3.2. Avustralya (Queensland Eyaleti)

Transkript

1 ekil. Bamsz bölümlerin 3B temsili amacyla oluturulan ara yüz (Stoter ve Oosterom, 006) 3.. Avustralya (Queensland Eyaleti) Avustralya nn Queensland eyaletindeki kadastral yap B yüzey parselinden bamsz olarak 3B parsellerin tanmlanmasn mümkün klmaktadr. Ayrca hacimsel parseller olarak tanmlanan bu mülkiyet birimlerinin nasl ölçülüp tescil edileceklerine dair kurumsal düzenlemeler de mevcuttur. Yasal olarak tanmlanabilen hacimsel parsellere ait detayl ölçü planlar tapulara eklenmektedir. Bu ölçü planlarnda hacimsel parseller aç ve mesafe deerleriyle temsil edilirler. Hacimsel parsellerin koordinat deerleri ise sadece konumsal veriler kadastro veritabanna aktarlaca zaman belirlenmektedir (Queensland Government, 007). Eyalette, 3B parseller ve irtifak haklar için çizimlerin ve tescil ilemlerinin nasl yaplacana ait açklamalarn detayl olarak örneklerle yönetmeliklerde belirtilmitir. ekil 4 ve ekil 5 de Queensland eyaletinde, kadastroda ölçü planlarnn hazrlanmasna ilikin yönetmelikte srasyla parsel ve irtifak haklar için örnek olarak hazrlanm hacimsel ölçü planlar gösterilmektedir. Bu iki ekil incelendiinde parsel ve irtifak hakk snrlarnn sadece B X ve Y deerleriyle deil ayn zamanda yükseklik deerleriyle birlikte hem koordinatlaryla hem de çizimle belirtildii görülmektedir. ekil 4. Quuensland ta parsel için yönetmelikte belirtilen örnek hacimsel ölçü plann 401

2 ekil 5. Quuensland ta irtifak hakk için yönetmelikte belirtilen örnek hacimsel ölçü plann Yönetmelikteki bu temel çizimler yannda uygulamada daha karmak nesneler için hazrlanm hacimsel ölçü planlarna rastlamak da mümkündür. Ayrca, Quuensland eyaletinde özellikle su, gaz, elektrik, iletiim gibi altyap tesisleri için tesis edilecek irtifak haklarnda altyap tesisinden dolay parsel üzerine getirilen kstlama 3B olarak ölçü plannda tanmlanabilmektedir. Bu ekilde, birçok parsele isabet eden bir nesne kendi geometrisi ile 3B ölçü planlar kullanlarak parselden bamsz olarak tescil edilebilmektedir. 3B irtifak için oluturulan ölçü plannda yükseklikler ulusal datuma göre belirlenmektedir. Ayrca ulusal koordinat sisteminde koordinat belli referans noktalar ölçü planlar üzerinde gösterilir. Parsellerin ekil ve konumunu açk ekilde temsil için aç ve mesafe deerleri ölçü plan üzerinde yazlr. Ölçü planlar, B ve izometrik çizimleri de içerecek ekilde düzenlenmektedirler sviçre sviçre 3B servislerin kadastrosunu yürütmektedir. Bu balamda, dier pek çok ülkeden farkl olarak tüm altyap servisleri kadastro snrlarn, binalar ve parsel içindeki yaplar da içerecek ekilde haritalanmaktadr (Kalantari vd., 008). sviçre kadastro modelinin bir dier önemli özellii de, kadastro 014 raporunda öngörülen yasal arazi nesnesi modelini temel alan bir yaklamla geliim göstermi olmasdr. sviçre de bu temelde gelitirilen nesne tabanl kadastro veri modeli kontrol noktalar, arazi kullanm, çizgisel nesneler, yerel isimler, mülkiyet ve idari birimler dnda arazi yükseklik modelini ve boru hatlarn da içeren toplam sekiz katmandan olumaktadr (Kaufmann vd., 00). sviçre de kadastral ölçmelerde nesnelerin üçüncü boyutunu da temsil etmek amacyla 008 ylnda bir çalma grubu kurulmutur. Bu çalma grubu Kadastral Ölçmelerin 3B Modellenmesi isimli bir dokuman hazrlayarak gelecek için stratejiyi ve baz örneklerle birlikte veri modelinin içerecei detaylar tarif etmitir. Çalma grubu, ölçme çalmalar için yeni düzenlemelerin yaplmasn ve 40

3 TMMOB 403 finansmann da 3B bilgi kullanclar aracl ile karlanmasn önererek, 3B verinin 15 0 yl gibi bir süre zarfnda sviçre kadastrosuna entegre edilmesini öngörmektedir. sviçre de kadastro çalmalar toplam 6 bamsz Kanton un sorumluluunda yürütülmektedir. Bu kantonlar kadastro çalmalarn, sonuç ürününün içeriini açk bir ekilde tanmlayan federal yasaya bal kalarak yürütmek zorundadrlar. Bununla birlikte, yerel ihtiyaçlar ve öncelikler çalmalarda dikkate alnabilmektedir. Bu balamda, Cenevre Kanton u bir adm daha ileri giderek sorumlu olduu arazi snrlar üzerinde 3B bir kadastro çalmas gerçekletirmitir. Ulam, iletiim, güvenlik, planlama ve adresleme gibi alanlarda 3B veriye olan artan ihtiyaca karlk vermek amacyla Cenevre kadastrosu bir proje balatmtr. Proje kapsamnda binalarn, tünel ve köprü gibi ulam altyapsnn, tarihi eserlerin, sinyalizasyon sisteminin ve bitki türlerine ait kadastroda mevcut olan B verilerin 3B hale getirilmesi amaçlanmaktadr. lk etapta binaya ait yükseklik bilgilerinin elde edilmesi ileminin 30 santimetrelik hassasiyeti salayacak ekilde hava fotoraflar kullanlarak 009 ylnn sonuna kadar bitirilmesi planlanmtr. Tüm veriler toplandnda, topolojik kontrolleri yaplarak Federal Toporafya Ofisi nin veritabanna eklenecektir. 4. Örnek Uygulama: Kadastro Parsellerinin Yükseklik Verisiyle Entegrasyonu Bu bölümde, B kadastro parsellerini yükseklik verisiyle bütünleik hale getirerek, parselleri 3B olarak konumlandrmak amacyla örnek bir çalma gerçekletirilmitir. Kadastro parsellerini tanmlayan snrlarnn yükseklik deerleri bir SAM üzerinden elde edilmitir. TIN (Triangulated Irregular Network) veri yapsyla tanmlanan yükseklik yüzeyiyle temsil edilen SAM ni oluturmak amacyla yükseklikleri bilinen nokta veri kümesi kullanlmtr. Noktalarn 3B koordinatlar elektronik uzaklk ölçer kullanlarak kutupsal alm tekniiyle ölçülmütür. Uygulama alannn boyutlar yaklak 1 km lik alan kaplamakta olup yükseklik yüzeyi oluturmak için kullanlan yükseklikleri bilinen nokta says 3731 dir. ekil 6 da uygulamada kullanlan veriler bir arada gösterilmektedir. Yükseklikleri bilinen noktalar Kadastro parselleri Metre ekil 6. Uygulamada kullanlan veriler B kadastro parsellerini 3B olarak tanmlamak amacyla ilk olarak yükseklikleri bilinen noktalar kullanlarak yükseklik yüzeyi oluturulmutur. Daha sonra, bu yüzey üzerinden B kadastro parsellerinin snrlarna Z koordinatlar atanmtr. Bu ilem sonucunda, kadastro parsellerini 3B olarak temsil etme yannda parsellerin yüzey alanlarn hesaplamakta mümkün olmutur. Örnek olarak seçilen bir B kadastro parselinin alan m iken ayn parselin yüzey alan m olarak hesaplanmtr. Ayrca bu parselin en düük kot deeri baz alnarak hacmi m 3 olarak hesaplanmtr. Sözü edilen tüm ilem ve hesaplamalar için ESRI 3D Analyst yazlm kullanlmtr. 5. Sonuç ve Öneriler B kadastro sistemlerinin modern dünyada ortaya çkan baz durumlar tescil ve temsil etmede yetersiz kalmas son yllarda 3B kadastro üzerindeki çalmalarn younlamasna yol açmtr. Tescil edilen hak ve kstlamalar yasal açdan 3B olmakla birlikte kadastrodaki konumsal temsil bir düzlem üzerinde B olarak gerçekletirilmektedir. Bu yazda da incelenen baz ülkelerde kadastro verilerinin 3B

