BÖLÜM 4 YASAL, POLİTİK VE KURUMSAL ÇERÇEVE

Transkript

1 BÖLÜM 4 YASAL, POLİTİK VE KURUMSAL ÇERÇEVE

2 İÇİNDEKİLER Sayfa No İÇİNDEKİLER... i TABLOLAR... ii KISALTMALAR... iii 4. YASAL, POLİTİK VE KURUMSAL ÇERÇEVE Uluslararası (Hükümetler Arası Anlaşmalar dâhil) Mevzuat, Standartlar ve Rehber Dokümanlar Uluslararası Mevzuat ve Rehber Dokümanlar Hükümetler Arası Anlaşmalar Ulusal Mevzuat, Standartlar ve Rehber Dokümanlar Finans Kuruluşlarının Standartları ve Rehber Dokümanları TANAP Proje Standartları Ülkenin Kurumsal Gereksinimleri i

3 TABLOLAR Sayfa No Tablo Türk Mevzuatı ve IFC ve Avrupa Rehber Dokümanlarında Ortam Hava Kalitesi Standartları Tablo Ulusal Büyük Yakma Tesisleri Yönetmeliği Gaz Yakıtlı Yakma Tesisleri için Emisyon Sınır Değerleri Tablo Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Hakkında Avrupa Yönetmeliği Büyük Gaz Yakıtlı Yakma Tesisleri için Emisyon Sınır Değerleri Tablo Küçük Yakma Tesisleri için IFC Emisyon Rehber Dokümanları Tablo Ulusal Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği Kıta İçi Suların Kalite Sınıflandırması Tablo Kıta İçi Suların Kalitesine İlişkin Avrupa Birliği Mevzuatı Tablo Yeraltı Sularının Kalitesine İlişkin Ulusal Mevzuat Tablo Ulusal Mevzuatta Deniz Suyu Kalitesi Kriterleri Tablo IFC ve Avrupa Rehber Dokümanlarında ve Ulusal Mevzuatta Evsel Atıksu Deşarj Standartları Tablo Ulusal Mevzuata Göre Evsel Nitelikli Olmayan Atıksu Deşarj Standartları Tablo İçme Suyuna İlişkin Ulusal ve Avrupa Birliği Mevzuatı Tablo Arıtılmış deşarj suları için IFC Rehber Dokümanları Tablo Kirletici Limit Değerleri Tablo Türkiye de Endüstriyel Tesisler için Çevresel Gürültü Limit Değerleri Tablo Türkiye de İnşaat Sahaları için Çevresel Gürültü Limit Değerleri Tablo Maden ve Taş Ocaklarında Patlama Nedeniyle Oluşacak Titreşimlerin En Yakın ve Çok Hassas Kullanım Alanlarında Yaratacağı Titreşimlerinin İzin Verilen En Yüksek Değerleri Tablo İnşaatlarda Kazık Çakma Operasyonları nedeniyle En Yakın ve Çok Hassas Alanlarda Oluşacak Titreşimlerin İzin Verilen En Yüksek Değerleri (1 Hz- 80 Hz arasındaki frekans bantlarında) Tablo Gürültüye İlişkin IFC Rehber Dokümanları Tablo Projenin Hava Kalitesi Standartları Tablo Projenin Evsel Atıksu Deşarj Standartları Tablo İçme Suyu Standartları Tablo Evsel Nitelikli Olmayan Atıksu Deşarj Standartları Tablo Endüstriyel Tesisler için Gürültü Standartları Tablo İnşaat Sahaları için Gürültü Standartları ii

4 AB Avrupa Birliği KISALTMALAR BAT BOD BREF CAS CBD CCD CITES CMS CO COD ÇKS ÇSG DF EMS EP EPFI GIIP HGA IFC IGA IPPC ISO IUCN KVS L&FS MAP Mevcut En İyi Teknik Biyolojik Oksijen İhtiyacı Mevcut En İyi Teknik Referans Dokümanları Kimyasal Kuramlar Servisi Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi Çölleşmeyle Mücadele Sözleşmesi Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme Göçmen Türler Sözleşmesi Karbonmonoksit Kimyasal Oksijen İhtiyacı Çevresel Kalite Standardı Çevre, Sağlık ve Güvenlik Seyreltme Faktörü En Muhtemel Sayı Ekvator Prensipleri Ekvator Prensipleri Finansal Kurumları İyi Uluslararası Endüstri Uygulamaları Ev Sahibi Hükümet Anlaşma Uluslararası Finans Kurumu Hükümetler Arası Anlaşma Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrolü Uluslararası Standartlar Teşkilatı Uluslararası Doğayı Koruma Birliği Kısa Vadeli Sınır Değeri Yaşam ve Yangın Güvenliği Akdeniz Eylem Planı iii

5 MED POL MKEK NOx OHSAS PM10 PPE PS RDB SAP/BIO TAKM TANAP TKYY UNEP UVS WHC WHO YO-ÇKS Deniz Kirliliği Değerlendirme ve Kontrol Bileşeni Kabul Edilebilir Maksimum Konsantrasyon Azot Oksitleri İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri Partikül Madde < 10 μm Kişisel Koruyucu Ekipmanları Performans Standardı Kırmızı Veri Kitabı Biyolojik Çeşitliliğin Korunmasına Yönelik Stratejik Eylem Programı Toplam Askıda Katı Madde Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Birleşmiş Milletler Çevre Programı Uzun Vadeli Sınır Değer Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunması Sözleşmesi Dünya Sağlık Örgütü Yıllık Ortalama Değer-Çevresel Kalite Standardı iv

