SİİRT. tarihe tanıklık eden beyaz kent

Transkript

1 SİİRT tarihe tanıklık eden beyaz kent SİİRT Yatırım Destek Ofisi Bahçelievler Mahallesi Gaffar Okan Caddesi No: 2/1 T: (0 484) F: (0 484)

2 SİİRT tarihe tanıklık eden beyaz kent Türkiye nin önemli sosyo-ekonomik gelişme alanlarından GAP Bölgesindeki 9 ilden biri, 2012 ADNKS verilerine göre Türkiye nin en genç 3. ili (0-24 yaş nüfus: % 62), yılları arasında yapılan kamu yatırımlarında en fazla artış gösteren 7. il (16 kat), 2012 yılında en çok fıstık üretilen 3. il ( ton) Fıstık fidanı üretiminde 1. il (2000 yılında 2,5 milyon fidandan 2012 de 16,5 milyon fidana), Güneş enerjisi potansiyeli en yüksek olan illerden biri, Türkiye nin en büyük 2. işlenebilir bakır rezervine sahip olan il, Türkiye de petrol çıkarılan 11 ilden biri, Türkiye de her gün uçak kalkan 32 ilden biri.

3 DİCLE KALKINMA AJANSI SİİRT YATIRIM DESTEK OFİSİ SİİRT YATIRIM ORTAMI KONUM km Irak Habur Sınır Kapısı mesafesi 220 km Suriye Nusaybin Sınır Kapısı mesafesi, Türkiye nin en önemli sosyoekonomik gelişme alanlarından biri olan GAP Bölgesi nde yer almaktadır. in kuzeyinde Bitlis, güneyinde Şırnak, doğusunda Van ve batısında Batman bulunmaktadır. Yüzölçümü km² olan, Türkiye yüzölçümünün % 0,67 sini oluşturmaktadır. Irak ve Suriye ye olan yakınlığı ve alternatif ulaşım imkanlarıyla avantajlı bir konuma sahip olan, yatırımcılara cazip fırsatlar sunmaktadır. Karasal iklimin görüldüğü ve dört mevsimin belirgin bir şekilde yaşandığı ilde ortalama sıcaklık yaz aylarında derece, kış aylarında 7 derecedir. İl arazisinin büyük bir kısmı yüksek dağ ve platolardan oluşur. Dağların eteklerinde yüksek yaylalar bulunur. ten her gün Ankara ya ve oradan da dünyanın her tarafına uçakla gitmek mümkündür. Kurtalan dan İstanbul a uzanan demiryolu e km mesafede başlamaktadır. Güney Ekspresi yolcu ve yük taşımacılığında için önemli bir araçtır. ten Çeşitli Noktalara Karayolu Mesafesi - Batman 89 km İstanbul İhracata açılan kapı - Diyarbakır - Şanlıurfa - Gaziantep - Adana - Mersin - Van - İskenderun Limanı - Habur Sınır Kapısı (Irak) - Nusaybin Sınır Kapısı (Suriye) - Van Kapıköy Sınır Kapısı (İran) 183 km 361 km 499 km 714 km 793 km 260 km 702 km 193 km 220 km 350 km İzmir Bursa Antalya Ankara Mersin Mersin Limanı Hatay İskenderun Limanı Mardin Nusaybin Sınır Kapısı Suriye Şırnak Habur Sınır Kapısı Irak İran Van Kapıköy Sınır Kapısı

