Coğrafi Bilgi Sistemleri Teknolojisi Kullanılarak Topoğrafik Haritalardan Eğim ve Bakı Bilgilerinin Üretilmesi *

Transkript

1 KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 10(1), KSU Journal of Science and Engineering, 10(1), 2007 Coğrafi Bilgi Sistemleri Teknolojisi Kullanılarak Topoğrafik Haritalardan Eğim ve Bakı Bilgilerinin Üretilmesi * Recep GÜNDOĞAN 1, Abdullah Emin AKAY 2 1 KSÜ, Ziraat Fakültesi, Toprak Bölümü, Kahramanmaraş 2 KSÜ, Orman Fakültesi, Orman Mühendisliği Bölümü, Kahramanmaraş ÖZET: Standart topoğrafik haritalar, birçok doğal kaynak yönetimi uygulamalarında ihtiyaç duyulan temel topoğrafik bilgilerin (yükseklik, eğim, bakı, vb.) üretilmesinde ana kaynaktır. Topoğrafik bilgilerin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) teknolojisi ile üretilmesi, geleneksel yöntemlerle üretilmesine kıyasla daha ucuz ve daha hızlı olmanın yanı sıra ayrıca daha doğru sonuçlar sunmaktadır. Bu çalışma standart topoğrafik haritaların, eğim ve bakı bilgilerinin CBS teknolojisi kullanılarak üretilmesinde kullanılabilirliğini incelemiştir. Elde edilen sonuçlara göre, standart topoğrafik haritalardan elde edilen 10 metrelik Sayısal Arazi Yükseklik Modellerinden (SAYM) üretilen eğim ve bakı bilgilerinin sırasıyla %86 ile %77 güven aralığında doğru veya yaklaşık doğru olarak belirlenebileceği sonucuna varılmıştır. Buna karşılık, toprak etütleri ile eğim ise, ancak %68 güven aralığında doğru veya yaklaşık doğru olarak belirleneceği anlaşılmıştır. Buna göre, eğim ve bakı gibi topoğrafik bilgilerin CBS teknolojisi ile belirlenmesinde standart topoğrafik haritaların başarıyla kullanılabileceği ortaya çıkmaktadır. Anahtar Kelimeler: Eğim, Bakı, SAYM, CBS Derivation of Slope and Aspect Information From Topographic Maps Using Geographic Information Systems Technology ABSTRACT: Standard topographic maps are the main source for producing basic topographic information (elevation, slope, aspect, etc.), which are required in various applications of natural resource management. Generating topographic information using Geographic Information System (GIS) technology is not only less expensive and less time consuming but also it provides more accurate results, comparing with that of using traditional methods. This study investigated the usability of the standard topographic maps in generating slope and aspect information using GIS technology. According to the results, it was concluded that slope and aspect information, which were generated using standard topographic map based Digital Terrain Model (DTM) with 10 meter resolution, can be determined accurately or near-accurately in the confidence intervals of 86% and 77%, respectively. However, it was indicated that slope information based on soil studies can be determined accurately or near-accurately in the confidence intervals of 68%. Thus, it was found that topographic maps can be used successfully in determining basic topographic information such as slope and aspect information, using GIS technology. Key Words: Slope, Aspect, DEM, GIS GĐRĐŞ Topografya hidrolojik, jeomorfolojik ve biyolojik süreçlerde önemli rol oynamaktadır. Bu yüzden topografyaya ait bilgiler, hidroloji (Aschwanden et al. 1993; Jeton and Smith 1993), toprak etüt ve haritalama (Klingebiel et al. 1987; Rahman et al. 1997), arazi kullanım planlaması (Hammer et al. 1991; Gündoğan ve ve ark., 2001), orman amenajmanı (Furley and Harrison, 1994), hassas uygulamalı tarım (Moor et al., 1993) ve diğer doğal kaynak yönetimi çalışmalarında kullanılan önemli parametrelerdendir. Topografyanın etkisinin incelendiği çalışmalar genellikle arazinin genel görünümünü ifade eden niteliksel arazi şekillerine dayandırılmıştır. Halbuki toprak ve topografya arasındakileri uygun bir şekilde değerlendirmek için arazi şekilleri doğru bir şekilde belirlenmelidir (Hall and Olson, 1991). Farklı toprak tiplerine sahip topoğrafik koşullar toprak verimliliği ve üretkenliğinde karmaşık bir yapı meydana getirir. Bu nedenle de son yıllarda tarlaları benzer toprak özelliklerine sahip birimlere ayırarak ayrı amenajman teknikleri uygulamak önem kazanmaktadır (Girgin and Frazier, 1998). Topoğrafik veriler Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) teknikleri ile başarılı şekilde elde edilmektedir (Lee et al. 1988; Hammer et al. 1991; Moor et al. 1993; Wu et al. 1997; Gessler et al. 2000). Moor et al. (1991), eğim derecesi, bakı, eğim şekli, spesifik havza alanı ve akış yönü gibi temel topoğrafik özellikleri sayısal yükseklik modelinden başarıyla doğrudan hesaplamıştır. Topoğrafik karakteristiklerin konumsal (spatial) değişkenliğine dayalı Sayısal Arazi Yükseklik Modeli (SAYM), amenajman birimlerinin oluşturulmasına yardım edebilmektedir. Ancak, yükseltilerin grid * Bu çalışma KSU Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir.

