4 A 'u* $& > Uj. Istanbul, aşk, entrika... "Türklerin düşmanları benim de düşmanlarımda. Farrère'den İstanbul'da geçen bir roman.

Transkript

1 á ) ^ J J

2 i 3 4 A 'u* $& > Uj W, 0< ^ ^ * Ÿ / Istanbul, aşk, entrika DEKOBRA, MAURICE Serenade au Bourreau. Paris, Edition Baudiniere, <929. 3<7, [ î] s., <9.5 x <2 cm."purfil de lin" kağıda basılıp numaralandırılan <200 nüshanın 635 numaralısı. Yazarı tarafından imzalı ve ithaftı. Döneminin sırtı ve köşeleri deri, kapaklan ve kapak içleri ebrulu, özel cildinde 'lerin İstanbul'unda geçen bir aşk ve entrika romanı. "Prince ou Pitre", Les mémoires de rat de cave" gibi romanlarıyla tanınan Maurice Dekobra'nın başka bir romanı.. İmzalı, ithaflı, numaralı ve özel ciltli olması ayrı bir önem kazandırıyor. Farrère'den İstanbul'da geçen bir roman. 17 FARRERE, CLAUDE L'Homme qui Assasina. Roman. Illustrations en couleurs de Dignimont. Paris, L Atelier du Livre, MDCC- CCXXXII [ <932]. 242, [2] s., metin dışında Dirjnimont tarafından çizilmliş [i 2] renkli levha, 20.5 x <5.5 cni. Rives kağıdına basılı (51-200) <50 nüshanın <57 numaralısı. Döneminin sırtı ve köşeleri deri, kapaklan ve kapak içleri ebrulu özel cildinde Tanınmış Fransız yazar ve Türk dostu Claude Farrère'in ( ) romanı. Deniz subaylığından yazarlığa geçen Farrère egzotizmden gerçekçiliğe bir çizgi sürer. Bu eserin kahramanı Péra'da ikamet eden Sévigné adlı bir subaydır ve dönemin İstanbul'unu ve buradaki yaşam tarzını belgeleyen bir çerçeve içinde anılarını anlatmaktadır. Kitap, Dignimont' un çizimleriyle bezenmiştir. "Türklerin düşmanları benim de düşmanlarımda. 18 FARRERE, CLAUDE Fin de Turquie. Paris, Dorbon-aine' <55 s., 26 x <9.5 cm. Metin dışında Claude Farrere' in elle renklendirilmiş tam sayfa bakır baskı portresi. Edoÿawa du Japon kağıdına basılan 4o adet nüshadan <5 numaralısı. J. Weckesser tarafından yapılmış sırtı ve köşeleri deri, kapak ve kapak içleri ebrulu özel cildinde Claude Farrère ( ) bu eserini 1912 Balkan Savaşı sırasında Makedonya ve Trakya'da vatanları için ölen Türk askerlerine ithaf etmiştir. Gerçek bir Türk dostu olan, "Türklerin düşmanları benim de düşmanımdır" diyen yazar, Batı Avrupa ülkelerinin ve özellikle Fransa'nın Türkler'e bakış açısını kınamaktadır. 1. Dünya Savaşı arifesinde, Osmanlı İmparatorluğunun karşı karşıya bulunduğu durumu ele alarak, Türk dostluğunun iki temelini, çıkar birliğini ve sempatisini açıklamakla kitaba başlıyor. Ona göre Türklerin ve Fransızların çıkarı diğer çevre ye Avrupa devletlerine karşı ortaktır. Sempatisini ise, Batıdaki yaygın kanının aksine Balkanlarda ve Anadolu'da çıkan olay

3 44 ların karşı tarafın kışkırtmalarının ürünü olduğuna dayandırmakta. Farrere, Bulgar, Sırp ve Yunanlıların her ileri adımının Türkiye'nin ve Fransa'nın gerilemesine neden olduğunu düşünmektedir. Kitabın bir bölümünde Osmanlı sarayından Seniha Sultanın, Paris'teki arkadaşı Simone de La Cherte ye yazdığı yedi mektup da yer almaktadır. Kitabın diğer bölümlerinde İttihat ve Terakkinin politikaları eleştirilmektedir. "Les Bibliophiles Fantaisistes" yayını olan bu kitap sadece 540 adet basılmıştır. "Perruz Hanım ile Nektar Hanım'ın sahne aldığı Haşan Efendi nin tiyatrosunda, Türk hanımlar için ayrılmış kafesli bir bölüm de vardı..." kutsanamaz." sözleriyle başlıyor. Vautour gemisinde I yıl kadar emrinde çalıştığı Pierre Loti'ye bağlılığını bu şekilde dile getiren Farrere'in bu romanı Tarabya İngiliz Büyükelçiliğinde başlıyor. 20. yüzyıl başındanki İstanbul, Boğaziçiyle, Feriköy'le, Pera'yla, Kadıköy'le ve değişik kişileriyle öykünün mekanı oluveriyor. Sonra Farrere'in o egzotik kalemi bizi başka coğrafyalara sürüklüyor....»...~-v I hlilk-n fitlglook İli»96«Claude FARR&RE ROXELANE Trug/Xr CLAUDE FARRERE TRO IS HOM M ES ET DEU X FEMMES l'urmlcllk tmnok KEHMiSSBK UE Ql'AKAWTÏ-ÏElT HOIS»ESSİN R* ET OHAVKS l AH H. POGÖIÖLI tç&ueur a Jaria as. v**' V ioi» im PA R IS LES BIBLIOPHILES FANTAISISTES DORBON A/NÉ SP". ( ual dts Grandt-Aujuitim 19<>9 19 FARRERE, CLAUDE Trois hommes et deux femmes. Paris, Dorbon-aine' , [ 2] s., 26 x 4 9 cm. Basılan 500 adet nüshadan 42 numaralısı. Flammarion Vaillant tarafından yapılmış döneminin sırtı deri, kapaklan ve kapak içleri ebrulu özel cildinde Claude Farrère, ithaf yazısına "Pierre Loti'ye, Komutan, Kitaplarımdan hiçbiri, hiçbir zaman, sizin tarafınızdan okunmaları kadar 20 FARRERE, CLAUDE Roxelane. Tragédie. Première édition rehaussée de quarante-sept bois dessinés et gravés par Bonamici Poggioli. Paris, Eduard-Joseph, , [ 2] s., m.d. l'i renkli 47 tahta baskı desen, 20 x 46 cm. Hollande van Gelder kağıdına basılı 425 numaralandırılmış baskının 88 numaralısı. Karton kapaklı orijinal hali ile Kanuni Sultan Süleyman ve F4ürrem Sultan (Roxelane) dönemi olaylarının konu edildiği 3 perdelik bir piyes: B. Poggioli nin Osmanlı tiplemeleri ve saray sahnelerinden esinlenerek yaptığı tahta baskılar bu ilginç yapıta bambaşka bir boyut katmaktadır.