4 DİCLE KALKINMA AJANSI SİİRT YATIRIM DESTEK OFİSİ SİİRT YATIRIM ORTAMI NÜFUS ve SAĞLIK 5 % 61,7 şehirleşme oranı % yaş grubu nüfus Son yıllarda artan özellikle özel sektör ağırlıklı sağlık yatırımları ile sağlık alanında önemli aşamalar kaydedilmiştir. Kamuya ait 6 hastanenin yanı sıra 3 özel hastane mevcuttur. Nüfusa oranla, TRC3 Dicle Bölgesi nin diğer illerinden daha fazla yatak ve hekim sayısına sahiptir. Yüzbin kişi başına düşen pratisyen hekim sayısında ise son 20 ve 2011 yılları itibariyle Türkiye ortalamasının üzerindedir. İl/İlçe Merkez Belde/Köy Toplam Sağlıklı ve genç nüfusa sahip kent Merkez Aydınlar Baykan Eruh Kurtalan Pervari Şirvan Toplam in 2011 yılı merkez nüfusu (köyler hariç) , il genel nüfusu dir te km² başına 57 kişi düşmektedir. Nüfusunun % 38,3 ü kırsal alanda yaşarken, kadın nüfus oranı % 48,3 tür. in nüfusu yaklaşık 3 bin civarında olup ilin nüfusu fazla değişim göstermemektedir yılında nüfusun 450 bini bulması beklenmektedir. Şehir Kır 61,7 ( ) 38,3 ( ) Kadın 48,3 ( ) Erkek 51,7 ( ) Yüzbin Kişi Başına Yatak Sayısı Dicle GAP Türkiye Yüzbin Kişi Başına Uzman Hekim Sayısı Dicle GAP Türkiye genç bir nüfus profiline sahiptir. Nüfusunun % 62 si (Türkiye ortalaması: % 42) 25 yaşın altında olan te değişime açık dinamik bir genç nesil bulunmaktadır., ülkemizin genç nüfus oranı en yüksek üçüncü ilidir. Nüfusu Yüzbin Kişi Başına Pratisyen Hekim Sayısı Dicle GAP Türkiye Yüzbin Kişi Başına Diş Hekimi Sayısı Dicle GAP Türkiye

5 DİCLE KALKINMA AJANSI SİİRT YATIRIM DESTEK OFİSİ SİİRT YATIRIM ORTAMI EĞİTİM 7 Eğitim altyapısını geliştiren te, okuryazarlık bir sorun olmaktan çıkmıştır. Nicelikle birlikte eğitimdeki kalitesini de günden güne iyileştiren, Üniversite Yerleştirme Sınavları ndaki başarılarını da sürekli hale getirmiştir. te ilk ve ortaöğretimdeki öğrenciler ortalama 35 kişilik sınıflarda eğitim görmektedir. Okuryazarlık Oranı (%) Okuma Yazma Bilmeyenler Eğitimli insan altyapısı te ara eleman ihtiyacını karşılamaya yönelik 4 adet Çok Programlı Lise, 2 adet Sağlık Meslek Lisesi, 5 adet Kız Meslek Lisesi, 3 adet Endüstri Meslek Lisesi, 2 adet Güzel Sanatlar Lisesi, 1 adet Ticaret Meslek Lisesi, 7 adet Halk Eğitim Merkezi ve 2 adet Mesleki Eğitim Merkezi bulunmaktadır. te Sosyal Destek Programı kapsamında istihdamı geliştirmeye yönelik 32 proje hayata geçirilmiştir. Bu projeler ile bir yandan sosyal bir sorun olarak işsizliğin çözümü amaçlanırken bir yandan da sektörel talepleri karşılayan işgücü oluşturulmaya çalışılmaktadır. İlde bulunan Ticaret ve Sanayi Odası ile İŞKUR yetkinlik geliştirme ve meslek edindirme kursları düzenlemektedir. Piyasadan gelen talepleri göz önüne alarak düzenlenen kurslar işsizleri meslek sahibi çalışan adayları haline getirmektedir yılında kurulan Üniversitesi, akademik yılında öğrenci sayısına ulaşmıştır. Bugün; Mühendislik-Mimarlık, Fen- Edebiyat, İlahiyat, Ziraat, İktisadi ve İdari Bilimler ile Eğitim olmak üzere altı fakülte, Sağlık ile Beden Eğitimi ve Spor olmak üzere iki yüksekokul, Sağlık Hizmetleri,, Eruh ile Kurtalan olmak üzere 4 meslek yüksekokulu, El Sanatları, Kadın Sorunları ile Sürekli Eğitim olmak üzere 3 araştırma ve uygulama merkezi, Fen Bilimleri ve Sosyal Bilimler olmak üzere 2 enstitüden oluşan üniversitede eğitim ve öğrenim hizmetlerini Rektörlük, Sağlık, Eruh, Kurtalan ve Kezer olmak üzere 5 yerleşkede verilmektedir.

