YASED Yatırımların odağında Türkiye Fikri ve Sınai Mülkiyetin Yatırıma Dönüşmesi 24 Ekim 2011, Ankara

Transkript

1 YASED Yatırımların odağında Türkiye Fikri ve Sınai Mülkiyetin Yatırıma Dönüşmesi 24 Ekim 2011, Ankara MARKA KORUMA GRUBU Hayrünnisa Aligil P&G Dış İlişkiler Direktörü

2 İÇERİK MKG MKG AMAÇLARI MKG GEÇMİŞ FAALİYETLERİ Sorunlar Çözüm önerileri

3 MKG Türkiye de faaliyet gösteren, Türkiye ekonomisine yatırım, istihdam, vergi olarak kaynak sağlayan ve markasına yatırım yapan şirketlerle ilgili derneklerinin 2001 yılında kurduğu gönüllü bir inisiyatif olan MKG bünyesinde aşağıdaki sektörler yer almaktadır: - Hızlı Tüketim Ürünleri (Deterjanlar, Çamaşır Suları, Kozmetikler, Kişisel Bakım Ürünleri, Tıraş Bıçakları, Piller) - Gıda Ürünleri - Sigara, Alkollü ve Alkolsüz Ürünler - İlaç

4

5 Marka Koruma Grubu AMACI: Sahte ürünlerin ekonomiye, toplum sağlığına ve markalaşmaya verdiği zararlar konusunda kamuoyunu ve yetkilileri bilgilendirmek. Bu konularda önlem alınmasına katkıda bulunmak Yasal düzenlemelerin uygulanmasında ortaya çıkan eksiklik ve aksaklıkların takipçisi olmak

6 Marka Koruma Grubu etkinlikleri Kurum kimliği oluşturuldu. PriceWaterhouseCoopers ile birlikte Türkiye de sahteciliğin boyutları araştırması yapıldı, raporu yayınlandı( ) Raporun kamu kurumları ve basına iletişimi yapıldı (2002) FSMH hakimleri, TPE yetkilileri ve gümrük memurlarının sahtecilik ve taklitçilik konusunda bilgilendirilmesi için tam günlük seminer düzenlendi (İstanbul 2003) Üye sayısı 8 den 16 ya ulaştı (2005) PWC nin hazırladığı rapor güncellendi, basın toplantısıyla duyuruldu Üniversitelerin güzel sanatlar fakültelerinin öğrencileri arasında afiş yarışması sonuçları basınla paylaşıldı (2005 sonu)

7 Marka Koruma Grubu etkinlikleri Türk Patent Enstitüsü ile birlikte konferans düzenlendi. Yurt dışından gelen konuşmacılar, FSMH hakimleri, marka ihlalleri konusunda görüşlerini açıkladılar. (2006) Hacettepe Üniversitesi Maliye Bölümü ile Sahte ve Kaçak Ticari Malların Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkileri Raporu basınla paylaşıldı (2007) MKG Web sitesi hazırlandı (2007) İlgili bakanlık bürokratları ile grup üyelerinin katıldığı arama konferansı düzenlendi (Kartepe 2008) Devlet bürokratları ile görüşmeler sürdürüldü. Basın ilişkileri ile kamuoyu bilinçlendirme çalışmaları sürdürüldü (ziyaretler, basın toplantıları, bültenler vb)

8 Ekonomik Etki Çalışması Sonuçları-2002 Sahte ürünler genelde açık pazar, bakkal ve/ya küçük marketlerde bulunabiliyor. Tüketiciler sahteyle orijinal ürünü birbirinden ayırdedemiyor. Sahteler genelde orijinal ürünlerle aynı fiyattan satılıyor. Üretim yerleri, ürünler ve çalışanlar kayıt altına alınmıyor (merdiven altı, kayıt dışı üretim) Bilinirliği en yüksek markalar/ en çok satan çeşitlerin sahtesi üretiliyor Türkiye sahte ürünlerin, üreticisi, ithalatçısı, ihracatçısı konumunda