4 15 Sınırlı sayıda basılan "Ankara'nın Dört Hanımefendisi" 21 FARRÈRE, CLAUDE Les Quatre Dames d'angora. Roman. Paris, Ernest Flammarion, , [ 3] s., 19 x 13 cm aras 1 özel kağıda sınırlı sayıda basılan eserin 166 numaralı nüshasıdır. Karton kapaklı orijinal hali ile 'ların başında İstanbul ile Ankara arasında Luc Saint-Gemme adında bir romancının çevresinde gelişen romanda, dönemin genç cumhuriyeti ve tarihi simaları fon olarak işlenmiştir. İstanbul Boğazı nda gece ve deniz 22 FARRÈRE, CLAUDE La Nuit en Mer. Lithographies de Fouqueray. Paris, Ernest Flammarion, , [ 2] s., m.i. Charles Fouqueray tarafından yapılan i'i tam sayfa [ l 9] taşbaskısı resim, 24 x 19 cm. 850 adet sınırlı sayıda Rives kağıdına basılan eserin 383 numaralı nüshasıdır. Karton kapaklı orijinal hali ile Farrère'in yukarıdaki eseri sınırlı ve sanatsal bir baskıdır. Charles Fouqueray'in bu kitap için yapıtığı taşbaskılar Paris'te Engelmann tarafından basılmıştır. Eser 22 Aralık 1902'de Sivastopol'dan yola çıkan ve İstanbul'a giden Vautour gemisinde geçmektedir. Öykünün anlatıcısı deniz subayının Boğaz ve İstanbul tasvirleri büyük bir hayranlığı dile getirmektedir. Bir gezi ve anı kitabı 23 FLAUBERT, GUSTAVE Voyage en Orient. Paris, Les Editions Nationales, , [ 2] s., 22 x 18 cm. 14 adet m.d. renkli levha. "Marais de crèvecoer" özel kağıdına 2500 adet basılanlardan 979 numaralısı. Özel kitap kutusunun içinde. Yayıncısının orijinal desenli özel cildinde Ünlü Fransız yazarın 19. yüzyıl ortasında Mısır, İtalya, Yunanistan, İzmir, İstanbul gezi anıları, tarihi kalıntılara, müzelere yaptığı gezilere ilişkin anıları, tarihi bilgileri ve dönemin sosyal yaşamına ait izlenimleri içeren bir eser. Aktarılan yolculuktan 100 yıl sonra yapılan özel baskısı. Bir İstanbul Treni ve yolcuları 24 GREENE, GRAHAM Stamboul train. London, Heinemann, [ 4], 307 s., 18.5 x 13 cm. Yayıncısının orijinal desenli bez cildinde İstanbul bu kez bir romana konu oluyor: Kahramanlar rastlantı sonucu biraraya gelen kişiler,- yaşananlar yalnızca üç günle sınırlı. Uzun yıllar gazetecilik yapmış olan Graham Greene'in bu kitabı ilk kez 1932'de basılmış. Ermeni tehcirine ilişkin tarihi roman. 25 HENRY - BORDEAUX, PAULE Antaram de Trébizonde. Paris, Albin Michel, , [ 1] s., 19 x 12 cm. Döneminin sırtı deri, kapakları ebrulu cildinde olayları ve Anadolu'da yerleşik Ermeni nüfusun kafilelerle Suriye ve Lübnan'a göç ettirilmesi sırasında başlarından geçen olayların anlatıldığı tarihi roman. Aziyade'nin resimli baskısı 26 LOTI, PIERRE Aziyadé. Illustration d'aguste Leroux. Paris, Calmann-Lévy, [ 2], 247, [ 1] s., m.i. Auguste Leroux tarafından gerçekleştirilmiş 21 renkli levha, 22.5 x 17.5 cm. Vélin kağıdına basılmış "Edition original" nüsha. Karton kapaklı orijinal hali ile *' yılları arasında yaşamış ünlü Fransız yazarı Pierre Loti ülkemize birkaç defa gelmiş ve Türk/Osmanlı karakterlerinin son derece hoş biçimde canlandırıldığı romanlar yazmıştır. Şark'ın gizemli yapısına vurgun olan Loti için eski İstanbul sürekli olarak bir esin kaynağı olmuştur. Aziyade, 1876 yılında İslâm Bey adı ile Türk ordusuna gönüllü yazılarak 1877'de Kars istihkâmlarında şehit olmuş bir İngiliz deniz subayının romanıdır. Bu kişi gerçekte, deniz

5 16 T V ' PIERRE LOTI 1 işletilen evde yaşayan Loti, Türkçe'yi, Türk geleneklerini öğrenerek benimsemiş ve Türkleri içten sevmiştir. Aziyade, aslında bir yandan Loti'nin aşk serüveni, diğer yandan da yazarı büyüleyen İstanbul şehrinin övgüsüdür. Aziyade, Loti'nin Doğu medeniyetine bakışı, Doğuyu tanımaya çalışmasıdır. Loti'nin İstanbul hatıraları 27 LOTI, PIERRE Fantôme d'orient. AZIYADÉ ILLUSTRATIONS DE AUG. LEROUX subayı olarak Türkiye'de bulunmuş olan Loti'nin bizzat kendisidir. Ünlü Fransız yazarı Pierre Loti, Gladiateur adlı gemiyle ilk kez Selânik'e geldiğinde Aziyade adlı 19 yaşında Çerkeş asıllı bir Türk kadınına aşık olarak Aziyade nin peşinden İstanbul'a gelir. Aziyade (Leyla - Azize Ayşe) ile birlikte Eyüp'te günümüzde Şark Kahvesi olarak Paris, Çalmam Levy, i 892. Birinci baskı. 234 s., İ9 x 12 cm. "Edition originale" nüsha. Döneminin sırtı deri, kapaklan ve kapak içleri ebrulu özel cildinde 'lerde Galata, Pera, Eyüp, Haliç ve Boğaz'da, Aziyade'nin ve eski günlerin hatırasıyla hülyalara dalan Loti'nin hatıratla kurmaca arasında gidip gelen bir eseri. Kitap birinci baskı olup, döneminde özel olarak ciltletilmiştir. Ermeni meselesine farklı bir bakış 28 LOTI, PIERRE Les Alliés qu'il nous faudrait. Paris, Calmann Levy, Birinci baskı. Hi, 130 s., 19 x 17 cm. Hollanda kağıdına ıoo adet PIERRE LOTI L e s A lliés qu il nous faudrait P A U I S i.ai.mann-l. K V Y K b 11 I t I'.' 3 RIIH A UI'KIt, 3 HM*

6 17 sınırlı sayıda basılan "Edition orijinale" nüshanın 64 numaralısıdır. Kesilmemiş nüsha. Karton kapaklı orijinal hali ile Kitaptaki yazıların bir bölümü, 1. Dünya Savaşı'nın sansürlü yıllarında yazılmış ve yayınlanamamış olup, savaşta Türkler'in uğradığı haksızlıklara değinilmektedir. Yaranın henüz kanadığı yıllarda, Osmanlı'nın Can çekişen Türkiye 30 LOTI, PIERRE Turquie agonisante. Paris, Calmann-Lévy, Birinci baskı, ii, 124, [ 1] s., 19 x 12 cm. Döneminin karton cildinde Loti'nin 11 Ekim Ocak 1913 tarihleri arasında, Türkiye hakkındaki yazışmaları.tiirkleri ve Türkiye'yi derin duygularla seven yazar, mektuplarında 1911 yangınından, Trablusgarp savaşından, ve ülkeyi çökerten diğer dış ve iç etkenlerden büyük bir üzüntüyle bahsetmekte, Türkiye'nin kurtuluşu için yardım çağrıları yapmaktadır. Rum ve Ermeni meselelerine farklı bir bakışla yaklaşan Loti'nin az bilinen bu nadir eseri 100 adet sınırlı sayıda basılmıştır. Cildi ve baskısıyla özel bir Loti kitabı 29 LOTİ, PIERRE Les Trois Dames de la Kasbah. lllastrations directes d'apres-ature par Gervais-Courtellemont. Paris, Çalmamı Levy, , [ 2] s., başlan sona resimli, 20.5 x 14.5 cm. Döneminin sırtı ve köşeleri deri, kapakları ve kapak içleri ebrulu özel cildinde Cezayir'de üç genç kadının anlatıldığı kitabın baskısı ve cildi son derece dikkat çekicidir. Pierre Loti'nin Anonim olarak yayınladığı Aziyade'nin çok nadir ilk baskısı 31 [LOTİ], [PIERRE] Aziyade - Stamboul, Extrait des notes et lettres d'un Lieutenant de la Marine Anglaise entré au service de la Turquie le 10 Mai 1876 tué sous les murs de Kars, le 27 Octobre Paris, Calmann Lévy, [ô], 312 s., 1 9x 12 cm., Döneminin sırtı ve köşeleri'deri, kapakları ve kapak içleri ebrulu özel cildinde