6 DİCLE KALKINMA AJANSI SİİRT YATIRIM DESTEK OFİSİ SİİRT YATIRIM ORTAMI SANAYİ 9 8,2 milyon $ ihracat rakamı AB seviyesinde işsizlik oranı in içinde bulunduğu bölgede Tarım ve Hizmet sektörleri ön plana çıkarken, 2004 yılında 341 bin olan toplam istihdam 2011 yılında 365 bine çıkmıştır. Aynı dönemde tarımdaki istihdam azalırken, sanayi sektöründe ise 38 binden, 82 bine yükselmiştir. ; Ortadoğu pazarına yakınlık, komşu ülkelerle gelişen ilişkiler, İskenderun ve Mersin gibi önemli limanlara uzanan demiryolu altyapısı, gelişen karayolları ve sanayi altyapısını ile ihracat için önemli bir potansiyel barındırmaktadır. ; önemli tarımsal ürünlerinden Fıstığı, Zivzik Narı, Pervari Balı ile et ve süt ürünlerini işleyip markalaştırarak ihracatını arttırmaya devam etmektedir yılından beri ihracatçı firma sayısı çok az değişiklik gösteren in ihracatının 8,2 milyon $ a kadar çıktığı görülmektedir İhracatçı Firma Sayısı İhracat (1.000 $) Sanayinin markalaştığı kent te işsizlik azalırken istihdam gelişmektedir. İlde istihdam oranı çok düşüktür ancak ülkemizle paralel olarak artma eğilimindedir. Toplam İstihdam (bin) TRC Tarım Sanayi Hizmet İşsizlik Oranları (%) İstihdam Oranları (%) ,7 8,6 26,8 29,6 TR (Türkiye) 9,8 9,2 41,2 45,0 TR 2011 Yılı İstihdam Oranları (%) AB (Avrupa Birliği 27 ülke) 8,9,3 64,6 63,8 25,5 Tarım Sanayi Hizmet 48,1 26,5 TRC3 Sanayi İstihdam Oranı 25,0 60,4 17,1 22,5 20,0 15,0,

7 DİCLE KALKINMA AJANSI SİİRT YATIRIM DESTEK OFİSİ SİİRT YATIRIM ORTAMI SANAYİ ton metal bakır rezervi bedelsiz OSB de yer tahsisi Yıllık bakır ihtiyacının sadece % 20 sini üretebilen Türkiye nin önemli bakır sahalarından biri de Şirvan Madenköy dedir yılından beri sondaj arama çalışması yapılmayan sahada ton metal bakırın bulunduğu tahmin edilmektedir. Sahadan çıkarılan bakır, özel bir firma tarafından % 20 konsantre seviyesine getirilerek ihraç edilmektedir. ili çevresi ile Baykan Büzügan mevkiinde önemli krom rezervleri bulunmaktadır. te yüksek kalitede önemli alçıtaşı yatakları, kil, jips ve çimento hammaddeleri bulunmaktadır. Ayrıca ilde çeşitli sahalarda açılan kuyulardan petrol çıkarılmaktadır. il merkezine 8 km uzaklıkta bulunan Organize Sanayi Bölgesi nde 76 sı işletmeler için ayrılmış toplam 81 parsel vardır. Kurulu elektrik gücü 16 MW olan Sanayi Bölgesi nde tahsis edilebilecek durumda uygun parseller bulunmaktadır. Başvurulması halinde üretim amaçlı tesisini kurup işletmeye alanlardan istenen şartları taşıyanlara bedelsiz yer tahsisi yapılabilmektedir. Sanayi Envanteri Sektörler Tekstil Giyim ve Deri Sanayi Taş ve Toprağa Dayalı Sanayi Gıda, İçki ve Tütün Sanayi Kimya, Petrol, Kauçuk ve Plastik Ürünler Sanayi Orman ve Kağıt Ürünleri Sanayi Metal Eşya ve Makine Teçhizat Sanayi 5,1 23,1 51,3 5,1 5,1,2 te Öne Çıkan Önemli Alt Sektörler Hidro Elektrik Üretimi Kum, Beton, Çimento Süt ve Et Entegre Bal İşleme Firma Sayısı Oranı (%) Metal İşleme Kapı İmalatı Madencilik Parke İmalatı İstihdam Oranı (%) 36,6 33,7 19,1 5,0 4,3 1,3 Nar İşleme Kuruyemiş Organize Sanayi Bölgesi nde su dağıtım şebekesi, kanalizasyon, elektrik şebekesi, telekomünikasyon alt yapısı ve yol parke çalışması tamamlanmış durumdadır. Altyapısı tamamlanmış OSB