6 4. YASAL, POLİTİK VE KURUMSAL ÇERÇEVE 4.1. Uluslararası (Hükümetler Arası Anlaşmalar dâhil) Mevzuat, Standartlar ve Rehber Dokümanlar Uluslararası Mevzuat ve Rehber Dokümanlar Ekvator Prensipleri ve IFC Standartları ve Rehber Dokümanları Ekvator Prensipleri (EP), proje finansman pazarında etkili olan önemli sayıda finansal kurum (birlikte Ekvator Prensipleri Finans Kurumları (EPFI) olarak anılmaktadır) tarafından kabul edilmiş bir dizi gönüllü çevresel ve sosyal rehber dokümanlardır. EP leri, çevresel ve sosyal politikalar, standartlar ve rehber dokümanlar ile desteklenen on adet geniş kapsamlı prensiplerden oluşmaktadır. EPFI ler, kredi alan kurumun EPFI nin sosyal ve çevresel politikalarına ve Ekvator Prensipleri uygulayan prosedürlere uymayacak ya da uyamayacak projelere kredi sağlayamayacaklarını vurgulamaktadır. EPFI on adet prensipten oluşmaktadır 1 : Prensip 1: Değerlendirme ve Sınıflandırma Prensip 2: Çevresel ve Sosyal Değerlendirme Prensip 3: Yürürlükteki Çevresel ve Sosyal Standartlar Prensip 4: Çevresel ve Sosyal Yönetim Sistemi ve Ekvator Prensipleri Eylem Planı Prensip 5: Paydaş Katılımı Prensip 6: Şikâyet Mekanizması Prensip 7: Bağımsız Değerlendirme Prensip 8: Taahhütler Prensip 9: Bağımsız İzleme ve Raporlama Prensip 10: Raporlama ve Şeffaflık Ayrıca EPFI ler, yürürlükteki IFC Performans Standartlarını, IFC Genel Çevre, Sağlık ve Güvenlik (ÇSG) Rehber Dokümanları ve IFC Sektöre Özel ÇSG Rehber Dokümanları desteklemektedir. Performans Standartları, IFC ya da başka bir ilgili finans kuruluşunun yaptığı yatırım süresince projenin uyması gereken standartları belirler. Genel ve Sektöre Özel ÇSG Rehber Dokümanları projenin uyması gereken uygulama rehber dokümanları ve çevresel kalite limit değerlerini sunar. 1 Belirtilen ilkeler, 4 Haziran 2013 ten beri yürürlükte olan Ekvator Prensipleri sürüm III de yer almaktadır. EP III için geçiş süresi, 31 Aralık 2013 te sona ermiştir ve EP III, 1 Ocak 2014 ten itibaren tüm yeni faaliyetler için zorunludur (ilgili belgenin 31 Aralık 2013 ten sonra imzalandığı durumlarda). EP III geçmişe dönük olarak uygulanmaz. Dolayısıyla, ilgili belgelerin 1 Ocak 2014 tarihinden önce imzalandığı durumlarda EP Üyelerinden faaliyetler için EP II den EP III e geçmeleri beklenmemektedir. 4-1

7 IFC Performans Standartları Dünya Bankası Uluslararası Finans Kurumu (IFC), desteklediği projelerin olumsuz çevresel ve sosyal etkilerini en aza indirmek ve bu projelerden elde edilen faydaları optimize etmek için performans standartları, politikalar, genel çevre, sağlık ve güvenlik rehber dokümanları ve sosyal ve çevresel sürdürülebilirlik hakkında sektöre özel çevre, sağlık ve güvenlik rehber dokümanları oluşturmuştur. IFC 2012 Performans Standartları (IFC 2012 PS), uluslararası bir mali kurum tarafından yayımlanan en güncel çevresel ve sosyal standartları temsil ettiği için başlıca referans olarak değerlendirilmektedir. Sekiz adet PS, IFC ya da başka bir ilgili finansal kurumun yaptığı bir yatırımın başından sonuna kadar projenin sağlamak zorunda olduğu standartları oluşturur: PS 1: Çevresel ve Sosyal Risklerin ve Etkilerin Değerlendirilmesi ve Yönetimi PS 2: İş ve Çalışma Koşulları PS 3: Kaynak Verimliliği ve Kirliliğin Önlenmesi PS 4: Toplum Sağlığı, Güvenliği ve Emniyeti PS 5: Arazi Edinimi ve Zorunlu Yerleşim PS 6: Biyolojik Çeşitliliğin Korunması ve Canlı Doğal Kaynakların Sürdürülebilir Yönetimi PS 7: Yerli Halklar PS 8: Kültürel Miras IFC ÇSG Rehber Dokümanları ÇSG Rehber Dokümanları, IFC nın Kirliliğin Önlenmesi ve Azaltılması hakkındaki Performans Standardı 3 te tanımlandığı gibi İyi Uluslararası Endüstri Uygulamalarının (GIIP) genel ve endüstriye özel örneklerini içeren teknik referans belgeleridir. Performans Standardı 3 e göre IFC müşterilerinin ÇSG Rehber Dokümanlarına atıfta bulunması şarttır. 2 Dünya Bankası Grubu üyelerinden biri ya da daha fazlası bir projede yer aldığında bu ÇSG Rehber Dokümanları, her üyenin ilgili politika ve standartlarının gerektirdiği şekilde uygulanır. Genel ÇSG Rehber Dokümanları, potansiyel olarak tüm endüstri sektörleri için uygulanabilir olan çevre, sağlık ve güvenlik konuları hakkında bilgiler içermektedir. İlgili endüstri sektörü ile birlikte tasarlanır ve birlikte kullanılmalıdır. Genel ÇSG Rehber Dokümanları aşağıdakileri kapsamaktadır: 1. Çevresel Hava Emisyonları ve Ortam Hava Kalitesi Enerjinin Korunması Atıksu ve Ortam Su Kalitesi Suyun Korunması