4 temsilini gerçekletirmeye yönelik ölçmelerin nasl yaplacana ilikin düzenlemelerin mevcut olduu anlalmaktadr. Ülkemizde de kadastro verilerine üçüncü boyutu kazandrmaya imkân verecek teknik çalmalarn balatld görülmektedir. Teknik açdan 3B bir kadastro sistemi gelitirmedeki temel zorluk 3B ölçmelerin yaplmas ve elde edilen 3B konumsal verilerin mevcut B kadastro verileriyle bütünleik hale getirilmesidir. Günümüzde kadastro çalmalarnda elektronik uzaklk ölçerin kullanld kutupsal alm tekniiyle veya GPS ölçme teknikleriyle parsel köelerinin 3B koordinatlar yüksek dorulukta elde edilebilmektedir. Ancak bu ölçmeler tek bana 3B bir kadastrodan beklentileri karlamada teknik bakmdan yeterli deildir. Parselleri gerçek anlamda 3B olarak temsil edebilmek ve parsellerle yüzeyinin altnda veya üstündeki nesneler arasndaki konumsal ilikiyi belirleyebilmek için yükseklik yüzeylerinin oluturulmas gereklidir. Bu çalmada gerçekletirilen uygulamayla yersel ölçme tekniiyle elde edilmi yükseklikleri bilinen noktalarla uygulama alannn yükseklik yüzey modeli elde edilmitir. Bu yükseklik modeli yardmyla parseller 3B olarak konumlandrlarak parsellere ilikin yüzey alan ve hacim hesaplamalar gerçekletirilmitir. Ancak, daha geni alanlar için arazinin yükseklik modelini elde etmede fotogrametriden veya lazere tarama (LIDAR) ölçme tekniklerinden faydalanmak daha uygun olacaktr. Kadastro verileri kentsel ve krsal alanda gerçekletirilecek her türlü projenin planlanma ve uygulanmasnda temel altk görevi görmektedir. Bu bakmdan, 3B kadastro verileri parsellerin temsil ve analizinde salayaca imkânlar yannda 3B konumsal veri gerektiren farkl uygulamalarda da kullanlabilecektir. Bunlardan bazlar aadaki ekilde sralanabilir: Yeni bina ve altyap tesislerinin mevcut yap üzerindeki etkisini 3B ortamda belirlenmesi, Yaplarn hacim ve yüksekliklerine göre vergilendirilmesi, Arazi yüzeyindeki deiimlerin görsel analizi, Altyap tesislerinin bakm ve onarm, Gürültü ve hava kirlilii gibi kirlilik tiplerinin modellenmesi ve analizi, Su basknlarndan etkilenebilecek arazi ve binalarn tespiti, Mobil telefon alarnn datm istasyonlar için uygun konumlarn belirlenmesi, Doal kaynaklarn ve yeraltnn modellenmesi, Tanmaz deerlendirmeleri. Teekkür Bu çalma, Karadeniz Teknik Üniversitesi Bilimsel Aratrma Projeleri Birimi tarafndan desteklenmitir (Proje No: ). Çalmada incelenen ülkelerin kadastro kurumlar çalanlarna saladklar bilgi ve belgeler için teekkür ederiz. Ayrca, uygulama için veri salayan TKGM ve BOTA a teekkür ederiz. Kaynaklar Demir, O., Uzun, B., ve Çete M., (008). Turkish Cadastral System, Survey Review, Volume 40, January 008, pp Döner, F. ve Byk, C., (007). Üç Boyutlu Kadastro, Hkm - Jeodezi, Jeoinformasyon ve Arazi Yönetimi Dergisi, Say: 97, ISSN , s.53. HKMO, (003). Kadastro 03 Gelecein Kadastrosu, Türkiye Kadastrosuna likin Çerçeve Rapor, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odas Yayn, ISBN: , Ankara, 34 s. Kalantari, M., Rajabifard, A., Wallace, J. ve Williamson, I., (008). Spatially referenced legal property objects, Land Use Policy, Volume 5, Issue, p Kaufmann, J., Gubler, E. ve Glatthard, T., 00. Swiss Cadastre: Cadastre 014 for Sustainability. In: Proceedings of FIG XXII International Congress, April 19 6, Washington, DC, USA. 404

5 Kaufmann, J., ve Steudler, D., (1998). Cadastre 014 A Vision for a Future Cadastral System, FIG Publication. Queensland Government, (007). Land Title Regulation, Land Title Act Reprinted as in force on 1 July 007. Stoter, J.E. ve van Oosterom, P.J.M., (006). 3D Cadastre in an international context : Legal, Organizational and Technological Aspects. Boca Raton, Taylor & Francis, CRC, p. ISBN: UN ve FIG, (1996). The Bogor Declaration, UN Interregional Meeting of Experts on the Cadastre, Bogor, Indenosia. UN ve FIG, (1999). Report of the Workshop on Land Tenure and Cadastral Infrastructures for Sustainable Development, Bathurst, Australia. URL-1, (009). Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüü Kurumsal nternet Sitesi, URL-, (008). RamseyCoGIS/ Viewer.htm, URL-3, (008) URL-4, (008) URL-5, (008). rcsurvey, URL-6, public/ characteristic/,

6 TÜRKYE KADASTROSUNDA ÜÇÜNCÜ BOYUT HTYACI.NAM 1, S. ÖZKAN 1 Selçuk Üniversitesi, Mühendislik ve Mimarlk Fakültesi, Harita Mühendislii Bölümü, Kamu Ölçmeleri Anabilim Dal, Konya, sinam@selcuk.edu.tr Nevehir Kadastro Müdürlüü, Nevehir, sozkan@hotmail.com Özet Ülkemizde yllardan beri devam eden kadastro çalmalar tamamlanmak üzeredir. Kullanlan sistem iki boyutludur. Arazinin üstünde veya altnda bulunan objelerden mülkiyete konu olabilecek hak ve mükellefiyetler tam olarak belirlenememekte ve siciline kaydedilememektedir. Bu durum gittikçe deerlenen toprak ve hzla gelien kentsel yaamda skntlara neden olmaktadr. Bu nedenle üç boyutlu kadastro ve üç boyutlu kadastroya duyulan ihtiyac aratrmak gerekmektedir. Mevcut kadastral yap, uygulayc kurum olan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüü, yasal mevzuat, üç boyutlu kadastro çeitleri incelenmelidir. Dünya devletlerinde de aratrlan bu konu ülkemizde de akademik olarak aratrlmaktadr. Bir corafi bilgi sistemi mant ile hareket edilerek parsel bazl olarak sistem hazrlanmal ve uygulamaya geçilmelidir. Üç boyutlu kadastronun tam olarak oluturulamamas mevcut corafi bilgi sistemlerinde üç boyutlu sonuçlar elde edilmesini engellemektedir. Hazrlanan bu çalmada, Kapadokya bölgesindeki doal yapnn getirmi olduu kayadan oyma odalar, altndan yol geçen binalar, enerji nakil hatlar, vb. objelerden hareketle üç boyutlu kadastro yaplmasna duyulan ihtiyaç belirtilmitir. Arazi üzerinde aratrma yaplarak bulunan bu objeler resimlenmi ve kadastral durumlarna ulalmtr. Oluturulan sistem tasarm ise tamamen görsel olarak hazrlanmtr. Mevcut yasal mevzuat ve uygulayc kurum da incelenmitir. Anahtar kelimeler : Kadastro, Üç Boyutlu Kadastro, Corafi Bilgi Sistemi, Kapadokya. Abstract THE 3D NEED OF CADASTRE IN TURKEY The cadastral surveys that have been in progress in our country for several years are about to be complete. The system in use is two-dimensional. For objects below or above the land, the rights and obligations subjects to proprietorship can t be clearly determined and are unable to be recorded on the registry. This situation conceives many problems with the increasing value of land and rapid development in urban life. This requires the authorities to examine three dimensional cadastre and the need for it. The currant cadastral structure, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüü which is the operating establishment, legal regulations, types of three dimensional cadastre should be analyzed. This subject is being researched academically in our country as well as other world states. It is a must to proceed with geographical information and a parsel basis system. The absence of a complete three dimensional cadastral system prevents current geographical information systems to obtain three dimensional results. In this study, the emphasize is on the need to prepare a three dimensional cadastral system through the analyze of graved rooms in the natural structure of Kapadokya area, roads that go below the buildings, energy transfer lines etc. The objects were illustrated and a cadastral condition was reached through a research of the land. The system design created was prepared in a complete visual way. The current legal regulation and the operating establishment was also studied. Keywords: Cadastre, Third Dimension in Cadastre, Cappadocia, 3D cadastre. 406

