2015 Haziran ENFLASYON RAKAMLARI 3 Temmuz 2015

Transkript

1 2015 Haziran ENFLASYON RAKAMLARI 3 Temmuz 2015 Haziran 2015 Tüketici Fiyat Endeksi ne(tüfe) ilişkin veriler İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 3 Temmuz 2015 tarihinde yayımlandı. TÜİK tarafından aylık yayımlanan TÜFE, kentlerde yaşayan hanelerin tükettiği mal ve hizmet fiyatlarının zaman içindeki ortalama değişim hakkında bilgi vermektedir. Harcama Grubu Haziran 2014* Mayıs 2015** Genel Gıda ve Alkolsüz İçecekler Alkollü İçecekler ve Tütün Giyim ve Ayakkabı Konut, Su, Elektrik, Gaz ve Diğer Yakıtlar Mobilya, Ev Aletleri ve Ev Bakım Hizmetleri Sağlık Ulaştırma Haberleşme Eğlence ve Kültür Eğitim Lokanta ve Oteller Çeşitli Mal ve Hizmetler Tablo 1: Ana-Harcama Gruplarına Göre Tüketici Fiyat Endeksi ve Değişim Oranları *Bir önceki yılın aynı ayına göre enflasyon değişimi **Aynı yılın bir önceki ayına göre enflasyon değişimi Haziran ayında () Geneli TÜFE endeksi (Tablo 1) bir önceki aya (Mayıs 2015) göre yüzde 0,51 (negatif) azalarak 259,51 değerine düşmüştür. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7,2 oranında artış göstermiştir. Haziran (2015) ayında ana harcama grupları itibariyle en yüksek artış yüzde 2,64 ile eğlence ve kültür grubunda yaşanırken, bunu yüzde 1,09 artışla lokanta ve oteller grubu ve yüzde 0,79 artışla çeşitli mal ve hizmetler grubu takip etmektedir. Öte yandan en yüksek düşüş ise yüzde 2,79 (negatif) ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yaşanırken, bunu yüzde 1,32 (negatif) ile giyim ve ayakkabı grubu ve yüzde 0.09 (negatif) ile mobilya, ev aletleri ve ev bakım hizmetleri grubu izlemektedir. Haziran (2015) ayında ana harcama grupları itibariyle, () bölgesinde en yüksek artışı yüzde 1,7 ile lokanta ve oteller grubu gösterirken, bunu yüzde 1,5 artışla sağlık grubu takip etmiştir. bölgesinde en çok düşüş gösteren ana harcama kategorisi yüzde 3,7 (negatif) ile gıda ve alkolsüz içecekler grubu olmuştur.

2 Tablo 1 deki veriler ana harcama grupları ve genel endeksler ile bu endekslerin büyüme hızları (enflasyon) konusunda bilgi vermektedir. Ancak ana harcama gruplarının ortalama enflasyon oranına etkisi bu grupların tüketici sepetindeki ağırlıklarına bağlı olacaktır. Ana harcama grup endekslerindeki yüzde artışlar bu harcama gruplarının tüketici sepeti içindeki payları ile çarpılarak ortalama (TÜFE temelli) enflasyona etkileri grafikte verilmiştir. Grafik 1: Yıllık Enflasyona Ana Harcama Gruplarının Etkisi 2015 Haziran (% puan) Çeşitli Mal Ve Hizmetler Lokanta Ve Oteller Eğitim Eğlence Ve Kültür Haberleşme Ulaştırma Sağlık Mobilya, Ev Aletleri Ve Ev Bakım Hizmetleri Konut, Su, Elektrik, Gaz Ve Diğer Yakıtlar Giyim Ve Ayakkabı Alkollü İçecekler Ve Tütün Gıda Ve Alkolsüz İçecekler geneli Haziran 2015 yıllık fiyat artışına gıda ve alkolsüz içecekler grubu 2,25 yüzde puan ile en büyük katkıyı vermiştir. Elektrik, su, gaz ve diğer yakıtlar 1,32 yüzde puan ve lokanta-oteller 0,95 yüzde puanlık etkide bulunmuştur. TÜFE sepeti fiyatlarındaki yıllık artışların gıda, enerji ve lokanta oteller gruplarından beslendiği görülmektedir. Benzer biçimde, bölgesinde yıllık enflasyona en büyük etki gıda ve alkolsüz içecekler (2,23 yüzde puan) grubundan gelmiştir. Bunu konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar grubu (1,2 yüzde puan) takip etmiştir. Bölgesi için enflasyonun ülke geneline benzer biçimde gıda, enerji ile lokanta ve oteller kategorilerindeki fiyat artışlarından kaynaklandığı görülmektedir. TÜFE endeksleri daha çok öncü olmayan (gecikmeli) bir değişken olduğundan geleceğe ilişkin tahmin konusunda önemli bilgiler sağlamasa da, işlenmemiş gıda ve enerji hariç endeksindeki yüzde 0,34 artış bir anlamda çekirdek enflasyon olarak değerlendirilebilir ve enflasyonun eğilimi konusunda ipuçları verebilir. TÜİK tarafından hesaplanan özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden işlenmemiş gıda ve enerji hariç TÜFE endeksi bir önceki aya göre yüzde 0,34 oranında artmıştır. Bu endeks son 12 ayda ortalama olarak yüzde 8,69 oranında artarak endeks 247,97 değerini almıştır. Genel endeks yüzde 0,51 düşerken işlenmemiş

3 gıda ve enerji hariç (özel kapsamlı) endeksin yüzde 0,34 oranında artması; enflasyonun bu ay yükseliş eğiliminde olduğuna ilişkin bir ipucu olarak değerlendirilebilir. İşlenmemiş gıda ve enerji hariç (özel kapsamlı) endeksin bir önceki yılın aynı ayına göre artış oranı yüzde 7,65 olarak gerçekleşmiştir. Harcama Grubu Tablo 2: Ana Harcama Gruplarının TÜFE Bazlı Enflasyona Etkisi % Haziran 2014 Mayıs 2015 Haziran 2015 Bir önceki aya göre % değişim Türki ye Bir önceki yılın aynı ayına göre % değ. Genel 242,1 244,8 260,9 263,8 259,5 262,1-0,51-0,65 7,20 7,07 Gıda Ve Alkolsüz 261,0 257,8 293,4 292,4 285,3 281,5-2,79-3,73 9,28 9,19 İçecekler Alkollü İçecekler Ve 411,8 415,8 428,9 433,3 428,8 433,2-0,01-0,02 4,13 4,18 Tütün Giyim Ve Ayakkabı 177,0 176,4 190,0 194,9 187,5 194,4-1,32-0,26 5,92 10,21 Konut, Su, Elektrik, Gaz Ve Diğer Yakıtlar 275,0 301,6 297,2 323,3 298,1 324,5 0,30 0,37 8,39 7,59 Mobilya, Ev Aletleri Ve Ev Bakım Hizmetleri 190,5 185,2 204,5 199,1 204,3 199,3-0,09 0,08 7,23 7,61 Sağlık 145,7 146,4 154,3 155,6 155,1 157,8 0,53 1,47 6,48 7,79 Ulaştırma 238,2 246,0 241,1 248,6 241,1 249,2-0,01 0,23 1,23 1,30 Haberleşme 122,4 123,2 126,1 126,6 126,2 126,6 0,04 0,03 3,13 2,79 Eğlence Ve Kültür 170,3 166,2 184,4 178,8 189,2 178,6 2,64-0,10 11,13 7,47 Eğitim 242,5 242,6 255,9 256,6 257,7 257,1 0,70 0,18 6,24 5,96 Lokanta Ve Oteller 331,9 337,2 373,0 372,4 377,1 378,6 1,09 1,67 13,62 12,28 Çeşitli Mal Ve Hizmetler 273,6 262,8 298,3 286,3 300,7 288,0 0,79 0,58 9,89 9,56 Kaynak: TÜİK, Enflasyon ve Fiyat İstatistikleri Veri Tabanı Grafik 2: Yıllık Enflasyon (%) Yıllık Enflasyon

4 Grafik 3: Son 12 Aylık Enflasyon Değişimi (%) Tem muz Ağust os Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Hazir an Aylık Enflasyon Değişimi YURT İÇİ ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (Yİ-ÜFE) Yurt İçi Üretici Fiyatları Endeksi (Yİ-ÜFE) ekonomisinde üretimi yapılan ve yurt içinde satışa konu olan ürünlerin fiyatlarındaki değişimi ölçen bir fiyat endeksidir. Başka bir deyişle üreticilerin ve toptancıların üretimin değişik aşamalarında kullandıkları mallara ödedikleri fiyatların değişimini ölçer. ÜFE deki bir sıçrama perakende satışlara ve tüketicilere eninde sonunda yansıyacaktır. ÜFE aslında birden çok endeksten oluşan bir endeksler kümesidir. Ara malları, dayanıksız tüketim malları, dayanıklı tüketim malları, enerji ve sermaye malları fiyat endeksleri biçiminde alt kırılmalar biçiminde hesaplanmaktadır Haziran ayı Yİ-ÜFE bir önceki aya (2015 Mayıs) göre yüzde 0,25 oranında artış göstermiştir. Alt endekslere baktığımızda elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme haricinde tüm kategorilerin 2015 Haziran ayında artış gösterdiği anlaşılmaktadır. Grafik 4: Aylık Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE 2003=100)

5 Yİ-ÜFE endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre (yıllık bazda) 2015 Haziran ayı itibariyle yüzde 6,73 oranında artış göstermiştir (Grafik 4). On iki aylık hareketli ortalamalara göre yıllık ÜFE enflasyonu yüzde 6,74 olarak gerçekleşmiştir Haziran ayında bir önceki aya (Mayıs 2015) ÜFE endeksi yüzde 0,25 oranında artarak endeks 248,78 değeri almıştır. Ana sektörler itibariyle en yüksek aylık artış madencilik ve taşocakçılığı sektöründe (yüzde 1,79) yaşanmıştır. Bu sektörü yüzde 0,41 lik artışla imalat ürünleri, yüzde 0,36 ile su temini; kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri takip etmektedir. Yıllık bazda ÜFE imalat sanayinde yüzde 7,39 oranında artış gösterirken, en hızlı fiyat artışları su temini, kanalizasyon ve atık yönetimi (yüzde 22,7) sektöründe gerçekleşmiştir. Tablo 2: Ana Sektörler İtibariyle Yİ-ÜFE Endeks Artış Oranları Haziran 2015 % Aylık Artış Yıllık Artış B Madencilik C İmalat Sanayi D Elektrik Gaz ve Buhar -1, E Su temini kanalizasyon Genel ÜFE 0,25 6,73 Grafik 5: Ana Sanayi Gruplarına Göre ÜFE (2003=100) Endeksindeki Aylık ve Yıllık Değişim (2015 Haziran) Kaynak: TUİK Fiyat İstatistikleri Veri Tabanı Haziran ayında Üretici Fiyatları Endeksini oluşturan ana sanayi gruplarında en yüksek artış (aylık) yüzde 0.68 lik artışla ara malı sektöründe olmuştur. Bunu yüzde 0,63 ile sermaye malları (Grafik 5) takip etmiştir. Dayanaklı tüketim malı ve enerji sektöründe ise sırasıyla yüzde 0.03 ve 0.72 lik düşüş yaşanmıştır. Haziran ayında yıllık bazda, enerji sektörü dışında tüm ana sanayi gruplarının fiyatları artış göstermiştir. Yıllık olarak en yüksek enflasyon artışı dayanıksız tüketim mallarında (yüzde 12,31) yaşanmıştır. En yüksek düşüş ise tek fiyat düşüşlerine konu olan enerji (-2,16) ana sanayi grubunda gerçekleşmiştir.