Bilimsel Bilgiye Erişim

Transkript

1 Bilgi Kaynakları Bilimsel Bilgiye Erişim Magazinler Dergiler Süreli Yayın Dizinleri Gazeteler WWW Kütüphane Kataloğu Kitaplar Ansiklopediler E-Posta Bilgi Kaynağı Türleri: Birincil Kaynaklar Bilgi Kaynağı Türleri: İkincil Kaynaklar-1 Geçerli bilimsel ve teknik bilgiyi kendisinde bulunduran kaynaklar Kitaplar Basılmış kitaplar & E-kitaplar Bilimsel Dergi Makaleleri Ücretli Erişilen Dergiler & Ücretsiz Erişilen Dergiler (DOAJ) Konferans Sunumları Bilimsel Raporlar Patentler Tezler YÖK Ulusal Tez Merkezi & ProQuest Digital Dissertations Resmi belgeler Tebliğler Dergisi (MEB) & MEB İstatistikler İnternet Kaynakları Birincil kaynaklardaki bilgiye ulaşmada yol gösterici kaynaklar Kütüphane Katalogları Üniversite kütüphanesi ve Ulusal Toplu Katalog (To-Kat) Bibliyografik veritabanları WoS, ERIC, BEI, SBVT, Tez Veritabanları, DOAJ, vd. Ansiklopediler Encyclopedia of Educational Research, 6th ed. (1992) Handbooks - El Kitapları Handbook of Research on Science Teaching and Learning (1994) Handbook of Research on Teacher Education (1996) International Handbook of Science Education - Vol 1 & 2 (2001) Handbook of Qualitative Research in Education (2000) Handbook of Research on Science Education (2006) EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 3 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 4 Bilgi Kaynağı Türleri: İkincil Kaynaklar-2 Birincil kaynaklardaki bilgiye ulaşmada yol gösterici kaynaklar Alana Özgü Kitaplar Chemical Education: Towards Research-based Practice(2003) Research in Science Education Past, Present and Future (2001) Research and the Quality of Science Education (2005) Contributions from Science Education Research (2006) Chemistry Education in The ICT Age (2009) Review lar Review of Educational Research (1931-günümüze, dergi) Review of Research in Education (1973-günümüze, yıllık) Tanıtımlar Güncel Duyuru Kaynakları İnternet Kaynakları EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 5 Bilgi Gereksiniminin İfade Edilmesi Gereksinim: Kaynak: MEB Merkez teşkilatında yapılan kurumsal yapılandırma çalışmaları hakkında bilgi Öğrencilerin fen öğreniminde cinsiyetin öğrenme başarısı üzerine etkisi nedir? Türkiye deki krem üreticilerinin X markalı el ve yüz kremi hakkındaki görüşleri Gazeteler ve Web Bilimsel Dergiler ve kitaplar (ve e-dergiler ya da e-kitaplar) Magazinler (ve belki e- zine* ler) *E-zine: Basılı bir magazin in çevrimiçi ya da elektronik sürümü. EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 6 1

2 Alan Yazın (Literatür) Tarama Süreci Konuyla İlgili Önbilgiler Edinme İkincil Kaynaklar Araştırma Problemini Anlama Birincil Kaynaklar İçin İndex Belirleme Anahtar Kelimeler ve Alanları Belirleme Formatlar Online Tarama Yapma Birincil Kaynaklar EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 7 Online Tarama Ortamları Kütüphane Katalogu & Ulusal Toplu Katalog (To-Kat) Web de Tarama Google & Akademik Google WoS: Web of Science ERIC (Education Resources Informations Center) BEI (British Education Index) DOAJ (Directory of Open Access Journals) ULAKBİM Ulusal Veri Tabanları Türk Eğitim İndeksi Tezler YÖK Ulusal Tez Merkezi & ProQuest Dissertations Kaynaklara Erişim (Kütüphane ve Online İmkanlar) EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 8 Online Katalog Tarama Kütüphane Katalogu Atatürk Üniversitesi Kütüphanesi Katalogu & Ulusal Toplu Katalog (To-Kat) EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 10 Online Katalog Tarama Online Katalog Tarama EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 11 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 12 2