8 Tehlikeli Maddelerin Yönetimi Atık Yönetimi Gürültü Kirlenmiş Sahalar 2. İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Tesis Tasarımı ve İşletme İletişim ve Eğitim Fiziksel Tehlikeler Kimyasal Tehlikeler Biyolojik Tehlikeler Radyolojik Tehlikeler Kişisel Koruyucu Ekipmanları (PPE) Özel Tehlike Ortamları İzleme 3. Toplum Sağlığı ve Güvenliği Suyun Kalitesi ve Kullanımı Proje Altyapısının Yapısal Güvenliği Yaşam ve Yangın Güvenliği (L&FS) Trafik Güvenliği Tehlikeli Maddelerin Taşınması Hastalık Önleme Acil Durumlara Hazırlıklı Olma ve Müdahale 4. İnşaat ve İşletmeye Kapatma Çevre İş Sağlığı ve Güvenliği Toplum Sağlığı ve Güvenliği Endüstri sektörü ÇSG Rehber Dokümanları, potansiyel olarak tüm endüstri sektörleri için geçerli olan ortak ÇSG konuları hakkında kullanıcılara rehberlik sunan Genel ÇSG Rehber Dokümanları ile birlikte kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Karada Petrol ve Gaz Geliştirmeye yönelik ÇSG Rehber Dokümanları, sismik araştırma, araştırma ve üretim sondajları, geliştirme ve üretim faaliyetleri, boru hatları dâhil olmak üzere taşıma faaliyetleri, pompa istasyonları, ölçüm istasyonları, pig istasyonları, kompresör istasyonları ve depolama tesisleri dâhil olmak üzere diğer tesisler, yardımcı ve destekleyici operasyonlar ve işletmeye kapatma ile ilgili bilgiler içermektedir. Bu doküman, aşağıdaki bölümlere göre düzenlenmiştir: Sektöre Özel Etkiler ve Yönetim o Çevresel Hava emisyonları 4-3

9 Atıksu/çıkış suyu deşarjları Katı ve sıvı atık yönetimi Gürültü oluşumu Karasal etkiler ve projenin ayak izi o Toplum Sağlığı ve Güvenliği Yangın ve patlama Hava kalitesi Tehlikeli maddeler Ulaşım Kuyulardan kaçak Acil durumlara hazırlıklı olma ve müdahale Performans Göstergeleri ve İzleme Diğer Uluslararası Standartlar ve Rehber Dokümanlar Aşağıda verilen Dünya Sağlık Örgütü (WHO) standartları, IFC Rehber Dokümanları olarak anılmaktadır: WHO Ortam Hava Kalitesi Standartları; WHO İçme Suyu Standartları. Ayrıca, aşağıdaki rehber doküman ve standartlar da dikkate alınmıştır (Türkiye nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin tam listesi için Bölüm 4.3 e bakınız): Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) korunan türler (fauna ve flora) için Kırmızı Veri Kitabı (RDB); Akdeniz de denizel bitki örtüsünün/floranın korunmasına yönelik Eylem Planı. Barselona Sözleşmesi çerçevesinde denizel çevre ve Akdeniz e kıyısı olan alanların korunması için 1999 yılında kabul edilmiştir. Akdeniz Bölgesinde Biyolojik Çeşitliliğin Korunmasına yönelik Stratejik Eylem Programı (SAP/BIO) te Barselona Sözleşmesine taraf ülkelerce kabul edilmiştir. SAP/BIO Protokolüne (Barselona Sözleşmesi) göre öncelikli habitatlar (1999); Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi nin VIII/28 sayılı Karara ilişkin Etki Değerlendirmede Biyolojik Çeşitlilik Arka Plan Dokümanı CBD Teknik Seriler No. 26; Akdeniz Deniz Kaplumbağalarının Korunmasına Yönelik Eylem Planı (UNEP- MAP); MED POL Programı (MAP deniz kirliliği değerlendirme ve kontrol bileşeni). 4-4

10 İlgili Avrupa Yönetmelikleri Avrupa Birliği nin (AB) yasal araçları, çevrenin korunması, kirlilik ve diğer faaliyetler, üretim süreçleri, prosedürler ve prosedürel haklar ve ürünleri (örneğin; ÇED ler, çevresel bilgiye erişim ve iklim değişikliği ile mücadele) kapsayan yaklaşık 300 direktifi içermektedir. Hava, atık yönetimi, su, doğanın korunması, endüstriyel kirliliğin kontrolü, kimyasallar ve genetiği değiştirilmiş organizmalar, gürültü, nükleer güvenlik ve radyasyondan korunma konuları için kalite ve ilgili emisyon standartları oluşturulmuştur. Proje için geçerli AB Mevzuatı aşağıda verilmektedir: ÇED Direktifi Belirli kamu ve özel projelerin çevre üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi hakkında 85/337/EEC sayılı Konsey Direktifi (ÇED Direktifi) tarihli ÇED Direktifi, 1997, 2003 ve 2009 da olmak üzere üç kez değişikliğe uğramıştır. 97/11/EC sayılı Direktif, bu Direktifi Sınır Ötesi Kapsamda Çevresel Etki Değerlendirmesi Hakkında BM ECE Espoo Sözleşmesi ile uyumlu hale getirmiştir tarihli Direktif, kapsamda yer alan proje türlerinin ve zorunlu çevresel etki değerlendirme gerektiren projelerin sayısını artırarak ÇED Direktifinin kapsamını genişletmiştir (Ek I). Ayrıca, Ek II projeleri için yeni eleme kriterleri (Ek III de) de dâhil olmak üzere yeni eleme düzenlemeleri ve asgari bilgi gerekliliklerini getirmiştir. 2003/35/EC sayılı Direktif, halkın katılımı hakkındaki hükümleri, karar verme süreçlerine halkın katılımı ve çevre konularında adalete erişim hakkındaki Aarhus Sözleşmesi ile uyumlu hale getirmeye çalışmıştır. 2009/31/EC sayılı Direktif, karbondioksitin (CO 2 ) taşınması, yakalanması ve depolanması ile ilgili projeleri ekleyerek ÇED Direktifinin I ve II. Eklerinde değişiklik yapmıştır in ilk Direktifi ve üzerinde yapılan üç değişiklik, 13 Aralık 2011 tarihli ve 2011/92/EU sayılı Direktif ile yayımlanmıştır. Doğanın Korunması 2009/147/EEC sayılı Kuş Direktifi Doğal habitatların ve yabani fauna ve floranın korunması hakkında 92/43/EEC sayılı Konsey Direktifi Yaban Hayatı ve Doğal Yaşama Ortamlarının Korunması Sözleşmesi Kirlilik Kontrolü Endüstriyel emisyonlar hakkında 2010/75/EC sayılı Direktif (entegre kirlilik önleme ve kontrolü) Entegre kirlilik önleme ve kontrolü (IPPC) hakkında 2008/1/EC sayılı Direktif Belirli boya ve cilalarda ve araç yüzeyi son kat ürünlerinde organik çözücülerin kullanımından kaynaklanan uçucu organik bileşenlerin kısıtlanması hakkında 2004/42/CE sayılı Direktif 4-5

