TRANSFER FİYATLAMASINDA (ÖKD*) YENI DÖNEM BAŞLIYOR - NE YAPMALI? NASIL YAPMALI? SEMİNERİ. Yeni TF sistemi nasıl işleyecek?

Transkript

1 TRANSFER FİYATLAMASINDA (ÖKD*) YENI DÖNEM BAŞLIYOR - NE YAPMALI? NASIL YAPMALI? SEMİNERİ Yeni TF sistemi nasıl işleyecek? Canan Aladağ, PwC, Swissotel-İstanbul

2 İçerik Uygulanabilecek fiyat tespit yöntemleri Sonuçların yöntemle ilişkisi Fonksiyon ve risk analizi Verilerden nasıl yararlanıyoruz? Belgeleme Karşılaştırma Emsal bedel kaynaklarıneler? OECD nin beklentileri

3 Uygulanabilecek fiyat tespit yöntemleri Emsallere uygun fiyatın tespitinde uygulanabilecek üç ayrıyöntem sayılmıştır: a) Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi b) Maliyet artıyöntemi, c) Yeniden satışfiyatıyöntemi; ve d) Sayılan yöntemlerden herhangi birisi ile emsal bedele ulaşma olanağı yok ise mükellefin kendi belirleyeceği diğer yöntemler. Öngörülen üç yöntem OECD nin Geleneksel İşlem Yöntemleri olarak önerdiği temel yöntemlerdir. Hiçbirisi emsallere uygunluk çerçevesinde fiyat tespitine imkan vermiyor ise diğer yöntemlerden kar bölüşüm ve işlemsel net karlılık yöntemi gibi OECD tarafından tanımlanmışveya tanımlanmamışherhangi bir yöntem uygulama olanağıbulabilecek

4 Uygulanabilecek fiyat tespit yöntemleri Yöntem seçiminde yapılmasıgerekenler: 1. İlişkili şirket arasıişlemin koşullar bakımından incelenmesi 2. Uygun yöntemin seçilmesi 3. Seçilen yöntemin uygunluğunun karşılaştırılabilir örnekler ile test edilmesi 4. Karşılaştırma esası: ilişkili şirket arası(bağımlıişlem) koşulları ile bağımsız işlem koşullarının mukayese edilmesi- fonksiyonel analiz 5. Vergi otoritelerine gerektiğinde ibraz için yapılan karşılaştırmanın belgelenmesi

5 Uygulanabilecek fiyat tespit yöntemleri a) Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi Emsallere uygun fiyatın karşılaştırılabilir mal veya hizmet alım veya satımında bulunan ve aralarında herhangi bir şekilde ilişki bulunmayan gerçek veya tüzel kişilerin birbirleriyle yaptıklarıişlemlerde (bağımsız işlemler) uygulanan piyasa fiyatıile karşılaştırılarak tespit edilmesini ifade etmektedir. b) Maliyet artıyöntemi Emsallere uygun fiyatın, ilgili mal veya hizmet maliyetlerinin makul bir brüt kâr oranıkadar artırılmasısuretiyle hesaplanmasınıifade etmektedir. c) Yeniden satışfiyatıyöntemi Emsallere uygun fiyatın, işlem konusu mal veya hizmetlerin aralarında herhangi bir şekilde ilişki bulunmayan gerçek veya tüzel kişilere yeniden satılmasıhalinde uygulanacak fiyattan, uygun bir brüt satışkârı düşülerek hesaplanmasınıifade etmektedir.

6 Uygulanabilecek fiyat tespit yöntemleri-mallar Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi Karşılaştırılan bağımsız fiyatıetkileyen - ürün, - fonksiyon, - kontrat, - ekonomik ve ticari bakımlardan farklılıklar mevcut değil ise; ya da söz konusu farklılıklar ile ilgili uygun ayarlamalar yapılabiliyor ise karşılaştırma yapılabilir. Eğer farklılıklar maddi olarak tespit edilemiyor ise bu yöntem tercih edilemez.

7 Uygulanabilecek fiyat tespit yöntemleri-mallar Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi Emsal fiyat nasıl bulunacak? İç emsaller - Şirket içi emsaller - Grup içi emsaller Türkiye İçi Türkiye dışı Dışemsaller - Halka açık olan fiyat bilgileri (Borsa ve benzeri piyasasıolan mallar ile ilgili olarak yayınlanan bilgiler) - Ticari veri tabanları* - Rakip firmaların kamuya açık yayınlamışolduğu bilgiler (Halka açık şirketler) - Kanuni emsaller kullanılabilir mi? (VUK madde 267) *=PwC nin Avrupa da kullandığıveri tabanıyaklaşık 5 milyon şirkete ait finansal bilgileri içeren Bureau van Dijk s AMADEUS Database

8 Uygulanabilecek fiyat tespit yöntemleri-mallar Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi OECD öncelikli yöntemi Emsallere uygun fiyatın piyasa fiyatıile karşılaştırarak bulunması En çok tercih edildiği alanlar: Emtia ticareti, komisyonlar (ayrıca royalty ödemeleri ve borçlanmaya ödenen faiz) Nasıl karşılaştıracağız?