9 Ekonomik Etki Çalışması Sonuçları-2002 Cezalarda caydırıcılık yok veya eksik Organize bir sektör! Sadece 6 tüketim ürünü şirketinin sahte ürünler nedeniyle satış kaybı milyon dolar KDV kaybı milyon dolar Toplam sahteciliğin yarattığı kayıtdışı ekonomi tahmini 2000 yılı GSMH nın %1,4 ü, yani 2.63 milyar dolar

10 Dünyada Sahtecilik OECD ye göre dünya toplam ticaretinin % 5-7 sini oluşturuyor yılında sahteciliğin boyutlarının 5,5 milyar olduğu düşünülüyordu, 2006 da bu rakam 650, 2007 de 750 milyar dolara ulaştı. AB gümrüklerinde kaydedilen olay sayısı, 2000 yılında 6 bin 253 tü, 2006 sonunda 37 bin 334 oldu. Avrupa da 6 yıllık dönemde sahtecilik olaylarında % 600 e yakın bir artış görüldü.

11 Türkiye de sahtecilik(*) Tüketiciler tarafından ortaya çıkarılan sahte ve kaçak mal toplamı 2.63 milyar YTL /2,2 milyar dolar; ilgili sektörlerin % 6,7 si Bu oran imalat sektörüne yansıtılırsa, 11,9 milyar YTL, 10 milyar dolar 2005 yılındaki 360 milyar dolarlık GSYİH nin % 2,7 si, İstihdam kaybı 60 bin 693, vergi kaybı 4,9 milyar dolar 2005 in toplam vergi hasılatı 107 milyar dolar: 4,9 milyar dolar eksik Bu kayıp, 2005 MEB bütçesinin % 41 i, Sağlık Bakanlığı bütçesinin % 90 ına ve Adalet Bakanlığı bütçesinin 5 katına eşit 5 milyar dolarlık bir özelleştirme yılın en büyük özelleştirmesi diye nitelendiriliyor. En büyük özelleştirme kabul edilen TT nin blok satışında elde edilen gelir 6,1 milyar dolardı.

12 Tüketici Marka ilişkisi 2008 Bulgular: 1 Marka Sadakati Düşük Tüketicilerin % 41 ine göre ürünün kalitesi birinci önemde % 38 ine göre ikinci önemde % 32 sine göre fiyat en önemli unsur % 33 üne göre fiyat ikinci sırada Ürünün markası ve orijinalliği üçüncü ve dördüncü derecede önem verilen konular

13 Bulgular:2 TÜKETİCİ MARKA İLİŞKİSİ-2008 Cd-DVD-Kaset Bilgisayar Yazılımı Temizlik Ürünleri Oyuncak Kişisel Bakım Ürünleri Elektrikli Ev Aletleri Tütün ve Tütünlü Mamüller Gıda Maddesi Alkolsüz İçecek Alkollü İçecek İlaç 20,8 14, ,8 10,1 9,5 6,4 4,9 3,8 1,7 50,

14 TÜRKİYE DE SAHTE/KAÇAK TİCARETİN BOYUTLARI-2008 Sektörler Toplam Üretim Değeri (Vergiler Hariç YTL) Sahtecilik ve Kaçakçılık Oranı (%) Sahtecilik ve Kaçakçılık Üretim Kaybı (Ver giler Hariç YTL) Alkollü İçecekler , Gıda ve Alkolsüz İçecekler , Tütün Mamulleri , Temizlik ve Kişisel Bakım , İlâç , Toplam ,

15 TÜRKİYE DE SAHTE/KAÇAK TİCARETİN BOYUTLARI-2008 Ele Alınan Sektörlerde Toplam Olarak Türkiye Ekonomisi İçin Üretim Kaybı (YTL) Vergi Kaybı (YTL) İstihdam Kaybı (Kişi)

16 SAHTE ÜRÜNLERLE SAVAŞMAK NEDEN BU KADAR ÖNEMLİ? Kamuya/tüketiciye etkisi: Kullanımı güvenli olmayan ürünler; sağlığı, hatta hayatı tehdit eden ürünlerle karşılaşmanın engellenmesi Sağlıksız ve kalitesiz ürünler dolayısıyla mali zarar ve refah kaybının engellenmesi (beklenen performansı göstermeyen ürünler için boşa harcanmış para, olası ve/ya makine/ekipman ve tamir masrafı) Farkında olarak veya olmadan kayıt dışı ürün kullanmanın sorumluluğu altında kalınmamaması

17 Devlete etkisi SAHTE ÜRÜNLERLE SAVAŞMAK NEDEN BU KADAR ÖNEMLİ? Vergi ve gelir kaybı İstihdam kaybı ve GSMH da düşüş Kayıtdışı ekonomi ve yolsuzlukların artması, Siyasi istikrara olumsuz etki (terörizm, uyuşturucu, insan ticareti, kara para aklamaya finansal destek sağlaması nedeniyle) Uluslararası itibar ve kredibilitenin zedelenmesi

18 Üreticiye etkisi SAHTE ÜRÜNLERLE SAVAŞMAK NEDEN BU KADAR ÖNEMLİ? Yerel ve uluslararası yatırımcı için sahteci lehine haksız rekabet ortamı dolayısıyla yatırım ikliminin bozulması Fikri ve sınai mülkiyet haklarının ihlali Markaya güvenin düşmesi nedeniyle marka değerinin azalması Karlılık ve Pazar payı düşüşü Konuyla mücadele için ek kaynak ve çaba maliyeti Inovasyona yatırım kaynağının azalması Yatırım ve yenilikçilik hevesinin azalması

19 Sahtecilik global bir sorundur

20 SAHTESİ TESPİT EDİLEN ÜRÜNLER: İlaç Otomotiv ve makina yedek parçaları Motor yağı Oyuncak Giysi ve ayakkabı Spor giyim Fermuarlar Yazılım, CD/VCD/DVD Kitap Golf malzemeleri Dalış maskeleri Inkjet ve toner kartuşları Tarım kimyasalları Çöp torbaları Saat, mücevher Pasaport, kimlik Para, damga pulu Kredi kartı Parfümler Kozmetik ürünler Diş macunu ve diş fırçaları Traş bıçakları Şampuan Saç boyaları Ev bakım ürünleri Deterjanlar ve temizlik ürünleri Yapışkan bantlar Alkollü içecekler (şarap, rakı) Kahve-Çay Diğer içecekler ( kola, vs) Bebek mamaları Kuru gıdalar Konserveler Sigara Pil Fotoğraf filmi Yapıştırıcılar GERÇEK SORU: NEYİN SAHTESİ YOK?

21 NEDEN BU KADAR YAYGIN? Sigara, içki ve lüks tüketim ürünlerindeki çok yüksek vergi oranları kayıtdışılığı cazip kılıyor Kayıt dışı olduğu için vergi yükü yok, hiçbir teknik standarda uyma zorunluluğu yok = kârlı Kolluk birimlerinin ve gümrük idarelerinin öncelikli alanı değil Bazı ülkeler bunu bir çeşit kalkınma modeli olarak görüyor Bazı ülkelerde mevzuat ve/veya uygulamalar yeterli değil (örneğin Türkiye)

22 NEDEN BU KADAR KǺRLI? Ürün geliştirme (Ar-Ge) masrafları yok, Tanıtım harcamaları yok, Kullanılan işgücü çok ucuz, çoğunlukla kaçak işçi, Dijital baskı teknolojisinin gelişmesi nedeniyle ambalajlar neredeyse orijinal ürün ile ayırt edilemeyecek kadar benzer, bu nedenle satış sıkıntısı yok, Bazı ürünler için talep hazır. (Tekstil, CD, kitap gibi birçok ürün grubunda tüketici bilerek satın alıyor. Düşük fiyat, kolay erişim, tüketici bilgisizliği satışı kolaylaştırıyor.)