7 1. GR Ülkemizde yaplmakta olan kadastro çalmalarna esas tekil eden 5304 sayl Kanunla Deiik 340 sayl Kadastro Kanununun 1.maddesi, Bu kanunun amac, Ülke Koordinat Sistemine göre memleketin kadastral veya toporafik kadastral haritasna dayal olarak tanmaz mallarn snrlarn arazi ve harita üzerinde belirterek hukuki durumlarn tespit etmek suretiyle 471 sayl Türk Medeni Kanununun (TMK) öngördüü tapu sicilini kurmak, mekansal bilgi sisteminin alt yapsn oluturmaktr. Diyerek; kadastroyu ve amacn tanmlamaktadr. Burada kadastral ve toporafik kadastral haritas demekle, kullanlacak altl belirtmektedir. Uluslararas Kadastrocular Birlii (FIG) ise kadastroyu; Toplumsal, kültürel ve ekonomik gelimenin yerine getirilmesinde temel ilevi olan arazi ve emlak mülkiyet haklarnn anayasal güvencesini garanti eden, toprak ve yaplar hakkndaki çeitli bilgilerin korunmasn salayan, ülkesel ve yerel uygulamalarn saydamlna önemli katk salayan bilgi sistemi olarak tanmlamaktadr. Bu tanmlamalar çoaltabiliriz. Ancak tanmlamalarda dikkati çeken en önemli unsur son yllarda gereksinim duyulan bilgi sistemi yaklamdr. Ülkemizde ve dier dünya devletlerinin çounda mevcut kadastro sistemi iki boyutlu olarak düünülmütür. Böylesi kadastral ürünleri altlk olarak kullanan bilgi sistemleri de iki boyutlu olacaktr. Arazi izdüümü haritalar ve buna bal olarak oluturulan tapu sicilleri mevcut sistemi yanstmaktadr. Ancak farknda olmadan bu harita ve sicilleri olutururken üçüncü boyutu da kullanmaktayz. Özellikle, teknik altyap içerikli yeralt tesislerinde (boru hatlar, metro, depolar, tüneller, vb.) ve yer üstünde üst üste yaplm evler, çok katl apartmanlar ve enerji nakil hatlar gibi tesisleri irtifak haklar ile haritasna yani iki boyutlu modeline aktarlmaktadr. Parsel bir kii adna kayt edilirken, bir ksmnn kullanm hakkn baka bir kiiye üst hakk, alt hakk gibi haklar ile verilmektedir. Üç boyutlu kadastro düüncesi ile modellemeler yaplarak özellikle yaplamann youn olduu bölgelerde bu ihtiyaç giderilmi olacaktr. Buna benzer bir durum da Kapadokya Bölgesinde (Türkiye) mevcuttur. Bu yöreye özgü kayadan oyma evler, üst üste ve birbirlerine tüneller ile balanan kayadan oyma odalar, kiliseler, yeralt ehirleri, depolar, peri bacalar, güvercinlikler bu bölgede yaygn ekilde bulunmaktadr. Yüzyllardan beri insanoluna ev sahiplii yapan; deiik milletlerin, dinlerin, uygarlklarn izlerini tayan bu bölgede imdi çou turizm amaçl olarak koruma altna alnan ve sit/koruma bölgesi içerisinde kalan bu eserler kadastro çalmalarna konu olmutur. Tesis edildikleri zamanlarnda ve halen de günümüzde bu bölgede yaayanlar tarafndan fiilen kullanlan bu yap ve tesislerin mülkiyet hakknn tespitinde çeitli zorluklar ile karlalm; ancak geçerli yasal mevzuata uygun olarak hazrlanan ksmi çözümler ile günümüze kadar gelinmitir. Aslnda 3 boyutlu (3D) olan bir çalma, günümüze kadar boyutlu (D) olarak tasarlanm ve uygulanmtr. Bu çalmada amaç, Kadastronun mevcut durumu ile birlikte üç boyutlu kadastroyu tanmlamak ve Kapadokya Bölgesinde mevcut bulunan örneklerden hareketle, Türkiye kadastrosunda üç boyutlu çalmalara duyulan ihtiyac ortaya koymaktr.. TÜRKYE KADASTROSUNDA MEVCUT DURUM VE YASAL BOYUT.1 Türkiye de Kadastro Çalmalarnn Tarihçesi Ülkemizde Cumhuriyetin ilanndan önce ilk olarak Osmanl mparatorluunun son zamanlarna denk gelen 5 ubat 191 tarihli Emvali Gayrimenkulenin Tahdit ve Tahriri Hakknda Kanunu Muvakkat n yürürlüe girmesi ile balatlm olan kadastro çalmalarnda hedef, tanmaz mallarn snrlandrlmasn yaparak kayt altna almak, gelir ve deerlerinin kaytlarn tutmak olarak düünülmütür. Bir süre çalmalara devam edilmi, ancak I.Dünya Savann balamasyla çalmalara bir süre ara verilmitir. 13 Ekim 191 tarihinde imzalanan Moskova Antlamas gereince, tarih ve 474 sayl kanunla Cumhuriyet sonras ilk kadastro çalmalar yurdumuzun Kars, Ardahan ve Artvin illerinde balatlmtr. Uygulama, dar kapsaml olarak o günün ve bölgenin ihtiyaçlarna göre düünülmütür. Bu kanun ile tanmazlarn mülkiyetini belirlemek, ölçmek ve plana balamann yannda gelir ve deerlerini tespit etmek hedeflenmitir. 407

8 tarihinde yürürlüe giren 658 sayl Kadastro Kanunu uygulamas ile tanmazlara ait hukuki ilemlerin yaplmas ve belgelenmesi, tanmazlarn geometrik durumlar, yüzölçümleri ve mevkilerinin gösterilmesi, tanmaz vergisinin belirlenmesine yarayacak defter ve belgelerin düzenlenmesi ve korunmas amaçlanmtr. Tapu Umum Müdürlüüne kadastro birimi nin ilave edilmesi/balanmas da bu kanun ile gerçeklemitir. 658 sayl Kanunda karlalan eksiklikler ve zamanla kazanlan tecrübeler nda, 196 ylnda kabul edilen Medeni Kanun ve 1930 ylnda yürürlüe konulan Tapu Sicil Tüzüüne uygun olacak ekilde tarih ve 613 sayl Kadastro ve Tapu Tahriri Kanunu çkarlmtr. Kanunun 1. maddesinde ortaya konulan Kadastro, tanmaz mallarn hukuki ve geometrik durumlarn tespit eder ve gösterir. hükmüyle, salt vergilendirme amac dnda hzl ve ekonomik bir ekilde kadastronun tamamlanmas hedeflenmitir. 613 sayl Kanunun hzl bir ekilde ve genelde il ve ilçe merkezlerinde uygulanmas sonucunda krsal alanlarda çalmalar durma noktasna gelmi; bu eksikliin giderilmesi için de köy ve bucaklarn kadastrosunu yapmak üzere tarih ve 560 sayl Tapulama Kanunu çkarlmtr. Krsal alanlarda kadastro çalmalar eksikliinden kaynaklanan Medeni Kanuna uygun tapu sicillerinin henüz oluturulamamas büyük bir eksiklik olarak düünülmü ve ülkenin kadastrosunun hzl bir ekilde tamamlanmas bu kanun ile hedeflenmitir ylnda çkarlan kanun ile kadastro çalmalar hzl bir ekilde devam ederken oluan aksaklklar giderebilmek için, yaanlan tecrübelerin nda 1964 ylnda 509 sayl Kanun çkarlm; ancak Anayasa Mahkemesi bu kanunu ekil yönünden iptal etmitir. ptal edilen bu kanunun yerine ayn hükümleri tayan tarihinde 766 sayl Tapulama Kanunu çkartlarak uygulamaya konulmutur. Temel hedef, 560 sayl kanun ile amaçlanan hedeflerdir. Günün getirdii artlar da göz önüne alnarak ilavelerin yapld 509 sayl kanun gibi krsal kesimlerde uygulanmak suretiyle kadastronun tamamlanmas hedefine ulamak üzere, yurdun büyük bir kesiminde uygulanmtr. ehir Kadastrosu Köy Kadastrosu ikileminde yllar süren karmaa ve iki ballk tarih ve 340 sayl Kadastro Kanunu ile sona ermitir. Bu kanunun amac, memleketin kadastral toporafik haritasna dayal olarak tanmaz mallarn snrlarn arazi ve harita üzerinde belirterek hukuki durumlarn tesbit etmek ve bu suretle Türk Medeni Kanunun öngördüü tapu sicilini kurmaktr. olarak belirtilmitir ve yürürlüe girmesinden sonra tüm ülkede köy-kent ayrm yaplmadan uygulanmtr (Erkan, 1995). 001 ylnda Türk Medeni Kanununda yaplan deiiklikler, 340 sayl kanunda aksayan ya da uygulanmasnda sknt duyulan maddeler veya uygulanma imkan kalmayan bölümler ile yeni medeni kanun ile çelien baz hükümler tarih ve 5304 sayl kanunla deitirilerek, günümüz artlarna uygun bir kadastro kanunu ortaya konulmutur. Mevcut kanunun bir çok maddesinde deiiklikler yaplmasndan amaç; Ülke Koordinat Sistemine göre memleketin kadastral veya toporafik kadastral haritasna dayal olarak tanmaz mallarn snrlarn arazi ve harita üzerinde belirterek hukuki durumlarn tespit etmek suretiyle 471 sayl Türk Medeni Kanunun öngördüü tapu sicilini kurmak, mekansal bilgi siteminin alt yapsn oluturmaktr.. Türkiye Kadastrosunda Mevcut Durum 5304 sayl kanunla deiik 340 sayl Kadastro Kanunu ve bu kanun deiikliinden sonra yürürlüe konulan yönetmelikler eliinde, mevcut kurumsal yap içerisinde boyutlu olarak mekansal ve kiisel bilgilerin tutulduu bir sistem uygulanmaktadr. Ülke genelinde yaplan bu çalmalar halen de devam etmektedir. Büyük Ölçekli Haritalar Yapm Yönetmelii (BÖHYY) deitirilerek, günümüz uygulamal mühendislik teknolojilerini de içine alan ve özellikle uydu teknolojisini içeren ve elipsoidal deiiklikleri de kapsayan Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmelii (BÖHHBÜY) yürürlüe girmitir. Kadastro çalmalar uzun yllara dayandndan, bu süreçte deiik ölçü yöntemleri ve pafta altlklar kullanlmtr. Grafik yöntem ile balayan çalmalar en sonunda Global Positioning System (GPS) ile konum belirlemeye kadar gelmitir. Kat, karton, astrolon gibi paftalardan saysal paftalara geçilmitir. Standart Toporafik Haritalarda (STH) eyükselti erilerine yer verilmesi ve yüksekliklerin de yazl olmasndan dolay üçüncü boyut iki boyutlu çizgisel haritalarda gösterilmitir. 408

