Atipik Antipsikotiklerin Kad n Fertilitesi ve Gebelik Üzerine Etkileri: Olgu Sunumu

Transkript

1 Olgu Sunumu/Case Report Atipik antipsikotiklerin kad n fertilitesi ve gebelik üzerine etkileri: Olgu sunumu Atipik Antipsikotiklerin Kad n Fertilitesi ve Gebelik Üzerine Etkileri: Olgu Sunumu A. Ender Alt ntoprak 1, Ayfle Erol 2, Güldane Koturo lu 3, Ali Saffet Gönül 4 ÖZET: Atipik antipsikotiklerin kad n fertilitesi ve gebelik üzerine etkileri: Olgu sunumu Klinik çal flmalar atipik antipsikotiklerin klasik antipsikotiklere göre prolaktin düzeylerinde doza ba ml art fl gibi yan etkilerinin insidans n n daha düflük oldu unu bildirmektedir. Olanzapinin daha az ekstrapiramidal hareket bozuklu una, hiperprolaktinemiye ve seksüel disfonksiyona yol açt gösterilmifltir. Klinisyenler gebe olan ve ayn zamanda mental bir hastal bulunan kad nlarla çal fl rken zor durumlarla karfl karfl ya kal rlar. Tedavi edilmeyen bir psikotik ata n sonuçlar n n a r olabilece i ve annenin intihar na ya da bebe ini öldürmesine neden olabilece i iyi bilinmektedir. Bu nedenle klinisyenlerin annelere psikiyatrik hastal k tedavi edilmezse, kendilerinde ve bebeklerinde ortaya ç kacak potansiyel risklerle ilaç kullan m na ba l fetal ve neonatal riskleri de erlendirmeleri konusunda yard m etmeleri gerekmektedir. Elde klasik antipsikotikler ve gebelik ile ilgili veriler bulunmas na ra men atipik antipsikotik kullanan kad nlarda gebelik ile ilgili raporlar yetersizdir. Prenatal dönemde atipik antipsikotiklere maruziyetin sonuçlar n n anlafl lmas tedavi seçiminde yarar sa layacakt r. Afla da olanzapin kullan rken gebe kalan ve gebeli i s ras nda ilaç kullanmay sürdüren bir anne ve bebe i sunulmaktad r. Anahtar sözcükler: gebelik, atipik antipsikotikler, teratojenite, olanzapin Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 2005;15: ABSTRACT: The effects of atypical antipsychotics on woman s fertility and pregnancy: Case report Clinical reports indicate that atypical antipsychotics are associated with a lower incidence of adverse events such as dose-related increases in prolactin concentrations than conventional antipsychotics. It has been shown that olanzapine causes less extrapyramidal movement disorder, hyperprolactinemia and sexual disfunction. Clinicians are confronted with challenging situations when working with women who are pregnant and have a co-existing mental illness. It is well known that potential consequences of an untreated psychotic episode may be severe and may lead to the mother attempting suicide and/or infanticide. For these reasons, clinicians need to help mothers weigh both fetal and neonatal risks of exposure to drugs against the potential risk they and their infant may incur if the psychiatric illness is not treated. Although data regarding conventional antipsychotics and pregnancy are available, reports about the course of pregnancy in women treated with atypical agents are insufficient. Understanding the risk of prenatal antipsychotic exposure can be of benefit in selecting therapies. Here we present a woman who was treated with olanzapine before and during her pregnancy and her baby. Key words: pregnancy, atypical antipsychotics, teratogenity, olanzapine Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 2005;15: Uzm. Dr., 4 Doç. Dr., Ege Üniversitesi T p Fakültesi Psikiyatri AD, zmir-turkey 2 Yrd. Doç. Dr., Ege Üniversitesi T p Fakültesi Farmakoloji AD, zmir-turkey 3 Uzm. Dr., Ege Üniversitesi T p Fakültesi Çocuk Sa l ve Hastal klar AD, zmir-turkey Yaz flma Adresi / Address reprint requests to: Uzm. Dr. A. Ender Alt ntoprak, Ege Üniversitesi T p Fakültesi Psikiyatri AD, zmir-turkey Telefon / Phone: Faks / Fax: Elektronik posta adresi / address: enderaltintoprak@hotmail.com, endera@med.ege.edu.tr Kabul tarihi / Date of acceptance: 26 A ustos 2005 / August 26, 2005 G R fi Antipsikotik ilaçlar, baflta flizofreni olmak üzere psikozlar n tedavisinde yayg n olarak kullan lmaktad r. Klasik antipsikotikler etkilerini mesolimbik dopamin sisteminde postsinaptik D2 reseptör blokaj yaparak gösterirler (1). Ancak nigrostriatal dopamin sistemindeki reseptörleri bloke etmeleri parkinson sendromu ve di- er istenmeyen nörolojik etkilere, tuberoinfundibular dopaminerjik sistemin blokaj ise serum prolaktin seviyelerinin artmas na ve seksüel yan etkilere yol açar. Oysa, atipik antipsikotikler D2 reseptörlerinden daha fazla D1, D4 ve 5- HT2 reseptörlerine afinite göstermektedirler, bu farmakolojik farkl l k yan etki riskini önemli oranda azaltmaktad r (1-5). Ergenli in son dönemi ve erken yetiflkinlik dönemindeki üreme ça kad nlar n %1 ile %2 sinde flizofrenik bozukluk ve psikotik bulgular n ortaya ç kt psikiyatrik sendromlar izlenmektedir (6). Tedavide kullan lan klasik antipsikotiklerin serum prolaktin düzeylerini artt rmalar sonucu kad nlarda ovulasyonda gecikme, amenoreye kadar varan menstruasyon bozukluklar ve galaktore ortaya ç kabilmektedir (7). 182 Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, Cilt: 15, Say : 4, 2005 / Bulletin of Clinical Psychopharmacology, Vol: 15, N.: 4,

2 A. E. Alt ntoprak, A. Erol, G. Koturo lu, A. S. Gönül Atipik nöroleptiklerin klasik nöroleptiklere göre serum prolaktin düzeylerini daha az artt rd klar ve do urganl daha az etkiledikleri bilinmektedir. Bu farmakolojik üstünlük bir çok klinisyenin kad n hastalar na atipik antipsikotik ilaçlar önermelerinin nedenlerinden biridir. Klasik antipsikotik kullan m ndan atipik antipsikotiklere geçen kad nlarda daha önce artm fl olan prolaktin seviyesinin normal de erlere dönmesi sonucu daha kolay gebelik geliflmektedir (8). Ancak, psikotik bozuklu u bulunan do urgan ça daki bu hasta grubunun etkin do um kontrol yöntemleri uygulayamad klar da göz önünde bulundurulmal d r. Dolay s yla, bu grup kad nlar n baz lar nda psikotrop ilaç kullan yorken gebelik geliflmekte, hatta baz lar gebelikleri boyunca antipsikotik kullanmak zorunda kalmaktad r (9,10). Psikotik bulgular nedeniyle hem kendine hem de bebe ine zarar verme olas l yüksek gebe bir hastayla karfl karfl ya kal nd nda, teratojenite riskine ra men tedavi için karar vermek ve yarar/risk de erlendirmesi yapmak gerekir. Literatürde klasik antipsikotiklerin gebelikte kullan m ile ilgili daha fazla bilgi yer almakla birlikte son y llarda yayg n kullan lan atipik antipsikotik ilaçlar n gebelikte kullan m ve teratojenitesi ile ilgili az say da veri bulunmaktad r (11). Bu grubun temsilcileri aras nda klozapin, olanzapin, ketiapin, risperidon, ziprasidon, aripiprazol yer almaktad r (12). Klinik çal flmalarda olanzapinin negatif semptomlar düzeltti i; daha az ekstrapiramidal hareket bozuklu una, hiperprolaktinemiye ve seksüel disfonksiyona yol açt bildirilmifltir (7). Afla da olanzapin kullan rken gebe kalan ve gebeli inin ilk yedi ay boyunca ilaç kullanmay sürdüren bir anne ve bebe i sunulmaktad r. Hastan n ve bebe in bulgular n n yay nlanmas ile ilgili onay, eflinden al nm flt r. OLGU B, 28 yafl nda, evli kad n hasta. 13 yafl nda paranoid flizofrenik bozukluk bulgular bafllam fl. Düzenli bir tedavi almam fl; ancak alt y l önce hastan n perseküsyon sanr lar n n ve halüsinasyonlar n n yo unlaflmas üzerine kocas taraf ndan bir psikiyatri klini ine götürülmüfl; çeflitli klasik antipsikotiklerle tedavi edilmeye çal fl lm fl. Yaklafl k iki y l sonra, hastan n prolaktin seviyelerinde ciddi bir art fl, hirsutizm ve infertilite yak nmalar geliflince dan flt klar jinekolog taraf ndan tedaviye siproteron asetat/etinil estradiol kombinasyonu eklenmifl. Ancak psikotik yak nmalar n n devam etmesi üzerine bir eczanede kalfa olarak çal flan efli, tüm tedavileri kesip hastaya a r kesici ilaç oldu unu söyleyerek günde 5-10 mg olanzapin vermeye bafllam fl. Hastada 6 ay sonra spontan bir gebelik geliflmifl. Gebeli inin ilk yedi ay boyunca her iki-üç günde bir olanzapin kullanmay sürdürmüfl. Gebeli i boyunca düzenli obstetrik bak lar ve ultrasonografik incelemeleri yap lm fl. Gebeli inin ilerleyen dönemlerinde gestasyonel diabet saptanm fl. Gebeli in bafllang c nda 90 kg olan B, tüm gebeli i boyunca 23 kg alm fl. Hasta ve efliyle, bebe i izleyen pediatri ekibinin iste i üzerine görüflüldü. Geçmifle dönük ayr nt l anamnez al nd. Gebeli i boyunca ve postpartum dönemde psikotik bulgular n n tamamen silinmedi i, ancak kendisine veya fetüse zarar verebilecek fliddette psikiyatrik bir problem yaflamad saptand. Do umunda bir pediyatri ekibi taraf ndan izlenen bebek, miyad nda sezeryan ile do mufl. Do um kilosu 4300 gr (75-80 persantil), boyu 51 cm (50-75 persantil), bafl çevresi 35 cm (50-75 persantil); kalp at m h z 142/dk, bir dakikadaki solunum say s n n 40, apgar skoru birinci dakikada 8/10, onuncu dakikada 10/10 olarak saptanm fl. Tüm sistem bak lar ile motor ve mental geliflimi normal olarak de erlendirilen bebe in anne sütü yerine mama ile beslenmesi önerilmifl. Babas taraf ndan düzenli kontrollere getirilen bebek en son 22 ayl kken de erlendirildi. Yafl na uygun geliflimi takip etti i, fizik muayenesinin, kan biyokimyas n n, tiroid fonksiyonlar n n normal oldu u saptand. Olas teratojenik etkileri de erlendirmek için çektirilen uzun kemik ve lumbosakral vertebra grafileri ile abdominal ultrasonografi ve kranial tomografisinde de herhangi bir patoloji saptanmad. TARTIfiMA Tedavide kullan lan klasik antipsikotiklerin neden oldu u prolaktin art fl önemsenmesi gereken bir sorundur lerden beri antipsikotiklerin prolaktin seviyeleri üzerindeki etkileri araflt r lmaktad r. Sa l kl kontrollerle flizofreni tan s alan hastalar n bazal prolaktin seviyelerinin benzer oldu u bulunmufltur. Yap - lan çal flmalarda fenotiyazinler, butirofenon ve halope- Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, Cilt: 15, Say : 4, 2005 / Bulletin of Clinical Psychopharmacology, Vol: 15, N.: 4,

3 Atipik antipsikotiklerin kad n fertilitesi ve gebelik üzerine etkileri: Olgu sunumu ridolün hem kad nlarda hem de erkeklerde prolaktin düzeylerini artt rd gözlenmifltir (13). Tuberoinfindibuler sistemdeki D2 blokaj hiperprolaktinemiye neden olur. Bunun bir sonucu olarak hastalarda seksüel disfonksiyon, kilo art fl, galaktore, memelerde dolgunluk, adet düzensizlikleri hatta amenore izlenebilir. Bu de ifliklikler fertiliteyi olumsuz yönde etkilemektedir. Hiperprolaktineminin östrojen replasman tedavisi almayan postmenapozal kad nlarda kemik deminerilizasyonunu h zland rd na da dikkat çekilmektedir (14,15). Serotonin ve dopaminin aras nda prolaktin sal n m üzerine iki yönlü ve antagonistik bir iliflki mevcuttur. Dopamin, D2 reseptörlerini uyararak prolaktin sal n m - n inhibe etmektedir. Oysa serotonin 5-HT2A reseptörleri üzerinden prolaktin sal n m n uyarmaktad r. Bu nedenle, klasik antipsikotikler D2 blokaj yaparak prolaktin sal n m üzerindeki azalt c etkinin ortadan kalkmas na ve prolaktin düzeylerinin artmas na neden olurlar. Atipik antipsikotikler ise temel olarak serotonin sistemi üzerinden etki göstererek 5-HT2A blokaj ile prolaktin sal n m n inhibe ederler (14). Atipik antipsikotiklerin serum prolaktin düzeyleri üzerindeki etkileri birbirlerinden farkl d r. Olanzapin, ketiapin ve ziprasidonun serum prolaktin seviyelerinde minimal etkileri oldu u, hatta prolaktin seviyesini düflürdükleri bildirilmektedir. Klozapin ile yap lan çal flmalarda serum prolaktin düzeylerinde %80 e varan düflüfller saptanm flt r. Aripiprazolun terapötik dozlarda prolaktin düzeylerinde düflmeye neden oldu u gözlenmifltir. Risperidon ise serum prolaktin düzeylerinde art fla neden olmaktad r (13). Olanzapinle yap lan karfl laflt rmal çal flmalarda, klasik antipsikotikler ve risperidondan daha düflük serum prolaktin art fl na neden oldu u (16) ve fertilizasyon potansiyelini azaltmad bildirilmektedir. Bu durum istenen bir gebelik flans n artt rmaktad r (17). Di- er yandan atipik antipsikotiklerin kilo al m, hiperglisemi ve hiperlipidemi oluflturduklar na iliflkin birçok bildiri ve çal flma bulunmaktad r (18,19). Gebeli in fizyolojik gidiflinde bu parametrelerde de ifliklikler oluflabildi i göz önüne al n nca, gebelikte atipik antipsikotik kullan ld nda özellikle kilo art fl ve diyabet aç s ndan annenin yak ndan takip edilmesi gerekir. Çünkü ya dokusunun artmas fetüste nöral tüp defekti oluflma riskini artt rmaktad r. Bu riskin folat kullan m ile azalt labilece i bildirilmektedir (20). T bbi olarak gebelikte hiç bir ilac n kullan lmas önerilmez. Ancak anne sa l n n düzeltilmemesi anneye zarar verdi i kadar fetüsa da zarar verebilmektedir. Gebelik nedeniyle tedavisi kesilen annenin semptomlar n n alevlenmesi, psikotik bulgular nedeniyle beslenmesinin bozulmas, sigara, alkol ya da bebe e zarar verebilecek herhangi bir madde kullanmas, kendisinin ve hatta bebe in yaflam n tehdit edecek riskli davran fllarda bulunmas en az ilaç kullanmas kadar zarar verici olabilir. Gebe bir hastay antipsikotiklerle tedavi etme karar verildi inde kullan lacak antipsikoti in olas teratojenik etkileri üzerinde düflünülmesi gereken bir konudur. Etik nedenlerden dolay, teratojenik etkileri de erlendirmek üzere insanlar üzerinde çal flma yap lamayaca için elimizdeki bilgi birikimi hayvan çal flmalar ve olgu bildirimlerine dayanmaktad r. Hayvan çal flmalar, ilk trimesterde tek doz haloperidole maruz kalan fetüslerde bile eksensefali, kranioflizis, mikroftalmi, anoftalmi, yetersiz vücut geliflimi ve düflük do um a rl geliflti ini göstermektedir (21,22). Farelerle yap - lan çal flmalarda, gebeliklerinin alt ve onbeflinci günleri aras 1mg/kg günlük dozda flufenazine maruz b rak - lan farelerin fetüslerinde serebral ventriküllerin geniflledi i gözlenmifltir (23). Bu çal flmalar, kullan lan ilac n yap s ndaki piperazin halkas n n teratojenik etkiden sorumlu olabilece ine dikkat çekmektedir (24). Retrospektif çal flmalar gebeli in ilk 6-12 haftas boyunca kullan lan fenotiyazinlerin ve ilk trimesterde kullan lan haloperidolün insanlarda teratojenik etkileri oldu unu bildirmektedir (25,26). Di er yandan, ço u psikotrop ilac n gebelikte güvenle kullan labilece ini bildiren retrospektif çal flmalara rastlan r (27) y llar aras nda yap lan bir çal flmada izlenen gebeli in 56 s nda fetüslerin birinci trimesterde haloperidole maruz kald tespit edilmifltir. Bu bebeklerden 3 ünde majör do um defektine rastlanmakla birlikte söz konusu anomaliler haloperidol kullan m ile iliflkilendirilememifltir (28). Gebelikte atipik antipsikotik kullan m ile ilgili gözden geçirme çal flmalar nda olanzapin ve klozapinin teratojenite riskini artt rmad klar ; ancak ketiapin, risperidon aripiprazol ve ziprasidon ile ilgili kan tlar n s n rl oldu u bildirilmektedir (29). Olanzapin son y llarda flizofrenide, bipolar bozuk- 184 Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, Cilt: 15, Say : 4, 2005 / Bulletin of Clinical Psychopharmacology, Vol: 15, N.: 4,

4 A. E. Alt ntoprak, A. Erol, G. Koturo lu, A. S. Gönül lukta, mani ve flizofrenideki ajitasyonlarda, madde kötüye kullan m nda oldukça yayg n olarak kullan lmaktad r. Bu nedenle, do urgan yafl grubundaki psikiyatrik tedavi alan kad n hastalar n olanzapin kullan m na maruz kalma olas l n n artaca söylenebilir. Gebe kalmay planlayan ya da gebe olan kad nlarda olanzapin kullan lacaksa hastaya hekim taraf ndan ilac n gebelik ve fetüs üzerindeki potansiyel riskleri bildirilmelidir. Literatürde gebeli inin ilk trimesterinden itibaren gebeli i boyunca olanzapin kullanan ve sa l kl bebek do uran olgu bildirimleri mevcuttur (30-35). Gebeli inde olanzapin kullanan 37 olgunun incelendi i bir çal flmada, 14 gebeli in terapötik abortusla, 3 gebeli in spontan düflükle sonland ; ancak bu bebeklerin hiç birinde fetal anomali saptanmad bildirilmektedir. Geri kalan 20 gebenin %5 inin erken do um yapt, %5 inin prematür bebek do urduklar ; ancak bu bebeklerin hiç birinde herhangi bir malformasyon bulunmad bildirilmektedir (36). SONUÇ Sunulan olgunun klasik antipsikotiklerden atipik antipsikotik kullan m na geçtikten sonra gebe kalmas klasik antipsikotiklerin prolaktin sal n m n artt r c özelliklerine yeniden dikkat çekmektedir. Atipik antipsikotikler aras nda risperidon d fl nda kalanlar n prolaktin sal n m nda minimal de iflikliklere neden olduklar ve fertiliteyi olumsuz etkilemedikleri bildirilmektedir. Bu nedenle do urgan ça daki kad nlar n atipik antipsikotik kullan m ile gebe kalma flanslar artmaktad r. Hekimlerin kad n hastalar n bu aç dan bilgilendirmeleri ve etkin bir kontrasepsiyon yöntemi kullanmalar için uyarmalar gerekir. Geleneksel olarak ilaç tedavisi teratojenite olas l nedeniyle gebelikte tercih edilmez. Ancak baz durumlarda ilaç kullanmaman n riski teratojenite riskinden çok daha yüksek olabilir. Bu nedenle gebelikte ilaç kullan m gereken durumlarda yarar/risk de erlendirmesinin oldukça dikkatli yap lmas gerekir. Olgumuzun gebelik öncesi ve gebeli i boyunca olanzapin kullanmas ve sa l kl bir bebek dünyaya getirmesi, bebe in iki y ll k izleminde de herhangi bir nörolojik ve fiziksel anomali saptanmam fl olmas olanzapinin teratojenik etkileri olmad na dair bilgileri desteklemektedir. Di er yandan, hastan n gebeli i boyunca önerilenden fazla kilo alm fl olmas ve gestasyonel diyabet bulgular n n saptanmas atipik antipsikotiklerin metabolik etkilerine dikkat edilmesi gerekti ini düflündürmektedir. Kaynaklar: 1. Hollister LE. Treatment of pshchiatric disorders. In Clinical Pharmacology, Basic Principles in Therapeutics, Carruthers SG, Hoffman BB, Melmon KL, Nierenberg DW (editors). 4th ed., New York: McGraw-Hill 2000: Markowitz JS, Brown CS, Moore TR. Atypical antipsychotics. Part I: pharmacology, pharmacokinetics, and efficacy. Ann Pharmacother 1999; 33: Guille C, Sachs GS, Ghaemi SN. A naturalistic comparison of clozapine, risperidone, and olanzapine in the treatment of bipolar disorder. J Clin Psychiatry 2000; 61: Conley RR, Mahmoud R. A randomized double-blind study of risperidone and olanzapine in the treatment of schizophrenia or schizoaffective disorder. Am J Psychiatry 2001; 158: Narendran R, Young CM, Valenti AM, Pristach CA, Pato MT, Grace JJ. Olanzapine therapy in treatment-resistant psychotic mood disorders: a long-term follow-up study. J Clin Psychiatry 2001; 62: Altshuler LL, Szuba MP. Course of psychiatric disorders in pregnancy: dilemmas in pharmacologic management. Neurol Clin 1994; 12: Kayaalp SO. Nöroleptik ilaçlar. Rasyonel Tedavi Yönünden T bbi Farmakoloji. 10. Bask, Ankara: Hacettepe Tafl, 2002: Goldberg HL. Psychotropic drugs in pregnancy and lactation. Int J Psychiatry Med 1994; 24: Sophocles AM, Brozovich EM. Birth control failure among patients with unwanted pregnancies. J Fam Pract 1986; 22: Miller LJ. Sexuality, reproduction, and family planning in women with schizophrenia. Schizophr Bull 1997; 23 : Craig M, Abel K. Prescribing for psychiatric disorders in pregnancy and lactation. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol 2001; 15: Sweetman SC, Blake PS, McGlashan JM, Parsons AV (editors). Anxiolytic Sedatives Hypnotics and Antipsychotics. In Martindale: The Extra Pharmacopoeia. 33th ed., London: Pharmaceutical Press, 2002: Goodnick PJ, Rodriguez L, Santana O. Antipsychotics: impact on prolactin levels. Expert Opin Pharmacother 2002; 3: Stahl MS. Antipsychotic agents. In Essential psychopharmacology. 2nd ed., Cambridge: Cambridge University Press, 2000: Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, Cilt: 15, Say : 4, 2005 / Bulletin of Clinical Psychopharmacology, Vol: 15, N.: 4,

5 Atipik antipsikotiklerin kad n fertilitesi ve gebelik üzerine etkileri: Olgu sunumu 15. Meaney AM, O'Keane V. Prolactin and schizophrenia: clinical consequences of hyperprolactinaemia. Life Sci 2002; 71: Crawford AM, Beasley CM Jr, Tollefson GD. The acute and longterm effect of olanzapine compared with placebo and haloperidol on serum prolactin concentrations. Schizophr Res 1997; 26: Tolis G, Friesen HG. Prolactin and human reproduction. Can Med Assoc J 1976; 115: Jones B, Basson BR, Walker DJ, Crawford AM, Kinon BJ. Weight change and atypical antipsychotic treatment in patients with schizophrenia. J Clin Psychiatry 2001; 62 (suppl 2): S41-S Lindenmayer JP, Nathan AM, Smith RC. Hyperglycemia associated with the use of atypical antipsychotics. J Clin Psychiatry 2001; 62 (suppl 23): Koren G. Maternal obesity and risk of neural tube defects. Can Fam Physician. 2001; 47: Gill TS, Guram MS, Geber WF. Haloperidol teratogenicity in the fetal hamster. Dev Pharmacol Ther 1982; 4: Jurand A, Martin LV. Teratogenic potential of two neurotropic drugs, haloperidol and dextromoramide, tested on mouse embryos. Teratology 1990; 42: Abdel-Hamid HA, Abdel-Rahman MS, Abdel-Rahman SA. Teratogenic effect of diphenylhydantoin and/or fluphenazine in mice. J Appl Toxicol 1996; 16: Druga A, Nyitray M, Szaszovszky E. Experimental teratogenicity of structurally similar compounds with or without piperazine-ring: a preliminary report. Pol J Pharmacol Pharm 1980; 32: Miller LJ. Sexuality, reproduction, and family planning in women with schizophrenia. Schizophr Bull 1997;23: Goldberg HL Psychotropic drugs in pregnancy and lactation. Int J Psychiatry Med. 24: Briggs GG, Freeman RK, Yaffe SJ (editors). Haloperidol. In Drugs in pregnancy and lactation. 5th ed., Philadelphia: Lippincot-Williams & Wilkins, 1998: Gentile S. Clinical utilization of atypical antipsychotics in pregnancy and lactation. Ann Pharmacother. 2004; 38: Dickson RA, Dawson DT. Olanzapine and pregnancy [letter]. Can J Psychiatry 1998; 43: Kirchheiner J, Berghofer A, Bolk-Weischedel D. Healthy outcome under olanzapine treatment in a pregnant woman. Pharmacopsychiatry 2000; 33: Mendhekar DN, War L, Sharma JB, Jiloha RC. Olanzapine and pregnancy. Pharmacopsychiatry 2002; 35: Friedman SH, Rosenthal MB. Treatment of perinatal delusional disorder: a case report. Int J Psychiatry Med 2003; 33: Littrell KH, Johnson CG, Peabody CD, Hilligoss N. Antipsychotics during pregnancy. Am J Psychiatry 2000; 157: Neumann NU, Frasch K. Olanzapine and pregnancy. 2 case reports. Nervenarzt 2001; 72: Goldstein DJ, Corbin LA, Fung MC. Olanzapine-exposed pregnancies and lactation: early experience. J Clin Psychopharmacol 2000; 20: Sophocles AM, Brozovich EM. Birth control failure among patients with unwanted pregnancies. J Fam Pract 1986;22: Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, Cilt: 15, Say : 4, 2005 / Bulletin of Clinical Psychopharmacology, Vol: 15, N.: 4,