8 DİCLE KALKINMA AJANSI SİİRT YATIRIM DESTEK OFİSİ SİİRT YATIRIM ORTAMI TARIM 13 % 769 fıstık üretim oranında artış % 522 bitkisel üretim iyileşme düzeyi Son yılda fıstık üretiminde en çok üretim artışı gösteren 1. il olan verimde de 1. sırada yer almaktadır yılında Türkiye deki toplam fıstık üretiminin % 11,65 ini üreten kendi fıstığını işleyecek yıllık ton kapasiteli modern bir tesise kavuşmuştur. te meyveciliğin gelişmesi ile tarımda bitkisel üretimi de her geçen yıl artmaktadır. İstanbul Bitkisel Üretim Değeri olarak 2011 yılında 1 Milyon TL ile ülke genelinde 61. sırada yer alırken, aynı dönemde 60. sırada yer alıp 3 Milyon TL ile Türkiye üretiminin % 0,34 ünü karşılamıştır. IPA kapsamında desteklenen tesisin 2 yıl içinde Organize Sanayi Bölgesi nde 25 dönüm alan üzerinde kurulması öngörülmüştür. Üretim (Ton) Üretim Artışı (%) TR Bitkisel Üretim Değerleri ( ) Gaziantep Şanlıurfa Tarımsal ürününü işleyen kent 2012 yılında Türkiye deki Fıstık üretiminin % 11,65 i Mercimek üretiminin % 3,3 ü Nar üretiminin % 1,1 i Sofralık üzüm üretiminin % 0,8 i Fiğ üretiminin % 0,8 i Kavun üretiminin % 0,5 i Buğday üretiminin % 0,5 i Korunga üretiminin % 0,3 ü te gerçekleşmiştir. Türkiye Bitkisel üretim (bin TL) İyileşme Düzeyi (%) in dünyaca ünlü balı Pervari de doğal ve organik koşullarda üretilmektedir. Pervari Balı, te bulunan iki adet işleme tesisinde paketlenerek hizmete sunulmaktadır. te artan tarımsal üretim ve verimliklikle beraber tarıma dayalı sanayi de hızla gelişmiştir. İlde var olan sanayi kuruluşlarının % 51,3 ü gıda, içki ve tütün sanayinde kümelenmiştir. Bu da in tarıma dayalı sanayideki başarısını göstermektedir. Her geçen yıl bal üretiminde kullanılan modern fenni kovan sayısı artmaktadır. Üretimdeki modernizasyon ve kovan sayısındaki artışa paralel olarak yıllık bal üretimi de çoğalmaktadır.

9 DİCLE KALKINMA AJANSI SİİRT YATIRIM DESTEK OFİSİ SİİRT YATIRIM ORTAMI TURİZM de gelen turist sayısı % 77 turist sayısı artış oranı 2002 yılına göre turist sayısı % 77 artan te turizm altyapısını geliştirmeye yönelik projeler hayata geçtikçe ziyaretçi sayısı her geçen yıl kartış göstermektedir. İnanç turizmi açısından Tillo ve Veysel Karani gibi önemli çekim merkezlerinin rekreasyon çalışmalarının yakın bir zamanda hayata geçmesi beklenmektedir. Doğa harikası, tarihi kent Botan nehri boyunca uzanan derin vadi ve kanyonlarla eşsiz bir doğa şehridir. Sahip olduğu tarihi değerleri ile yurt içinden ve yurt dışından her yıl binlerce ziyaretçi çeken yapılan restorasyonlar ve konaklama yatırımları ile geçmişini geleceğe taşımaktadır. İlde yapılan restorasyonlar ve açılan AVM ve otellerle gelişen sosyal yaşam, turizm için önemli avantajlar yaratmıştır. Ulaşım ve turizm altyapısını geliştirmeye yönelik projelerin ard arda hayata geçmesiyle zaten tarihi bir öneme sahip olan, ziyaretçiler için doğa, tarih ve sosyalliği bir arada sunmaktadır.

10 DİCLE KALKINMA AJANSI SİİRT YATIRIM DESTEK OFİSİ SİİRT YATIRIM ORTAMI TEŞVİK SİSTEMİ 17 Sigorta Primi İşveren Hissesinde Hazine Desteği Makine ve Ekipmanların KDV ya da Gümrük Vergilerinden Muafiyeti 6. Bölge teşvik avantajları % 90 vergi muafiyeti te yatırım teşvik belgesi alınarak 2012 itibariyle başlayan yatırımlarda yıl boyunca sigorta primi işveren payı devlet tarafından karşılanır. Bu muafiyet belgeye esas yatırım tutarının % 50 sine ulaşana kadar devam eder. Yatırım teşvik belgesi kapsamında satın alınacak makine ve ekipmanların yurt içinden temin edilmesi halinde KDV leri ödenmez. Makine ve ekipmanların yurt dışından alınması durumunda da KDV muafiyetinin yanında Gümrük Vergisi nden de muaf tutulur., teşvik kapsamındaki bütün desteklerden ( sigorta primi işçi hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi, kurumlar vergisi indirimi, sigorta primi işveren hissesinin karşılanması, KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, faiz desteği) yararlanmaktadır. 31/12/2013 tarihine kadar başlanan yatırımlarda (yıl) 01/01/2014 tarihinden sonra başlanan yatırımlarda (yıl) Bölgesel Teşvik 7 Büyük Ölçekli Yatırım 7 En geniş teşvikler te Ekonomi Bakanlığı tarafından belirlenen alanlarda minimum TL nin altında kalmamak kaydıyla yatırımcılara bölgesel teşvik imkânları sunulmaktadır. Türkiye deki bölgeler, gelişmişlik durumlarına göre dört kategoriye ayrılmıştır. Teşvikler az gelişmiş bölgeleri daha cazip kılmak amacıyla bu sınıflandırmaya göre tasarlanmıştır. bu anlamda en geniş teşviklerin olduğu 6. Bölge sınıflandırması içinde yer almaktadır. GAP Süt Sığırcılığı Süt sığırcılığının geliştirilmesi, modern işletmelerin kurulması, hayvansal üretimde verimliliğin ve kalitenin artırılması ile bölgesel gelişmişlik farklarının azaltılmasına yönelik olarak, üreticilerin yapacakları sütçü ve kombine ırklarla damızlık süt sığırcılığı işletmesi yatırımlarının desteklenmesine yönelik verilen devlet desteğidir. GAP tarafından verilen hibe destek oranları, kurulacak çiftliğin inşaat giderlerinde % a, alınacak makine ekipmanın ve canlı hayvan giderlerinde ise % a ulaşmaktadır. Makine Hayvan İnşaat Destek Oranları (%) Bölgesel Teşvik Uygulamaları DESTEK UNSURLARI KDV istisnası Gümrük vergisi muafiyeti Vergi indirimi Yatırıma katkı oranı (%) Sigorta primi İşveren hisse desteği (Destek süresi) Yatırım yeri tahsisi Faiz desteği Gelir vergisi stopajı desteği Sigorta primi işçi hissesi desteği (Destek süresi) OSB Dışı OSB İçi OSB Dışı OSB İçi I II III IV V VI yıl yıl 25 5 yıl 6 yıl 50 7 yıl yıl 3 yıl 5 yıl 6 yıl 7 yıl yıl 12 yıl yıl yıl te yatırım teşvik belgesi alınarak yapılan yatırımlarda her yıl ödenmesi gereken verginin % 90 ı ödenmeyerek belgeye esas yatırım tutarının % 50 sini buluncaya kadar (OSB de % 55) muafiyet hakkı verilir. Büyük Ölçekli Yatırımlarda bu oran % 60 dır.