9 Günümüzde artk tamamen Computer Aided Design (CAD) tabanl yazlm programlar ve GPS ile elde edilmi deerlerden oluan saysal kadastro yaplmaktadr. Özellikle kentsel yaamn youn olduu bölgelerde üç boyutlu durumlar, kat mülkiyeti, kat irtifak veya üst/alt haklar olarak iki boyutlu çizimler eklinde kayt altna alnmtr ve halen de alnmaya devam etmektedir. Türkiye kadastrosunun yllardan beri devam eden çalmalar srasnda oluan problemler ve karlalan teknik yetersizlikler, bu tür sorunlar yasal olarak çözebilmek için irtifak hakk kullanlmas sonucunu dourmutur. Kullanm haklar üst hakk, alt hakk gibi haklar ile tasarruf krokilerinde gösterilmi ve paftalarnda özel iaretleri ile çizilmitir. Bu durumlar kadastro tutana ve tapu kütüü üzerinde ilgili bölümlerinde de gösterilmitir. Günümüz kadastrosu, yasal olarak bugün kullanlan iki boyutlu kayt sistemi ile üç boyutlu fiziksel nesnelerin mülkiyet hakknn kaydedilmesi nde zorlanmasna ramen yeterli olmaktadr. Bu balamda, kadastronun amac sadece zemin durumunu almak olarak düünüldüü için üçüncü boyut göz ard edilmitir..3 Kadastroda Hedefler Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüünce 004 ylnda hazrlanan eylem plan gereince, kadastronun 007 yl sonu itibari ile tamamlanmas hedeflenmi ancak bu hedefe ulalamamtr. Özellikle orman arazileri ve terör nedeni ile yapm sürekli ertelenen bölgelerde skntlar devam etmektedir. Avrupa Birlii (AB) destekli Tarm Reformu Uygulama Projesi (Agricultural Reform Implementation Project-ARIP) ve kurumsal öz kaynaklar ile destekli Kamu hale Kurumu (KK) ihaleleri ile özel sektörden hizmet satn alnmak yolu ile çalmalar devam etmektedir. Son kalan birimlerde kadastro çalmalar özel sektör desteinde boyutlu olarak devam etmektedir. Sekizinci Be Yllk Kalknma Plan ( ) Çiftçi Kayt Sisteminin, Tapu ve Kadastro Bilgi Sisteminin (TAKBS), Corafi Bilgi Sisteminin (CBS) ve Çiftçi Muhasebe Veri Ann gelitirilmesinden söz etmektedir. Planda Harita-Tapu-Kadastro sektörü daha fazla ele alnarak, 1/5000 ölçekli Standart Topografik Harita (STH) yapmnda kullanc gereksinimlerinin salanmas için saysal sisteme geçilmemi olmas, Kadastro sisteminde önemli darboazlar ve yetersizlikler görüldüü, ilk yllarda yaplan kadastro paftalarnn bugünkü gereksinimleri karlamaktan uzak bulunduu, Kadastro yapmnda sistemli bir ekilde otomasyona geçilebilmesi için Tapu Kadastro Bilgi Sistemi (TAKBS) Projesinin balatlmas çalmasnn sürdüü, Kullanm alan giderek artan ve snrsz uygulamalar olan CBS teknolojisi alannda yaplan tüm çalmalarn birbirinden bamsz bir organizasyon içerisinde sürdürülmekte olduu, saptanarak; Güncelliini koruyan hazineye ait gayrimenkullerin belirlenmesi, gayrimenkullere dayal vergi, resim ve harç gelirlerinin tespiti ve tahsili, belediyelerce oluturulmaya çallan Arazi Bilgi Sistemleri (ABS) ve Kent Bilgi Sistemleri (KBS) ile gayrimenkule dayal bilgilerin yarg hizmetlerinde kullanlmak üzere adli birimlere zamannda ve güvenilir bir ekilde iletilmesi, arazi toplulatrmas gibi önemli konularda yürütülmek istenen politikalarn gerçekletirilmesi, bu hizmetleri yürütmekle görevli kurulularnda harita, tapu ve kadastro bilgi sisteminin oluturulmas ile mümkün olacaktr, denilip; Tesis kadastrosunun tamamlanmas ve saysal olmayan kadastro paftalarnn saysallatrlmas, amaçlanp; CBS nin ülke çapnda oluturulmas ve yaygnlatrlmas amac ile kamu kurulularna bal tüm merkez, bölge ve tara tekilatlarnn, üniversitelerin ve özel sektörün koordineli bir ibölümü çerçevesinde çalmasnn salanmas, mevcut veriler ve kullanc gereksinimlerinin doru bir ekilde belirlenerek bu bilgilerin Ulusal Corafi Bilgi Sistemi (UCBS) ile entegrasyonunun gerçekletirilmesi, hedeflenmitir. Dokuzuncu Be Yllk Kalknma Plan ( ) nda,.. ormanlarn sürdürülebilir yönetimi çalmalarnda kaydedilen gelimelere ramen sektörde kadastro çalmalar ve yol altyapsnn tamamlanamamas, sorunu belirtilmi; Tarm sektöründe toprak piyasalarnn ilemesini salayan 409

10 tarm politikalarnn idare ve kontrolüne altyap oluturan kadastro bilgilerinin tamamlanarak saysallatrma çalmalar bitirilecektir. Kamu hizmet sunumunda temel bilgi altyaplarnn oluturulmas salanacak, bu kapsamda gerçek kiilerde olduu gibi tüzel kiiler için de tek numaraya dayal bilgi sistemi ile adres ve gayrimenkul bilgi sistemleri gelitirilecektir Gerçek ve tüzel kiilere ait temel bilgilerin ortak veri tabanlarndan, belirli yetki ve sorumluluk ilkeleri çerçevesinde, ilgili kamu kurulular arasnda elektronik ortamda etkin paylam salanacaktr denmitir. Bu kalknma plannda Harita-Tapu-Kadastro sektörüne ilikin hedefler belirtilmemi, sadece tarm ve orman sektöründe kadastro altyapsnn tamamlanamamasndan doan sorunlar ve bunlarn giderilmesi hedef olarak gösterilmitir. Bunun nedeni olarak da, Dokuzuncu Be Yllk Kalknma Plannn hazrlanmasnda oluumu tekil eden 57 adet özel ihtisas komisyon (ÖK) raporlar arasnda Sekizinci Be Yllk Kalknma Plannda olduu gibi Harita-Tapu- Kadastro sektörü özel ihtisas komisyon raporunun olmayn gösterebiliriz. Devlet Planlama Tekilat (DPT) verilerine göre ülkemizde kadastrosu yaplacak toplam alan km dir. Bu alann km lik ksm kentsel alanda km lik ksm da krsal alandadr. Ekim-008 dönemi deerlerini de içeren kadastro çalmalarndaki son durum Çizelge.1 de verilmitir. Çizelge 1. Birim bazda mahalle ve köy kadastrosu. Toplam Mahalle ve Köy Says Toplam Biten Mahalle ve Köy Says Devam Eden Mahalle ve Köy Says 4 8 Kalan Mahalle ve Köy Says Gerçekleme Oran % Yasal Boyut Türkiye Cumhuriyeti Anayasasnn 35.maddesi Herkes, mülkiyet ve miras haklarna sahiptir.bu haklar, ancak kamu yarar amacyla, kanunla snrlanabilir.mülkiyet hakknn kullanlmas toplum yararna aykr olamaz. demektedir.anayasadan hareketle, tanmaz mal mülkiyetinin edinilmesinde birbirine bal olarak iki temel kanun vardr. Bunlar; 471 sayl Türk Medeni Kanunu ve 340 sayl Kadastro Kanunudur. Mülkiyet ve mülkiyet hakkna ilikin olarak her iki kanun uyarnca çalmalar yaplmtr..4.1 Türk Medeni Kanunu 471 sayl Türk Medeni Kanununda konumuzu ilgilendiren mülkiyet / kullanm hakkna dair çok sayda madde bulunmaktadr. Bunlardan bazlar; Madde 683 : Bir eye malik olan kimse, hukuk düzeni snrlar içinde, o ey üzerinde diledii gibi kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisine sahiptir. Malik, maln haksz olarak elinde bulunduran kimseye kar istihkak davas açabilecei gibi, her türlü haksz el atmann önlenmesini de dava edebilir. Madde 684 : Bir eye malik olan kimse, o eyin bütünleyici parçalarna da malik olur. Bütünleyici parça, yerel adetlere göre asl eyin temel unsuru olan ve o ey yok edilmedikçe, zarara uratlmadkça veya yaps deitirilmedikçe ondan ayrlmasna olanak bulunmayan parçadr. Madde 704: Tanmaz mülkiyetinin konusu unlardr: Arazi; tapu kütüünde ayr sayfaya kaydedilen bamsz ve sürekli haller; kat mülkiyeti kütüüne kaytl bamsz bölümler. Madde 718: Arazi üzerindeki mülkiyet, kullanlmasnda yarar olduu ölçüde, üstündeki hava ve altndaki arz katmanlarn kapsar. Madde 76: Bir üst irtifakna dayal olarak bakasna ait bir arazinin altnda veya üstünde sürekli kalmak üzere ina edilen yaplarn mülkiyeti, irtifak hakk sahibine ait olur. Bir binann 410

