YENİ SERMAYE YETERLİLİĞİ UZLAŞISI (BASEL II) VE GEÇİŞ SÜRECİNE İLİŞKİN YOL HARİTASI

Transkript

1 YENİ SERMAYE YETERLİLİĞİ UZLAŞISI (BASEL II) VE GEÇİŞ SÜRECİNE İLİŞKİN YOL HARİTASI Risk Yönetimi ve Gözetim Teknikleri Dairesi R RYGTD Türkiye Bankalar Birliği Bilgilendirme Toplantõsõ 12 Aralõk 2003

2 Özkaynak Yeterliliği Normlarõnõn Temel Taşlarõnõ Oluşturan 3 Yapõsal Blok 1.Yapõsal Blok : Risklerin belirlenmiş olan yöntemler kullanõlarak hassas bir biçimde ölçümü ve risklere daha duyarlõ asgari düzeyde özkaynak tahsisi 2.Yapõsal Blok : Denetsel gözden geçirme 3.Yapõsal Blok : Saydamlõğõn sağlanmasõ ve kamuoyunun daha fazla aydõnlatõlmasõ, piyasa disiplininin arttõrõlmasõ 2

3 Özkaynak Yeterliliği Normlarõnõn Amacõ, Hedefleri ve Kapsamõ! Bankalar ve bankacõlõk gruplarõ için iyi kurumsal yönetim yapõsõnõn, risk ve kontrol kültürünün tesisi! Bankalar ve bankacõlõk gruplarõnõn denetim ve gözetimlerinin risk odaklõ ve proaktif olarak gerçekleştirilmesi ve bu konuda uluslararasõ işbirliğinin güçlendirilmesi! Finansal sistemde istikrarõn disiplininin sağlanmasõ ve etkin piyasa 3

4 ! Özkaynak Yeterliliği Normlarõnõn Kapsadõğõ Kuruluş Yapõlarõ 1 Ayrõşmõş Finansal Grup Holding Konsolidasyonu 2 Holding Firmasõ 3 Bankacõlõk Grubu Konsolidasyonu Uluslararasõ Alanda Aktif Banka [1] 4 4 Alt finansal grup Konsolidasyonu Solo Kurum 5 Yerel Banka [4] Uluslararasõ Alanda Aktif Banka [2] Sermaye Piyasasõ Aracõ Kurumu Uluslararasõ Alanda Aktif Banka [3] 4

5 1.Yapõsal Blok : Risklerin hassas ölçümü ve riskler karşõlõğõ asgari düzeyde özkaynak tahsisi! Kredi Riski : "Standart Yöntem (SA) " İç Derecelendirme Tesisi Yöntemi (FIRB) " Gelişmiş İç Derecelendirme Yöntemi (AIRB)! Piyasa Riski : (1996 da belirlenen esaslar geçerlidir.) " Standart Yöntem (SA) " İç Modelleme Yöntemi (MA)! Operasyonel Risk : " Temel Gösterge Yöntemi (BIA) " Standart Yöntem (SA) " Gelişmiş İçsel Ölçüm Yöntemi (AMA) 5

6 #Yapõsal Bloklarõn Uygulanabilmesi İçin Gerekli Temel Sistemler " Kurum Çapõnda Entegre Etkin Risk Yönetimi Sistemleri " Etkin İç Kontrol Sistemleri " Risk Odaklõ Muhasebe ve Yönetim Bilgi Sistemleri " Risk (kredi, piyasa, operasyonel, diğer) Veri Tabanlarõ Yönetim Sistemi " Kurum Çapõnda Özkaynak Değerlendirme Sistemleri " Risk Provizyonu Ayõrma ve Teminat Değerlendirme Sistemleri " Stratejik Planlama Sistemi " Kamuyu Aydõnlatma Sistemi (Hesap Verebilirlik) " Kurumsal Yönetim Uygulamalarõ Değerlendirme Sistemi " Risk Odaklõ Denetim Sistemi (Bağõmsõz Dõş Denetim ve Otoritenin Kamusal Denetimi) 6

7 #Asgari Özkaynak ve Riskliliğe Riskliliğe Bağlõ Gerekli Asgari Özkaynak Seviyesi [ Ana Sermaye + Katkõ Sermaye - İndirimler ] = Özkaynak [ Kredi Riski + Piyasa Riski + Operasyonel Risk ] = Min % 8 Bilanço Faiz Oranõ Riski (stres testleri) + Diğer Faktörler (Denetim Otoritesi) Gerekli Asgari Özkaynak Seviyesi (%8 + X) 7

8 #Basel II Özkaynak Yeterliliği Normlarõ Çerçevesinde Kredi Güvencelerinin Yönetilmesi! Kredi Güvenceleri: + Teminatlar (Maddi) + Garantiler ve Kefaletler (Gayri Maddi) + Sigorta! Emniyet Marjõ Uygulamasõ! Değerleme Esaslarõ (Rayiç Değer - UMS ve en iyi uygulamalar) 8

9 #Basel II Özkaynak Yeterliliği Normlarõ Kapsamõnda Kredi Riski İçin Uygulanacak Standart Yöntem de Dikkate Alõnan Kalemlere İlişkin Kategoriler $ Devletlerden Alacaklar $ Kamu Sektörü Teşebbüslerinden Alacaklar $ Çok Taraflõ Kalkõnma Bankalarõndan Alacaklar $ Bankalardan Alacaklar $ Aracõ Kurumlardan Alacaklar $ Firmalardan Alacaklar $ Perakende Krediler Portföyü $ İkamet Amaçlõ Gayri Menkuller ile Teminatlandõrõlan Alacaklar $ Ticari Gayri Menkuller ile Teminatlandõrõlan Alacaklar $ Vadesi Geçmiş Krediler $ Yüksek Risk Kategorisindeki Alacaklar $ Diğer Varlõklar $ Bilanço Dõşõ Kalemler 9

10 #Basel II Özkaynak Yeterliliği Normlarõ Kapsamõnda Kredi Riski İçin Uygulanacak İç Derecelendirme Yöntemi nde Dikkate Alõnan Bankacõlõk Hesaplarõna İlişkin Risk Kategorileri $ Firmalara Riskler 5 özel Kredilendirme Kategorisi; -Proje Finansmanõ -Nesne(obje) Finansmanõ -Mal/Emtia Finansmanõ -Gelir Yaratan Gayri Menkul Finansmanõ -Yüksek Volatiliteye Sahip Ticari Gayri Menkul Finansmanõ $ Devletlere Riskler $ Bankalara Riskler $ Perakende Riskler -İkamet Amaçlõ Gayri Menkullerle Teminatlandõrõlan Riskler -Döner Özelliğe Sahip Nitelikli Perakende Riskler -Diğer Perakende Riskler 10 $ Ortaklõk Hisse Riskleri

11 #Basel II Özkaynak Yeterliliği Normlarõ Kapsamõnda Operasyonel Riskler İçin İzlenecek Standart Yöntem in Uygulanmasõnda Tanõmlanmasõ Gerekli İş Kollarõ $ Firmalarõn Finansmanõ $ Alõm-Satõm ve Satõş Faaliyetleri $ Perakende Bankacõlõk $ Ticari Bankacõlõk $ Ödemeler, Takas ve İşlem Sonuçlandõrma Faaliyetleri $ Temsilcilik/Acentalõk Hizmetleri $ Varlõk Yönetimi Faaliyetleri $ Perakende Komisyonculuk/Brokerlik Faaliyetleri 11

12 #Basit Yaklaşõmda Yer Alan Geçerli Finansal Teminatlar "Nakit Niteliğindeki Mevduat veya Kredi Veren Bankanõn Çõkardõğõ Benzeri Enstrümanlar "Altõn "Geçerli Bir Kredi Dõş Derecelendirme Kuruluşu Tarafõndan Derecelendirilmiş Borçlanmayõ Temsil Eden Menkul Kõymetler (Devletler, Devlet gibi kabul edilen KİT ler için en az BB-,, diğerleri için en az BBB- veya A-3/P-3) "Geçerli Bir Kredi Dõş Derecelendirme Kuruluşu Tarafõndan Derecelendirilmemiş Borçlanmayõ Temsil Eden Menkul Kõymetler (Bir banka tarafõndan çõkarõlmõş, geçerli bir borsada kote edilmiş, iş, birinci sõradan bir borç olarak kabul edilmiş ve aynõ banka tarafõndan yapõlan benzer b ihraçlar geçerli bir dõş derecelendirme kuruluşu tarafõndan en az BBB- veya A-3/P-3 ile derecelendirilmiş olmasõ, 12

13 #Basit Yaklaşõmda Yer Alan Geçerli Finansal Teminatlar (Devam) menkul kõymetleri teminat olarak tutan bankanõn bunlara ilişkin derecelendirmenin BBB- veya A-3/P-3 ün altõnda olduğuna dair bir bilgiye sahip bulunmamasõ, denetim otoritesinin menkul kõymetin piyasa likiditesi l hususunda yeterince emin olmasõ durumlarõnda mümkündür.) "Temel indekse dahil edilmiş ortaklõk paylarõ "Transferi mümkün menkul kõymetler(ucits) üzerindeki ortak yatõrõmlara ve yatõrõm fonlarõna ilişkin yüklenimler (Birim fiyatõ günlük olarak kamuya açõk bir biçimde listelenmiş ve bu enstrümanlar nlar sadece yukarõda teminat olarak sõralanan finansal varlõklara yatõrõmõ sağlõyorlar ise mümkündür.) 13

14 #Gelişmiş Yaklaşõmda Yer Alan Geçerli Finansal Teminatlar "Basit Yaklaşõmda Belirtilen Enstrümanlarõn Tamamõ "Temel indekse dahil edilmemiş ancak geçerli bir borsada kote edilmiş ortaklõk paylarõ "Bu ortaklõk paylarõnõ ihtiva eden transferi mümkün menkul kõymetler(ucits) ve yatõrõm fonlarõ # Teminatlõ bir işlemde risk azaltõmõndan sonraki risk tutarõ şu formül ile hesaplanõr: E* = { 0, [ E x (1+He) C x (1 Hc Hfx) ] } E* = Risk azaltõmõndan sonraki risk miktarõ/değeri E = Riskin cari değeri He = Risk miktarõna uygun emniyet marjõ 14

15 C = Elde edilen teminatõn cari değeri Hc =Teminata uygun emniyet marjõ Hfx=Teminat ve risk miktarõ arasõndaki para cinsi uyumsuzluğuna uygun emniyet marjõ Emniyet Marjõ Oranlarõ : AAA-/AA-/A1 BB+-BB- Dereceler A+-BBB- /A-2/A-3 ve belli şartlarõ taşõyan derecelendirilmemiş menkul kõymetler Endekse Dahil Hisse Senetleri ve Altõn Borsaya Kote Edilmiş Diğer Hisse Senetleri UCITS/Yatõrõm Fonlarõ Aynõ Döviz Cinsinden Nakit 5 Yõl ve 5 Yõldan Az 5 Yõldan Fazla 1 Yõl ve 1 Yõldan Az 5 Yõl ve 5 Yõldan Az 5 Yõldan Fazla Hepsi Vadeye Kalan Süre 1 Yõl ve 1 Yõldan Az Kurum Tarafõndan İzin Verilecek Belli Teminatlar Devlet Riskleri (%) 0, En yüksek emniyet marjõ uygulanõr Emniyet marjlarõnda günlük piyasa fiyatõ, günlük yeniden marjlama ile 10 iş günlük elde tutma süresi kullanõlmõştõr. H fx = %8 0 0 Diğer (%)

16 BASEL II KOMİTELERİ "Basel II ye geçişte bir yol haritasõ oluşturulmas turulmasõ, "Basel II de öngörülen hususlarõn n uygulanmasõyla yla ilgili gerekli altyapõnõn n tesisi, " Basel II de belirlenen yöntemlerin ülkemiz koşullar ullarõnda ele alõnarak tartõşõ õşõlmasõ, "Genel bir maliyet/fayda analizinin yapõlmas lmasõ, "Risklerin daha etkin ölçüm m ve yönetimini y sağlayacak model ve tekniklerin geliştirilmesine yönelik y olarak sektör r içerisinde i her türlü işbirliği i ve bilgi paylaşõ şõmõnõn n teşvik edilmesi, "İlgili tüm t m kurum ve kuruluşlar larõn n bu sürece s aktif katõlõmõnõn sağlanmas lanmasõ gibi konularda bir platform oluşturulmas turulmasõnõ teminen, Türkiye Bankalar Birliği bünyesinde çeşitli komite ve/veya veya çalõşma 16 gruplarõnõn n oluşturulmas turulmasõ kararlaştõrõlmõştõr.

17 BASEL II YÖNLENDİRME KOMİTESİ "Sözkonusu çalõşmalara, öncelikle Basel II ye yönelik y temel stratejileri ve yol haritasõnõ belirlemek üzere bankalarõn risk yönetimi grubuna dahil birim/komitelerin konuya vakõf f yetkilileri ve BDDK Risk Yönetimi ve Gözetimi Teknikleri Dairesi yetkililerinden oluşan Yönlendirme Komitesi ile başlan lanõlmõştõr. Komite Mart 2003 ten itibaren düzenli aralõklarla bir araya gelmektedir. "Komite çalõşmalarõnõn n belli bir aşamaya a amaya gelmesi ile birlikte, Uzlaşõ şõya ilişkin birinci yapõsal blokta (Pillar 1) belirtilen, kredi riski, piyasa riski ve operasyonel risklere yönelik y komitelerin oluşturulmas turulmasõ, daha sonra ise Uzlaşõ şõnõn ikinci ve üçüncü yapõsal bloklarõnõ (Pillar 2 ve Pillar 3) oluşturan, denetimsel gözden geçirme ile kamuyu aydõnlatma yükümly mlülüklerine ilişkin olarak getirilen kurallarõn görüşülüp p tartõşõ õşõlacağõ diğer komitelerin oluşturulmas turulmasõ hedeflenmektedir. 17

18 1. YAPISAL BLOK (Pillar 1) Bankalarca Risklerin MümkM mkün n Olduğunca unca Hassas Ölçümü ve Ölçülen Riskler Karşõ şõlõğõõğõ Asgari Düzeyde D Özkaynak Tahsisi #Mart 2003 den 31 Temmuz 2003 e kadar : "Yeni Yeni Sermaye Uzlaşõ şõsõ na (Basel II) ilişkin olarak Bankacõlõk Denetimine İlişkin Basle Komitesi nce (BCBS) hazõrlanan 3. İstişari Doküman man da (CP-3) belirtilen hususlarla ilgili ülke görüşünün n hazõrlanmas rlanmasõ; - Ulusal Uygulama Tercihleri nin (National Discretions) herbir maddesi dikkate alõnarak görüşg oluşturulmas turulmasõ. -Ülke olarak Basel II ye ilişkin önerilerimizin oluşturulmas turulmasõ. "Türk rk Bankacõlõk k Sisteminin (TBS) BDDK tarafõndan seçilmi ilmiş bankalarõ için in 2003 Haziran ayõ sonu verilerine dayalõ katõlõmõ zorunlu Sayõsal Etki Çalõşmasõ na başlan lanõlmasõ.

19 #30 Kasõm 2003 e kadar : "İşİş kollarõnõn n Basel II ye göre g tanõmlanmas mlanmasõ başlan lanõlmasõ. çalõşmalarõna "Risklerin daha sağlõkl klõ olarak ölçülebilmesi amacõyla işi kollarõ dikkate alõnarak hesap ve kayõt t düzeninded (muhasebe altyapõsõnda) yapõlacak gerekli ayarlamalarõn n planlanmasõ. "Türkiye de Kredi Riski ve Piyasa Riski ile ilgili istatistiki bilgilerin toplanmasõ ve bu risklerin hassas bir biçimde imde ölçülmesi amacõyla bankalarõn n yapmalarõ gereken işbirliği ve bilgi toplama kaynaklarõnõn n merkezileştirilmesi çalõşmalarõna ilişkin esaslarõn belirlenmesi ve planlama yapõlmas lmasõ. 19

20 " Operasyonel Risk ile ilgili olarak istatistiki bilgilerin toplanmasõ amacõyla bankalarõn n yapmalarõ gereken işbirliği ve bilgi toplama kaynaklarõnõn n merkezileştirilmesi çalõşmalarõna ilişkin esaslarõn n belirlenmesi ve planlama yapõlmas lmasõ. "Basel Basel II ye geçişte bankalarõn n ve ilgili diğer taraflarõn eğitim ihtiyacõnõn n belirlenmesi ve planlama hazõrl rlõklarõna başlan lanõlmasõ, banka eğitim e ve insan kaynaklarõ birimlerine konuya ilişkin önerilerde bulunulmasõ. 20

21 #1 Ocak 2004 e kadar : "Basel Basel II nin uygulanõşõ için in Basel Komitesi (BCBS) bünyesinde b kurulan Uzlaşõ Uygulama Grubu (AIG) ve başlõca kredi dõşd derecelendirme kuruluşlar larõnõn n yetkilileri ile temasõn n sağlanmas lanmasõ ve görüş alõş verişinde inde bulunulmasõ. "Bağõmsõz z kredi dõşd derecelendirme kuruluşlar larõnõn Ülkemizde kurulabilmelerine yönelik y olarak, bunlara ilişkin mesleki standartlar ve kurumsal yapõlanma şekilleri de dahil olmak üzere, bu kuruluşlar larõn n kuruluş ve faaliyetleri ile ilgili bir düzenleme d taslağõ ğõnõn yabancõ ülkeler ve kuruluşlar lar dikkate alõnarak hazõrlanmas rlanmasõ,, bu Kuruluşlara lara uygulanacak Basel II kabul edilebilirlik ölçütlerinin oluşturulmas turulmasõ hususlarõnda çalõşmalara başlan lanõlmasõ. "1. 1. Sayõsal Etki Çalõşmasõ nõn tamamlanmasõ. 21

22 #31 Mart 2004 e kadar : "2004 ten başlamak üzere her üç aylõk k aralarla bankalarõn n Basel II normlarõna na uyumu için i in yaptõklar klarõ çalõşmalarõn n incelenmesi (BDDK ve T.Bankalar Birliği - TBB tarafõndan gerçekle ekleştirilecektir) tirilecektir); Uygulamalardaki yeknesaklõğõ õğõn n sağlanmas lanmasõ amacõyla gerekli önlemlerin alõnmas nmasõ ve tavsiyelerde bulunulmasõ. "Basel II ye geçiş çalõşmalarõ õşõğõnda reel sektör, kamu sektörü ve ilgili diğer taraflarõn bilgilendirilmesi amacõyla geniş katõlõml mlõ bir Sempozyum un un düzenlenmesi. d Bu çerçevede, evede, Basel II nin finansal sisteme, reel sektöre, kamu kesimine ve ilgili diğer taraflara etkilerinin ayrõ oturumlarda tartõşõ õşõlmasõ ve çõkan neticelerin rapor/ yayõn n haline getirilmesi. "İş kollarõnõn n Basel II yaklaşõ şõmõ dikkate alõnarak tesis edilmesi çalõşmalarõnõn n gözden g geçirilmesi. 22

23 "Mevcut risk ölçümü ve yönetimi y sistemlerinin içi limitleme ve risk azaltõmõ bakõmõndan geliştirilmesi için i in planlama yapõlmas lmasõ. "Basel II ye uyumlu risk provizyonu ayõrma ve içsel özkaynak değerlendirme erlendirme sistemlerinin geliştirilmesi hususundaki çalõşmalarõn n sürds rdürülmesi. #30 Haziran 2004 e kadar : " Ulusal Uygulama Tercihleri nin (National Discretions) tartõşõ õşõlmasõnõ teminen tüm t m taraflarõn n katõlaca lacağõ sempozyum ve toplantõlar lar düzenlenmesi d ve ulaşõ şõlan sonuçlar larõn n rapora bağlanmas lanmasõ. "Kredi Kredi riski için FIRB ve AIRB yöntemlerini y uygulamayõ hedefleyen bankalar için i in mevcut kredi skorlama sistemlerinin iç derecelendirme yaklaşõ şõmõ çerçevesinde evesinde iyileştirilmesine başlan lanõlmasõ. 23

24 "Piyasa riski için iç model yöntemlerini; opearsyonel risk için SA S ve AMA yöntemlerini uygulamayõ hedefleyen bankalar için i in mevcut alt yapõnõn n iyileştirilmesine başlan lanõlmasõ. "Tanõmlanan işi kollarõ dikkate alõnarak hesap ve kayõt t düzeninde d (muhasebe altyapõsõ) ) yapõlmas lmasõ gerekli ayarlamalarõn n tamamlanmasõ ve deneme uygulamalarõna başlan lanõlmasõ. "Basel II ye uygun teminat sõnõflands flandõrma ve değerleme erleme sistemlerinin tesisi. "Basel II ye uygun operasyonel zarar olaylarõ sõnõflandõrma ve bilgi toplama sistemlerinin etkin olarak çalõştõrõlmasõ. 24

25 #30 Eylül 2004 e kadar : "Basel II ye konsolide bazda uyum sağlanabilmesi sürecinde s Basel Komitesi(BCBS), Uluslararasõ Menkul Kõymet K Komisyonlarõ Birliği (IOSCO) ve Uluslararasõ Sigorta Denetçileri Birliği i (IAIS) e e bağlõ Joint Forum tarafõndan önerilen diğer yöntemlerin y gözden g geçirilmesi ve gerekli görülmesi g durumunda mevcut düzenlemelere d uyarlanmasõ. "Kredi dõşd derecelendirme kuruluşlar larõ (başlõcalar calarõ) ) ile değerlendirmeler erlendirmeler yapõlmas lmasõ ve TürkiyeT rkiye de yerleşik kredi dõşd derecelendirme kuruluşu u kurulmasõ (yurtdõşõ ana ortağõ ğõn n iştiraki i ya da yerel) için i in fizibilite çalõşmalarõnõn n tamamlanmasõ. "Gerekli veri tabanlarõnõn ve Yönetim Bilgi Sistemleri nin (MIS) bankalarõn n bünyesinde b tesisi için i in çalõşmalara başlan lanõlmasõ. "Basel II ye uygun risk provizyonu ayõrma ve içsel i özkaynak değerlendirme erlendirme sistemlerinin asgari düzeyde d deneme amaçlõ 25 çalõştõrõlmasõ.

26 #1 Ocak 2005 e kadar : "FIRB yöntemini uygulamayõ hedefleyen bankalar için i in BDDK tarafõndan Bankacõlõk k Sistemi genelinde kullanõlmak lmak üzere LGD (Loss Given Default-Temerr Temerrüt t Halinde Kayõp) ve EAD (Exposure at Default-Temerr Temerrüt t Halinde Risk Tutarõ) değerlerinin erlerinin belirlenmesi için i in gerekli çalõşmalara başlan lanõlmasõ. "Türkiye de kredi riskinin istatistiki olarak ölçülmesinin kolaylaştõrõlmas lmasõ amacõyla merkezi bir veri tabanõnõn n kurulmasõ için in fizibilite çalõşmalarõnõn n tamamlanmasõ. "Türkiye de piyasa riskinin istatistiki olarak ölçülmesinin kolaylaştõrõlmas lmasõ amacõyla belirli bir ölçeğe e sahip bankalarõn n ihtiyaç duyabilecekleri merkezi bir veri tabanõnõn n kurulmasõ hususunda fizibilite çalõşmalarõnõn n tamamlanmasõ. (Böyle bir merkezi veri tabanõna na ihtiyaç bulunmamasõ halinde fizibilite çalõşmasõ yapõlmayacakt lmayacaktõr.) 26

27 "Operasyonel risk verisi toplayan uluslararasõ kuruluşlar lar (başlõcalar calarõ) ile değerlendirmeler erlendirmeler yapõlmas lmasõ ve TürkiyeT rkiye de yerleşik bir veri tabanõ kurulmasõ için in fizibilite çalõşmalarõnõn n tamamlanmasõ. " Hazine MüsteM steşarlõğõ ile Basel II geçiş stratejisi üzerinde fon yönetimi y bakõmõndan mutabakat sağlanmas lanmasõ,, piyasa yapõcõsõ bankalarõn n Basel II karşõ şõsõndaki durumlarõnõn n değerlendirilmesi. erlendirilmesi. " Meslek Kuruluşlar larõ ile Basel II geçiş ve izlenecek kredilendirme stratejisi üzerinde fon akõmlar mlarõnõn n yönüy bakõmõndan mutabakat sağlanmas lanmasõ. "Bağõmsõz z kredi dõşd derecelendirme kuruluşlar larõna ilişkin düzenlemelerin d tamamlanmasõ,, bu kuruluşlara lara uygulanacak Basel II kabul edilebilirlik ölçütlerinin kesinleştirilmesi ve uygulamaya konulmasõ. " Belirgin Düzeyde D Faaliyete Sahip Bankalar õn (significant banks) belirlenmesine ilişkin seçim kriterlerinin kesinleştirilmesi ve yayõnlanmas nlanmasõ. 27

28 #30 Haziran 2005 e e kadar : " Ulusal Uygulama Tercihleri nin (National Discretions) kesinleştirilmesi. "Türk Bankacõlõk k Sistemi için i in 2004 YõlõY Sonu verilerine dayalõ katõlõmõ zorunlu 2. Sayõsal Etki Çalõşmasõ nõn n yapõlmas lmasõ. " Belirgin Düzeyde D Faaliyete Sahip Bankalar õn n belirlenmesi. "Belirgin düzeyde d faaliyete sahip bankalar dõşõd õşõndaki bankalara uygulanacak özkaynak yeterliliği i normlarõnõn (Basel I veya daha sõkõs normlar) ve diğer tedbirlerin planlanmasõ. "İş kollarõnõn n Basel II ye göre g tesis edilmesi çalõşmalarõnõn tamamlanmasõ ve bu çerçevede, ede, hesap ve kayõt t düzeninde d (muhasebe altyapõsõ) deneme uygulamalarõndan kesin uygulamalara geçilmesi. 28

29 "İhtiyaç duyan bankalar için i in asgari düzeyde d bilgi sağlayacak ortak bir veri tabanõnõn tesisi ve faaliyete geçirilmesi. (ticari krediler veri tabanõ ve/veya küçük ölçekli işletme kredileri veri tabanõ,, piyasa riski veri tabanõ,, operasyonel o riskler veri tabanõ) #1 Ocak 2006 ya kadar : "Kredi riski için FIRB ve AIRB yöntemlerini; piyasa riski için iç model yönteminiy ntemini; operasyonel risk için SA ve AMA yöntemlerini kullanacak bankalarõn n belirlenmesi. "Münferit banka bazõnda (solo) test amaçlõ (pilot) uygulamalara geçilmesi. 29

30 #30 Haziran 2006 ya kadar : "Test amaçlõ (pilot) konsolide uygulamalara geçilmesi. "Basel II ye uyum düzenlemelerinin d tamamlanmasõ. " Bankacõlõk k Faaliyet (Oyun) Alanõ nõn n belirlenmesi. (Tüm unsurlarõyla) #31 Aralõk 2006 ya kadar : "Belirgin düzeyde d faaliyete sahip bankalar dõşõd õşõndaki bankalara uygulanacak özkaynak yeterliliği i normlarõnõn n (Basel I veya daha sõkõs normlar) ve diğer tedbirlerin tam anlamõyla uygulamaya konulmasõ. 30

31 #31 Aralõk 2006 dan Geçiş Süresi sonuna kadar : "İlave geçiş süresinin belirlenmesi. (İlave geçiş süresi koşullar ve sürecin gelişimi imi dikkate alõnarak daha önce de belirlenebilir.) "Bankalardan büyüme b ve sermayelendirme planlarõnõn istenilmesi.. (Kredi Riski, Piyasa Riski ve Operasyonel Risk için i in ayrõ ayrõ hesaplanacak) " Ulusal Uygulama Tercihleri ne (National Discretions) nihai halinin verilmesi. "Kesin uygulamalara geçilmesi. 31

32 2.. YAPISAL BLOK (Pillar 2) Denetsel Gözden G Geçirme ve İlave Sermaye Gereğinin Belirlenmesi Risk Profiline Bağlõ İçsel Özkaynak Değerlendirme Mekanizmasõ ve Bunun Gözden Geçirilmesi Asgari Özkaynak Yükümlülüğünden Fazla Sermaye İstenilmesi ve Müdahale Mekanizmasõ 32

33 #Mart 2003 den 31 Temmuz 2003 e kadar : "Bankalarõn n bünyesinde b ve BDDK içinde i inde Risk Odaklõ Denetim Sistemi (RODS) tesisi ve bu sistemin uygulanma usul ve esaslarõnõn belirlenmesi çalõşmalarõnõn n sürds rdürülmesi. "Risk Odaklõ Denetim Sistemine (RODS) dayalõ bir özkaynak müdahale mekanizmasõnõn bankalarõn n bünyesinde b ve BDDK içinde i inde tesisi üzerinde çalõşmalara başlan lanõlmasõ. #30 Kasõm 2003 e kadar : "8 Şubat 2001 tarihli Resmi Gazete de yayõmlanan Bankalarõn İç Denetim ve Risk Yönetimi Y Sistemleri Hakkõnda YönetmelikY netmelik hükümlerine uygun olarak bankalarõn n içi sistemlerinin ve risk profillerinin gözden geçirilmesi. "Risk odaklõ iç denetime ilişkin alt düzenlemenin d (1 sayõlõ Tebliğ) ve bankalarõn n risk ölçümü modellerinin değerlendirilmesine erlendirilmesine ilişkin alt 33 düzenlemelerin (1 içi genelge ve 1 dõşd genelge) yürürlüğe e konulmasõ.

34 #1 Ocak 2004 e kadar : "8 Şubat 2001 tarihli Resmi Gazete de yayõmlanan Bankalarõn İç Denetim ve Risk Yönetimi Y Sistemleri Hakkõnda YönetmelikY netmelik hükümlerine uygun olarak bankalarõn n içi sistemlerin büyük b ölçüde çalõştõrõlmasõnõn n sağlanmas lanmasõ. "Bankalar ve BDDK da uygulanacak Risk Odaklõ Denetim Sistemi nin (RODS) Kurumca belirlenen asgari unsurlarõnõn n tesisi ve bunlarõn n uygulanmasõna na başlan lanõlmasõ. (Banka risk matrislerinin değerlendirilmesi erlendirilmesi ve denetim planlamasõ ve müdahale m belirleme aracõ olarak kullanõmõ) "Risk Odaklõ Denetim Sistemine (RODS) dayalõ bir özkaynak müdahale mekanizmasõnõn n bankalarda ve BDDK da tesisine ilişkin çalõşmalarõn n geliştirilmesi ve yapõlacak ilave çalõşmalarõn n tespiti. 34

35 #31 Mart 2004 e e kadar : "Risk yönetimine y ilişkin alt düzenlemenin d (2 sayõlõ Tebliğ) yürürlüğe e konulmasõ. "Aktif / pasif yapõsõna ilişkin Yapõsal Faiz Oranõ Riski nin nin ölçümüne ve yönetilmesine y ilişkin alt düzenleme d çerçevesinde evesinde ilave özkaynak bulundurma potansiyelinin ilgili banka ve BDDK tarafõndan stres testlerini de dikkate alarak değerlendirilmesi erlendirilmesi sürecinin oluşturulmas turulmasõ için in çalõşmalara başlan lanõlmasõ. "Aktif / pasif yapõsõna ilişkin Yapõsal Faiz Oranõ Riski nin ölçümüne ve yönetilmesine y ilişkin alt düzenlemenin d yürürly rlüğe konulmasõ. "Operasyonel riskin ölçümüne ve yönetilmesine y ilişkin alt düzenlemenin yürürly rlüğe e konulmasõ. 35

36 "Basel II Risk Azaltõm m YöntemleriY ntemleri ne ne (Teminatlandõrma Şekilleri, Emniyet Marjõ Tespiti vb.) ilişkin standartlarõn n bankalarda ve BDDK da uygulanacak Risk Odaklõ Denetim Sistemi ne (RODS) ilişkin değerlendirme erlendirme süres reçlerinde tanõmlanmas mlanmasõ. #11 Ocak 2005 e e kadar: " -Mevcut kredi skorlama sistemlerinin Basel II içi derecelendirme yaklaşõ şõmõna uyarlanma sürecinins recinin; -Basel II ye uygun teminat sõnõflands flandõrma ve değerleme erleme sistemlerinin; -Basel II ye uygun risk provizyonu ayõrma ve içsel i özkaynak değerlendirme erlendirme sistemlerinin Risk Odaklõ Denetim Sistemi (RODS) çerçevesinde evesinde risk matrisleri kapsamõnda denetlenmesi ve değerlendirilmesi. erlendirilmesi. 36

37 #30 Haziran 2005 e e kadar: " Belirgin Düzeyde D Faaliyete Sahip Bankalar için in risk profiline bağlõ İçsel Özkaynak Değerlendirme erlendirme Mekanizmasõ na na ve bunun gözden g geçirilme usul ve esaslarõna son şeklinin verilmesi, deneme amacõyla uygulamalara geçilmesi ilmesi. #31 Aralõk 2006 ya kadar : "Risk profiline bağlõ İçsel Özkaynak Değerlendirme erlendirme Mekanizmasõ nõn n kesin olarak faaliyete geçmesi ve bu mekanizmanõn n gözden g geçirilmesi faaliyetlerine tam anlamõyla başlan lanõlmasõ. "Risk Odaklõ Denetim Sistemine (RODS) dayalõ özkaynak müdahale mekanizmasõnõn n tam anlamõyla faaliyete başlamas lamasõ. #Geçiş Süresi sonuna kadar : "Uygulamalarõn n gözden g geçirilmesi. 37

38 3.. YAPISAL BLOK (Pillar 3) Saydamlõğõn Sağlanmasõ ve Kamuoyunun Aydõnlatõlmasõ! Uluslararasõ Muhasebe Standartlarõ (UMS) ve Bankacõlõk k Denetimine İlişkin Basel Komitesi (BCBS) Saydamlõk k Normlarõna Uyum #Mart 2003 den 30 Kasõm 2003 e kadar : "Risk profillerinin, risk yönetimi y sistem ve faaliyetlerinin ve riske dayalõ özkaynak yeterliliği i oranlarõna na ilişkin unsurlarõn Uluslararasõ Muhasebe Standartlarõ (UMS) ve Basle Komitesi (BCBS) ilkelerine uygun olarak kamuya açõklanmasa klanmasõ uygulamasõna geçilmesi amacõyla mevcut durumun / uygulamanõn n tespiti ve uyum planlamasõ çalõşmalarõna başlan lanõlmasõ. 38

39 "Risk profillerinin, risk yönetimi y sistem ve faaliyetlerinin ve riske dayalõ özkaynak yeterliliği i oranlarõna na ilişkin unsurlarõn Uluslararasõ Muhasebe Standartlarõ (UMS) ve Basle Komitesi (BCBS) ilkelerine uygun olarak kamuya açõklanmasa klanmasõ uygulamalarõnõn n G-10 G ülkelerinde nasõl l yapõld ldõğõnõn n ve Basel II ye geçiş için in neler planlandõğõ õğõnõn n araştõrõlmas lmasõ. #11 Ocak 2004 e kadar : "Basel II nin 3. Yapõsal Blok u çerçevesinde evesinde belirlenen bilgilerin kamuya açõklanmasa klanmasõ uygulamasõna geçilmesini teminen Ülkemizde kamuya açõklanan a bilgiler çerçevesinde evesinde mevcut durumun / cari uygulamalarõn n tespiti ve Basel II uyum planlamasõ çalõşmalarõnõn n tamamlanmasõ. 39

40 #31 Mart 2004 e e kadar : "Kamuya açõklanacak a bilgilerin nitelik ve formatlarõ açõklanma sõkls klõğõnõn n ve açõklama a kanallarõnõn n belirlenmesi. ile #30 Haziran 2005 e kadar : "Risk profillerinin, risk yönetimi y sistem ve faaliyetlerinin ve riske dayalõ özkaynak yeterliliği i oranlarõna na ilişkin unsurlarõn Uluslararasõ Muhasebe Standartlarõ (UMS) ve Basle Komitesi (BCBS) ilkelerine uygun olarak kamuya açõklanmasa klanmasõ uygulamasõna ülkemizde geçilmesi hususunda yapõlan çalõşmalarõn n ve alõnan mesafenin gözden g geçirilmesi, gerekli ilave tedbirlerin alõnmas nmasõ. 40

41 #31 Aralõk 2006 ya kadar : "Risk profillerinin, risk yönetimi y sistem ve faaliyetlerinin ve riske dayalõ özkaynak yeterliliği i oranlarõna na ilişkin unsurlarõn Uluslararasõ Muhasebe Standartlarõ (UMS) ve Basle Komitesi (BCBS) ilkelerine uygun olarak kamuya açõklanmasa klanmasõ uygulamasõna tam anlamõyla geçilmesi. (BDDK tarafõndan belirlenecek bazõ bankalarca bu şart geçiş süresi sonu itibariyle sağlanabilir.) 41

42 BASEL II ALT ÇALIŞMA GRUPLARI! Basel II ye geçiş için in hazõrlanan yol haritasõnda belirtilen süres reçlere ilişkin çalõşmalarda bulunmak amacõyla, aşağõa ğõda belirtilen konularda çalõşma gruplarõ (7) oluşturulmu turulmuştur: tur: "[İş kollarõ] İş kollarõnõn n Basel II normlarõna na göre g tanõmlanmas mlanmasõ ve tasarõmlar mlarõnõn n yapõlmas lmasõ "[Muhasebe] Risklerin daha sağlõkl klõ olarak ölçülebilmesi amacõyla iş kollarõ dikkate alõnarak hesap ve kayõt t düzeninde d gerekli ayarlamalarõn yapõlmas lmasõnõn n planlanmasõ "[Kamuya açõklama] a Risk profillerinin, risk yönetimi y sistem ve faaliyetlerinin ve riske dayalõ özkaynak yeterliliği i oranlarõna na ilişkin unsurlarõn n UMS ve Basle Komitesi ilkelerine uygun olarak kamuya açõklanmasõ uygulamalarõnõn n G-10 G ülkelerinde nasõl l yapõld ldõğõnõn araştõrõlmas lmasõ, sözkonusu bilgilerin kamuya açõklanmasa klanmasõ uygulamasõna geçilmesini teminen Ülkemizde kamuya açõklanan a bilgiler 42 çerçevesinde evesinde mevcut durumun tespiti

43 "[Veri yönetimi y ve paylaşõ şõmõ] Risklerin istatistiki olarak ölçülmesi amacõyla bankalarõn n yapmalarõ gereken işbirlii birliği, i, bilgi paylaşõ şõmõ ve bilgi toplama kaynaklarõnõn n merkezileştirilmesine yönelik y esaslarõn belirlenmesi ve planlama yapõlmas lmasõ "[Eğitim] Basel II ye geçişte bankalarõn n ve ilgili diğer taraflarõn n eğitim e ihtiyacõnõn n belirlenmesi ve planlama hazõrl rlõklarõna başlan lanõlmasõ,, banka eğitim ve insan kaynaklarõ birimlerine konuya ilişkin önerilerde bulunulmasõ "[Dõş derecelendirme] Bağõ ğõmsõz z kredi dõşd derecelendirme kuruluşlar larõnõn ülkemizde kurulabilmelerine yönelik y olarak, bunlara ilişkin mesleki standartlar ve kurumsal yapõlanma şekilleri de dahil olmak üzere, bu kuruluşlar larõn n kuruluş ve faaliyetleri ile ilgili yönetmelik y taslağõ ğõnõn n yabancõ ülkeler ve kuruluşlar lar dikkate alõnarak hazõrlanmas rlanmasõ "[Tanõtõm/bilgilendirme] Basel II ye geçiş çalõşmalarõ õşõğõnda reel sektör, kamu ve ilgili diğer taraflarõn n bilgilendirilmesi amacõyla bir Sempozyum un un 2004 Ocak ayõ itibariyle düzenlenmesid 43

44 AB Sermaye Yeterliliği i Direktifi-3 3 (CAD-3) "Avrupa Birliği, mevcut sermaye yeterliliği i direktifini (CAD-2) Basel II ye uyumlu hale getirebilmek için in hazõrl rlõklarõnõ sürdürmektedir. rmektedir. "Yeni Direktifin (CAD-3) çok küçük üçük k değişikliklerle ikliklerle Basel-II ile paralel olmas masõ beklenmektedir. "Basel II uluslararasõ alanda faaliyet gösteren g bankalarõ kapsarken, AB ülkelerindeki tüm m kredi kurumlarõnõn n (bankalar( ve yatõrõm şirketleri) CAD-3 e e tabi olmasõ hedeflenmektedir (Basel düzenlemelerinin tavsiye niteliğinde inde olmasõna karşõ şõn n AB Direktifleri Üye Ülkeleri bağlay layõcõ niteliktedir). CAD-3 3 hükümlerinin h daha kesin kurallar içermesi i ve uygulama farklõlõklar klarõnõ asgariye indirmesi beklenmektedir. "AB üyesi ülkelerin CAD-3 e uyum sağlamalar lamalarõ için in öngörülen en 44 yakõn n tarih 2007 yõlõ başõ şõdõr. Haziran 2004 kritik karar tarihidir.

45 "23 Banka SAYISAL ETKİ ÇALIŞMASI (QIS-TR) KAPSAM $17 Özel Mevduat Bankasõ $3 3 Kamu Bankasõ $2 2 Kalkõnma&Yatõrõm Bankasõ $1 1 Türkiye de Kurulu Yabancõ Banka "Aktif Büyüklüğü açõsõndan sektörün %93 ü (Haziran 2003) "57 İrtibat Yetkilisi 45

46 SAYISAL ETKİ ÇALIŞMASI (QIS-TR) FAALİYETLER "Çalõşma Süresi ( ) ) "Çalõşma Sistematiği $6 6 Yardõm Masasõ Bankasõ $Bilgilendirme Toplantõsõ $Çalõşmaya İlişkin İnternet Sayfasõ ( $Sõkça Sorulan Sorular ve Diğer Dokümanlar "Gizlilik "Son İşlemler $Kontroller $Değerlendirmeler $Toplulaştõrõlmõş Sonuçlar 46

47 SAYISAL ETKİ ÇALIŞMASI (QIS-TR) İZLENİMLER "Yardõm Masasõ ve Katõlõmcõ Bankalarca Yürütülen Özverili Çalõşmalar "Problemler $Yöntemlerin Anlaşõlmasõ $Konsolide Bazda Veri Toplanmasõ $Bazõ Alanlara İlişkin Eksik Veriler "Öneriler $Yardõm Mekanizmasõnõn Daha Etkin Kullanõmõ $Raporlama Sayfasõnõn Kontrolü $Değerlendirmeler 47

48 CP-3 E (Basel II) İLİŞKİN ÜLKEMİZ DENETİM OTORİTESİNİN GÖRÜŞÜ "Kredi Dõş Derecelendirme Kuruluşlarõ "Basel-II Kurallarõna Tabi Olacak Bankalarõn Belirlenmesi "Gelişmekte Olan Ülkelere Özel Durumlar ve Yüksek Maliyet "Sermaye Yeterliliği-Muhasebe İlişkisi "Banka Dõşõ Mali Kesime Yönelik Sermaye Yeterliliği Normlarõ "Basel-II nin Uygulanmasõ ve AIG İle İşbirliği "Kabul Edilmeyen Teminatlar "Çeşitlendirme Etkisi "Transfer Fiyatlamasõ "Faaliyet Kollarõna İlişkin Detaylõ Tanõmlar "Çeşitli Teknik Değişiklik Önerileri 48

49 Teşekkürler RYGTD R RYGTD 49