3 Online Katalog Tarama Online Katalog Tarama EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 13 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 14 Ulusal Toplu Katalog Tarama Ulusal Toplu Katalog Tarama EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 15 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 16 Tarama Operatörleri Web de Tarama Google & Akademik Google EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 18 3

4 Taramalarda dikkat edilecek hususlar Taramalarda dikkat edilecek hususlar Taramalarda kullanılacak anahtar kelimeler seçilirken mümkün olduğunca yalın kelimeler kullanılmalı, eklerden ve tam cümle ibarelerinden kaçınılmalıdır! Kurabiye nasıl yapılır? şeklindeki bir bilgiye erişmek için, Kurabiye Tarif kelimeleri çok daha faydalıdır. Hedeflenen bilgiye en kestirme yoldan ulaşmak için spesifik anahtar kelimeler ilave edin. ALKANLAR hakkında bir Power point sunusu arıyoruz: ALKANLAR filetype:ppt Word dosyası için, DOC, Acrobat dosyası için PDF, Excel için XLS ekleri EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 19 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 20 Taramalarda dikkat edilecek hususlar Taramalarda dikkat edilecek hususlar Alternatif anahtar kelimeler de aranmalıdır. Örneğin; Mersin hakkında bilgi elde etmek için Mersin kelimesi ve İçel kelimesi Arıtma kelimesini taramak için ayrıca Saflaştırma Web kelimesi için web kelimesinin yanında internet İstenmeyen bilgileri arındırmak için tarama motorunun özelliğine göre NOT veya (-) terimlerini kullanılır. Örneğin; Yulaf içeren fakat üzüm içermeyen kurabiye tariflerini bulmak için, tarif kurabiye yulaf üzüm anahtar kelimeleri ile tarama yapılır. EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 21 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 22 Taramalarda dikkat edilecek hususlar Dünyanın Anahtarı! Birden fazla kelimeyi yazıldığı biçimde taramak için (exact phrase=tam ibare) kelimeler tırnak içinde yazılmalıdır. Örneğin; Örneğin Mustafa SÖZBİLİR diye tarama yapılırsa, aynı zamanda Mustafa AYDIN Mehmet SÖZBİLİR gibi alakasız bir ibarenin olduğu belge de tarama sonuçlarında görüntülenir. Mustafa SÖZBİLİR şeklinde bir ibare ise kesin sonuca götürecektir EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 23 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 24 4

5 Google Gelişmiş Arama Arayüzü Google Scholar/Akademik Google EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 25 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 26 Akademik Google Gelişmiş Arama Arayüzü Akademik Google Tarama sonucu EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 27 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 28 Web of Science Erişim Abonelik Gerektirir Erişim Adresi: WoS: Web of Science EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 30 5

6 Kurallar ve Tarama İpuçları Türkçe ye özgü karakterler (ğ, ş, ç, ı, İ, ö, ü) yerine, bunlara en yakın harf karakterleri (g, s, c, i, I, o, u) kullanılmalıdır. EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 31 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 32 Taramada büyük-küçük harf duyarlılığı yoktur. Yani DNA kelimesi, DNA, dna, Dna, dna şeklinde de yazılarak taranabilir. Kelime ve kelime gruplarının çeşitli varyasyonlarını kullanmak için wildcards (belirsiz karakter, belirsiz harf) fonksiyonu kullanılabilir. WOS ta kullanılan wildcard karakterleri şunlardır. Asteriks (*) Karakteri Soru işareti (?) Karakteri Dolar ($) Karakteri EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 33 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 34 Asteriks (*) Karakteri: Sıfırdan başlamak üzere bir yada birden fazla karakteri temsil eder. Örneğin, enzym*: enzym, enzyme, enzymes, enzymatic, enzymology vb kelimeleri de kapsar. Sul*ur; sulfur ve sulphur vb kelimeleri de kapsar. Soru İşareti Karakteri (?): Tek bir harf karakterini temsil eder.?? iki karakter, vb. Örneğin, volcan? Volcany, volcane, volcano vb kelimeleri kapsar. wom?n: woman, women, womyn vb kelimeleri kapsar. EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 35 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 36 6

7 Dolar karakteri ($): Sıfır karakteri veya tek bir harf karakterini temsil eder. Örneğin, vapo$r: vapor ve vapour kelimelerini kapsar. colo$r: color ve colour kelimelerini kapsar. EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 37 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 38 Tarama operatörleri AND (ve) Fonksiyonu: Taranacak kelimeler arasına AND (ve) yazılarak her iki kelimeyi beraber ihtiva eden materyaller bulunabilir. Taranacak iki kelime arasında bırakılan bir boşluk ta aynı anlama gelir. Örnek Chemistry AND Education (=Chemistry Education) (Bu kelimelerin her ikisinin de geçtiği kaynakları gösterir). Tarama operatörleri OR (veya) Fonksiyonu: Kelimeler arasına OR (veya) yazılarak anahtar kelimelerden birinin yâda her ikisinin geçtiği kaynaklar bulunur. Örnek Chemistry OR Education (Anahtar kelimelerden herhangi birinin ya da her ikisinin geçtiği kaynakları gösterir). EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 39 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 40 Tırnak ( ) Fonksiyonu: Taranan kelimeler tırnak ( ) içine yazılarak exact phrase (tam ibare ya da deyim) taraması yapılabilir. Bu işlevin AND fonksiyonu ile yapılan taramadan şöyle bir farkı vardır. AND ile yapılan taramada kelimelerin yazıldığı sırada bulunması veya ardı ardına yer alması gerekmez. Taranan kelimelerin ilgili dokümanın herhangi bir yerinde olması yeterlidir. Oysa tırnak içinde yapılan bir taramada, taranan kelime grubunun yazıldığı biçimde bilgi kaynağında olması gerekir. NOT (Hariç) Fonksiyonu: Web of Science ta tarama yapılırken, taramada hariç tutulacak kelimeler NOT ile elimine edilir. Örnek: Carbon NOT monoxide (Monoxide kelimesinin geçmediği, carbon terimini ihtiva eden kaynaklar bulunur). EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 41 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 42 7

8 SAME (Aynı) Fonksiyonu: Same fonksiyonu aynı birim içindeki ilgili kelime gruplarını tarar. Mesela carbon AND monoxide diye tarama yapılınca, aynı makalenin özet kısmında carbon, anahtar kelimeler veya makale başlığında monoxide geçiyorsa, bu kaynak tarama sonuçlarında listelenir. Parantez ( ) Fonksiyonu: Bir kelime yada kelime grubunu diğer bir kelime grubu ile kombinasyonunu sağlamak için kullanılan bir araçtır. Eğer carbon SAME monoxide diye tarama yapılırsa her iki kelime aynı birimde ise (örneğin başlıkta (TITLE), veya özette (ABSTRACT, SYNOPSIS, SUMMARY) veya anahtar kelimelerde (KEY WORDS) tarama sonucu olarak listelenir. EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 43 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 44 Eşanlamlılar veya Farklı Yazım Stilleri: Eş anlamlı olabilecek kelimeler, bunların alabilecekleri muhtemel ekler, kelimelerin bitişik ya da ayrık yazılabilmeleri vb durumlar asteriks ve OR operatörleri ile kolaylıkla taranabilir. Örnek: honey bee* OR honeybee* OR apis mellif* Noktalama İşareti Taşıyan Terimleri Tarama: Her ne kadar tarama sonuçlarında gösterilseler de, noktalama işaretleri bazen WOS ta boşluk olarak bazen de bitişik olarak değerlendirilir. Bu durumda alternatif olarak hem noktalama işaretini taşıyan hem de taşımayan anahtar kelime ile tarama yapmada fayda vardır Örneğin X-Ray kelimesini taramak için xray OR x ray OR x-ray EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 45 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 46 Eski Yunan Harflerini İçeren Terimleri Tarama: Taramalarda Yunan harflerinin İngilizce okunuşları kullanılır. Örnek: β-carotene kelimesi, beta carotene yazılarak taranırken α,ω-bis(1,1-dimethylheptyl) kelime grubu taranırken alpha omega bis 1 1 dimethylheptyl anahtar kelimesi girilir. Author Search (Yazar Taraması): General Search bölümünde yapılan tarama fonksiyonlarından biri de yazar taramasıdır. TOPIC Search bölümünde anlatılan bütün temel özellikler bu bölüm için de geçerlidir. SAME hariç diğer arama operatörleri ve Wildcard lar kullanılabilir. Yazarın adından yazarın atıf indeksine giren makaleleri bulunur. Yazarın soyadı ve adının ilk harfi ile anahtar kelime girilir. Örneğin Mustafa SÖZBİLİR için, SOZBILIR M Eğer yazar iki isimli ise, ilk harfler bitişik girilerek tarama yapılır. Örneğin; Mehmet Emin Şengül için, Sengul ME EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 47 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 48 8

9 ERIC (Education Resources Information Center) ERIC Education Resources Information Center EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 50 ERIC Advanced Search Örnek ERIC Tarama Sayfası EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 51 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 52 Örnek Tarama Sonucu Bulunan Makalenin Detayları EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 53 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 54 9

10 BEI-British Education Index British Education Index EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 56 BEI-British Education Index BEI-British Education Index EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 57 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 58 DOAJ DOAJ Directory of Open Access Journals EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 60 10

11 DOAJ Makale Tarama Arayüzü DOAJ Makale Tarama Arayüzü EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 61 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 62 DOAJ Makale Tarama Arayüzü ULAKBİM Ulusal Veri Tabanları EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 63 ULAKBİM Ulusal Veri Tabanları SBVT-Sosyal Bilimler Veri Tabanı EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 65 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 66 11

12 SBVT Arama Arayüzü SBVT Arama Arayüzü EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 67 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 68 SBVT Sonuç Sayfası SBVT Ayrıntılı Kayıt Sayfası EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 69 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 70 Yayının Kendisi Türk Eğitim İndeksi EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 71 12

13 Türk Eğitim İndeksi Türk Eğitim İndeksi Erişim: EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 73 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 74 Türk Eğitim İndeksi Türk Eğitim İndeksi EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 75 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 76 Türk Eğitim İndeksi Tezlere Erişim YÖK Ulusal Tez Merkezi ProQuest Dissertations EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 77 13

14 YÖK Ulusal Tez Merkezi YÖK Ulusal Tez Merkezi EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 79 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 80 Tez Merkezinde Basit Tarama Basit Tarama Sonuç Sayfası EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 81 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 82 Ayrıntılı Tarama ProQuest Dissertations EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 83 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 84 14

15 ProQuest Dissertations ProQuest Dissertations EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 85 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 86 ProQuest Dissertations Bilgi Kaynağını Temin Etme Doğrudan erişim (Kütüphane, Dergi vb.) Online erişim Yazar ya da eser sahibi aracılığıyla erişim Belge sağlama servisleri aracılığıyla erişim EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 87 Bilgi Kaynağına Online Erişim Bilgi Kaynağına Online Erişim EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 89 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 90 15

16 Bilgi Kaynağına Online Erişim Bilgi Kaynağına Online Erişim EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 91 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 92 Bilgi Kaynağına Online Erişim Bilgi Kaynağına Online Erişim EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 93 EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 94 Teşekkür Bu sunuda bazı slaytlar Prof. Dr. Arif DAŞTAN tarafından hazırlanan Web of Science ve Doç. Dr. Çoşkun Polat tarafından hazırlanan Bilimsel Bilgiye Erişim adlı sunularından alınmıştır. Meslektaşlarımıza teşekkür ederiz. EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri Slayt: 99 16