23 ORTAK SORUNLARIMIZ Markaların Korunması Hakkındaki Kanun Taslağındaki sadece Türkiye de üretilen ürünlerin sahteciliğinin suç olarak ele alınabilecek olması maddesi. Sahtecilikten yalnızca marka/lisans sahibi mağdur olmamasına rağmen, mevzuat uyarınca sahtecilikle ilgili suçların kovuşturulmasının şikayete bağlı olması, Toplumda yazılım ve sanat eserleri haricindeki sahtecilik üzerinde yeterli farkındalığın olmaması; bulundurulması, satışı, dağıtımı ve üretiminin suç olduğunun bilincinde olunmaması

24 ORTAK SORUNLARIMIZ Baskınlar sırasında ele geçirilen sahte ürünlerin muhafazasında düzensizlikler yaşanması (yedd-i emin, ve depo sorunları), mahkemelerin iş yoğunluğu sebebi ile davalardan beklenen verimin alınamaması, mahkemelerin mevzuatın uygulanması hususunda kanaatlerini kullanmaları ve bu sebeple cezaların ertelenmeleri.

25 ÇÖZÜM ÖNERİLERİMİZ 1.Mevzuat Ceza hukuku açısından konunun Markaların Korunması Hakkındaki 556 sayılı (5533) KHK ile düzenlenmesi ve 551 sayılı Patent haklarının Korunması hk KHK düzenlemesi hukuken ve uygulama açısından yetersizlik yarattığından kanuni düzenleme gerektirmektedir. Mahkeme kararları internet ve basın aracılığı ile tüm ülkeye duyurulmalıdır. Sadece marka ihlalini değil beraberindeki diğer suçları da Mahkemeler dikkate almalıdır (tam yargı davası). Cezalar azaltılmamalı, caydırıcılığı yitirilmemelidir. Sıkı ve tutarlı şekilde uygulanmalıdır.

26 ÇÖZÜM 2.Kurumsal Kamu kurumları arasında eşgüdüm: Özellikle Yargı organları, Maliye Bakanlığı, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Bağımsız Kurumlar (TAPDK), Türk Patent Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı arasındaki koordinasyona önem verilmelidir. Vergi idaresi sahte ve kaçak malların üretim ve ticaretinden kaynaklanan gelirleri vergisel açıdan takip etmelidir. İhtisas Mahkemeleri ndeki uzmanlaşma devam etmeli, sayıları arttırılmalı, adli kolluk tesis edilmelidir Büyük şehirlerdeki kolluk kuvvetleri içinde bu suçları takip için özel birimler oluşturulmalıdır

27 ÇÖZÜM ÖNERİLERİMİZ 2. Kurumsal Türk Patent Enstitüsü nün markalaşma konusundaki çabaları - Kurumsal ve idari altyapı, - Personel sayısı, - AB konusunda uzman kadrolar bakımından desteklenmelidir, Piyasa gözetim ve denetiminin ehil uzmanlar tarafından yapılması, etkinlik ve sıklığının artırılması gerekir. Sahte, taklit ve kaçakla mücadelenin sürekliliği üzerine istikrarlı siyasi irade kullanımı en büyük önemi taşımaktadır.

28 ÇÖZÜM 3.Eğitim ve bilgilendirme çalışmaları Sahtecilikle mücadelede yer alan tüm ilgili ve yetkili kuruluşlara meslek içi eğitimler ve bilgilendirme Maliye ve Gümrük Emniyet Birimleri Adli personel Tüketiciye yönelik kampanyalar (kamu-medya özel sektör birlikte) Üniversiteler, uluslararası organizasyonlarla işbirliği yaparak, ülkemizde fikri ve sınai hakların önemi, kullanımı ve korunması hakkında eğitim programları Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ve ilgili firmalar tarafından ortaklaşa eğitici kampanyalar yapılması gerekir.

29 ÇÖZÜM 3.Eğitim ve bilgilendirme çalışmaları Sahteciliğin ülkemizdeki gerçek boyutu tespit edilmelidir. Sahteciliğin kaynak ve kontrol noktalarının tespiti çalışmaları gibi konular tüm taraflarca ortak bir platformda değerlendirilmeli ve sektörlere özel eylem planı ortaya konmalıdır. Sahteciliğin ülkemizin özel koşullarından kaynaklanan sosyolojik, ekonomik sebepleri ve çözüm yolları belirlenmelidir.

30 Teşekkürler