2 KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 10(1), KSU Journal of Science and Engineering, 10(1), 2007 (düzgün kare ağı) sistemine dayandırıldığı sayısal arazi yükseklik modeli ile topoğrafik detayların ortaya çıkarıldığı niceliksel çalışmalar ise son derece azdır (Hammer et al. 1995). Elektronik mesafe ölçerli teodolit Hammer et al. (1995) ve küresel konumlama sistemi (GPS) (Wilson et al., 1998) ile yapılan arazi ölçümlerinden elde edilen SAYM nden topoğrafik özelliklerin hesaplanmasında başarılı sonuçlar elde edilmiş olmasına rağmen, geniş alanlarda bu araçların kullanılması her zaman mümkün olamamaktadır. Harita Genel Komutanlığınca üretilmiş olan 1:25000 ölçekli 10 m lik eş yükselti eğrilerine sahip Standart Topoğrafik Haritalar (STH), jeoloji, hidroloji, toprak etüt, orman amenajmanı ve diğer doğal kaynak yönetimi çalışmalarında altlık harita olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle, bu haritalardan topoğrafik bilgilerin (özelliklerin) üretilmesi / türetilmesi oldukça büyük öneme sahiptir. Bu çalışmada standart topoğrafik haritalardan üretilen sayısal arazi yükseklik modelinden, doğal kaynak yönetimi çalışmalarında kullanılabilecek temel topoğrafik özelliklerden eğim ve bakı bilgilerinin elde edilmesi amaçlanmıştır. Sayısal görüntü işlemleri, yaygın bir CBS yazılımı olan ILWIS ile gerçekleştirilmiştir (Anonymous, 1997). MATERYAL ve YÖNTEM Çalışma Alanı Araştırma alanı, Kahramanmaraş ın 15 km batısında KSÜ Afşar Yerleşkesi (Kampüsü) alanında Boztepe olarak adlandırılan tepede 1000 m x 1200 m boyutlarında bir alanı kapsamaktadır (Şekil 1). Araştırma alanının yükseltisi m arasındadır. Araştırma alanı farklı eğim dereceleri, eğim şekli ve bakılara sahip olması nedeniyle seçilmiştir. Araştırma alanı kabaca bir tektonik basamağın batı ucunu oluşturmaktadır. Kuzey, batı ve güney yönleri dik, doğusu ise hafif eğimli bir tepe niteliğindedir. Şekil 1. Araştırma alanından seçilen test noktasının topoğrafik harita üzerinde görünümü. Araştırma alanı toprakları kil, kum ve çakıl ardalanmasına sahip Miyosen yaşlı kireçli depozitler olup, araştırma alanında Boztepe, Çamdibi serileri ve bu serilerin kompleksleri yer almaktadır. Bu seriler Typic Xerochrept olarak sınıflandırılmaktadır (Gündoğan et al., 1997). Arazi Ölçümleri Farklı kaynaklardan elde edilen topoğrafik özellikler birbiriyle karşılaştırılmıştır. Bu araştırmada, çalışma alanı elektronik mesafe ölçerli teodolit ile 100 metrelik gridlere bölünmüş ve gridlerin kesişme noktaları arazide işaretlenmiştir (Şekil 1). Bu kesişme noktalarının ana eğim doğrultusu pusula ile belirlenmiştir.