11 bal bana kullanlmaya elverili bamsz bölümleri üzerinde kat mülkiyeti veya kat irtifak kurulmas, Kat Mülkiyeti Kanununa tabidir. Bamsz bölümler üzerinde ayrca üst hakk kurulamaz. Madde 77: Su, gaz, elektrik ve benzerlerinin mecralar, iletmenin bulunduu tanmazn dnda olsalar bile, aksine bir düzenleme olmadkça o iletmenin eklentisi ve iletme malikinin mal saylr. Komuluk hukukunun gerektirdii haller dnda bir tanmazn böyle bir mecra ile ayni hak olarak yüklenmesi, ancak bir irtifak hakk kurulmas suretiyle olabilir. rtifak hakk, mecra dardan görülmüyorsa tapu kütüüne tesciliyle, dardan görülüyorsa noterce düzenlenecek sözlemeye dayanlarak mecrann yaplmasyla doar. Madde 744: Her tanmaz maliki, urayaca zararn tamamnn önceden ödenmesi kouluyla, su yolu, kurutma kanal, gaz ve benzerlerine ait borularn, elektrik hat ve kablolarnn, baka yerden geçirilmesi olanaksz veya ar ölçüde masrafl olduu takdirde, kendi arazisinin altndan veya üstünden geçirilmesine katlanmakla yükümlüdür. Mecra geçirilmesinin kamulatrma kurallarna bal olmas halinde, bu Kanunun mecralara ilikin komuluk hükümleri uygulanmaz. Mecray geçirme hakk, hak sahibinin istemi üzerine ve giderleri ödemesi kouluyla tapu kütüüne tescil edilir. Madde 745: Yükümlü tanmaz maliki, kendi menfaatinin hakkaniyete uygun bir biçimde gözetilmesini isteyebilir. Arazinin üzerinden geçecek mecralarda olaanüstü durumlar varsa malik, bu mecralarn üzerinden geçirilecei arazi parçasnn uygun bir ksmnn, zararn tam olarak karlayacak bir bedelle satn alnmasn isteyebilir. Madde 746: Durum deiirse, yükümlü tanmaz maliki, mecrann kendi yararna olarak baka bir yere nakledilmesini isteyebilir. Yer deitirme giderleri, kural olarak mecra hakk sahibine aittir. Özel durumlar hakl gösterdii takdirde, tanmaz maliki de giderlerin uygun bir ksmna katlmakla yükümlü tutulabilir. Madde 748: Tanmaz malikinin tanmazn iletme veya iyiletirme ya da tanmaz üzerinde yap yapma amacyla komu tanmaza geçici olarak girme hakk ile tarla yolu, hayvan sulama yolu, k geçidi, tomruk kaydrma yolu ve oluu ve bunlara benzer dier geçitler özel kanun hükümlerine tabidir. Özel kanun hükmü yoksa yerel adet uygulanr. Dorudan doruya kanundan kaynaklanan geçit haklar, tapu kütüüne tescil edilmeksizin doar. Ancak, bunlardan sürekli nitelikte olanlar beyanlar sütununda gösterilir. Madde 756: Kaynaklar, arazinin bütünleyici parças olup, bunlarn mülkiyeti ancak kaynadklar arazinin mülkiyeti ile birlikte kazanlabilir. Bakasnn arazisinde bulunan kaynaklar üzerindeki bir hak, bir irtifak hakk olarak tapu kütüüne tescil ile kurulur. Yeralt sular, kamu yararna ait sulardr. Arza malik olmak, onun altndaki yer alt sularna da malik olmak sonucunu dourmaz. Arazi maliklerinin yeralt sularndan yararlanma biçimi ve ölçüsüne ilikin özel kanun hükümleri sakldr. Madde 973: Bir eyin üzerinde fiili hakimiyeti bulunan kimse onun zilyedidir. Tanmaz üzerindeki irtifak haklarnda ve tanmaz yüklerinde hakkn fiilen kullanlmas zilyetlik saylr. Görülecei üzere, Türk Medeni Kanununda konuyu ilgilendiren mülkiyet ve edinimleri hakknda çok sayda madde vardr. Kiinin tanmaz mal üzerindeki mülkiyeti kullanma kstlama getiren haklardan en önemlisi ve eskisi irtifak hakk dr. rtifak hakk, tanmaz mal üzerine veya sahibi üzerine kurulabilir. Burada bir tanmaz mal veya kiinin lehine olurken dier bir tanmazn veya kiinin aleyhine olmaktadr. rtifak hakknn tapu kütüüne tescil edilebilmesi için malikin bizzat talebi, mahkeme karar veya kamulatrma karar gerekmektedir..4. Kadastro Kanunu 5304 sayl kanun ile deiik 340 sayl Kadastro Kanunu, Madde 1: Bu kanunun amac, memleketin kadastral toporafik haritasna dayal olarak tanmaz mallarn snrlarn arazi ve harita üzerinde belirterek hukuki durumlarn tespit etmek ve bu suretle Türk Medeni Kanununun öngördüü tapu sicilini kurmaktr. Madde 19: Tapuda kaytl tanmaz maln zilyet lehine tespitinde, mevcut ve her türlü takyid ile snrl ayni haklar sakl tutulur. Eski tapu kaytlarndaki bu tür hak ve mükellefiyetler, 411

12 kadastro tutananda belirtilerek yeni kütüklere aynen geçilir. Tanmaz mal üzerinde malikinden baka bir kimseye veya paydalarndan birine ait muhdesat mevcut ise bunun sahibi, cinsi, ihdas tarihi ve iktisap sebebi belirtilerek tutanan ve kütüün beyanlar hanesinde gösterilir. Taraflarn muvaffakat halinde kadastro teknisyenleri veya kadastro komisyonu ikili kullanmay anlamalar çerçevesinde tek mülkiyete dönütürebilir. hükümleriyle, Türk Medeni Kanunu ile dorudan ilintili olarak kadastroda üçüncü boyuta olan ihtiyac ortaya koymutur. 3. ÜÇ BOYUTLU KADASTRO Üç Boyutlu Kadastroyu, malikleri ve snrl haklar iki boyutlu parseller ile birlikte kaydeden, toporafik yüzeyin altnda ve üstünde mevcut olan nesnelerin, yasal ve gerçek durumunun daha iyi anlalmasn salayan bir sistem olarak tanmlayabiliriz (Stoter ve Salzmann, 003). Bu anlay ile arazinin üzerinde, yukarsnda ve altndaki mevcut kadastroda tam olarak anlalmayan, mekana bal üç boyutlu corafi nesneler olarak tanmlanan yaplar aracl ile üçüncü boyut elde edilebilir. Bu corafi nesneler, günlük hayatmza artk iyice yerleen metro, boru hatt, yer alt kablo sistemleri, depolar, yer alt alveri ve ticaret merkezleri, yer üstünde çok katl apartmanlar, bütünü veya bir ksm ile birbiri üzerine yaplm yaplar, yer üstü hatlar gibi yap ve tesislerdir (Resim 1, ve 3). Resim 1. Altndan yol geçen bir yap ve buna ilikin pafta kesiti. Resim. Kayadan oyma ticari amaçl depolar ve buna ilikin pafta kesiti. 41

13 Resim 3. Enerji iletim hatlar ve buna ilikin pafta kesiti. Bu fiziksel üç boyutlu nesneler (objeler) mevcut olan kadastro paftasnda tam olarak gösterilemezler. Sadece çizgisel olarak harita üzerinde varlndan haberdar olabiliriz. Detaylar için ayrca projesini görmemiz ve dosyasn incelememiz gerekir. Bu detaylar alt ve üst haklar olarak kaydedilmilerdir. Yüzeyin altndaki ve üzerindeki objelerin nerede olduunun belirlenmesinde bu durum yasal zorunluluk haline getirildiinde, tanmlama daha da rahat yaplabilecektir. Yer alt tesislerinde iki boyutlu parseller yerine üç boyutlu uzayn bölünmesi ile elde edilen üç boyutlu parseller kullanlacaktr. Görülecei üzere kentsel yaamn getirmi olduu younluk, metropollerde tanmazlarn hukuki durumlarn belirlemede mevcut iki boyutlu mülkiyet belirleme sisteminin yetersiz kaldn göstermektedir (Bilen ve Zlatonova, 001). Bugünkü iki boyutlu kayt sistemi yasalara uygundur ve ancak bugünün ihtiyaçlar için tasarlanmtr. Yukarda sralanan durumlar, üçüncü boyutun, tanmazlarn hukuki durumlarn belirlemede önemli bir yeri olduunu göstermektedir. Bu durumda, üçüncü boyutu da içeren ve yasalar ile uyumlu olan çalmalar yaplmaldr. Türkiye kadastrosunun mevcut hukuksal boyutu yukarda izah edildii üzere iki boyut üzerine hazrlanmtr. Mevcut bir kadastro parselinde olmas gereken teknik durum, hukuki durum, haklar ve alacaklar açkça belirtilmektedir. Üç boyutlu sisteme sahip bir tasarmda, üçüncü boyuta konu olan kadastroda nesnelerin konumlarn detayl bir ekilde açklayabilmek için mevcut nesnelerin boyutlar, hacimleri ve aralarndaki ilikilerin aratrlmas gerekmektedir. Mevcut Corafi Bilgi Sistemleri, Kent Bilgi Sistemleri gibi mekansal verilere ihtiyaç duyan sistemler genellikle iki boyut üzerine kurgulanmlardr. Altlk olarak iki boyutlu kadastro parselini kullanan sistemlerde mecburen böyle bir sonuç elde edilmektedir. Üç boyutlu bir corafi bilgi sisteminin etkin olabilmesi için farkl tiplerdeki gerçek nesneler arasndaki analizi iyi yapabilmeli ve grafik bilgiler ile tanmsal bilgilerin birlikte kullanlmasn salamaldr. Bunun için de üç boyutlu kadastro parsellerine ihtiyaç vardr ( Bilen ve Zlatonova, 001). Arazi bilgi sistemlerinde en temel birim, snrlaryla arazide ölçülmü ve malikleri adna tanmlanarak tapu sicilinde kayt altna alnm olan parseldir. Tanmaz kadastrosunun temel eleman olan parsel, tanmaz kadastrosunda kapal bir snr olan ve kendisine bir numara verilmi alansal yeryüzü nesnesidir. Bu nedenle bilgi sistemleri için büyük önem tamaktadr (Stoter ve Salzmann, 003). Mevcut kadastro kaytlar, temelde mülkiyet ilikilerine dayanmaktadr. zdüüm düzleminde bulunan bir parsel üzerinde hak sahibi ve bu parselden yararlanma (mülkiyet) hakk olanlar bulunmaktadr. Burada birkaç farkl durum söz konusu olabilir: a) Parsel kullancs tanmazn tamamna sahiptir. b) Parsel kullancs tanmazn çplak mülkiyetine sahiptir. Dier hak sahipleri bu parsel üzerinde üst hakk, kiralama hakk ve benzeri irtifak hakkna sahip olabilir. c) Parsel kullancs tanmazn sahibi deildir; ancak bu tanmaz üzerinde üst hakk gibi snrl bir hakka sahiptir. lk örnek dnda dierlerinin kaydnda üçüncü boyuta ihtiyaç vardr. Zira, üç boyutlu objelerin ölçüleri yannda hak ve borçlarnn da kaydedilmesi gerekir (Stoter, 003). FIG tarafndan 001 ylndan bu güne yaplan çeitli organizasyonlarda, üç boyutlu kadastronun çeitli yönlerden aratrlmas için komisyonlar kurulmu ve çalmalar yaplmtr. Ülkemizde üç 413