9 Uygulanabilecek fiyat tespit yöntemleri-mallar Maliyet artıyöntemi Hammadde ithalat Transfer fiyatı YTL Net satışlar 110 SMMM 100 Brüt kar 10 % 10%

10 Uygulanabilecek fiyat tespit yöntemleri-mallar Maliyet artıyöntemi Bu yöntemin tercih edildiği alanlar: Fason, kontratlıüretim, hizmetler, servisler, uzun süreli tedarik anlaşmaları, yarımamuller, bitmemişürünler Uygulanacak maliyet artıbrüt satışkarışirketin fonksiyonel analizi ile birlikte yapılacak emsal kar marjıçalışmasıile belirlenir. Maliyet bazıolarak ne alınacak? Makul brüt kar marjınasıl bulunacak?

11 Uygulanabilecek fiyat tespit yöntemleri-mallar Yeniden satışfiyatıyöntemi Transfer fiyatı Mamul ithalat Piyasa fiyatı Piyasa YTL Net satışlar 100 SMMM 80 Brüt kar 20 % 20%

12 Uygulanabilecek fiyat tespit yöntemleri-mallar Yeniden satışfiyatıyöntemi Bu yöntemin tercih edildiği alanlar: Distribütörler, pazarlama operasyonları, bitmişürün ya da ürünün üzerine yeniden satışçı tarafından ek bir katma değer eklenmediği durumlar Brüt satışkarıfonksiyon analizi ve piyasa koşullarıanalizi ile birlikte yapılacak emsal çalışmasıile belirlenir Makul brüt satışkarınasıl bulunacak? Net olarak bir satışkarıbelirlenebilir mi? Diğer faaliyet giderlerinin etkisi? Royaltylerin fiyatlamaya etkisi? Yıl sonu düzeltmeleri gerekir ise nasıl olacak?

13 Uygulanabilecek fiyat tespit yöntemleri-mallar İşlemsel net karlılık yöntemi Emsal şirketlerin potansiyel karlılık sonuçlarıgözlenir. Karşılaştırılabilir olanlar emsal olarak alınır. Bazıdurumlarda tek bir hedef karlılık göstergesi olarak değil bir dizin olarak da kullanılır (%2 ila %7 arasınet karlılık aralığıgibi) Uygulanabilecek mi? (yurtdışıuygulamalarda en çok kullanılan yöntem) Gözlem sayısı Emsal bedel dizini Karlılık göstergesi %

14 Uygulanabilecek fiyat tespit yöntemleri-mallar Kar bölüşüm yöntemi Toplam karıbelirli dağıtım anahtarlarıkullanarak grubun işletmelerine dağıtan yöntemdir Ürünler açısından hiçbir emsal bulunamadığı durumlarda kullanılır Uygulanabilecek mi?

15 Uygulanabilecek fiyat tespit yöntemleri-hizmetler Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi Grup şirketinden hizmet verilmesi durumunda öncelikle benzer hizmetlerin piyasadaki fiyatlarına bakılır. Ancak grup içi hizmetler söz konusu olduğunda çoğu zaman birebir emsal bedel bulmak mümkün değildir!

16 Uygulanabilecek fiyat tespit yöntemleri-hizmetler Maliyet artıyöntemi Doğrudan masraflar (birebir yansıtma) Doğrudan masraflar (hizmetler) Dolaylımasraflar Dolaylımasraflar eğer grup firmalarıiçin doğrudan belirlenemiyor ise belirli oranlarda dağıtım yapılabilir Dağıtım anahtarlarınasıl belirlenecek? Hizmetlerin verilmesinde yüklenilen maliyetin üzerine makul brüt kar marjı(piyasada aynıhizmetin alınacağı durumda karlılık faktörü olacağından hareketle)

17 Uygulanabilecek fiyat tespit yöntemleri-hizmetler (3)b: "Türkiye deki kurum kazancının elde edilmesi ve idamesi ile ilgili olan ve emsallere uygunluk ilkesine göre belirlenecek olan anahtarlara göre" ayrılmışolan payların şubelerin kurum kazancından indirebilmesi mümkün kılınmıştır. OECD tarafından benimsenen yaklaşımlar ve emsallere uygunluk prensipleri esas alınmıştır

18 Uygulanabilecek fiyat tespit yöntemleri-gayri maddi haklar Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi Royalty ve lisans ödemeleri Ticari gayri maddi haklar Araştırma geliştirme çalışmaları( ArGe ) ya da üretim sonucunda bir patente bağlıolarak Pazarlama hakları Ticari marka (logo ve isim), kurumsal itibar, gelişmiş satışgücü

19 Uygulanabilecek fiyat tespit yöntemleri-gayri maddi haklar Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi Emsal bedel nasıl bulunacak? - Mevcut royalty ödemesini diğer lisans sözleşmeleri ile karşılaştırma - Markalıürünlerin satışişlemlerinde net satıştutarına bağlıbir oranlama (net satışlar bir karlılık göstergesidir) - Bazıdurumlarda parça başına bir sabit tutarın çarpımı sonucu royalty

20 Sonuçların yöntemle ilişkisi Belirlenen yöntem Finansal sonuç Nasıl çözümlenir? Maliyet artı%5 olarak transfer fiyatı Belirlenen yöntem ile finansal gerçekleşen tutarlar mutabık olamayabilir Yöntemin sonuçlarının vergi bazına olan etkileri Gerçekten %5 brüt satışkarıelde edilmişmi? Düzeltme gerekli mi?

21 Sonuçların yöntemle ilişkisi Belirlenen yöntem Finansal sonuç Nasıl çözümlenir? Yeniden satışfiyatıyöntemine göre %20-%25 arasında brüt satışkarı Vergi bazına esas olan finansal sonuçlara göre %20-%25 bir kar elde edilmemektedir. Düzeltme gerekli mi? Yıl sonu düzeltmesi olarak? Transfer fiyatlarına yansıtılarak?

22 Sonuçların yöntemle ilişkisi Belirlenen yöntem Finansal sonuç Nasıl çözümlenir? İşlemsel net karlılık yöntemine göre işletmenin faaliyet karı%3 ila %5 arasında belirlenmiştir Vergi bazına esas olan finansal sonuçlara göre şirket zarar elde etmektedir. Zararın sebepleri nelerdir? Düzeltme gerekli mi? Nasıl düzeltilecek?

23 Fonksiyon ve risk analizi İlişkili işlem ManuCo TR Bitmişürün ForeignCo Bitmişürün Satış şirketleri Fonksiyon analizi Fonksiyon ForeignCo ManuCo Satış şirketleri Ekonomik nitelik Stratejik pazarlama ve fiyatlandırma X Müteşebbis Ar&Ge X Müteşebbis Üretim X Rutin işlemler Pazarlama, satışve müşteri hizmetleri X Rutin işlemler Genel yönetim X X Rutin işlemler

24 Fonksiyon ve risk analizi İlişkili işlem ManuCo TR Bitmişürün ForeignCo Bitmişürün Satış şirketleri Risk analizi Riskler ForeignCo ManuCo Satış şirketleri Riskin derecesi Piyasa riski X X X Az Mamul riski X Çok Bozuk ürün riski X Az Alacak toplama riski X Çok Döviz kuru dalgalanma riski X X Çok

25 Fonksiyon ve risk analizi-sorular Nerede ve nasıl hangi ticari değerler elde edilmektedir? Önemli ticari riskler nelerdir ve kim tarafından üstlenilmektedir? İlişkili işlemlerin detayları(verilen/alınan hizmetler dahil)? Organizasyon Kimler karar alma yetkilisidir? Sahip olunan varlıklar? Kullanılan ve yaratılan gayri maddi haklar nelerdir? Sektör ve piyasa koşulları? Ticari strateji/tercihler? İçsel emsaller neler? Rakipler kimler?

26 Fonksiyon ve risk analizi-oecd gerçekleri Şirket karının oluşum sürecinde yüklenilen önemli fonksiyonlar ve bu fonksiyonların riskleri kardan daha fazla pay almalıdır OECD ye göre ekonomik dengeler içerisinde riskler gerçekleştirilen fonksiyonlarıtakip eder Şirket çalışanlarının ve yönetimin kararları? Fonksiyon yapılarızaman içerisinde değiştirilebilir mi? Riskler aktarılabilir mi?

27 Verilerden nasıl yararlanıyoruz? Fonksiyon ve risk analizi sonucunda şirketin değerlendirilmesi yapıldıktan sonra: - Üretim: Yöntem maliyet artımı? Uygun mudur? - Distribütör: Yöntem yeniden satışfiyatımı? Uygun mudur? - Hizmet: Yöntem maliyet artımı? Uygun mudur?