11 DİCLE KALKINMA AJANSI SİİRT YATIRIM DESTEK OFİSİ SİİRT YATIRIM ORTAMI TEŞVİK SİSTEMİ ve SİİRT ENERJİ PROJELERİ 19 Baraj Adı Biten Projeler Kurulu Güç (MW) Yıllık Üretim (MWh) Baraj Adı Devam Eden Projeler Kurulu Güç (MW) Yıllık Üretim (MWh) Alkumru HES Çetin HES Pervari HES Keskin HES İncir Reg. HES Pervari Reg. HES Tarihler HES Kirazlık HES Eruh HES Oran HES HES Narlı HES Şirvan HES Baran Reg. HES Balcılar Reg. HES Kezer Reg. HES Ulusal II Reg. HES Başören HES Kredi İsteyene Faiz Desteği Şartları Uyan Yararlanıcıya Yatırım Yeri Tahsisi te yatırım teşvik belgesi alınarak yapılan yatırımlarda kredi kullanmak istenildiğinde sabit yatırım tutarının % 70 ine kadar olan kısmının faizinin 7 puanlık bölümü Hazine tarafından karşılanır. Bu oran döviz üzerinden alınan kredilerde % 2 dir. Bölgesel ya da büyük ölçekli yatırım konularında yatırımın yapılacağı ilçede bulunan organize sanayi veya endüstri bölgelerinde tahsis edilebilecek boş parsel bulunmaması halinde yatırım yeri tahsisi yapılabilir. Yatırım Yeri Tahsisi Yapılabilecek Alanlar: Hazine arazileri Özel bütçeli idarelere ait araziler İl özel idareleri ve belediyelere ait araziler Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler dahildir. 2 KWh/m -yıl Ülkemizde ortalama KWh/m -yıl olan güneş ışınım değeri Bölgemizde ve in bazı bölgelerinde KWh/m -yıl a kadar çıkmaktadır. Güneş ve sudan gelen enerji, Botan Nehri üzerinde yapılacak HES ler ile barajlar şehri olacaktır. İl ayrıca güneşlenme süresi ve global radyasyon değerleri ile Türkiye nin güneş enerji potansiyeli en yüksek olan alanlarından birisidir.

12 DİCLE KALKINMA AJANSI SİİRT YATIRIM DESTEK OFİSİ SİİRT YATIRIM ORTAMI 21 Aktif ve canlı bir yapı Hızlı ve sorunsuz yatırımlar KOBİ leri bölgesel kalkınma stratejilerinin gerçekleştirilmesinde en önemli aktörler olarak gören Dicle Kalkınma Ajansı her yıl proje teklif çağrısı yöntemi ile yararlanıcılara belirlenen alanlarda mali destek imkânları sunmaktadır. Yararlanıcıların mali destek çağrısı kapsamında destek almaya hak kazanan yatırımları belli bir oranda desteklenir. Bu oran da en çok % 50 olabilmektedir. Dicle Kalkınma Ajansı ndan destek almaya hak kazanan projelere verilen destek hibe olup, her yıl bu hibe için azami bir tutar belirlenir. Ajans bu azami tutarın üzerinde yatırıma katkı sunamaz. (2013 yılı destek çağrısı için bu tutar TL olarak belirlenmiştir) Yararlanıcılar destek çağrısına projeleri ve destekleyici dokümanları ile başvururlar. Projelerin teslimi için bir tarih aralığı belirlenir. Belirlenen son tarihten itibaren başvuru kabul edilmez. Yatırım Destek Ofisi, yatırım yapmak istediğiniz alanda mevcut destek ve teşviklerle ilgili yatırımcıları bilgilendirmekte, başvurular başladığında da haber vermektedir. Destek programlarının şartlarına göre başvurularda ücretsiz rehberlik hizmeti vermektedir. Yapılacak yatırımlarda bürokratik engellerle karşılaşıldığında birebir yardım hizmeti sunmakta destek ofisinin görevleri arasındadır. Ofis ayrıca potansiyel alanlarda yatırım yapmak isteyenlere fizibilite desteği sağlamaktadır. Kamu kurum ve kuruluşlarının görev ve yetki alanına giren izin ve ruhsat işlemleri ile diğer idarî iş ve işlemleri de ivedilikle sonuçlandırmak üzere tek elden takip ve koordine etmektedir. İşlemleri hızlandırmak üzere kamu kurum ve kuruluşlarından bilgi taleplerini de ofis yatırımcılar adına kendisi yapmaktadır. Etkin çözümler için Yatırım Destek Ofisi, Dicle Kalkınma Ajansı nın bölgesel kalkınmaya yönelik ana faaliyetlerinin yanı sıra, yatırımcılarla birebir ilgilenmek, onların taleplerini birinci elden takip ve koordine etmek, yatırıma yönelik teşviklere yönlendirmek amacıyla oluşturulmuş özel amaçlı bir destek birimidir.