14 boyutlu kadastro çalmalar üniversiteler bünyesinde halen akademik düzeyde ele alnmakta; çalma konusu edilmektedir. Ancak bu konuda devlet politikas olarak yürütülen bir çalma da yoktur. Akademik çalmalar, yurtdnda yaplan benzer çalmalarn paralelinde ve ortak/etkileimli projeler halinde yürütülmektedir. Çözüm Önerileri Mevcut bulunan kaytlardan ve ülke artlarn da göz önüne alarak üç muhtemel çözüm yolu önerilebilir. Bunlar; tam üç boyutlu kadastro, karma yöntem; bugünkü mevcut iki boyutlu kadastro üzerine yaplacak üç boyutlu etiketlemeler (ilaveler), eklinde olabilir (Stoter ve Salzmann, 003). Öneri alternatiflerinin deerlendirilmesinde, bunlarn hukuki ve teknik durumlarnn ayrca incelenmesi gerekir. Tam üç boyutlu kadastro Üç boyutlu uzayn hacimlere (üç boyutlu parsellere) bölümlenmi halidir. Bölümlenme tam olmal, binme veya boluk kalmamaldr. Hazrlanacak yasalar, üç boyutlu kadastro tesisini ve deiikliklerini desteklemesi salanmaldr. ki boyutlu mevcut haritalar, üçüncü boyutla ilgili herhangi bir hak ve kstlamay içermeyecei için, kat mülkiyetine konu olan bamsz bölümler, tanmlanan bir üçüncü boyutta tanmaz nesneleri olabilmelidir. Aksi bir durumda bamsz bölümler üzerinde ayni haklara sahip olunamayacaktr. Mülkiyet haklar üç boyutlu uzayda ortaya konulmaldr. (Stoter, 004) Kadastral yönden bakldnda bu yöntem, çok youn yaplamann olduu yerlerde faydal olabilir; krsal alanda ise mevcut iki boyutlu sistem iimizi görmeye devam edecektir. Teknik yönden bakldnda, üç boyutlu uzayn üç boyutlu parsellere ayrlmas, haklarn ve dier bilgilerin mekansal kaytlarnn da üç boyutlu olarak yaplmasn gerektirir. Bu çok kapsaml ve karmak bir çalmadr. Ayrca gerekli olan veritaban sistemleri ve yazlmlar bu durumu desteklemelidir. Uygulamada altyapnn hazrlamas, uzun bir zaman ve çaba gerektirebilir. Karma çözüm ki boyutlu kadastronun korunup, üç boyutlu obje ve nesnelerin iki boyutlu kadastronun üzerine üç boyutlu olarak kaydedilmesidir. ki boyutlu parseller ile üç boyutlu nesneler arasndaki iliki korunduundan, karma bir yöntem olacaktr. Üçüncü boyuttaki kaytlarn yasal bir geçerlilii olmayp, sadece fikir verecektir. Çünkü iki boyutlu kadastro ile yasal boyut güvence altna alnmtr. Yeni yaplacak ilemlerde alc ve satclar hacmin tanm üzerinde anlamak zorundadr. Bu durumda yasal kayt (iki boyutlu parseller) ile gerçek kayt( üç boyutlu objeler) birletirilir. Böylece üç boyutlu mülkiyet haklar meydana çkarlabilir (Stoter, 004). Kadastral yönden bakldnda; üç boyutlu objelerin iki boyutlu kadastroda sakland bu yöntem, kullanma uygun olduu gibi verilere eriebilmek yönünden de avantajldr. Ancak kullanm srasnda iki boyutlu olan mevcut veri modelleri ile üç boyutlu nesnelerin kaytlar arasndaki ilikilere dikkat edilmelidir. Teknik yönden bakldnda; mevcut iki boyutlu kadastroyu altyapda kullanarak üç boyutlu objeleri üzerine kaydetmesiyle pratik bir yöntem gibi görünmektedir. Elimizde iki boyutlu veriler mevcuttur. Üç boyutlu nesneleri tam olarak sisteme aktarabilecek teknikler daha tam olarak hazr deildir. Bu yöntemler yeni gelimeler üzerine kurulmutur. Uzayn tam olarak bölünmesini gerektirmediinden snrl uygulamalarda kullanlp örtüme salanabilir. Türkiye artlarnda ileride kullanm yaygnlaacak yöntem alternatifi olup; daha gerçekçi bir yaklam düüncesini uyandrmaktadr (ekil. 1, Çizelge.). 414

15 ekil 1. Karma çözüme örnek bir çalma. Çizelge. Çizim standartlarn gösteren tablo. Kadastral Çizgi Çizgi Durum Rengi Kalnl Çizgi Türü Tarama Kadastro parseli Siyah 0.15 Düz Yok Yer üstü obje Mavi 0.10 Düz Yok Yer alt obje Krmz 0.10 Düz Yok Üç boyutlu etiketlemeler (iaretlemeler) Mevcut iki boyutlu kadastro sisteminin devam ederek, gerekli olan yerlerde üç boyutlu nesnelerin yerleri iaretlenerek belirlenir. Kullanc ayrntl bilgiye ulamak için bu nesnelerin dijital kaytlarna bakacaktr. ki boyutlu haritalar üzerinde nerelerde üç boyutlu bilgi olduu, yaptrlan bilgi notlar sayesinde örenilecek ve detay için bununla ilgili bilgilere ulalacaktr. Üç boyutlu fiziksel nesnenin iz düürülmü ana hatlar iki boyutlu kadastro haritalarna ilenir. Mevcut CAD programlar ile dijital formda bu veriler saklanabilir (Stoter, 004) Kadastral yönden bakldnda; üç boyutlu durumlarn veritabannda dier iki boyutlu bilgiler ile birlikte saklanmad bu yöntemde üç boyutlu veriler kat veya dijital ortamda bulunmaktadrlar. Bir çok ülkede mevcut kullanlan sistem bu olup, kat mülkiyeti ilemlerinde detay haritas ve inaat projesi dosyasnda bulunmaktadr. Haritasna iaretlenen bilgilerin detay dosyalar ayrdr. Bu sistem, dier sistemlerin balangç noktas olabilir ama uzun vadede kullanlmas uygun deildir. Teknik yönden bakldnda; gelecek için uygun/sürdürülebilir bir yöntem olmad görülecektir. Kullanlan veritaban, üç boyutlu fiziksel nesneleri iki boyutlu sistemde üç boyutlu olarak bütünletirmek yerine ayr yerlerde kat çizimlerde veya dijital ortamlarda saklamaktadr. Uygulamada, kayt sorgulama ilemlerinde sorunlara yol açt söylenebilir. 415