28 Belgeleme Yeni kanun ile belgeleme önem kazandı. Uygulanabilecek fiyat tespit yöntemleri ile tespit edilen fiyatlara ilişkin hesaplamalara ait - kayıt, - cetvel ve - belgelerin ispat edici kağıtlar olarak saklanması zorunludur. İspat yükümlülüğü öncelikle mükellefte Eğer mükellef belgelemesini zamanında yapar ve idareye ibraz eder ise emsal bedelin kullanılmadığını iddia eden taraf olarak ispat yükümlülüğü mali idareye geçiyor

29 Belgeleme Belgeleme bu hali ile henüz belirsiz ve karmaşık bir zorunluluktur Dünya genelindeki vergi otoriteleri aslında ortalamada aynıtip transfer fiyatlandırmasıdokümantasyonu istemektedir

30 Belgeleme Bu konuda önceden yapılabilecekler: Ana merkezde mevcut dokümantasyon istenmeli Fonksiyon analizi rapor haline getirilmeli Yeni sistem tüm ilgili birimlere duyurulmalı Emsal bedel açısından mümkün olan tüm emsallerin tespit edilmesi ve yazılıhale getirilmesi Yöntem seçimi yazılıhale getirilmeli

31 Emsal bedel kaynaklarıneler? Emsal bedel prensibi (Arm s length principle): Uygun transfer fiyatının kullanıldığınıölçen uluslararası kabul görmüşmukayese standardı Vergi otoritelerine matrah düzeltmesi imkanısağlayan araç Bağımsız kurum yaklaşımı Ticari piyasa koşullarıile oluşturulmuşpazar fiyatına referans

32 Emsal bedel kaynaklarıneler? Türkiye deki emsallerin kullanımı Coğrafi olarak yakın olan bir bölgenin emsal bedelleri Veri kaynaklarının çok kısıtlıolması Türkiye de fiyatları, şirket bilgilerini ve işlemleri içeren veritabanlarının olmamasısorunu Halka açık şirketlerin verileri ne derece yönlendirici? Sadece Türkiye de mevcut emsaller istenir ise çok büyük zorluklar ile karşılaşılacaktır (veritabanıproblemi) Bu nedenle Avrupa da mevcut emsal verilerin de kullanılması gerekmektedir

33 OECD nin beklentileri Emsal fiyat tespitinin OECD yöntemleri ile belirlenmesi önerilir Uyuşmazlık çözümü ve tahkim gibi konular mali idare tarafından OECD nin esaslarıile açıklanmalıdır Emsal fiyat/karlılık karşılaştırmasıyapılırken OECD esasları dikkate alınmalıdır OECD nin bu alandaki belgelemeye yönelik esaslarıtakip edilmelidir

34 OECD nin beklentileri Belgeleme: 1. Ticari yapı(şirketin tarihsel gelişimi, ürünleri, piyasası, sektörü ile ilgili bilgiler) 2. Hukuki ortaklık yapısı 3. Kullanılan yöntemin açıklanması 4. İlişkili işlemlerin tanımıve belirlenmesi 5. Fonksiyon, risk ve varlık analizi 6. Karşılaştırılma çalışması 7. Şirketin finansal analizi 8. Ekler

35 OECD nin beklentileri Emsal karşılaştırma: 1-Mal ve hizmetin niteliği Malın fiziki özellikleri, kalite, güvenilirlik, marka 2-Fonksiyon ve risk analizi 3-Sözleşme koşulları Hacim, garanti, ödeme şartları, satışsonrasıişlemler 4-Ekonomik koşullar Coğrafi konum, piyasa, rekabet, pazarlık gücü, piyasa arz talebi, hükümet düzenlemeleri 5-Ticari strateji İşe başlama yıllarında zarar edilebilirlik, pazar payıkoruma, yeni ürün

36 OECD nin beklentileri Fonksiyon analizi: Şirketin gerçekleştirdiği fonksiyonların incelenmesi - üretim, pazarlama, ürün dizaynı, montaj, ArGe, servisler, alım, dağıtım, taşıma, depolama, reklam, genel yönetim (muhasebe, hukuk vb.) Kullanılan ve sahip olunan varlıkların dikkate alınması - Bina ve makine, gayrimaddi hak, stoklar Yüklenilen risklerin tespit edilmesi - Piyasa riski, kredi toplama riski, kullanılan para birimi riski, döviz kuru riski, bozuk ürün ve garanti riski, stok riski, ülkedeki kanun ve düzenlemeler ile ilgili genel işriskleri

37 Teşekkürler All rights reserved. refers to the network of member firms of International Limited, each of which is a separate and independent legal entity. *connectedthinking is a trademark of LLP (US).