3 KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 10(1), KSU Journal of Science and Engineering, 10(1), 2007 Sayısal Arazi Yükseklik Modeli Sayısal Arazi Yükseklik Modeli (SAYM), yükseltilerin sayısal olarak temsil edildiği bilgisayar dosyasıdır. SAYM, başlıca üç teknikle elde edilmektedir: a) fotogrametrik, b) yersel ölçüm noktaları enterpolasyonu ve c) eş yükseklik eğrisi enterpolasyon teknikleri (Anonymous, 1997). Bu çalışmada yersel ölçüm noktaları enterpolasyonu ve eş yükseklik eğrisi enterpolasyon teknikleri kullanılarak araştırma alanının 10 metre çözünürlüklü sayısal arazi yükseklik modeli (SAYM-1) ve (SAYM-2) oluşturulmuştur. Đlk olarak Kahramanmaraş Belediyesi tarafından yaklaşık 25 metre aralıklarla elektronik mesafe ölçerli teodolit ile (x, y ve z) ölçülerek hazırlanmış 1/1000 ölçekli halihazır haritadan; yükseklikler enterpole edilerek, 10 metrelik SAYM-1 oluşturulmuştur. Đkinci olarak Universal Transverse Mercator (UTM) projeksiyonunda (UTM Zon 37) koordinatlandırılmış 1/25000 ölçekli topoğrafik raster harita kullanılmıştır. Bu haritada, 10 metrelik eş yükselti eğrileri sayısallaştırılarak 10 metre çözünürlüklü SAYM-2 oluşturulmuştur. Eğim ve Bakı Bilgilerinin Elde Edilmesi Öncelikle araştırma alanının her iki 10 metrelik SAYM den, yatay ( x) ve düşey ( y) yükseklik farklarının bulunmasını sağlayan dereceli filtreleme (gradient filter) yöntemi kullanılmıştır. Aşağıdaki formüllere dayalı olarak eğim (s) ve bakı (θ) bilgileri hesaplanmaktadır (Anonymous, 1999): s = (sqrt(( x) 2 + ( y) 2 ))/2 (1) θ = tan -1 ( x/ y) (2) Dereceli filtreleme işleminde 3x3 pencere kullanılarak, x ve y yönlerinde ortalama yükseklik farkları aşağıdaki formüller ile hesaplanmaktadır: x = ( x 1 + x 2 + x 3 ) /3m (3) y = ( y 1 + y 2 + y 3 ) /3n (4) Eşitliklerde; m = yatay piksel boyutu (10 m) n = düşey piksel boyutu (10 m) Daha sonra, elde edilen eğim değerleri, ortaya çıkan veri varyasyonunun konumsal frekansını azaltmak için, düşük filtreleme (3x3 kernel filter) yöntemiyle iki kez filtrelenmiştir. Elde edilen eğim değerleri, belirli aralıklarla gruplandırılarak (düz ve düze yakın, hafif, orta, dik, çok dik, sarp ve çok sarp) eğim sınıfları haritaları oluşturulmuştur. Topraksu Genel Müdürlüğü tarafından toprak etütleri ile hazırlanan toprak haritası taranıp sayısallaştırılarak ayrıca bir eğim sınıfları haritası oluşturulmuştur. Bakı değerlerindeki konumsal frekansı azaltmak için düşük filtreleme yöntemi (3x3 kernel filter) bir defa uygulanmıştır. Daha sonra, filtrelenmiş bakı değerleri gruplandırılarak (kuzeybatı, kuzey, kuzeydoğu, batı, düz, doğu, güneybatı, güney ve güneydoğu), bakıların alansal ve oransal değerleri elde edilmiştir. Kullanılan yöntemlerin ve uygulanan işlemlerin hassasiyetlerinin irdelenmesi için, seçilen 74 adet kontrol noktasında, topoğrafik haritadan elde edilen eğim ve bakı bilgileri ile toprak etütlerinden elde edilen eğim haritası, arazi ölçümleri ile elde edilmiş eğim ve bakı değerleriyle karşılaştırılmıştır. BULGULAR ve TARTIŞMALAR Eğim Sınıfları Elde edilen sonuçlara göre, eğim gruplarının arasında orta derecede eğime (%6-12) sahip alanlar araştırma alanının % 30 dan fazlasını kaplamaktadır (Tablo 1). Kuzey ve güneydoğu bakıları daha dik eğime (%25) sahiptir ve içbükeydir. Batı ve güney bakıları ise genelde dışbükey olup eğim teraslara doğru azalmaktadır (Şekil 2). Topoğrafik haritadan elde edilen SAYM den üretilen eğim haritasında, alt ve üst eğim gruplarında azalma olurken orta eğimlerin oranında artış olmuştur (Tablo 2). Tablo 1. Araştırma alanın arazi ölçümlerinden ve topoğrafik haritadan elde edilmiş eğim bilgileri. Eğim Arazi Ölçümleri Topoğrafik Harita Eğim Sınıfları (%) Alan (m 2 ) Oran (%) Alan (m2) Oran (%) Düz ve düze yakın (A) , Hafif (B) , , Orta (C) , , Dik (D) , , Çok dik (E) , , Sarp (F) , , Çok sarp (G) > 45 9, , Toplam Değerler 1,200, ,200,