16 Yöntemlerin Deerlendirilmesi Ksaca yukardaki çözüm yöntemlerini özetleyecek olursak; mevcut kadastro kaytlar üzerine iaretlemeler seçenei etkin, kullanlabilir ve gelecekte kullanlabilecek bir kayt sistemi için uygun veri altyapsn oluturmamaktadr. Dier yöntem olan tam üç boyutlu kadastro seçenei çok geni kapsaml olup, ksa vadeli programlarda uygulanmas tavsiye edilmeyen ancak uzun vadeli düünülmesi gereken bir yöntemdir. Bu durumda, ksa vadede sonuç alnabilecek ve mevcut veritabannn da aktif olarak uygulanabilecei yöntem, iki boyutlu kadastro ile balayarak üç boyutlu kadastro bilgilerini ileyen karma yöntem dir (Stoter ve Salzmann 003). Bu yöntemler için veri modelleri oluturulmal, yönetimsel ve mekansal bilgiler bu veritabanlarna ilenmelidir. stenilen hassasiyet ve kullanm kolayl olutuunda üç boyutlu kadastroya geçilmelidir. Bunun için öncelikle altyapda kullanlacak olan iki boyutlu kadastro bilgilerinin doru, güvenilir ve hassas olmas gerekir. 4. SONUÇ ve ÖNERLER Çoaltlamayan ve yeniden üretilemeyen toprak, yllar geçtikçe kötü yönetimler ve uygulamalar sonucu hep kaybedilmitir. Bu kaybetmeye paralel olarak da hep deer kazanmtr. nsanolu artk topra daha verimli kullanabilmek için altn ve üstünü olabildiince verimli kullanmak istemektedir. Yeraltna depolar, metrolar, alveri merkezleri, tüneller ve hatlar/kablolar yaparak kullanma alann geniletirken; çok katl apartman daireleri, bir biri üzerine yaplan binalar gibi objeler ile yer üstünde de gökyüzüne doru çkmaktadr. Dikey mülkiyet uygulamalar söz konusudur ve dünya ülkeleri bu konuda çalmalarn hzlandrmaktadr. Birçok ülkede üç boyutlu kadastro çalmalarnn güncel hayata uyguland bilinmektedir. Ancak dikey mülkiyet uygulamalarnn iki boyutlu kadastro haritalarnda tam ve doru olarak ifade edilmesi çok zordur. fade edilse bile mükerrer kullanmlar ve hatal uygulamalar yüzünden mülkiyet karmaas ortaya çkacaktr. Günün artlar gerei, kurumsal ara çözümler bulunarak gün kurtarlmtr. Özellikle yeraltnda galeriler eklinde yaplan tesislerin hem turizm hem de bölgenin corafi deerlerinin korunmas açsndan gereklidir. Üçüncü boyutun ifade edilmesi sorunu artk bilim adamlar ve hukukçular arasnda tartlmakta; ülkemizde olduu gibi devlet güvencesi altnda olan mülkiyet hakkn, hukuk ve kadastro açsndan üçüncü boyutta uygulanabilir hale getirmeye çallmaktadr. Günümüzde kat mülkiyeti kurulmu binalarda hatal satlarn gerçekletii, bamsz bölüm numaralar ile satlan daireler arasnda farkllklar olduu bilinmektedir. Alc, harita üzerinde ald daireyi göremediinden bu problemler ile karlalmaktadr. Son yaynlanan Tapu Planlar Tüzüü ile bamsz bölüm plan kelimesi mevzuata girmi bulunmaktadr. Tanmazlar üç boyutlu ekilde ekonomiye daha çok katklar olacaktr. Kullanm ekli ve miktar kesin olarak belirleneceinden vergisi ve deeri tam olarak tespit ve tahsil edilecektir. Örnein, tarla vasfl bir tanmazn altna yaplan deponun sat bedeli mevzuata göre tarla üzerinden hesaplanacandan; hatal uygulamalar ve satlarn da önüne geçilecektir. Yasal ve güvenilir bir kadastro için gerekli çalmalar yaplmaldr. Teknik gelimelere ve bilgisayar teknolojisine bal olarak oluturulacak modellere ve veritabanlarna göre uygulanabilirlii en uygun olarak kabul edilen ve karma çözüm ad verilen iki boyutlu kadastro haritalar üzerine üç boyutlu objelerin yerletirilerek kullanld sistem ile bir an önce üç boyutlu kadastroya geçilmelidir. Ancak bunun yasal altyapsn oluturmak üzere Türk Medeni Kanunundaki üç boyutlu mülkiyet kavramlarna uygun ekilde, dier kanunlarda gerekli yasal düzenlemeler öncelikle yaplmaldr. Üç boyutlu kadastro, daha sonra yaplacak olan arazi planlama, kent planlama, çevre koruma, kriz ve afet yönetimi vb. kadastro haricindeki çalmalarda gerekli alt yapy ve teknik destei salayacaktr. Üç boyutlu kadastro çalmalarna müteakip oluturulacak corafi bilgi sistemleri de her türlü ihtiyaca cevap verebilecek nitelikte olacaktr. Bu nedenle üç boyutlu kadastro, corafi bilgi sistemleri ile birlikte düünülmelidir. Sonuç olarak, bilgi teknolojilerindeki gelimelere paralel olarak, mülkiyet bilgilerinin çada anlamda kullanlmas için üç boyutlu kadastro kavram çok daha etkin olarak gündeme gelmitir. 416

17 KAYNAKLAR Akçn,H.,Yüceer.K., (005). Kent Geliiminde ve Kent Bilgi Sistemlerinin oluumunda 3 boyutlu mülkiyet.10.türkiye Harita ve Bilimsel Teknik Kurultay. Bildiriler Kitab. 8 Mart-1 Nisan 005, Ankara. Anbar, Ö. A., (005). Tapu ve Kadastro Bilgilerinin Önemi ve Kadastro Çalmalarnn Deerlendirilmesi, HKMO Mühendislik Ölçmeleri STB Komisyonu,. Mühendislik Ölçmeleri Sempozyumu, TÜ stanbul. Ayazl,.E., (007). Üç Boyutlu Kadastro. Yüksek Lisans Tezi. YTÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, stanbul Bilen, R., Zlatonova, S., 001 3D Spatial Relationships Model: A Useful Concept for 3D Cadastre? Çay, T., Özkan, S., (007). Registration Problems In Cappadocia/Turkey. FIG Working Week 007. Hong Kong SAR, China, May 007. Erkan, H., (1995). Kadastro Teknii, HKMO yaynlar, Ankara. Kaufmann, J., Steudler,D., (1998). Cadastre 014-A Vision for a Future Cadastral System, FIG Publication. Kumdakç. S., Kadastral Amaçl Bilgi Sistemlerinde 3 Boyutlu Modelleme ve Görselletirme Tekniklerinin Kullanlmas Konusunda Bir Aratrma, Yüksek Lisans Tezi YTÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, stanbul. Larsson, G., (1991). Land Registration and Cadastral Systems. Stoter, J.E.,Salzmann, M.A. (003). Towards a 3D Cadastre: Where do cadastral needs and tecnical possibilities meet? Stoter,J.E., (004). 3D Cadastre, Publication on Godesy 57, Delft. entüfekçi.f., (005). Mülkiyetin Üçüncü Boyutu, Dikey Mülkiyet ya da Gökyüzü. 10.Türkiye Harita ve Bilimsel Teknik Kurultay. Bildiriler Kitab. 8 Mart-1 Nisan 005, Ankara sayl kanun ile deiik 340 sayl Kadastro Kanunu. 471 sayl Türk Medeni Kanunu. TKGM Merkez Tapu Komisyonunun 11/07/1970 tarih ve 1989 sayl yazs ve ekleri. TKGM Merkez Tapu Komisyonunun 11/08/1975 tarih ve 115 sayl karar ve ekleri. Kültür ve Turizm Bakanl Yaynlar, 005. URL 1 URL URL 3 URL 4 URL 5 URL 6 URL 7 URL

18 ARAZ TOPLULATIRMASI PROJELERNDE MÜLAKAT VE BLOK ÖNCELK ESASLI DAITIM MODELLERNN KARILATIRILMASI Özet T. ÇAY 1, F. CAN 1, T. AYTEN 1 Selçuk Üniversitesi, Mühendislik Mimarlk Fakültesi, Harita Mühendislii Bölümü, Kamu Ölçmeleri Anabilim Dal, Konya,tcay@selcuk.edu.tr, fiscan@selcuk.edu.tr Selçuk Üniversitesi, Kadnhan Faik çil Meslek Yüksek Okulu, Harita ve Kadastro Program, Konya, tayten@selcuk.edu.tr Arazi düzenleme projelerinin en önemli admlarndan biri datm çalmalardr. Türkiye de arazi toplulatrma projelerinde datm ilemleri çiftçi tercihlerine (mülakat) göre yaplmaktadr. Ayrca, mülakata dayal datm modelinin yannda birçok bilimsel aratrmalarda datm ilemi için matematik modellere dayal optimizasyon çalmalar da yaplmtr. Ancak, datm ilemi için kesin bir matematiksel model bulunmad için çok farkl çözümler önerilmitir. Bu çalmada; arazi toplulatrmasnda yeni parsel datm plannn belirlenmesi amacyla gelitirilmi blok öncelik esasl datm modeli tantlm ve arazi datmn iletmelere ait en büyük ve en büyük ikinci parselleri dikkate alarak yapan blok öncelik esasl datm modelinin sonuçlar elde edilmitir. Blok öncelik esasl datm modellerinden elde edilen sonuçlar mülakat esasl datm modelinden elde edilen sonuçlarla karlatrlmtr. Ayrca, çiftçilerle anket yaplarak farkl datm modelinden hangisini tercih ettikleri ortaya konulmaya çallmtr. Anket sonuçlarna göre, anket yaplan iletmelerin % 64.1 i blok öncelik esasl datmdan % 50 si ise mülakat esasl datmdan memnun olduklar tespit edilmitir. Anahtar kelimeler: Arazi düzenlemesi, datm, iletme, mülakat, blok öncelik esasl datm COMPARISON OF INTERVIEW AND BLOCK PRIORITY BASED LAND REALLOCATION MODELS IN LAND CONSOLIDATION Abstract One of the most significant steps of land consolidation projects is the reallocation studies. In Turkey, the reallocation processes for land consolidation projects were made according to farmer preferences (interview). Additionally, besides the interview-based land reallocation model, some optimization studies based on mathematical models were performed for land reallocation processes in many scientific researches. However, many different solutions were proposed because of not having any certain mathematical model for the land reallocation process. In this study, block priority-based land reallocation model, which is used in determining of reallocation plan in land consolidation, have been presented and the results of the land reallocation model based on block-priority which considers the first largest and the second largest lands were also obtained. The results of block-priority based land reallocation model were compared with the results of the interview-based land reallocation model. In addition, the model preferred by the farmers from three different land reallocation models was determined by submitting questionnaire to the farmers. According to the questionnaire results applied to the landholdings, 64.1 % of the landholdings were pleased with block priority based land reallocation model while the 50% of them were pleased with interview-based land reallocation model. Keywords: Land consolidation, land reallocation, landholding, interview, block-priority based land reallocation model 418

19 1. Giri Türkiye, son yllarda sanayileme yönünden oldukça önemli atlmlar yapmtr. Ancak bu durum tarm sektöründeki konumunu deitirmesi veya arln kaybetmesi anlamna gelmemektedir. Türkiye nin toplam nüfusu, 008 yl sonu nüfus saym sonuçlarna göre dür. Bu nüfusun % 5 i krsal alanlarda yaamaktadr. Türkiye nin % 5 inin krsal alanlarda yaad, geçimini tarmdan salad düünüldüünde tarmn önemli istihdam kayna olduu bir gerçektir. Tarm, ülke ekonomisindeki yeri ile belirleyici bir konumdadr ve ekonominin dier kesimlerine de kaynak aktarmaktadr. Bu nedenle tarmda üretim art ve verimlilii salamann, hem krsal kesim hem de ülke ekonomisi açsndan önemi vardr. Buna göre krsal alanlarda yaayan insanlarn yaam standartlarn artrmak ve kolaylatrmak devletin en önemli ödevlerindendir. Bugün dünyann en önemli sorunlarndan birisi artan nüfusa bal olarak tarmsal üretimin yeterli düzeyde arttrlamamasdr. Bilindii gibi tarm alanlarnn artrlmas olanakl olmadndan, artan nüfusun gda talebini karlayabilmek için mevcut kaynaklar daha ekonomik ve etkin kullanmak gerekmektedir. Bu nedenle birim alandan alnan verimin ve elde edilen gelirin arttrlmas gerekir. Verim art yeni teknoloji ve tarmsal uygulamalarn doru bir ekilde uygulanmas ile; gelir art ise, üretim maliyetleri düürülmek suretiyle salanabilir. Bu balamda igücü talebini kstlamas dolaysyla üretim maliyetlerini düürmesi, tarmsal uygulamalarn etkinliini arttrmas ve tarla içi gelitirme hizmetlerinin yatrm maliyetlerini büyük ölçüde azaltmas yönüyle arazi düzenlemesi (toplulatrmas) önem kazanmaktadr. Tarmsal mekânn yeniden düzenlenmesi için uygulanan arazi düzenleme çalmasnn önemli bir amac tarm veriminin artrlmasdr. Ancak, bu etkinlik yaam için temel olan arazi üzerinde yaplr ve arazi, gelecek kuaklarn da gereksinimlerini karlamak üzere sürdürülebilir biçimde kullanlmak zorundadr (Erkan, 005). Arazi düzenlemesi, krsal alan modernletirmek, ekonomik olarak yaanabilir bir mekan haline getirmek ve çevre yönetimini kolaylatrmak için gerekli bir çalmadr (Sonnenberg, 1996; Van den Brink, 1999; Van Lier, 000; Crecente v.d., 00). Bu süreç ekonomik, çevresel ve sosyal faktörlerin çok yönlü düünülmesiyle gerçekletirilebilir (Janssen ve Rietveld, 1985; Van den Noort, 1987; Van Huylenbroeck ve Martens, 199; Coelho v.d., 1996, 001; Van Huylenbroeck v.d., 1996; Gonzalez v.d., 004). Arazi düzenleme projelerinin en önemli adm datm çalmalardr. Düzenleme kapsamnda, iletmelerin çada ölçülere göre planlanmas ve bu plann uygulanmas datm admnda gerçekletirilir. Tarmsal alandaki yol ve sulama ann oluturduu bloklar içerisinde kalanlarn istekleri dorultusunda ve katlm deerlerine e yeni iletmeler yerletirilir. Baka bir deyile yeni tarm parselleri oluturulur. Arazi düzenlemesi uygulamalarnda karlalan problem, uygulamaya tabi olacak n adet kadastro parselinin m adet bloa (ada) datlmas eklinde tanmlanabilir. Bu amaçla, arazi düzenleme projelerinde datm ilemi için birçok matematik modele dayal optimizasyon çalmalar yaplmtr (Lemmen and Sonnenberg, 1986; Girgin and Kik, 1989; Kik and Sprik, 1990; Avc, 1999). Ancak, datm ilemi için kesin bir matematiksel model bulunmad için çok farkl çözümler önerilmitir. Önerilen matematik modellerin içine datm etkileyen sözel ifadeler ve insan düünce yaps yerletirilemedii için baarlarnn düük olduu belirtilmektedir. Bu çalmada; iletmelere ait en büyük ve en büyük ikinci parseller dikkate alnarak yaplan blok öncelik esasl datm modelinin uygulanabilirlii aratrlmtr. Bunun için, proje alan olarak Ilgn- Aalar arazi toplulatrma projesi seçilmitir. Mülakat esasl datm modeli dediimiz geleneksel yöntem sonuçlar ile blok öncelik esasl datm modeli sonuçlar birbirleri ile karlatrlmtr. Karlatrma kriterleri olarak; parsel ve hisse says, ortalama parsel büyüklüü, yeni parselasyon planlarnn üretim zamanlar ve maliyeti, iletme sahiplerinin yakn akrabalaryla (ei, babas, annesi, kardeleri ve tarlasn kulland dier iletmeler) olan durumlar ve mülakatlarda verdikleri isteklere ne ölçüde uyulduu seçilmitir. Ayrca, çiftçilerle anket yaplm ve hangi datm modelini tercih edecekleri belirlenmeye çallmtr. 419

20 . Mülakat ve Blok Öncelik Esasl Datm Modelleri.1. Mülakat Esasl Datm Modeli Arazi toplulatrma çalmalarnda datm ilemlerinin çiftçi tercihlerine göre yaplmas durumunda yöntemin ismi Mülakat esasl datm modeli olarak adlandrlmaktadr. Bu modelde, mülakat formlarndan yararlanlarak öncelikle iletmelerin birinci tercihlerine göre parseller bloklarn içine yerletirilir. Bloklardaki fazlalklar ve eksiklikler iletmelerin ikinci ve üçüncü tercihleri de göz önünde bulundurularak giderilir. Daha sonra blok içinde parsellerin eski yerleri göz önünde bulundurularak sralanr ve datm plan elde edilir (Cay, v.d., 006). Arazi Toplulatrma projelerinde geleneksel diyebileceimiz bu metot ile datm iki üç kez yenilenmek suretiyle çözüm üretilmektedir. Yeni parselasyon planlamas yaplrken planlamay yapan proje sorumlusunun tercihleri çözüm ekillerine dorudan etki etmektedir. Datm organize eden kiinin o günkü psikolojisi, tecrübesi, kabiliyeti, ie kar duyduu sorumluluk yeni parsellerin durumunun olumasnda etkili olmaktadr... Blok öncelik esasl datm modeli Toplulatrma sahasndaki iletmelerin soyad sral malik listelerinden yararlanlarak her iletmenin alan olarak en büyük parselleri tespit edilir. Proje alan içinde, iletmelerin en büyük parsellerinin hangi bloklarn içine girdii tespit edilir. Soyad sral malik listelerine, iletmelere tahsis edilecek bloun numaras yazlr. Blok numaralar yazldktan sonra iletmelerin sabit tesislerinin olup olmadna baklr. Sabit tesisi olan iletme yoksa, yeni parseller en büyük parselinin bulunduu bloklardan verilir. Eer iletmelerin sabit tesisi varsa, yeni parsel sabit tesisin bulunduu bloktan verilir. Bu yöntemin birinci admn oluturur. lk datm yaplr ve bloklarn doluluk oranlar incelenir. Bloklarda fazlalk ve eksiklikler çkar. Bu farkllklar giderebilmek için ikinci adma geçilir. kinci admda, iletmelerin en büyük parseli iki bloa da giriyorsa alan olarak en büyük ksmnn girdii bloklar tespit edilir. Blok dengelemeleri bu iletmeler üzerinde yaplmaya çallr. Bu çalmaya ramen bloklarn bazlarnda tam bir dengeleme salanamaz ise, fazlalk olan bloklardaki kadastro parselleri tekrar incelenir. Blou dengeleyecek miktardaki iletmeler tespit edilir ve 3. adma geçilir. Üçüncü admda ise iletmelerin en büyük ikinci alanl parselleri tespit edilir. Bu iletmeler o bloktan alnarak ikinci en büyük parselinin olduu bloa tahsis edilir. Bu ilemler sayesinde, bloklardaki eksik ve fazla miktarlar sfra yakn deerler haline getirilir. Bloklarn tam sfrlanmas ise blok alanlarn artrarak veya azaltarak salanr. Bloklar sfrlandktan sonra iletmelerin sahibi olduu bütün parsellerin net parsel deer say miktar toplanr. Daha sonra, verilecek bloun parsel endeksi göz önünde bulundurularak iletmelere ne kadar alan verilecei hesaplanr. Daha sonra iletmeye, eski parselinin konumuna göre hesaplanan alan kadar arazi miktar belirlenen blok içinde verilir. Böylece parselasyon ilemi bitirilir. 3. Uygulama 3.1. Uygulama alannn tantm Aratrmann temel materyalini, Konya ili Ilgn ilçesi Aalar köyü arazi düzenleme sahasna ait proje verileri oluturmaktadr. Proje alanndaki arazi düzenleme çalmalar l Özel dare Müdürlüü tarafndan Mülga 1979 Tarihli Arazi Toplulatrma Tüzüüne (ATT) göre yaplmtr. Uygulama yllar arasnda istee bal olarak yaplmtr. Yeni ATT tarihinde yürürlüe girmitir (can, 009). Karasal iklimin egemen olduu Konya ili Ilgn ilçesi Aalar köyü aratrma alan olarak seçilmitir. Aalar köyü Konya Afyon karayolu üzerinde 88 Km, Ilgn ilçe merkezine 7 km mesafede olup toplam yolun 3 km si stabilize kalan ksm asfalttr. Proje sahasnn güneyinde Bulcuk Köyü tapulama hududu, batda ve kuzeyde Orhaniye Köyü, dousunda Olukpnar Köyü ile çevrilidir. Proje sahasnn ortasndan Ilgn Aalar yolu geçmektedir. 40