11 Endüstriyel tesislerden kaynaklanan hava kirliliği ile mücadele hakkında 84/360/EEC sayılı Konsey Direktifi (91/692/EEC sayılı Direktif ile revize edilmiştir) İklim Değişikliği Ozon tabakasını incelten maddeler hakkında EC/1005/2009 sayılı Yönetmelik Sera gazı emisyonlarını izleme ve azaltmaya yönelik bir mekanizma öngören, kıta içi suyolu taşıtlarının kullandığı yakıtın özelliklerine ilişkin 1999/32/EC sayılı Direktifi değiştiren ve 93/12/EEC sayılı Direktifi ilga eden, petrol, dizel ve benzin özelliklerine ilişkin 2009/30/EC sayılı Direktif Topluluk sera gazı emisyonlarının izlenmesi ve Kyoto Protokolü nün uygulanmasına yönelik bir mekanizma hakkında 280/2004/EC sayılı Karar Ortam havasındaki ozon hakkında 2002/3/EC sayılı Direktif Hava Kalitesi Ortam havası kalitesi ve Avrupa için daha temiz hava hakkında 2008/50/EC sayılı Direktif Belirli atmosfer kirleticilerine ilişkin ulusal emisyon üst değerleri hakkında 2001/81/EC sayılı Direktif Ortam havasındaki kükürt dioksit, azot dioksit ve azot oksitleri ile partikül madde ve kurşuna ilişkin limit değerler hakkında 1999/30/EC sayılı Direktif Ortam havasındaki benzen ve karbonmonoksitin limit değerleri hakkında 2000/69/EC sayılı Direktif Ortam havasındaki kükürt dioksit, azot dioksit ve azot oksitleri ile partikül madde ve kurşuna ilişkin limit değerler hakkında 1999/30/EC sayılı Direktif Petrolün depolanması ve terminallerden hizmet istasyonlarına dağıtımından kaynaklanan uçucu organik bileşik (VOC) emisyonlarının kontrolü hakkında 94/63/EC sayılı Direktif Belirli Akaryakıtların Kükürt İçeriği Hakkında 93/12/EEC sayılı Konsey Direktifi (99/32/EC sayılı Direktif, EC/1882/2003 sayılı Yönetmelik ve 2005/33/EC sayılı Direktif ile revize edilmiştir) Konsey Direktifi 93/12/EEC yi değiştiren, petrol ve dizel yakıtların kalitesi hakkında 98/70/EC sayılı Direktif (2000/71/EC ve 2003/17/EC sayılı Direktiflerle ve EC/1882/2003 sayılı Yönetmelikle revize edilmiştir) Karayolu dışında kullanılan mobil makinelerde yer alan içten yanmalı motorlardan çıkan gaz ve partikül kirletici emisyonları hakkında 97/68/EC sayılı Direktif Su Kalitesi Su politikası alanında Topluluk eylemi için bir çerçeve oluşturan 2000/60/EC sayılı Direktif 4-6

12 Su politikası alanında çevresel kalite standartları hakkında 2008/105/EC sayılı Direktif 91/692/EEC sayılı Direktif ile tadil edilen (daha sonra 1882/2003/EC sayılı Yönetmelikle değiştirilmiştir) yeraltı sularının belirli tehlikeli maddelerin sebep olduğu kirliliğe karşı korunması hakkında 80/68/EEC sayılı Konsey Direktifi Yeraltı sularının kirlenme ve bozulmaya karşı korunması hakkında 2006/118/EC sayılı Direktif 98/83/EC sayılı İçme Suyu Direktifi 91/271/EEC sayılı Kentsel Atıksu Arıtma Direktifi (98/15/EC sayılı Direktif ve 93/481/EEC sayılı Karar ile revize edilmiştir) 75/440/EEC sayılı Yüzey Suları Direktifi Atık Yönetimi 2008/98/EEC sayılı Atık Çerçeve Direktifi Kalıcı organik kirleticiler hakkında EC/850/2004 sayılı Yönetmelik Atıkların taşınması hakkında EC/1013/2006 sayılı Yönetmelik Piller ve aküler ile atık piller ve aküler hakkında 2006/66/EC sayılı Direktif Düzenli Katı Atık Depolama Sahaları Hakkında 99/31/EC sayılı Direktif Poliklorlu bifeniller (PCB) ve poliklorlu terfenillerin (PCT) bertarafı hakkında 96/59/EC sayılı Direktif Ambalaj ve ambalaj atıkları hakkında 94/62/EC sayılı Direktif Tehlikeli atıklar hakkında 91/689/EEC sayılı Direktif Gürültü Çevresel gürültünün değerlendirilmesi ve yönetimi hakkında 2002/49/EC sayılı Direktif Genel Belirli plan ve programların çevre üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi hakkında 2001/42/EC sayılı Direktif Çevresel bilgiye erişim özgürlüğüne ilişkin 90/313/EEC sayılı Direktif (2003/4/EC sayılı Direktif ile revize edilmiştir) Hükümetler Arası Anlaşmalar TANAP Projesi için Hükümetler Arası Anlaşma (IGA) , Mutabakat Zaptı , Ev Sahibi Hükümet Anlaşması ise tarihinde imzalanmış olup, Proje kapsamında imzalanan anlaşmalar aşağıda kronolojik sırada verilmiştir. 4-7

13 Hükümetler Arası Anlaşma - 25 Ekim 2011 Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti arasında Türkiye Cumhuriyeti ne Doğal Gaz Satışına ve Azerbaycan Cumhuriyeti Kaynaklı Doğal Gazın Türkiye Cumhuriyeti Toprakları Üzerinden Transit Geçişine ve Doğal Gazın Türkiye Cumhuriyeti Toprakları Üzerinden Taşınması için Münhasır Boru Hattının Geliştirilmesine İlişkin Hükümetler Arası Anlaşma tarihinde İzmir de imzalanmıştır. Bu Anlaşma tarihli Resmi Gazete de yayımlanan 6349 sayılı tarihli Kanun ile onaylanmıştır. Mutabakat Zaptı - 24 Aralık 2011 Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti arasında Azerbaycan Cumhuriyeti Kaynaklı ve Azerbaycan Cumhuriyeti nden Transit Geçen Doğal Gazın Türkiye Cumhuriyeti Toprakları Üzerinden Taşınmasına için Münhasır Boru Hattı Geliştirilmesine ilişkin Mutabakat Zaptı tarihinde Ankara da imzalanmıştır. Bu Zapt, tarihli Resmi Gazete de yayımlanan 6342 sayılı tarihli Kanun ile onaylanarak, Bakanlar Kurulu nun onayını takiben tarihinde Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Ev Sahibi Hükümet Anlaşması Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti arasında Trans-Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Sistemine İlişkin Hükümetler Arası Anlaşma ile eki Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Trans Anatolian Gas Pipeline Company B.V arasında Trans-Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Sistemi Hakkında Ev Sahibi Hükümet Anlaşması tarihinde İstanbul da imzalanmıştır. Bu Anlaşmalar, tarihli Resmi Gazete de yayımlanan 6375 sayılı tarihli Yasa ile onaylanmış, Bakanlar Kurulunun onayını takiben tarihinde Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir tarihinde Hükümetler Arası Anlaşma ile Ev Sahibi Hükümet Anlaşmalarının imzalanmasını takiben, TANAP Doğalgaz İletim A.Ş. kurulmuş ve Trans Anatolian Gas Pipeline Company B.V, Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının onayıyla Ev Sahibi Hükümet Anlaşması kapsamındaki haklarını ve yükümlülüklerini TANAP Doğalgaz İletim A.Ş. ye devretmiştir. İki ülke tarafından projeye özel ortak konsorsiyum oluşturmak üzere tayin edilen şirketler SOCAR ve Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi (BOTAŞ) dir. Hükümetler Arası Anlaşma ve Ev Sahibi Hükümet Anlaşması (HGA) nın imzalanmasının ardından TANAP Doğalgaz İletim A.Ş. kurulmuş ve TANAP B.V. şirketi, Ev Sahibi Hükümet Anlaşması kapsamındaki hak ve yükümlülüklerini Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı nın onayıyla TANAP Doğalgaz İletim A.Ş. ye devretmiştir. Projeye özel bir ortak konsorsiyum kurmak üzere iki ülke tarafından görevlendirilmiş olan şirketler SOCAR ve Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi dir (BOTAŞ). Ev Sahibi Hükümet Anlaşması, Projenin Çevresel ve Sosyal Standartlarının Ulusal Kanunlara uygun olmasını ve Uluslararası Finans Kurumunun ilgili Performans Standartları da dâhil olmak üzere genellikle Doğal Gaz boru hattı endüstrisinde geçerli olan uluslararası standart ve uygulamaların dikkate alınmasını şart koşmaktadır. 4-8

14 4.2. Ulusal Mevzuat, Standartlar ve Rehber Dokümanlar Ulusal Mevzuat Çevrenin korunmasına yönelik Türk mevzuatı, ulusal ve uluslararası girişimler ve standartlara paralel olarak oluşturulmuştur ve bunlardan bazıları, Türkiye nin AB ye katılımı öncesi çalışmalar kapsamında AB Direktifleri ile uyumlu hale getirilmek üzere revize edilmiştir. TANAP ın Türkiye nin çevre mevzuatında temel yasal dayanağı, tarihli ve 5491 sayılı Kanun ile değişik, tarihli ve sayılı Resmi Gazete yayımlanmış olan 2872 sayılı Çevre Kanunudur. Türk çevre mevzuatının yapısı, temelde Çevre Kanunu ve onu izleyen ilgili kanunlar, yönetmelikler, genelge ve tebliğlerden oluşmaktadır. Çevre Kanununun amacı, sürdürülebilir kalkınma ilkelerine uygun olarak çevreyi korumaktır. Çevre Kanunu, önlemleri ve yasakları ve devletin ve vatandaşların temel yükümlülüklerini tanımlamaktadır. İlgili usul ve esaslar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yayınladığı yönetmeliklerle belirlenmektedir. Proje ile ilgili ulusal yönetmelikler, su kalitesi, hava kalitesi, toprak kalitesi, gürültü ve titreşim, atık yönetimi, enerji ve iklim değişikliği, kimyasalların ve tehlikeli maddelerin yönetimi, sağlık ve güvenlik, çevre ve biyolojik çeşitlilik başlıklarıyla aşağıda açıklanmaktadır. Proje ile ilgili mevzuatın listesi Ek 4.6 da verilmektedir. Proje, tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış olan Petrolün Boru Hatları ile Transit Taşınması Hakkında Kanuna (Kanun No. 4586) tabidir. Kanun, petrol veya hidrokarbonların boru hatları ile transit geçişine ilişkin şartları tanımlamakta ve her bir transit petrol boru hattı projesi için Türkiye nin taraf olduğu uluslararası anlaşmaların hükümlerinin uygulanmasının dayanağını sunmaktadır. Etüt, güzergâh belirlenmesi, mühendislik, finansman, kamulaştırma, inşaat, işletmeye alma, işletme, bakım, onarım, uzatma, istasyonlardan sevkiyat, depolama, yönetim, işletmeye kapatma, işletmeye kapatmadan sonraki arazinin eski haline getirilmesine ilişkin faaliyetler ve proje ile ilgili diğer tüm faaliyetler söz konusu kanunun kapsamında yer almaktadır. Proje kapsamında edinilecek arazi, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre Ev Sahibi Hükümet Anlaşması uyarınca Atanmış Devlet Kuruluşu olarak görevlendirilmiş bulunan BOTAŞ Genel Müdürlüğü tarafından kamulaştırılacaktır. Proje güzergâhında yer alan ormanlık alanların, tarım arazilerinin, meraların ve yüzeysel suların kullanılması için sırasıyla 6831 sayılı Orman Kanunu, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, 4342 sayılı Mera Kanunu, 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanunu, 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerin Aşılattırılması Hakkında Kanun ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu dikkate alınacak ve ilgili mevzuatın şartları yerine getirilecektir. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun hükümlerine uygun hareket edilecektir. Arazi çalışmalarından önce gerekli izinler Kültür ve Turizm Bakanlığı ndan alınacaktır ve tüm arazi çalışmaları, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Bakanlığın Yerel/İl Müdürlükleri ile koordinasyon içinde yürütülecektir. Tescil edilen sahalar güzergâh seçiminde dikkate alınacaktır. Marmara Denizi geçişi ile ilgili tüm çalışmalarda 3621 sayılı Kıyı Kanunu ve ilgili yönetmelikler dikkate alınacaktır. 4-9

15 Kıyı Yapı ve Tesislerinde Planlama ve Uygulama Sürecine İlişkin Tebliğe uygun olarak gerekli izinler alınacaktır. Ulusal Standartlar Atıksu deşarjları, emisyonlar, gürültü ve titreşime ilişkin standartların tanımlandığı ulusal çevre yönetmelikleri aşağıda belirtilmektedir. Bu standartlara uygunluk sağlamak için gerekli emisyon limit değerleri, Proje Standartları Bölüm 4.4 te verilmektedir. Atıksu Deşarjı Projenin arazi hazırlama, yapım ve işletme aşamaları sırasında meydana gelecek evsel nitelikli atıksular, Su Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Tablo 21 Evsel Nitelikli Atıksuların Alıcı Ortama Deşarj Standartları nda yer alan parametrelere uygun olarak Paket Atıksu Arıtma Tesislerinde arıtılacaktır. Arıtılan atıksu, sınır değerlerin aşılmaması kaydıyla en yakın alıcı ortama deşarj edilecektir. Evsel nitelikli olmayan atıksuların deşarjı, aynı yönetmelikteki Karışık Endüstriyel Atıksuların Alıcı Ortama Deşarj Standartları başlıklı Tablo 19 a tabi olacaktır. Emisyonlar Projenin inşaat aşamasında meydana gelecek toz emisyonları (PM10), Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğindeki sınır değerler ile karşılaştırılacaktır. Büyük Yakma Tesisleri Yönetmeliği Ek IV deki Gaz Türbinlerinde Emisyon Sınır Değerleri projenin işletme aşamasında kompresör istasyonları bacalarından çıkan NO x ve CO emisyonları için karşılanacaktır. Gürültü ve Titreşim İnşaat aşamasında en yakın hassas alıcılar veya yerleşim alanlarında ölçülecek gürültü değerleri, Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği, Ek VII, Tablo 5 te verilen limit değerleri aşmayacaktır. Patlatmaların, iş makinelerinin ve inşaat aşamasında kullanılan diğer ekipmanın meydana getireceği titreşime ilişkin olarak Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği, Ek VII, Tablo 6 ve Tablo 7 de yer alan limit değerlere uyulacaktır. İşletme aşamasında en yakın hassas alıcılar veya yerleşim alanlarında ölçülecek gürültü değerleri, Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği, Ek VII, Tablo 4 te verilen limit değerleri aşmayacaktır. Uluslararası Sözleşmeler Ulusal çevre mevzuatı, Türkiye nin uluslararası taahhütlerini yerine getirmek için imzaladığı çeşitli uluslararası sözleşmeler ile tamamlanmaktadır. a. Türkiye nin 1994 yılında imzaladığı Tehlikeli Atıkların Uluslararası Taşınması hakkında Sözleşme, b. Türkiye nin 2010 yılında imzaladığı Kalıcı Organik Kirleticiler hakkında Stockholm Sözleşmesi, 4-10

16 c. Türkiye nin 2004 yılında imzaladığı Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi, d. Türkiye nin 1991 yılında imzaladığı Ozon Tabakasının Korunması Hakkında Viyana Sözleşmesi, e. Türkiye nin 1983 yılında imzaladığı Uzun Menzilli Sınır Aşan Hava Kirliliği Hakkında Sözleşme, f. Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi. Türkiye bu sözleşmeyi 1992 de imzalamıştır, g. Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme (CITES) (Türkiye üye ülkelerden birisidir), h. Türkiye nin 1990 yılında imzaladığı Gemilerin Kaynaklanan Deniz Kirliliğin Önlenmesine Yönelik Uluslararası Sözleşme (MARPOL), i. Yaban Hayvanlarının Göçmen Türlerinin Korunması Hakkında Sözleşme (CMS) (Türkiye henüz üye değildir), j. Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Ramsar Sözleşmesi (Türkiye bu sözleşmeye taraftır), k. Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunması Sözleşmesi (WHC) (Türkiye bu sözleşmeyi imzalamıştır), l. Gıda ve Tarım için Bitki Genetik Kaynakları Uluslararası Antlaşması (Türkiye üye ülkelerden birisidir), m. Avrupa'nın Yaban Hayatı ve Doğal Yaşama Ortamlarının Korunması Sözleşmesi (BERN) (1984) (Türkiye bu sözleşmeyi imzalamıştır), n. Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme (RAMSAR) (1994) (Türkiye bu sözleşmeyi imzalamıştır), o. Cartagena Biyogüvenlik Protokolü (2004) (Türkiye bu sözleşmeyi imzalamıştır), p. Avrupa Peyzaj Sözleşmesi (2001) (Türkiye bu sözleşmeyi imzalamıştır), q. Akdeniz in Kirliliğe Karşı Korunması Sözleşmesi (Barselona) (1981) ve Akdeniz de Özel Korunan Alanlar ve Biyolojik Çeşitlilik Protokolü (1988) dâhil olmak üzere protokolleri (Türkiye bu sözleşmeyi imzalamıştır), r. Karadeniz in Kirliliğe Karşı Korunması Sözleşmesi (Bükreş) (1994) ve Karadeniz de Biyolojik Çeşitliliğin ve Peyzajın Korunması Protokolü (2004) dâhil olmak üzere protokolleri (Türkiye bu sözleşmeyi imzalamıştır), s. Çölleşmeyle Mücadele Sözleşmesi (CCD) (1998) (Türkiye bu sözleşmeyi imzalamıştır), t. Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi (Türkiye bu sözleşmeyi imzalamıştır), 4-11

17 u. Türkiye nin 1991 yılında imzaladığı Ozon Tabakasını İncelten Maddeler Hakkında Sözleşme, v. Türkiye nin 2009 yılında imzaladığı Kyoto Protokolü, w. Endüstriyel Kazaların Sınır Aşan Etkileri Sözleşmesi, Finans Kuruluşlarının Standartları ve Rehber Dokümanları Finans kuruluşları tarafından zorunlu tutulan özel bir rehber doküman veya standart bulunmamaktadır. TANAP Projesi, bu ÇED Raporundaki Bölüm 4 de yer alan Uluslararası Standartlar ve Rehber Doküman gerekliliklerine uygun olarak yürütülecektir. HGA kapsamında, ihtiyaç duyulması durumunda, Finans Kuruluşları tarafından istenebilecek ek şartlar da ayrıca değerlendirilecektir TANAP Proje Standartları Proje standartlarının belirlenmesi için bir mevzuat incelemesi gerçekleştirilmiştir. Bu incelemenin bir parçası olarak Türkiye Cumhuriyeti Kanun ve Yönetmelikleri, IFC Rehber Dokümanları ve Avrupa Direktifleri, Proje için uygulanabilir en sıkı standartların tespiti için karşılaştırılmıştır. Yürürlükteki tüm yasal şartlarda yer alan çevresel standartlar aşağıda verilmektedir. Projede tam olarak uyulacak proje standartları, aşağıdaki bileşenler için bu yasal şartlar arasında en sıkı şartlar olarak özellikle tanımlanmaktadır: Hava Kalitesi Atıksu Deşarjları Gürültü ve Titreşim Emisyonları İçme Suyu Toprak Kirliliği 1. Türk Yönetmeliklerinde, Avrupa Yönetmeliklerinde ve IFC Rehber Dokümanlarında Çevresel Standartlar A. Hava Kalitesi 4-12

18 Tablo Türk Mevzuatı ve IFC ve Avrupa Rehber Dokümanlarında Ortam Hava Kalitesi Standartları Parametre Ortalama Süre Ulusal Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ( tarihli ve sayılı) Ortam Hava Kalitesi Limitleri Ek I: Gelecek Hedef Değerler (hedef yılı) WHO Ortam Hava Kalitesi Rehber Dokümanları - IFC Genel ÇSG Rehber Dokümanları: Çevresel Hava Emisyonları ve Ortam Hava Kalitesi (Bölüm 1.1, Tablo 1.1.1) Genel Kılavuz İlkeler (insan sağlığı için) Avrupa Rehber Dokümanları (ekosistem için) Ortam Havası Kalitesi ve Avrupa için Daha Temiz Hava Hakkında 21 Mayıs 2008 tarihli ve 2008/50/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifi Saatlik 350 (2019) (yılda 24 kereden fazla aşılmaz) 500 (10 dakika - (kılavuz değer) 350 SO 2 (µg/m 3 ) 24 saatlik 125 (2019) (yılda 3 kereden fazla aşılmaz) 125 (Ara hedef-1) 50 (Ara hedef -2) 20 (kılavuz değer) 125 Yıllık ve kış dönemi (Ekim 1 Mart 31) (yaban hayatı ve ekosistem için) 20 (2014) 20 (ormanlar ve doğal bitki örtüsü için) 30 (tarım mahsulleri için) NO 2 (µg/m 3 ) Saatlik 200 (2024) (yılda 18 kereden fazla aşılmaz) 200 (kılavuz değer) 200 Yıllık 40 (2024) 40 (kılavuz değer) NOx (µg/m 3 ) Yıllık (bitki örtüsü için) 30 (2014) 30 (NO2) PM 10 (µg/m 3 ) PM 2.5 (µg/m 3 ) Kurşun (µg/m 3 ) Benzen (µg/m 3 ) CO (mg/m 3 ) Ozon (µg/m 3 ) 24 saat (insan sağlığı için) 50 (2019) (yılda 35 kereden fazla aşılmaz) Yıllık (insan sağlığı) 40 (2019) 24 saat 1 yıl UDL yıllık (insan sağlığı) 0.5 (2019) 1.0 (Endüstriyel faaliyetlerden uzun yıllar boyunca kirlenmiş olmuş sanayi kaynakların yakınlarında) 150 (Ara hedef -1) 100 (Ara hedef -2) 75 (Ara hedef -3) 50 (kılavuz değer) 70 (Ara hedef -1) 50 (Ara hedef -2) 30 (Ara hedef -3) 20 (kılavuz değer) 75 (Ara hedef -1) 50 (Ara hedef -2) 37,5 (Ara hedef -3) 25 (kılavuz değer) 35 (Ara hedef -1) 25 (Ara hedef -2) 15 (Ara hedef -3) 10 (kılavuz değer) Yıllık 5 (2021) 5 Maksimum günlük 8 saatlik ortalama 10 (2017) 10 Maksimum günlük 8 saatlik ortalama (*) Mayıs - Temmuz arası (vejetasyonun korunması) 160 (Ara hedef -1) 100 (kılavuz değer) (2015 te) 20 (2020 de) 0,5 120 μg/m 3 (üç yıl ortalaması alındığında bir takvim yılında 25 günden fazla aşılmaz) AOT40 (**) (1 saatlik değerlerden hesaplanır) μg/m 3 x s beş yılın ortalaması alınır UVS Uzun Vadeli Sınır Değer: Aşılmaması gereken ve tüm ölçüm sonuçlarının aritmetik ortalaması olan değerdir. Uzun Vadeli Değer: Tüm ölçüm sonuçlarının aritmetik ortalaması; KVS Kısa Vadeli Sınır Değer-KVS, maksimum günlük ortalama değerler veya istatistik olarak bütün ölçüm sonuçları sayısal değerlerinin büyüklüğüne göre dizildiğinde, ölçüm sonuçlarının yüzde doksan beşini aşmaması gereken değerlerdir. Çöken tozlar için farklı olarak aşılmaması gereken maksimum aylık ortalama değerdir; Kısa Vadeli Değer: KVD, bütün ölçüm sonuçları sayısal değerlerinin büyüklüğüne göre düzenlendiğinde ölçüm sonuçlarının yüzde doksan beşinin altında, yüzde beşinin ise üstünde kaldığı değerdir (*)Maksimum günlük sekiz saatlik ortalama konsantrasyon, saatlik verilerden hesaplanıp her saat güncellenen sekiz saatlik dinamik ortalamalar incelenerek seçilir. Böyle hesaplanan her sekiz saatlik ortalama, sona erdiği güne ait olur, diğer bir ifade ile herhangi bir gün için ilk hesaplama süresi önceki günün 17:00 dan o günün 01:00 a kadarki süredir. Herhangi bir gün için son hesaplama süresi ise o günün saat dan 24:00 a kadar olan süredir. (**)Merkezi Avrupa Saat Dilimi cinsinden belirtilir. AOT40 ( (µg/m³) saat olarak ifade edilir), her gün, Merkezi Avrupa Saat Dilimi 8:00 ve 20:00 arasında ölçülen sadece 1 saatlik değerler kullanılarak belirli bir zaman dilimi sonunda, 80 µg/m³ ile 80 µg/m³ (= 40ppb) den daha büyük saatlik konsantrasyonlar arasındaki farkın toplamı demektir. Not: Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Ek I: Limit Değerler, Hedef Değerler, Uzun Vadeli Hedefler, Değerlendirme Eşik Değerleri, Bilgilendirme ve Uyarı Eşik Değerleri, 1 Ocak 2014 sonrası için insan sağlığı ve ekosisteme ilişkin ortam havası kalite değerleri sunmaktadır. 4-13

19 Tablo Ulusal Büyük Yakma Tesisleri Yönetmeliği Gaz Yakıtlı Yakma Tesisleri için Emisyon Sınır Değerleri Büyük Yakma Tesisleri Hakkında Türk Yönetmeliği Gaz Yakıtlı Yakma Tesisleri için Emisyon Sınır Değerleri ( tarihli ve sayılı) Emisyon Sınır Değerleri (mg/nm 3 ) Yakıt Türü Termik enerji Toz SO 2 NO 2 (NO ve NO 2) CO Doğal Gaz, Fuel Gaz, LPG vb. 50 MW Yakıt Isıl Gücü 300 MW Yakıt Isıl Gücü 300 MW Yüksek Fırın Gazı Demir-çelik * sanayinde ortaya çıkan ve başka yerlerde de 200** kullanılabilecek olan gazlar Sıvılaştırılmış Gaz 5 5 Kok fırınında oluşan düşük kalorili gazlar Yüksek fırınlarda oluşan düşük kalorili gazlar * Kok fırınında oluşan düşük kalorili gazlar ** Yüksek fırınlarda oluşan düşük kalorili gazlar Tablo Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Hakkında Avrupa Yönetmeliği Büyük Gaz Yakıtlı Yakma Tesisleri için Emisyon Sınır Değerleri Direktif EC Büyük Yakma Tesisleri için Emisyon Sınır Değerleri (>50 MW) Yakıt Genel olarak gaz yakıtlar Doğal gaz Gaz yakıtlar (doğal gaz haricinde) SO 2 mg/nm 3 NO 2 mg/nm 3 35 (O 2 içeriği %3) 150 ( MW) (O 2 içeriği %3) gaz türbinleri hariç 100 (>300 MW) (O 2 içeriği %3) gaz türbinleri hariç 50 (O 2 içeriği %15) gaz türbinleri için 120 (O 2 içeriği %15) gaz türbinleri için Toz mg/nm 3 5 (O 2 içeriği %3) gaz türbinleri hariç 4-14

20 Tablo Küçük Yakma Tesisleri için IFC Emisyon Rehber Dokümanları IFC Genel ÇSG Rehber Dokümanları: Çevresel Hava Emisyonları ve Ortam Havası Kalitesi (Bölüm 1.1, Tablo 1.1.2) Küçük Yakma Tesisleri Emisyon Rehber Dokümanları (3MWth-50MWth)- (mg/nm 3 olarak veya belirtilen şekilde) Motor Yakma Teknolojisi/Yakıt Partikül Madde (PM) Kükürt Dioksit (SO2) Azot Oksitleri (NOx) Gaz Uygulanamaz Uygulanamaz Türbin 200 (Kıvılcım Ateşlemeli) 400 (Çift Yakıtlı) (Sıkıştırmayla Ateşlemeli) Yakma Teknolojisi/Yakıt Partikül Madde (PM) Kükürt Dioksit (SO2) Azot Oksitleri (NOx) Kuru Gaz, Fazla O2 İçeriği (%) 15 Kuru Gaz, Fazla O2 İçeriği (%) Doğal Gaz =3MWth ile < 15MWth Uygulanamaz Uygulanamaz 42 ppm (Elektrik üretimi) 100 ppm (Mekanik tahrik) 15 Doğal Gaz =15MWth ile < 50Mwth Uygulanamaz Uygulanamaz 25 ppm 15 Doğal gaz dışındaki yakıtlar 3MWth ile < 15MWth Uygulanamaz Önemli derecede ekstra yakıt masrafı olmadan ticari olarak mümkünse yüzde 0,5 sülfür veya daha düşük yüzdeli sülfür (örneğin, yüzde 0,2 sülfür) 96 ppm (Elektrik üretimi) 150 ppm (Mekanik tahrik) 15 Doğal gaz dışındaki yakıtlar 15MWth ile < 50MWth Uygulanamaz Önemli derecede ekstra yakıt masrafı olmadan ticari olarak mümkünse yüzde 0,5 S veya daha düşük S (%0,2 S) 74 ppm