4 KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 10(1), KSU Journal of Science and Engineering, 10(1), 2007 Şekil 2. Araştırma alanının arazi ölçümleri sonucunda oluşturulan eğim bilgileri haritası. Tablo 2. Test alanlarının arazi ölçümleri, toprak etütleri ve 1:25000 ölçekli haritandan üretilen SAYM lerinden filtrelenmeyerek (), bir kez filtrelenerek () ve iki kez filtrelenerek () elde edilmiş eğim sınıfları dağılımlarının karşılaştırılması. Eğim Sınıfları Arazi Ölçümleri Toprak Etütleri (m 2 ) Düz ve düze yakın (A) Hafif (B) 1,100 1, , ,100 Orta (C) 2, , , ,800 Dik (D) 1,700 1, , , ,400 Çok dik (E) 1, , ,000 Sarp (F) Çok sarp (G) Toplam değerler 7,400 2,500 1,900 6,000 1,800 6,400 2,500 6,300 (m 2 ) Ortalama Değerler (%) Hammer et al. (1991), tüm CBS operasyonlarında 10 metrelik SAYM lerin 30 metrelik SAYM lerden daha iyi sonuç verdiğini bulmuşlardır. Bu nedenle, STH lerden sadece 10 metrelik SAYM ler üretilmiştir. Test alanındaki 74 noktanın eğim sınıfları birbiriyle karşılaştırıldığında, doğru olarak belirlenmiş eğim sınıflarının alanları toplam 7400 m 2 lik alanda 1900 m 2 alanın eğimi doğru olarak hesaplanmıştır (Tablo 2). En yüksek doğruluk (%33.3) orta eğimlerde elde edilirken, en düşük doğruluk (% 0) düz ve düze yakın ve çok sarp eğim gruplarında olmaktadır (Tablo 3). Hammer et al. (1995) 10 metrelik SAYM lerden üretilen eğim haritalarında %58 doğruluğa ulaşmışlardır. Birinci düşük filtrelemeden sonra 10 metrelik SAYM lerden üretilen eğim sınıflarında, doğru sınıflandırma ortalama olarak %25.7 den %24.3 e düşmesine rağmen; ikinci düşük filtrelemeden sonra doğru sınıflandırma %25.7 den %33.8 e yükselmiştir. Hammer et al. (1995), CBS işlemlerinin hassasiyetlerini karşılaştırdıkları çalışmalarında da 10 metrelik

5 KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 10(1), KSU Journal of Science and Engineering, 10(1), 2007 SAYM lerin iki kez filtrelendiğinde daha iyi sonuç verdiğini bulmuşlardır. doğru sınıflandırma ortalama olarak %81.1 bulunmuştur. Birinci ve ikinci düşük filtreleme işlemlerinin her ikisi de yaklaşık doğru (± bir sınıf) sınıflamayı yükseltmekle birlikte, birinci filtreleme daha başarılı olmuştur (%86.5). Genel olarak filtrelemenin başarısı düşük eğimlerden yüksek eğimlere doğru azalmaktadır (Tablo 2 ve Tablo 3). Toprak etütleri ile elde edilen yaklaşık doğru sınıflandırma ortalaması ise %68.4 bulunmuştur. Topoğrafik haritadan elde edilen SAYM den üretilen eğim haritasında alt eğim grubu (düz ve düze yakın) bulunamamıştır (Şekil 3). Buna karşılık, toprak etütleri ile belirlenen eğim haritasında ise sadece üç eğim grubu bulunabilmiştir (Şekil 4). Tablo 3. Test alanlarının toprak etütleri ve 1:25000 ölçekli haritandan üretilen SAYM lerinden filtrelenmeyerek (), bir kez filtrelenerek () ve iki kez filtrelenerek () elde edilmiş eğim sınıflarının tam doğru veya yaklaşık doğru olarak belirlenmiş oranları. Toprak Etütleri Đle 1:25000 Ölçekli Haritadan Üretilmiş Eğim Sınıfları Belirlenmiş Eğim Sınıfları Eğim sınıfı (%) Düz ve düze yakın (A) Hafif (B) Orta (C) Dik (D) Çok dik (E) Sarp (F) Çok sarp (G) Şekil 3. Topoğrafik haritadan enterpolasyon yöntemi ile elde edilen SAYM den üretilen eğim haritası.

6 KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 10(1), KSU Journal of Science and Engineering, 10(1), 2007 Şekil 4. Toprak etütleri ile belirlenen eğim bilgileri haritası (Anonim,1973). Bakı Test alanın büyük bir kısmı kuzeybatı (%25.6), güneybatı (%22.7) ve güneydoğu (%13.6) bakılara sahiptir (Tablo 4). Test alanında, arazi ölçümleri ile ve CBS teknikleri ile elde edilmiş bakı bilgileri, seçilen 74 noktada kontrol edilmiştir. Bu karşılaştırmalar sonucunda doğru olarak veya yaklaşık doğru olarak belirlenmiş bakı sonuçları Tablo 5 de verilmiştir. Tablo 4. Araştırma alanının 10 m lik SAYM lerinden üretilen bakı bilgileri. Bakı Alan (ha) Oran (%) Kuzeybatı (1) Kuzey (2) Kuzeydoğu (3) Batı (4) Düz (5) Doğu (6) Güneybatı (7) Güney (8) Güneydoğu (9) Toplam Değerler 1, Tablo 5. Araştırma alanının topoğrafik haritadan elde edilen toplam doğru ve yaklaşık doğru bakı bilgileri. Bakı Değerleri doğru doğru Toplam (m 2 ) Oran (%) Araştırma alanının doğru ve yaklaşık doğru olarak bakı bilgilerinin hesaplanmasında, filtreleme olmadan uygulanan CBS teknikleri sırasıyla %58.1 ve %75.7 oranında başarıya ulaşmıştır. Filtreleme işleminin uygulanması bakı bilgilerinin doğru olarak belirlenmesinde başarılı sonuçlar vermemiştir. Nitekim, gerek doğru olarak (%58.1 den %48.7 ye) gerekse de yaklaşık doğru olarak (%75.7 den %59.5 e) hesaplanan bakı bilgilerinde filtreleme sonucu azalma görülmüştür. Bu yüzden, araştırma alanının bakı bilgilerinin belirlenmesinde filtreleme yapılmamıştır. SONUÇLAR Bu çalışmada, Standart Topoğrafik Haritalar (STH) dan elde edilen 10 m lik SAYM lerinden eğim ve bakı bilgileri gibi topoğrafik özellikler üretilmiştir. CBS teknikleri ile 1:25000 ölçekli topğrafik haritalardan eğim sınıfları %86.5 oranında yaklaşık doğru olarak belirlenmiştir. Bu oran geleneksel toprak etüdleriyle belirlenen yaklaşık doğru eğim sınıflarından (%68.4) oldukça yüksektir Eğim sınıflarına düşük filtreleme işlemi iki defa uygulanmıştır. Eğim sınıflarının doğru olarak belirlenmesinde, birinci filtrelemede olumlu sonuç alınamazken ikinci filtrelemede %33.3 başarı sağlanmıştır. Ancak, birinci filtreleme sonucu elde edilen eğim sınıflarının yaklaşık doğru ortalamanın, ikinci filtreleme sonucu elde edilen ortalamadan daha yüksek olduğu görülmüştür. Bakı bilgilerini yaklaşık doğru ortalamalarının CBS teknikleri ile belirlenmesinde, %75.7 başarı elde edilmiştir. Ancak, bakı bilgilerinin SAYM den üretilmesinde, filtreleme operasyonlarının başarılı olmadığı ortaya çıkmıştır.