7 18 Doğu'ya ve Türk yaşantısına ilişkin edebiyatın klasiği 32 LOTI, PIERRE Les Désenchantées, Roman des Harems Turcs Contemporains. Illustrations de D. Charles Fouqueray. Bruxelles, Aux Éditions du Nord, MCMXXXIV [ 1934]. 347, [ 4] s., [Ciltlenirken i - 28 sayfalar arasında kaymalar olmuş, i.e-, i - i 6 [Başlangıç boş yaprakları dahil) i - 24 I i7-20], metin içinde yedi yarım sayfa, yirmiiki tam sayfa ve üç çift sayfa renkli desen. 20 x 14,5 cm. "Velin Allura" özel kağıda basılmış iooo adet tirajın 357 numaralısı. Döneminin sırtı deri ve altın yaldız motifli, kapaklan ebrulu özel cildinde Pierre Loti'nin ( ) ünlenmiş olduğu günlerde (1906) yazdığı romanın alt başlığının -Çağdaş Türk Hareminin Romanıgösterdiği üzere, Loti kitabında Türk kadının o günkü tablosunu çizmek, 'Türkiye hareminde serpilen yüksek entellektüel kültürü ve bunun ürünü olan ıstırabı" göstermek ister. Romanın Loti'nin kendisinden başkası olmayan kahramanı, Türkiye'de tanınmış romancı André Lhery, romanda Canan, Zeynep ve Melek adıyla anılan üç genç kadına rastlar. Canan ve kuzinleri haremin zorlu kurallarına bağımlı olarak yaşar ve kültürleri daha zengin bir yaşamı sezmelerine ve istemelerine imkân verdiğinden mutsuzlukları artar. İsyan eden Canan yazara "uzun zamandır rüyalarına hükmettiğini" yazar. Romancı İstanbul'a geldiğinde üç genç kız onu görmek için binlerce tehlikeyi göze alırlar. Mektuplaşma sağlanır randevular verilir, ve özenle örtülü arkadaşlarının kaderinden etkilenmiş Lhery, onlara bu tutsak ruhların, "eylemin yasaklandığı, hiçbir şey yapamayan, gerçekleşemeyecek rüyalar tüketen ya da kendi kendini kemiren" gönüllerin hüzünlü yaşamını anlatacağı bir kitap yazmaya söz verir. Yazar Fransa'ya dönüşünden az sonra, kendisine âşık olan bedbaht Cananın öldüğünü öğrenir. Yüzyılın başındaki İstanbul yaşamından canlı kesitler sunan ünlü romanın bu baskısı nefis suluboya resimlerle bezenmiş olup, cildi ve sınırlı baskı sayısıyla dikkat çekmektedir. Loti'nin İstanbul günlüğü 33 LOTI, PIERRE - SAMUEL V1AUD Suprêmes Visions d'orient. Fragments de Journal Intime. Paris, Calmann-Le'vy, [ 2], 316 s., 19 x 12 cm. Döneminin sırtı deri, kapakları ebrulu özel cildinde Pierre Loti'nin 1910 ve 1913 yıllarında İstanbul'da bulunduğu döneme ait günlüğü. Kitabın yarısı doğrudan Loti'nin kaleminden olup, diğer yarısı ise oğlu Samuel Viaud tarafından derlenmiştir. Günlükte Loti'nin İstanbul ve Türk hayranlığı doruk noktadadır. Yeni Türk devleti üzerine görüşler. 34 LYAUTEY, PIERRE Turquie moderne. Paris, , [3]s., 21.sx i 4.5 cm. Alfa kağıda basılıp numaralandırılan 20 nüshadan i 6 numaralısı. Karton kapaklı orijinal hali ile Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi