Baskı Tarihi: 10 Nisan 2012 İMO Yayın No: E/12/02 ISBN No:

Transkript

1

2 TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Necatibey Cad. No: 57, Kızılay / Ankara Tel: Faks: E-posta: imo@imo.org.tr - web: Baskı Tarihi: 10 Nisan 2012 İMO Yayın No: E/12/02 ISBN No: Baskı: Mattek Matbaacılık Basın, Yayın Tanıtım Tic. San. Ltd. Şti. Adakale Sok. No: 32/27 Kızılay / Ankara Tel: Faks:

3 İçindekiler Sunuş... 5 İnşaat Mühendisliği Kurultayı Hazırlık Çalıştayları İstanbul Çalıştayı... 7 Ankara Çalıştayı... 8 İzmir Çalıştayı... 9 Adana Çalıştayı...10 Denizli Çalıştayı...11 Samsun Çalıştayı...11 Sakarya Çalıştayı...12 İnşaat Mühendisliği Kurultayı...13 Kurultay Düzenleme Kurulu...15 Kurultay Programı...16 İMO Yönetim Kurulu Başkanı Serdar Harp in İnşaat Mühendisliği Kurultayı nda yaptığı konuşma...17 Gerekçeli Kararlar 1. Mevzuattan Kaynaklı Sorunlar A) Mühendislik Mimarlık Hakkında Kanun...23 B) Diğer Yasa ve Yönetmelikler...24 İmar Yasası Sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun...27 Kamu İhale Kanunu...30 İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Kanunu...33 Diğer...37

4 2. Çalışma Yaşamına İlişkin Sorunlar A) İstihdam - İşsizlik...41 B) Çalışma Koşulları ve Ücret Politikaları...43 C) Yabancı Mühendislerin Ülkemizde Çalıştırılması...47 D) Yurt Dışında Çalışan Meslektaşlarımız Siyasal Ekonomik ve Toplumsal Gelişmelerin Meslek Alanımıza Yansımaları A) Anayasa...51 B) Özelleştirme Politikaları...52 C) Çevre Politikaları...53 D) Altyapı ve Ulaşım Politikaları...57 E) Kentsel Dönüşüm...59 F) Geleneksel, Tarihi ve Kültürel Yapıların Onarım ve Güçlendirilmesi...61 G) Teknolojik Gelişmeler ve İnovasyon Mühendislikte Kalite ve Güvenilirlik A) İnşaat Mühendisliği Eğitimi...63 B) Mesleki Yeterlilik ve Mesleki Etkinlik...68 C) Mesleki Davranış İlkeleri, Mesleki Etik...69 D) Mesleki Dayanışma, Diğer Meslek Disiplinleri ile İlişkiler...71 E) İMO nun Mesleğimizde Nitelik Artışına Yönelik Çalışmaları...73 F) Sürdürülebilirlik...77 İnşaat Mühendisliği Kurultayı Sonuç Bildirgesi

5 Sunuş Değerli Meslektaşlarımız, 42.dönem Genel Kurulun verdiği görevle çalışma programımıza aldığımız 1. İnşaat Mühendisliği Kurultayımızı başarıyla gerçekleştirdik. Tarihimizde bir ilk olması açısından İnşaat Mühendisliği Kurultayı bizim için büyük önem taşımaktadır. Öncü olan Kurultayımızda aldığımız kararlar tüm örgütümüzün geleceğine yön verecek ve yol haritasını belirleyecektir. Zor olanın başarılmasının yolu örgütlü olmaktan geçmektedir. Zorlu koşulları aşılabilmesi için yegâne yol örgütümüzü güçlendirmek ve büyütmektir. Umudun çağrısına yürürken, bu süreçte emek harcayan başta çalıştay düzenlenen Şubeler olmak üzere tüm Şubelerimizin Yöneticilerine ve üyelerimize, Düzenleme Kuruluna ve Kurultay Delegelerine teşekkür ediyoruz. Saygılarımızla. 42.Dönem Yönetim Kurulu - 5 -

6

7 İnşaat Mühendisliği Kurultayı Hazırlık Çalıştayları Odamızın 42. Genel Kurulu nda alınan kararla düzenlenmesi kararlaştırılan İnşaat Mühendisliği Kurultayı, Ocak 2012 tarihlerinde Ankara da gerçekleştirildi. İnşaat Mühendisleri Odası nın bundan sonra yapacağı çalışmalara ışık tutması amacıyla düzenlenen Kurultayın hazırlık çalışmaları Odamızın tüm birimlerinin katkısıyla yaklaşık 1,5 yıl sürdü. Kurultay öncesi Odamıza bağlı tüm şube ve temsilciliklerin katılımını sağlamak amacıyla 7 bölgede çalıştaylar düzenlendi. Diyarbakır da yapılması planlanan çalıştay ise öngörülen tarihte bölgenin özgün koşullarının uygun olmaması nedeniyle iptal edildi. Çalıştaylarda meslek alanımızla ilgili konu başlıkları geniş üye katılımlarıyla değerlendirildi ve karara bağlandı. İstanbul Çalıştayı Kasım 2010, İstanbul İMO, İnşaat Mühendisliği Kurultayı na hazırlık oluşturması amacıyla kurultay öncesi 7 bölgede çalıştaylar düzenledi. İlk çalıştay İMO İstanbul Şubesi tarafından Kasım 2010 tarihlerinde İTÜ Mustafa Kemal Amfisi nde İnşaat Mühendisliği Kurultayına Doğru İstanbul Çalıştayı adıyla gerçekleştirildi. Çalıştayın açılış konuşmasını İMO İstanbul Şube Başkanı Cemal Gökçe yaptı. Cemal Gökçe nin ardından çalışma grupları sunumları gerçekleştirildi. Birinci bölümde Mesleğimiz Meslek Yasamız Yönetmeliklerimiz ve İnşaat Mühendisliğinin Sorunları Çalışma Grubu nun hazırladığı rapor Nusret Suna tarafından sunuldu. İkinci bölümde Odamız, Mesleğimiz, İşsizlik, İstihdam, Çalışma Koşulları ve Ücret Politikalarındaki Sorunlar Çalışma Grubunun raporu sunuldu

8 Üçüncü bölümde Sürdürülebilir İnşaat Mühendisliği Uygulamalarının Yaygınlaştırılması ve Benimsenmesi Karşısındaki Sorunlar Çalışma Grubunun hazırlamış olduğu rapor sunuldu. Çalıştay üye görüş ve katkıları bölümünün ardından değerlendirme bölümüyle sona erdi. Ankara Çalıştayı 4 Aralık 2010, Ankara İMO Ankara Şubesi, 4 Aralık 2010 tarihinde Alba Otel de düzenlediği çalıştayı İnşaat Mühendisliği Kurultayı Hazırlık Çalıştayı adıyla gerçekleştirdi. Çalıştay ın açılış konuşmasını İMO Ankara Şube Başkanı Nevzat Ersan yaptı. Kurultay da tartışılacak konulara hazırlık yapmak amacıyla düzenlenen çalıştayda konular üç başlık altında toplandı ve buna göre çalışma grupları oluşturuldu. Kurultaydaki tartışmaların ana gövdesini oluşturacağı düşünülen, İMO nun mühendislik mesleğine katkısı, mesleki saygınlık ve etik ile mühendislerin yoğunluklu olarak ücretli çalışanlar konumuna sürüklenmesinin bir sonucu olan mes

9 leki inisiyatif kullanamamaları konuları Mühendislikte Kalite ve Güvenilirlik başlığı altında ele alındı. İstihdam başlığı altında ise özlük haklar, işsiz meslektaşların durumu, yabancı mühendislerin çalıştırılması, AB kriterleri ve mühendislik ile yurtdışında çalışan meslektaşların koşulları değerlendirildi. Üçüncü ve son bölüm olan Mesleğe İlişkin Muhtelif Yasal Boyutlar başlıklı bölümde yapı denetimi, işçi sağlığı, iş güvenliği, mesleki denetim, kamu ihale kanunu ve mesleki sorumluluk sigortası tartışıldı. Çalıştay sonunda çalışma grupları çalıştıkları konularla ilgili birer rapor hazırlayıp sundular. Sunumların ardından diğer gruplarla değerlendirmeler yapıldı. İzmir Çalıştayı Ocak 2011, İzmir İMO İzmir Şubesi, İnşaat Mühendisliği Kurultayı İzmir Çalıştayı nı Ocak 2011 tarihlerinde Balıkesir, Çanakkale ve Manisa Şubelerinin katılımıyla düzenledi. Meslek ve meslektaş sorunlarımızın belirlenmesinin ve çözüm önerilerinin üretilmesinin birinci adımı olan çalıştayda sorunlar Mevzuattan Kaynaklı Sorunlarımız, Çalışma Yaşamına İlişkin Sorunlar, Siyasal, Ekonomik ve Toplumsal Gelişmelerin Meslek Alanlarımıza Yansımaları ile Mühendislikte Kalite ve Güvenilirlik ana başlıkları altında değerlendirildi. Ana başlıklar altında toplam 12 alt başlığın tartışıldığı Çalıştayın ilk günü sabah oturumunda 6 çalışma grubu, öğle oturumunda diğer 6 çalışma grubu çalışmalarını tamamladı. Çalıştayın ikinci günü çalışma grupları raporlarını sunarak katılımcılardan değerlendirmeler aldılar. Son olarak düzenlenen Genel Değerlendirme başlıklı oturumda İMO Yönetim Kurulu Üyesi Galip Kılınç, İMO İzmir Şube Başkanı Ayhan Emekli, İMO İstanbul - 9 -

10 Şube Başkanı Cemal Gökçe, İMO Balıkesir Şube Başkanı Hikmet Cesur ve İMO Manisa Şube Başkanı Musa Aynuru çalıştayı değerlendirdi. Adana Çalıştayı 5-6 Şubat 2011, Adana Yürütücülüğünü İMO Adana Şube nin yaptığı İnşaat Mühendisliği Kurultayı Adana Çalıştayı 5-6 Şubat 2011 tarihinde gerçekleştirildi. İnşaat Mühendisliği Kurultayı na ön hazırlık olması açısından organize edilen Adana Çalıştayı na İMO Hatay, Gaziantep, Konya ve Mersin şubeleri de katılım gösterdi. Çalıştaya İMO Ankara ve İstanbul Şube yöneticileri ile akademisyenler de katıldı. Adana Sanayi Odası Toplantı Salonu nda toplanan Çalıştayın açılış konuşmasını İMO Adana Şube Başkanı Abdullah Bakır yaptı. Çalıştay programı iki güne yayıldı ve konular dört ayrı oturumda ele alındı. Mevzuattan Kaynaklı Sorunlarımız başlığı altında: Mühendislik Mimarlık Hakkında Kanun, İmar Yasası, Yapı Denetim Yasası, Kamu İhale Yasası, İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası; Çalışma Yaşamına İlişkin sorunlar başlığı altında: işsizlik ve istihdam, çalışma koşulları ve ücret politikaları, yetki ve sorumluluklar, yabancı mühendislerin ülkemizde çalıştırılması, yurtdışında çalışan meslektaşlarımız; Siyasal, Ekonomik ve Toplumsal gelişmelerin meslek alanlarımıza yansıması başlığı altında: özelleştirme politikaları, çevre politikaları, altyapı ve ulaşım politikaları, teknolojik gelişmeler ve yeniliğe uyum; Mühendislikte Kalite ve Güvenilirlik başlığı altında: inşaat mühendisliği eğitimi, mesleki yeterlilik ve mesleki etkinlik, mesleki davranış ilkeleri ve mesleki etik, mesleki dayanışma, diğer meslek disiplinleri ile ilişkiler tartışıldı

11 Çalıştaya katılan üyeler, mesleki alanlarına ilişkin tartışmalara yoğun ilgi gösterdiler. Kürsü konuşmalarına yansıyan bu ilgi nedeniyle toplamda 50 kişi söz aldı. Çalıştayda inşaat mühendisliğinin sorunlarına dair uygulanabilir çözüm önerileri dile getirildi. Denizli Çalıştayı 2-3 Nisan 2011, Denizli Sekreteryasını İMO Denizli Şubesi nin yürüttüğü İnşaat Mühendisliği Kurultayı Denizli Çalıştayı 2-3 Nisan 2011 tarihlerinde Denizli Polisevi nde gerçekleştirildi. Akademisyen, uzman ve inşaat mühendislerinden oluşan yaklaşık 150 kişinin katılımıyla gerçekleştirilen çalıştaya Antalya, Aydın, Denizli, Muğla ve Uşak Şubeleri de katılım gösterdi. İnşaat mühendisliği mesleği ve sorunlarının tartışılıp çözüm önerilerinin değerlendirildiği çalıştayın açılış konuşmasını İMO Denizli Şube Başkanı Doç. Dr. Halim Ceylan yaptı. İnşaat mühendisliği eğitiminden, yapı denetime, çalışma koşullarından, yurt dışında çalışan inşaat mühendislerin sorunlarına kadar 24 alt başlıkta tartışmaların yürütüldüğü çalıştay iki gün sürdü. Samsun Çalıştayı 7-8 Mayıs 2011, Samsun İMO Samsun Şubesi nin düzenlediği İnşaat Mühendisleri Kurultayı Samsun Çalıştayı İMO Trabzon şubesinin de katkılarıyla 7-8 Mayıs 2011 tarihlerinde İMO Samsun Şubesi toplantı salonunda gerçekleştirildi. Çalıştaya İMO Samsun ve Trabzon Şubelerine bağlı temsilcilikler ve çok sayıda inşaat mühendisi katıldı

12 Açılış konuşmasını İMO Samsun Şube Başkanı Hüseyin Tüfek in yaptığı çalıştayda sırasıyla Mustafa Yaylalı, Fehmi Yazıcı, Baki Ergül ve Serdar Harp de söz aldı. İki gün süren çalıştayın ilk günü Mevzuaattan Kaynaklanan Sorunlarımız, Çalışma Yaşamına İlişkin Sorunlarımız, Mühendislikte Kalite ve Güvenilirlik, Siyasal, Ekonomik ve Toplumsal Gelişmelerin Meslek Alanımıza Yansımaları başlıklı oturumlar düzenlendi. İkinci gün Cemal Gökçe nin başkanlık ettiği bir genel oturum düzenlenerek çalıştayda hazırlanan raporlar genel görüşe açıldı. Sakarya Çalıştayı 4-5 Haziran 2011, Sakarya İMO Sakarya Şubesi nin yürütücülüğünü yaptığı İnşaat Mühendisliği Kurultayı Sakarya Çalıştayı 4-5 Haziran 2011 tarihlerinde Samsun da gerçekleştirildi. Tüm üyelere açık olan çalıştayda, mesleki sorunlar Mevzuattan Kaynaklanan Sorunlarımız, Çalışma Yaşamına İlişkin Sorunlarımız, Mühendislikte Kalite ve Güvenilirlik ve Siyasal, Ekonomik ve Toplumsal Gelişmelerin Meslek Alanımıza Yansımaları başlıkları altında değerlendirildi. Açılış konuşması İMO Sakarya Şube Başkanı Hüsnü Gürpınar tarafından yapılan çalıştaya çok sayıda inşaat mühendisi katıldı

13 İnşaat Mühendisliği Kurultayı Ocak 2012, Ankara Yerel çalıştayların yapıldığı Şube başkanlarından ve Oda Yönetim Kurulu Başkanından oluşan Kurultay Düzenleme Kurulu, Kurultay öncesi Ankara da düzenlediği iki toplantıda çalıştaylardan gelen kararları değerlendirdi ve benzer olan kararları birleştirerek kurultayda kolaylık olması amacıyla bir önerge kitapçığı hazırladı. 28 Ocak 2012 Cumartesi günü İMO Teoman Öztürk Konferans Salonu nda Divan Kurulu nun seçimiyle başlayan Kurultay a olumsuz hava koşullarına rağmen İMO Şube ve Temsilciliklerinden 343 delege ve 37 konuk katıldı. Divan Kurulu na Odamız Eski Başkanı Hilmi Yüncü Başkanlık etti. Divan Kurulu Başkan Yardımcılıkları İstanbul Şube Sekreteri Temel Pirli ve Erzurum Şube Sekreter Üyesi Özgür Bostancı, yazmanlıklar ise İzmir Şube Sekreter Üyesi Eylem Ulutaş ve Diyarbakır Şube çalışanı İnşaat Mühendisi Barış Çetinkaya tarafından yürütüldü. Kurultayda çalıştaylardan gelen önergelerin yanı sıra delegelerin görüşülmesini talep ettiği yeni önergeler için Önerge Değerlendirme Komisyonu oluşturuldu. Komisyon delegelerden gelen ek önergeleri değerlendirdi ve görüşülmek üzere Divan Kurulu na sundu. Kurultayda ayrıca Sonuç Bildirgesi Komisyonu da oluşturuldu

14 Mevzuattan Kaynaklı Sorunlar, Çalışma Yaşamına İlişkin Sorunlar, Siyasal Ekonomik ve Toplumsal Gelişmelerin Meslek Alanına Yansımaları, Mühendislikte Kalite ve Güvenilirlik ana başlıkları altında 107 önergenin değerlendirilip karara bağlandığı Kurultayın açılış konuşmaları bölümünde İMO Yönetim Kurulu Başkanı Serdar Harp, CHP Bursa Milletvekilleri Kemal Ekinci ve İlhan Demiröz söz aldılar. 6 oturumda tamamlanan Kurultayın ilk günü Mevzuattan Kaynaklı Sorunlar ve Çalışma Yaşamına İlişkin Sorunlar, ikinci günü Siyasal Ekonomik ve Toplumsal Gelişmelerin Meslek Alanına Yansımaları, Mühendislikte Kalite ve Güvenilirlik konu başlıklarında yer alan önergeler değerlendirildi. Geniş katılım ve aktif kürsü kullanımının olduğu Kurultayda özellikle 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Kanunu, Anayasa çalışmaları, Özelleştirme Politikaları, Çevre Politikaları, Kentsel Dönüşüm, İnşaat Mühendisliği Eğitimi ve Mesleki Davranış İlkleri, Mesleki Etik konu başlıkları altında yer alan önergelerle ilgili çok sayıda delege söz aldı ve İnşaat Mühendisleri Odası`nın bu konularda daha aktif rol alması önerildi

15 Kurultay Düzenleme Kurulu H. Serdar Harp İMO Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Bakır Nevzat Ersan Halim Ceylan Tansel Önal Cemal Gökçe Ayhan Emekli Hüsnü Gürpınar Hüseyin Tüfek İMO Adana Şube Yönetim Kurulu Başkanı İMO Ankara Şube Yönetim Kurulu Başkanı İMO Denizli Şube Yönetim Kurulu Başkanı İMO Diyarbakır Şube Yönetim Kurulu Başkanı İMO İstanbul Şube Yönetim Kurulu Başkanı İMO İzmir Şube Yönetim Kurulu Başkanı İMO Sakarya Şube Yönetim Kurulu Başkanı İMO Samsun Şube Yönetim Kurulu Başkanı

16 Kurultay Programı 28 Ocak 2012, Cumartesi - Divan Seçimi - Komisyonların Seçimi - Açılış Konuşmaları - Yeni Önergelerin Divana İletilmesi 1. Oturum - Mevzuattan Kaynaklı Sorunlar Önergelerin Görüşülmesi Önergelerin Onaya Sunulması 2. Oturum - Mevzuattan Kaynaklı Sorunlar Önergelerin Görüşülmesi Önergelerin Onaya Sunulması 3. Oturum - Çalışma Yaşamına İlişkin Sorunlar Önergelerin Görüşülmesi Önergelerin Onaya Sunulması 29 Ocak 2012, Pazar 4. Oturum - Siyasal Ekonomik ve Toplumsal Gelişmelerin Meslek Alanımıza Yansımaları Önergelerin Görüşülmesi Önergelerin Onaya Sunulması 5. Oturum - Mühendislikte Kalite ve Güvenilirlik Önergelerin Görüşülmesi Önergelerin Onaya Sunulması 6. Oturum - Mühendislikte Kalite ve Güvenilirlik Önergelerin Görüşülmesi Önergelerin Onaya Sunulması - Sonuç Bildirgesi - Dilek ve Temenniler

17 İMO Yönetim Kurulu Başkanı Serdar Harp in İnşaat Mühendisliği Kurultayı nda yaptığı konuşma Değerli Konuklar, Değerli Milletvekilleri, Sevgili Meslektaşlarım, Basınımızın Değerli Çalışanları, İnşaat Mühendisleri Odasının düzenlemiş olduğu İnşaat Mühendisliği Kurultayı na hoş geldiniz. Yönetim Kurulumuz adına sizleri sevgi, saygı ve dostlukla selamlıyorum. Sözlerime başlamadan önce, doğru bir çizgide güçlenerek yola devam etmemizi sağlayacak olan Kurultayımıza emeği geçen şube yöneticilerimize ve oda çalışanlarımıza saygılarımı ve teşekkürlerimi sunuyorum. İnşaat Mühendisleri Odası olarak ülke çapında 154 noktadaki örgütlülüğümüz ve 85 bini aşkın üyemiz ile güçlenerek büyümeye devam ediyoruz. Mesleğimiz ve toplumumuzun yararı için çıktığımız bu yolda, artan sorumluluklarımıza uygun bir çizgiye ve örgütlülüğe ulaşabilmemiz için ülkemizde değişen koşulları tanımlamamız ve mesleğimiz ile bağlantılarını doğru bir şekilde kurmamız gerekmektedir. İnşaat Mühendisliği Kurultayı işte bu gereklilikten yola çıkarak düzenlenmiştir. 42. çalışma döneminde Kurultayımıza zemin oluşturması amacıyla 7 ayrı şubemizde tüm üyelerimizin katılımına açık bölgesel Çalıştaylar düzenleyerek örgütümüzün ortak aklını harekete geçirdik. Mesleğimize ilişkin konuların tartışıldığı, sorunların tespit edildiği ve uygulanabilir akılcı çözümlerin üretildiği çalıştaylarımızda, tüm üyelerimize açık serbest kürsülerle doğru bir üretim süreci geçirdiğimize inanıyorum. Bugün artık mesleki alanlarımızı düzenleyen yasa ve yönetmeliklerin güncellenmesi ne kadar ihtiyaçsa, mesleki bilgilerin, uygulama esaslarının çağdaş gereklere uygun hale getirilmesi de aynı derecede ihtiyaçtır. İnşaat Mühendisliği Kurultayı işte bu ihtiyacı karşılayacak, bu anlamda durağanlığa ve çözümsüzlüğe bir itiraz anlamı taşıyacaktır. Değerli Meslektaşlarım, İnşaat Mühendisliği Kurultayı süresince siyasal, ekonomik ve toplumsal gelişmelerin meslek alanlarımıza yansımalarını, çalışma yaşamına ilişkin sorunlarımı

18 zı, mevzuattan kaynaklı sorunlarımızı, mühendislikte kalite ve güvenilirlik konusunu ana başlıklar altında masaya yatıracağız. Bütün bu konu başlıkları mesleğimiz ve meslektaşlarımız açısından sorunlu konulara işaret etmektedir. Mesleğimizin inşaat mühendisliği eğitiminden mühendislik mimarlık yasasına, alt yapı ve ulaşım politikalarından istihdam ve işsizliğe kadar iç içe geçmiş sorun ve sıkıntılar içerisinde olduğu gerçeği çözüm üretme sorumluluğunun bize ait olduğu gerçeğiyle örtüşmektedir. İMO sıkça ifade edildiği gibi sadece eleştiren değil aynı zamanda çözüm üreten bir kurumdur. Mevcut Sorunları korkusuzca dile getirenlerin çözümün de muhatabı olmaları gerektiği kurultayımızda ifadesini bulacaktır. Değerli Arkadaşlarım, Kuşkusuz ki mesleğimizi icra ederken hayatın kolaylaşması adına, yaşanabilir bir dünya adına üretmeye çabalıyoruz. Ancak, ülkemizin içinde bulunduğu koşullar bu durumu tersine doğru işletmekte ve her geçen gün olumsuzluklar giderek artmaktadır. Geçtiğimiz hafta Hrant Dink kardeşimizin katledilmesi ile ilgili yürütülen davadan çıkan karar vicdanlarımızı yaraladı. Bu ülkenin güvercin tedirginliğini temsil eden Hrant Dink i katleden zihniyet ve ona bağlı şekillenmiş olan örgütlü mekanizmalar mahkemenin bu kararı ile ne yazık ki aklanmıştır. Cinayetin nasıl ve kim tarafından işlendiği, kimler tarafından planlandığı, hangi devlet kurumlarının bu bilgiye sahip olduğu mahkeme süresince açıkça belgelendirilmişken ve her şey ayan beyan ortadayken sözü edilen yüce adalet nerededir? Tüm siyasi cinayetlerde ve faili meçhullerde olduğu gibi bu davada da adalet ortadan kaybolmuştur. Ancak bilinmelidir ki tüm sorular yanıt bulmadan ve sorumlular yargılanmadan bu dava bizler için bitmeyecektir. Değerli Arkadaşlarım, Diğer yandan Ülkemizde seçilmiş milletvekillerinden akademisyenlere, öğrencilerden avukatlara, gazetecilere kadar tüm muhalif kesimler cezaevlerine doldurulmaktadır. Hukuk sistemi ciddi sorunlar yaşamaktadır. Suça göre ceza verme sistemi artık yerini kişiye göre suç bulmaya bırakmıştır. Mesnetsiz hukuk dışı gerekçeler ile yaşanan gözaltı ve tutuklamalar bu ülkenin gündeminde doğal kabul edilir hale gelmiştir. Siyasi iktidarın tercihlerine göre adım atan ve şekil alan davalar toplumun büyük kesimi için ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Davalar aracılığıyla düşünce ve ifade özgürlüğü yok sayılmakta halkımıza gözdağı verilmekte adeta korku imparatorluğu kurulmaktadır. Darbe ve derin devletle hesaplaşma söylemleriyle geçiş yapılan ileri demokrasi nin gölgesi altında; iktidara karşı olan, karşısında kullanılan her söz ve eylem baskı ile sindirilmektedir. Siyasi iktidarın darbelerle hesaplaşma söylemi ile kurduğu

19 Yeni Türkiye, darbe dönemlerinde dahi uygulanmaya cesaret edilememiş özel yöntemler ile kendi halkını ve toplumunu ekonomik, kültürel ve siyasal düzlemlerde ezerek geçmektedir. Sevgili Meslektaşlarım, Değerli Konuklar, Meslek alanlarımızdaki tahribat ve gerileme, ülkemizdeki ekonomik, siyasal ve sosyal tahribattan bağımsız değildir. Uygulanan neoliberal politikalar ekonomik alandaki sömürüyü artırırken zengin ile yoksul arasındaki uçurumu giderek büyütüyor. Yoksullaşma hızlanıyor, krizin yükü emeğiyle yaşamlarını sürdürenlere bindirildiği için sosyal güvenceler ve kazanımlar gasp ediliyor. Devlet kamusal görevlerini piyasaya devrederken, polis devleti olma yolunda hızla ilerliyor. Siyasi iktidar tüm bunları yaparken Birliğimizi ve Odalarımızı hedef almaktan geri durmuyor. Egemenler, her dönemde Birliğimiz TMMOB ve bağlı meslek odalarının etkisizleştirilmesi ve yok edilmesi için çaba harcamışlardır. Bugün de KHK lar ile bakanlıklarda yapılan düzenlemeler aracılığıyla AKP iktidarı aynı çabayı sürdürmektedir. AKP İktidarının Yetki Kanunu na dayanarak çıkardığı Kanun Hükmünde Kararnameler ile yaptığı düzenlemeler idari yapıda ve mesleğimizde büyük çaplı dönüşümleri hedeflemektedir. Asıl amacı bütün hizmetlerin piyasaya devredilmesinin yolunu açma ve bu anlamıyla önüne çıkan engellerin tasfiye edilmesi olan bu girişim, bu noktada bizim için bir saldırı ve tasfiye operasyonudur. TMMOB çizgisinin, etki ve yetki alanlarımızın yok edilmeye çalışılması AKP nin gerçekten de ustalık dönemi hamlelerinden biridir. KHK ile kurduğu bakanlığı üzerinden bir ay geçmeden ikiye bölen, bundan bir ay sonra görevlerini yeniden düzenleyen; başka bir KHK ile bir önceki KHK yi değiştiren, eklemeler yapan, çıkaran; genel müdürlükleri, kurulları bir bakanlıktan diğerine geçiren AKP nin bu icraatları ustalık dönemi uygulamalarının örnekleridir. Halkın haberdar olması bir yana, ilgili kurum ve kuruluşların dikkatlerinden kaçırılarak, toplum ve ülkenin kaderi üzerinde etkide bulunabilecek önemli kararların KHK ler aracılığıyla yasalaştırılması AKP nin ileri demokrasi kavramının altını nasıl doldurduğunu net olarak ortaya koymaktadır. Sevgili Meslektaşlarım, Kürt sorunun geldiği aşamada; çözüm, demokratikleşme gibi sözcükler ile ilerleyen ve bir iç savaş arifesini andıran gelişmeler yaşanmaktadır. Geçtiğimiz günlerde yaşanan Uludere katliamına baktığımızda açıkça görünen, savaş özlemleri ile yanıp tutuşanların timsah gözyaşı dökmelerinden öte bir şey değildir. Yaşanan katliamın sorumlularının açığa çıkarılması ve halktan özür dilenmesi gerekirken olayın üstünün alenen örtülmeye çalışılması ve devlet yetkilileri tarafından sahiplenir mahiyette açıklama yapılması anlaşılır gibi değildir. Hiçbir

20 gerekçe katliamın meşrulaştırılmasına vesile olamaz. Ülkemizin kirli savaş dönemindeki karanlık sayfalarına Uludere Katliamı ile yeni bir sayfa daha eklenmiştir. Bu acı ve utanç ülkemizin geleceğini belirleyecek olan umudu soldurmamalı, barış ve bir arada yaşam talebini dillendirenlerin cesaretini asla kırmamalıdır. Çünkü eninde sonunda bu kadim topraklarda barış ve kardeşlik içerisinde bir arada özgürce yaşamanın koşullarını oluşturacağız. Büyük bilim insanı Benjamin Franklin in dediği gibi nerede özgürlük varsa orası benim vatanımdır. Özgürlügün olmadığı yerleri de, insan eliyle var edildiği yerleri de kendi vatanımız belleyerek, ülkemizin özgürlük ve eşitlik arayan insanları olarak, barışı ve bir orman gibi kardeşçesine yaşanacak bir dünyada, tüm güzellikleri ve dayanışmayı yeşerteceğimize inancım tamdır. Sevgili Dostlar, Tarihimizde bir ilk olması açısından inşaat mühendisliği kurultayı bizim için önemlidir. İnşaat Mühendisleri Odasının bundan sonraki yol haritasını bu kurultay belirleyecektir. Özel, öncü ve özgün olan Kurultayımızda alacağımız kararlar, geleceğimize yön verecektir. Mesleğimiz dolayısıyla toplumumuz için insani değerleri odağına alan çizgimize yakışır kararlar alacağımızdan şüphem yoktur. Sözlerime son verirken, iki gün sürecek olan kurultayımızın tarihin omuzlarında yükselttiğimiz mücadelemize ışık tutacağına olan inancımla sizlere yönetim kurulumuz adına saygılarımı ve sevgilerimi sunuyorum

21 Gerekçeli Kararlar

22

23 1. Mevzuattan Kaynaklı Sorunlar A) Mühendislik Mimarlık Hakkında Kanun 1. ve 2. Kararların Gerekçesi Ülkemizde mühendislik ve mimarlık meslekleri, 1938 tarihli 3458 Sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkındaki Kanun çerçevesinde yürütülmektedir. Bu Kanun a göre, diploması olan her mühendis ve mimara, herhangi bir meslekî tecrübe şartı aranmaksızın, sınırsız mesleki yetki verilmektedir. Bu durum, hizmetin niteliği ve güvenliği açısından zaman zaman sakıncalar oluşturmaktadır sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkında Kanun bilim ve teknolojinin baş döndürücü bir hızla ilerlemesi karşısında ihtiyaçları karşılayamaz duruma gelmiştir. Mühendislik mesleğinin sağlıklı icrası için ülkemizde ve dünyadaki bilimsel, teknik gelişmelere uygun çağdaş bir yasaya ihtiyaç vardır. Öte yandan, gelişmiş ülkelerde olduğu gibi, ülkemizde de, mesleği etkin biçimde uygulayabilmek için yeterli bilgi ve beceri ile donanmış, yeterince deneyim kazanmış ve etik davranışta bulunma alışkanlığı kazanmış mühendisler aracılığıyla hizmet üretmeye gereksinim bulunmaktadır. 1. Karar İMO, mesleki faaliyetin yürütülmesinde diploma almış olmayı tek koşul olarak tanımlayan mevcut yasa yerine, mühendisin imzasını kullanma evresinde mesleki yeterliliği gözeten, haksız rekabeti önleyen, disiplinler arası ilişkiyi ve sorumluluk alanlarını net bir şekilde belirleyen, mühendislerin yurt içinde ve yurt dışında mesleklerini rahatlıkla yapabilmelerini sağlayan yeni bir Mühendislik ve Mimarlık Yasası oluşturulması doğrultusunda çalışmalar yapılmalıdır. 2. Karar Çağımızın gelişim ve değişim hızı meslek alanımızın çerçevesinin yeniden belirlenmesini gerekli kılmaktadır. Bu bağlamda, inşaat mühendisliğini ve ihtisas alanlarını tanımlayan, meslek tüzelliğini koruyan, mesleki yeterlilik ve yetkinliği belirleyen, istihdam ve çalışma koşullarını iyileştiren, mesleğin etik kurallarını belirleyen İnşaat Mühendisliği Meslek Yasası oluşturulmalıdır. Yasa, TMMOB ve ilgili kurum, kuruluşlarla gerekli işbirliği sağlanarak İnşaat Mühendisleri Odası yürütücülüğünde hazırlanmalıdır

24 B) Diğer Yasa ve Yönetmelikler İmar Yasası 3. Karar Gerekçesi Yerleşme yerleri ile bu yerlerdeki yapılaşmaların plan, proje, fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun gelişmesini sağlamak amacıyla düzenlenen 3194 sayılı İmar Kanunu mesleğimize ya da mesleğimizin uygulamasına yönelik pek çok hükümler içeren bir yasa niteliğindedir. İmara ilişkin tüm yetki ve sorumlulukları merkezden alarak yerele devreden İmar Yasası yetki çatışmalarına yol açan başka yasalar, yüksek mahkeme kararları nedeniyle yapılan iptal ve değişiklikler ile dağınık bir yapıya dönüşmüştür. Yapılan münferit düzenlemelerin sonuç vermeyeceği açıktır. Kanun meslek odalarının da görüşleri çerçevesinde bir bütünlük içinde yenilenmelidir. 3. Karar 3194 sayılı İmar Kanunu ile ilgili olarak, TMMOB bünyesinde oluşturulan komisyon öncülüğünde ilgili kurum, kuruluşlar ve meslek disiplinleri ile birlikte evrensel mühendislik mimarlık kuralları çerçevesinde yeni bir yasa taslağı hazırlanmalı, yapılan çalışmanın hayata geçirilmesi için yasama nezdinde girişimlerde bulunulmalıdır. 4. Karar Gerekçesi Deprem sonrası oluşan hasar, zarar ve can kayıplarının azaltılmasının tek yolu, mühendis, mimar ve şehir plancılarının ortak katkı ve çabalarıyla depreme da

25 yanıklı yapılar tasarlamak ve üretmektir. Bunun için kamu yararı ve ülke çıkarı bağlamında ulusal bir deprem politikası belirlenerek, deprem öncesi, sırası ve sonrasında yapılacak çalışmaları sistematik bir şekilde düzenleyecek programlar oluşturulmalı ve daha da önemlisi bunlar yaşama geçirilmelidir. Planlama, mimarlık ve mühendislik hizmetleri dışlandığında depremlerde can ve mal kayıplarının arttığı gerçeği kamunun her kademesinde kabul edilmelidir. 4. Karar Devletin anayasal görevlerinden olan toplumun her kesimine (engelli, çocuk, yaşlı vs.) sağlıklı, güvenli ve yaşanabilir kentler kurmak için doğal varlıkları, ekolojik, tarihi, kültürel, toplumsal değerleri koruyan, yaşatan, geliştiren bir arazi kullanımı ve yerleşim politikası temelinde bütüncül planlama yaklaşımı benimsenmeli, gerekli finansal ve kurumsal yapı oluşturulmalıdır. Deprem öncesi, deprem sırası ve sonrasında yapılacak çalışmalara ilişkin kamu ve toplum yararını temel alan Türkiye Deprem Master Planı ve Afet Yönetimi Stratejik Planı oluşturulmalıdır. Ulusal Deprem Stratejisi Eylem Planı TMMOB a bağlı ilgili Odaların görüşü alınarak yeniden değerlendirilerek sorumlu kuruluşlar ve yürütücülerin yapacakları çalışmaların süresi daha kısa tutulacak şekilde yeniden değerlendirilmelidir. 5. Karar Gerekçesi Depremlerden sonra yapılan hasar tespit çalışmaları yüzeysel yapılmakta ve yapılan çalışmalarda yapılar, hasarsız - az hasarlı, orta hasarlı ve ağır hasarlı olarak sınıflandırılmaktadır. 17 Ağustos 1999 depremi sonrasında Yargıtay ın verdiği Olay tarihi, suç tarihidir. kararından sonra, hasarsız veya az hasarlı yapılardaki Fenni Mesuliyet/ TUS sorumluluğu devam etmekte olduğundan Fenni Mesuliyet/ TUS un zaman aşım süresi olay tarihinden (depremden) sonra başlamaktadır. Bu da Fenni Mesul/TUS a sonsuz süreli bir sorumluluğu getirmektedir. Şiddetli, bir depremi hasarsız veya az hasarlı geçirmiş yapılarda daha sağlıklı daha nitelikli bir hasar tespit çalışması yapılabilmesi ve yapı stokunun sonraki tarihlerde meydana gelecek depremlere hazır hale getirilebilmesi için bu tür yapılardaki fenni mesuliyet TUS sorumluluğu şiddetli depremlerden sonra, kendiliğinden hiçbir işleme gerek kalmadan sona ermeli, bu konuda bir yasal düzenleme yapılmalıdır. Böyle bir yasal düzenleme, yapı stokunun sonraki tarihlerde meydana gelecek depremlerde hazır hale getirilmesi sürecini hızlandıracak ve ön hasar tespit çalışmalarında tespit edilemeyen yapısal hasarların ortaya çıkmasına neden olarak Fenni Mesul TUS nun sonraki depremlerdeki mağduriyetini ortadan kaldırılacaktır

26 5. Karar Şiddetli deprem sonrası, sağlıklı, nitelikli hasar tespiti çalışmaları ile az hasarlı veya hasarsız olarak belirlenmiş yapılarda, fenni mesuliyet (TUS) sorumluluğuna ilişkin koşullar yeniden düzenlenmelidir. 6. Karar Gerekçesi Meslek odalarının görüşü alınmadan çıkartılan her yasa, başlatılan her uygulama sonuçsuz kalmakta, biriken sorunlar yeni yasal düzenlemelerin yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Bu kısır döngü kırılmalı, imar düzenlemeleri katılımcılığa açılmalıdır. Sağlıklı güvenli yaşam çevreleri oluşturmak ve afet risklerini en aza indirmek için, arazi kullanımı, yer seçimi, ruhsatlandırma, denetim ve kullanım süreçlerinin bir bütün olarak ele alınması gerekmektedir. Çevresiyle, yeşil alanıyla, sosyal donatı alanlarıyla yaşanabilir kentler oluşturulması ancak sağlıksız ve kaçak yapılaşmayı önleyen tedbirler alınarak servisli kentsel arsa üretiminin gerçekleştirmesi ile mümkün olabilir. Bilindiği üzere 3194 sayılı İmar Kanununun 44. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendi gereği hazırlanan Yapı Müteahhitlerinin Kayıtları ile Şantiye Şefleri ve Yetki Belgeli Ustalar Hakkında Yönetmelik kapsamında, inşaat ve tesisat işlerinde çalışan ustalar tarihinden itibaren, yaptıkları işe uygun yetki belgeleri yok ise inşaatlarda çalıştırılamayacaktır. Belediye İmar Komisyonlarında görüş oluşturulup Belediye meclislerince karar verilen imar tadilatları ile kimi zaman bir sosyal donatı alanı imara açılabilmekte, kimi zaman ise mevcut altyapının yeterli olup olmadığı düşünülmeksizin emsal artırılabilmektedir. Yapılan şaibeli imar tadilatları kamuoyunda rahatsızlıklara neden olmasının yanı sıra yanlış imar uygulamalarını da beraberinde getirmektedir. İl-İlçe ve Büyükşehir belediye meclislerinde görüşülen gündem maddelerinin yaklaşık % i imar planı tadilatlarından oluşmaktadır. Kişiye özel, belirli amaçlara yönelik, kötüye kullanmaya müsait bu uygulamaların önüne geçilmesi için, imar planı tadilatı yapılacak Ada da, bulunan bütün maliklerin rızasının alınması bu durumun önüne geçmek için fayda sağlayacaktır. 6. Karar İmar Kanunu nun ve diğer mevzuatın düzenlenmesinde aşağıdaki kriterler dikkate alınmalıdır. a) İmar Yasası kapsamında yer alan ve mesleki uygulamaları belirleyen, meslektaşlarımızın sorumluluklarını tarif eden hükümler, meslek odalarının görüşleri alınarak yeniden düzenlenmelidir. b) İmar planları hazırlanırken, mevcut mevzuata göre birçok kurum ve kuruluş tarafından yapılmakta olan imar plan ve uygulamaları çok başlılıktan kurtarılmalı, emredici plandan bütünleşik ve katılımcı plana geçilmelidir

27 c) İnşaat Mühendisleri Odası, taşıyıcı sistemin yapı kalitesini birinci dereceden etkilediği, bu bağlamda, nitelikli eleman sayısının artması gerekliliğinden hareketle, inşaat sektöründe çalışan usta ve kalfalara birimleri aracılığıyla ilgili kurum ve kuruluşlarla birlikte eğitimler vermelidir. d) İl-İlçe ve Büyükşehir Belediye meclislerinde imar planı tadilatı yapılmadan önce, demokratik katılımcılık kanalları işletilerek, plan tadilatı yapılacak parselin bulunduğu bölgede yaşayan halkın görüşü alınmalı, kamu yararı dışında kişiye özel yapılan imar planı tadilatları önlenmelidir Sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun 7. ve 8. Kararların Gerekçesi Ülkemiz etkin ve yıkıcı deprem kuşaklarından birinin üzerinde yer almakta ve nüfusunun yüzde 98 i deprem tehlikesi altında yaşamaktadır. Bilime ve mühendisliğe, akla ve uygarlığa aykırı olarak siyasal iktidarlarca uygulanan rant politikaları nedeniyle, ülkemiz sadece bir deprem değil aynı zamanda afet ülkesi olmuştur. Gerçekte hepsi birer doğa olayı olan deprem, sel, heyelan gibi olaylar bilinçsizce verilmiş yer seçimi kararları, mühendislik verilerinden yoksun imar planları, düşük standartlarda ve mühendislik hizmeti görmemiş yapı üretimi, kısaca ranta dayalı, düşük nitelikli, tasarımsız ve plansız kentleşme ve sosyo-ekonomik politikalar sonucu afete, yani insani, ekonomik ve sosyal yıkıma dönüşmektedir Marmara ve Düzce depremleri ülkemiz açısından bir milat olmuş, toplumsal yaşam ve örgütlenmede asla göz ardı edilmeyecek kırılmalara yol açmıştır. Bu nedenle, yapı denetim sistemini tartışırken konunun hem idari, kanuni hem de insani, felsefi kısmına dikkat çekilmelidir. Depremlerinin yarattığı toplumsal baskıyla 595 Sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 3 Şubat 2000 tarihinde yayımlanmış, 10 Temmuz 2000 tarihinde de 27 pilot ilde yürürlüğe girmiştir. 595 Sayılı Kararnamenin Anayasa Mahkemesi tarafından 24 Mayıs 2001 tarihinde iptal edilmesinden sonra, oluşan yasal boşluğun doldurulması için alelacele bir şekilde 4708 Sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun 29 Haziran 2001 de kabul edilerek, 13 Temmuz 2001 tarihinde 19 pilot ilde uygulama başlatılmıştır. Bu arada, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı 5 Şubat 2008 tarihinde, Yapı Denetimi Uygulama Usul ve Esasları Yönetmeliği ni yürürlükten kaldırarak, yerine Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği ni almıştır de ise yapı denetimi tüm ülke genelinde uygulanmaya alınmıştır yılında mesleki alanımızda Kanun Hükmünde Kararname marifetiyle pek çok değişiklik yapılmıştır. Bunlardan biri de yapı denetimle ilgilidir yılının başında ise yeni bir Yapı Denetimi Kanunu nun çıkartılması ve uygulanması beklenmektedir

28 Süreç içerisinde gerçekleştirilen bütün değişikliklere rağmen yasanın ilk çıktığı andan itibaren özüne dair eleştiriler geçerliliğini korumaktadır. Mevcut Yasa çerçevesinde yapılmakta olan uygulamalarda, güvenli, sağlıklı ve yaşanabilir bir çevrenin her yurttaş için temel insan hakkı olduğu ilkesi unutulmuş, kamu eliyle değil işverenin kendini denetleyecek yapı denetim şirketini kendi belirlemesi nedeniyle taraflar arası ticari kar kaygısına dönüşerek nitelikli denetim ortadan kalkmıştır. 17 Ağustos 2011 tarihinde yürürlüğe giren 648 sayılı KHK ile Yapı Denetimi Hakkında Kanun un 2. Maddesinde değişiklik yapılmıştır. Yapılan değişikliklerle 4708 sayılı Kanun kapsamı daraltılmış, mevcut durumda kapsam dışı bırakılan 3194 sayılı İmar Kanununun 26 ncı maddesinde belirtilen kamuya ait yapı ve tesisler ile 27 nci maddesinde belirtilen ruhsata tabi olmayan yapılar ve bodrum katı dışında en çok iki katlı ve yapı inşaat alanı toplam 200 metrekareyi geçmeyen müstakil yapıların yanı sıra entegre tesis niteliğinde olmayan tarım ve hayvancılık amaçlı yapı ve tesisler ile nüfusu 5000 kişinin altında olan belediyelerin sınırları içinde, 500 m² yi geçmeyen konut yapıları ile bunların kömürlük, otopark ve depo gibi müştemilatları ve mücavir alanlarındaki yapılaşmalar yapı denetim sistemi dışına çıkarılmıştır. Böylelikle ülkemizdeki tüm köylerin yanı sıra, belediyelerin yaklaşık olarak % 70`ini oluşturan bu yapılarda yaşayanlar kendi kaderlerine terk edilmiştir. Mevcut Yapı denetim sisteminde çalışan mühendis ve mimarların ücretleri yaşam koşullarının altındadır. 648 sayılı KHK ile yapı denetim kuruluşlarının alacağı ücretin %3 den %1,5 e indirilmesi sonucunda bu alanda çalışan mühendis ve mimarların ücretlerinin daha da alt sınırlara çekilebilmesinin önü açılmıştır. Verilen hizmet, harcanan emek ve üstlenilen sorumluluk ile alınan ücret arasındaki bu orantısızlık, mühendisler arasındaki var olan imzacılığın daha da yaygınlaşmasına yol açacaktır. Yapı Denetim Sistemi yeni mezun meslektaşlarımız ile emekli meslektaşlarımızın imza ve yetkilerinin kullanıldığı sistem olmaktan kurtarılmalıdır. Yasada yüklenicilik geçici bir organizasyon olarak görülmekte, teknik iş gücüne dayanmadan, vergi dairelerine ve Ticaret Odasına kayıt olmanın dışında başkaca bir şart aranmadan yüklenicilik yapılmasına izin verilmektedir. Hatta, mevcut Yapı denetim siteminde Arsa üzerine yapılacak olan yapının yükleniciliği, tüm malzeme, işçilik sigorta, vergi vs. giderlerinin tamamı mal sahibi tarafından karşılanmak kaydıyla, tarafımdan gerçekleştirilecektir. şeklinde verilen taahhütnamelerle yüklenicilik yapılabilmektedir. Yapı denetim sistemi geleceğe dairdir. Yapı denetim sistemini eksiksiz uygulamak, gelecekte ortaya çıkacak sorunların, bugünden çözülmesi anlamını taşımaktadır. Kamusal bir hizmet olan Yapı Denetimin sağlıklı yapabilmesi için, Yasayı zafiyete yol açan özelliklerinden arındırmak gerekmektedir

29 7. Karar İMO, mesleğimizi doğrudan ilgilendiren Yapı Denetimi için 19 İldeki 10 yıllık ve diğer illerdeki son bir yıllık deneyimler ile ülkenin şartlarını da dikkate alarak, TMMOB ve diğer ilgili meslek odaları ile birlikte yeni bir yasa önerisi sunmak üzere çalışma başlatmalı, bu süreçte ilgili bakanlık tarafından yeni bir yasa tasarısı hazırlanması halinde görüş ve önerileriyle sürece müdahil olmalıdır. 8. Karar Yeni yasada; a) TOKİ, KİPTAŞ ve benzeri kamu kurum ve kuruluşları tarafından üretilen yapılar da dâhil olmak üzere istisnasız tüm yapılar Yapı Denetim kapsamına alınmalıdır. b) Yapı denetiminin insan hayatını temel alan kamusal bir hizmet olma özelliği öne çıkarılmalı, yapı sahibi denetim firması ilişkisi yeniden tariflenmelidir. c) Yapı denetim firmaları birer ticari kuruluş olarak algılanmamalı, kamu yararına hizmet üreten kuruluşlar olarak algılanmalıdır. Sorumluluk ve yetki, denetçi mühendislerde olmalıdır. Yapı denetim ve laboratuvar firmalarının kurucuları ile ortaklarının denetçi mühendis ve mimar olmaları, en az %50 hissenin inşaat mühendisine ait olması zorunlu kılınmalıdır. d) Yapı denetim laboratuvarlarında ve zemin laboratuvarlarında konusunda uzman en az bir inşaat mühendisi çalıştırılması zorunlu kılınmalıdır. e) Yapı denetçileri yapı türlerine göre ihtisaslaşmalı ve ihtisaslaştığı konu dışında çalışmasına müsaade edilmemelidir. f) Yapı denetim sisteminde görev alan mühendislerin bilgi ve deneyimleri ölçülerek belgelendirilmelidir. Belgelendirme işlemleri gelişmiş ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de uzmanlık temelinde meslek odaları tarafından yapılmalı ve sicilleri tutulmalıdır. Proje ve uygulama denetçileri ile yapı denetçilerinin belgelendirilmesinde 10 yıl mesleki deneyim şartı aranmalıdır. g) Yapım ve denetim sürecinde çalışan mühendis ve mimarların sicilleri TMMOB ye bağlı ilgili meslek odalarınca tutulmalıdır. h) Yapı denetim sisteminde görev üstlenen denetçi mühendisler, yardımcı kontrol elemanları ve şantiye şeflerine periyodik olarak meslek içi eğitim verilmeli, bu eğitimler ilgili meslek odaları ile ortak yürütülmelidir. i) Sürecin asli unsuru olan mühendislerin özlük haklarının korunması ve ücretlerinin iyileştirilmesi yasal dayanağa kavuşturularak güvence altına alınmalıdır. j) Yapım sürecinin her safhasında görev üstlenen mühendis ve mimarların güvencesi olan zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası ve Mesleki Sorumluluk Sigortası hayata geçirilmelidir

30 k) Yapı denetim üst kurulunda ve il yapı denetim kurullarında TMMOB nin ilgili meslek odalarının temsilcileri yer almalıdır. l) Yürürlükte olan yasa, yönetmelik, şartname ve projesine uygun yapılan bir yapının servis ömrü boyunca tüketici hatalarına karşı korunmasına yönelik periyodik kontrollerinin yapılması sağlanmalıdır. m) Yüklenici tanımı yeniden yapılmalı, inşaat yüklenicileri iş gruplarına ihtisaslaşmalarına ve yüklenilecek işin büyüklüğüne göre sınıflandırılmalı, sahip olmaları gereken asgari eğitim, iş tecrübesi, teknik donanım ve kapasite, mali durum, idari yapı ve personel şartları tanımlanmalı, mühendislik hizmeti aldığı kişi ve kurumlara karşı sorumlulukları, yapı sahibi ile karşılıklı sorumlulukları, faaliyetlerinin nasıl denetleneceği tariflenmeli, mühendislik teknik gücüne dayanmadan yüklenicilik yapılması engellenmelidir. Kamu İhale Kanunu Kararların Gerekçesi 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu 1 Ocak 2003 tarihinde yürürlüğe girmiş, o tarihten bu yana yirmiye yakın değişiklik yapılmıştır. Siyasi iktidarın kamu ihale sistemiyle sürekli oynaması manidardır. Bu değişiklikler sonucu, Kamu ihale sisteminin temel ilkeleri zedelenmiş, hırpalanmıştır. KİK e bakıldığında; temel amacın, mühendis ve mimarların kazanılmış haklarının tırpanlanarak ihale sürecinin dışında bırakılması, kamu ihalelerinin işin ehli olmayan sermaye gruplarına verilmesi, rekabet ve eşit muamele ilkelerinin ortadan kaldırılarak siyasi iktidarın istismarına açık, ihalesiz veya göstermelik ihalelerle adrese teslim ihale yolunun açılması olduğu görülecektir. Siyasi iktidar tüm kamusal alanla oynadığı gibi, kamu ihale sistemiyle oynamakta, mühendislerin, mimarların ve toplumun aleyhine, büyük sermaye gruplarının lehine düzenleme yapmakta sakınca görmemektedir. Bu tercihin, kamu hayatında telafi edilemeyecek sorunlara yol açacağı, yolsuzluk ve usulsüzlüğün toplumsal hayatı belirleyeceği, partizanlık tartışmalarının gündemden hiç düşmeyeceği açıktır. Mühendis ve mimarların yeni ihalelere girmesi, oranlarla oynandığı için imkânsız hale gelmiştir. Bu, açıktan ihale sisteminde derin ve kapanması kolay olmayacak bir yara açmak, mühendis ve mimarların kazanılmış haklarını gasp etmektir. Açık ki siyasi iktidar, kamu ihalelerine belirli sermaye kesimlerinin ve yandaşlarının dışında kimsenin girmesini istememektedir. Kamu İhale Kanunlarının temelinde devlet ihtiyaçlarının en uygun koşullarda ve zamanda, açıklık ve rekabet ilkeleri gözetilerek karşılanması amaçlanmıştır. Mevcut sistemde bu şeffaflığın yeterli olmadığı aşikardır. Siyasi iktidar ihalelere istediği şirketi davet etmekte, idare tarafından belirlenecek kriterler çerçevesinde ancak belli sayıda şirket ihaleye girmektedir. İdarece hazırlanan davetli listesine

31 itiraz dahi edilmesinin önü kapatılmıştır. İtirazen şikâyet için yatırılması gereken harçların oldukça yüksek tutulması nedeniyle, itiraz mümkün olmaktan çıkmıştır. Kamu tarafından yaptırılacak bazı işlerin ihalesiz verilmesinin önü açılmıştır. Bilindiği gibi sağlık hizmeti veren kurumlar, ihtiyaç duyulan mal ve hizmetlerin teminini Çerçeve Anlaşma yoluyla yapmaktadır. Aynı Çerçeve Anlaşma uygulaması yapım işlerinde de geçerli kılınmıştır. Böylelikle, ihalesiz iş verilmesi sağlanmıştır. 9. Karar Hem personelin hem de kaynakların ödünç olarak kullanılabilmesini düzenleyen kanun değişiklikleri ile teknik personel istihdamı azaltılmak istenmektedir. Bu doğrultuda tedbirler alınmalı ve tepki geliştirilmelidir. 10. Karar Kamu İhale Kurulunda mutlaka mühendis ve mimarların üyesi bulunduğu meslek örgütü TMMOB nin de temsil edilmesi sağlanmalıdır. 11. Karar İMO, Kamu İhale Kanunu nda yüklenicilik kavramının ve yüklenicilikle ilgili mevzuat boşluklarının yeniden düzenlenmesi, yok sayılan mühendis ve mimarların haklarının geri kazanılması konusunda gerekli çalışmaları yapmalıdır. Bu bağlamda İMO; a) Kamu İhale Kanununun 10. maddesinin (b) bendinde belirtilen mesleki ve teknik yeterliliğe ilişkin belgelerde iş deneyim belgelerinin düzenlenmesi için işin % 80 inde görev alma şartı ilk ihale bedelinin % 50 sine çekilmesi, b) Kanunun 10. maddesinin (b-9) bendi ile düzenlenen iş deneyim belgesinin tam olarak değerlendirilebilmesi için gerekli olan 5 yıl şartının indirilmesi, c) Bu madde ve bağlı diğer maddelerde 1/5 oranında değerlendirilmeye alınan iş yönetme belgesinin tam veya 1/2 oranına getirilmesi, anahtar teknik personelin de iş yönetme belgesi kapsamında değerlendirilmesi, d) Danışmanlık Hizmet Alımı İhalelerinde şirket hissesinin en az % 51 inin mühendislere ait olmasının sağlanması hususlarında çalışmalar yürütür. 12. Karar İhale süreci şeffaflaştırılmalı, kamu yararı ilkesi doğrultusunda kayırmacılık ve her türlü korumacılığın önüne geçilmelidir. İhale mevzuatı, kamu ihalelerinin ve sonrasında imalat sürecinin şartnamelere uygunluğunu denetleyecek şekilde düzenlenmelidir

32 13. Karar Kanunun 38. maddesi tamamen kaldırılmalı, aşırı düşük teklif sorgulaması uygulamasından vazgeçilmelidir. Değerlendirmeler yorumsuz yapılmalı, İhale tamamen matematiksel sonuçlara göre sonuçlandırılmalıdır. Sınır değer hesaplaması yapılarak sınır değerin altında kalanlar otomatik olarak elenmelidir. 14. Karar Kamu İhale Kurulu, itiraz sonucu düzeltici işleme karar vermesi durumunda verdiği karardan sorumlu olmalıdır. 15. Karar Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği, işin zorluk derecesine, özelliğine, projenin durumuna göre yeterli sayıda mühendis çalıştırılacak ve şantiye şefi dışında kalan tüm teknik personelin konusuyla ilgili imalat süresince şantiyede bulunacak şekilde yeniden düzenlenmelidir. Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği kapsamında düzenlenen hakkedişlerde teknik personelin alacağı ücret ayrı bir madde olarak yer almalı, ilgili Bakanlık teknik personelin aylık ücretine doğrudan müdahil olmalıdır. 16. Karar Gerekçesi 4734 sayılı Kamu ihale kanunu 01 Ocak 2003 tarihinde yürürlüğe girmiş ve o tarihten bu yana kanunda 20 ye yakın değişiklik yapılmıştır Sayılı kanundan sonra tarih ve sayılı resmi, gazetede de yayınlanarak yürürlüğe

33 giren 5018 sayılı Kamu mali yönetimi ve kontrol kanunu ile bütçe türleri farklı bir ayrıma tabi tutulmuştur. Söz konusu kanunun Bütçe türleri kapsamı başlıklı 12. Maddesinde, Bütçe türleri; Merkezi Yönetim Bütçesi, Genel Bütçe, Özel Bütçe, Düzenleyici ve Denetleyici Kurum Bütçesi, Sosyal Güvenlik Kurumu Bütçesi, Mahalli İdari Bütçesi olarak sıralanmış, 4734 Sayılı kanun da belirtilen katma bütçe kavramına yer verilmemiştir. 16. Karar 4734 sayılı kanunun kapsamı belirlenirken 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu kapsamı göz önünde bulundurulmalıdır. 17. Karar Gerekçesi Köyler 4734 sayılı kanun kapsamında bulunmadığından, köy yönetimleri tarafından oluşturulan, köylere hizmet götürme birlikleri, sulama birliği süt birliği gibi yerel yönetim birlikleri uygulamaları, denetim dışı kalmaktadır. Sağlık sektöründe, mal ve hizmet alımlarında uygulanan çerçeve anlaşma yapım işlerinde de geçerli kılınarak, ihalesiz iş vermenin önü açılmıştır. 17. Karar Kamu tarafından yapılan tüm ihale işleri kanun kapsamı içine alınmalı ve kanunda gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Kanunu 18. ve 19. Kararların Gerekçesi Dünya da olduğu gibi Türkiye de de inşaat sektörü en tehlikeli işkollarından biridir. Gelişmiş ülkelerde inşaat isçileri, diğer sektörlerde çalışan işçilere oranla 3 4 kat daha fazla kazaya uğrama riski taşımaktadır. Uluslararası Çalışma Örgütü verilerine göre bu oran 6 kata kadar çıkmaktadır. İnşaat sektörü, Türkiye de de çok sayıda insanın hayatın kaybettiği ve çok daha fazla insanın inşaat iş alanının yol açtığı çeşitli meslek hastalıklarının yanı sıra sakatlanma veya yaralanma gibi rahatsızlıklar geçirdiği bir sektördür yılı kayıtları baz alındığında; ülke genelinde yaklaşık her 7 dakikada bir iş kazası meydana gelmektedir. Her 10 saatte bir çalışan yaşamını kaybetmekte, her 6 saatte bir çalışan ise sakat kalmaktadır. Türkiye 2008 yılında iş kazaları ve meslek hastalıklarına toplam 38 milyar TL harcamıştır. SGK verilerine göre 2008 de 72 bin 963 iş kazası ve 539 meslek hastalığı vakası yaşanmış, 866 çalışan yaşamını yitirmiş, bin 694 çalışan sakat kalmış, 1 milyon 865 bin 295 gün geçici iş görmezlik oluşmuştur

34 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı nın verilerine göre Türkiye de bir yılda gerçekleşen tüm iş kazalarının yüzde 10 u, sürekli iş göremezliklerin yüzde 25 i ve ölümlü iş kazalarının yüzde 34 ü inşaat işlerinde gerçekleşmektedir. Türkiye de işçi sağlığı ve güvenliği konusu ne yazık ki yeterince ciddiye alınmamaktadır. Yasal boşluklar olduğu gibi uygulamada da aksayan yönler bulunmaktadır. Özellikle taşeronlaşmanın ve özelleştirmenin yoğun olduğu sektörlerde basit tedbirlerle önlenebilir olmasına rağmen her geçen gün iş kazaları sayısı giderek artmaktadır. Kamusal bir sorumluluk olan işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda son dönemde yapılan düzenlemeler daha çok bu alanın özelleştirilmesini kapsamaktadır. Bu alanın piyasalaştırılmasının ve özelleştirilmesinin iş kazalarını daha da çok arttıracağı açıktır. İş güvenliği alanının piyasalaştırılmasının yanından teknik elemanların bu alandaki görev ve sorumlulukları da yeniden tanımlamakta ve iş güvenliği uzmanlığı adı altında getirilen yeni tanımlamayla, mühendisler ve diğer teknik elemanlar aynı kategori altında eşitlenmektedir. 18. Karar İşçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda emek ve meslek örgütleri aktif ve etkin olmalı, mevzuat hazırlık sürecinde, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ne (TMMOB) bağlı ilgili meslek odaları, Türk Tabipler Birliği (TTB), Türkiye Barolar Birliği (TBB) ve işkolunda örgütlü sendikaların katılımı sağlanmalıdır. 19. Karar İMO, İşçi sağlığı ve iş güvenliği konusunun anlatılması için faaliyetlerde bulunur, üyelerini işçi sağlığı ve iş güvenliği mevzuatı konusunda sürekli olarak bilgilendirir, yaygın meslek içi eğitim kursları düzenleyerek İşçi sağlığı ve iş güvenliği konularında dikkat edilmesi gereken hususları üyelerine aktarır. 20. Karar Gerekçesi İş güvenliği uzmanlarının görev, yetki, sorumluluk ve eğitimleri hakkında yönetmeliğin 4b maddesinde, iş güvenliği uzmanı İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilmek üzere Bakanlıkça belgelendirilmiş mühendis, mimar veya teknik eleman olarak tanımlanarak mühendis, mimar ve teknik elemanlar aynı unvan altında birleştirilmekte ve bu kişiler iş güvenliği alanında aynı hak, yetki ve sorumlulukla donatılmaktadır. Gelişen fiziki koşullar, giderek daha fazla karmaşıklaşan üretim yöntem ve araçları, işçi sağlığı ve iş güvenliği çalışmalarında mühendislerin görev almalarını zorunlu kılmaktadır. Elbette İş güvenliği alanında mühendislere de, teknik elemanlara da ihtiyaç vardır, ancak bu ihtiyaç iş güvenliği mühendisliği ve iş güvenliği teknik elemanı olarak ayrı ayrı tanımlanmalı ve bu yapı içerisinde görev, yetki ve sorumluluklar belirlenmelidir