7 KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 10(1), KSU Journal of Science and Engineering, 10(1), 2007 Sonuç olarak, bu çalışmadan elde edilen veriler ışığında, geniş alanların topoğrafik özelliklerinin CBS teknikleri uygulanarak oldukça büyük oranda doğrulukla belirlenebileceği söylenebilir. Daha hızlı, ekonomik ve hassas sonuçlar veren CBS tekniklerinin, toprak etütlerinde kullanılan geleneksel yöntemlere göre daha avantajlı olduğu ortaya çıkmaktadır. TEŞEKKÜR Arazi çalışmalarımızı destekleyen D.S.Đ. 20. Bölge Müdürlüğü ne ve makaleyi gözden geçirerek değerli katkılar sağlayan Dr. Müh. Alb. Hayati TAŞTAN a teşekkür ederiz. KAYNAKLAR Anonim, Ceyhan Havzası Toprakları. Topraksu Genel Müdürlüğü Yayınları, No: 285. Ankara. Anonymous, ILWIS for windows: User Guide, version 2.1. IlWIS department, Internatioal Enstitute for Aerospce Survey and Earth Sciences (ITC), Enschede, The Netherland, 511 p. Anonymous, ERDAS Field Guide. Erdas Inc. Atlanta, Georgia. 672 pp. Ashwanden, H., Weingartner, R. Düster, H The requirement and advantage of the application of CBS at national level. Hydrological Sciences. 38 (6): Furley, P., Harrison M Western Ghats forestry project: A strategy for introducing a Geographic Information System (CBS) as amanagement tool in KFD. Karnataka Forest Department. Gessler, P. E., Chadwick, O. A., Chamran, L., Althouse, L., Holmes, K Modelling soil-landscape and ecosistem properties using terrain attributes. Soil Science Soc. Am. J., 64: Girgin, B.N. Frazier B.E Landscape position and surface curvature effects on soils developed in the Palous area, WA., Abstacts in Conferance on Precion Agriculture, St. Paul, Minnesota.. Gündoğan R. Yılmaz, K. Gürel, N., Bodur, M.N., Demirkıran, A.R., Köksal, Đ. Şerbetçi, H Avşar kampusu topraklarının etüd ve haritalaması, KSÜ araştırma fonu projesi (yayınlanmamış rapor), Kahramanmaraş. Gündoğan, R., Dikici, H. Gürel, N. Şerbetçi., H Yüksel, A. Yılmaz, K. Gençoğlan, C. Demirkıran A.R., Adanır, F Kahramanmaraş Yakın Çevresinin Potansiyel Arazi Kullanım Planlaması. Tarımsal Bilişim Teknolojileri 4. Sempozyumu, Eylül, Kahramanmaraş, (Bildiri CD sinde tam metin). Hall, G.F. Olson, C.G Predicting Variability of soils from lanscape models. (In Spatial variabilities of soils and lanforms, ed. Mauhaach, M.J., and Wilding, L. P.), SSSA Special Publication Number: 28, Hammer R.D., Astroth, Jr. J.H., Henderson, G.S., Young, F.J Geographic information systems for soil survey and land-use planning. (Editor M.J. Mausbach and L.P Wilding in spatial variabilities of soils and landforms) S.S.S.A. Special Publication Number 28. Soil Socience Societty of America. Inc. Madison. Wisconsin. USA. Hammer, R.D., Young, F.J. Wollenhaupt, N.C., Barney, T.L. Haithcoate, T.W Slope class maps from soil survey and digital elevation models. Soil Science Soc. Am. J.59: Jeton, A.E., Smith, J.L Development of watershed models for two Sierra Nevada basins using a geographc information system. Water Resources Bulletin, 29, Klingebiel A.A., Horvarth, E.H. Moor, D.G. Rebold, W.U Use of slope, aspect and elevvation maps derived from digital elevation model data in making soil surveys. (Editor W.U. Reybold and G.W. Petersen in soil survey techniques.) S.S.S.A. Special Publication Number 20. Soil Socience Society of America. Inc. Madison. Wisconsin. USA Lee, K. S., Lee, G. B., Tyler, E. J Thematic mapper and digital elevation modeling of soil characteristics in hilly terrain. Soil Science Society of America Journal. 52: Moor, I. D., Grayson, R. B., Ladsson, R Digital Terrain Modellling: A Review of Hydrologycal, Geomorphologicaland biological applications. Hydrolgical Processes 5: Moor, I. D., Gessler, P. E, Nielsen, G. A., Petrson, G. A Soil attribute prediction using terrain analysis. Soil Science Soc. Am. J.57: Rahman, S. Munn, L. C., Vance, G. F., Arneson, C Wyoming Rocky Mountain forest soils: Mapping using an Arc/Info geographic information system. Soil Science Soc. Am. J. 61: Wilson, J.P., Sprangrud, D.J., Nielsen, G. A., Jacobsen, J.S., Tyler, D.A Global positioning system sampling intensity and pattern effects on computed topographic attributes. Soil Science Soc. Am. J. 62: Wu, J., Nellis, M.D., Ransom, M.D., Price, K.P., Egbert, S.L Evaluating soil properties of CRP land using remote sensing and CBS in Finney County. Kansas. J,. Soil Water Cons. 52: