebileceği üzere bahsi geçen yönetmelik değerlerinin çok altında kalmaktadır. Bu nedenle yapılan modellemede bu parametre göz önüne alınmamıģtır. ĠnĢaat aģamasında yapılacak çalıģmalar neticesinde oluģacak toplam toz emisyon değeri 0,375 kg/saat olup, Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde; toplam toz emisyonu yönetmelik Ek-2 de verilen 1 kg/saat (baca dıģındaki yerlerden) sınır değerinin altında kaldığından dolayı inģaat aģaması için toz dağılım modellemesi yapılmamıģtır

127 ĠĢletme aģamasında proses kaynaklı oluģacak toz emisyonları (PM) 3,4 kg/saat olup, Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde; toplam toz emisyonu yönetmelik Ek-2 de verilen 10 kg/saat (bacadan) sınır değerinin altında kalmaktadır. Bu nedenle iģletme aģaması için PM dağılım modellemesi yapılmamıģtır. Emisyonların İzlenmesi Yukarıda da açıklandığı üzere, önerilen santralın baca gazından bulunacak hava kirleticileri, SKHKKY de verilen sınır değerlerin oldukça altında kalacaktır. Öngörülen proje kapsamında söz konusu baca gazlarının sürekli olarak izlenmesi amacı ile bir Sürekli Emisyon Ġzleme (Continuous Emission Monitoring) CEM sistemi kurulması ve emisyonların sürekli olarak izlenmesi sağlanacaktır. Sistemde CO, NO X, O 2, HC değerleri online olarak izlenecektir. Sistemden alınacak veriler, merkezi enformasyon sistemine iletilecektir. Emisyon izlemesi basit çevrim çalıģılması halinde Bypass bacasından yapılacaktır. Kombine çevrim çalıģılması durumunda ise Atık Isı Kazan Bacasından emisyon izlemesi yapılabilecektir. Hava Kalitesi Standartları SKHKKY, gaz ve parçacık kirleticilere (partiküler madde) iliģkin olarak iki değiģik kategoride hava kalitesi standardı tanımlamıģtır. (i) (ii) Uzun vadeli sınır değer (UVS); Yapılan bütün ölçüm sonuçlarının aritmetik ortalaması olan değerdir. Kısa vadeli sınır değer (KVS); Maksimum günlük ortalama değerler veya istatistik olarak bütün ölçüm sonuçları sayısal değerlerinin büyüklüğüne göre dizildiğinde, ölçüm sonuçlarının % 95 ine tekabül eden değeri, çöken tozlar için farklı olarak aģılmaması gereken maksimum aylık ortalama değerlerdir. Bu çalıģmada yer alan kirleticiler için Yönetmelikte belirtilen UVS ve KVS değerleri Tablo 47 de gösterilmiģtir. Tablo 47 : SKHKKY nde belirtilen Uzun Vadeli, Kısa Vadeli Sınır Değerler ve Kademeli Azaltım Tablosu Parametre Azot Dioksit (NO 2 ) Süre Sınır değer [µg/m 3 ] [CO mg/m 3 ] [Çöken toz mg/m 2 gün] YIL KVS UVS 100* *Sınır değer 2014 yılı hedeflerine ulaģılana kadar yıllık eģit olarak azaltılacaktır. Ayrıca Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından tarih ve sayı ile yayımlanan Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Genelgesinde verilen UVS ve KVS değerleri ise Tablo 48 de verilmiģtir. Tablo 48 : Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Genelgesi Kademeli Azaltım Tablosu Parametre Süre LĠMĠT DEĞER (µg/m 3 ) Azot Dioksit (NO 2 ) KVS UVS

128 Modelleme Çalışmalarında Kullanılan Yöntem Modelleme çalıģmaları ile AGE Denizli DGKÇS-II tesisinin bacasından atmosfere atılacak NOx kirleticisinin belirlenen çalıģma alanı içerisinde (11x11) km mevcut meteorolojik koģullar altında ne Ģekilde yayılacağı ve bu yayılma sonucunda söz konusu kirleticilerin yaratacağı muhtemel yer seviyesi konsantrasyon değerleri incelenmiģtir. Modelleme çalıģmalarında sadece önerilen tesisin bacasında çıkacak emisyonlar değil, belirlenen çalıģma alanı içerisinde yer alan ve yatırımcı firmaya ait 209 MW AGE Denizli DGKÇS-I tesisinin kirletici kaynakları da değerlendirilmiģ ve modelleme çalıģmalarında her iki santralden kaynaklanabilecek emisyonlar kullanılarak kümülatif etki hesaplanmıģtır. Emisyon modelleme çalıģmasında kullanılan bilgisayar programı, ISCST3 (Industrial Source Complex Dispersion Short Term Model) adı verilen, Amerika BirleĢik Devletleri Çevre Koruma Kurumu (United States Environmental Protection Agency-USEPA) tarafından geliģtirilmiģ olan ve uluslararası geçerliliği bulunan bir programdır. ISCST Modeli ile gaz ve toz halinde değiģik kirletici parametrelerin saatlik, günlük ve yıllık yer seviyesi konsantrasyon değerlerini tahmin edilmektedir. Model, Ġzole bacalardan kaçak kirleticilere kadar değiģik (nokta, alan, hacim) pek çok farklı yayılım modeli hesaplaması bünyesinde barındırmaktadır. Ayrıca, herhangi bir çalıģma bölgesinde kaynaklardan çıkan kirleticilerin uğrayabileceği aerodinamik dalgalar, türbülans ve benzeri olayları da göz önüne almaktadır. ISCST modeli, kullanıcı tarafından tamamlanan bir ağ sisteminde çalıģmakta, hesaplar ağ sistemini oluģturan her bir alıcı ortam elemanının köģe noktaları için yapılmaktadır. ISCST3 modelinin kullanıldığı ağ sistemi dıģında da ayrık alıcı noktalar belirlenerek bu noktalarda daha detaylı hesaplar yapılabilmektedir. Yayılım hesaplarında Pasquill kararlılık sınıfları kullanılmaktadır. Modelleme engebeli araziyi göz önüne almak için de bir seçenek bulunmaktadır. ISCST3 modeli aģağıda belirtilen değiģik veri türlerini kullanılmaktadır: - Topografik Veriler: Alıcı ortam olarak tanımlanan ağ sistemindeki her bir elemanının koordinatları ve yükseklikleri. - Meteorolojik Veriler: Rüzgar yönü, rüzgar hızı, sıcaklık, atmosferik stabilite sınıfı (Pasquill kararlılık sınıfı), karıģım yüksekliği ve rüzgar profil eksponenti ile potansiyel dikey sıcaklık farkını içeren saatlik meteorolojik veri seti. - Kaynak Parametreleri: Tespit edilen bir baģlangıç noktasına göre belirlenen kirletici kaynak koordinatları, yüksekliği, çapı, kirletici çıkıģ hızı, sıcaklığı ve emisyon debisini içeren kaynak verileri. Yukarıda tanımlanan veriler doğrultusunda çalıģtırılan modelleme programının çıktıları, inceleme alanının bütünü için dağılım haritaları hazırlanmasına olanak tanıyacak yapıdadır. Böylelikle, yörenin hava kalitesini değiģik senaryolar (ör. farklı kirletici koģullar veya değiģik mevsimsel Ģartlar) altında değerlendirmek mümkün olmaktadır. Gaz ve toz halinde kirleticilerin ortam havasındaki konsantrasyonlarının matematiksel hesaplamalar yoluyla tahmin edilmesini sağlayan modelleme çalıģması aģağıdaki basamaklardan oluģmaktadır, - Kaynaklara ait dağılım bölgesinin belirlenmesi

129 - Belirlenen dağılım bölgesinin 250 m x 250 m veya 500 m x 500 m boyutundaki karelere ayrılarak enlem, boylam ve yükseklik değerlerinin temin edilmesi (AGE Denizli DGKÇS-II projesi için 500 m x 500 m boyutundaki karelere ayrılmıģtır). - Kirletici Kaynaklarına ait bilgilerin belirlenmesi - Temsili bir yıla ait saatlik meteorolojik verilen temin edilmesi - Meteorolojik veriler kullanılarak saatlik kararlılık sınıflarının belirlenmesi ve karıģım yüksekliklerinin hesaplanması. Yukarıda sıralanan iģlemlerin programa aktarılması sonrasında modelleme programının çalıģtırılmasıyla, kirleticilerin ortam havasındaki saatlik, günlük ve yıllık yer seviyesi konsantrasyon değerleri tahmin edilebilmektedir. Modellemede Kullanılan Alıcı Ortam (Ağ) Sistemi ISCST3 modeli için bir çalıģma alanının tanımlanması ve bu alanın alıcı ortam elemanlarına ayrılması gerekmektedir. Bu çalıģmada alıcı ortam olarak tanımlanmıģ dörtgen alan, merkezinde önerilen santral sahası yer alacak Ģekilde seçilmiģtir. Ağ sistemi, doğu-batı ve kuzey-güney yönünde yaklaģık 11 km x 11 km lik bir alan içerisinde, 500 m x 500 m boyutlarında 529 adet alıcı ortam noktasını kapsamaktadır. Model yardımı ile SKHKKY saatlik kütlesel debi sınır değerini aģan NO X (NO 2 ) emisyonları için her alıcı ortam elemanının köģe noktalarında oluģan YSK değerleri günlük (24 saat) ve yıllık olarak hesaplanmıģtır. Söz konusu konsantrasyonlardan, hesap yapılan her bir alıcı ortam noktası için SKHKKY nde belirtilen UVS ve KVS değerlerine karģılık gelen YSK değerleri hesaplanmıģ ve bu değerler NO X (NO 2 ) için bahsi geçen yönetmelikte belirtilen sınır değerlerle karģılaģtırılmıģtır. Modellemede Kullanılan Kaynak Parametreleri AGE Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali-II nin baca gazı NO X, PM, CO, SO 2 ve CO 2 emisyonlarını içerecektir. Ancak CO, PM ve SO 2 emisyon değerlerinin ilgili yönetmelikteki sınır değerlerinin altında olması ve CO 2 emisyonu için bir sınır değer belirlenmemiģ olması nedeniyle söz konusu parametreler için bir modelleme çalıģması yapılmamıģtır. Meteorolojik Veri Seti Tercih edilen yöntem, verilerin saatlik ölçüm yapan ve proje alanına en yakın meteoroloji istasyonundan temin edilmesidir. Bu çalıģmada, proje alanına en yakın istasyon olan Denizli Meteoroloji Ġstasyonu nda 2006 yılında kaydedilen verilerin uzun yıllar verilerini temsil etmesi sebebi ile kullanılması uygun görülmüģtür. Denizli meteoroloji istasyonunda karıģım yüksekliği ölçümleri yapılmadığından proje alanına en yakın meteoroloji istasyonu olan Isparta meteoroloji istasyonunda 2006 yılında kaydedilen karıģım yüksekliği verileri kullanılmıģtır. Modele girdi olarak 2006 yılı saatlik rüzgar hız ve yönleri, saatlik sıcaklık verileri, karıģım yükseklikleri kullanılmıģtır. Kararlılık sınıflarını belirlemek için Denizli iline ait bulutluluk verileri ve güneģlenme Ģiddetleri kullanılmıģtır. Ayrıca, "Yüzey Pürüzlülük Uzunluğu" belirlenmiģ ve "Sürtünme Hızı" ile "Monin Obukhov Uzunluğu" hesaplanmıģtır

130 2006 NNW2000 NW 1500 N NNE NE WNW ENE W 0 E 2006 WSW ESE SW SE SSW S SSE WNW W NW NNW Uzun Yıllar N NNE NE ENE E Uzun Yıllar WSW ESE SW SE SSW S SSE Atmosferik Kararlılık Atmosferin kararlılığı, hava kütlelerinin karıģma ve yer değiģtirmeye karģı gösterdiği direnç olarak tanımlanır. GüneĢlenme Ģiddeti ve bulutluluk etkenlerine bağlı olarak altı değiģik atmosferik kararlılık durumu tanımlanabilir. Bölgedeki Atmosferik Yapı Atmosferin kararlılığını tahmin etmek için meteoroloji istasyonlarında düzenli olarak ölçülen veriler (rüzgar hızı; güneģlenme Ģiddeti ve bulutluluk faktörü ile hesaplanan net ıģınım endeksi) kullanılmaktadır. Bölgeye ait kararlılık sınıflarına göre dağılım tabloları aģağıdadır. Kararlılık Sınıflarına göre rüzgar dağılım grafikleri ve kararlılık sınıfı dağılım grafikleri ise ilerleyen sayfalarda sunulmuģtur. Tablo 49 da ise dağılım grafiklerinin çizildiği zaman aralıkları görülmektedir